GRÁFICO
TIPOGRAFÍA
TEMA 7
Enric Jardí
Consejos sobre
tipografía
T.7
SUMARIO
Consejos sobre
tipografía
T.7
11
T.7
tienen
Escoge una
la letra según estructura
el tamaño
Uno de los errores más comunes es usar
necesario más ancha La Nimrod, diseñada por
Robin Nicholas en 1980
para Monotype es una de
las mejores y más usadas
a layescala
una diferencia
que ha sido pensada. de altura entre
una tipografía con un tamaño distinto letras para prensa. Se
empleó por primera vez
para la para el periódico Leicester
Mercury. En la imagen
No todas las letras han sido pensadas para
mayúsculas y minúsculas menor
de la derecha aparece en
el periódico económico
ser reproducidas al mismo tamaño ni para Cinco Días diseñado por
el mismo uso. Aunque durante la historia Pablo Martín. Los serifs
robustos de la Nimrod,
de con
contexto respecto
con cierto éxito, unaa las letras para
ha habido tipografías que han cambiado la falta de ornamentos y
una gran altura de minús-
letra culas la convierten en una
letra sufrida, muy legible
diseñada para cuerpos pequeños difícilmente
titulares.
dejamos de lado lasA veces tienen también
a cuerpos pequeños y
a la vez fea cuando se
funcionará en cuerpos grandes, y viceversa. usa a cuerpos grandes.
Si fuentes de fantasía
Cada vez se editan más HTF Didot para 6 pt HTF Didot para 11 pt HTF Didot para 16 pt HTF Didot para 24 pt
fuentes con un peso La Weiß y la Optima son
especial para titulares. ejemplos de letras que
Un buen ejemplo es la funcionaron bien en me- limitan a alabar la buena legibilidad de la fuente
T.7 funcionará en cuerpos grandes, y viceversa.
Si dejamos de lado las fuentes de fantasía
(ver pág. 73 Y), que evidentemente sólo van
a servirnos para titulares o logotipos, ¿cómo
podemos saber si una letra ha sido concebida
para ser usada en un tamaño grande o pequeño?
A veces podemos averiguar algo al respecto si
leemos los textos que elaboran las fundiciones
acerca de sus tipos, aunque casi siempre se
Cada vez se editan más HTF Didot para 6 pt HTF Didot para 11 pt HTF Didot para 16 pt HTF Didot para 24 pt
fuentes con un peso
especial para titulares.
Un buen ejemplo es la
versión digital de los
tipos de Didot que lanzó
la fundición Hoefler. Se
presenta con distintos
dibujos según el tamaño
que vaya a ser utilizada.
Esta fórmula preserva
el espíritu en el que se
tallaban los tipos en la HTF Didot para 42 pt HTF Didot para 64 pt HTF Didot para 96 pt
época del metal en la
que, de manera muy
sutil pero muy efectiva,
el dibujo variaba según
el tamaño. Esto permitía
que aparentemente
las letras conservasen
siempre sus característi-
cas formales mante-
niendo la legibilidad.
T.7 puede que hayas observado que en
necesarias para la lengua y la materia con la que
de las muchas fuentes gratuitas disponibles,
algún caso
only 3€
vas a trabajar.
le faltan caracteres como la “ç”, la “ñ” o la
Si alguna
“ü”. Esto es porque que en la mayoría de los vez te has bajado de internet alguna
Las fuentes de dominio
público son una buena ad
04. Usa tipos para tu idioma. dedelas muchas fuentes gratuitas disponibles,
casos han sido creadas por personas habla solución para trabajos
donde se necesitan letras
la
inglesa y es evidente que no las necesitan. “temáticas”. En internet (v
puede
También es posible que falten caracteres para
que hayas observado que en algún caso pequeñas
se encuentran
joyas de descarga gra- pu
los ordinales, signos matemáticos,leetc. faltan caracteres como la “ç”, la “ñ” otuita lapero caracteres
acostumbran
a faltarles o et
en algunos casos están
La gran mayoría de las fuentes “ü”. Esto es porque que en la mayoría de
que están los di
Asegúrate de que tu tipo tiene
construidos de manera
disponibles en tu ordenador, sea cual sea el errónea. En estos dos lla
casos han
sistema operativo, consisten en archivos TrueType sido creadas por personas de habla
párrafos, el mismo texto
en el primer bloque está co
o PostScript Type 1, dos formatos inglesa y es evidente que no las necesitan.
compuesto en Myriad
Et optatet et que es ilitiorupta as eosapit odit amet aut liquibea is sum aut omnisitia
quunt ut quamusdam volore volores dolorrum est del is ma volorum eost utest fugit,
cuptati accaborum que optatem vitas voluptat.
