ी ी

े ं े ु ो ी . ं ु े !े" # $% ी ' '

! ()* # े, (* % े , -ू/ो! # े ', े 01 2!े ो*े. #3 ) 4 * 5 6 ं -ी
3 , #789 , %:ृ)* < =ं* ं े/ े >?* * #@ AB Cो D5 -) E ी #F ी
ं / 3े ं G !ं # े. H -) E ेI >े* -ू* , * ू J> ं # K A *ं. # $% ी
0LेF!े" ()* ेI 5 #@ AB5 -ू* , 6 # े.

े % * ं M 3ु ं
ी. ) N 5 Oं8 *
((. . ५०५) #@ =T
!
ु े ी 5 (. . ६११
! *ी! JC ी5
! !ेF * 68
0LेF ?*ो. # Lी
6Cे ! W *ो,
*ो ू X C Y 8 ं
Z,F! 3*
े. C Y 8 W 3े
C Y े ?ी! / #@
CY 5
े /[ \! 6Cे . C Y े ?ी! 6Cे ी ी] ी 0^ े ?ी! # [ *_* ` # _ " ,
ु े
=% ी a * 6Cे ! NC C ं ो> % NC!ं.

CY 8 े % * ं ु * # े #@ *े ) b
ं *5 CY c 5 F !5 6Cे ! d 6> * ो* .
efg ू , *ी! ेc hु ( /\ /[ े )े i ी े j े A * *. =%* C Y 8 Cे
Dakhinabhades ं % Cेu =%* -?ो ू (Bargaza) z) ? Cे *ी! (Damiriea) 4 \ ेAे5
% *
| ं*-[ े !े! # े. े 3े C ) c W ू ेc hु %* !N !े # े, *े | ?े ु *
%}/*!े!ं C ं ं. (. . ३३० 5 ु ुz/ु• 3 # "
! !ेF%* C Y 8 W 3े C Cी ू 8े] € ु \ 6Cे ं W *ो. 5 2
ु ६०० _ ं*
3 F
े ((. . ९००-९४०) Oं8 # [ * #@ CY 8 Cो 6Cे %5 Iी! [C े Cी
 " ं %/*ो. , *! !ु„ ु , *ी! N ! 3 3 ((. . ९८५) CY 8 ी [C Cे ू
5 े*ू *
| ेu Cो†‡ Iी! 6Cे N " ) ˆु I े ((. .६००) 3ं " ं %/*ो.

) ) ‰ , *" Oं8 % ीCY 8 ी [C ी ी %}/*!ी # े. 0^ [C C #@ C Y [C

H ) Š* ी CY 8 ी < *ी ो*ी. Iी Iी #@ CY 8 ी Cो†ी ं 6Cे
ु!Yू ू! 8[ ं !े!ी NC * *. C Y े ?ी! 6Cे ी# _ M ी N *ी ‹*ी. =%5 c े
6Cे W 3े # [ * #@ b6Cे . )*8े =% ं %िH A , a | (.(. !* े. Cे 5 !ी ?े ो ी
# /े!े * •= W ू )** ो* #@ ु† # _5 3* ू >ेd AB =% • =gो Fे
) Iी ी े ! /*. # [ *[5 J े 3 d ंJंIी े ? ) J|I " ु,े € 3 *े ौMे ं
‹* . C Y े ?े 3 ं W 3े *3 ं 6 ी ,\ 3 ो* . I) 9 ) J|I%J ोJ ) / ी
M ु ू! " ं C Y 6%* # _5 * • * ेd AB 0^ े ?ी! 6Cे ेY 3 g े, ! /! . ) b
ं , ु2े
* ु? , Cो†ी J 3ूं • zी5 ?D/ , FJC ?ी. F?* 6 0^ े ?ी! ं ‘ #@ ृ’ 6%*%*
ुF !े!े # Z2 ू >े*ी!? W ू ु”, , C Y े ?ी! 6%* # _5 i ी े Cं ? d N !.

5 *ी ंJंIी ौ @ #@ C ु ं •)* , ी Cो *ं %?* d

े Fी # े*. Cो†ी
*%* ,5 i ी े M ं* # े. % ै — ौ @ *# 68 ू. ौ @ i ी े *ी! *
˜™ेC ू %5 ंN *ी ू X, ि ं J ु ˜™ेC * 0LेF!े" C a ु’ ू X G !ी, ंW * े*ं. ौ @
* ?ॉ. े* % ी # " 6 ी Oं8 * %?!ं # े. े ू! े ›, ) C-
#@ Cं? d े *ी - / ?* *. =% ै — Š े ?ी! › ( ो œ\) -ृ/ु #@ = 5 ं 3% ी M
6 ी ,\, W 3े - / 5 - ु 5- * 5 ी ू X " ं ु % • A *ं. ो W 3े
ु ी -ू ी #@ ु 5 8े ी ो *ी! ो , Cे žFे, Ÿ/, ंJzु ी (= Cी े 3 *‡
ंJंI े*ो. -?ो े 3ु े % -ृ/ु ं # े. ु ं ू3 ो * े NA ी ो*ं. ो ` * #3 ी
ु 5 े ू*X # े*. Š - / 3 -ृ/ंु ी * ू - / /¡% ी !. Cो ¢%5 I! - /
H C£ " े )** * ो¤ ‹* . (¥ ु ं *ी! C¦ 5 3 े -ृ/ु ं *ी! 5
5 ˜ ी े " ु,े ˜ ी े C¦ 3! NC! . = 5 6- े) b
ं ू े*ुJंI *
|
6%* d G ! . C¦ d ी ी 0§^ी.

ो ंJंIी ) ) ‰ 8 ु %* # े*. • zी5 0 6%*%* # " *6 ! ] #C,ू =5

0¨© 5 ªI« ं ू? >े ` ुz ु े /े ] ू # " AB #@ # " a [ AB -ू ी *
े !ी #@ ै= ु ! (¬ ,ू ) (8े ंि?! * • = AB ो‰%5 3 ‰% ी 3 ी • =%
- ® % ी CीY Cेu ि ं ¬ *े \! 6े*%* 6 ो*ी े] ू =% - ®d NC!े (.(. 8 6 ’ # े *. 6%*
 ू X ›W * * #@ = ी [C ी ोAB, W 3े 0^ े ! # *[ ू *े 8े] € ु \ *
| , ी ो*ी.
6%* ो Iी W ू ! /!े, ंJंIी A 6 ) ,* ी. /% ी 3ी ु ,ं - * * %}/*!ी # े*,
=%* ु ु ं ू , # े, #@ *े 6%* * F !ी /ो [ *
| * ो*े, C F! # े. *े‹
ु ु / ु! #@ ो ी ंJंI ू *ो.

ो ी0 ^ी #3 *
| ु”,% ी ) ) ‰ 6 % ी NC!ी # े. 3ु€ ं:ृ* #@ M ी Oं8%*
ो ¯) ) ‰ 6 े !N !े! #2,*ो. ं:ृ* * ु ु , ु °± , ो° , D ी • ं NC * *, *
M ी bे े °े , ं , D ् ी • ं NC * *. ो ¯ 5 4ु§^ीJ³! े *6 NC * *.

१. ो ¯ z ) ?ी - *
े ू >े*! .

२. ?ी* ो°± ¯ # े. = 8 0ं F! 3 ी # े. ो°± + = ो°± = ो

/[ े ¯ #! .

३. M ी bे ो (= *), ु ¦ (=F , F· ) े Cो ¯ े*. ो ु¦= ो ु¦= ो /[ े

¯ े*ो. = ी 8 *%5 F % 6Cे ो*ो.

४. ि ्+ि ¸ ्( !ी ी ª*ी?) * ् े 6¹ N " * % ी 0º C * ?ी ंJंIी ) !

#@ = • ो ¯ #! .

५. D/ े ]ी !ो 68 6%* * !े े* #@ = • Cे D/ (= ो ) े % ) , !ं
ं.

ो #@ (* J • 6%*% 4 5 i ी ं ंJंI M ु * , # े. (* Cे े4 \ N Cं ु ी
3ो 4 * *ो ो *ू ो* .े ु”, Jी ¯ 3े C Y े ?ी! - %* ?* *, *े , * #!े
े*. ( ी ू X * % ू X ू 4 !* . • zी5 !ी ?े !े!ं Cं ? d H
Cे >े ी ू !• ो*ं. ो *ी! ु”, JंC % 0LेF 3ु€ !ेF% bे ?*ो. ]ो!े ी ((. . १५०)
5 Geographia -ू/ो!) Oं8 * ुL (Simulla) ि ं )* L
ु (Timula) 3ो 0LेF े*ो,
ि ं = ी ू X Âh ी े ((. . २००) ेc ! (Perimula) 3ो 0LेF े ! # े, ि ं †े \5 ! !ेF%*
((. . २००) े L
ु W ू 3े JंC 0LेF!े!ं # े, *े ो *!ं ेu! ि ं ो! ो . !, ो!,
ु ?, 3 ु \, >ो?े/ / % ी 0LेF # े. 0^ े ? ं ू [ ( ो ) े* ौ _5 3 ]ी* gू )*8े
0- d (* ं j ं ो*ं. JंC %*ू ! #* 8े] - ैA *
| ो ो ! 3* .े ी !ो
Jौ’I Äी • D * gी • ो*े, ं NC *ं. †े \, , !«, 3ु‘ (8" ) % =% ी
ोÅ 6 * Cे ¤ NC" ो= .

]ो!े ी ो े ु2\!6 े ) -/ *ो –

१. ौ - 0^ /ु3 *
२. ! \ े - ! ], C Y /ु3 *
३. #c # े = A Cे
४. C c े = C ) !, W 3े * ) , !ो % 6Cे .

