Esta es una copia digital de un libro que, durante generaciones, se ha conservado en las estanterías de una biblioteca, hasta que Google ha decidido
escanearlo como parte de un proyecto que pretende que sea posible descubrir en línea libros de todo el mundo.
Ha sobrevivido tantos años como para que los derechos de autor hayan expirado y el libro pase a ser de dominio público. El que un libro sea de
dominio público significa que nunca ha estado protegido por derechos de autor, o bien que el período legal de estos derechos ya ha expirado. Es
posible que una misma obra sea de dominio público en unos países y, sin embargo, no lo sea en otros. Los libros de dominio público son nuestras
puertas hacia el pasado, suponen un patrimonio histórico, cultural y de conocimientos que, a menudo, resulta difícil de descubrir.
Todas las anotaciones, marcas y otras señales en los márgenes que estén presentes en el volumen original aparecerán también en este archivo como
testimonio del largo viaje que el libro ha recorrido desde el editor hasta la biblioteca y, finalmente, hasta usted.
Normas de uso
Google se enorgullece de poder colaborar con distintas bibliotecas para digitalizar los materiales de dominio público a fin de hacerlos accesibles
a todo el mundo. Los libros de dominio público son patrimonio de todos, nosotros somos sus humildes guardianes. No obstante, se trata de un
trabajo caro. Por este motivo, y para poder ofrecer este recurso, hemos tomado medidas para evitar que se produzca un abuso por parte de terceros
con fines comerciales, y hemos incluido restricciones técnicas sobre las solicitudes automatizadas.
Asimismo, le pedimos que:
+ Haga un uso exclusivamente no comercial de estos archivos Hemos diseñado la Búsqueda de libros de Google para el uso de particulares;
como tal, le pedimos que utilice estos archivos con fines personales, y no comerciales.
+ No envíe solicitudes automatizadas Por favor, no envíe solicitudes automatizadas de ningún tipo al sistema de Google. Si está llevando a
cabo una investigación sobre traducción automática, reconocimiento óptico de caracteres u otros campos para los que resulte útil disfrutar
de acceso a una gran cantidad de texto, por favor, envíenos un mensaje. Fomentamos el uso de materiales de dominio público con estos
propósitos y seguro que podremos ayudarle.
+ Conserve la atribución La filigrana de Google que verá en todos los archivos es fundamental para informar a los usuarios sobre este proyecto
y ayudarles a encontrar materiales adicionales en la Búsqueda de libros de Google. Por favor, no la elimine.
+ Manténgase siempre dentro de la legalidad Sea cual sea el uso que haga de estos materiales, recuerde que es responsable de asegurarse de
que todo lo que hace es legal. No dé por sentado que, por el hecho de que una obra se considere de dominio público para los usuarios de
los Estados Unidos, lo será también para los usuarios de otros países. La legislación sobre derechos de autor varía de un país a otro, y no
podemos facilitar información sobre si está permitido un uso específico de algún libro. Por favor, no suponga que la aparición de un libro en
nuestro programa significa que se puede utilizar de igual manera en todo el mundo. La responsabilidad ante la infracción de los derechos de
autor puede ser muy grave.
El objetivo de Google consiste en organizar información procedente de todo el mundo y hacerla accesible y útil de forma universal. El programa de
Búsqueda de libros de Google ayuda a los lectores a descubrir los libros de todo el mundo a la vez que ayuda a autores y editores a llegar a nuevas
audiencias. Podrá realizar búsquedas en el texto completo de este libro en la web, en la página http://books.google.com
s. Mi
};A | |
[ ]
Bought with |
* (class of 1s 17.)
{| ; ',!;
^22c22.2 /2 <•e.*,
›› -* * •
/^ o 2.
/
I) z.
SCRIPTORES LATINI
REI M E T R I C Æ.
SUBINDE REFINXIT
3. O X O N I I,
E TYPOGRAPHEO ACADEMICO.
MDCCCXXXVII.
^ 4^0
/*« o , .^.. • * %.
4 «. *- ; = & /. / z
4. -, '• , /
Marius Victorinus ...................... - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - P. (
Marius Plotius **• - - - - - - - - - -- - - - - - - - • • • • - • 242
a Marii Victorini capp. duo scil. “ dem quidem autoris omnia cre
VI. de enuntiatione litterarum et “ deremus, præsertim cum Lau
-
IV. de orthographia jam ediderat rissanum exemplar sua Maxi
Adamus Petrus cum aliis rei gram mo cuidam Victorino, aliud
maticæ scriptoribus (qui sunt scil. vero contra Mario asserat,quem
Rhemnius Palæmon de summa ** constat eruditione celebri Lac
grammatices, Q. Terentius Scau ** tantii temporibus Romæ, cum
rus de orthographia, Ælius Do ** alioqui Afer esset, Rhetorica
natus de barbarismo, pedibus, to ** docuisse. Præterea nec videba
nis, Servius Honoratus in Ælium tur simile veri, toties eundem
Donatum, Marius Victorinus de autorem versatum esse in eo
enuntiatione literarum, orthogra dem argumento, adeoque in
phia, et metris comicis, Papyrii ** speciem puerili. Quamobrem,
Prætextati fragmentum de ortho quæ sunt Marii illius reliqua,
graphia, Cornelius Fronto de dif majora quidem quam ut nunc
ferentiis vocabulorum) Basileae edi possint, nec paulo etiam
1 527. 8o. hac usus præfatione : ** hiis doctiora, statuimus pro
** Torsit pro exiguitate sua hic pediem seorsim emittere, ne
** nos Victorinus satis misere, habeant studiosi literarum ubi
** dum nullam de ejus aetate at officium nostrum jure deside
*' que patria rationem inire pos “ rare possint.”
“ sumus certiorem, eoque magis b Nescio an tale quid legatur
“ quod exemplariorum tanta es in codice quo usus est Camera
** set inter se dissensio, quorum rius quale in Parisino reperitur,
“ duo e Laurissa, tertium ex sc. in principio et in fine ibi scri
** Murbachio nobis Sichardus ptum est ** Victorini Mari etc.“
** communicaverat. Sed nos al at in fine libri 1. ** Marii Victo
“ terum plane coëgit ut nec ejus ** rini.''
PRÆFATIO. v
** Chria est dicti vel facti præ- ** cum oluscula lavaret et ani
•
** cipua memoratio ; facti, ut Di- ** madvertisset Aristippum Cyre
cr
“ ogenes cynicus philosophus cum “ næum philosophum cum Dio
PRÆFATIO.. vii
«• ••
himus. hanc sic notant stare ad positis comparemus. hactenus
caput ejus consonantis cui vo «•
de nomine analogiæ. Nunc
calis subtracta est, inflexam vir de ipsa analogia incipiamus.
«• ••
gulam, quæ ad eam spectat, A littera finiuntur romana no
«• ••
apponunt. mina et masculina et foeminina
cr
** Tanton' me crimine dignum duristi.'* et neutralia. sed in multitudine
e.
Sequentia præbet ed. Mediola hoc est pluraliter : singularia
nensis: enim peregrina sunt neutra :
ς
“ Donatiani Fragmentum lege masculina ut Catillina Pansa,
®«
cum venia. Ars grammatica foeminina ut amicitia avaritia.
accepta ex auditorio Donati Communia et masculino et foe
ani Artificialia : cum contra minino, ut assecla. conviva.
riis loquendi facultatem usus ebria. foeminino Pomponius in
invenit, ratio comprobavit. ra auctorato, postquam conveni
tio dirigitur in duas species, omnis convivas meas. ebria in
quarum alteram ætimologiam, masculino in eodem Pomponius
alteram analogiam Græci dixe neque sum neni neque castia
runt. ætimologia est verbo neque Mimacius ebria. neutralia
rum in usu credibilis enumera in multitudine hoc est pluraliter:
tio, ideo quod quasi antologia ut Saturnalia compitalia horum
dicta est. Analogiam sic Græ ••
genitivus quamvis varie elatus
ci diffinierunt. Analogia est in sit apud auctores Saturnalium
¢¢
symploce. . . . . . idest connexus enim et Saturnaliorum compi
«ç
«•
orationum consequentium hu talium et compitaliorum di
jusce generalis analogiae spe xerunt. Dativi tamen mansit
- •
« q.
cies quædam spectantº in re regula ut bus syllaba finiretur.
bus: quædam in rationibus hanc Nam neutra quæ semper plu
analogiam Græciquæ spectantur ralia sunt si ante novissimam
c • •-
in dictionibus sic definierunt : syllabam I litteram habeant in
4«
analogia est .. . . id est con genitivo bus syllaba finientur,
nexus orationis in dictione. ut Saturnalia, Saturnalium, Sa
«•
hujus vero analogiæ quæ est in turnalibus. Nam arma casta
¢¢
verbis illa quoque analogia sub exta quia non habent I ante A
•&
jecta est, quæ procedit per si syllabam dativo casu in is fini
milium comparationem, quæ entur, armis enim et castris
«•
«•
sic definitur a quibusdam. A extisque dicemus. Singularia
nalogia .... id est connexus autem neutra a littera termi
-
orationum consequentium in nata nulla inveniuntur : nisi
«¢
««
declinationibus partium oratio peregrina ut toreuma emble
•
nis in ...... quinque observa «•
ma poema : de quibus dubi
tiones tradit, per quas possent ««
tatur quem casum genitivum
•«
inveniri similia, ut ejusdem sint « «
et ablativum habeant; legimus
generis ; casus, exitus. numeri enim toreumatum et toreuma
« c. çç
syllabarum soni. Aristarchus torum toreumatibus et toreu
4. ••
auditor ejus adicit differentiam matis et sic similia. commodius
®•
id est ne simplicia cum com tamen senserunt qui toreuma
PRÆFATIO. ix
Ed. MS.
Page.
425 et finitur positione Cod. om. et
accidunt accedunt
constant, ternis octo. Du constant ternis. octo duplices qui
plices, qui vel et
xaì eíri; Tvpp%ην ἐμαθev Kiyw και eitic ten pyrrichen emathen
arfov Kunhcian
Bellonæ ed bellone
id est Enius filio idè ensus filio
Capripedem Inuum ea prma pedé in unum
quod cum quod eum
cacumina montium amontium
reperisse repperisse
nuncupant nunccupant
pyrrhichium pyrrichium
vel tripudio tripodio
Herus heros
rapx τ}ν στονδήν para tin sponden
scilicet ut libantes scilicet libantes
428 abominosæ audire ab omnino se audire
Arcadiæ a arcadiæ
choros choron
æquipedi equipedi
spondalium spondaliöm
divinitate divinare
induceret inducere
placare placaret
PRÆFATIO. xiii
Ed. MS.
in thesi (in corr. rec. m.) et thesi
wap* 7# ïapa3£eiv para to iambigein
429 vapà rà feva, xaì 8a» apo tu eim xal Ban
passum parsum
ut pr. et promtiore
O iambos exoligudiabas proforo
podiofrao ügiate noií aravi
tokui eusthenes idos exncm
Diomedem diomedis
gradale gladali
dimicare dimigrare
distento distentoque
melon hunc melum hanc
zz;e%» chorion
èvrrpézvra; λέγειν epitre+ ctlontas legin
zz2 τὸ τρέχ*u* parato trechin
ocyori ociori
rythmulum rithmulis
designant designent
quoties •
quotiens
similitudine se ventilantes similitudines evertilantes
canthus cantus
Rotulum rutilum
Græci a rota invitati grecia rota invietati
ac reductis et reductis
43 I τῶutuxê» politicon
tractu tactu
faberrime falierrime
ab Idaeis Dactylis habita eis dactilis
clypeolis clipeolis
illisi usi
vetusta fabulositas ut vetustatis fabulositas
hanc fuisse hec fuisse
Damnameneus Acmon Cel damiinameneus astheus pyrrichi
mom
A RS G RA MM A T I CA
MARII VICTORINI
de
— -—
CAP. I.
