1.

0 PENGENALAN KERJA-KERJA PEROBOHAN

Perobohan adalah proses menceraikan atau meruntuhkan bangunan dan struktur-

sruktur lain. Perobohan berbeza dengan deconstruction atau dikenali sebagai proses
mengguna semula kerana proses ini melibatkan pengambilan bahagian-bahagian bangunan
secara berhati-hati serta memelihara unsur-unsur yang berharga untuk penggunaan semula.

Bagi bangunan yang kecil seperti rumah yang hanya mempunyai dua atau tiga tingkat,
perobohan adalah satu proses yang agak mudah. Bangunan ini ditarik ke bawah sama ada
secara manual atau mekanikal menggunakan peralatan hidraulik besar: platform kerja
dinaikkan, kren, pengorek atau jentolak.

Bangunan yang lebih besar mungkin memerlukan penggunaan bebola besi ataupun
beban berat yang diikat pada kabel dan dihayunkan oleh kren ke tepi bangunan. Bebola besi
berkesan terhadap batu, tetapi tidak mudah dikawal dan kurang berkesan berbanding kaedah
lain. Kaedah yang lebih baru adalah menggunakan hidraulik putaran untuk memotong atau
memecahkan kayu, keluli dan konkrit.

Rajah 1.0: Perobohan bangunan

Pendekatan baru kepada perobohan adalah dengan cara deconstruction sebuah

bangunan dengan matlamat untuk mengurangkan jumlah bahan yang akan ke tapak
pelupusan. Pedekatan hijau digunakan dengan mengeluarkan bahan-bahan dari pelbagai jenis
dan mengasingkan mereka untuk digunakan semula atau kitar semula. Dengan perancangan
yang betul pendekatan ini telah menyebabkan kadar lencongan tapak pelupusan yang
melebihi 90% daripada keseluruhan bangunan dan kandungannya dalam beberapa kes.

1
 Di samping itu, ia juga dapat mengurangkan pelepasan karbon dioksida daripada
kerja-kerja perobohan bangunan. Pembangunan loji dan peralatan telah membolehkan
pengasingan lebih mudah daripada sisa di tapak dan penggunaan semula dalam pembinaan
bangunan gantian. Sisa kayu boleh dicincang menggunakan pencincang kayu pakar dan
kompos, atau digunakan untuk membentuk papan kayu buatan, seperti MDF atau Chipboard.

Perobohan bangunan tertinggi yang pernah dijalankan adalah 47 tingkat iaitu

Bangunan Singer di New York City, yang dibina pada tahun 1908 dan dirobohkan dalam
1967-1968 untuk digantikan dengan One Liberty Plaza.

2.0 ALAT PEROBOHAN DAN JENTERA

2.1 Pusher Arm

Rajah 2.1: Pusher Arm

Alat ini dapat merobohkan binaan secara bahagian demi bahagian. Mesin ini
dipasangkan dengan lengan keluli yang akan mengeluarkan daya tujahan mendatar. Mesin
ini dikendalikan oleh seorang pengendali yang mengendalikannya dari belakang perisai kaca
pada jentera tersebut dengan sekali hentakan. Sebelum memulakan kerja perobohan jentera
ini diletakkan pada tapak yang kukuh supaya dapat menanggung daya balikan tujahan.
Kawasan kendalian jentera ini mestilah tidak kurang dari 6000mm. Ketinggian
binaan yang dapat dirobohkan oleh jentera ini adalah dari ketinggian lengannya ialah 0.6m.

2
2.2 Kren dan Bebola

Rajah 2.2: Kren dan Bebola Pemusnah

Kaedah perobohannya adalah jenis berperingkat. Jentera ini menggunakan bebola besi
yang digantungkan pada kren. Bebola ini boleh dijatuhkan secara menjunam dan dijatuhkan
dari hujung kren ke binaan yang hendak dirobohkan. Satu lagi cara ialah dengan menghayun
lengan kren bersama-sama bebola lalu dilagakan kepada binaan. Untuk kren yang mudah
alih cara menjatuhkan bebola secara pugak sahaja boleh dilakukan.

Untuk cara hayunan sisi dan hayunan selari jentera yang lebih besar dan berat
diperlukan supaya jentera yang mengendalikannya tidak mudah terbalik. Perobohan cara ini
tidak boleh digunakan pada bangunan yang lebih daripada 30m tinggi kerana susah untuk
mengawal puing (sampah sarap) perobohan yang beterbangan. Jika perobohan separa
dilakukan, perobohan secara berperingkat dilakukan dahulu bagi memisahkan bahagian
bangunan yang perlu dirobohkan dengan yang perlu dikekalkan.