% ै — )* 3ो #c # े , ि ं # W 3े # _ 6Cे , = े ु† *ी - / े !े # े*. N " - / * ंJ

ु Ç
#@ CY े ी -/ *
े ो. C ु - / 0^ ो ,C ू F !ी 3 ू *
| , #@ )* -/ CY
ो . - /% ुÈ े १. Arisake Proper २. Sadan's Ariake ३. Pirate Ariake ं *ो W *ो.

) C- - /¡ ˜ ‡ 6 , =% ं ) C- 3 5 ु!ी ी, !ो ुzे ी G !े!े !Ë, Ìि?d ˜ ी, -ीÍ ी

3I ी, !C ं *ी ) (.(. /ो ी ौ @ N *ी* ो?* *. C Y े ?ी! 6Cे % ं # X ु• G !ं *े
68 ) C-[* , W ू ) C-[ ंJंI # _5 Oं8%* े 3 # े. ) C- े 3े % 6%* ! ) , !ं *े
35 • ) , !ं # े. C ु ं ै — -ो3 ी 3ी F ो*ी, = Fे ं 6%*
ो*ं. = Fे* ) C- -ो3 3 ोu /े! #@ =5 • 6Cे ! ) C- े % ) , !ं.
˜ -Cे 3ो 3 ो* = ! u ु!/े ो*े #@ = ं # " u ुH% Ä*: ं - *Fं? ं ]ू
NC!ं. 3ो Cे ुH ) , ! = Cे = ु! 5 • % ) , !ं. ु *, (! * (= Cी ु!% bे
) C- ी ु!/ ो* #@ = 5 Ï Cे #! , W ू = ! = ं % ) , !ं, ी ी 8
6 !* # े. = ) C-[ ं* ी ि Ð% ी -ी #! . 3 Ñी (ंC ु *ी - u -ो3 ) C- 3 5 ं *! .
= ं * È8 ै , -ीÍ , žÒी #@ ं ू *[ -ो3 े ोu /े!.े 6%* *ी! ÓÔ =%5
ÌC [J³! (.(. 6 ’ *. W ू (8" 3 ु ! *ी! €े ी ) ! े 3े 0 ु *.
ौ @ ंC-[ • (* ं ª ो*ं —, ) b
ं C Y 6%* * # ं:ृ*ी 68 ) C-[* ž3!ी. 68 6%* ं
# X ू G !ं #@ Ä*ीi Õ*ी5 A 3े -® !े, *े -® I[ Cी5 AB ु• G !ं.

) C-[ ` ? ं ी W * *. ` ? ¯ ) C-[ • #! , ं ] ं 3 # े, ं *ु ` ?
#@ ) C- े Cो†ी ¯ c *ी5 i ी ं 3 ं >? # े. Jू! M3! # " • े J\
Oं8 * I[*] े 6%* ं % Cे*ो. ª* Oं8 * ) /* : C-[: - ु : *: ) C- ¯ ) O े!
# े. 3 ?े े = ¯ े I[ + # े Cो - / ?ू ` ? ¯ ी 4ु§^ी %/* *.

6%*% े 0LेF M 6 ी , ू #2,ू े* *. Ö ×ो¤ो ) C* ौÓ¦d 5 ˜ ी 0LेF # े.

=5 • ौÓ¦d ू े/ !ं. े ु2े !C ं*ी5 े,\ -ीÍ ी 3I ी W ू 6 ’ी #!ं.
!ं/ ( ू « ?ी! ो œ\) #@ › % े ी े 0LेF ?* *. े *ी ो*ी #@ *ी Ø ,
!ं/ #@ › 0LेF - * * # े.

) C-[ ी ) C-, ै , -ो3, -ो3 ], I[*] #@ ी ं # े*, #@ ) C- #@ ी ं

8[ ं !ी # े*. = ! #I ी 3ु€ Oं8%* ) ,*ो. 3 F
े ी5 J ! 5 ] *
6 ं/ # े. ुÙ ) * J ू Tी , ी* #@ ुOी े )*>ं !ं े ू *3* * ुOी 6=े Cे ं
*ो –

O
ु ी - - * O3 Oे ) :।
- ोऽ ् ुÜ ु ो ) C-) : Ä*ी3º-ू: ।
ी* - Hो§ ेि * Ý ु Þ /ृN ी×ु *ी ।

= 6 े ु \ ी ी# " ß > ] * (C Oे ¦!ै ¦ ं ु Ó¦ / ्। ,

ंु ि? / ी ी 3I ी W ू 0LेF *ो.

) C- W 3े े 3 े 0LेF ?* * * े › W 3े े 0LेF ी ?* *. •
Cे ी 4 •ी ी] A !ी ‹*ी, ं NC *ं. - * * /ो , L , %?ु *"
े/ े/‰ 0 - /% 0LेF # े. /ो W 3े /ो % Cे . 8ु े 3 ,5 /ो % े े - uJंC े*.
3 , 6Cे ो* . C ु ं L . े L ]ी !ो ो*े. =% ं ) C[! Fं?ोJ ं े !ं W ू = !
L \ े % ) , !ं. L ¯ े %5 े ]ी ी े*ो. L 8 * ी ो*ो, *े‹ L
W 3े ?D/ , 6Cे , 8 ी ं- # े. /ो 5 F !ी े L ो*ं. %?ु W ू 3ो 0LेF े*ो, *ो
àá%5 6Cे J³! # े. b 5 * ) , ?ू *ी! - /. ी ं*-[ *े‹ * ो* . ,
ुz/ु• 5 ! !ेF * Cे 0LेF # े. े Cे * 3â * C Y !
े # े. ी ं #@
ã , ›, ) C- ) ,ू J ! ो* .

# _ ी 3ी gी C Y े G !ी *ी ी C #@ NA ी Fी ी G !ी ी. È È ं
#@ Cी> ! Iी ं 3 3 ं )*8!ं 3ं/! ी ोu -ू- / * ो¤ ोu ! /! * * े # # !
 CY *
े ु2े ु2े • ! /!े. ू! ं #@ ) /[ े ) J|I !Y * >े* े - / 0^ े ?ू
C Y े ?े / ू -) C-, /ोC A, -ी A, ृ ˆ A, 0^ ो ,CY ो (* े ?* *, #@ È े
# _ ी )*8े *ी े " . ! C े , ो . Cे ेY M /ोC ो œ\ \! 6%* ! /े!
ो* . 2ं ‹े * 4 0Cी (.(. 4 5 i ी ं (* *ä !ी Cे %*ी! !ो % ी *ो c ¬ * G ! ो* .
, 0^ े ं C, , ो ी ोd )*8! / ी) े )J ] ‹* . 0^ े ?ी! # ि ं ु2े 3े 3े
!ो *ी AB C Y *
े ेu !े *े ो œ\5 /[ े े*. *े‹ 6%* M /ोC ! /े! , *
ं ी.

# _5 ू X) b
ं 5 CY े ो !ो * ो*े #@ *े *े8े ु Aू #!े ंJंIी ं ोI % bे „*
ी. ु ो ी ं ोI % 3 # े —, # े,\ # " ू, )* ू ) > !े #@ (*
* ो¤ 6%*%* NA NA ी ू ! /!े, = े,\ 3 ी !ो È%*ी G !ी, * ी 3J \ !ो È%*ी b
# *ू z ) ?ी ि ं ु े\ 8 *ु ी ं:ृ*ी े !ो # _5 ु”, ू X (*g*: िå• ! /!े = े,\
G !ी. *े !ो # _6 े N Cं ु ?े ,!े #@ 0^ े ?ी! *%5 C` Fो ् % Iू #* • N !े.
/ ू 3 3 # _ े] ेu ! /! * * े *े 0^ े ?ी! ?D/ %5 FJC ?ी* #@ C Y े ?े ) b
ं ोu
! /!े. \*ी ं C Y े ?े Cो !ो %5 ) ) ‰ 7-‘ ,\ *ी G " . # «* z ) ?ी (.(. !ो % ी
#@ C ु \ # _ ी. Cो†ी *‡ े æ— , %/ ं AB # े.

C Y े ?ी! *‡ bे , 5 i ी ं Cो ू! - / ?* *. N ! @ ) ू *ी #@ C ु @ €ु^
*ी. N " _5 #@ C ु ` # _5 . !ो %* / !ो % ी ं:ृ*ी 0¨ 3!ी 3 * ,े
#@ W ू =% W ं ी ं ोI % € ी. 0^ े ?े ु’ =% #@ # _ ंJंI M #! .
ु , 3ु , -ी # _ े #@ /% े \ ंJंI G !े. /% ç] ं 3 Øी * *
ो* . Øी N ! 3 !े! ी! 3 *ी ं / ो* 3* ं }/ ी* 0LेF # े. - * #@ (*
ी ु %* /% 0LेF े े, #! # े. Jु’ 5 ,* / !ो Jे ु2 !े!े ो*े,
/ौ* Jु’ ं # " * 6 / !ो % bे े! " ं ी 7-7^¬ H% • ª ो*ं. /ौ* Jु’ bे
J !े! #@ = 5 -ो *ी े / ं े]ो,ं #@ ?ो„ / ी M ी >े*!े!े े / !ो J !े!े,
CेF ¬ H% bे # े. े / !ो M ू X 0^ े *ू C Y *
े } G !े ो*े. * , े =% ं )*
0LेF W ू े Oं8%* ?*ो. @ ी ू , * # _5 #Iी / !ो % 6 े CY *
े G!. /%
#@ C Y े ?ी! 6%*% #@ ) े *: Š े ?ी! ो 3 g ंJंI #! . /D?, 7-L, !ी,
ो,\, è, L, 8ो?ी, * \ *³े ी !ो %5 *ी ी * ो= .

