Bharata Narada

Sanghyang Caturkaneka nyaéta baraya Sanghyang Tunggal sarta miboga putra anu ngaranna
Sanghyang Kanekaputra. Sanghyang Kaneka putra miboga loba kaleuwihan diantara
réncang-réncang sebayanya. Manéhna pohara pandai, ulet sarta miboga control emosi anu
pohara alus, ku kituna sagala pasualan anu disanghareupanana sok bisa dipungkas kalayan
alus sarta sirah tiis. Sipatna anu sok kabetot pikeun diajar sarta memperdalam naon anu geus
dipibogana, ngajadikeun dirina Sanghyang anu cukup berilmu sarta rancagé dina ngajalanan
kahirupan, pondok kecap dirina miboga pangabisa anu satingkat kalayan para resi sarta
menterjemahkan kahirupan ieu.

Hiji sabot bapana ngawariskeun pakarang sakti anu ngaranna Lingga Manik, kalayan
diwariskeunna pakarang kasebut geus barang tangtu nyieun dirina beuki disegani ku saha ogé.
Ngan waé kaayaan kawas éta henteu nyieun Sanghyang Kanekaputra sugema, komo dirina
pohara terobsesi miboga pangabisa anu ngaleuwihan saha ogé. Alatan ngabogaan kahayang
pikeun ngaleuwihan pangabisa para déwa kabéhanana, mangka manéhna indit bertapa
ditengah lautan kalayan menggenggam Lingga Manik pikeun nyampurnakeun pangabisana.

Ayana saurang nonoman tampan anu ngalakonan tapa ditengah lautan sarta ditambah
ku daya kakuatan Lingga Manik, nyieun Kahyangan jadi panas sarta gonjang-ganjing.
Sanggeus ditempo ku Batara Guru ngaliwatan Kaca Trenggana tétéla hal ieu disebabkan ku
Sanghyang Kanekaputra anu keur bertapa. Pikeun nungkulan hal kasebut Batara Guru ngutus
para déwa dihandap lulugu Batara Indra pikeun ngageuingkeunana sarta ngabawa ka
Kahyangan pikeun diadilan. Para déwa usaha pikeun ngageuingkeun Sanghyang Kanekaputra
sarta ménta pikeun daék dibawa ka Kahyangan sarta kudu tanggungjawab ka kaayaan anu
lumangsung di Kahyangan waktu éta. Alatan Sanghyang Kanekaputra tetep kekeuh pikeun
nuluykeun tapana, para déwa murka sarta maksa Kanekaputra pikeun milu. Ngan waé tétéla
pangabisa Sanghyang Kanekaputra tétéla ngaleuwihan pangabisa sakumna déwa anu dating
waktu éta.

Batara Indra kalayan sejata guludugna henteu sanggup mengalahkannnya, kitu ogé jeung
Batara Brahma anu mecakan ngabeuleumna henteu junun, dituluykeun ku Batara Bayu anu
ngaluarkeun angin puyuh / angin topan pikeun nyapu awak Sanghyang Kanekaputra masih
ogé gagal. Batara Wisnu anu milu pikeun membujuk Sanghyang Kanekaputra mecakan
pikeun ngéléhkeunana anu dipungkas kalayan penggunan pakarang Cakra Udaksana anu jadi
andalan Batara Wisnu. Sajongjonan saméméh ngeunaan awakna Sanghyang Kanekaputra
ngomong yén saéstuna Cakra Udaksana éta ngan bisa dikenakan ka jelema anu durjana,
angkara murka sarta sok menyusahkan jelema loba. Tétéla kedalan éta nyieun Cakra
Udaksana henteu daék nyieun luka Sanghyang Kanekaputra, kalahka ngiles balik ka Batara
Wisnu.

