NETCAD/3D

Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS
Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz.
Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu
yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir
ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

 Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında,
önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.

Birinci baskı : ŞUBAT 2004

Basıldığı Yer : Ankara

Dokümanda Bulunanİlgili Modüllerin Versiyonları :

Netcad Anamodül Cad & GIS : 5.0

NETCAD/3D : V5.18

Revizyon Tarihi : 14.06.2005

Revizyon No : 002

Hazırlayan: MK

www.netcad.com.tr
teknik@netcad.com.tr

Dokümanla ilgili öneri ve istekleriniz için ;

bilgi@netcad.com.tr

NETCAD/3D 2
İÇİNDEKİLER
NETCAD/3D MODÜLÜ PROJE İŞLEM ADIMLARI ...................................... 5
1. Kabartma Haritanın Hazırlanması ......................................................5
2. Arazi Modeli Üzerinde Uygulamalar ...................................................9
2.1. Binaların Oluşturulması ..............................................................9
2.2. Çatıların Oluşturulması............................................................. 10
2.3. Aynı Kotta Bulunan Detayların Yapılması (Göletlerin Yapılması) ..... 12
2.4. Sembollerin Oluşturulması........................................................ 13
2.5. Model Tabakalandırmak ........................................................... 14
2.6. Model Eteklerinin Oluşturulması ................................................ 14
2.7. 3 Boyut Dosyasını Oluşturmak .................................................. 15
3. 3D Programında Uygulamalar ......................................................... 16
3.1. Arazinin Yumuşatılması ............................................................ 16
3.2. Binalara ve Duvarlara Doku Kaplamak ....................................... 17
3.3. Tabakalardan Doku Kaplamak ................................................... 19
3.4. Arkafon Uygulamak ................................................................. 21
3.5. Simülasyon Yapmak ................................................................ 22

NETCAD/3D 3
NETCAD/3D 4
NETCAD/3D MODÜLÜ PROJE İŞLEM ADIMLARI

Amaç
Netcad ortamında hazırlanan verilerin 3 boyutlu olarak gerçek görüntüsünü
sağlamak.

Kapsam
Kabartma Haritanın Hazırlanması
Arazi Modeli üzerinde Uygulamalar
• Binaların Oluşturulması
• Çatıların Oluşturulması
• Aynı Kotta Bulunan Detayların Oluşturulması (Göletin Oluşturulması)
• Sembollerin Oluşturulması
• Model Tabakalandırmak
• Model Eteklerinin Oluşturulması
• 3 Boyut Dosyasını Oluşturmak
3D Programında Uygulamalar
• Arazinin Yumuşatılması
• Binalara ve Duvarlara Doku Kaplamak
• Tabakalardan Doku Kaplamak
• Arkafon Uygulama
• Simülasyon Yapmak

1. Kabartma Haritanın Hazırlanması

Kabartma haritanın hazırlanabilmesi için arazi modeli (UCGEN_MODEL) ile aynı

yerin raster (*.dre) görüntüdünün olması gerekir.Kabartma Harita şu şekilde
hazırlanır:

• Netcad’de Harita/Üçgen Oluştur işlemi yada Planet/Model/Üçgen Oluştur

işlemleri ile arazi modeli oluşturulur.

Netcad/Örnek/Net3d dizini içindeki UCGEN_MODEL.NCZ dosyasını

yükleyiniz.

• Üçgen model üzerine aynı yerin raster görüntüsünü Raster/Raster Aç

işlemi ile ekleyiniz.

Netcad/Örnek/Net3d dizini içindeki H29a09c.dre dosyasını açınız.

Aşağıda Üçgen Model üzerine eklenmiş raster görüntü görülmektedir.

NETCAD/3D 5
• 3D/Kabartma Harita Hazırla işlemine girilir.3 boyutlu olarak raster
görüntünün arazi modeli üzerinde görünebilmesi için drape doku boyu
verilmelidir.Standart olarak bu değer 1024 gelir.