@ ी ू ,*# _ ी *) b
ं 5 F !ी ‹*ी. @ ी5 b ी bे C Y े ?ी! ो = ी
Cे 0LेF ी. H = 5 )*9 % bे #@ *ं3!ी5 - E bे C Y े ?ी! % े ª
0LेF # े*. = #@ @ ी Cो>% bे *ी े _ , ो* . @ ी , efg ू ७०० # े.
W 3े # _ C Y े ी ंJंI = ं* # े.

@ ी ं* 5 ,* # #@ =%5 0 3ी) े ी * #!े. 0^ - * *ी!

3%5 3ु! % ं ] ,ू , I ) 9 %?% #!े" JंI % ु,े #@ 3ै #@ Jौ’ I [5 2= 6 ु,े
े - ® % ी Cे %* े !ं. Ä* - ® Š े ?ी! ›5 /[ ं F !ी 0* !े * ंJzु ी - ®
ू « ?ी! !ं/ 5 /[ ं F !ी 0* !े. = े,\ ी -® ) C-[* } ê !े. =%5 ै — ी F !ी
F Cे , / #@ 6%* * 0* !े. F Cे , ) C- 6%* *े! 3ु «Cी % ी *ी 3ु ी ी. , 3ु‘ ,
†े \ े8ी! ! !ेF%* े 0LेF ?* *.

- ® %6 े # _ ै — YिH , ैK, zू #@ (* >] ी C Y े ?े * #!े .े 0^ े ?ी!

ë NC C ु zू 3%5 , 3ै -Jौ’ NC Fं?%5 #@ • = zू NC 0§8%5 3ु!ु ! ं ] ,ू ÄI , Ä
#@ Ä *ं$ % ु- >ेd CY d * Jौ’ ! 5 68 ì ी* W 3े ू 5
े ु
*ी d # !े, ं ()* 3 ?े % ी ! ू Aे !ं # े. /I *ू 3े !ो #!े *े ी
ो*. ी ¯ Üं œ ो*ो. ि #@ 3 े . %
0LेF 3 ् @ ी5 ूH%* #! # े. े YिH ो*े. % ी #@ ु2े 0LेF!े" ि #@
ै ि % ी/ े ो*ी. =%* / *. * ् े / >
े ] *" ो \ !ेd%* FोC!
ू = F !ी AB/ } ो( ी/ ी :) ) C« # े. % ी - /Iी #@ ी ो*ी.

YिH % ै — C Y *
े ि ी #!े. ो 5 ! !ेF * ((. ू. ३२७) 3े íî W ू 0LेF!े!े # े* *े े
ि . % ू, Cे ु ž % !. ि % 3 W ू 7- े • >ेd ी H* े #@ =% 7-ि
3े े ंJोIी*. ौ े ी ी ि % ी Jो!ी ो*ी. !ो % ी # !ी *CY *
े Jे,/ ?े, ो! ु ?े,
ू! े Jी? ू ÌC^ी *
| 5 ] ू* े !ी.

ै ि % ू, 6Cे 0^ ु • #@ 0^ z %5 bे ) ï Cे . ुd 5 C Y े ?े े
ै ि } G !े. ै ि % ी ू, - Üं #@ - े *े F !ी 0* !े.

- * * Cे %5 % ी 3ी Cी NC!ी # े, = Cी* ) C-[ ं* • 3ी) #@ Ø ी Cो ं NC!ी

# े *. 5 # े • 3ी) े !ो ो े*, J J* æ— %/* े* ी. Ø े #Iु)
Å% े ू ंJंIी # े*. = ंJंIी ु # " ! Jौ’Oं8%* ) ,*ो. Jु’ 5 े,\ 6 ’ !े" ो,
3 *‡ ी Cी Jौ’Oं8%* NC!ी # े, = * Ø े ी # े. = े,\ Ø /ोC \5 5 -/5 AB
* *, 0LेF # े. Ø % ी 3I ी ैA ो*ी.

-ो3, -ो3, ^ी ु^, े^ो) , े , ु^, ¦ , ो! (= Cी C Y े ?ी! !ो % 0LेF ो 5

! !ेF * #! # े. -ो3 े ु, े 8ु े .े -ो !े े #? % -ो3 ¯ • #!ं # े.
8ु े 3 , ©* े !ो *. ^ी ु^ W 3े ©* ुH. = — ©* ु , * 3º! . C %
#@ ©*% ंJंI ो* . े^)े W 3े 6)*ð े, 8[* ैA ?ी! !ो . àá े C Y े ?ी!. =%
0LेF = # " )*9 %* *ो.

ैK% ै — C Y *
े * d ु #-ी
3े #!े =%5 bे ñ ो*े. #-ी ू, े 0^ े ? .े *े I
ं ु Cी5
AB * *, - * * 0LेF # े. =% #@ *ä !ी # _ M !ोF . =%5 ?े *े
Hु© 3े ं * *. Ä*ी Cी 3ी C iK G !ी *ी #-ी !ो %5 C ु ु,े , ं *ु =%
ू, ु’ि6 Ä- " ं =% ी / %/" ोò% bे ो* े, #@ *े CÞू 3 *ी*!े ू ु’
=% 0 ो/ ‹ W ू # =% # " ै€ * ी! • >ेd 0 ु *, ं - * * %}/*!ं
# े. zो _ ी 3ो ु 4ू ! =* #-ी 3 *ी5 CÞूं =% ी 6 ुF NC!ं ो*ं. C ु `
#-ी %5 ]ो,\ ं 3ु Õ े ू Tी ृ ˆ 5 ) I чJ ोJ * े* * =%5 L े" ं
- * * !N !ं # े. -ी % !ु] •, / ,\, /ु Fी, óô (= Cी % ी - * * ंJोI!ं # े. J - ®
#@ #Ç õð % ू G !े" ं**ी ुã*
ृ ी* #-ी ं ंJोI!ं # े.

• ं !Y * े*ं —, #-ी ो ी* \ ? ,े !2 öे, ** िM े े !ो े*. #@ (* , Oी ,

ू ी, %Jो3 (= Cी 3 *‡ े !ो 3 े N Cं ु * 0* !े, * े =%5 J ोJ े ी 0* !े े*, #@ = ं*
ं3 J * =% ी I
ं ू Cी5 AB gी े !ी ी. े I ( ी 5 ुž *ी! >?!ं ं. C ु ` #@
)* ` * %*ी! ! !ेF%* #-ी % ंJंIी 0LेF ?* *. (. . १८१ Iी! YH 3 žz ं 5 !ेF *
žz-ू)* 5 = 5 #-ी े *ी 0LेF # े. C^ ु!/ ÇÝ े #-ी ो* ी N *ी (. .
३००5 5 !ेd%*" ! !ेF * ) ,*े. (. . ३६० bे ुz/ु• े ! J C (8े gं- !ेF
ो ! ो* . /ु• ÷ 5 [Cे !ी ?े C Y े #@ ै˜=« 3 #@ , 6%*%* ! #@
#-ी Cो 3 *ी %C* * ं !ेF * W]!ं ो*ं. ं3 J * I
ं ू Cी5 AB ( ी 5 ुž *ी! #-ी
!ो * ो*े, ं !ं * =% ,4 * ो ो ! *ी े | ! /!ी. % ै — ी !ो % ी )*8े }
ोd ं A !ं ं, े 5 ! !ेF • ª ो*ं. G% ी5 C Y े N ? #@ ? ी 3ी
Cो / ं # े*, *ी ं:ृ* *ी! #-ी ि] ¯ • #!ी # े*. ी ]ो‰% ी (8े ं े !ी
ी*, #@ ी ]ो‰ ु† C Y े #@ Š े /े" 4 *. #A4 * * े,े
 ौ L G! = े,\ *ो 6%* #-ी %5 * • * ो* , ं øो‹े # " Castes and Tribes in
Bombay Presidency ुg * W *ो. े #-ी !ो C Y े ?े #" ु ी *ो Cे*ो. F Cे *ी!
ी /? - ी #-ी 3 *ी*" ुž ं J%I" ं Mेc g # " ()* * !N *ो. C Y *
े 4
*4 * *
| #ंè-ृ= 3े * ो*े. =%5 3 ]ी ं* #-ी % ी 3 ] * ु• G !ी,
0LेF ी ु %* ?*ो.

ु % bे #-ी 3े W ू % 0LेF े*ो, =%5 ै — F Hै ु ] % ी ी. (. २५०5 ु

YH ु ! ं* =% 0C G ! . @ ै 7-I ं =% ी # !ं • िH ु ]
# !ी 3I ी े !ी. े >?!ं (. . ४५५-४५६ bे. 0^ #@ CY /ु3 *े* =% ी # ! ं ! ु2े
ु े ं- ,| !ु„% ?ू =% JI ेÇ *
| ) «I ! ! . िH ु ] W 3े ुd 3 , ं 3ु‘ . 6 े
*!ं * (. . ६०० bे ू G !ं.

* ,< G !ी W 3े 3 3Cं ? ी # K * ) [ ो*े. N !ी ^ ौ _ ी

ो*ी. J³! Aो ु ! !ेF%*ू ) ,*ो.
÷] ो े # " Ä- * ै)* c *
G " े !ेF # " ÷ 5 ी ]ो %
63े े N ं े ू , d AB = = 6%* 5
Jो!‡* FोC !े ो*े. !ेF% ै — A े 3â *
ो (8े, C ु 5 ू ³ी
3J! ु ?े ž 8 (8े, )* #Ëे ी5 ो ` *
:— (8े #@ ौ8 5 CY ]ो
’ ू (8े, े 5 ी %*%
FोC !े # े*. • 6%* ो 5
÷ * े* . ो ं* 5 )JंC ु
3 े 3 \ #È े !ं ी * \ ु25 ंz/ु•
ौ [ ी ^ ो*ी. ौ ^े #@ ौ

ी े "#े$ > d ãृ= े ोे #? * N ! # े.