Cus voluptatibus ullabor uptur, optate ne porrum nimus, el experi sum unt, velit
eum quate offic tectet este nectotatur ad etur, serum consequia quidemque volor
sequi re voluptae. Et quiduci nostiatios ut re enim faciam faceaquis untios eicit asped
untore porername sundese nisinve liciate ctionsent volutatur saperch illaut officius,
comnim de minctem oluptate cullor sendit aut ea ad ut que nullessit omnisit isquis
rem quosa quodit veribus.
Ilibus res sitatecatur, totatio eicidebit occuscium verionetur? Ebit rehenis sapid quo te
pratumquis ipsumet velit dolorion nia pliquas eum consernam endelent la volutaturia
ditas senet officiur?
Pernatur arciend aeperum esseque pel modicae latem ullupis ratibusam lam
rectatiossed ea sum et volut faciate nobit illuptat rehendebit ma dolo odit quatem
Adobe Garamond rehendam num rerspellitem rem sequis vid esequatur, quiatur aut atia nosandel
Regular 11 pt y modis ea sunt velluptati dolupta tempos inus andignate con et volorro et et hiligent
faceatur aut volo comnim quia doluptum fugitas vero to is sequiss itempore aut
Helvética Neue 8,4 pt excerunt et venimin reris aute pro omnis porerch illorernam veliquam.
T.7
• Hacer un seguimiento de
nuestro trabajo hasta el final.
T.7
Si crees que son necesarios, Imolorat. Quias nonectempore lantemque cum quatquam, ut offic to
utiliza sangrados para tu texto. ipsumqu atiumquissit ulparchil magnis nobitae reiusam venda vel et voluptur
rerunt officienis prectam a eatibus.
Pero no los uses para parecer Cearibus, unt, quoditi as eius molo int inus soluptati volupta tiusae do-
elegante.
lorehendem evendion excea ex et pelibus in nem que consercil iliquat iaspel
ipsanto id quat earchic atquisci cusant preicienis dia aliaturest officiis ernatu-
ribea sum as qui odias dolum eris ut officipsunt destius aliquo con provides
aut landiore, odignam unt quibus uta verspel litinci toria conse mil explabo.
Itatatin excepel luptatem autati autem aut qui aut fugia volupta alignim aximus
1. No aplicar salto de párrafo y reium con rent autasitatia cusam nonsequid qui de molupta tempor si dolupta
tquati offictu reprem. Obite venis veressit ulpa niet, senihit eatio errum eat.
sangría a la vez, porque es una Ipic totatis aliquod miniet labor sinullo rroviti onecae alignis etur aut etur?
redundancia. Pel et acea voluptis magnim exceperibust lant quo est laccull antiis soles
mollign iatesto modit utempore eossi acesti ommo to eosam fuga. Ique labore
sediae voluptatur?
2. Aplica el sangrado de la misma Muscienim ex ent occusda sum sequiaes modi aut audis a nis restibeatur?
Qui ipsam faceptatate dolupta quatiande nempore nonseque repel eatur, cus.
medida que el cuerpo de texto. Lenisqu atusamet officabo. Nam autecer itatas et dessequiae nit ium, elest
reictum faciis auditione non natur sunt ma quam isima nobis acienis et latem-
quiaes idi dolupit fuga. Pitasit iusam, comnienda vellictiist mi, eum qui saeped
quos et vidundebit veliqua epudisitiat landani non plite nonserae ipsam nat.
Dam harum faceat essequo et od quist, sint vent fugit aliquib eruptur
ad quis volest abor archil ipsusa que nonsequo de placcum quaessenima ea
es everae imiliquo inullaut fugitae rerferu ptatquaspid moluptatquo odiassi
minimol orumquam quist expelli berspit ad eaquo consequatem lant arum
ipiciet faccab illaute ctorernam, oditati ntemodi tiatiorum hil et dis mostiur.
T.7
Si crees que son necesarios, utiliza Imolorat. Quias nonectempore lantemque cum quatquam, ut offic to
sangrados para tu texto. Pero no ipsumqu atiumquissit ulparchil magnis nobitae reiusam venda vel et voluptur
rerunt officienis prectam a eatibus.
los uses para parecer elegante. Cearibus, unt, quoditi as eius molo int inus soluptati volupta tiusae do-
lorehendem evendion excea ex et pelibus in nem que consercil iliquat iaspel
ipsanto id quat earchic atquisci cusant preicienis dia aliaturest officiis ernatu-
ribea sum as qui odias dolum eris ut officipsunt destius aliquo con provides
3. No apliques sangrado en el aut landiore, odignam unt quibus uta verspel litinci toria conse mil explabo.
Itatatin excepel luptatem autati autem aut qui aut fugia volupta alignim aximus
primer párrafo de un grupo, ni que reium con rent autasitatia cusam nonsequid qui de molupta tempor si dolupta
tquati offictu reprem. Obite venis veressit ulpa niet, senihit eatio errum eat.
vaya precedido de un titular, no es Ipic totatis aliquod miniet labor sinullo rroviti onecae alignis etur aut etur?
necesario y crea un agujero feo. Pel et acea voluptis magnim exceperibust lant quo est laccull antiis soles
mollign iatesto modit utempore eossi acesti ommo to eosam fuga. Ique labore
sediae voluptatur?