NETCAD/3D 6
• Oluşacak olan 3 boyut dosyasının adı verilir.Bu dosya *.n3d uzantılı
dosyadır.Bunun ismi olarak kabartma.n3d veriniz.

• İşlem sonunda aşağıdaki mesajı alırsınız.

• 3D/Net3d’yi Başlat işlemi ile 3 boyut programına girilir.

• Proje/Dosya Yükle işlemi ile kabartma.n3d dosyası seçilir.

(Netcad/Örnek/Net3d dizini içinde yapılmış olan dosya
bulunmaktadır.)

• Yükleme esnasında Drape Bitmap Büyüklüğü adlı bir tablo

çıkacaktır.Burada doku boyu,kapladığı alan ve küçültme oranı
bulunmaktadır.Küçültme oranı değeri kadar dosyanın büyüklüğü
değiştirilebilir.Buraya verilen değerin çarpımı kadar dosyanın büyüklüğü
küçülecektir.Ama dosya ne kadar küçültülürse görüntü o kadar
bozulacaktır.Bunu yapmaktaki amaç,büyük verileri küçültmek ve
dosyanın yüklenmesini hızlandırmaktır.

• Dosya yüklendikten sonra Çizim/Üçgen Yüzeylerini Hesapla/Araziyi

Yumuşat işlemi ile üçgen modelin keskin olan bölümleri yumuşatılır.
• Daha sonra tabakalara girilir.Buradan UCGEN_MODEL tabasının yüzeyi
“drape” yapılır.

NETCAD/3D 7
• Tabakalardan Tamam ile çıkılıp butonuna basıldıktan bir süre sonra
aşağıdaki gibi kabartma harita oluşacaktır.

NETCAD/3D 8
 2. Arazi Modeli Üzerinde Uygulamalar

Arazi modeli üzerine binalar,çatılar,tarla sınırları,göletler,duvarlar,semboller gibi

bir çok detaylar işlenerek 3 boyuta aktarılabilir.
• Netcad/Örnek/Net3d dizini içindeki UCGEN_MODEL.NCZ dosyasını
yükleyiniz ve bunun üzerine de Netcad/Örnek/Net3d/Raster dizini
içindeki H29a09c.dre dosyasını ekleyiniz.Rasterı eklememizdeki amaç
üzerindeki detayların işlenebilmesi içindir.

2.1. Binaların Oluşturulması

• Raster verinin sol altında binalar bulunmaktadır.Bu binalar Çoklu Doğru

Çiz işlemi ile oluşturularak kapatılmalıdır.Binalar için BINA adlı bir tabaka
açılmalıdır.

• Her bina çoklu doğru ile çizilip kapatıldıktan

sonra bunlara yükseklik değerlerinin
verilmesi gerekir.Sorgu/Obje Özelliklerini Sor
işlemi ile bina seçilir ve çıkan sorgu
tablosunun Kalınlık bölümüne yükseklik
değeri girilir.Yükseklik değeri girilirken 1
Kat= 3 m olarak alınabilir.Yani 3 katlı bir
binanın yükseklik değeri 9 metre
girilmelidir.Bütün binalar aynı şekilde
oluşturulmalıdır.
• Eğer aynı özellikteki binalar
bulunuyorsa,bunları tekrar tekrar çizmek
gerekmez.Bu bina bir defa oluşturulur ve
Düzenle/Kaydır işlemine girilip ekranın
altındaki kopyala modu açılarak diğer
yerlere kopya yapılarak yerleştirilir.

• Üçgen model üzerine yapılan her objenin kot değeri otomatik olarak
atanır.Ancak,kopyala modu ile yerleştirilen objelere yeni kot değeri
vermek gerekir.Bunun en kolay yolu 3D/Objelere Kot Ver işlemidir.Bu
işleme girildikten sonra kot değeri verilecek olan binalar ya da başka
objeler seçilir.Fare sağ tuşa basılması ile çıkan seçenekler tablosundan
“kotları araziden oku” ve “ortalama kotu hesapla” modları aktif
yapılmalıdır.Ortalama Kotu Hesapla işlemi ile objelerin taban kotu
hesaplanmış olacaktır.