Batara Indra nyanghareup ka Batara Guru sarta memohon ampun alatan pancén anu
diembannya gagal dilaksanakeun, ku kituna Batara Guru turun langsung menhadapi
Sanghyang Kanekaputra. Awalna Batara Guru ngajak Sanghyang Kanekaputra pikeun henteu
neruskeun tapanya, ngan waé Sanghyang Kanekaputra sok nampik komo ngajak Batara Guru
berdebat ngeunaan masalah hirup sarta kahirupan. Dina perdebatan éta BataraGuru éléh
nenggel sarta kudu ngaku yén Sanghyang Kanekaputra leuwih pandai, wijaksana sarta
miboga wawasan anu leuwih lega batan dirina. Minangka pangawasa Kahnyangan rasa ego
masih ngasalimutan rarasaan Sanghyang Manikmaya / Batar Guru, dirina ngarasa terhina
sarta ambek alatan berdebat. Dina hiji kasempetan Batara Guru mengaluarkan ajian
pamungkas anu disebut Kemayan, waktu kena ajian kasebut Sanghyang Kanekaputra robah
jadi burukrupa. Pamustunganana Sanghyang Kanekaputra daék milu ka Batara Guru, alatan
ngarasa éléh ku Sanghyang Kanekaputra mangka Batara Guru ngagerona Kakang / Lanceuk
minangka penghormatan sarta dijadikeunana penasihat Kahyangan, Sanghyang Kanekaputra
saterusna ngagunakeun ngaran Batara Narada / Resi Narada. Sajongjonan saméméh indit ka
Kahyangan waktu nyarita pahareup-hareup Batara Narada bersedekap jeung leungeun didina
jubahnya, ku kituna lengan jubah anu dipaké melambai-lambai tertiup angin. Nempo hal
kasebut Batara Guru bergumam dina dirina kawas jelema bertangan opat, waktu itupula
kutukan anu kungsi diucapkan Sanghyang Tunggal jadi kanyataan leungeun Batara Guru
nambahan ku kituna jadi opat. Sanajan hanjakal geus bergumam dina haté ngeunaan hal
kasebut, kaayaan dirina henteu bisa robah balik.
 Kumbakarna Gugur

Arya kumbakarna teh saurang pati ti karajaan Alengka Dirja. Ciri khasna teh nyaeta awakna
nu gede, buluan dadana sabab manehna katurunan Buta atawa Dewana. Arya gaduh lanceuk
nu ngaranna teh Dasa Muka alias Rahwana ti karajaan Angkara Murka jeung kejam.
Rahwana oge ngagaduhan pun adi anu ngaranna teh Gunawan. Tapi sifatna sabalikna ti
Rahwana. Gunawan anu dianggap pembelot ku Rahwana sabab Gunawan ngahiji sareung
musuhna nyaeta Ramayana.

Salian Kumbakarna ngagaduhan pun adi istri nu ngaranna Salfinawa jeung oge
ngagaduhan mamang anu ngaranna Prahasta. Tapi mamangna teh gugur ku Hanoman waktos
Rahwana diculik ku Dewi Sinta anu kacida pisan kalakuanana. Prahasta pupus di mana
sirahna dipotong ku Hanman. Saterasna di gulingkeun ka payuneun Rahwana. Rahwana ge
dina kaayaan nu sedih ku pupusna Prahasta jeung oge kaleungitan Gunawan anu di
pikanyaahna.

Sri Rama nu kantos masihan kasempetan sangkan Rahwana sadar tina kasalahanana.
Tapina Rahwana miboga sangkaan anu goreng , manehna kalah ambek. Kumbakarna salaku
dulur deukeutna nyoba mukakeun pamadeganana sarta nyadarkeun Rahwana. Tapina
Rahwana teu ka pangaruhan jeung leuwih geram. Rahwana menta bantuan Kumbakarna
kanggo ngahogaan Dewi Sinta. Tapina Kumbakarna nolak sacara halus, saking ambekna
Rahwana ngusir Kumbakarna jeung ngancem moal mere harta warisan. Rahwana teu tega
mutuskeun tali babarayaana sareung Kumbakarna.

Tapina Kumbakarna ambek terus balik nuntut, menta hak warisan ti kaluargana. Sarta
siap ngahadapan pun lanceuk. Omonganna bener pisan di laksanakeun. Rahwana anu tara
nyerah ngucapkeun pangampura ka kabeuh jelema. Tapi ieu anu kahiji kalina Kumbakarna
ngucapkeun pangampura jeung menta ngarah Kumbakarna hayang perang ngalawan Sri
Rama, haei na nepi kaluruh.
Akhirna Rahwana mantuan dina perang sanajan manehna ka paksa kudu ngalawan
pun adi anu di pikanyaahna, nyaeta Gunawan Wibisana. Kumbakarna perang lain ku sabab
ngabela bangsa jeung nagarana .
Puncak gunung gokarna mah nyaeta tempat Kumbakarna ulin jeung Gunawan.
Tempat eta nu nyimpen loba kenangan sareung pun adi anu di pikanyaahna.