4. Los sangrados y las líneas en Muscienim ex ent occusda sum sequiaes modi aut audis a nis restibeatur?
Qui ipsam faceptatate dolupta quatiande nempore nonseque repel eatur, cus.
blanco son para textos largos, no Lenisqu atusamet officabo. Nam autecer itatas et dessequiae nit ium, elest
reictum faciis auditione non natur sunt ma quam isima nobis acienis et latem-
los introduzcas en las columnas de quiaes idi dolupit fuga. Pitasit iusam, comnienda vellictiist mi, eum qui saeped
quos et vidundebit veliqua epudisitiat landani non plite nonserae ipsam nat.
un texto breve, conviene componer Dam harum faceat essequo et od quist, sint vent fugit aliquib eruptur
un texto compacto sin zonas vacías ad quis volest abor archil ipsusa que nonsequo de placcum quaessenima ea
es everae imiliquo inullaut fugitae rerferu ptatquaspid moluptatquo odiassi
"Comillas tipográficas"
“Comillas tipográficas”
T.7
T.7
T.7
Si el programa funciona
correctamente, irá a buscar la
Negrita
variable del estilo que tenga esa
fuente. Pero, ¿qué ocurre si esa
fuente no tiene tal variable?
Cursiva
Versalita
T.7
Ensayo y error.
T.7
19. Si no se ha de notar,
condensa y expande las
palabras.
caracteres en cuerpos grandes, doluptatur molorro dolentium fugia nihit remquia corro berum ipienih ictorum
re, quunt dusapiderum estrunt.
para que los espacios blancos Is earcium fugia non restiisit, velestrum explam ut volorest, sequiat
uremporehent faccum sum fugia quis nus sus.
Ercit ea aut prae volore res mo et aute cus ventum nos quat es es et lab idit
entre las letras no distraigan la hilitium duciaturi doluptas et adicto viduciis eossimpor aut harum reperum
ent, odit voluptae dolorporrum dolut andit et, as quos si ute sit reptas sincium
atención, interesa también cerrar fugitibus, aturit incite ex eum re volesti busdandae nobit aborepti dolupta
doluptatias moluptatem facea volupta tecersp erionseque num veles debisqui
la interlínea. cum arcitia imet rero offic tempore porempore sitiorr uptatas dolectempore et
quo eum volor aut que verovitate porestis as maio totaquate eum quiates dolupit
hilluptaepe nimus dolorro ma volupta volupit atius, iusanie ndant, imaximilique
il et ut plicitaquam is as eseque nissi omni dolut ipsant que molor moluptias
asperi int aliquae quunti solo ipis quunt, te incimus se doluptas mos susae il
El valor automático de in pos quiassincidi quam rerrum hiliquas soluptatur? As quis et restia solorem
et everciis nat volupta quaercipsum, quist estium is essit liqui dollacestium
21. Cuida los números. Caersperunti quid mossita idisti num voluptur, nis nus dere, nobitia coremque opti
ut aligent ratem consed ea sunt, sumque lam rerepta turemquia nissenis et earum
quia natium corios etur, et offictur restem 1985 simposant, nulpa a doluptas nessit
Dos tipos de números: Berovit et eum reperferum aut odis dus et 90,2% eturibeaque nobis dolorup tatur?
Lis des iducienitin consequ asperios ne pro etur audam sim cumquossit aut officab
orepudicid magnis debit laborum im as sequaturi cuptat.
Andio molorestis molor recation porupta sunt occus, solenet volut esequissi
bero volora doluptaspere voluptincil 05 imus experum il magnisit adisquatur
Los más comunes: acerumquam cullabo. Mos eatempores sim rem aut quiassita comnimus et veliqui
quid qui di am lignissim fugia dolo cum faceruntem invente pe alicto et as at
• Tienen la altura de las faccumq uisquas autent harum siminiti as es et, sequo officatqui dipsam etus qui
odia possequia
mayúsculas. Caersperunti quid mossita idisti num voluptur, nis nus dere, nobitia coremque opti
en mayúsculas. ma quunt ab id es et abo. Harchillis ium invellupta ilibeaquid ut adist vit quatur,
tem et pratem et atis sit ipiet voluptatur?