ARTIUM grammaticarum scriptores quidam ab
arte *coeperunt, quidam a grammatica, quidam a de
finitione, quidam a voce, quidam a littera. Ars, ut 2
B
2 Marii J^ictorini LIB. I.
20 Marii J^ictorini LI B. I.
*
o
cooritur. Anceps, ancilla, *ancilia, angustum, anqui 7
rit, non ^judico per an, sed more Græcorum per ag
solitum ° scribi. Nunc e adjicio, sicut inter m et m lit
teram vox media tam Græcis desit, quam nobis, ita
inter m quoque et g deesse : neque enim ut illi áyyeXov 7 i
;
alia plura, inter quæ nostros antea, " sicuti Græcos quo
que, xvi litteris usos: ex quibus fuisse (v) vocales apud
utrosque, his postea quasdam a Palamede, et alias a
98 Simonide adjectas implesse numerum xxIIII. Ex ad
jectis autem nostros solam ae recepisse: F vero g et
q in * Græcis etiam litteris fuisse et nunc esse, sed G
numero * vi, q nonaginta significare, F autem Æo
lis dumtaxat idem valere quod apud nos ^ v, cum pro
99 consonanti scribitur, vocarique ° ßøù et digamma. Et
significaveram prius quam Græcis inter vocales reper
tæ sunt n ° et », vicem earum tam apud illos, quam
apud nos explesse e et "o : o etiam scribi solitam pro
syllaba *ov, E autem pro fn et 8 iota, easdemque et o
et e, quotiens accepissent in finem i»ta, dativum ca
sum apud utrosque significare, et harum scriptionum
exempla non solum ex libris veteribus, sed etiam
ioo ex * peritorum quorundam scriptionibus, ut cameloi,
caproi ; nam nostri eruditi uno ore h quidem et k su
pervacuas esse dixerunt, nec iindicarunt H apud Græ
cos prius quam reciperetur in ordinem vocalium tumc
cum e et pro brevi et pro longa scriberetur, * ac ita
u sicut] sicuti P. Mox Terhærius corrigit, ex quibus fuisse v vo
cales, i. e. quinque vocales. Et sic Vossius. x Græcis] Grecis P.
z servire atque] vi. q. P. a u] v P. b 3.:] E; P.
c et ω] et w eas P. d o : o] o P. e ov E] & é P. f .] H P.
g iota] uara P. h peritorum] præteritorum P. i indagarunt η]
indicaF h P. k ac ita] acuta P.
1 oo. Vid. Dawes. Misc. Crit. tionis, unde Latini illam scriptio
p. 1 3o. ed. Burg. nem acceptam retinuerint. CA
ib. Nec indagarunt n apud MER. al. indiguerunt legeba
Græcos] Non videtur etiam hic tur, sed altera lectio magis placet,
locus carere mendo. Sed sen nihilque ad integram sententiam
sus est ex eo manifestus quod desiderari videtur, tantum τὸ η
scribit Athenæus lib. IX. [Se quod indagarunt sequitur, in H
leucus ap. Athen. p. 398. A.] ex (quod et H Græcum et h Lati
istimare se veteribus Græcis in usu nun denotat) mutato, tum omnia
fuisse m litteram pro nota aspira pleniora erunt. COMM.
CAP. 4. De Orthographia. 27
19. Dicit Sosipater in hoc Vir- veteres, sequuti Græcos, & natura
giliiversu nullam synaloephen esse, longam in ultima verbi syllaba pro
sed hanc fuisse rationem, quod communi usurparint. COMM.
;
CAP. 5. De Syllabis. 33
23. Docet etiam Athenæus lib. in potestate illius, sed etiam pro
XI. [p. 466. F.] abusos quondam syllaba ov. CAMER.
Achivos omnes littera o non modo
F
34 Marii J^ictorimi LIB. I.
-*
CAP. X. De Rhythmo.
Exigit locus, et temporum inter se vicina cognatio,
ut, priusquam pedum disputationem Padgrediar, de
Rhythmi conditione pauca dicam : cujus origo de Arsi
et Thesi manare dinoscitur. Nam Rhythmus est pe- »
dum temporumque junctura velox, divisa in Arsi et
Thesi: vel tempus quo syllabas metimur, Latine nu
merus dicitur, ut Virgilius, -
Amice propugnacula.
Et quæque alia qualia et metro scripta sequentes clau
sulas quorumlibet metrorum ad se trahunt, ita appella
buntur, quia proodicis versibus ἐπίδοντaι, id est, acci
muntur.
Et illud Maronis,
Villis onerosum atque unguibus aureis.
Aureis enim pronuntiandum est: in scandendo autem 6
reis syllaba non dividitur, sed e littera in unitatem
cum i deducta per idiphthongon Græco more et ra
tione scripta enuntiatur. Sed et nostri veteres eas syl- 7
labas, in quibus i productum invenitur, e anteposito
scriptitabant, ut in antiquis libris invenimus. Consimili
ratione quæritur, Orpheus in metro (ut,
Non me carminibus k vincet nec Thracius Orpheus)
utrum trisyllabum an 'disyllabum sit, an idem no
men duplici enuntiatione promatur; aut sine a littera,
ut m Peleus Pentheus, aut cum a, ut ita declinetur
Orphæus, ut Aristæus : visum est tamen hoc posse 8
discerni, ut illa sine a littera Græca sit enuntiatio, hæc
Latina quod per "diphthongon effertur. Sed ut ad 9
propositum revertamur, quidam superioribus tribus
quartam speciem addiderunt, quam Græci dicunt «pá
auv, id est, cum unius litteræ vocalis in duas syllabas fit
communio, ut,
Audire est operæ opretium procedere recte.
Item,
P Quæcumque est fortuna mea est.
N 2
92 Marii J^ictorini LIB. II.
LIBER SECUNDUS.
• • —
Et apud nostrum,
Conciliumque vocat & divum pater atque hominum reae.
Et,
Incipe Mænalios mecum mea tibia versus.
Et appellatur quadrupes àvòexáa quos trepiòos, eo quod 38
quattuor pedes temporum duodecim, "quasi per circui
tum quendam recurrentes, contineat. Sed de his hacte
nus. Namque ex heroo metro per adjectionem et 39
detractionem, item per immutationem et concinna
tionem genera metrorum propagata, quibusve vocabu
lis nuncupata sunt, decursis speciebus prototypis, de
quibus nunc sermo est, persequemur, quo facilius ce
tera, enodatis atque illuminatis principalibus, ' intelle
gantur: nec tamen omnia, quorum infinitus atque im
mensus est numerus, ausim promittere, sed quæ potior
* auctoritas adprobat, vel frequens usus celebrando
commendat.
Heroici versus hexametri cola seu commata, alia 4o
sunt (ut Græci dicunt) âpxrixx, alia reXixì, alia κοινâ.
E ' quis alia initiis, alia clausulis versuum connexa
respondent, quas "partiunculas, si necesse sit, " ausim
dicere initiales, et finales seu novissimales ; communes
autem quia et initio et fini societate congruunt. Igi- 41
tur tetrametrus versus herous initialis erit talis,
Odrysium Martem cane barbite.
Finalis seu novissimalis, 42
Dimetrus autem, f4
Da mihi z poclo Veneris miaeta a Thyoni gena vel gratia quod de b roseo labello.
Choreis camtat,
Trimetrum catalecticum Amacreontium : ita,
Amor te meus o pulchra puella.
Tetrametrum acatalectum,
Amor sidereus cor pepulit flammigero aestro.
Pentametrum acatalectum Alcacium,
minori] minori P.
128 Marii J^ictorini LIB. II.
Item,
Egregia percoluit ingenia P Musarum.
qFit etiam pariambo tribra* * dem solutum in
breves amphimacrum, tamquam,
Modo retulit Philopolemus.
Quod autem post tres bacchios postremo paeone con
cluditur, metrum " Bassaricum appellatur, ut est,
Ab euro somorum quis Ætnæ per maria.
Id vero quod tribus præcedentibus creticis *diiambo
clauditur, fiet rhythmus concurrens ex duobus amphi
macris et trochaico dimetro tcatalectico, quod "Euri
pidion nominatur, tamquam,
Aureo sub toro tollit aemulas faces.
Nam ferme tragicis carminibus bacchiaca compositio
familiaris est.
Dimetri, id,
Agite juvenes.
Hoc metro veteres satyricos choros modulabantur, 7
quod Græci eia óιον ab ingressu chori satyrici appella
bant, metrumque ipsum eia óôvov dixerunt.'
f Didascalicus prototyporum novem explicit lib. II. Incipit liber
tertius de conjunctis inter se et mixtis metris pragmaticis feliciter
scriptori et lectori P.
136 Marii J/ictorimi LIB. 1II.
LIBER TERTIUS
METRIS PRAGMATICIS.
— • —
CAP. I.
DECURSIS metrorum per novem species fastigiis
elementisque principalibus, quæ Græci πρωτόrvta, vel
ut primas figuras appellando, nominarunt, scilicet ar
tis hujusce prima, ut ita dixerim, semina, dicendum
dehinc secundum ipsam disciplinæ originem consenta
neum reor, fquæ ex iisdem veluti fontibus derivata ad
innumerabiles metrorum species, nunc per $adjectio
nem, nunc detractionem, aut transmutationem, vel con
2
cinnationem processisse videantur. Et “cum non que
ant omnia ob inmensam sui copiam comprehendi, 'ut
pote cum sint innumerabiles figuræ compositionum,
seu quas prisca ætas dedit, seu quas sequens æmula
imitatione excogitando produxit, tamen ex his quas
aut frequens usus celebrat, aut potior auctoritas reci
piendo commendat, prout potero sollicita investiga
tione conprehensa depromam : quo subinde ea quæ
fallunt apud poetas metra præceptis disciplinæ instru
endis facilius intellegantur, qua metrorum origine ex
orta, qua specie figurata aut situ temporum digesta,
3 aut copulatione connexa videantur. Habet enim me
trorum inter se ratio summam *in cognoscendo volupta
f quæ] quia P. g adjectionem] adfectionem P. li cum] qü P.
* utpote] utpute P. k in cognoscendo] ignoscendo P.
CAP. I. De conjunctis inter se metris. 137
tur, árò τοῦ " éxeeiv: alii vero rapà rò eô *Àéyeiv elegos
dictos arbitrantur.
2o. άπό του άλeeiv] rap& τὸ ἐλeeiy τοῖς τe6v<3ra; inquit Diomedes.
CAMER.
152 Marii J/ictorini LIB. III.
Item,
Cordi laurea virginitas mihi cum foret.
5 Nisi si catalecticus versus emerserit, scilicet 'ut disyl
labo ultimo quam dactylo terminetur. Hoc quoque
cognatum Æolico generi metrum esse in dubium non
venit, quod primo spondeo et dactylis quattuor subsi
stit, nisi quod huic interdum ultimus creticus est, ut,
* Auræ vis venit Alpibus aeria nive.
Cui ad implendum hexametrum spondeus funus deest.
6 Huic quoque si octavam syllabam a primordio versus
auferas, fiet elegion £quod διeariyμ€vov elegiom appella
tur, quasi unius interjectu syllabæ distinctum, ut,
Alma parens genetriae divum h decus Oceano.
7 Cui si syllabam adjicias, fiet herous, ita, ut,
Alma parens genetriae divum decus Oceano luae.
Si autem ' octavam a medietate auferas, erit elegion,
ut,
Alma parens genetriae, tu decus Oceano.
8 Traditur etiam elegius *et scazon talis, ut primum co
lum, id est penthemimeres, integrum habeat: secundo
vero contra legem suam non una sed duabus syllabis
terminante, ut,
Nil mihi rescribas,
primum colon : secundum,
'Attamen ipse veni.
scazon,
Attamen ut m veniatis.
Affectat enim secundum ab ultimo pede trochæum in
ducere.
15. vere favoni] Forte verum legitur veris et oni, ut tantum fiat
sit et hoc loco, erat enim scrip- detractio, non etiam mutatio. CA
tura perturbatior, id quod postea MER.
Y
162 Marii J^ictorini LIB. III.
Y 2
164 Marii J^ictorini LIB. III.
Item,
Præterea duo nec tuta mihi valle reperti.
4 Huic °simile anapaesticum,
Cuicunque libebit ut istos.
Quod si conjungas, facit,
P/'os o Calliope mea tibia dicere versus.
Inde intellegi datur ex hujusmodi anapaestis carmen
9 illud Faliscum, quod constat ex spondeo “duobus
anapaestis et syllaba, esse compositum,
* Unde unde colonus Eoae
A flumine venit Oronti.
5 ultima catalectica superfluente syllaba. 'Suggeren
dum tamen necessario reor, ne forte apud aliquem mi
rum aut novum sit, si mixtum anapaestis spondeum in
venerit, nam cum et anapaestus et dactylus ve duabus
spondei longis nunc prima nunc secunda divisis editi
esse noscantur, consequenter ac merito ut parens utri
usque apud alterum eorum auctoritatem maximam ob
tinebit, et ubi usus "exegerit, inter anapaestos locum sibi
6 *usurpabit. Neque hoc silentio tradiderim, Wesse etiam
alteram Faliscorum carminum speciem ita digestam,
ut e tribus dactylis et iambo ultimo ordinata subsistat,
velut,
Pergat amica Venus modo jocis.
