TATA CARA

PEMERIKSAAN
KEANDALAN BANGUNAN GEDUNG
PASCA BENCANA
 RUANG LINGKUP
 KEFUNGSIAN
 KESELAMATAN
 KENYAMANAN
 ACUAN NORMATIF
 Peraturan Pemerintah No. 36 Tahun 2005, tentang
Peraturan Pelaksanaan UU No. 28 tentang Bangunan
Gedung,

 SNI -2847-2013, tentang Persyaratan Beton

Struktural untuk Bangunan Gedung.

 SNI -1726-2012, tentang Tatacara Perencanaan

Ketahanan Gempa untuk Struktur Bangunan Gedung
dan Non Gedung.
D[!JA).\S$JA,t\R,F{
E~ V~~A~L-..UJj~
A\S~JI
P~~EiMj\jjE~~R!
JIK~~S~;A.\jA\1N\1

•PERSIAPAN
•BANGUNAN YANG DIPERIKSA
•ACUAN PEMERIKSAAN
•PELAKSANA EVALUASI
•KETENTUAN TEKNIS
 DfDA~\5SSA E~VVA~YLLU!'.JA~\S$
~\RIF! IJ
PWJE~UM'iJE~rRt!
JIK~~S:SA~~A\N1\1
PERSIAPAN
•FORMULIR PEMERIKSAAN
•DATA LENGKAP TENTANG GEDUNG
•TENAGA YANG TERLATIH
•ALAT – ALAT PEMERIKSAAN / PENGUJIAN
•KAMERA PHOTO DAN HANDYCAM
D9~A\~SJA E_.V~A),\L_.U!'.jA~\S$.)
.\R.t:~ IJ
P~~EUM'JJE~fRRIJK~{S~A
~~A\1N\1
BANGUNAN YANG DIPERIKSA
D£)A~\S E_.V~A),\L_U.!
~A;.\R;~ jA~\S$JIJ
P~~EIJM'JJE~[RRIJ
K~{S$A~~A\N1\I
ACUAN PEMERIKSAAN
 BERDASARKAN SNI/TATA CARA
NO ASPEK STRUKTUR YANG DIPERIKSA

I Struktur Utama
1 Pondasi
2 Kolom Utama
3 Dinding Pemikul
4 Balok Utama
5 Dinding Geser
6 Join
7 Rangka Kuda-kuda
II Struktur Pelengkap
1 Tangga
2 Pelat Lantai
3 Kolom Praktis
4 Balok anak
5 Balok Konsol/Kanopi
6 Penutup Atap
 D[)A;.\S$)A~\R(RE~
V~A.AL\.....U!JA~\S~JI
P~E~Mu'iEJ:R.~I1
K~~S~A~~A\N1J
PELAKSANA EVALUASI
D[)~A\ E~
$S)A.;\ V~A.AL\_UJjA~\
R~ S$IJ
PWJE~UM'iJE:.R[r:
{IJ~K{~S~A~A\1N\1
 •KETENTUAN
TEKNIS

SASARAN PEMERIKSAAN
STRUKTUR
TIPE DAN
BAHAN
NILAI DAN TINGKAT
KEANDALAN
FIfUU D9) TliI]NJ\IGGK}
NJ\IGtJ A-\J 0A-\T"'f
SfSIJ N\l
 K~ N~D[DA~\L~A\N1"JSf
~E fTiRlRU!JK~rTJIUWR[R
~A
\

No. Kelompok
Komponen Struktur
 I. •STRUKTUR UTAMA
(Jumlah Bobot Fungsi = 85%)
1.Fondasi F. Tiang Balok –
2.Kolom Struktur
3.Balok Struktur
4.Join
5.Pelat Lantai/Atap
6.Rangka Atap
•STRUKTUR PELENGKAP
(Jumlah Bobot Fungsi = 15 %)
II. 1 Pelat/Balok Tangga
2 Balok Anak
3 Lain-lain, Balok Konsol, kano
 INTERPRETASI STRUKTUR
aa ssuuaattuu ddiisseebbuutt
)) bbaanngguunnaann “"aannddaall"” bbiillaa
ddaappaatt NNiillaaii
KKeeaannddaallaann SSuuaattuu
KKoommppoonneenn bbaanngguunnaann
((kkoommppoonneenn
aarrssiitteekkttuurr,, NNiil Keeaannd
kkoommppoonneenn ssttrruukkttuurr)) laaii daallaann
aattaauu
ssuuaattuu ddaall bbaanngg ((ssttrruukkt NKS)) ttiidd
sseeggii aamm uunaann tuurr == ,, aakk
kkuurraanng nniillaaii teerreennddaahh “andaal
g ddaarrii bbaattaass kkaatteegoorrii l”"
sseeppeerrtti bbuuttiirr dd,,
i ppaaddaa
ee,, berikut::

bb SSuu bbaanngunaan ddapat disebut “kurang andal”