Tapi ti sebrang nu sanes di Gunung Samulya pasukan serRama jeung aya loba jelema
monyet diantarana Anoman, Suganda nu siap kanggo ngahadang pasukan Buta anu ngabawa
kumba sabab teu jauh tidinya sri Rama Laksamana jeung Gunawan nyaksian jelema monyet
nu perang ngalawan musuhna. Loba Buta nu pupus ku gada prajurit jelema monyet, perang
nu kajadianna antara Rahwana jeung Sri Rama, sabenerna mah urusan pribadi. Tapi ayana
kaserakahan Rahwana rakyat oge anu janten korbanna.

Salian kitu oge nyawa anu di korbankeun Rahwana raja Alangka Dirja. Tapi rarasaan
dulurna mah anu janten di libatkeun, saperti nu kajadian ka Kumbakarna jeung Gunawan,
maranehna kapaksa papisah mangtaun-taun anu sakitu lilana tapi maranehna saling pikanyaah
pisan. Tapi mun papanggih kaduana sok kapaksa kudu perang di pihak anu berlawanan.
Gunawan di usir ku Rahwana lantaran nolak kabejatan Rahwana kusabab kitu Gunawan di
usir ku Rahwana.

Sawaktos Sugriwa ngalakonan ngalawan Kumbakarna anu sempet-sempetna lengit

tina perang nu senggitna, Sugriwa loncat ngagalantungan dina awakna Kumbakarna. Sugriwa
nu kantos numpak kana puggung Kumbakarna jeung nyepengan sirahna jeung di jeweran
duanana cepil Kumbakarna nepikeun ka rawing. Salian ti eta irung Kumbakarna ge di
geugeul.

Tragis pupusna Kumbakarna pikeun ngalakonan sareung Laksamana Kumbakarna

ngalungkeun awak Laksamana ka loba jelema monyet nu aya di dinya. Tapi Laksamana tiasa
bankit deui teras nyabut panahna kanggo ngabidik Kumbakarna. Panah oge nusuk panangan
katuhu Kumbakarna nepi ka buntung na. Laksamana di tegur ku Rama ku sabab di anggap
mainkeun pupusna Kumbakarna. Sabenerna mah Laksamana ngamaksud ngabidik
tenggorokanana Kumbakarna. Tapi sasaranna meleset jadi Rama nu nyokot alih parlawanan.
Teras panah beunang kana lengeun kenca Kumbakarna sedengkeun bidikan panah anu kadua
beunang kana suku kenca Kumbakarna.

Sateuacan jelang pupusna Kumbakarna, manehna hayang papaanggih sareung

Gunawan. Gunawan oge di izinan ku Rama kanggo papanggih jeung Kumbakarna. Tapi
nembe satengahna perjalanan, Gunawan balik deui ku sabab manehna teu tega ningali
kaayaan Kumbakarna ti kadeukeutan, saatos dua lengeuna jeung hiji suku Kumbakarna
buntung kapanah nepi ka Kumbakarna teu tiasa tatih, awak Kumbakarna oge gulang-guling
wae.

Rama ge masihan kasempetan nu kadua ka Gunawan kanggo papanggih jeung

lanceukna nyaeta Kumbakarna. Akhirna Gunawan miboga nyali kanggo papanggih jeung
Kumbakarna. Gunawan sedih pisan ningali kaayaan Kumbakarna. Tapi Kumbakarna anu
kantos pasrah kana kaayaanana. Kumbakarna ngarasa bungah pisan ku sabab anjeunna tiasa
papanggih sareung Gunawan. Sateuacan pupus, Kumbakarna mere amanat ka Gunawan
kanggo ngumpulkeun kabeuh awakna anu leungit ka bidik ku panah.