ौ _ ी ^ efg ू ३२१ ू १८४ *
| ो*ी.

ौ _5 ं* efg ू Cो * % ू efgो^ Cो * % *
| * 8 #ंè-ृ= 3% ं !
ो* . े > े * ी ो*े — €I X े ो*े ंJंIी *-ेC # े*. ()* 3 ?े =%
N Cं I
ु [ े œ ु :*« * *. *े ,ू ी - 3ी #@ - * F े , =%5 8 5 Jै!% े M ?!े!े #@ #ंè
3% े े W े े ो*े, 8[ ी ी
ु े 3 ?े % ी
* % ंJंIी I I ) ! ं ू5 6g े*
2!ी # े*. े ी > े
े N !े , े æ—. 3 ^े AB > d * #@
Fü/ ] > d * J` — G".
Fü/ ] े * % - े" 0LेF
#@ !« (8" ! !ेF%* # े. ं *ु ु2े
!/े * /ौ* ी ुH #@ ु! ी Cो>% ी
Fü/ ] - • # ! 6Cे ु† Jी3
े!. ी , े /ौ* ी ुH - ,4 5
&
ु ी े "#े$ žzC ् YH 3 े े ! #@ \*ी े
* % ी 3 ] ं !ी.

* % ं* 5 Š -/ Hै ू ] े 3े efgो^ )* ` * 5 b ू *
" C F! †े \ े8ी! ! !ेF% • ) ,*ो. 3% ी ^ # " 3 ु• d (* —
3Jू* G !ी ो*ी. Hै ु ] % (. . २४९ ू ु• ो*ो.

Hै ु ] % ं* -ौ © ] 3% ी
/ 3 !े. %5 ÷ * #@
0^ े ?ी! ी 6%* े* े. %5 3 ]ी* 0^ े ?ी!
÷] ुz/ु• े C Y *
े Ä \ े !ी. !C े# "
>ु ं * >ू े े !े" Ä \ े ुz/ु• 5
Ä \ े # े — , ी ) Õ % ं # े.
ुz/ु• 5 Ä \ ं ! !ेF * # े. = *
ं ? Lी C #@ Cे ु Jे Cो 3% = े
- े" 0LेF # े. ं ? Lी W 3े F Cे *ी!
ं ?ो! #@ Cे W 3े * 3â *ी! (* /
* !ु ) Cे ी / े ो*. Cे 3 , 3े ं ं
# े, = ! / ेÝ 8 ुzेÝ ं W * *. •
ुz/ु• 5 5 ी ंJंI . ी ) Õ %5 'ु( ी े "#े$
 *े ं ? Lी #@ Cे ी Cो†ी ,ं * ू * ) , ?ू * # े*.

] % ं* ! ू \> d ी ंJंI #! . > d े Hै ू ] % 3 ु• े ! ो* . = •

C¬ * े> े =%5 ै — ं, ं ]*ं. ! ू ý - ं/!ी 5 !ु„ े • !ु„% ी
^ 3ी * े !ी *ी ) «I े (. . ७५३ *
| ोÅ - - ]ी े !!ी. !ु„% ं ! ९९,०००
/ % #@ 5 *ी ) - /% ो* , 3 ु ! !ेF # े.

bे ी , !ु„% /ं?%* ेu =% ू ]% ?ू 3 ä ! /! ो* . ू ] > d% ै —

ो ी 3% ी (. . ७५३ ू ९७४ *
| A á* !े" €Fे] ( !Fे?) (8े ) þ ‘ ^
/ 3 !ी. ं *ी! C ु 3 !ु„ ं ी *ै! 5 3 ं - • # !ी / !े!ी ^
ु† Cी? े - Cो े _ ं* ) , !ी. !ु„%5 ोÅ ÷ * ी %? ! 3े ो*े. %? ! % ै —
े0 Cे ी %? ! #@ ,4 -ो3 %5 * — G". े ]ी े0 ंz े !ु„ ^ े !ी.
!ु„% ं ! (. . ११८९ *
| ) «I !! . ु2े े ] ो ेÝ " = े %? ! # # %*
-%?ू # " 3 /ी 6J, G !े #@ b *X !ु„ ^े G!.

!ु„% ं* C % ी 3 ] ु• G !ी. % ुñ 6 7-L 3 ो* . C > d5 F

Cो . C Y े ?ी! Õ ुz ी F #@ C ु \ 0^ े ?ी! Cे /?-Cे }/ \ ी F. Cो†ी F
# # %* -%?* *. े ]ी -%? * Cे }/ \ I
ं 3 ) 3 ी G ! #@ =5 ं े ु2े ौC 4
* 5 # ं- *
| े !ं. (. . ११८९ ू *े १३१२ *
| 5 ,* C %5 ु , * ंC * 3े G !े.
A I , AB - , AB %5 i ी ं C % ी 3 ] ी 0LेF ी # े. C %5 3 ]ी* AB
- #@ % # ं - #@ c ो G Ï े G!. C % ं ु ,\* ! ु,े ं*, ं€ ी, ी
! C3[ ं 4) [ • !े. ृ ˆ, Cे #@ Cे 3%5 , * 63े! - ू ं ‘* ! -!ी.
CCु ं Cी % ी 3 C Y े ?े ,!ी #@ L 0ि³ 5 े*ृ© F !ी =%5 Gुं?ी ेu C % ी
3 ] ! ! /े!ी. े ]ी !ी åू े ं Cे C ! A • C ^े ं* े ! .

*ी! *ी #@ 3 ^े ()* . 0^ े ?ू C Y *
े 3े !ो #!े *े े/ े/‰ 6%*%*ू #!े
#@ े* # " - >ेu #!े. I /Iी, ौ े ी, ी, /Iी (.(. - 6 े * #" .
- %5 Fु #3 AB* ?* *. AB ी 0§^ी G !ी ी?
 /Cी 3ु€ - 0§‘ G " , *
COg #@ े i ‡ ी ) Š* )
# े. ं:ृ*, M ी, !ॅ]ी - ) [
G", ि ं z) ? - ि ं ¬ ी-
0§‘ G " , ) # ो?ू Cेu.
!ी ?5 ,* - ोu ी-
ी #@ 0§‘ ो*े, =ं* j
6¹ # े. a ेÝ \ ू #* *
| AB - 5
े
Ä• * , ु 8ो? M ो* /े! # े.
ं *ु - ू )*! # AB ं
W *ो. ी AB - a ेÝ % ू X 0§‘ G !ी
#@ ू X (8े 6 !* !े!ी ी- ृ*
G !ी. AB - ी 0§‘ G !ी )
* * *ी * ी 0§‘ G !ी, ) ी
! /*ो. ू, * ी - * ो* *?

ो = ी- !
े )* े Jो!ी े Ä• 3 u N í= Ä• 6 • G !ं W 3े *ी Ä*: N ी ोu (* - %
3º ो*ो, ’%* ी- * %?* * #@ = ! #I # - % Cे* *. ैNC ं:ृ* ू े,\
N í= - * G !ी = े,\ 6 ृ * - ) [ G " #@ Jो!ी W ू =% ी # !ं Ä/3 d
ु• * े !ी. 6 ृ*- े,\ N í= - W ू 5%* 3 u J " = े,\ Jो!ी W ू =% ी
/ 3 !े!े Ä Üं - े े # " ?े >े*!ं. ु2े , 5 Z> * Üं - े ं N í= - े ं
) , !ं #@ I
ं ी, N Cं ी, /ु3 *ी, AB Jो!ी W ू 0C #" , ’%* # े. ं *ु ’%*
M ]* ी. F - 5
े 0 )*5 ू - े ं N í= Ä• 3 ी-ू* े!, * N Cं ी, /ु3 *ी,
Jं/ !ी, AB #Iु) - % b N í= Ä• 6 • G " ं = • =%5 ू ी - % ी 3º
ß ! ो* . ं *ु * ं G !े!ं NC * ी. AB - * /े!ी े * ं N í= - W ू ि] ू # े
#@ ं ू ी )* ) ो*ो # े. ो *ी ी - N í= ो ं े )*5 0ä [ ं / # े, )*5
*ी ं ‹े #@ )*5 * ‹े ‹े. 0!] N í= - े ं ं JC! ं Ä• )*5 ू
Cु \ - 0§‘ ोd ) ोI *ं. Jो!ी 3 ी c * ी! *े * ी N í= - * ी. c * ी!
Jो!ी ू Cु \ - ) [ ो ं 7I „ # े. *े‹ ी - * ोd ं - े ं N í= Ä•
ू Cु ं ी !ं N 3े. 3 ! Iæ J " Fे \3 ो *ी ी - JC!* ी. !ो È%*ी, È%*ी,
I È%*ी /ै ô F 3J Iæ 3 ! J " Fे \3 - JC!* ी. # - 5
े Ä• %* ) ) ,\
 %* ं ,%* G !ी = = ,%* *` े ी È%*ी G " ं ()* • NC *ं. AB5
0§^ी5 J J*ी* 6 ी G !े!ी È%*ी %/d ू X )* ी 0§^ी ी G !ी, े J> ं # K # े.

ो = ी - े ं Ä• * )*5 ं* ं / ) ! /*ो. J • Ä• * े , ¯% ंJंI े*

" ु,े =% ) J 3ू! Aे ू 6िÈ , 6= 6िÈ , 6 ो/6िÈ (= Cी /ो ी ,3ी ू * 4
! /* *. ू ैNC , ैNC , ं:ृ*, 6 ृ *, Üं (= Cी - %5 Ä• • 3 3 3 िå !ी * =
6=े —5 Ä• *!े ी >] AB* #" ं ,ू े*ं #@ 6 े ू X5 ) ) ‰ - % ीJ\
ं AB* #2,ू े* *, #@ W ू AB5 01 ) ी ) Õ % bे *-ेC G !े! NC *ो. ू ैNC ,
!ी, I /Iी, ं:ृ*, Üं , ी ` - % AB ं 3 © J ! े !ं 3 *ं. AB5 01 ) ी
6 ं * ै¬ $ # े. 6 ी - % े े AB* ?* *, े / ं .