7 Dimetro autem anapaestico catalectico sive heroo * pen
themimeri si phalæcii colon, id est partem e tribus
o simile] similem P. P Vos o] o om. P. q illud Phalis
cum] illum Faliscum P. r duobus] duabus P. s undæ unde]
unde P. t Suggerendum] suggerente P. v e duabus] et e
duabus P. w exegerit] exigerit P. x usurpabit] usurpavit P.
y etiam] ëë etiam P. * penthemimeris si phalæcii] penthemime
ris aphaletici P.
4. Sit medium puto] Totus lo- fiet versus : Qui primus ab oris
cus exaratus sic scribatur : ut, Qui puto dum conderet urbem. CA
primus ab oris. Item, Dum con- MER.
deret urbem. Sit medium puto
B b 2
188 Marii J^ictorini LIB. III.
Item,
Ferunt pulchras °creterras, aureasque lepistas.
Et apud Nævium,
* Novem Jovis concordes filiæ sorores.
Videtur tamen e duorum versuum membris compo- 3
situs, dimetri et quadrati. Constat autem pedibus sex
et semipede. Nam "primos tres pedes et semipedem
habet ex parte prima dimetri ; reliquos vero tres pedes,
qui sunt ultimi, habet a parte prima quadrati tragici
trochaici, ut,
Cum victor Lemno classem Doricam appulisset.
Est autem duabus primis syllabis longior ab hendeca- 4
syllabo, nam uno pede in capite hendecasyllabi *po
sito,Saturnius versus fiet ; cujus exemplum Metelli pro
posuerunt de Naevio, aliquotiens ab eo lacessiti. Ita,
Malum dabunt Metelli Nacvio poetae.
Nam Malum dabunt Metelli clauda pars dimetri iam- s
bici est: dehinc Naevio poetæ tribus trochaeis constat,
quod **phallicum vocamus, nec quicquam oberit tro
chæo quod suprema longa est, {quod semper in metris
indifferenter, sicut superius diximus, ponitur. Tres
iambos cum syllaba et tres trochæos. 8 Ergo erit prima 6
pars, id est,
Malum dabunt Metelli
talis, qualis est,
Adest celer Phaselus.
Item,
Memphitides puellæ.
Sequens,
Naevio poetæ
talis, ut est,
Bacche plaude Bacche.
7 Sane ut in decasyllabo primus pes incertus est, ita ut
in hoc duo primi pedes variantur.
Jam nunc vocet Camoenas " quis novem sorores.
8 Qui ut terminus a spondeo incipit. Quidam volunt
hunc feriri sexies et recipere pedes septem, hoc est,
spondeum, iambum, pyrrhichium, pariambum, dac
tylum, trochæum, anapaestum, e * quis est Thaco
mestus, et nasci a trimetro m scazonte: alii vero omnes
duodecim pedes admittere, neque semper eum, ut illi
asserunt, nasci e trimetro scazonte. Unde apud omnes
grammaticos super hoc adhuc non parva lis est".
h quis om. P. k quibus] quis P. m scazonte] scÃzonte P. et
sic fere mox. n Expl. lib. tertius. Incipit iiii. lege feliciter. De
connexis etc. P.
7. Qui ut terminus etc.] Hic le- et finis seu terminus habet spon
gendum putat Camerarius Qui Sa- deum. COMM.
turnius. Ego nihil mutandum 8. Thacomestus] Polymnesti
censeo : sententia enim integra mentio fit apud Plutarchum de
est: hoc enim ait, et principium Musica. COMM.
L. iv. c. 1. De connexis inter se atque incommeris &c. 193
LIBER QUARTUS
— - -
CAP. I.
EMENSIS atque discussis his secundum propositum
nobis ordinem, °quæ ex dactylico atque iambico ge
nere per multiplices conpositionum figuras informata
Pderivantur, superest ut ea, quæ ex utriusque concinna
tione ac $permixtione metrorum genera procreantur,
quibus aut magni auctores nomina dederunt, aut il
lustres poetæ frequenter usi sunt, persequamur. Nam- ,
que Archilochum ferunt, quem parentem artis musicae
juxta multiformem metrorum seriem diversamque pro
geniem omnis ætas canit, acceptum ab his qui ante se
inspexerant summatimque *tractaverant dactylicum,
quod est omnium caput ac principium, per * adjectiones
detractionesque vertisse. E quo primum iambicum 3
metrum per detractionem unius temporis formavit,
adæque hexametrum, qui per dipodias trimeter effi
citur, dehinc ab his duobus exorsus multa metrorum
genera variaque “produxit. Namque ab iambico tro
chaicum, a dactylico anapaesticum prodidit, mutata per
translationem, ut in utroque, longa syllaba. Rursus per 4
o quae] qui P. p derivantur] derivant P. q permutatione]
permixtione P. r tractaverant] tractaverunt P. * abjectiones]
adjectiones P. et sic conj. Commelinus. t produxit] produxit.
Namque ab iambico trochaicum, a dactilico anapesticum prodidit P.
C C
194 Marii J^ictorini LIB. IV.
dactylico,
Tollor in montes vagus, numina sic stimulant.
Item trochaicus tetrametrus catalecticus pluribus Plon
gis in breves solutis, sic,
Agite turba Phrygia nunc q et quatite gravia tympana.
Item trochaicum tetrametrum catalecticum, quartum
iambum habens, "seu quod Eupolidion vocatur,
Juppiter vocatus, adest : * Dii favete ceteri.
Item ex trochaico tetrasyllabo et dimetro ionico άπδ
μ€ίζονος, quod est Sotadium,
Eia nunc mihi.
62. comæ fluentes] Supra la- rius, quae si forte, suspicor deesse
tentes, ut monuimus. Et infe- aliquid. CAMER.
206 Marii J^ictorimi LIB. 1V.
8o. epodi] Epici Santen. Ter. Maur. p. 366. Mox elatum mendo
sum videtur. An l. ita ut ?
E e
210 Marii J^ictorimi LIB. IV.
stat] constet P.
E e 2
212 Marii J^ictorimi LIB. IV.
το, ®eákpure, τοῦ γὰρ ἐρωτe; | πολ- crite, namque cupido | Pieridum
λáxi τοιητάς ό{δαζαν τοῖς πρίν άμού- ignaros multos facit esse poetas.
arov;. Scilicet haec sunt vera Theo- CAMER.
222 Marii J^ictorini LIB. IV.
J^eris et Favoni.
Hic etiam subditus loco epodi versus, in quo prima
pars iambica est, adæque tres trochaeos in ultimo ut
* superior recipit. Nam trahuntque siccas portio est
iambi superfluente semipede cas, quæ efficit penthe
mimeren tomen. Neque enim hic catalectica est,
nam diximus catalexin esse cum legitimum metrum
aut pedem e syzygia, aut syllabam e simplici pede
*amittit, hic enim superfluunt. Ergo et hic sibi con
jungit tres trochæos, sic,
1Machinæ carinas.
Qui tamen possit et scazon trimetros videri. Nam si
per duas syzygias a prima parte versum dividas, id est,
Trahuntque siccas machinæ :
“clauditur antibaccho pede, qui est carinas. Sed
quando parem formam idem Archilochus videtur in
duxisse adjiciendo majori syllabam, et detrahendo mi
nori, quo uterque tribus trochæis clauderetur, satius
est iambico commati,
Trahuntque siccas machinæ,
eosdem trochæos adjungi, quam post geminam ejus
dipodian " antibacchum ultimum poni, ut utriusque
versus clausula una lege teneatur. Etenim si superiori
unam dempseris et inferiori addideris syllabam, hic tri
meter iambicus, ille herous hexameter fiet, hoc modo,
Solvitur acris hyems grata vice veris et omi,
Trahuntque siccas machinæ carinulas.
Adnota sane hoc metrum semel apud Horatium esse
positum.
Quinta ode tria genera habet, nam priores duo ver
sus Asclepiadei sunt, tertius Pherecratius, quartus Gly
conius, sic,
r superior] superius P. s amittit—superfluunt] admittit—su
perfluit P. * clauditur] claudicatur P. u antibacchium] anti
bacchum P. et supra 26.
G g 2
LMarii J^ictorini LIB. IV.
1 i
• M A R II PLOTII
sACERDOTI s
I) E M E T R I-S.
— • —
Præfatio.
MARIUS Plotius Sacerdos composui Romae docens
de metris.
Quum de institutis artis grammaticæ primo libro
me tractavisse “comperisset vir clarissimus Uranius,
nec ei displicuisset, vel quod non absurde compositus,
vel quod ad ejus filium V. C. mihi contubernalem, *et
ætate pene studiisque conjunctum Gaianum scriptus
esset, compulit ut etiam de nominum verborumque
ratione, nec non "etiam de structurarum compositioni
, bus exprimendis breviter laborarem. Cujus præstan
tissimi viri jussionibus libens arbitror libro secundo
nos explicabiliter obedisse, nunc in hoc sive tertio sive
novissimo artium libro, ab eodem summo viro *com
mendatus vobis viris amplissimis, nobilitatis splendore
prædito Maximo, et omni laude prædicabili Simplicio,
quorum et ad quos seria non nisi de litteris exercentur,
quoniam jubere dignati estis, me posse de metris etiam
CAP. I. De pedibus.
Sunt igitur pedes alii disyllabi, alii trisyllabi, quo
rum unde nomina deducta sunt doceamus, et quot ha
beant schemata. Sunt et ex disyllabis geminatis pedes 2
De disyllabis pedibus.
Disyllabi pedes sunt numero quattuor, 'ideo quo
niam una syllaba duo habet schemata, nam aut longa
est aut brevis : duæ syllabæ quattuor schemata ha
bent, nam aut ambæ breves sunt, aut ambæ longæ, aut
una brevis, una longa, aut una longa, una brevis.
Pyrrhichius pes e m duabus brevibus constat, tem 4
porum duum, ut herus : qui a Pyrrhica lusus genere
nomen accepit, quia hoc sono milites usi sub armis,
"ut ille ait, per ludum ciunt simulacra pugnæ. Ipsa 5
De trisyllabis pedibus.
o
Trisyllabi pedes sunt octo, ideo quoniam tres sylla
bæ octo habent schemata ; sed unde *traxerint nomen,
docebo sine exemplis, “quoniam in primo libro id ex
plicabiliter demonstravi.
Dactylus dictus est a digito, cujus °articulus figura
tur incipiens a longa, desinens in duas breves. Digitus
enim Græce δέxrvXos nuncupatur.
Anapaestus dactylo contrarius, inde dictus, quod ei 2
i9 De pedibus compositis.
Simplices igitur pedes sunt duodecim. Ceteri vero
omnes compositi sunt, ex disyllabis quidem xvi, quo
niam quattuor syllabas, sedecim schemata habent :
quorum nomina unde derivata sint doceamus.
ao Proceleusmaticus dictus est, quod choros concitan
tes, ut celerius saltationem celebrarent inter se, horta
bantur, et hortatio Græce κέλevaus nuncupatur.
21 Dispondeus dicitur, quod ex duobus spondeis com
ponitur.
2* Choriambus, quoniam ex trochæo, qui et chorius
dicitur, et iambo constat.
23 Antispastus, quoniam ex utraque parte a brevibus
revellatur, quod Græci άντιστάν dicunt.
24 Ditrochæus, quod ex duobus trochæis figuretur, no
men accepit.
ag Diiambus, ante * se positi pedis ratione dictus est,
quod duobus iambis teneatur.
Ionici, qui sunt duo, ab Ione inventore suo dicti.
26 Epitriti quattuor sunt, ideo hoc nomine vocati
quod ad tres breves una longa variis vicibus teneatur.
27 Paeones tot sunt numero quot 'etiam Epitriti; a
Pæone poeta nomen inditum "possederunt.
28 Quinque syllabarum pedes ex disyllabis et trisylla
bis, vel contra compositi sunt, numero triginta duo,
quoniam quinque syllabæ xxxii schemata habent:
qua ratione etiam metrum heroicum, quod quinque
pedibus variatur, xxxii schemata habet.
29 Sex syllabarum pedes sunt numero sexaginta tres,
quoniam sex syllabæ schemata habent totidem. Hoc
tamen scire debemus, quod quinque syllabarum pedes
et sex in metro reperiri possunt, et maxime in choro
Quattuor spondei,
Flammarum longos a tergo.
Tres spondei, unus dactylus, ut,
Ea portant tectis et tristia.
