KATA PENGANTAR

Puji dan syukukur kehadirat ALLAH SWT atas berkat rahmat dan
hidayahnya penulis dapat menyelesaikan laporan Praktik Kerja Lapangan dengan
judul”teknik pembenihan ikan mas (Cyprinus carpio.L) dengan metode semi
buatan di Balai Besar Perikanan Budidaya Air Tawar (BBPBAT) Sukabumi Jawa
Barat”

Pada kesempatan ini penulis sampaikan ucapan terima kasih yang sebsar-
besarnya kepada:

1. Teristimewa kepada ayahanda dan ibunda serta saudara-saudara dan

keluarga penulis yang telah memberikan dukungan moril dan material serta
doa restu kepada penulis selama melakukan kegiatan Peraktik Kerja
Lapangan di BBPBAT Sukabumi Jawa Barat.
2. Ibu Ir. Hj. Siti Yuliawati, M.S.i selaku Dekan Fakultas Perikanan Universitas
Dharmawangsa Medan.
3. Bapak Uswatul Hasan S.pi, M.Si selaku Ketua Jurusan Budidaya Perairan
Universitas Dharmawangsa Medan, dan sebagai Dosen Pembimbing yang
telah banyak memberi arahan dan masukan dalam proses penulisan laporan
PKL ini.
4. Bapak ir. H. Sarifin, M.Si selaku kepala Balai Besar Perikanan Budidaya air
Tawar (BBPBAT) Sukabumi Jawa Barat.
5. Bapak Adi Sucipto S.Pi, M.Si selaku pimpinan di komoditas ikan mas.
6. Bapak Moch, Wawan Rusmana, S.St.Pi selaku pembimbing lapangan yang
telah memberi penjelasan mengenai teknik pembenihan ikan mas (Cyprinus
carpio.L)
7. Ibu Nurly, Ibu Devi, Bapak Teguh, Bapak Joko, Bapak Tatang J, Bapak Ade
dan seluruh karyawan/karyawati BBPBAT Sukabumi Jawa Barat yang telah
membantu penulis selama PKL.
8. Teman seperjuangan dalam Peraktik Keterampilan Lapangan di Balai Besar
Perikanan Budidaya Air Tawar (BBPBAT) Alfian, Arvi, Salim, Tanti, Vita,

i
 Panji, Uul, Agung, Aziz, Risky, Wysa, dan teman yang lain yang tidak bisa
disebutkan satu persatu.
9. Teman-teman PU dari Universitas Lampung, Universitas Padjajaran,
Universitas Palembang, Universitas Bangka Belitung, Universitas Islam Oki
Palembang, Unsiyah, SMK N 1 Cibadak.
10. Teman-teman angkatan 2012 Budidaya Perairan, seluruh keluarga besar dan
semua pihak yang tidak dapat disebutkan satu persatu. Terima kasih atas
dukungan dan bantuanya, semoga Allah SWT membalas kebaikan kita.
Penulis telah berupayah semaksimal mungkin, namun dengan keterbatasan
kemampuan, penulis juga menyadari bahwa masi banyak kesalahan dan
kekurangan dalam penyusunan Laporan PKL ini. Oleh karena itu penulis
mengharapkan saran dan keritik yang bersifat membangun demi kesempurnaanya.
Semoga Laporan PKL ini bermanfaat bagi semua.

Sukabumi, September 2015

Penulis

ii
 DAFTAR ISI

Halaman

KATA PENGANTAR ..................................................................................... i

DAFTAR ISI .................................................................................................... ii
DAFTAR GAMBAR ....................................................................................... iii
DAFTAR TABEL ............................................................................................ iv
DAFTAR LAMPIRAN .................................................................................... v

BAB I PENDAHULUAN
1.1 Latar belakang .......................................................................... 1
1.2 Tujuan ....................................................................................... 2
1.3 Manfaat ..................................................................................... 3

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

2.1 Klasifikasi ikan ......................................................................... 4
2.2 Morfologi ikan .......................................................................... 5
2.3 Habitat .................................................................................... 6
2.4 Siklus hidup .............................................................................. 6
2.5 Parameter kualitas air ............................................................... 7
2.6 Seleksi induk ............................................................................ 8
2.7 Persiapan wadah pemijahan ..................................................... 9
2.8 Pemijahan dan penetasan telur ................................................. 9
2.9 Pemeliharaan larva ................................................................... 10