* ं # े —, ेC !ी Jो!ी ो= =% ू AB ) [ G !ी, #@ ! #I W 3े ेC% bे

ं:ृ* - 5
े Ä- ी ) ं/* #@ 6 ृ * - %5 Ä- ी 3ु, े 3े ) े ?* * *े ो*. ैNC
ं:ृ* *!े ी ¯ AB*, ) े *: O ी AB* #3 ी !े 3 * *. 0C 8, =ो े . ं:ृ* *
¯ Ö? ! /* ी. AB* H ¯ 3ू ी• ू े*ो. ं *ु *ु] ंु ु 4 AB - =
- % ू ) [ G !ी ंW * े ी. - !
े #@ ,ि ं / #@ O ी ि ं
O%78 #@ Jो!ी ी• ं * *. =% ै — ेC !ी - *
े ी ी• ं *ी! . = ु,े *ä !ी Jो!ी*ी!
ी े #3 AB* ?* ी *ी!. ं *ु = • AB ं 3 © ेC !ी Jो!‡ # J ! •
* ी.

Cु Y AB ी 3 ी ं:ृ* - ी # े, ं *ो. ु *ं 3 \ N !ं * \ ं:ृ* ी AB ी 3 ी

A * ी. [ े JC!, 6 ो/ ी 7-‘* , 0¨ %* M ª # े *. AB #@ ं:ृ* Cो†‡* *ं # े .
Cो†ी - %* ु”, ं* *X 6 ृ*- # े *. - 5
े ंC 2\5 i ी ं 0§‘
ो ं c # े. *े‹ ं:ृ* - !
े AB ी 3 ीW ं Ôी A *ं. ु} C 6 ृ * - %J³! ी
* ेÇ!.

!ी, /Iी, I /Iी, ी, Üं (= Cी 6 ृ * - % ू AB 0 G!, ं 3े‹ * W **

*े‹ ु ेW ू - % े #3 AB* Âg© * !े!े े ु2े े !े 3 * *. H ो = ी 6 ृ*
- *
े ू AB 3º G ! , ं A े W * े ी. 6 ृ *ो #@ 6 ृ )* ो W ू ी
#Iु) , * !ी Jो!ी # े*, =% ै — I
ं ी, /ु3 *ी, N Cं ी ि ं Jं/ !ी % ñ Jो!ी #@ AB %*
M # े. ौ े ी ू N Cं ी, Üं ू I
ं ी #@ /ु3 *ी, /Iी ू Jं/ !ी - % 0
b ु/ी 6 ृ * - % ू G!, ंW * े*ं. „ - े ू Cु \ - * G !ी ंW * 3ी
- 0§‘ G !ी )* े ू, - 5
े 4 5 %/ ? 0 !! , े ’ ं ! /*ं. Jं/ !ी े /Iी ं
4 *ंH 3 ं5 * ं 0 !!ं # े. = 6 े ौ े ी ं4 *ंH N Cं ी ं 0 !!ं # े. *ो 6 I
ं ी,
/ु3 *ी #@ Üं -#-ी %5 - % # े. ं *ु AB - े ं ं ू %/ ? ी ू ि ं Üं ू
*ं*ो*ं* >े*! , ं CF * े* ी. AB - *
े J -/ Üं #@ ी ू #!े! # े.
AB*ी! ) - -/ Üं - े ू #!े! # े, * #ñ *) - - /, W 3े िÈ C% े 6=
(.(., ी ू >े*!े! NC *ो. H J ोJ #Iी W]" 6 े (* ी 6 ृ * - %5 !
ै ी AB*
!े" NC ू े* *.

6 ृ* - % ै — # !े" !ी - े े ी े AB* ?* *. ी ¯% ी 6िÈ े ु,े G !े!ी

• %* ं !ी bे 3ी #2,* *, *ी AB* #!े!ी # े*. )* (*ृ ), u (6 ृ )् , ि , े ( ी? ं), Ö ?
( ]), /ू, (/ु?), Ä! (˜ L) (= Cी !ी - े ª æ !े!े ¯ AB* •2 # े*. C ु \ /ो
!ी - *
े ी! ',' ंJंIी. !ी - *
े ',' ी ) े J J # े. ',' !ी- ै ीFे \3 (* 6 ृ *
- % bे ी. ',' ं:ृ* - *
े ी, ैNC - *
े # े. )*8ू *ो !ी - े* #! . ','
ूI € " ं (* ूI€ 3 े z ) ?ी - 5
े ं [ ं# - *
े !े, * ',' ी =%5 J ोJ
z ) ?ी - *
े ू ! . AB - *
े ',' 5 0¨ ं * ं J ं gो # े. ,, ? ¬,ं J, Zं3,,
,, ,Ç, #,े , M,े , 3,, ) , े (= Cी े ं:ृ*ो ¯%* ',' े ! 3 *ो. 3,, ,,
, (= Cी ¯%* *ो ै < # े. ¯%* '!' ी े ! 3 *ो. ि =े ¯%* '!' • 3ी ','
> *" 8 Äी JC!*ो. W 3े *े Ä*ंH 8[ े ) ,े ¯ ो* *. 0C . ू!, ू,; Jो!, Jो,; / !, / ,;
ी!, ी,; े!, े, (= Cी. 3ु€ े Ç ,5 AB !F %* '!' 3g 6 * ो* . = ,\ ','
CF d AB '!'5 /े '*्' 3ो?* *. ' ' े ¬ † ','J³! * *.

ै ी- *
े ी! 3ी !
ै ी AB - *
े N !ी *ी ' ' #@ ' ' ंJंIी ो . ै ी (* 6 ृ * - %* ' '
# े, ं *ु ' ' ी. 0!] ै ी* ' ' # े, ' ' ु,\ ी. ै ी- े ी ी !
ै ी AB* ी J`
े,\ NC ू े*.े 0C . u (0ˆ), * (*ृˆ ), ( ), ( d), 3 े ( aो ी*), ) ं*ी () )*#), ु े
( ु ) (= Cी ु”, ¯%* ं:ृ* *ी! 8 6 ृ *%*ी! ' ' • 3ी ' ' AB* ! /े! # े.

/Iी 6 ृ* - े ं ी AB* # " Fु Aे " # े*. /Iी - े ) े —, ' ' #@

' ' Cो DJ³! '!' #@ ' ' े ुÈ े े* *. * ं ं:ृ* ' ' / '8' 3ो? [J³! /Iी* ' '
े*ो. * ं ' ' 'î' ो*ो. % ै — J े 6 O ी AB* •2 # े* , ं *ु \ AB* ी े 6 ो/ #2,* *.
0C . Z , े ( ), ) , () T), >ो,*ो (>ू *े), 3ो ी (3ो( ी), े ( े ), े! े (6े )् .
 I /Iी े J े ) े AB* #2,ू े* *. I /Iी #@ ी Cो†ी - ु”, ं ी ñ
Ä• 5 " ं I /Iी े 3े ) े AB* #2,* * *े ी5 ) े % ी ी 3ु,* *. 3ो 6%* AB ं
b 4 ! # े, = * 3ै I X % ी # " I [5 6 AB J 6 Ñ े ! . 3ै I X % ी I - I /Iी
" ं AB5 Ä• I /Iी ी 6- 3 *ो. Cी> Ä ` Ä ,े ृC ु 4ं3 े Aो े (= Cी
!
ै ी I /Iी*ू AB* #" # े*.

ी- े ंJं ˜ AB ं >े*!ं # े. े * ं ी Jो!ी O%78 - W ू 6 !* ो*ी, *े‹

ं *- े A AB 0 ] ं 3 # े. › ंु !ं/ी ं3 ी ी* !ं/ JC!*
ी* * ी AB* ी JC!* ी*. AB*! NÕ*ी े ' ' 6= ी*" ी *ु8X5 ' ' 6= •
#! # े. 0C . ^ी < 7^ , #/ी < í . ी*" #ñ *) - —*!े J े 6 AB* 3 े5
* े 0* !े # े*. , #@ 8 % े 6= AB ं ी ू >े*!े # े*. AB*" ् I *ू ी
-) E , ी • ं ी*" • % • ी #!ी # े*, े F !ी! 0C % • ,े !.

१. c ) > cN ी > c ((ं > \+!= \

२. c ो> c N ो> c N ु> c (0ं > 0ं > •ं + ! > • > •

( 8 I *ु ी AB* ी*ू #!े # े*.

' ी' 5 J J*ी* AB*!ी • ं ी*" • % ी 3ु,* *. ी • ं - 0C . í , í ,

í > ी, N *
ं ो . 3 ु) , > 3, े ¨ > Gं.
े ी • ं - 0C . Wे>#Wी, ® ं*
ु ो > #® ु ी, ® > #®%, Wे ंु > #W%*

* * /ु AB ं ी ू >े*! # े. े 4ं3 › Aे * Ä › Aे d ी 6 ृ^ी ी #@

Üं Cो†‡ bे # े. *ी AB ं 0 !!ी. ) E
े ी 3ी ) - — *ी ) े ी Aे d ी 3ी 6 ृ^ी ं:ृ*,
ी, Üं % bे NC *े, *ी J े C AB* ी NC *े. AB*" ी ¯% ी !ं/े ी #@ Üं
- *
े ी! !ं/%6 े # े*. 0C . u , 3º, , े ु Lं/ी, #@ ं3!ी, / A े Ôी !ं/ी.

