Nama Sekolah : MAN 3 Aceh Besar

Kelas/ Semester : XII/ Genap

Mata pelajaran : Matematika
Topik : Kejadian Majemuk
Sub Topik : Ruang Sampel

Indikator :
1. Menyebutkan pengertian peluang kejadian saling lepas.
2. Menenmukan konsep dua kejadian saling lepas melalui beberapa masalah nyata
3. Menentukan peluang kejadian saling lepas dari suatu peristiwa sehari-hari

Petunjuk !

1. Mulailah dengan membaca Basmalah!

2. Tulis nama kelompok dan anggota kelompok pada tempat yang tersedia!
3. Bacalah dengan teliti soal di bawah ini!
4. Diskusikan dan jawablah soal tersebut dengan mengikuti setiap langkah-
langkah penyelesaiannya!
5. Tuliskan hasil diskusi kelompok pada tempat yang tersedia
6. Jika dalam kelompokmu mengalami kesulitan, diskusikan dengan
gurumu!

KELOMPOK :

ANGGOTA : 1.

2.

3.

4.

1
Perhatikan permasalahan berikut!
Masalah 1
Dua buah dadu dilemparkan secara bersamaan dalam satu kali lemparan.
Kejadian A adalah kejadian munculnya mata dadu kurang dari 3 pada dadu
pertama, kejadian B adalah kejadian munculnya mata dadu ganjil pada dadu
kedua. Tentukan :
a. Apakah menurutmu kejadian A dan kejadian B memiliki anggota yang sama?
b. Apakah kejadian tersebut merupakan kejadian saling lepas? Berikan alasanmu
c. Tentukan peluang kejadian A dan B!
Penyelesaian :
Untuk menyelesaikan soal di atas, tentukan terlebih dahulu ruang sampelnya
Ayoo temukan ruang sampel yang mungkin dari percobaan tersebut!
1 2 3 4 5 6
1 (1 , 1) … … … … …
2 … … … … (2 , 5) …
3 … … (3 , 3) … … …
4 … … … … … …
5 … (5 , 2) … … … …
6 … … … … … (6 , 6)

Ruang sampelnya:
S = {(1 , 1), ………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………..}
n(S) adalah banyak anggota dari ruang sampel, maka:
n(S) =
a. Misalkan :
A adalah kejadian munculnya mata dadu kurang dari 3 pada dadu pertama,
maka:
A = {………………………………………………………………………………………………………………………}

2
n(A) adalah banyak anggota dari kejadian A, maka:

n(A) = …
𝑛(… ) ...
P(A) adalah peluang kejadian A. P(A) = = =
𝑛(… ) ...
...

B adalah kejadian munculnya angka ganjil pada dadu kedua, maka:

B = {……………………………………………………………………………}
n(B) adalah banyak anggota dari kejadian B, maka:

n(A) = …
𝑛(… ) ...
P(B) adalah peluang kejadian B.
P(B) = = =
𝑛(… ) ...
...

A  B adalah kejadian munculnya mata dadu kurang dari 3 pada dadu pertama
dan angka ganjil pada dadu kedua, maka :

A  B = {…………………………………………………………………………}

Jadi , kejadian A dan kejadian B memiliki anggota yang sama yaitu :

n(A  B) = …

P(A  B) adalah peluang kejadian munculnya mata dadu kurang dari 3 pada
dadu pertama dan angka ganjil pada dadu kedua

𝑛(….) …..
(𝐴 ∩ 𝐵) = = .
𝑛(….) …..
..
b. Kejadian saling lepas adalah kejadian yang tidak mempunyai irisan.
Jadi kejadian di atas adalah kejadian …
Karena n(A  B) = ……………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………

3
 …………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………

c. P (A  B) adalah peluang kejadian munculnya mata dadu kurang dari 3 pada

dadu pertama atau angka ganjil pada dadu kedua

Sehingga diperoleh peluang kejadian P (A  B) = P (…) + P (…) – P (…  …)

 P (A  B) = … + … - …
 P (A  B) = …

Dari uraian tersebut, cobalah nyatakan pengertian kejadian saling lepas

dengan kata-kata Anda sendiri!