NETCAD/3D 9
Proje/Aç işlemi ile Netcad/Örnek/Net3d dizini içindeki binalar.ncz adlı
dosyayı UCGEN_MODEL.NCZ adlı dosyanın üzerine ekleyiniz.Eklemek için Aç
tablosundaki Projeye Ekle fonksiyonunu aktif yapınız.

2.2. Çatıların Oluşturulması

Çatı oluşturmak,binaya göre biraz zahmetlidir.Tabakalardan CATI adlı bir tabaka

açılır.Çatı oluşturmak için;

• Çatısı yapılacak olan binanın dışa doğru Düzenle/Paralel işlemi ile paraleli
alınır.Paralel objenin köşelerine Çiz/Nokta At işlemi ile ekranın altındaki
son nokta yakala modu açıkken nokta atılır.Atılan noktanın kot değeri
olarak herhangi bir değer verilebilir.

• Çatının tepe noktasını da atmak gerekir.Bunun

için Nokta At işlemi içinde iken klavyeden boşluk
tuşuna basılırsa bir referans tablo
çıkacaktır.Buradan modu (kesişim)
seçilir.Sırayla çatının daha önce atılan dört
noktası çapraz olarak seçilir.Dördüncü nokta
gösterildiği anda çatının tepesine nokta atılmış
olacaktır.Kot değeri, köşelere verilen kot
değerinden biraz yüksek olmalıdır.Çünkü 3
boyuta aktarılınca çatı görünümü
alacaktır.Noktalar atıldıktan sonra referans
olarak alınan paralel silinir.

• Bu noktalar Çoklu Doğru ile tepe noktasına birleştirilir.Yani tepe noktası

diğer noktalarla üçgen oluşturacak şekilde birleştirilir.Referans olarak
atılan noktalar silinir.

NETCAD/3D 10
NETCAD/3D 11
 • Eğer aynı özellikteki çatılar bulunuyorsa,bunları tekrar tekrar yapmak
gerekmez.Bu çatı bir defa oluşturulur ve Çiz/Blok İşlemleri ile blok
olarak kaydedilir.Aynı özellikteki binalara bu çatılar Çiz/Blok
İşlemleri/Yerleştir işlemi ile “ayrıştır” fonksiyonu aktif yapılarak
yerleştirilir.

• Çatılar blok olarak yerleştirilip ayrıştırıldığı için bunlara kot değeri

vermek gerekecektir.3D/Objelere Kot Ver işlemine girilir.Bu işleme
girildikten sonra kot değeri verilecek olan çatı objeleri seçilir.Fare sağ
tuşa basıldıktan sonra çıkan seçenekler tablosundan Extra Kot Ekle
seçeneği aktif yapılır ve Extra Kot değeri olarak da binanın ortalama
kotu ile bina yüksekliğinin toplamı verilmelidir.Binanın ortalama kotu ile
yükseklik değerinin verilmesi bir önceki aşamada anlatılmıştı.Örneğin;
binanın oturduğu zeminin ortalama kotu 1070.00 ve binanın yüksekliği
6.00 ise çatının saçak seviye değeri olarak (Extra Kot) 1076.00
yazılmalıdır.

Her binanın çatısı için kot verme işlemi aynı şekilde yapılmalıdır.

Proje/Aç işlemi ile Netcad/Örnek/Net3d dizini içindeki catılar.ncz adlı

dosyayı UCGEN_MODEL.NCZ adlı dosyanın üzerine ekleyiniz.Eklemek için Aç
tablosundaki Projeye Ekle fonksiyonunu aktif yapınız.

2.3. Aynı Kotta Bulunan Detayların Yapılması (Göletlerin

Yapılması)

Gölet gibi aynı kota sahip detaylar çoklu doğru ile çizildikten sonra 3 boyuta
aktarılabilirler.Bu detay şu şekilde yapılır;

• Çoklu doğru çiz işlemi ile gölet sınırı çizilir.Örnek rasterın sağ üstünde bir
gölet bulunmaktadır.Bu göletin sınırlarını GÖLET tabakasında çiziniz.