2.3 Tarikan Menggunakan Kabel

Rajah 2.3: Tarikan menggunakan kabel

3
 Kaedah perobohan jenis serentak. Kabel mestilah diikat atau dilekatkan dengan kuat
pada kedua-dua hujung dan daya tarikan yang dikenakan ditingkatkan perlahan-lahan. Tuil
atau kenderaan berat digunakan sebagai penarik dan kedudukannya mestilah tidak berganjak
dari kedudukan asal. Jika setelah beberapa kali tarikan, struktur binaan masih tidak roboh
maka perobohan cara lain mesti digunakan. Struktur tersebut tidak boleh dihampiri kerana
ada kemungkinan struktur itu roboh disebabkan oleh penyokongnya yang sudah lemah.
Kabel yang digunakan mestilah dari jenis yang sesuai digunakan untuk kerja perobohan
tersebut dan ukur lilitnya mestilah tidak kurang dari 38mm. Keburukannya ialah ia tidak
sesuai untuk bangunan atau struktur yang besar.

2.4 Pemecah Hidraulik

Rajah 2.4: Pemecah hidraulik

Kaedah perobohan jenis bahagian. Lubang-lubang yang bergaris pusat 75mm perlu
ditebok untuk memasukkan alat pemecah hidraulik. Alat pemecah hidraulik ini mempunyai
selinder keluli yang dipanggil katrij dengan beberapa piston pada tengah-tengah batangnya.
Piston-piston ini akan di tolak keluar dan masuk oleh minyak hidraulik dengan
tekanan hidraulik yang disambungkan kepada silinder tersebut. Katrij pemecah hidraulik
ini dimasukkan ke dalam lubang pada bahagian yang hendak dirobohkan. Apabila ianya
dijalankan piston-pistonyang terdapat pada katrij tersebut akan melemahkan struktur binaan
dan akan merobohkannya. Kelebihan menggunakan alat ini ialah kos operasinya murah dan
tidak mengeluarkan bunyi bising. Keburukannya ialah perobohannya lambat kerana
dilakukan dari lubang ke lubang dan tidak sesuai untuk konkrit tetulang.

4
2.5 Bahan Letupan

Rajah 2.5: Kaedah letupan

Bahan letupan diletakkan di dalam struktur utama pada tempatyang lemah dan diletupkan.
Ini akan menyebabkan struktur roboh. Kajian yang mendalam ke atas struktur utama
bangunan adalah perlu untuk mengenalpasti kedudukan bahagian yang paling lemah.
Tempat-tempat inilah yang akan diletupkan supaya melemahkan struktur-struktur penyokong
bangunan tersebut. Perobohan jenis ini mestilah dibawah tugas seorang atau sekumpulan
pakar dalam kerja-kerja letupan. Teknik perobohan menggunakan bahan letupan amat
berkesan jika cara-cara lain tidak sesuai disebabkan bunyi bising yang berpanjangan,
peralatan dan bahan yang mahal serta tidakbersesuaian menggunakan jentera berat dikawasan
perobohan. Bahan-bahan yang biasa digunakan ialah nitro glycerine dan ammonia nitrate.
Kelebihannya:

 Tenaga pekerja yang sedikit

 Harga bahan yang digunakan murah
 Gegaran akibat letupan boleh dianggap tiada kerana hanya beberapa minit sahaja
 Peralatan yang digunakan sedikit dan ringan

5
2.6 Thermic Lance

Rajah 2.6: Thermic lance

Kaedah perobohan jenis bahagian demi bahagian. Amat sesuai untuk blok konkrit
yang besar, tebal dan bertetulang besi yang banyak. Alatannya mengandungi tiub keluli dan
rod besi. Gas yang digunakan adalah dari jenis asetilena dan oxygen yang membakar pada
hujung rod dan tiub. Konkrit yang terbakar akan mencair keluar dan ini akan membuat
lubang atau memutuskan blok tersebut. Untuk memotong keluli pula gas oksiatitena
digunakan. Kelebihannya ialah senyap dan konkrit boleh dicairkan walaupun tebal.
Keburukannya ialah bahan yang digunakan mahal. Hanya sesuai untuk konkrit bertetulang
yang besinya banyak. Alatan ini menghasilkan asap yang banyak akibat bahan-bahan yang
terbakar.

2.7 Pemuat jengkaut

Rajah 2.7: Pemuat jengkaut

6
 Pemuat jengkaut ialah jentera besar dan boleh digunakan untuk mengangkut serpihan
bangunan yang dirobohkan. mengangkut bahan-bahan binaan, dengan keserbabolehan dan
bersaiz padat. Mesin ini adalah satu jentera pembinaan yang paling popular dan kelengkapan
pembinaan. Digunakan untuk memindahkan sisa-sisa kerja perobohan bagi tidak mnghalang
jalan raya atau laluan yang lain.

