RJEČNIK ZAVARIVANJA

Rječnik je izrađen u okviru projekta "Migracije za razvoj na Zapadnom Balkanu" (MIDWEB), koji je dobio finansijsku pomoć
Evropske komisije kroz Multikorisnički program 2 u okviru IPA 2009. Informacije su prikupljene iz izvora prikladno navedenih
u dokumentu. Uloženi su maksimalni napori da navedena terminologija i povezana razjašnjenja budu precizna i ažurirana.
Ukoliko primjetite bilo kakve greške i nedostatke molimo vas da nas o tome obavijestite. Naša politika nalaže da se greške
isprave čim se utvrde da postoje. Odgovornost je korisnika da traži najnovije i relevantne informacije.
.
Novembar 2011.
RIJEČ DEFINICIJA
Abrasive A material, such as sand,
silicon or crushed stone,
used for surface cleaning.
Acetylene Gas A chemical combination of
two elements: carbon and
hydrogen.
Alloy A metal that is made by
mixing two or more metals,
or a metal and another
substance.
Alternating Current Is an electrical current in
(AC) which magnitude and
direction change in cycles,
as opposed to direct
current, in which direction is
constant.
Arc Welding (Shielded A welding process where
Metal Arc Welding) similar materials are joined
with a heating process
caused by an electric arc. In
the most common use, this
process includes the use of a
filler metal. Arc welding
refers to a group of welding
processes that use a welding
power supply to create an
electric arc between an
electrode and the base
material to melt the metals
at the welding point. They
can use either direct (DC) or
alternating (AC) current, and
consumable or non-
consumable electrodes. The
welding region is sometimes
protected by some type of
inert or semi-inert gas,
known as a shielding gas,
and/or an evaporating filler
material.
Argon Is a chemical element
designated by the symbol
Ar. Argon has atomic
number
18 and is the third element
in group 18 of the periodic
table (noble gases). Argon is
present in the Earth's
1
RIJEČ (MATERNJI DEFINICIJA (MATERNJI
JEZIK) JEZIK)
Brusni materijal Materijal, poput pijeska,
silikona ili drobljenog
kamena, koji se koristi za
čišćenje površine.
Acetilen Hemijska kombinacija dva
elementa: ugljenika i
vodonika.
Legura Metal koji se pravi
miješanjem dva ili više
metala, ili metala i neke
druge supstance.
Naizmjenična struja Električna struja kod koje se
(AC) veličina i smjer mijenjaju u
ciklusima, za razliku od
jednosmjerne struje kod
koje je smjer stalan.
Lučno zavarivanje Postupak zavarivanja tokom
(Lučno zavarivanje u kojeg se slični materijali
zaštiti gasa) spajaju putem toplote koju
stvara električni luk. U
najvećem broju slučajeva,
ovaj postupak uključuje
korišćenje dodatnog
metala. Lučno zavarivanje
se odnosi na grupu
zavarivačkih postupaka koji
koriste izvor napajanja za
formiranje luka između
elektrode i materijala
podloge da bi se metali
istopili do tačke zavarivanja.
Mogu da koriste ili
jednosmjernu (DC) ili
naizmjeničnu (AC) struju,
kao i topljive i netopljive
elektrode. Područje
zavarivanja je ponekad
zaštićeno nekom vrstom
inertnog ili poluinertnog
gasa, koji je poznat po
nazivu zaštitni gas, i/ili
isparljivi dodatni materijal.
Argon Hemijski element koji se
označava simbolom Ar.
Argon ima atomski broj 18 i
treći je element u grupi 18
periodnog sistema
(plemeniti gasovi). Argon je
prisutan u zemljinoj
atmosferi sa nešto manje od
 atmosphere at slightly less
than 1%, making it the most
common noble gas on Earth.
Beveling Preparing the ends of the
pipes to be welded by
machining them so that the
angle of the edges is
anything but 90°
Brazing A process where metals are
joined by using a filler metal
that melts at a temperature
above 450ºC.
Butt Joint (Butt Weld) A joint (or weld) where the
two pieces being connected
come directly together in
the same plane.
Buzz Box Another term for a general-
purpose arc welder. The
name is derived from the
sound made when the
welder is running
Consumable & non Consumable electrodes
consumable provide a path for the
electrodes - current. They also supply
fuller metal to the joint.