Üं *ू ी े ) े AB* #!े. Üं ी #-ी % ी - ो*ी. #-ी I

ं 6%* *ू ो * #@
) C-[* ेu } G !े ो*े, #@ = ु,े Üं ेJे े AB* 3 ?* *. (?ॉ. /ु े #@ ?ॉ.
) . 7-. ो!*े %5 *े * Üं ू AB ी 0§^ी G !ी.) ! !/ े ) - े 6= AB ं
Üं ू >े*!े # े*. ) - —6= Üं ो§‘ # े*. - ं * d AB Üं
- *
े 6= ! 3 *ो. *ो AB ं 0 !! # े. Üं 6 े AB* ी #Iी ं €•
ोu ं* ) - — े 6= ! /* *. AB #@ * *ी! (* Jो!‡*ी! 4* ं 6 J" NC ू
े*ं. े Üं - *
े ू #!ं # े. Üं - *
े !ं ु # े. ं:ृ*, !ी #@
(* 6 ृ * - %* 6 ी. = 6 े Üं - *
े ी! Öं C% े ी6 ी AB ं >े*!े # े*.

6 ृ * - %6 े ं:ृ* - े ी 3J Cg 6- AB ?! # े. ˜, ॠ, •, े ं:ृ* * #@ AB*

# े *, 6 ृ * * ी*. , ् ी Cो ु े ं:ृ* * # े*, 6 ृ *%* ी*. AB* *ी ं:ृ* *ू #!ी
# े *. ं:ृ* ¯* AB* # े *. * ¯% - # े . ं *ु * ¯ं ी ी ी*. 6 ृ *
- %* * ¯ ी*.

ू ैNC , ं:ृ*, 6 ृ * #@ AB ी %* ं ी G !ी, े 0C • ª ‹ ं.

ू Nै C : Iं C | *4ं Iं C | ! F *4ं Cं Y *े ं =।
ं:ृ* : ’
ु ं —i ं Â *4ं ’
ु ं —i ं !eF*4ं (Cं 4 - Y*े ं *े ।
6 ृ*: ु Iं ि Â ं ु Iं ि !N ं( ं4 - !" ँ $( ।
Üं : ’
ु ि Â ं ’
ु ि !N ं( ं4 - !" ँ $( ।
AB : ’
ु े Jो! े ’
ु े ! े े4 " े 3*े.

ं:ृ* Jो! ` # _ ी 3े*े W ू * े !ी, = े,\ (8" ू, N % ी # !ी - ो?ू 3े=% ी

ं:ृ* - 0 !d 6 Ñ े ! , #@ 6 े 6 ृ*- * G". 0§^ी , (. ू. ६००-
७०० I * ेÇ!. @ ी5 े,\ ं:ृ* - Jो!!ी 3 * ो*ी. Jु’ 5 े,\ 6 ृ * - ) [ G"
ो= . * ी, ू « ?े /Iी, b6Cे * ौ े ी #@ 0^ े * ै ी - ) [ G".
- े , ं:ृ* *ू * G " . =% ç¨ ृC ु ो* #@ 4 ी 7I ो ं ो*ं. AB - 5
े ू X
!ो %5 * ` 6 ृ * #@ Üं - % g े ‹ G ! #@ AB 0/ Iी G ! , े
) Š* A ं * ं AB # े. ी- ,ू ,ू !ो € ो* * 3ु ी - ी , *
| 6)*िð* Oं8
#@ !ो ! ी* #@ Jो!* * *. !ी, ौ े ी, ी (.(. 6 ृ * - !ो € ो* * @ ी
ं:ृ* - 6)*ि * !ो %* 6 !* ो*ी. Üं - 6 !* ो* * Oं8 H 6 ृ* - *
े ! ी*
*, #@ #Iु) Jो!ी 3º G " ी ु”, | Üं #@ 6 ृ * - %* Oं8 !N !े 3 * *.
Üं - *
े * (. . १२०० *
| 0^ 6 ी #@ ु2े १५०० ! *
| 8ो?ी Oं8 G !ी # े. *े‹ ू X
6 * !े" - % ं* #@ ी - % 3º Cो†ी /ो ी े,े ो े „ ी. * AB
3º ेd ू X ु ) 6 ृ*- !ो %5 Jो!d * ो*ी, ं# "! %/* े* ी. ी
 3 ो *ी ी ) 6 ृ*- Jो!* ू ) ) ‰ 6 ृ*- Jो! े) ) ,े 3 ो*े #@ *े
]ू =%5 ) T े ी 3* G ! , #@ =%5 - %5 ) T े J !े" ) T 6 ृ * ू
AB - J !ी. ौ े ी Jो! े ि !ो , /Iी #@ ी Jो! े 3 #@ ि !ो ,
Üं - Jो! े ै ि #@ #-ी !ो * ेu ) ,!े. =%5 ) T ू A 3J !
#@ =%5 - % ू AB - * G !ी. AB - 6=Y 3ºd ू X5 ं7I ! * Cो * ं
F Cी ) T 6 ृ * ि ं ) T Üं 6 * ी.

*6 ृ*- ृ* G " #@ AB 0§‘ G !ी, ) = *ू ु2े े*ो. * ,*

ी ोAB È%*ी (.(. G !ी ी. !ो J े• ी , (8े #!े, ं *ु *े M , ि] !े ी*, #@
=%5 - े ी ी c G! ी. AB - ) [ ोd ी ) !Y ) È%*ी G !ी ी.
ी) È%*ी Ï * G !ी ी. े , ी G !ी ं ी, * /Iी5 3 /ी
Jं/ !ी, ौ े ी5 • 3ी N Cं ी #@ ै ी5 • 3ी !े े? ी - 0§‘ G " .

, *!ी ोAB È%*ी W 3े Jौ’I [ ? #@ N Cं I

ु [ ी ु . Tी ((. . ६४५) " ं*
Jौ’I [ 0* *ी , ! /!ी, #@ ु c !-œ 5 !ेF% ी 6 ी ैNC I ु† J ! . ) È%*ी ु,े
JंI N Cं ु *6 ी 6 ृ*- % !ो G ! #@ ी - 0C #" . 6 ी 6 ृ * - े ,\
€ 3 *े* •2 ो= . ) Õ %5 *D?ी ि ं %* ी 0 ो/ , ो %5 *D?ी /Iी > ! ी,
I H #@ ÓÔ %5 *D?ी ौ े ी 0 ो/ , #@ ो, Ç (= C‡5 *D?ी ै ी Aे ी,
ं े* ] ,* *. Jौ’% ी # " Oं8%* /Iी े ! ो* #@ ी 3ै Oं8 ी* ो*े.
N Cं I
ु [ * 0C G " ं:ृ* - !
े j 6 • G !ं, #@ ी ी % % े, ) े *: ं _5
*ja े) € !ो % (* े ]!े —, *े ) !ो - *
े %/d 6 Ñ NA NA ी ोu ! /!
#@ ं:ृ* - े /? !ो - % ?! . ी , /Iी, I /Iी Jौ’ #@ 3ै % ी Äी ृ * े !े"
- /े ?" #@ AB 0C ोu ! /! . े ं . (. . ७००-८०० C >?!ं ं.

AB5 ¯ ु ?े J}>*!ं * ं:ृ* - 5

े 6- *ू G !े! 0C 3 !Y * े*ो. ी* ं:ृ*
¯, 0¨ ृC ु • / >े*!े 3 * *. 3े‹ !ो % bे ं:ृ* ं 6े 2!ं #@ ) ) ,े ं:ृ* ¯
ो35 4 *# ं 3! # K ]!ं, *े‹ ं:ृ* ¯ 3 े5 * े AB* # !े /े!.े = ु,े 3
ी —, AB* ं:ृ* ¯ Cो 6 े े*ो. ी* 3ु€ ृC ु े !े" 0¨ , * Cु ू,
ं:ृ* *! . 0C 8, ू ¯ ी*! # े, #@ ुE ¯ ं:ृ* *ू 3 5 * #! # े.
ि =े े,\ Cो ¯% 8ो? 8-ेC ी - े ं 0§‘ े ! # े. 0C 8, / ¯# *ो #@
6 ृ* / ¯ ी # े. AB* े* ¯ 8 8ो? JC!! # े. ी े ?ो 0C े Cे* े*ी!.
 AB - 5
े 0§^ी , æ— d F Hी! #I 6 ृ * #@ Üं - % •
) ,d F " े# "! AB - *
े ! #I ß ! /*ो. AB - Jो!ी W ू !ो %5 *
" J³! _* 3ु ु ो = , *! # े, े N " े AB 0§7^ , ) Š* ोu े !.
AB* 0äृ ी Oं8 ! े १२१२ ((. . १२९०) bे G !ी ो*ी े a ेÝ \ • 0>? # े.
ु ंु C 3 ) े I
ं ु ( . १११०) #@ ÈI NC % े - ी ( . ११८५) े AB a ेÝ \5
ू X ं 3!ं 3 *ं. a ेÝ \ - ) े I
ं ु Fे Oं8 ) [ d ी — ो = ी- *
े )*5 3º J ोJ े ं
„ ी. - 3º" Y ी ी 0^ Oं8) ) 9*ी ो* *े. Oं8 *ृ© े \ \ ं 2*ं. *े‹ े Oं8
AB*ी! # ) Š* ी*. Oं8) ) 9*ी ी * C AB - *
े = ू X ) [ G !ी !ी N 3े.

a ेÝ \* Cो Cी #2,ू े ं0 % ं 6 ु , - े ं ÌC , % ं 6 /% , ]े! * # >ेd ी - े ी

Y *, *ी! - 8 * ् े ं) C d ी *ो]ी (.(. - *
े ी! NC े , Jु’ी! ] े #@ !
7-? े े Cो†ी 6 े /ु - *
े ी 3º*: े* ी*. ी /ो ) े I
ं ु #@ - ी ी. AB
- 5
े J! ी ी Cे ं CCु ं #3 0 !& ी. ी ! !ेF, * ÷ Hे (= Cी *ु] ं3
ु ी I ं
# " \ ं 6 ?d ं * *. ! !ेF% • *ä !ी - े ं Âg© * ’ ो*ं ,
*े C/? \! े > 6 ं " ं =%5%* ं: 8 [ ी 3J * „ *ं. W ू *ä !ी
- े ं Ä• d *ी F Hी! I ं # े *.

a ेÝ \5 ू X W 3े १२११ ((. . १२८९) Iी! ) G ी*ी! 0 ेÝ ! !ेF # े.