2.8 Penggali perangkak

Rajah 2.8: Penggali perangkak

Penggali perangkak (pengorek perangkak) adalah sebuah kenderaan yang direka

untuk mengorek atau pindah benda besar. Digunakan dengan meluas dalam kerja pembinaan,
seperti galian parit-parit, lubang-lubang, asas-asas; mengendali bahan, perobohan, mengorek ,
dan lain-lain. Berkuasa tinggi untuk merobohkan bangunan serta menyingkirkan bahan-bahan
yang tidak berkaitan.

2.9 Buldoser Perangkak

Rajah 2.9: Bulldozer perangkak

7
 Buldoser Perangkak ini (penyodok perangkak) mempunyai mekanisme penarikan
sama seperti kereta penggantungan separuh tegar. Ia menggunakan dua plat kering utama
klac, yang membuat pengendaliannya mudah. Buldoser ini boleh beroperasi secara hidraulik.
Ia dikuasakan oleh enjin diesel yang mana dihasilkan oleh teknologi-teknologi usaha sama.
Jentera ini boleh digunakan dalam pembinaan jalan, pembinaan hidro elektrik, membariskan
pengubahsuaian, pelabuhan, perobohan, pembangunan lombong, pembinaan dan lain-lain
lagi.

2.10 Penggred Enjin

Rajah 2.10: Penggred enjin

Penggred enjin digunakan di tapak pembinaan dan penyelenggaraan seperti jalan yang
kotor akibat serpihan perobohan dan jalan kelikir. Digunakan untuk membuat permukaan
dalam serta meratakan kawasan yang luas bagi tujuan membersihkan kawasan perobohan.
Jentera ini juga digunakan untuk menetapkan pad tanah asli yang asas untuk menamatkan
gred sebelum pembinaan bangunan-bangunan besar.

8
3.0 LANGKAH-LANGKAH KESELAMATAN

Sebelum aktiviti perobohan dijalankan, ada beberapa langkah yang perlu dilakukan
antaranya mengurangan pengeluaran asbestos, mengeluarkan bahan-bahan berbahaya,
mendapatkan permit yang diperlukan, mengemukakan pemberitahuan langkah-langkah
keselamatan, memutuskan sambungan utiliti dan memastikan keselamatan dan kerja dikawal
dengan rancangan.

Undang-undang mengatakan bahawa semua aktiviti perobohan, merombak dan

pengubahan struktur perlu dirancang dengan teliti dan dilaksanakan dengan cara yang betul
untuk mengelakkan bahaya oleh pekerja dengan menggunakan kemahiran, pengetahuan dan
pengalaman yang berkaitan. Isu-isu utama ialah:

• Jatuh dari ketinggian

• Kecederaan daripada bahan-bahan yang jatuh

• Keruntuhan yang tidak terkawal

• Risiko daripada perkhidmatan yang berkaitan

• Pengurusan Trafik

• Bahan Berbahaya

• Bunyi dan gegaran

• Kebakaran

• Penglibatan Pekerja

3.1 Jatuh dari ketinggian

Semasa kerja-kerja perobohan, pekerja boleh tercedera jatuh dari tepi, melalui
bukaan, permukaan rapuh sebahagian lantai yang dirobohkan. Petugas tapak mempunyai
tanggungjawab untuk menilai, menghapuskan dan mengawal risiko untuk jatuh dari tempat
tinggi.

9
3.2 Kecederaan daripada bahan-bahan yang jatuh

Pekerja dan pejalan kaki boleh cedera oleh kejatuhan pra-matang dan tidak terkawal
serta serpihan yang berterbangan. Sistem kerja yang selamat adalah dengan memastikan
orang awam berada dalam lingkungan sejauh yang mungkin dari risiko. Ini mungkin
termasuk:

 Mewujudkan zon pengecualian dan kawasan yang berisiko, ditandakan dengan jelas
dan dengan halangan atau papan dinding jika perlu
 Laluan berbumbung
 Menggunakan mesin jangkaut tinggi
 Latihan dan menyelia pekerja tapak

3.3 Runtuhan yang tidak terkawal

Kaji selidik struktur perlu mengambil kira:

• usia struktur

• jenis pembinaan

• bangunan atau struktur berdekatan

• berat bahan yang dikeluarkan atau jentera di tingkat atas atau paras tanah

3.4 Risiko daripada perkhidmatan yang berkaitan

Gas, elektrik, air dan telekomunikasi perlu diasingkan atau terputus sebelum kerja-
kerja perobohan bermula. Jika ini tidak dapat dilakukan, paip dan kabel perlu dilabelkan
dengan jelas, untuk memastikan mereka tidak diganggu.