• 3D/Objelere Kot Ver işlemine girilir ve buradan Kotları Araziden

Oku ile Ortalama Kotu Hesapla fonksiyonları aktif yapılır.Bu işlem ile
göletin tavan kotu aynı kot değerine getirilir.Buna benzer detaylarda
aynı yöntemle oluşturulur.

NETCAD/3D 12
Proje/Aç işlemi ile Netcad/Örnek/Net3d dizini içindeki golet.ncz adlı
dosyayı UCGEN_MODEL.NCZ adlı dosyanın üzerine ekleyiniz.Eklemek için Aç
tablosundaki Projeye Ekle fonksiyonunu aktif yapınız.

2.4. Sembollerin Oluşturulması

Ağaç,direk,çalı gibi sembolik objeler 3 boyuta aktarılabilirler.Bu işlem şu şekilde

yapılabilir;

• Çiz/Sembol Yerleştir işlemine girilir ve buradab “Ekle” butonu ile

3d.ncs dosyası eklenir.

Sembollerin 3 boyutlu olarak görünebilmesi için bitmap görüntülerinin olması

gerekmektedir.Bitmap görüntüsündeki gibi 3 boyutlu olarak görünür.

• İstenen sembol çift kliklenerek seçilir ve proje üzerinde uygun yerlere

yerleştirilir.Sembol tablosundaki Boy kısmından büyüklük değerleri
verilebilir.

Proje/Aç işlemi ile Netcad/Örnek/Net3d dizini içindeki semboller.ncz adlı

dosyayı UCGEN_MODEL.NCZ adlı dosyanın üzerine ekleyiniz.Eklemek için Aç
tablosundaki Projeye Ekle fonksiyonunu aktif yapınız.Bu dosyada bir kısım
semboller yer almaktadır.

NETCAD/3D 13
 2.5. Model Tabakalandırmak

• Tarlalar ya da binanın içinde oturduğu parseller ayrı olarak model

üzerinde gösterilebilirler.Bunun için tarla sınırlarının ya da parsellerin
Çoklu Doğru ile çizilip kapatılması gerekir.Netcad/OrnekNet3d/Raster
dizini içindeki H29a09c.dre dosyasından tarla sınırlarını sayısal hale
getirebilirsiniz.

Proje/Aç işlemi ile Netcad/Örnek/Net3d dizini içindeki tarla.ncz adlı dosyayı

UCGEN_MODEL.NCZ adlı dosyanın üzerine ekleyiniz.Eklemek için Aç
tablosundaki Projeye Ekle fonksiyonunu aktif yapınız.Burada bazı tarlaların
sınırların çizili olarak yüklenecektir.

• Tarla sınırları belirlendikten sonra 3D/Model Tabakalandır işlemine

girilir ve tarla sınırları fare ile seçilir.Ya da obje seçim menüsü
kullanılarak toplu olarak seçilebilir.

• Fare sağ tuşuna basıldığında tarlaların içinde kalan üçgenler tarlaların

tabakasına atılacaktır.Tabakalandırma işlemi bittikten sonra çoklu doğru
ile çizilmiş olan tarla sınırları silinmelidir.

2.6. Model Eteklerinin Oluşturulması

Arazi modeline katman şeklinde kalınlık verebilmek için Model Eteği yapılabilir.

• 3D/Üçgen Model Model Etekleri işlemine girilir ve Tabaka Filtresine

UCGEN_MODEL yazılır ya da yanındaki butonla seçilir.

• Tamam butonuna basıldığında işlem yapılmaya başlanacaktır.

Bu işlemin yapılmış hali Netcad/Modul/Net3d/Ornek dizini içindeki

UCGEN_MODEL.NCZ dosyası ile birlikte yüklenecektir.