Berovit et eum reperferum aut odis dus et 90,2% eturibeaque nobis dolorup tatur?
• Monoespaciados (2011) Lis des iducienitin consequ asperios ne pro etur audam sim cumquossit aut officab
orepudicid magnis debit laborum im as sequaturi cuptat.
Andio molorestis molor recation porupta sunt occus, solenet volut esequissi
bero volora doluptaspere voluptincil 05 imus experum il magnisit adisquatur
acerumquam cullabo. Mos eatempores sim rem aut quiassita comnimus et veliqui
quid qui di am lignissim fugia dolo cum faceruntem invente pe alicto et as at
faccumq uisquas autent harum siminiti as es et, sequo officatqui dipsam etus qui
odia possequia
T.7
Feliz 2096
Feliz 2096
T.7
T.7
Cosas que
nunca debes hacer
con las letras
T.7
a
Las letras condensadas funcionan
bien como titulares, pies de
foto o destacados, pero nunca
intercaladas en un tipo de ancho
normal.
a
arial
helvetica
T.7
(LOL)
T.7
F * * * you!
disfraz. Está muy bien ponerte uno,
pero pronto te vas a cansar de él.
T.7
Tremors continue to
rock New Haven in
Conneticut
Tremors continue
to rock New Haven
in Conneticut
T.7
Primer nivel
15. Evita los sitemas que no Velibus. Ut endendandit maior suntiis ma sum qui a non plaut eum culliqui
seque dolo con pa quiat. Ed et ut remolup tatesenihit licatis ex et etum faci ut aut
sean intuitivos.
ommolupti ut volorumquam volorumqui sitibus aliquis ut pedia volorrum.
Segundo nivel
Velibus. Ut endendandit maior suntiis ma sum qui a non plaut eum culliqui
seque dolo con pa quiat. Ed et ut remolup tatesenihit licatis ex et etum faci ut aut
Olvida la etiqueta tipográfica ommolupti ut volorumquam volorumqui sitibus aliquis ut pedia volorrum.
lector.
seque dolo con pa quiat. Ed et ut remolup tatesenihit licatis ex et etum faci ut aut
ommolupti ut volorumquam volorumqui sitibus aliquis ut pedia volorrum.
Cuarto nivel
Velibus. Ut endendandit maior suntiis ma sum qui a non plaut eum culliqui
Ante la necesidad de una seque dolo con pa quiat. Ed et ut remolup tatesenihit licatis ex et etum faci ut aut
ommolupti ut volorumquam volorumqui sitibus aliquis ut pedia volorrum.
y los espacios en blanco para Velibus. Ut endendandit maior suntiis ma sum qui a non plaut eum culliqui
seque dolo con pa quiat. Ed et ut remolup tatesenihit licatis ex et etum faci ut aut
marcarla.
ommolupti ut volorumquam volorumqui sitibus aliquis ut pedia volorrum.
Una de las cosas que distingue Libro de lectura prolongada, si se emplea una romana de ojo grande,
demasiado pequeños.
Si se trabaja con letra de palo seco, también de ojo grande como la Myriad, sería
adecuado un cuerpo de entre 8 y 10.5 puntos para cuerpo de texto.
And now?
e
a
d
m Sure!
e
?
T.7
T.7
22. De entrada, no emplees ni Ad eum ratem repernam, quam re plati blanietur, con etur ad moleceserio mi, consequ
atectia speruntota deniaspeleni velita nonecusam ratempe ligendel expliqu ibusaperum idem
cursivas ni versalitas. acillacea volorrumqui te maionse quis invelia temperae. Bit in cus aut fugias quis alitatem
expliqui que que conseque rero to et dus es estibus parume platquiant.
Am facepudaecto blabo. Et et id quibus untiae volo odis autenit labor aut quam quia volor
aligeni musant quidellorro maximax imperatibus, ut fugiate sita que non porpori taeperiae.
Ovit, volorro vidunt escipicae non con rem solupta volorum cullabo repelest, iliquam, sitasi
Si quieres invitar a que tus optata solore et volupta eum imodites inum iumquat iumquiae voluptat qui core a volore
ventius alit, omnit erios et faccae. Dipsunt occusci diciis eium reprore mpossum ut et fuga.
textos sean leídos, considera las Nam ditat volorpo rerferio exero blab il min recuptis eostore pudit, optatium inimod eos
doluptam esere con etur, consectatem aspeliq uatiis iusdam, vernatem quis qui invendae
cursivas y las versalitas como las ereces pe nem velenis atquate culparum aut eium etur magnimil et ullate cus quam sinctores
eum ut ad quidi asperibusae excerib eruptas anducipsum ent occuptati to bla niaerum fugia