)) aattuu billaa
Niill KKeeaand ssuuaattuu sseegg1i dalam bangunan
aaii daallaann (struktur
=- NKS) termasuk dalam kategori “kurang andal”
seperti tersebut pada butir d, e, berikut ; dengan
syarat Nilai Keandalan Struktur (NKS) untuk setiap
lantai (tingkat) “tidak boleh” kurang dari 85%.
 INTERPRETASI STRUKTUR
cc SSuu bbaanngguunnaa ddiisseebbuutt “"ttiiddaakk
)) aattuu nn ddaappaatt aannddaall"” bbiillaa NNiillaaii
KKeeaannddaallaann ssuuaattuu sseeggii ddaallaamm
bbaanngguunnaann ((ssttrruukkttuurr = =
NNK tteerrmmaassuuk kkaatteeggoorrii “"ttiiddaakk
KSS)) k ddaallaamm aannddaall"” sseeppeerrttii
tteerrsseebbu bbuuttii e bbeerriikkuutt ;;
utt ppaaddaa rr dd,, e,
,
dd TTiinnggkkaatt KKeeaannddaallaann SSttrruukktur
)) diannggggaapp::
AAnnddaall bbiillaa aat  kkuurraanng 9955 aata
nniillaaii NNKKSS aa ti·daakk g dCalarrii %°/o au
 INTERPRETASI STRUKTUR
((995 < < 110000°%/o))
5°%/o <p
KKuurraanngg biill NKS aatau  bernilai 85%   <
aandaall,, aa S 9955°%/o,,
dda TTiid aannddaall NNKKSS  bernilai  < 85 %
ann daakk ,, bbiilaa aattauu
e) UC k mITT1eK~njao min keselamatan dan kenyamanan
fnfllttuC [r gedung
s~ kr~e@se luruhan nilai Keandalan struktural - 
Q

e®c~@a tidak
uraa1
boleh kurang dari 95 %.
 REKOMENDASI STRUKTUR
1. Pemeriksaan secara berkala
2. Perawatan/pemeliharaan berkala
3. Perawatan dan perbaikan berkala
4. Penyetelan/perbaikan berkala
5. Renovasi
6. Rehabilitasi
7. Pemugaran
8. Perkuatan (strengthening)
9. Retrofitting
10. Perombakan/Pembongkaran
11. Mengganti baru
REKOMENDASI STRUKTUR
K
ASPEK
KE

A Andal
95%   
100%

STRUKTUR

KA Kurang Andal
, 85%   
95%

Catatan :
a = atas, TA Tidak Andal
s = sedang   85%

b = bawah
 P ~E ~ T·rI1JN1\JG'.GK/UA\
N1\JE~Ni'fTfU1! Tif
IJA~\1N\J

K/~E~A\N1\D S:ffTliRffU!Kj~~T·Ur!
JbA~\L.bfAfi\N1\J JRW{(({N1 JK/~SFJ)~
n
NKS =  (Kk,I)
ddiimmaa i=1
nnaa ::
NNKK NNiillaaii KKeeaannddaallaann SSttrruukkttuurr ssuuaattuu ggeedduunngg
S ==
nn JJuummllaahh ttiinnggkkaatt ddaarrii ggeedduunngg
==
i i ==
TTii gkkaatt yyaanngg ssaammppaaii ddeennggaann nn
nng ddiittiinnjjaauu,, aannttaarraa 1~
=
KKkk,,ii = NNiillaaii kkeeaannddaallaann
kkoommppoonneenn sttrruukkttuurr
ddii
ttiinng
gkkaat
t--ii
KKkk,,i <t> xx xx RRii
=
i = rr,,ii KKkk,,
oo
<:Dr,r,I FFaakkttoorr rreedduukkssii kkeeaannddaallaann komponen
struktur aakkiibbaatt kkeeggaaggaallaann
=
I =
ssttrruukktt ttiinnggkkaatt--ii
uurr ddii
== 11 (( nnk /I nnkk,,ii ))
k,,rr,,ii
–-
KKkk,,o NNiil kkeeaannddaallaann ppaa kkoonnddlissli ((s~e..b,.elum
laaii kkoommppoonneenn
o== ddaa aawwaall ada
ssttrruu kttuur,,
kkeerruussaakkaann)) ddiissuuaattuu ttiinnggkkaatt..
== NNF /Inn
NNFFk Fkk ttaabbllee ssttrr--it
=
k = DDa
arrii
=
R = FFaakkttoorr rreedduukkssii n struktur sesuai posisinya
Rii kkeeaannddaallaann kko~m"'po...n...e~
ddiittiinnggkkaatt--1i,, ttaabbeell..
ddiitteeninttuukkaann sseeppeerrttii
ppaaddaa
 PpE,,:fNJ=E.1N T1iIJNfJG~K}U
\l T..JUiWAJ.\NJ\l A\TJ

K~{E~A\FNJD S$)T,JlR.F!U! (({N1'~K}

!JA~L\UA\NIJ1 IJK~~T, (S$),))
(UUR~
n
NKS =  (Kk,I)
i=1

Penentuan nilai NKS () tingkat keandalan struktur dianggap :

Andal, bila 95 %    100 %
Kurang andal, bila 85 %    95 %
Tidak andal,   85 %
 N1\IIJ I F1...Ur!
LU\A B~OoB,.r JN1~GJGS$SIJ
a uOrJTr
K/ S~TJRiRUJJ (r(Nl\lF
{OOJM~P~tO)K/{T. fUlWRlR F~)
rNJ.E§JN\I
Nilai bobot fungsi (NF) menyangkut keberfungsian komponen
struktur seperti kolom, balok, joint, dan shear wall untuk jenis
dan sistem struktur tertentu. Nilai bobot fungsi untuk setiap
jenis komponen struktur pada masing-masing jenis sistem
struktur yang digunakan telah ditentukan.
Faktor reduksi posisi tergantung jumlah tingkat bangunan dan cara
perhitungannya adalah:

Bila jumlah tingkat n  10, nilai Ri ditentukan sebagai berikut :

Untuk i = n, Ri = 0.9
Untuk 2  i  (n-1), Ri = 0.5 + [(i-1)/(n-1) x 0.5]
Untuk i =1, Ri = 0.5
Bila jumlah tingkat n  11, nilai Ri ditentukan sebagai berikut :
Untuk (n-2)  i  n, Ri = 0.9
Untuk 5  i  (n-3), Ri = 0.4 + [(i-4)/(n-5) x 0.6]
Untuk 1  i  4, Ri = 0.4
TERIMA KASIH