NETCAD/3D 14
 2.7. 3 Boyut Dosyasını Oluşturmak

Üçgen Model üzerine binalar,çatılar,duvarlar,tarlalar,göletler gibi detaylar

yapıldıktan sonra bunlar tek bir işlem ile 3 boyuta akatarılırlar.Bu
detaylar bir bütün olarak aktarılabildiği gibi,her biri ayrı ayrı olarak da
aktarılabilirler.

Proje/Aç işlemi ile Netcad/Örnek/Net3d dizini içindeki bütün.ncz adlı

dosyayı yükleyiniz.Burada,detayların birleştirilmiş hali bulunmaktadır.

• 3D/Net3d Dosyası Yap işlemine girilir.

• Çıkan tablodan Tüm Objeler ve Obje Z Değerleri aktif yapılır.

• Tamam butonuna basıldıktan bir süre sonra dosya hazır hale gelecektir.

NETCAD/3D 15
 3. 3D Programında Uygulamalar

3 Boyut programına aktarım işlemi bittikten sonra 3D/Net3d’yi Başlat işlemi ile 3
boyut programına geçilir.Proje/Dosya Yükle işlemi ile NETCAD/3D Dosyası Yap
işlemi ile oluşturulan dosya yüklenir.

Netcad/Ornek/Net3d dizini içindeki bütün.n3d dosyasını yükleyiniz.Yüklenen

dosya aşağıdaki gibi olacaktır.

3.1. Arazinin Yumuşatılması

Arazi modeli üzerindeki keskin kırıklar Çizim/Üçgen Yüzeylerini

Hesapla/Araziyi Yumuşat işlemi ile giderilir.İşlemin sonunda arazi yüzeyi
daha düzgün bir görünüm alacaktır.

İşleme girildiğinde yumuşatma uygulanacak tabaka seçilir.Genelde

UCGEN_MODEL tabakasına yumuşatma uygulanır.

NETCAD/3D 16
Bu tablodan Tamam ile çıkıldıktan bir süre sonra işlem tamamlanacaktır.Ekran
üzerinde bir değişiklik olmuyorsa butonuna basınız.

3.2. Binalara ve Duvarlara Doku Kaplamak

Bina ve duvar gibi yüksek yapılara doku kaplama işlemi Nesne menüsünden
yapılır.

• İlk olarak Nesne/Yan Duvar Seç işlemine girilir.

• Çıkan tablodan doku kaplanacak bina ya da duvarın tabaka adı yazılır.

• Bu tablodan Tamam ile çıkıldıktan sonra aşağıdaki gibi tabakaya uyan

binalar işaretlenir.

NETCAD/3D 17
 • Daha sonra Nesne/Seçilenleri Doku Kapla işlemine girilir.Doku
Kütüphanesi çıkacaktır.
• Bu kütüphaneden Ekle butonu ile doku bitmaplerine girilir.Buradan Bina
için bir doku seçilir.
• Seçilen doku,önizleme penceresinde görünecektir.Kabul ile bitmap
listesinden çıkıldığında seçilen doku,kütüphaneye eklenmiş olacaktır.
• Doku Kütüphanesinin Yükseklik bölümüne binayı kaplaması gereken
yükseklik değeri yazılır.Örneğin 2 katlı bir binanın yükseklik değeri olarak
6.00 yazılır.

• Doku Kütüphanesinden Tamam ile çıkıldığında bir süre sonra doku

kaplama işlemi tamamlanmış olacaktır.

• Farklı katlarda bulunan her bina için bu işlem yapılmalıdır.Eğer kaplanan

dokular görünmüyorsa butonu ile ekran yenilenmelidir.

Aşağıdaki gibi doku kaplama işlemi bitmiş olacaktır.

NETCAD/3D 18
 • Binalara manuel olarak da doku kaplaması yaptırılabilir.Ekranın
üstündeki araç çubuklarından butonuna basıldığında ekrandan bina
duvarları tek tek seçilir.Seçme işlemi bittikten sonra fare sağ tuşuna
basılırsa Doku Kütüphanesine girilir.Biraz önce anlatılanlar gibi doku
seçilip kaplaması yaptırılır.