!ेF * ंz C ,= *!/ ं Cे , = 7I े ?ी ंि?*, = ö ो Cे ंि?* #@
ू N ी , (*„% ी ं ू ं0 े Ý 5 Cे ! 3ी ç’ े" 0LेF
# े. !ेF * A Z,\ # े*, =% ै — N " #A Z,\ ु2े NC" # े*.

#uं ो / 7I * े : Ägी े १२११॥ ीÈ ं े #. Ä.

6* È )*9: (ी ंz Cे : ) 3 ो6* C C ु ो 3) : ¬ ी Cे.
: 6I े ि? ंि?*...*ं ) ो ी* ु ] ^ु ो Cे ो ंि?*: *Âã !े * े
Hे* /
ु ी ु: 6 ं/ी: (-ं/ # #( #!े : (-ं/ 6ी=8 : े 0C
C 0h े !े : *C "े þ Cे ¬ * *ी8 े : \ 6 Cे * ु ) ी - ी-
E: ौ?d/ोH: ु : ž*े े ृ*े :ô !6 C *ु े !े *ो 6 Cं ं ु
3 ! : *े :ž \ Cे * !
: िH !: ¬ * ) 3ै ... !ि]O ु
 ु2े Cे ! ! C NC" 0LेF # े. !ेF *!ी - ं:ृ*) ¬T* AB # े. ी• ं ! AB
)„ ी # े*.

Cे 3 I %5 3 ]ी*! े १२०७ W 3े a ेÝ \5 | ू X ?3 , ू / *
! !ेF # े. * Z,\ # े*, = ू े * े* ी*.

ÄÂg (ी . १२०७
« ( ) 789 Öे
#ÂÄ ( ) Cौ ै (ी
6ौ (*ौ)26* È
*‡ (ी ( ं)zCे ) 3
ोCै *C C C ु ो 3)
, [( ) 7I . े ि? ंि?
*ो। * JD(..Cं? (ी * (6) ु (-ु?)
ô । े ंzCे D ि?*ी 3ी) ..
, ु ,..
... ोि?

a ेÝ \5 ू X * ,| W 3े े ११९५ bे ( १२७३) ो !े! ं2 ू 5 Tी) +! 5 ंNC *ी! ! !ेF

# े. ! !ो ौ ् % ी ी , W * *. ,े A ! !ी W 3े ुE ौ ् % ी ो ‡*ू ु ो*ो,
ी 3ू* # े. Tी) +! ं ंNC J%Id AB / ी /ो, d * #!ी ो*ी. = े,े % ी % ी C* े !ी
=% ी ं ,े #A े 2ू =%* ो !ी # े*. Cी* = े,5 े 4 ी ं #@ ी
d% 0LेF ?*ो. % ै — ी ं #@ ¯ AB 4 5 ) % ी 3F?!े!े ?* *. ! े ,
ै , ंz Cे ,े Cे ी, ,ु ôAB, *े ी, ) +! ी # (= Cी ¯ं AB , े # े *.

! !ेF 5 ू X े ११६१ Iी! ( १२३९) े ! !ेF ो . a ेÝ \ ेY ५१ | 3ु # े.

a ेÝ 3% ी F%J ! ]े ू J ू a ेÝ \ %}/*!ी, = F%J 3 , ै ेÝ ं 3ु ] े ? ं*ी Cेu,
ो*ं. = Cे , 5 C/? \! !ेF # े. = ी - ं:ृ* #@ AB ी) T ू = * ी,ू ंि?*
7ृ ^ ! A ) * े 3 ी NC" 0LेF # े. !ेF 2
ु \!6 े # े ..
ÄÂg Tी ु ११६१ ) \ ं
े ॥ Tी ै े Ä Cे ! े ॥ ु
ृ7^ :। ौ /ोHी : । bंNC : ॥
Tी ी!ू ंि?*: ॥ *8 % ू ी c ी / े॥
ु ृ^ी -ू ी ) * ô े A Ç -ू ी
ै े ÝCे ू ी ॥ े -ू) Cे े ž
! ु े । 3ी NCI!ी ॥

!ेF 5 ू X 0 !& !े! ! !ेF ११५० Iी! ( १२२८) # े. !ेF #ंJ3

े ो/ Ç े8े ) , !
ू ! Fो!ेÝ ! !ेF ं W * *. * ो !े" ं C ४७ Z,ý ै — N " gी Z,\ #@
े ]5 Z,\ ं:ृ* * # े*. I" Z,\ AB # े* ं ]*ं = *!ं AB ª ी.
ं:ृ* 3 ू ! ू G" *ो 3 ू AB* !N ! # े. *Cे - H !ñ*े, ं !ेF * W]!ं
# े.

ु !N ! /े!!
े ! !ेF F Cे * ,\ / ू C ै!% !े" ] / *ी!
Tी - ी5 ंNC * # े. !ेF a ेÝ \5 ू X ८४ ,| W 3े ११२८ bे ( १२०६) !N ! /े! . !ेF
- 5
े i ी ं 7I ª # े. !ी! *ी े *« 6 ’ /@ *ी - : %5 %/Cे 5 * ं !ेF
FोC ! # े. Cे }/ \5 ‡I C े %? ! W ू !े" ) ंु - 5 3 ु ! 5 #T ं
ो)* Ô ं b , b d AB A5 े ंJंIी * 0LेF # े. A5 4 % AB
ो ो = /ो ी 5, = * 0LेF # े. !ेF 5 े ]5 Z,\ AB ं ू Ä• 6/] * *.
!ेF * ( , ] ी, े ,ô *े , -® , NC†! , *े ! , )J3े, J े (= Cी AB 4 ं € े !े!ी • ं
# े *.

! !ेF 5 /ोC , (8े \ Jं/! J%I* * ?!े! ! !ेF # े. ! !ेF े

११०९ bे ( ११८७) ो !े! " ं a ेÝ \5 ू X १२३ _ A *ो. * ो 5 NC= 5
3 ं Tी ै 8 Cे 5 ू3े AB ï ी W 3े ी 6%* *ी! ु !ी3 , २४ z 0§‘ 5 3) ी ी Cे /ी
NC" ं Cु े !ं # े. *ी! ु• *ी 3 ू ं:ृ* * ू े ]5 Cो Z,ý*ी! 8 H AB* # े.
• /ो 0>? # े —, ु % ीC J \- 3 \ ं:ृ* !ी * \ € !ो % ी - AB
ो*ी. _ *ी 8ि ं *ो 3 W ू 3ी - !ी *ी ु2\!6 े# े–

॥ 8 *ु 3ो ो ु ु ) !ो ी *े Tी ै 8 Cे ी-! ु ]ु ंJी# ?े ॥ *े ी / 2 े G) 3े ॥
 5 #Iी ु Oं8 *! # े. Šंz 5 !ेF 5 3 *ी6JोI Oं8 * 3 -े* J !े!
ि Ôी5 • ं Cे ं *ो # े. Oं8 , /ु3 *ी ं ोI ! ! ंC /%Iी 4
* 0^ I * *. ी- ु2\!6 े–

Cे *ु %/ु! ी 3ी , ी %Ç %>Z? /ो ]ी (ु , M M] ) ! ] ]ु , #ंFá !ी * ी ी, ी ी !ी, Öो]ी

ो]ी ) % ु !ी ी । %( *N *ू !। N 0ं ?ी 3 ु F
ु \ ंु ?ी, Jो!*ी ु @ !*ी 3
ु @ 0! F \
•2\ *
ृ \ ( ी ू ?ी॥

AB5 Âg© 5 #Iी C F! 0ã J C 3â *ी! *ु,3 ू * !ु„ *ी! % / े8ी!

ं? !ेÄ ?ंJ ु ! )*! ?Cे े NC!े" C ंJंIी !े" ! !ेF * ?*ो. , १०८६ े
#Š .ु १ /ु ौ # े. W 3े (ंO3ी * \F १९ ,ôJ ११६४. ११५७ !ी !N ! /े!!
े ! !ेF ी
, Cे (8े ?! # े. ?ेÝ 5 Cे , ! !ेF # े. 3 I %5 ू X ू ]%5 3 ]ी* AB -
%/!ी 6 !* ो*ी, ं • !Y * े*ं.

! !ेF%5 ू X - -æ ु ोL 8 -ी!ि * 8¬ › @ Oं8 * ?*ो. Oं8

(. . ११२९ bे, W 3े a ेÝ \5 १६१ _ ू X !ु„ ं *" ो ेÝ 3 ं !N ! . Oं8 * AB • ं
#@ AB ¯ ि =े NA ी #!े # े* , ) े j ी /ो W 3े Oं8 * /* ! ी N *ी Cे*
Oं8 ं ी AB Cं ी NC!ी # े*. ी Cं ि ं Z4 *ी! ÓÔ C,* , %?* W * *, ं ी
ो ेÝ !N *ो. AB* !ो /ी*% ी ं ि *ी 3ु ी # े, े • !Y * े*ं.

ोL *ी! ी Cं ु2\!6 े–

१. 3े े *! 0 ु -• े ेC #@ !े ु @ !े *ौ ं * ो *ो ो ु 3ो /ी ी

२. 3ो /ी ी 3 े / ( े J ु c • े ) ç/ो ै : े !े !
ु >ु 3 ं े

!ेF 5 ू X AB * ÷ ] # े. *ो ो *" NC े / ी ?! . (. . १०६० bे * ÷ ] !N !