Non- consumable electrodes
are only used as a conductor
for the electrical current,
such as in gas tungsten arc
welding
Cutting Tip The part of an oxygen torch
that directs the flow of the
gas.
Cutting Torch The device used in oxygen
cutting to control and direct
the flow of the gasses used
for cutting and heating
metal.
Cylinder A container to store and
transport compressed gas.
Defective Weld A weld with one or more of
the following defects:
Porosity, undercut, slag
inclusion and improper weld
size.
Direct Current (DC) - Or "continuous current," is
considered as the constant
flow of electrons in the
single direction from low to
high potential.
Down Hand Weld A vertical weld where the
welder starts at the top and
works downward
2
1%, što ga čini najčešćim
prirodnim gasom na Zemlji.
Zakošenje Priprema završetaka cijevi
za zavarivanje na način što
se mašinski obrade tako da
im ugao ivice bude bilo koji
0
osim 90 .
Tvrdo lemljenje Postupak kojim se metali
spajaju korišćenjem
dodatnog metala koji se
topi na temperaturi iznad
450ºC.
Čeono zavarivanje Spoj (ili šav) kod kojeg se
(čeoni šav) dva komada koja se spajaju
nalaze u istoj ravni.
Zujalica Još jedan naziv za uređaj za
lučno zavarivanje za opštu
namjenu. Naziv potiče od
zvuka koji se čuje kada je
uređaj u funkciji.
Topljive i netopljive Topljive elektrode
elektrode obezbjeđuju put za struju.
Takođe dovode dodatni
metal do spoja. Netopljive
elektrode se koriste samo
kao provodnik za električnu
struju, kao što je to slučaj sa
lučnim zavarivanjem
volframom.
Vrh za rezanje Dio kiseoničkog gorionika
koi usmjerava tok gasa.
Gorionik za rezanje Uređaj koji se koristi kod
rezanja kiseonikom za
kontrolisanje i usmjeravanje
toka gasova koji se koriste
za rezanje i zagrijavanje
metala.
Cilindar Spremnik za skladištenje i
transport kompresovanog
gasa.
Šav sa greškom Šav sa jednom ili više
grešaka: poroznost,
podrezanost, zahvat troske i
neadekvatna veličina vara.
Jednosmjerna struja - Ili "neprekidna struja" se
(DC) definiše kao stalan tok
elektrona u jednom smjeru
od niskog do visokog
potencijala.
Nizlazni var Vertikalni var kada zavarivač
počne od vrha i kreće se
prema dolje.
Edge Weld A weld where the edges of
two pieces come together
Electrode (Arc A rod made up of filler
Welding) metal with a coating on it
designed to aid and protect
the bead during the welding
process.
Electrode Holder The "handle" portion of the
arc welder that holds the
electrode in place.
Face Shield (Helmet) A safety device worn over
the face to protect the eyes
and face from the arc,
sparks and molten metal.
Arc welding without proper
eye protection can lead
(quickly) to permanent
damage to the eyes.
Ferrous Containing or relating to
iron
Fillet Weld A weld joining two pieces of
metal that are more or less
perpendicular to each other
Filler metal Is a metal added in the
making of a joint through
welding, brazing or
soldering. Various types of
filler metals exist.
Fixture A tool or device used to hold
pieces in place for welding.
Flat Weld A weld where the pieces
being joined come together
horizontally in front of and
below the welder
Flux A substance that facilitates
soldering, brazing and
welding by chemically
cleaning the metals to be
joined
Fuel Gases Gases mixed with oxygen in
heating and cutting
operations.
Gas Tungsten Arc Commonly known as
Welding (GTAW) or tungsten inert gas (TIG)
(TIG) welding; an arc welding
process that uses a non-
consumable tungsten
electrode to produce the
weld.
Hand Shield Similar to a Face Shield or
Helmet, but held in front of
the face rather than worn.
3
Rubni var Var u kojeme se povezuju
rubovi dva komada.
Elektroda (lučno Žica napravljenja od
zavarivanje) dodatnog metala sa
prevlakom čija je namjena
da pomogne i zaštiti zavar
tokom postupka
zavarivanja.
Držač elektrode Dio kao „ručka“ kod uređaja
za lučno zavarivanje koji drži
elektrodu.
Maska (kaciga) Dio zaštitne opreme koji se
nosi preko lica da zaštiti oči i
lice od luka, varnica i
istopljenog metala. Lučno
zavarivanje bez adekvatne
zaštite očiju može (brzo)
dovesti do trajnog oštećenja
očiju.