Duo spondei, duo dactyli,
IMor et frumentis labor additus. -
De trochaico trimetro. 64
• . . . ' Puyuov,
w a.
ròv KaXv%vvov.
Postea de eo,
Mom ita pridem
Tardior ut paullo graviorque veniret ad aures
Spondeos stabiles in jura paterna d recepit.
4 Est et tragicum iambicum, et comicum iambicum, et
clodum iambicum, quod Hipponacticum nuncupatur.
Scanduntur autem pedibus quinque, dactylo, spondeo,
5 iambo, tribrachy, anapaesto. Hoc tamen observare de
bemus quod in prima parte et tertia et quinta hi pedes
quinque reperiuntur. In secunda vero et quarta parte,
(nam de sexta nulla ratio est, quoniam in omni metro
pes novissimus indifferens est,) illos ponere debemus
qui ex brevi incipiunt, iambum, tribrachum, anapæ
de
9 De tetrametro catalectico.
Tetrametrum catalecticum trochaicum fit cum sep
tem pedes trochaici metri ponuntur et syllaba.
INon ebur nec aureas trabes Laconicas mihi.
m1
De pentametro catalectico trochaico.
Pentametrum catalecticum fit, cum novem pedes
disyllabi trochaici ponuntur, et una syllaba,
Continente ripa. Quid quod usque proximum revellis i agrum hunc.
De trimetro acatalecto. 8
De trimetro acatalecto. 9
De tetrametro catalecto. i i.
16 De choriambico Asclepiadeo.
Choriambicum Asclepiadeum fit, cum primus * pes
De choriambico Phaleucio. 17
P p 2
292 AMarii Plotii
i i. De herametro brachycatalecto.
Antispasticum hexametrum brachycatalectum fit hoc
modo, hippio quarto, hippio tertio, hippio quarto, ioni
cis duobus majoribus, trochæo. Latinum exemplum
melius est. Antispastus hos nunc pedes conclusos re
gens tota decem schemata tradit.
£λικο3λάφape.
Colere Cererem.
9 De tetrametro brachycatalecto.
Ionicum mqjus brachycatalectum tetrametrum fit
* Cleomachium] cleumachium L. x amne] Sic L. animæ
Putschius. y trimetrum ithiphallicum] Sic L. ithiphallicum om.
Putschius. Deinde et ditrochaeo Putschius. z indifferens] in
differens est L. a catalecticum] acatalecticum L. b ennea
syllabum] endecasyllabum L. c tertiis] ternis L.
cAp. 9. De Ionico metro et ejus speciebus. 295
De tetrametro catalecto.
Ionicum tetrametrum catalecticum fit tribus ionicis
majoribus, quarto amphibrachy, cum (deberet ditro
chæo,
Deprome bonum quadrimum vinum celer avitum.
13 De dimetro acatalecto.
amphimacrum.
Trimetrum acatalectum fit etiam in medio habens
amphimacrum,
Candidus eras puer nunc refluis. *
Græcum exemplum non inveni. Ergo pæonicum me
trum fit modis quattuor: aut solis pæonibus, aut primo
pæone, novissimo amphimacro, aut primo amphima
cro, novissimis pæonibus, aut ex utraque parte pæoni
bus, in medio amphimacro. Quattuor species habet
hoc metrum.
De metro iambelego.
Iambelegum metrum constat ex syzygia iambica mo
nometra et syllaba, *et ex dipodia dactylica penthemi
merica, [duobus pæonibus dactylicis et syllaba.] Unde
etiam metrum nomen accepit, quod iambico et 'elegiaco
constat. Melius erit Latinum exemplum. Nam vin
utraque cæsura finiam partem orationis non ut Græ
cum,
Amore cogis scribere versiculos.
De encomiologico Archilochio.
Encomiologicum Archilochium fit penthemimerica
dactylica præposita et quattuor pedibus disyllabis iam
bicis subjunctis,
Fabula quanta fui, conviciorum pænitet.
De logaoedico Archebulio.
Logaoedicum Archebulium fit duobus dactylis et
duobus trochæis, vel trochæo et spondeo,
Jam Cytherea choros Venus dat.
Huic *additus alter trochæus faciet yithyphallicum
dactylicum de quo sæpe *tractavi.
s et ex] Sic L. et om. Putschius. t elego constat] elegiaco con
stet L. ' in utraque] in om. L. w in mobilibus pueris et puel
lis L. x additus] additur L. * ithyphallicum] stipalicum L.
z tractavi] tractatur L.
CAP. 1 1. De metris compositis. 299
De Archebulio hemiepi. - 6
De composito Pindarico. 8
De composito Susarionio.
Compositum Susariomium fit quattuor pedibus tro
chaicis præpositis et subjuncto penthemimerico dac
tylico,
*χρνσέοισιν άνθέμοισιν τὸν βέμιν οὐρανίαν.
1Machinæ trahunt carinam, solvitur acris hyems.
mo
De prosodiaco hyporchematico.
Prosodiacum hyporchematicum fit syllaba et penthe
mimerico dactylico et syllaba, et tribus trochæis [ithy
phallo.]
Jam arma virumque cano; jam o m beata Musa.
De asynartetis metris.
'Aavvåprnra metra, id est inconvenientia, fiunt modis
duobus, aut cum pes in aliquo metro non suo loco
ponitur, ac si quis iambico metro spondeum pedem
secundo vel quarto loco ponat, ut Terentius,
Vos isthæc intro auferte abite Sosia.
Qui versus constare potuisset, vel si in novissima parte
spondeum habuisset, esset enim amphicolum Hippo
nactium, " de quo supra tractavi. Fit asynartetum
etiam per antipathiam, id est per contrarietatem. Ac
si quis proceleusmaticum pedem, qui anapaestico datus
est, metro contrario ejus, ^id est dactylico, præstet, ut
Virgilius,
zo
A R s C E s I I B A ss I
ID E M E T R IS.
CAP. I.
* Nam si feceris,
AVec eaecitatur classico pedes rauco.
probabilem facies choliambum, de quo plura alias.
Idem fecit Hipponax in scazonte quadrato quod in
trimetro, cujus exemplum est,
r genere unius iambici] unius iambice genere V. s trimetrum]
- strumna
trimetron V. ' curuli struma Nonius sedet] curuli semina sedit
Nonius V. qui mox om. ac pro sedet—iambicum. v syllabis] dis
syllabis V. w sequente] sequente pede V. • x disyllabum] dissyl
labon V. y sedet] sedit V. z Nam si feceris] At si fecerit V:
Mox choliambum dedi pro choriambum. * -
CAP. 4. De hendecasyllabo. 315
ex iambico sic,
Meæ Camaenae calitum h testor genus.
Altera divisio est, cujus feceram mentionem, cum de 3
epodo Callimachi dicerem, hoc exemplo,
Siccas ducite machinæ carinas.
Tu ne quæsieris tibi;
hoc par est illi,
Intermissa Venus diu ;
et,
Castae Pierides meæ.
2
credidit *convenire. Apud nostros hoc metrum non
reperio. Exemplum ejus tale est,
Frugiferæ sacra deae quae colitis mystica junctæque Jovi nefasto.
Hunc hexametrum ex numero bacchio composuit
Philicius, quo usus est etiam Archebulus ; de quo
auctore supra retuli; clusit autem "antibacchio. Nu
merus hic frequens est apud lyricos ; et præcipue apud
3 Alcæum, Sappho, Anacreonta. Nascitur tamen et
hic ab heroo, *nam si dactylo primo, qui constat ex
longa et duabus brevibus, 'junxeris sequentis dactyli,
vel spondei, syllabam primam, facies choriambum, hoc
modo, Arma virum ; ex sequenti versu Italiam. Ad
summam pentametrum heroum, qui habet dactylos
primos duos, adjectis duabus syllabis longis facies
echoriambicum, velut hunc,
Unde meus veniat mollis in ora liber.
— - -
PA R S II.
Præfatio.
Etsi scio te omni studio atque virtute in hoc maxime
laborare, ut oratorem te perfici velis, et hoc unum in
animo revolvere, quo avo et quo patre sis natus, dies
noctesque insistere, ut eloquentia tsenatoriam cumules
dignitatem : (quid enim pulchrius "disertissimo præ
tore? aut quid sublimius eloquentissimo consule ?) ta
men arbitror ab illa "virtutum omnium via aliquando
in diverticula flectendum, discendumque esse præterea
aliquid, pedetentim tamen, et tantum, quantum orato
rem et non valeat avocare, et possit ornare. Cogita
enim *te de omnibus bonis artibus judicaturum, et
quanto dignitate omnes homines Yanteieris, tanto sci
entia debere præstare. Accipe igitur Horatiana me
tra quæ sæpius flagitasti. Nam quid refert hunc poetam
imitari, tenere, diligere, si non omnes virtutes ejus pe
nitus cognoveris ? Quare necessario altius *et ab ovo
t senatoriam] Vulgo senatorum. v diserto] disertissimo V. w vir
tutum] virtutum omnium V. qui mox addit in diverticula post ali
quando. x te] er V. y anteieris] anteire V. Med. z et ab
ovo] altius et a vivo in V. et a vivo Med.
CAP. 1, 2. De litteris. 333
CAP. X. De iambico.
Sequitur ut de iambico dicere debeamus, cujus
auctorem alii Archilochum, alii Hipponactem volunt.
Sed primus Homerus hoc usus est in {Margite,
Mafferukeia xai οφωva yépov και θ€ίος άοῦς
Mova áwv 6epáτων κοι ἐκηßóÀov 'Aτόλλωνος
q*iAy &y»v èv xepa)v eùp6oyyov λύραν.
Iambica maledica carmina appellant, quod hoc pede,
hoc est metro, $olim lacerare et lædere solebant.
Iambicus qui trimeter est minimus syllabas habet xii,
ut,
Beatus ille qui procul negotiis.
qui maximus xvII, ut,
h Rapite agite proceres, rapite ojuvenum decus.
» Hic Latine senarius, quod pedes sex simplices habeat,
Græce trimeter, quod tres idipodias habeat, appellatur.
Constat autem iambo suo principe. Nam versus qui
*ex hoc uno est legitimus iambicus erit, quem δρθιον
vocant, ut 'ille est,
Beatus ille qui procul negotiis.
Sed iambus, ut ait Horatius, spondeum in partem re
cipit, qui pes omnia pene metra ornat atque disponit.
3 Item solutio longæ in iambo tribrachyn facit, alteru
trius longæ spondei aut dactylum aut anapaestum.
Utraque enim longa spondei in iambico metro non
potest solvi. Fiunt ergo hi universi pedes quinque:
inveniuntur semper hi omnes incipientibus locis, id
est sublationibus, quæ loca imparia quidam mvocant,
f margite] margine V. qui sic pergit : Ma0erukeia xai οφωva yepwv xal
8euos aoiöog μovaawv 8epatrw kai ex^3o\ov ATroAAwvoς φιλαν ex&ov ev xepaiv
dtq^uovtov λvyap. g olim om. V. h Rapite agite proceres rapite o
juvenum decus V. i dipodias habebat] av%vyías habeat V. k er
uno] ex hoc uno V. 1 ille est] Addit V. Beatus ille qui procul
negotiis. m vocant non nisi qui brevibus incipiunt dimetron hyper
catalecton ut valles per imas est V.
CAP. 1 1. De trochaico. 343
Dimetron catalecticum,
Aquæ sonant.frequentes.
Dimetrum acatalectum,
Avete föntes cæruli.
Trimetron acatalectum,
Amare nolo nec dolere Clinia.
Iambicum hoc metrum etiam si defuerit versui iam- ,
bus, vel rarus in eo fuerit, appellabimus: ille enim legi
timus solus, quem άρθιον dixi, iambo solo constat. Sed,
ut diximus jam dactylicum hexametrum etiam eum
dici, qui omnes spondeos habeat; 9ita et hic iambicus
dicitur, quamvis unum iambum habeat,
Pavidumque leporem et advenam laqueo gruem.
*Trimetrom (brachy)catalecton,
Tu prQfunda quæ regis Diana.
Trimetrum catalecticum,
Sol superna qui regis parens deus.
Tetrametrum catalecticum,
Tale quale vere primo sibilat teres domaae.
Hic quia quattuor metris constat, et quadratus vo
catur.
Tetrametrum catalecticum,
Quoque vocarit volucer te choriambus ito.
Tetrametrum acatalectum,
WWUror amoris stimulo cor quatit artus pavidos.
Trimetrum * catalecticum,
Quæ rupes habeant hic et aopacæ.