/े! . *÷ ]* ुCे -œ े = 5 3 , !े!े < )* ु \ / ंJंIी े Cो * ÷ ] -े Y !-œ !
NC" 0LेF # े. * ं / 5 " AB १२७ ो€ ी / ी NC" ी = * 0LेF # े. ी
ी ं Å * Z !े!ी # े*. ˜ि >ै , . ëCे , )* ै , Iु ै ं/) . 3ी ,ै /žz-œ, Iु , Cे !
(.(. 4 ी ं = * # े*. A) !ी, A) !े, 3 )*, ! !े ी िÈ Cे, < )* ु \ ी, NC े े ी ðी ी
• ,े ो/Yे ,ु े ी 68 े ी • ,े े, ी ी ¯ ो/ी 4 े #@ 3े, *े ी े *÷ ]* ?* *.

0LेF 5 #Iी ी AB ी ) ी Wै ू 3 , T Jे,/ो, े8ी! ! !ेF * ?*े. AB*ी!

! !ेF% ै — # " ं) े j # े. ! !ेF (. . ९८३ bे !N ! /े! . /ं/ > d *"
L 35 —CX* = 5 ु¦ 5 6I ं J ु J!3ी uM /ो *ेÝ )* 6 ं?
C/?ी ु*, 0- ! , #@ !ो %5 N *ी AB ु*‰ 5 F !ी ) ) ‰ Cे - %* *ी /ो ो !ी.
AB*! 3 ू ु2\!6 े–

Tी ¦
ु 3े ) !े
/ं/ 3े ^
ु !े ) !े

Cो Z,\ , * FोC!े" ी*. C ु \ Z, ी | / ू (. . १११७ bे ो !ी ी.

! !ेF *!ी Y ं ोAB # े*. N " Tी ी 0ं ी ु े Cी? åू] # े. * 0LेF!े!ं /ं/ > ं Cो NA ी
%C!ं. Fे ं !ं/ * ुF /
ं \ े !ं. C ु \ ं Wै ू े8े ू Š े ?5 6Cे े !ं.
/ं/ > d *ी! ं , L #@ æ )*> 3%5 C ी* ु¦ 6ñ * 3ै ो’ , ंि?*
#@ - =% 6I ो* . 3* े L #@ ु¦ Cो>% ी /ु• ो* . L ी —C (.
. ९७४ - ९८४ ी ो*ी, #@ = ,* ु¦ ं 3( gू ी 0- ी े !ी. =5 I) 9 #@
d
ु ी! ृ = ,
ु े *ो 3 \ 6I ो* * \ = ! L ं ी J ु ी C ी NC!ी. = े 0- !े"
>ु ] ु,े = ! /ो * ं ीW * *. = े !N !े!े Cो Oं8 ¦
ु ु #@ cH े
6 ’ # े *.

! !ेF 5 /ोC 5 , *" ी * ÷ ]%* #@ ! !ेF%* ी AB ¯ ?* *. # 3े

! !ेF J}>*!े, =%5 ू X5 , *ी!, W 3े (. . ११२७ ू *े 8े] (. . ६८० *
| 5 ो, * ÷ ]%*
#@ ! !ेF%* =ु, Cे ,े 6I ,ु %- , ( \, 3ो, (8, F,F,, ू , c *, N *, ‘ े AB ¯
?* *. = • AB - 5
े Âg© C F! (. . ६८० *
| € ! * ी.

AB5 Âg© J³! # Fी 0LेF I ç Cे ! Oं8 * ?*ो. (. . ८५९ bे Oं8 !N ! /े! .

Oं8 * AB - े ं ु2\!6 े े !ं # े –

!! - - ं ि? ु L
े ।
œ - ) ी ? ी े ं*ी॥
 ं ं:ृ* - %* ी # े -
! !* C ं 6 ि]* C ु *ी ।
œ- ) ी ï ी 3›े ॥

/ो * AB - े ंCु ) ी ी0 Cेu *ी ] ी6 े ंCु /*ी ी, C े 0³ , %/" [ ी # े,

ं े !ं # े.

AB5 Âg© # Fी M 3ु #@ j ु ु ! ! 5 Oं8 * ) ,*ो.

Oं8 0 ो* ू\ े (. . ७७८ bे !N ! . Oं8 * /ोL, b, /I, ं* «I, — , ]æ, ŸI , , /ु3 ,
! ?, ?, * } , ो , * 0, #ंè, F , , JJ (= Cी A Cे ी - % 0LेF # े. ु2े 6=े
Cे *ी! ुE ं • =5 - *
े ी! )* A, ै ी %}/*!ी # े. 0C . *े े े े #0)* 3ंि े
ी !
Cे े W 3े *े े े े #Z ंW ` bCे ी N !े. ं ु2े /ु3 , , ी !ो % ं #@ =%5
- % ं # े. C2 ? !ं/े N े N ! ी!े । NC !े /N Lे 0L) े * œे ॥, W 3े
J, ], Aô /d , ‰ ं/ 5 , ] , 7- ी, -%?Fो , NC !े (NC!े), /N Lे (>े*!े) ं Jो! `
Å N !े, ं AB d ं #@ = 5 - े ं े !ं # े. (. . ७७८ 5 ु AB 3
#@ AB - Cो†‡ 6 ं) 6 • G !ं ो*ं, े • ’ ो*ं.

#3 * ं N !ं * * ुá 5 F !ी े\ *
| Š े ?ी! 6%*
AB ं 4 ! # े. 0^ े C ू CY े /ो4 *
| Jी
ुz Š ि ी AB ी Š े ?ी! [C # े. 0^ े *ी
C ू C /ं/5
े A A ं )*5 0/ *
| 3u ं*
>] 2ू >] \! !ो] 5 ु ोI ं C Cी / A*े.
(8े )* ी /ु3 *ी #@ े ?ी - % ी -े] ो*े. ु2े AB
6 * ु? *5 %/े ं ो*ो. * ुá 5 %/े*ू
/ ) !/? 5 # 5 6%*%*ू )* ोF ू « ?े ,ू Jै*ु! #@
ी (.(. 6Cे I *ु, , > !ू / ू b Aे ू
8ो?ी ी C Y े * 8ो?ी ी ू « #@ Š े ,ू !%3ी #@
ै /?3 , /ो¦ी #@ *े!/
ु ु - % *ी -े]*े. ु2े % *
|
3u Š े ?े ै /ं/5
े A A ं ू *
| #" )*
#@ *े!/
ु ु ंJंI *ु]*ो. ू • C Y े ?े /ोC \ ?े 3 u
ै˜=े ?े , , े Cे/!ू , ,C/ु , ो! ू , ) 3 ू / % • *ी ृ ˆ Cी3 , े*े. (8े ?ी #@
)* ंJंI े*ो *ो ो ू *
| ि] *ो. ं* ो ू • ु† ै˜=े ?े *ी 3 *े #@ ं ू ी 6%* 4 ू
/ो4 5 > ] !/*5 6Cे • *े े Fो! (8े ु† Jी ुz ) ,*े. ) ) ‰ ) - ु”,
! 6Cे %* AB Jो!!ी 3 *े. * 4 #@ A 4 * %* ÷ 5 ) g AB Å% ी 3ी
ु!F
ु }/ \ े/ े/‰ 6%*%* े !ी, = 6%*%* =% े ž3" 3 =% ी *ृ- ी )*8े ž3!ी.
ु!F
ू }/ \ ं N !ं ंZ " 3े*े 3 े ी G !े, * ी =% ी - ी )*8े ी G !ी. *ं3 , J?ोC , (ंC ू ,
™ े , ी C ू C ू 5 6%*%* AB - 3C J \ ‘ G !ी.

- % ()* J}>*! * ` - F ) ! ] ृY 5 /@ * Fो?%6 े - * *. ? 5

ं • M% % Iू ) >ू 3) ी* 3 u ू, I * * #@ 4 ृY% ी 0- ी * *. !%* ं *! ू, ृY
ो *, F ो = , ु,े ो *ी े ,* ी; /,े ृY H े % 3ी Cे* * *. ृY !
/ी*े*" u1 ू! Ý ं ! /ू ?े!. a ेÝ % ी %}/*!ं # े,

#@ 7Iं M% !ी ? ,ô । )*8ô ¬ ो)* ,

ू ô।
*े *¬,ं >,े । े ! !ौ ॥ १५. १४४॥
c े % žंF c F । *¬,ं ,
ू ô c F ।
*ै † े W ौ ु !ेF । ै ‹ ॥ १५.१४७॥

AB ं ू, ोId 5 6 Ñ ो a ेÝ %5 ` ि] Jो!% ी ं 0¬ * A े !.
______________________________________________________________________________
) - +ॉ. . . .ं 0े े , +ॉ. 2 0े े , +ॉ. 3$ी ं , +ॉ. '
े ( े
ु े . 4े - 5ी. '6े$ 7ो ी
______________________________________________________________________________
" ु ं#)9 -
१. AB 01 #@ ) - ?ॉ. ृ . %. Cे %?े
२. - * ()* ं ोI ं?, 5 Hै %*ी! Tी. ¬ . ) . ै , Tी. ृ . %. Cे %?े, Tी. . . F े % े !ेF
३. Cे ी - % े 6 ी © - Tी. ¬ .ं ) . 3ो ी
४. • zी #@ . . िH %*ी! . . C. . ो*C % े !ेF
५. * ! - ()* 3 ?े
६. Buddhist India - Rhyst Davids
७. AB े ै- - Tी. . /ो. %C ू
८. AB ) - Tी. /ु े #@ Tी. ै
______________________________________________________________________________