Željezni Koji sadrži ili se odnosi na
gvožđe.
Ugaoni šav Šav kojim se spajaju dva
komada metala koji se
manje više međusobno pod
pravim uglom.
Dodatni metal Metal koji se dodaje pri
izradi spoja putem
zavarivanja, tvrdog
lemljenja ili lemljenja.
Postoje različite vrste
metala za punjenje.
Stega Alat ili sredstvo koje se
koristi za
Šav sa ravnim licem Šav u kojem se komadi
spajaju po horizontali ispred
i ispod zavarivača.
Prašak za zavarivanje Supstanca koja olakšava
lemljenje, tvrdo lemljenje i
zavarivanje na način što
hemijski čisti metale koji se
spajaju.
Gorivi gas Gasovi koji se miješaju sa
kiseonikom kod zagrijavanja
i rezanja.
Lučno zavarivanje Opšte poznato pod nazivom
volframom (GTAW) ili elektrolučno zavarivanje
(TIG) volframom u zaštiti
inertnog gasa; postupak
lučnog zavarivanja koji
koristi netopljive volfram
elektrode za stvaranje šava.
Ručna zaštitna maska Slično maski ili kacigi, ali se
drži ispred lica umjesto da
se nosi.
Iron A base element that is the
primary substance in the
makeup of steel, cast iron
and wrought iron.
Inert gas/Shielding gas A gas that does not normally
combine chemically with
materials. Their purpose is
to protect the weld area
from atmospheric gases,
such as oxygen, nitrogen,
carbon dioxide and water
vapor.
Lap Joint A joint where two pieces of
metal lap over each other,
allowing a bead to be placed
between the edge of one
piece and the face of the
other
MIG Welding (Metal Also known as wire-feed
Inert Gas) welding, although
it is possible to do wire-feed
welding without the inert
gas. Metals that are difficult
to arc weld may be MIG
welded
Mild Steel Steel with less than 0.15%
carbon. (Also called low
carbon steel). Most steel in
common use is mild steel.
Out-Of-Position Weld Any weld where the work is
not flat in front of the
welder.
Overhead An inverted weld where the
Weld pieces being joined are
above the welder.
Oxyfuel Pure oxygen combined with
gas.
Plasma A gas that has been heated
to the point where it will
conduct electricity.
Plasma Cutting A cutting process where the
metal is heated to the
melting point by an arc
through the plasma and
then removed by the
pressure of the gas as
directed by the nozzle. CNC
(computer numeric control)
plasma cutters are used for
precise cutting of complex
patterns in metal.
Polarity The polarity of a machine
refers to direction of current
flow. Polarity can only be
4
Gvožđe Osnovni element koji je
primarna supstanca kod
izrade čelika, livenog gvožđa
i kovanog gvožđa.
Inertnigas/Zaštitni gas Gas koji se obično hemijski
ne kombinuje sa
materijalima. Njegova svrha
je da zaštiti područje
zavarivanja od atmosferskih
gasova, poput kiseonika,
azota, ugljen dioksida i
vodene pare.
Spoj na preklop Spoj kod kojeg se dva
komada metala preklapaju
jedan preko drugog, što
dozvoljava da se var postavi
između ivice jednog komada
i površine drugog.
MIG zavarivanje Poznato i kao žičano
(elektrolučno zavarivanje, iako je žičano
zavarivanje topljivom zavarivanje moguće
žičanom elektrodom u obavljati i bez inertnog
zaštiti inertnog gasa) gasa. Metali koje je teško
lučno zavariti mogu se
zavariti pomoću MIG.
Meki čelik Čelik sa manje od 0,15%
ugljenika. (Poznat i pod
nazivom niskougljenični
čelik). Čelik koji se najčešće
koristi je meki čelik.
Izmješteno zavarivanje Svako zavarivanje gdje se
rad ne obavlja direktno
ispred zavarivača.
Zavarivanje iznad glave Izokrenuto zavarivanje gdje
se komadi koji se spajaju
nalaze iznad zavarivača.
Smješa Čisti kiseonik kombinovan
sa gasom.
Plazma Gas koji je zagrijan do tačke
na kojoj će provoditi
elektricitet.