Tetrameter brachycatalectus,
Maecenas atavis edite regibus bonis.
Item si unam syllabam adjeceris, erit catalecticus,
IMaecenas atavis edite regibus beatis.
Acatalectus,
Maecenas atavis edite regibus Reatine.
“ glyconicus sic habet versus et] glyconius versus sic habet et duas
equales V. i esse et] et om. V. qui mox om. qui hoc usi sunt.
* Homerus] Addit V. xovpntes re μαχοντο και avroXoi μevexapuov. 1 ex
om. V. m dactylico] dactylo V. n prationis] orationis V.
° bucolicum] rapapauevov V. p hanc legem] hanc metri legem V.
q decidit] incidit V. r poplite] pondere V.
350 Atilii Fortunatiani PAR. II.
Latine,
Agito deus, huc ego me dabo “fèssa boves.
16
Nasci autem videtur ab Alcaico *hendecasyllabo,
"Ωva£ 'Arάλλων ταί μeyáÀ» Auóς.
Et,
Vides ut alta stet nive candidum.
Arboribusque comæ :
primus hexameter herous ; secunda pars penthemi
merim habet, quod iteratum integrum pentametrum
faciet,
Arboribusque comæ.
1 vel dimetrum] vel om. Putsch. hic et infra. sic etiam Call.
m trimetrum] versum addit Putsch. n vel tetrametrum—pedum
om. B. Putsch. o caeteris autem metris per simplices] cæteris per
pedes simplices Putsch. enim—per pedes simplices B. P metra
vero] vero om. B. metra vel Putsch. q accipere] accepere B.
qq syllabarum] pedum Call. r principalia metra] metra addit Call.
s minore—majore] majore— minore B. Putsch. t eligentes] ele
gentes B. M. v perducit voluntas] producit voluptas Putsch. ducit v.
Call. w De metris iambicis] de iambicis xii 1 B. x possunt
pedes] pedes possunt B. Putsch. y locis autem] autem om. B. Call.
Mox tantum et tamen om. Call. qui ubique tribrachum. * plurimis]
multis Call. M. Addit M. omnia hic erempla de nominibus poetarum
adsumpta sunt.
366 Servii Centimetrum.
e quia] quod durius est quam suo B. quia ut suo Per. f claudun
tur] claudantur Putsch. Per. £ amphibrachum] amphibrachum et
bacchium Putsch. Per. amphibrachyn malit Santenius. h plurimis]
multis B. Putsch. i Romulidarum] Romuli date B. ms. Leid. Ro
muli da veniam Per. Ald. Romulidarum veniam Call. romulida tem
vias M. Romulidum ut Putsch. j Panicum] Sic Call. Ald. M.
Phanicum B. Phannium Putsch. Phallicum conj. Santenius, sed du
bitanter.
cAP. 7. De iomicis a minori. 373
h spondeo vel om. Putsch. vel trochaeo om. B. i Pro fas] Pro
fusa Call. Per. M. k manu] manum Per. Putsch. l bina penthe
mimeri] bina om. Putsch. de penamere prima B. prima depenthime
mere M. depentimemere mss. Leid. dipenthemimeri conj. Santenius.
m Æolicum] Ita Santenius. Euloicum Call. Decoloico. Ioloicum B.
Eloicum M. Eulogiacum Putsch. n Miurum] Sic B. Santen. Mu
rium Call. Murum Per. Meiurum Putsch. o Priapeium] Priapium
Call. p Hellespontiacum tuos] Hellespontiacos tuum Putsch. Tum
momen B. tuus nomen—ortus M. q Phalaecium] Pheleucium Call.
falleucium B. fallicium M. * Hermus] Isthmos Per. Putsch.
376 „Servii Cemtimetrum.
3 C
aCOM M E N TA R I UM -- '
*. • , • • • a ** 2. -
— - -
“ Apud Terentium,
** Discrucior animi.”
••
veniuntur xx aut amplius syllabarum : hinc existi
<¢
mantur metrum non tenuisse, nec sua lege compo
••
suisse. Quod vero ad clausulas, id est minuscula
•ç
cola, pertinet, quot genera versuum sunt, totidem
®•
*membra pro clausulis poni possunt, et solent in
••
canticis magis quam " diverbiis, quæ ex trimetro ma
•
gis subsistunt, collocari, et præcipue apud Plautum
••
et Naevium et Afranium. Nam hi maxime ex om
¢
nibus membris versuum, colis ab his separatis li
•ς
center usi reperiuntur in clausulis."
Idem Victorinus in " alio loco de iambo sic dicit:
çç
Improbatur autem apud tragicos versus ex omnibus
•ę
iambis compositus: nam quo sit amplior, et par tra
gicæ dignitati, interponunt frequentius locis dun
•ç
taxat imparibus pedum * dactylicorum moras et
•¢
spondeum. Similiter apud comicos laxius spatium
çç
datum est: nam et illi loca, quæ proprie debentur
•¢
iambis, spondeis occupant, dactyloque et anapaesto
çę
locis adæque disparibus. Ita dum quotidianum ser
ç¢
monem imitari nituntur, metra vitiant studio non
ę•
imperitia: quod frequentius apud nostros quam apud
ç¢
Græcos invenies. Genera autem iambici metri sunt
46
ç
duo: nam ex iis alia integra, alia clauda, quæ sca
zonta seu Ycholiamba vocant, sunt: quorum differen
q.
tiam penultima versus syllaba demonstrabit. Nam
&ę
si brevis contigerit, erit rectum et integrum iambi
çς
cum, 1ta,
“ Vigoris adde concitum celerem pedem.
çç
Sin vero longa, delumbe et claudum, ut est,
“ Novitate ductus non est inscius legis.
¢
“ le longa quæ penultima reperitur, metrum cor
rumpit. Hujus repertor Hipponax. Nam pro iam
t membra] metra Ven. v diverbiis] deverbiis Ven. w alio
loco] p. 1o8. x dactylicorum] dactylorum Ven. Ald. Y choli
amba] coriamba Ven. Ald.
382 Rufinus
** bo inductis trochæis contra legem trimetri iambici,
“ metrum innovavit, quod adæque ex spondeo con
“ tingit."
Versus Rufini Grammatici de Metris Terentii et Plauti et
aliorum.
De iambo Hipponactico, 14
3 F 2
CENSORINO ADSCRIPTUM FRAG
MENTUM DE METRIS.
— • —
Dactylicus,
Pulverulenta putrem sonitu quatit ungula campum.
Amphibrachus non facit numerum. Anapaestus,
Agilis sonipes rapitur celeri sonitu trepidans.
Creticus,
Horridi transeunt ad pedes eae equis.
Palimbacchius,
Amicos ad hanc rem si voles advoca.
Ionicus est,
Metuentis patruae verbera linguæ.
Adjiciam trinas verbis singulis syllabas,
Nunc metuentis nunc patruæ nunc verbera linguæ.
Verto, -
— -—
c ista om. D.
de Metris Comicorum. 413
Et,
Amicus summus meus et popularis Geta
Heri ad me venit. Erat ei de ratiuncula
Jam pridem apud me reliquum pauaeillulum.
•1 Item tetrametro in multis utitur iambico scenis, ut
in Andria:
Mirabar hoc si sic abiret, et heri semper lenitas.
Dimetro quoque distinctionis causa usus est per me
dium :
Verebar quorsum evaderet.
Post quem iterum tetrametros posuit:
Qui postquam audierat non datum iri filio urorem suo,
Nusquam cuiquam nostrum verbum fècit, neque id ægre tulit.
Similiter:
Enimvero Dave nihil loci est segnitiae, neque socordiæ
Quando intelleri modo senis sententiam de nuptiis.
2. Nec solum comici hujuscemodi sunt usi iambis, sed
etiam tragici vetustissimi, ut Ennius in Medea:
Utinam ne in memore Pelio securibus
Caesae cecidissent abiegnae ad terram trabes,
Neve inde navis inchoandæ earordium
Capisset, quæ nunc nominatur nomine
Argo, qua vecti Argivi delecti viri
Petebant illam pellem inauratam arietis
Colchis imperio regis Peliae per dolum.
Nam nunquam hera errans mea domo iefferret pedem.
23 Accius in Argonautis, ex persona pastoris, qui pri
mam vidit navem Argo :
Aut forte Triton fuscina evertens specus
Subter radices penitus undanti in freto
Molem eæ prQfundo sa.ream ad cælum * eruit.
Fremibunda eae alto ingenti somitu et spiritu,
Præ se undas volvit, vertices vi suscitat,
Ruit prolapsa, pelagus respergit, reflat.
Idem in Persidis: 24
Idem in Telepho:
Quantam Tyndareo gnata, et Menelai domus
Molem excitarit belli pastorque Ilius.
Turpilius quoque in suis idem facit comoediis, ut in 25
Lindia:
PrQfecto ut quisque minimo contentus fuit,
Ita fortunatam vitam viarit maæime,
Ut philosophi aiunt isti, quibus quidvis sat est.
Idem in Epiclero:
Quæso aedepol quo ante lucem te subito rapis,
Here, cum uno puero? PH. Nequeo esse intus, Stephanio.
Quid ita ? PH. Ut solent, me curæ somno segregant,
Forasque noctis eæcitant silentio.
Idem in eodem tetrametris utitur:
Currendo sic esse, sic datur, nimium ubi sopori servias
Potius quam domino, et ubi severo imperio quæ imperata sunt.
Terentius trochaico mixto vel confuso cum iambico 26
utitur in sermone personarum, quibus maxime impe
ritior hic convenit, quem, puto, ut imitetur, hanc con
fusionem rhythmorum facit. Sunt autem trimetri ac
plus minusque, et habent penultimam versus syllabam
in quibusdam longam, et in quibusdam brevem, ut in
Andria :
Adhuc, Archillis, quæ adsolent, quæque oportet
Signa esse ad salutem, omnia huic esse video.
Nunc primum fac ista ut lavet, post deinde
Quod jussi date bibere, et quantum imperavi.
1 ostentis] ostentum D. ostentas Krehl.
3 H
4 18 Prisciami
m ODTHHITIIAAAIPeItiAe D.
3 H 2
420 Prisciani
DIOMEDIS.
CAP. I.
IN libro a quoque secundo, quantum ad officiúm
observationis grammaticæ structuræve ° orationis
prosæ probabilem “cognitionem spectat, prudentiæ
2
tuæ sensibus interim explanasse sufficiat. In hoc
vero tertio libro, qui summam totius operis dimple
bit, metra, quæ sunt *tortuosis obscuritatibus impli
cata, ac multarum quæstionum numerosa {diversitate
perplexa, quibus pedum qualitatibus 8 compositionisve
metricæ observationibus "regnantur, certis rationibus
3 fedocebo. Quæ quidem omnia si quis profundis
sensibus *intimarit, ac sincera mentis intentione per
spexerit, et 'compererit studio, diligentiaque servaverit,
non tantum in "pangenda versificatione pollebit, ve
rum etiam de aliorum carminibus, quotiens libitum
fuerit, justis rationibus mm et inreprehensibili tractatus
sententia judicabit. Nunc tertio quoque libro, qui
summam totius operis "implebit, quid esset poetica,
et quibus officiis ^dirigatur, tractabimus.
CAP. V. DE PEDIBUS.
et,
Altera jam b teritur bellis civilibus ætas
c deinde,
Suis et ipsa Roma viribus ruit.
et quicunque sunt similes. Dicti autem epodi avvexêo
χμκός a partibus versuum, quæ legitimis et integris
versibus ἐπ%ovrai, id est accinuntur.
Satyra "dicitur carmen apud Romanos ° nunc qui- 5
dem maledicum, et ad carpenda hominum vitia far
qui velint Epicharmum in insula Co] sunt qui vel intepi charmum in
3 M 2
452 Diomedis LIB. III.
y tamen artifices qui æque] cum et artifices cum æque A.B.C. Ven.
z tria sunt] sunt tres A. B. Tum dic verbum B. a raro aüt]
aut raro A. B. Ven. Supra in quis Ven. b tantum] tamen A.
c debet esse] ita esse debent A.B.C. d loquatur] conloquatur A.B.
colloquatur C. e Latinæ vero] Latinæ igitur A. B. C. Ven. f ut]
sicuti B. ff pantomimus] pymiles C. g pytaules A. B. Sciop
pii MS. gg canebant. verum actores comoediarum pro facultate
et arte potiores.] Sic et Ven. qui inter pro verum. h omnes C.
i sed C. k peritiores C. 1 ut nolentibus cedere mimis cum
artificio] est nolentibus cedere se mimis in artificio A. et B. omisso se.
ut om. C. Ven. m dum om. C.