Kesimpulan :

Kejadian saling lepas adalah ........................................................................

……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………

Perhatikan masalah berikut!

Masalah 2
Dalam sebuah kantong terdapat 10 kartu. Masing-masing diberi nomor yang
berurutan, kemudian diambil sebuah kartu secara acak. Tentukan peluang
terambilnya kartu bernomor genap atau kartu prima ganjil?

Penyelesaian:
Ayoo temukan ruang sampel yang mungkin dari percobaan tersebut!
S = {(…….. ………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………}

4
n(S) adalah banyak anggota dari ruang sampel, maka:
n(S) =
a. Misalkan :
A adalah kejadian terambil kartu bernomor genap, maka :
A = {………………………………………………………………………………………………………………………}
n(A) adalah banyak anggota dari kejadian L, maka:

n(A) = …
𝑛(… ) ...
P(A) adalah peluang kejadian L. P(A) = = =
𝑛(… ) ...

B adalah kejadian terambil kartu bernomor prima ganjil, maka :

B = {………………………………………………………………………………………………………………………}
n(B) adalah banyak anggota dari kejadian M, maka:

n(B) = …
𝑛(… ) ...
P(B) adalah peluang kejadian L. P(B) = = =
𝑛(… ) ...

P (A  B) adalah peluang kejadian terambilnya kartu bernomor genap atau

kartu bernomor prima ganjil

Sehingga diperoleh peluang kejadian P (A  B) = P (…) + P (…) – P (…  …)

 P (A  B) = … + … - …
 P (A  B) = …

Berdasarkan perhitungan pada masalah 2, coba perhatikan nilai P (A  B)

diperoleh dari:
P (A  B) = (…) + (…)

5
 Sehingga dapat disimpulkan bahwa :

KESIMPULAN:

Misalkan ada dua kejadian A dan B, jika A dan B

dikatakan dua kejadian yang saling lepas maka berlaku :

P (A  B) = (…) + (…)
P (A  B) merupakan penjumlahan dari … + …

Berdasarkan rumus dari permutasi dengan unsur berbeda yang sudah diperoleh,
kerjakan latihan berikut!

Soal 1

Pada percobaan melempar sebuah dadu dan satu keping uang logam, tentukan
peluang munculnya:
a. Mata dadu < 3 atau angka
b. Mata dadu prima genap atau gambar

Penyelesaian:

Diketahui: ..................................................................................................................

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..…………

Ditanya: ...................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

6
a)…………………………………………………………………………….
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

b)…………………………………………………………………………….
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
.............................................................................................................................

7
Soal 2

Sebuah kantong berisi 4 bola merah, 3 bola putih dan 3 bola hitam. Diambil
sebuah bola secara acak, peluang terambilnya bola merah atau bola hitam
yaitu?

Penyelesaian:

Diketahui: ..................................................................................................................

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..…………

Ditanya: ...................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

……………………………………………………………………………….
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
.............................................................................................................................

8
Soal 3

Dalam suatu kantong terdapat 6 kelereng berwarna merah (M), 4 kelereng

berwarna hijau (H) dan 5 kelereng berwarna kuning (K). Jika semua kelereng
serupa, dan diambil satu kelereng secara acak, berapakah peluang untuk
mendapatkan kelereng berwarna :
a. Hijau atau kuning
b. Merah atau kuning

Penyelesaian:

Diketahui: ..................................................................................................................

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..…………

Ditanya: ...................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

a)…………………………………………………………………………….
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

9
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

b)…………………………………………………………………………….
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
.............................................................................................................................

Soal 4

Lima buah dadu (enam-muka) akan dilempar satu demi satu,lalu hasil dari
kelima angka yang muncul akan dihitung. Manakah yang lebih besar
peluang terjadinya hasil kali 180 atau hasil kali 144?

10
Penyelesaian:

Diketahui: ..................................................................................................................

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..…………

Ditanya: ...................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

a)…………………………………………………………………………….
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
.............................................................................................................................

Selamat Bekerja!!!

11