Rezanje plazmom Proces rezanja gdje se metal
lukom kroz plazmu zagrijava
do tačke topljenja a zatim
uklanja pritiskom koji stvara
gas iz mlaznice. CNC plazma
rezači (sa kompjuterskom
numeričkom kontrolom) se
koriste za precizno rezanje
složenih struktura u metalu.
Polaritet Polaritet uređaja odnosi se
na smjer toka struje.
Polaritet se može dobiti
 obtained on a DC machine.
Radiation Energy from heat or light
that you cannot see.
Shielding Gas See Inert gas
Slag Inclusion Non-metallic material
trapped in a weld.
Soldering A method of joining metal
parts using a filler material
(solder) that has a melting
temperature below 450°C .
Spot Weld A weld between two
overlapping pieces of
material; normally used for
sheet metal.
Tack Weld A small weld used to hold
pieces of an assembly in
place prior to the final
(continuous) welding.
TIG Welding (Tungsten A welding process where an
Inert Gas) inert gas protects the
molten metal from the
atmosphere to produce a
high quality weld.
Tungsten A non-consumable material
used in TIG welding to carry
current to the weld puddle.
(very hard, heavy, steel-
grey-to-white transition
metal; W in the periodic
table.)
Up -Hand Weld A vertical weld where the
welder starts at the bottom
and works upward.
Ventilate To cause fresh air to enter
and move around an
enclosed space.
Weave Bead A welding pattern often
used in butt welds where
the welder moves the arc
back and forth across the
joint while also moving
along it
Weld To join two pieces of metal
together permanently by
melting the parts that
touch.
5
samo na uređajima za
jednosmjernu struju.
Radijacija (zračenje) Energija od toplote ili
svjetlosti koju ne možete
vidjeti.
Zaštitni gas Vidi inertni gas
Zahvat troske Nemetalni materijal koji je
ostao u šavu.
Lemljenje Metoda spajanja metalnih
djelova korišćenjeem
materijala za punjenje
(kalaj) koji ima temperaturu
topljenja ispod 450°C.
Tačkasti šav Šav između dva komada
materijala koja se
preklapaju; obično se koristi
kod limova.
Mjesto pripajanja Mali šav koji se koristi da
drži zajedno dva predmeta
neke cjeline prije završnog
(kontinuiranog) zavarivanja.
TIG zavarivanje Postupak zavarivanja kod
(elektrolučno kojeg inertni gas štiti
zavarivanje istopljeni metal od
volframovom atmosfere da bi se dobio
„tungsten“ elektrodom visokokvalitetni šav.
u zaštiti inertnog gasa)
Volfram Netopljivi materijal koji se
koristi kod TIG postupka
zavarivanja da prenese
struju do otopine šava
(veoma tvrd, težak, boje
čelično sive prema bijeloj,
prelazni metal; oznaka W u
periodnom sistemu.)
Uzlazni šav Vertikalni šav kod kojeg
zavarivač počinje odozdo i
kreće se naviše.
Provjetriti Učiniti da svjež vazduh uđe i
da cirkulišee po zatvorenom
prostoru.
Zavarivanje u širokim Šara zavarivanja često u
varovima primjeni kod kod čeonih
šavova a kod koje zavarivač
pomjera luk naprijed nazad
preko spoja dok se
istovremeno kreće duž
njega.
Zavariti Spojiti dva komada metala
zajedno i trajno, topljenjem
djelova koji se dodiruju.
Welder (noun) A person whose job is
welding.
Welding Power Supply A device that provides an
electrical current to perform
welding
Welding Rod A means of delivering filler
metal to the weld. In arc
welding, the rod is called an
electrode.
Voltage (V) Is the pressure required to
move the electric current.
Zavarivač Osoba koja se bavi
zavarivanjem.
Izvor napajanja Uređaj koji obezbjeđuje
električnu struju za
obavljanje zavarivanja.
Šipka za zavarivanje Način dovođenja dodatnog
metala do šava. U lučnom
zavarivanju šipka se naziva
elektroda.
Napon Pritisak neophodan da bi se
pokretala električna struja.

Ovaj rječnik zasnovan je naa djelovima Terminologije zavarivanja koj koju su pripremili Tehnički koledž u
Vinipegu i Odjeljenje za rad i imigraciju Manitobe, a koja je dostupna na:
http://www.jcfswinnipeg.org/documents/Welders-Terminology.pdf