CAP. 10. Catholica de eaetremitate nominum. 457
dignitas] ut om. A.
3 N 2
460 Diomedis LIB. III.
-
CAP. 15. De figuris versus heroici. 465
Infandum regina.
Huic addito $anapæsto vel spondeo, “tertia constabit
incisio.
« Tertia est ἐφθημιμep$is, Latina lingua translata semi
septenaria, scilicet quia septem dividit, ut est,
Italiam fato profugus.
Tum demum movet arma leo.
Eaecutiens cervice i toros.
* Impavidus frangit telum.
Hinc quod remanet, 'sic contexere poesin potest,
Gaudetque comantes.
Fiarumque latronis.
Huic parti si adjiciatur pyrrhichius, eademque rursus
efficit metrum ionicum ἀπὸ τοῦ μe£ovos hypercatalec
tum, tale est,
Gaudetque comantes leo.
Fiarumque latronis leo.
Fremit ore cruento leo.
horeas bacchatur reno hesperio (reno spereo B.) zephyro orion volritur
a
austro (austrum B.) fulvare tonio (fulva aretoneu B.) vaga cythia
(chynthya B.) proruit austro. A.B. ut est illud Pacuvii ; omnem non
meo oceano hyperion fulgurat citro a repto plaustro boreas bacchatur
rheno hesperio zephiro orion volvitur. Austro fulvo arettonio vaga cin
thia proruit austro Ven. Quos versus sic profert H. Stepbanus in
Fragm. poet. vet. p. 257. Omnivomo Oceano Hyperion fulgurat Euro,
Arrepto plaustro Boreas bacchatur aheno, Hesperio Zephyro. sed Orion
volvitur Austro, Fulco acrique Noto vaga Cynthia proruit atro.
nn tempore] syllaba Ven. o Homericus] omericus ille A.B. ver
sum Homeri om. Ven. p in media] versus in media A.B. q Xa
*)apoi qualis est. Non mihi divitiæ, sed est mihi, et cætera. Item Ho
mericus : O* rov árá3λητον ἐτος ἐa aeta, %rti «ev e7r«] lagro est qualis est.
Item homericus bendeis eolu clyta domata. ecaudes sunt qui in ultima
A. et fere B. Agade qualis est. item Homericus bendeis. ecades e qui
Ven. qq hortatiuncula Ven. et mox fundantur. * σκάζοντες χω
λ{ap.3o.] scazontes A. scanzontes B. imri et scazontes Ven. qui mox
pro vs. Homer. habet tantum troes detriges. s illevigato sono et
incondito] inlerigato sono et incondito sono A.B.
cAP. 18. De qualitate metri. 473
3 De eodem aliter.
e invenies, quæ ratio sit, ne moveat. Potest enim esse ratio ali
qua qua pars] inreneris, quod raro fit, ne te moveat. Post te (Potest) A.
enim hec esse communis qua pars A.B. d enim esse] enim haec
esse A. Tum rationis: quare pars Ven. dd qua] Santenius ad
Terent. Maur. p. 291. F. quia. Tum finitis Putschius. e Pen.
tametrum elegum] Pentemetrum elegeum B. f ita ut post
erius comma] id ut posterior A. id est ut posterior B. Ven.
£ anapaesti] duo anapaesti A. B. Tum consequentur B. h comma
tis] tomes A.B. et sic mox. comae Ven. hic et infra. i atque hoc
utuntur] est ad quae hoc utuntur A. est atque hoc utuntur B. * illo,
quod subiit Æsone natus opus iua ut semper partem orationis] id ut
(est B.) senipes partem orationis A.B. id est ut semper partem ora
tionis rideatur implere Ven. i vitiosus erit, Hæc nostræ quoque
sententia mentis erat. Sed et hoc accipiendum est, geminum in
epodis hexametro subjungitur] viciosus erit. sed et hoc accipiendum
est quod genuinum comma id est elegus erametro subjungitur A. ticio
sus—accipiendum est elegis erametro subjungitur B. Haec nostræ
erat om. Ven. qui mox elogiis pro epodis. m xop«*] tome A.
- /-
cAp. 26. De iambico. 479
z
Hoc autem metrum ab " iambico distat, quod in illo
combinatis " pedibus, id est singulis combinationibus,
præponitur quilibet pes de supra memoratis quinque
pedibus, et subjungitur unus de tribus qui ex brevi
constant: in trochaico vero versa vice primæ combi
nationi præponitur unus de tribus, et item subjungitur
quilibet de quinque pedibus.
trum] Alii de eodem sic anapaesticum metrum recepit (recipit B.) pedes
A. B. Mox a nomine meruit Ven.
3 Q.
482 Diomedis LIB. III.
3 De trimetro.
De tetrametro. 4
De pentametro heroo. 5
De pentametro elegiaco. 6
De iambico tragico.
Iambicus tragicus hic, ut gravior juxta materiæ pon
dus esset, semper dd quinto loco spondeum recipit;
aliter enim esse non potest tragicus. *Cetera, ratio
superioris iambici in hoc observanda est.
De iambico scazonte.
Io De iambico Archilochio.
Iambicus 'colobus Archilochius hic de vero iambico
syllaba extrema *detracta factus est, cujus exemplum
in Horatio tale,
Trahuntque siccas machinæ carinas.
Si esset carinulas, esset iambicus lverus.
De trochaico.
13 De hendecasyllabo Sapphico.
Hendecasyllabum *Sapphicum Sappho poetria in
venit. Exemplum hujus tale est,
Jam satis terris nivis atque diræ.
superior pars ex trochaico est. Nam si hæc verba
Jam satis terris
De choriambico. I4
De hendecasyllabo Phalaecio. 16
h choriambo pede, qui ex] choriambico pede, qui est eae B. i tale
Te deos oro sybarin cur properes] tale. hoc deos vere sybarin quid
properas A. B. Tum perdere addit Ven. k bacchium pedem, qui
est ex brevi et longis duabus] vel palimbacchium pedem qui est ex
brevi et duabus longis vel amfhi brachin qui est ex brevi et longa et brevi
A. B. vel palimbacchium p. qui er b. et longa et brevi Ven. 1 Hu
jus exemplum est] est hujusmodi A. B. m est tale] tale est A.B.
n si sectum sic jungas Te deos oro—choriambicus] unde sit sectum
si sic jungas. hoc deos vere choriambus A. B. ut sic sectum si sic—cho
riambus Ven. o hendecasyllabum phalecium, a Phaleco inventum
est tale] endecasyllabum falecium a faleco inrentum tale est A.B. pha
leuticum—phaleutico Ven.
3 R
490 Diomedis LIB. III.
Vides ut alta
Inferius illud,
Stet nive candidum,
tale est, quale illud in Asclepiadeo,
Edite regibus.
Alcaicum *aliud in Horatio tale est, - 2o
d quod ex] et illud quod est er A.B. est quod Ven. e de quo
dicam Archilochus ut Horatius] de quo dictum Archilochium et hora
tium A. B. aliud supra om. Ven. f ex principio hexametri. Ple
rique facerent] principio nareum herum (nareum heorum B.) plerique
ita adcumularunt (ut add. B.) facerent A. B. Supra Ven. hic sæpius coma
eae principio iambici est. g ire per altum littus ama. hic] ire per c. per
aequora litus ama hic A. B. h heroicum] heroum. est illud autem
inferius quod est tale ire per æquora litus amna trimetrum heroum est
reciprocus versus—talis est versus A. B. hh versus est Ven. i volo.
versus] volo versu A. volo versum B.
502 Diomedis LIB. III.
vilis et immo astro ponere ubi est. item facies] iter si velis in imo
astra—iter facies A. iter sive immo astra—iter facies B. b versum]
versus B. c primus. inferius comma] prius. inferius autem comma
A. B. Mox comma quidem est talis Ven.
504 Diomedis LIB. III.
o quod ex] quod est ex A. p illud est comma quod] illud hinc
est comma quo B. q compendiosa diligentia] compendiora dili
gentius A. r sane] sana B. s aut brevem pro longa B. Mox
reperis Ven. t pro longa positam repererisj pro longam positam
coeperis invenis A. v Mæcenas—regibus] om. A. Supra Primæ
ode post metrum Ven. qui tum habent et om. Mecænas—regibus.
Idem infra penthemimeris. w spondeus, choriambi duo] spondius
choriambus A. infra tracta Ven. pro detracta. x remigibus] regi
bus A. Ven. y Phalecium] Phaleuticum Ven.
3 T
506 Diomedis LIB. III.
.
Secunda ode, *8i««Xo;, metro Sapphico, quod est pea
tametrum hendecasyllabum, scripta est, et sunt ejus
*tres versus pares. Recipiunt autem singuli quattuor
hos pedes binarum syllabarum, trochæum, spondeum.
trochæum, iambum, * et ultimum trisyllabum bac
chium, et scanditur sic, -
Jam satis terris ni vis at que dirae.
Quartus qui brevis est, recipit arpoq %v et xzxzv, et *?**r-
λικά διπολιa appellatur, et scanditur sic, dactylus, spon
deus,
Terruit, curbem.
Aliis vero hoc metrum his pedibus placuit constare,
“hippio secundo et choriambo et bacchio, et feritur
sic,
Jam satis terræ nivis at que dirae.
Hoc metrum catalecticum est, quoniam illi syllaba
*deest, quo minus possit 'ter feriri «ατά άποδía».
3 Tertia ode, òîk&xos, Horatianum metrum habet, cu
jus prior *versus constat ex Glyconio, et recipit tres
pedes, spondeum, choriambum “et iambum,
Sic tel diva potens] Cypri.
Alter vero 'Asclepiadeum habet et rev6ruuep js appel
latur, spondeus, dactylus, semipes, dactylus, dactylus,
S1C,
feriri A. rei fieri Ven. ter feriri Sc. £ versus glyconius] versus con
stat er glyconio et A. versus cum er glotino Ven. h et iambum] et
om. A. i Asclepiadeus et rev6quip«*p*;$] Asclepiadeum habet et pen
thememeres A. asclepiadeum habet et penthemimeris Ven. k me
trum phalecum] metrum ithi fallicum A. metrum plauticum Ven.
^ ~
-
io
Decima ode, '}{κωλος, Sapphicum metrum hendeca
syllabum habet, et per quaternos eversus scanditur.
Et habet tres similes, ex quibus unus constat ex epi
trito secundo, choriambo, et bacchio, sic,
IMercuri fa'cunde nepos| Atlantis.
In hunc modum sunt sequentes duo versus. fVersu
quarto recipit strophen heroicen telicen dimetron, sic,
dactylus, spondeus,
AMore pallestræ.
Undecima ode Phalæcium metrum habet, et constat I. 1
A- _
/^/^.
CAP. 35. De metris VHoratianis. 51 1
Cù
m) Sapphicum
ierat A.
A. Ven. n yalet] volet A. o juris—pejerati]
P imbre nivibus] imbre nubibus A. PP Al
3 U 2
• 16 Diomedis LIB. III.
scanditur, !
Odi profanum vulgus et, arceo.
Secunda ode Asclepiadeum metrum habet *et per
quaternos versus scanditur. Nam ' duæ penthemi
meres, * duæ tripodiæ dactylicæ, insunt.
Quid fcsl * Asterie, quem tibil candida.
3
Tertia ode, Sapphicum,
Martiis caelebs quid agam, calendis.
*
Quarta ode Asclepiadeum metrum habet, et per bi
nos versus scanditur. Nam unus *tripodia dactylice,
alter penthemimeres inest,
Donec gratus eram tibi.
s
Quinta ode Asclepiadeum metrum habet, et per
quaternos versus scanditur. Nam tres penthemimeres,
quartus tripodia dactylice,
Ertrrmum Tana'inl si biberes Lyce.
•
Sexta ode Sapphicum metrum habet, quod, ut supra
diximus, scanditur,
Mercu;ri nam, te docilisl magistro.
-
.
Septima ode ionicum metrum habet, et per singulos
versus scanditur,
Miserarum est ne que amori, dare ludum.
Omnes tres pedes ionici sunt, qui * á*' ἐλέττονος appel
lantur.
s Octava ode Asclepiadeum metrum habet, et per
quaternos versus scanditur. Nam 'duæ penthemi
meres, et duæ tripodiæ dactylicæ insunt,
d unâa. Tertii libri] Erpl. lib. II. incipit lib. tertius A. e et om.