3.3. Tabakalardan Doku Kaplamak

Yüksekliği olmayan Üçgen Model,tarla,gölet gibi objelere tabakalardan doku

kaplaması yaptırılır.

• Dialog/Tabakalar menüsüne girilir.İlgili tabakanın Yüzey kolonu Doku

konumuna getirilir.

• Daha sonra ilgili tabakanın Doku kolonuna basıldığında doku

kütüphanesinin içinde yer alan dokuların bitmaplarine ulaşılır.

• Buradan istenen doku seçilir.

• Tabakalardan Tamam ile çıkılıp butonuna basıldığında doku kaplama

işlemi bitmiş olacaktır.Her tabaka için bu işlem yapılmalıdır.

NETCAD/3D 19
Aşağıda,doku kaplama yapıldıktan sonraki model yer almaktadır.

NETCAD/3D 20
 3.4. Arkafon Uygulamak

3 boyutlu görüntüye arkafon uygulanarak değişik görüntüler verilebilir.

• Opsiyonlar/Arkafon menüsüne girilir.

• Doku Seç butonu ile doku bitmaplerinin yer aldığı kütüphaneye

ulaşılır.Buradan arkafon için bir doku seçilir.

• Kabul ile buradan çıkıldıktan sonra Taban Z bölümüne dokunun

kaplayacağı z değeri verilir.Eksi(-) bir değer verilirse doku aşağı doğru
inecektir.

• Bu tablodan Tamam ile çıkılıp butonu ile ekran yenilendiğinde arkafon

görünecektir.
NETCAD/3D 21
Arkafonun görünebilmesi için Opsiyonlar/Göster işleminde Arkafon aktif
olmalıdır.

Aşağıdaki gibi bir görüntü elde edilir.

3.5. Simülasyon Yapmak

Model üzerinde değişik araçlar kullanılarak gezinti yapılabilir.Kara ya da hava

aracı ile bu işlem gerçekleştirilir.

• İlk olarak Dialog/Yollar işlemine girilir.

• Ekle butonu ile bir yol ismi verilir.
• Seç butonu ile çıkan araç tablosundan kara,hava ya da deniz aracı
seçilir.

• butonu ile aracın gitmesi gereken yükseklik değeri verilir.

• Hız bölümüne aracın hızı girilir.

Bu işlemden tamam ile çıkılır.

NETCAD/3D 22
Pencere/üst Görünüm penceresine girilir.
Ekranın üstünde yer alan butonuna basılır ve üst görünüm penceresinden
aracın güzergahı belirlenir.Üst görünüm penceresinden çıkılır.

Ekranın üstünde yer alan butonu ile Yol Sürücüsü seçilir.Buradan Ayarlara
girilir.

Çıkan tablonun Araç sayfasından araç türü,hızı ve dönüklük açısı belirlenir.

Tamam ile çıkılır.

Daha sonra ekranın üstünde yer alan butonu ile simülasyon işlemine
geçilir.

NETCAD/3D 23
Start butonuna basıldıktan sonra simülasyon başlayacaktır.Simülasyon anında
çıkan Yol paneli ile aracın ön,arka ya da otomatik kameralarla izlenmesi
sağlanabilir.

NETCAD/3D 24
Simülasyonu durdurmak için,ekranın üstündeki araç çubuklarında yer alan

butonuna basılmalıdır.

Simülasyon anında *.avi dosyası oluşturulup kaydedilebilir.Oluşturulan *.avi

dosyası daha sonra başka programlarda da oynatılabilir.Bunun için Ayarlar/Genel
bölümünde yer alan mod AVI Video konuma getirilip bir isim verilmelidir.

ile simülasyon yapılırken klavyeden ESC tuşuna basılırsa *.avi dosyası

kaydolunmaya başlayacaktır.

NETCAD/3D 25
NETCAD/3D 26