BAB III METODE PKL

3.1 Waktu dan tempat ..................................................................... 11

3.2 Alat Dan Bahan ........................................................................ 11
3.2.1 Alat ............................................................................... 11
3.2.2 Bahan............................................................................ 12
3.3 Prosedur kerja ........................................................................... 13
3.3.1 Pengolahan induk ikan mas ......................................... 13
3.3.2 Seleksi induk................................................................. 13
3.3.3 Persiapan media pemijahan .......................................... 13
3.3.4 Persiapan pemijahan ..................................................... 14
3.3.5 Prosespemijahan semi buatan ....................................... 14
3.3.6 Penetasan telur dan perawatan larva ............................. 14
3.3.7 Pendederan .................................................................... 14

iii
BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN

4.1 Keadaan umum BBPBAT suka bumi jawa barat ..................... 15

4.1.1 Sejarah BBPBAT .......................................................... 15
4.1.2 Letak geografis dan tofografi........................................ 16
4.1.3 Tugas pokok.................................................................. 16
4.1.4 Fungsi BBPBAT ........................................................... 17
4.1.5 Visi dan misi ................................................................. 17
4.1.6 Struktur organisasi dan tenaga kerja ............................. 18
4.1.7 Sumber daya manusia di BBPBT ................................. 19
4.1.8 Fasilitas BBPBAT ........................................................ 21
4.2 Teknik pembenihan ikan mas ................................................... 21
4.2.1 Persiapan bak pemijahan ............................................. 21
4.2.2 Seleksi induk................................................................. 22
4.2.3 Pemijahan ..................................................................... 23
4.2.4 Jumlah telur .................................................................. 24
4.2.4.1 fekunditas .......................................................... 24
4.2.4.2 penetasn telur .................................................... 25
4.2.4.3 persiapan wadah pemeliharaan larva ................ 25
4.2.4.4 perawatan larva dan pendederan 1 .................... 26
4.2.4.5 survival Rate ..................................................... 26
4.2.4.6 mortalitas .......................................................... 27

BAB V KESIMPULAN DAN SARAN

5.1 Kesimpulan ................................................................................. 28
5.2 Saran ........................................................................................... 28

DAFTAR PUSTAKA ...................................................................................... 29

LAMPIRAN ..................................................................................................... 30

iv
 DAFTAR GAMBAR

No Judul Halaman

1. Gambar ikan mas ..................................................................................... 4

2. Morfologi ikan mas ................................................................................... 5
3. Denah bagan siklus hidup ......................................................................... 6
4. Jenis kelamin ............................................................................................. 8
5. Balai besar ................................................................................................. 16
6. Struktur organisasi .................................................................................... 18
7. Persiapan bak pemijahan ........................................................................... 22
8. Seleksi induk ............................................................................................. 23
9. Penyuntikan ............................................................................................... 24
10. Pengadukan bahan fermentasi................................................................... 26
11. Kolam pemeliharaan induk ....................................................................... 38
12. Seleksi induk ............................................................................................. 38
13. Persiapan bak pemijahan ........................................................................... 38
14. Bak pemijahan .......................................................................................... 38
15. Penyuntikan ............................................................................................... 38
16. Larva ikan mas .......................................................................................... 38
17. Kolam pendederan .................................................................................... 39
18. Pencampuran pupuk .................................................................................. 39
19. Pengapuran ................................................................................................ 39
20. Pemupukan ................................................................................................ 39
21. Blower .................................................................................................... 39
22. Sistem aerasi Hiblow ................................................................................ 39
23. Ovaprim dan alat suntik ............................................................................ 40
24. Timbangan ................................................................................................ 40
25. Scoopnet .................................................................................................... 40
26. Ember .................................................................................................... 40
27. Pel karet .................................................................................................... 40
28. Kakaban .................................................................................................... 40
29. Hapa .................................................................................................... 40
30. Waring .................................................................................................... 40
31. Ragi kering,dedak,Em4 ............................................................................. 41
32. Telur .................................................................................................... 41
33. Pelet ikan ................................................................................................... 41
34. Bangunan pokja ikan Mas ......................................................................... 41

v
 DAFTAR TABEL

No Judul Halaman

1 Parameter kualitas air ................................................................................ 7

2 Alat dan bahan .......................................................................................... 11
3 Fungsi bahan ............................................................................................. 12
4 Kondisi pegawai BBPBAT ....................................................................... 20

vi
 DAFTAR LAMPIRAN

No Judul Halaman

1. Berat gonad ............................................................................................. 31

2. Fekunditas ............................................................................................. 32
3. Hatching Rate ......................................................................................... 35
4. Survival Rate .......................................................................................... 36
5. Mortalitas ................................................................................................ 37

vii