Ven. f duæ] duo A. Ven. s duæ dipodiæ] duo dipodia A.
duo dipodio Ven. b asterie quem tibi candidi] Asteri quen tibi
candida A. qui om. Sapphicum—ode. i dipodia] tripodia A. Ven.
et mox v. 14. k á-' έχ*τ*»os] apomizonos A. Ven. l duæ
penthememeres et duæ dipodiæ dactylicæ insunt] duo pentheme- !
me res duo tripodia dactyli cenisunt A. et fere Ven.
- cAP. 37. 'Ω%a} tertii libri. 517
,s
AMontium custos ne morum'que virgo.
Decima octava ode Alcaicum metrum habet, quod,
,
ut supra diximus, scanditur,
Carlo supinas si tuleris manus.
,, Decima nona ode Asclepiadeum metrum habet, et
per binos versus scanditur. Nam unus *tripodia dac
tylice, alter penthemimeres inest,
b In ta'ctis opu,lentior.
... Vicesima ode hoc idem metrum habet, et similiter
scanditur,
Quo mel Bacche rapis tui.
,, Vicesima prima ode Alcaicum metrum habet, *quod,
ut supra diximus, scanditur,
Viri puellis nuper ijdoneus.
,, Vicesima secunda ode Sapphicum metrum habet,
quod, ut supra diximus, scanditur,
Impios parræ relcimen|tis omen.
,, Vicesima tertia ode 'Asclepiadeum metrum habet,
quod, ut supra diximus, scanditur. Nam unus *tripo
dia dactylice, alter penthemimeres inest,
Festol quid potilus die.
^, Vicesima quarta ode Alcaicum metrum habet, quod,
ut supra diximus, scanditur,
f Tyrrhena relgum progeniles tibi.
as Vicesima quinta ode Asclepiadeum metrum habet,
quod singulis versibus scanditur, *penthemimeres ap
pellatur,
hEregi momi]menltum aere pe|rennius.
j,** vis que prolis nibea magne A. t quod ut supra diximus om. A.
-
Arboribusque colmæ.
8 Octava ode "Asclepiadeum metrum habet, et per
singulos versus penthemimeres scanditur,
Dona|rem pate[ras] grataque] commodus.
9 Nona ode Alcaicum metrum habet, quod, ut supra
diximus, scanditur,
Ne fòrte cre[das interijtura quæ.
io Decima ode "Phalecium metrum habet, et per sin
gulos versus scanditur,
O cru]delis adhuc, et Veneris] muneribus] potens.
11 Undecima ode Sapphicum metrum habet, quod ut
supra diximus, scanditur,
xEst mi|hi no|num superan|tis annum.
12 Duodecima ode Asclepiadeum metrum habet, et per
quaternos versus, tribus penthemimeres, » quarto tripo
dia dactylice scanditur,
Jam ve|ris comi[tes] quæ mare] temperant.
13 Decima tertia ode hoc idem metrum habet, et per
quaternos versus scanditur, *duo penthemimeres, duo
tripodian dactylicem habent,
Audi|vere Ly|ce|dii mea| vota dii.
14 Decima quarta ode Alcaicum metrum habet, quod,
ut supra diximus, scanditur,
Quæ cura pa|trum quæve Qui|ritium.
15 Decima quinta ode hoc idem metrum habet, et si
militer scanditur,
Phoebus volen[tem] prælia] me loqui.
a m^a, libri quinti qui epodon inscribitur] Expl. liber iiii. Incipit
lib. v. A. b si'cum compositis vel] si compositis eum vel A.
d si cum
e si cum simplicibus) si simplicius A. cum om. Ven.
compositis versibus] si compositis rebus A. Ven. e occurrent] oc
currerint A. Idem mox nam quod. f spondivi inveniuntur A. aliis
locis om. Ven. ff quisquis in coelo regis] quid in celo regit A.
3 X
522 Diomedis 1LIIS. III.
similiter scanditur,
Noae erat] et cælo fulgebat] luna se|reno.
Decima quinta ode ex duobus hexametris constat, 5
dactylico et iambico,
Alteral.jam teri|tur bellis ci[vilibus] aetas.
Decima sexta ode iambicum metrum habet, et per
singulos versus scanditur,
Jam jam gflfica|ci do|manus] r scien|tiae.
Hic versus, qui carmen seculare appellatur, Sapphi
cum metrum habet, quod, ut supra diximus, scan
ditur,
Phæbel sylva|rumque] potens] Diana.
Præfatio.
DUBITARE neminem arbitror, b Theudori fili, c quin ratio
a FLAVIUS MALLIUS THE lustris Maffeius præf. ad Cassio
ODORUS] In MS. Guelpher dori complexiones in Epp. et
bytano hæc ita leguntur : INCI Act. Apost. p. XXXXV. Malui
PIT MALLI THEODORI; igitur antiquissimæ membranæ
De metris dubitare neminem cet. auctoritatem sequi, quam ex apo
Post finitum librum hæc addita grapho Gevartii, unde initium
sunt : FINIT LIB MALLI Malliani libri descripsit Rube
THEODORI; DE METRIS ; nius in vita nostri, et ex MS.
TO GRATIAS AMEN. Fal- . Parisiensi Theodore substituere.
luntur autem, si qui cum Pris Propterea autem unius tantum
codicis Paris. testimonio in re
ciano l. VII. p. 735. contrac
tam formam genitivorum Malli, censendis primis hujus opusculi
Tulli, Horati, ac similium poëtis capitibus uti mihi licet,quod alter,
relinquendam esse censent. Vide qui prior est duorum regiorum,
Eentleium ad Terent. Andr. II. ea parte truncatus est. HEUS.
I. 2o. HEUS. Theudori] Doribus propria
b Theudori] Hæc est codicis forma est. Antipater Anthol.
Guelph. scriptura, cujus extrema ined. Τβς Θev%povo TeAevrfa;.
vocalis, antea non satis accurate Pluscula hujus formæ nomina
a me inspecta, fefellerat. Nec collegit accuratissimæ doctrinæ
mirum videri debet, viri nomen vir, Gisbertus Koenius ad Co
in possessivi formam deflexum rinth. de Dialect. p. 76. A Do
esse. Fiebat hoc sæpe in cog ribus hæc ratio venit in consue
nominibus, quæ ad posteros pro tudinem Latinorum, poëtarum
pagabantur. Noti sunt Albini, inprimis, apud quos occurrunt
Flaminini, Mamercini, Messalini, Theudotus, Theudosius, Theudu
alii, quorum partem enumerat lus, ut in Anthol. Lat. II. 1 17.
Sigon. de nonmin. Rom. p. 1442. p. 249. ubi vide Editorem. T
seq. Græcum vero cognomen RUHNKEN.
Θεόδωρος Græci adjectivi termina c quin ratio metrica] MS.
tione augendum erat, ut esset Guelph. qui Inratione metrica,
Θeo%pio;. Rem similem animad sed tertia littera voculæ qui li
vertere mihi videor in Cassiodo neola confoditur, et supra In lit
riorum nomine, de quo egit il teræ od leguntur. Hinc corrupta
526 Fl. Mallius Theodorus
b Hoc erat
t
h Pentasyllabus etiam quidam et hexasyllabus pedes, quos
Græci syzygias vocant, faciendos crediderunt, quorum nobis
superflua et inanis opera repudianda est, cum eorum etiam
pedum, iquos sæpe enumeravimus, quam plures ab omni me
Altaque magnae
c Maenia. Romae.
primus pes anapaestus ponatur, " post duo iambi, deinde sylla
io
ba. Hujus exemplum :
x Triviae rotetur ignis,
y Volucrique Phaebus ari
* Rutilum pererret orbem.
Metrum iambicum trimetrum recipit supra dictos pedes om
nes. Hujus exemplum :
Quod os vestustius.
Metrum iambicum Saturnium habet iambicum btetrametrum
colobon, et tres trochaeos. Hujus exemplum:
Merulæ quod os vetustæ mane dulce cantat.
• Metrum iambicum Hipponacteum d recipit pedes ex lege
a que metri ea, quæ a nobis explanata est, ratio declarat. Reli
qua vero quatuor metra, id est choriambicum, antispasticum,
Ionicum a majore, Ionicum a minore, quamvis dquadrisyllabis
pedibus ex parte plurima contexantur, ut tamen eorum finis
b non injucundus sit, c prope paucarum paucarum syllabarum
3 pedibus opem expetunt. d Nam ut eum, quem ab exordio pro
posuimus, ordinem dicendi persequamur, metrum choriambi
cum eapte efficitur ex tribus choriambis, dactylo, et spondio
sive trochaeo, ut est illud:
f Celsus gequo Phaenicia veste nitens ibat Arion.
4 Tribus enim choriambis nisi dactylicus finis hadiceretur, nihil
5 in his esset dulce et canorum. Fit hoc metrum etiam ex
MALLIANI
D E M ET R I S L I B R I
CONSERVATOR
DILIGENTIUS EXCUTITUR
— - -
De spondeo.
Spondeus anapaesto junctus facit fantibacchum et iambum
——~ l~—
Spondeus dactylo.junctus facit molossum et pyrrhichium
— —— l ~ ~
Spondeus 8 amphibrachi junctus facit antibacchum et tro
chæum — — — | — ~
Spondeus amphimacro junctus facit molossum et iambum
———| ——
Spondeus bacchio junctus facit antibacchum et spondeum
——~l——
Spondeus antibaccho junctus facit molossum et trochæum
———|—~
De iambo.
Iambus tribrachi junctus facit amphibrachyn et pyrrhi
chium ~ — ~ | *• ^ -
De anapaesto.
Anapaestus tribrachi junctus facit paeonem tertium et pyr
rhichium ~ ~ — ~] - - -
4 D
570 Scriptorum aliquot
^ Dactylus anapaesto junctus facit paeonem primum et iam
bum — ~ ~ ~ | ~ — -_
| i De amphibracho.
Amphibrachys tribrachi junctus facit pæonem secundum et
pyrrhichium ~ — ~ ~ | ~ ~
Auiphibrachys molosso junctus facit diiambum et spondeum
- -
- -
|
- -
k Poëticus liber.
Poëma unius libri opus.
Poësis opus multorum librorum,
Idyllion paucorum versuum,
Distichom duorum,
Monostichon unius versus.
Onomastike nominativus. .
Gemike genetivus.
Dotike dativus.
AEtiatike accusativus.
Cletike vocativus.
Aphæretike ablativus.
Monoptota ejusdem casus.
Aptota * in quibus nulla inflexio casuum.
Diptota in quibus similitudo duorum tantum ca
Suum est.
Triptota trium casuum varietas.
Tetraptota quattuor casuum varietas.
Pentaptota quinque casuum inflexio.
Heaeaptota omnium casuum varia declinatio.
Anomala nomina, quæ in comparatione mutantur.
Ut bonus, melior, optimus : malus, pejor,
pessumus.
Ctetica possessiva.
Epitheta id est adjectiva.
Syllaba litterarum congregatio.
Macra longa.
Brachia brevis.
1 Monochronos unius temporis.
Baria nbrevis. •
Perispomene circumflexus.
Chronus longitudo, vel tempus.
Tonus accentus.
° Trisesma crassitudo.
Dasia hispidum, vel asperum : unde et aspiratio.
Psile leve, vel purum.
Apostrophus regressio.
Diastole separatio.
PHypodiastole subseparatio.
Digrammos duplex littera.
q Pus pes.
Pyrrhichius a Pyrrho filio Achilli nominatur.
Spondius tractus.
I'rochaeus celer.
Iambus maledicus, sive lividus.
Dactulus digitus.
Anapaestus . dactulo contrarius.
Amphimacros hinc et inde longus.
Amphibrachys hinc et inde brevis.
Tribrachys trium brevium.
Chorius choris aptus.
Ionicus inæqualis.
Palimbacchios contrarius bacchio.
Metrom mensura.
r Rhythmus numerus.
Cæsuræ versuum.
Unus vero tantum est, qui tripla partitione dividitur, quæ est
maæima, atque ideo eminimis metris adest:
fAmphibrachys ~ l — ~ ||
Sescupli autem sunt hi:
8 Amphimacrus — ~ || — ||
Bacchius ~ — | — |
Antibacchus — | — — |
h Paeon primus — — | — ~ |
Paeon secundus ~ — | — ~ ll
Paeon tertius ~ ~ | — ~ ||
Paeon quartus ~ ~ | — — |||
Sunt igitur æqui decem, dupli vero seae, triplus unus, sescu
pli septem, epitriti quattuor, fiunt XXVIII.
De metris.