10
3.5 Pengurusan trafik

Sistem pengurusan lalu lintas yang berkesan adalah penting di tapak untuk mengelakkan
pekerja berisiko dilanda kenderaan membelok, membengkok, atau terbalikkan. Jika boleh,
bantuan penglihatan dan mesin pusingan ekor sifar harus digunakan

3.6 Bahan-bahan berbahaya

Bahan-bahan berbahaya yang perlu dipertimbangkan termasuk debu, asbestos dan

silika berhablur terhirup (RCS). Dapatkan maklumat lanjut mengenai kawalan bahan-bahan
berbahaya kepada kesihatan (COSHH). Terdapat juga boleh menjadi bahan atau pencemaran
di tapak yang belum dibersihkan, sebagai contoh:

 Asid dari proses industri

 Cat
 Cecair mudah terbakar
 Bahaya mikrobiologi (terutamanya di bangunan hospital lama)

3.7 Bunyi dan getaran

Pendedahan yang kerap terhadap bunyi yang kuat dengan kerap boleh merosakkan
sistem pendengaran. Bunyi juga boleh mendatangkan risiko keselamatan jika ia menyukarkan
pekerja untuk berkomunikasi dengan berkesan atau menghalang mereka mendengar isyarat
amaran.

Peralatan tangan yang bergetar digunakan dalam kerja-kerja perobohan boleh

menyebabkan sindrom getaran tangan lengan (HAVS). Pekerjaan yang terdedah kepada
getaran perlu diurus dan dikurangkan kesan setakat yang boleh.

11
3.8 Kebakaran

Kebakaran boleh berlaku dan berisiko di mana kerja-kerja menggunakan apa-apa alat
yang menghasilkan bunga api, api atau haba yang sedang dilakukan. Semasa perobohan
struktur, langkah-langkah keselamatan perlu diambil untuk menggelakan kebakaran daripada
berlaku. Cara yang berkesan adalah meningkatkan penggunaan penggera.

3.9 Penglibatan pekerja

Semua yang terlibat kemestian untuk tahu apa langkah berjaga-jaga yang perlu
diambil di tapak. Tempat kerja di mana pekerja yang terlibat dalam mengambil keputusan
tentang kesihatan dan keselamatan adalah lebih selamat dan lebih sihat. Pekerja perlu untuk
memahami risiko di tempat kerja mereka.

4.0 TUGAS DAN TANGGUNGJAWAB

Pendekatan yang sistematik untuk projek perobohan adalah usaha pasukan antara
ramai orang, yang semua mempunyai tanggungjawab berikut:

 Klient perlu melantik petugas atau dutyholders yang mempunyai kemahiran,

pengetahuan dan pengalaman yang berkaitan dan di mana organisasi, keupayaan
organisasi, dan mempunyai sumber yang secukupnya.
 Klient dengan bantuan pereka bentuk utama mesti menyediakan maklumat pra-
pembinaan yang munasabah yang boleh diperolehi. Pelbagai kajian dan laporan yang
diperlukan - sebagai contoh, untuk memeriksa kehadiran asbestos; kestabilan struktur
bangunan dan struktur berdekatan; lokasi di atas dan di bawah tanah perkhidmatan
secara langsung di kawasan kerja; dan lain-lain perlu dilakukan sebelum kerja-kerja
bermula.
 Pereka utama mestilah merancang, mengurus, memantau dan menyelaras isu
kesihatan dan keselamatan dalam fasa pra-pembinaan (iaitu sebelum perobohan
bermula) untuk memberikan kontraktor utama maklumat sebanyak mungkin untuk
membolehkan kontraktor utama menjaga orang (pekerja tapak dan orang ramai)
sejauh mungkin dari risiko.

12
  Kontraktor Utama mestilah merancang, mengurus, memantau dan menyelaras isu-
isu kesihatan dan keselamatan semasa kerja perobohan itu. Pengurus tapak perlu
memastikan pekerja di bawah seliaan dan mengikuti amalan kerja yang selamat.
 Sub-kontraktor dan pekerja tapak perlu ikut arahan dan rancangan yang diberikan
kepada mereka oleh mereka yang bertanggungjawab dalam kerja dan memastikan
bahawa pekerja yang lain turut mengikut arahan yang diberikan.

5.0 KESIMPULAN

Semua kaedah membina perobohan memerlukan perancangan yang teliti dan

pelaksanaan untuk membuat proses yang selamat dan secekap yang mungkin. Proses kerja ini
memerlukan pengetahuan teknik perobohan yang berbeza dan teknologi, sehingga
menggunakan kaedah yang terbaik dengan mengambil kira semua faktor, seperti jenis
bangunan, persekitaran dan sebab bagi perobohan. Kerja-kerja perobohan merupakan industri
yang sangat berbahaya, yang memerlukan pasukan bertauliah serta mempunyai pengalaman
dan kemahiran untuk menyelesaikan setiap kerja pada masa, bajet dan mengikut cara yang
mungkin paling selamat.

13