Opis aparata

viskozimater po Engleru je prikaz na Slici 4-8.

Aparat se satoji od cilidričnog suda 1 izrađenog od mesinga (sa unutrašnje strane pozlaćenog);
dno suda ima oblik kalote u čijoj je sredini pričvršćena tačno kalibrisna blago konična cijev 2 za
ispuštanje tečnosti. Ova cijev mora biti izrađena od nekorozivog matala (nikl) i sa unutrašnje
strane mora biti potpuno glatka. Ta cijev viri sa donje strane najmanje 2 mm izvan mjesta
učvršćenja. U cilindričnom sudu 1, na određenoj visini nalaze se oznake sa tri šiljka0, koji služe
za podešavanje nivoa tečnosti u sudu. Sud 1 je pokrivena pokopcem 3, koji ima u sredini otvor
za drveni štapić 4 kojim se zatvara otvor na cijevi za isticanje tečnosti, a malo dalje sa strane
drugi otvor 5 za termometar T1. Cilidnrični sud 1 je smješten u drugi, takođe, cilindrični sud 6
koji služi kao vodeno kupatilo I u kojem se nalazi mješalica 7 I termometar T2 za mjenjanje
temperature kupatila. Cio aparat leži na tronošcu 8 koji na stopalama nožica ima vijke za
odešavanje 9 horizontalnog položaja aparata u odnosu na nivo tečnosti i tri šiljka. Stakleni balon
za hvatanje 10, zapremine 200 cm3 mora biti postavljen tačno ispod otvora ispusne cijevi.
Vrijeme isticanja mjeri se kronometrom na kome se može čitati do 0,2 sekunde.

Svi dijelovi aparata koji dolaze u dodir sa uzorkom moraju biti potpuno čisti i suhi. Ti dijelovi se
ne smiju čistiti mehanički, već samo sa odgovarajućim podesnim rastvaračima kao što su:
benzin, petroleter eter, alkohol i slično. Ostaci rastvarača odstranjuju se propuhivanjem
prečišćenog vazduha koji treba da bude suh i bez prašine. Zato se za posljednje pranje
upotrebljavaju rastvarači sa velikom isparljivošću.

Postupak

Oko 250 cm3 uzorka, eventualno procijeđenog kroz stakleni guč, zagrije se do blizu temperature
mjerenja i ulije u unutrašnji sud 1 toliko da vrhovi šiljka budu vidljivi. Aparat mora biti tako
postavljen da vrhovi šiljka budu u vodoranom položaju. Kratkim podizanjem drvenog štapića 4
potpuno se napuni ispusna cijev uzorkom, tako da jedna kap ostane da visi iz cijevi. Sada se na
sud 1 stavi poklopac sa termometrom i sačeka dok termometar T1 ne pokaže tačno određenu
temperature. Tečnost u sudu se miješa na taj način što se poklopac zajedno sa termometrom
lahko obrće oko drvenog štapića, uz slabo pritiskanje štapića prostom odozgo da se ovaj ne bi
podigao i na taj način prouzrokovao prijevremeno isticanje uzorka.
Temperatura vode u kupatilu, termometar T2 mora biti: 20 ˚C pri određivanju viskoziteta na 20
˚C; 50,25 ˚C pri određivanju viskoziteta na 50 ˚C, 101 ˚C pri određivanju viskoziteta 100 ˚C.
Kada se u sudu 1 i u kupatilu 6 postignu odeređene temperature, podigne se štapić 4 i ispušta
tečnost u suh i čist odmjereni balon 10. Vrijeme isticanja mjeri se kronometrom. Za vrijeme
mjerenja treba paziti samo na termometar T2 u vodenom kupatilu I ovu temperaturu održavati
konstantnom. Temperatura koju pokazuje temometar T1 opada čim vrh termometra izađe iz
tečnosti koja ističe.

Rezultati ispitivanja viskoziteta po Engleru izražavaju se neimenovanom brojčanom vrijednošću

koja se dobiva kad se vijeme u sekundama (tulja), potrebno da 200 cm3 ulja iscuri iz Englerovog
uljnog viskozimetra na datoj temperaturi (na primjer na 20 ˚C ili 50 ˚C) podijeli s vremenom u
sekundama potrebnim da iscuri 200 cm3 destilovane vode na 20 ˚C (tvode):

𝑡𝑢𝑙𝑗𝑎
E˚=
𝑡𝑣𝑜𝑑𝑒

Vrijeme potrebno za isticanje 200 cm3 destilovane vode na 20 ˚C (vodena vrijednost aparata) je
obično dato atestom za svaki pojedini aparat. Ukoliko to nije slučaj, vodena vrijednost se
određuje na sljedeći način.

Unutrašnji sud 1 se dobro opera alkoholom ili eterom, a zatim destilovnom vodom i osuši. Pri
ovome treba paziti da se oprana površina ni sa čim ne dodirne. Drveni štapić se opera alkoholom
, eterom I destilovanom vodo. Pošto se štapićem zatvori otvor za isticanje, pžljivo se podigne
poklopac 3, držeći neprestano štapić na otoru i sipa destilovana voda nešto iznad šiljka. Kad se
postigne željena temperature, štapić se polahko podigne i isputi toliko vode da se ispuni cijev za
isticanje, a nivo vode podesi tako da su šiljci upravo vidljivi. Zatim se poklopcem 3 ponovo
zatvori sud 1 neprestano držeći štapić 4 na otvoru.ispod otvora za isticanje podmetne se odmjerni
balon, podigne štapić 4 uz ispovremeno puštanej kronometra u rad i odredi vrijeme koje je
potrebno za isticanje 200 cm3 vode na 20 ˚C. To iznosi između 50 I 52 sekudne.