A. -
$.
veterum apospasmatia. 583
— •_ —
MARIUS VICTORINUS
Lib. I. c. I. De arte.......................................... p. 1
2. De voce.............................. 2
- - - - - - - - - - - -
3. De litteris........................... - - - - - - - - - - - - 3
4. De orthographia .............................. 7
5. De syllabis ........................ ... - - - - - - - - - 29
6. De emuntiatione litterarum............... ... 38
7. De syllabarum natura et commearione...... 42
8. De mensura longarum et brevium syl
labarum...... ................................ 49
9. De arsi et thesi......................... - - - - - - - - 5o
io. De rhythmo .............................. • • • • • • 53
I I. De pedibus .................................... 55
12. De metris....................................... 65
13. De colis metrorum ............ - - - - - - - - - - - - - - - 7I
14. De versu ........................... - - - - - - - - - - - - 72
I5. De poëtice.................. •• •••
- - - - - - - - - - - - - - - - 74
16. De strophe et antistrophe et epodo......... 76
17. De metrorum fine seu clausula ............ 79
18. De epiploce, id est, metrorum ampleacione 83
19. De tome sive incisione versuum ............ 85
2o. De concursu et collisione vocalium......... 88
2 1. De vitiis versuum................ ... - - - - - - - - - - - 9O
Lib. II. c. 1. De prototypis speciebus novem ............ 92
2. De dactylico metro ........................... 93
3. De amapaestico metro ............ .. - - - - - - - - - - IOO
4. De iambico metro........................... ... Io6
5. De metro trochaico ........................... 1 I3
6. De choriambico metro .................. - - - - - - II 5
7. De metro antispastico ...... ................. I I8
8. De metro iomico άτὸ μείζονος.................. I2O
9. De metro iomico ἀπὸ ἐλάσσονος ............... 1 25
Io. De paeonico metro ........................... 13o
I 1. De metro proceleusmatico .................. I33
Lib. III. c. I. De conjunctis inter se et mi.rtis metris
pragmaticis ................................. 136
2. De metris per a vρτάθειav et άντιπάγειαν in
ter se conjunctis.......... - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - I 39
3. De summa numeri quae metrorum multi
plicatione redigitur ........................ I42
4 F 2
588 INDEx CAPITUM.
Lib. III. c. 4. Quot eae dactylico heroo metrorum genera
deriventur, et de versu pemtametro ...... I46
5. De generibus metrorum quæ a pentame
tro profluunt................................. 151
6. De enuntiatione pemtametri elegiaci ...... I 54
7. De reciprocis versibus ........................ I 55
8. De tetrametro versu........................... 156
9. De Phalaecio metro ........................... I 62
Io. De trimetro versu......... . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 163
1 1. De generibus metrorum quæ ab iambico
prafluunt ........................... - - - - - - - - - 167
12. De trimetro versu iambico .................. I 7o
13. De dimetro versu.............................. I75
14. De metris quæ eæ penthemimere et heph
themimere tome propagantur ............ I75
15. De anapaesti metri generibus, quæ eae
heroo derivantur ........................... I 79
16. De metro choriambico quod eae pemtame
tro heroo manat.............................. I 84
17. De duobus iomicis a dactylo hexametro
generatis ....................................
186
18. De Saturnio versu ........................... I9o
Lib. IV. c. 1. De commearis inter se atque incommeris,
quæ Græci davvåprnra vocant ......... .. 193
2· · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2 17
3. De metris Horatianis ........................ 222,
4. De mumero Horatianorum versuum ...... 237
Ar~
ET SCRIPTORUM. 597
*nmusici Vict. I. 8, 2. 9, 1 2. 1 o, 1 I.
originalia metra octo A II. 7, 3.
II. 8, 1 2. 9, 1 o. III. 12, 5. 16, 19, I.
5. I 7, 7. et grammatici oppon. Orion prima producta, item pri
Vict. IV. 1, 63. A I. 4, 4. 9, ma correpta Vict. I. 5, 23.
1 o. cf. A I. 9, 2. musicos D Orpheus Vict. I. 1 2, 7. Pl. III. 3.
III. 5, 52. Th. 4, 1. Orphæus Vict. I.
nutæ Vict. I. 3, 9. 23. 2o, 7.
mutili D III. 17, 1. 2. Ortuges Pl. III. 43.
mysteria Liberi Athenis A II. 26. Oscæ personæ D III. 9, 24.
n et g Vict. I. 4, 55. 7o. perdita otia curiosa D III. 34, 59.
in comp. Vict. I. 4, 69. άφιν äq-pw Vict. I. 2 1, 5.
Naevius Vict. I. 4, 4. II. 3, 38. paconia (?) D III. 17, 1 i.
III. 1 8, 2. A I. 8, 2. 3. P. i. Pacuvius Vict. II. 3, 22. P. 1. D
Pl. V. 1 3. D III. 34, 37. III. 9, 5. 23. (?) 17, 1 i.
nemini et nulli genit. ap. vett. Pæon poëta Pl. I. 27.
Vict. I. 4, 8. pæon D III. 5, 33—36.
Nenia D III. 9, 2. Pæones Pl. I. 27.
neotericum metrum D III. 34, pæonici pedes Vict. I. 1 1, 45. seqq.
5o. 59. pæonicum metrum Vict. II. I o.
v#t*, D III. 9, 2. Pl. X. 1, seq. A I. 6. 1 1. 1 8.
Nigidius Figulus Vict. I. 4, 5. D III. 33.
non est littera r usus Vict. I. π40, Vict. IV. 2, 8.
Palamedes Vict. I. 4, 95. 97.
nountios Vict. I. 4, 28. palimbacchius Vict. I. 1 1, 27. Pl.
novissimalis tetrametrus Vict. II. I. 18. D III. 5, 25. -um co
2, 42. dimetrus ib. 45. micum Pl. IV. 19.
Numa Pompilius D III. 5, 19. τέλιν contrarium D III. 5, 26.
numerus non metrum A I. 7. palliata comoedia D III. 9, 18.
=rhythmus D III. 34, 4o. Pancratium S 2, I.
nunquam etc. numquam &c. Vict. Panicum S 6, I.
I. 4, 52. pantomimus D III. 9, 29.
8 Vict. I. 4, 26. ya xa 8a Vict. I. rapà minus Vict. I. I 1, 13.
4, 74. paragoga metra A II. 19, 1. 28, I.
o ov Vict. I. 4, 2 i. 3 1. 99. D III. 1 I, i.
o pro longa et brevi et pro u Vict. parapienos s. parapycnos D III.
I. 4, 22. 23. 5, 48.
ob ofin comp. Vict. I. 4, 67. parasitus D III. 9, 17.
oblivium oblivio Vict. I. 4, io6. parauxesis syllabice et chronice
obsidium obsidio Vict. I. 4, I o6. Vict. I. 1 1, I. 6o.
octometrum iamb. cat. Pl. IV. paria loca A II. i o, 3. S. pr. 4.
• 34• pariambodes D III. 5, 54.
octonarius D III. 34, 52. pariambus Vict. I. 1 1, 13. D III.
δωδέvai olere Vict. I. 4, 1 1 o. 5, 4. 48. f. palimbacchius D
OEnotrius D III. 5, 24. III. 5, 24.
άμάδές M I. 18, 19. Parilia non Palilia Vict. I. 4, 1o9.
Ops in Idam fugiens D III. 5, 18. trapoipaaxòv metrum Vict. III. 3, 4.
oratio Vict. I. 2, 9. S 4, 4.
orco horco Vict. I. 4, 84. partipedes D III. 17, 1. 6.
Orthius D III. 5, 48. 5 1. patrii indigetes D III. 5, 9.
i;8io; iambicus A II. 1 o, 2. 4. pedes A II. 4, 1. multi in prosa
orthographia Vict. I. 4, 1. usurpati D III. 34, 46.
4 H 2
604 INDEX RERUM
Putsch.
2497 7o, i o 2547 1 36, 1 2597 2o4, 5 ab im.
2498 7 1, 1 7 2548 1 37, 9 2598 2o6, 7
2499 72, ant. 2549 138, 1 1 2599 2o7, 5 ab im.
25oo 74, I 2 255o I 39, 22 26oo 2o9, 9
25o 1 76, 1 255 I 14o, pen. 26o 1 2 1 o, 2 I
25o2 77, 9 255 2 I 42, I i 26o2 2 I 2, I
25o3 78, 5 ab im. 2553 I 43, 2o 26o3 2 I 3, i 7
25o4 8o, 7 2554 I 44, 24 26o3* 2 14, 4 ab im.
25o5 8 i, 2o 2555 145, pen. 26c4 2 16, 1 1
25o6 83, 3 2556 147, 8 26o4* 2 1 7, ant.
25o7 84, 1 2 2557 148, 18 26o5 2 1 9, 5
25o8 85, 2o 2558 i 49, pen. 26o6 2 2O, I I
25o9 87, 6 2559 15 I, io 26o9 2 2 2, I
25 1 o 88, 1 1 256o I 52, 24 261 o 223, 6
25 1 i 89, 5, ab im. 2561 I 54, 5 261 i 224, I 4
251 2 9o, pen. 2562 I 55, 14 26 1 2 225, ult.
25 13 92, i 2563 I 57, 5 261 3 227, 6
25 I 4 93, 6 2564 1 58, 25 26 14 2 28, 15
25 1 5 94, 8 2565 1 6o, 6 261 5 229, ult.
25 16 95, 1 6 -2566 161, 16 26 i 6 23 I, 7
25 17 96, 24 2567 162, 5 ab im. 26 1 7 232, 17
25 1 8 97, ult. 2568 164, 9 26 j 8 233, 5 ab im.
25 1 9 99, w o 2569 165, 16 26 i 9 235, 8
252o ioo- 1 9 257o 166, 24 262o 236, 23
252 1 1 o 1 , 25 257 1 168, 1 262 1 238, 2
2522 1 o3, 4 2572 169, 8 262 2 239, I o
2523 1 o4, i i 2573 17o, 17 2623 242, I
2524 1 o5, 1 9 2574 1 7 1, 6 ab im. 2624 243, I 3
2525 1 o6, 25 2575 173, 1 2 2625 244, 17. .
2526 1 o8, 2 2576 I 74, 22 2626 245, 4 ab im.
2527 1 o9, 1 1 2577 I 76, 1 2627 247, 3
2528 1 1 o, 22 2578 177, 1 8 2628 248, 9
2529 1 I 2, 6 2579 i 79, 4 2629 249, 24
253o 1 1 3, 16 258o 1 8o, 1 8 263o 25 1 , 2
253 i I 14, ant. 2581 182, 9 263 1 252, 2o
2532 1 I 5, ult. 2582 183, 14 2632 254, 3
2533 I 1 7, 8 2583 184, 2o 2633 255, I3
2534 I 18, 16 2584 1 86, 8 2634 256, 5 ab im.
2536 I 1 9, 26 2585 187, 5 ab im. 2635 258, 8
2537 1 2 1, 3 2586 189, 8 2636 259, 5 ab im.
2537* 1 2 2, 8 2587 1 9o, ant. 2637 26 i, 1 3
2538 1 23, 16 2588 1 9 I, I 9 2638 262, 4 ab im.
2539 1 24, 2 i 2589 1 93, 8 ab im. 2639 264, 16
254o I 25, ult. 259o I 95, 6 264c 266, 1
254 i I 27, 5 259 i 1 96, 21 264 i 267 pen.
2542 I 28, 1 2 2592 I 98, 4 2642 269, 14
2543 I 29, ult. 2593 I 9q, 16 2643 27o, ant.
2544 I3 1, 1 I 2594 2oo, pen. 2644 272, 1 2
2545 I 32, 22 2595 2o2, 7 2645 273, 4 ab im.
2546 133, ant. 2596 2o3, 17 2646 275, 9
4 1 2
619 Collatio paginarum editionis Putschianæ &c.
Putsch.
23, 2. incidimus] Deest, sed cum hac nota in marg.. Deest rerbum,
quale est, incidetis
26, 7. Æolis] AEoliis
— 1 o. inter] om.
— 1 9. indicarunt H] indagarunt, cum alias indiguerunt in marg.
27, 16. Troija] Troijas
— pen. sit] fit
28, 23. lacrima] lacrymæ
— ant. autem] aut
29, 1. noctium] * in marg.
— 3 est] ex
— 6. id est, λη»5] om.
39, 1 o. digeri] discernere
— 1 2. nisu] visu
4o, 3. arcu] arcti -
— 1 2. ov] y
— 14. sonore] sonoræ
Aaiaas
6. bib»
I
L 2044 058 277 385
II ;
JUL 17 58 *^*^®** |