Univerzitet u Sarajevu

Muzička akademija Sarajevo

Odsjek za klavir, harfu, udaraljke i srodne instrumente – klavir
Predmet: Analiza muzičkog djela II
Student: Samra Ibrahimović, III godina
Mentor: red.prof.dr. Ivan Čavlović
v.ass. Amra Bosnić
Datum: 03.07.2014 god.

Formalna analiza Nocturna op.27. br. 2 Des dur

Fredricha Chopina
 Frederich Chopin ( 1810. – 1849. ) je poljski kompozitor, čije klavirske kompozicije spadaju
među najljepše primjere umjetničke muzike iz perioda romantizma. U njegovo doba muzika
koju je komponovao bila je revolucionarna i neshvatljiva, ali se ona kroz cijelu historiju pa sve
do danas zadržala na repertoaru mnogih pijanista. Kroz njegove klavirske minijature najbolje
se očituju raspoloženja koja su ga obuzimala, kao bol i tuga za izgubljenom domovinom.
Među najznačajnijim oblicima koje je komponovao ističu se: mazurke, preludiji, nocturna,
etide, balade, poloneze, valceri... Poetskim sadržajem svojih djela i izvornom melodikom,
kroz različite đanrove klavirskih minijatura uspio je svaki od ovih oblika podići na jedan viši
nivo. U njegovim nocturnima najviše dolaze lirizam i bogatstvo melodike, kao i uticaj
italijanske opere i belcanta. Kroz svoja nocturna Chopin je prikazao različite vrste osjećaja i
ugođaja.

Nocturno op 27. Br. 2 u Des duru, jedan je od dva klavirska djela za solo instrument iz ovog
opusa. Oba Nokturna komponovana su 1836. i objavljena 1837 godine. Tempo je određen sa
Lento sostenuto, mjera je 6/8 i ukupno se sastoji od 77 taktova. Nokturno Des dur
jednostavni je oblik pjesme. U oblikovanju ovog Nocturna Chopin koristi neubočajniji tip
oblika. Riječ je u tropetodijelnom obliku obliku pjesme sa šemom: a b a b1 a1 b2 + coda-
Nokturno započinje sa jednim taktom uvoda ( razloženi akord tonike Des dura ), a zatim u 2
taktu počinje dio a.

Dio a ( 2 – 9 ) čini veliku rečenicu od 8 taktova ( struktura 2 2 4 ). Prepoznatljiva cantilena,

koja je jedan od najprepoznatljivijih primjera lirizma otvara sami početak ovog Nokturna.
Harmonski gledano tema počinje u Des duru, zatim na polovini 6 takta slijedi modulacija u
paralelni b mol preko subdominantnog sekstakorda, a onda već u 8 taktu ponovno vraćanje
u osnovni Des dur.
 Dio b ( 10 – 17 ) sastoji se od dva odsjeka. Motivski ova dva odsjeka su slična, međutim
zbog tonalitetne razlike mogu se podijeliti. Prvi odsjek ( 10 – 13 ) je ponovljeni dvotakt, a
drugi dio dvotakta je zbog modulacije izmjenjen ( na polovini 13 takta modulacija u
subdominantu sferu, es mol ). Drugi odsjek ( 14 – 17 ) nastavlja u es molu i koristi izmijenjeni,
slični materijal iz prvog odsjeka. Strukture oba odsjeka su 2 2.

Prijelaz ( 18 – 25 ) preuzima modulacionu funkciju za vraćanje u osnovni tonalitet zbog

osnovnog tonaliteta u kojem treba da počne repriza. Ovaj dio je sastavljen iz dvotakta u
čijem materijalu su primjetni fragmenti iz prethodnog b dijela ( struktura 2 2 1 2 1 ).

Repriza a dijela ( 26 – 33 ) je doslovna, ali sa figurativnim i ornamentnim izmjenama i

obogaćena vanakordskim tonovima u odnosu na početak i prvo izlaganje. Sastoji se od 8
taktova i čini veliku rečenicu ( struktura 2 2 4 ).

Dio b1 ( 34 – 41 ) ogleda se u melodijskoj, ali ne i u tonalnoj reprizi b dijela. Zbog ovog

načina reprize ovaj Nokturno je po obliku tropetodijelni. Prvi odsjek dijela b ( 34 – 37 )
počinje u A duru, a završava u paralelnom cis molu. Drugi odsjek ( 38 – 41 ) ostaje u cis molu
u kojem i završava. Gornja dva glasa prvog odjeka u oba dvotakta građena su na principu
dvostrukog obrtajnog kontrapunkta. Struktura oba odsjeka je 2 2.

Prijelaz ( 42 – 45 ) je sličan prvom, a razlikuje se u ritmičkom i harmonskom smislu (

struktura 2 1 1 ). Tonalitet kojim počinje je b mol, daljim tokom ide u g mol i zatim se vraća u
početni Des dur zbog ponovne reprize dijela a.

Dio a2 ( 46 – 53 ) je prilično izmijenjen. Počinje kao i prethodna dva izlaganja, ali tu

primjećujemo modulacije kojih ranije nije bilo u dijelu a. Tonaliteti koji se javljaju su Ges dur
u 49 taktu i es mol u 53 taktu u kojem se ovaj dio i završava. Po obliku je velika rečenica,
strukture 2 2 4.

Dio b2 ( 54 – 57 ) također je izmijenjen i nepotpun. Repriziran je prvi odsjek koji čini ovaj
dio. Tonalitet ostaje isti kao i u prethodnom a2 dijelu ( es mol ), a u 57 taktu izvršena je
modulacija u osnovni Des dur ( struktura 4 ).

Coda ( 58 – 77 ) se sastoji od tri odsjeka. Prvi odsjek ( 58 – 62 ) koristi materijal iz a dijela (

struktura 5 ), drugi odsjek ( 63 – 68 ) koristi novi materijal koji sadrži intervalske skokove (
struktura 4 2 ), a treći ( 63 – 77 ) upotrebljava materijal iz prvog prijelaznog odsjeka (
struktura 6 3).

Kao i sva Chopinova muzika i ovaj Nokturno je široke melodijske linije, lirizma pomiješanog
sa poetikom i bogatim harmonskim jezikom i nikoga ne ostavlja ravnodušnim. Chopinova
nokturna su primjer u kojem preovladava homofona struktura i jedan glas donosi
prepoznatljivu melodiju.
Literatura:

Andreis, Josip, Povijest glazbe 1, Zagreb: Sveučilišna naklada Liber, 1989.

Čavlović, Ivan, Muzički oblici i stilovi ( skripta ), Sarajevo, 2011.

Čavlović, Ivan, Uvod u muzikologiju i metodologiju naučno-istraživačkog rada, Sarajevo:

Institut za muzikologiju Muzičke akademije u Sarajevu, 2012.

Despić, Dejan, Harmonija sa harmonskom analizom, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, 1997.

Kovačević, Krešimir ( ur. ), Muzička enciklopedija Jugoslavenskog leksikografskog zavoda ( 2.

izd. ), Zagreb: JZL, 1971 – 1977; I sv. ( 1971 ): A-GOZ; skraćenica MELZ.