Anda di halaman 1dari 32

DEPAR TAMENTO DE

PAR AS ITOLOG ÍA Y MIC OLOG ÍA


2009
CARACTERÍSTICAS GENERALES DE
LOS ARTRÓPODOS

• Animales invertebrados
• Cuerpo segmentado
• Simetría bilateral
• Exoesqueleto quitinoso
• Apéndices locomotores segmentados
• Presencia de órganos de sentidos
• Dioicos. Reproducción sexuada
• Crecimiento por metamorfosis.
METAMORFOSIS

Metamorfosis completa (holometábolos):


El insecto tiene características morfológicas y biológicas, así
como ecológicas, bien diferentes en cada uno de los cuatro
estadios evolutivos (huevo, larva, pupa e imago o adulto)
METAMOR FOS IS

 Metamorfos is incompleta (hemimetábolos ):

 El ins ecto tiene s emejanzas morfológ icas ,


biológ icas y ecológ icas , en todas s us etapas
evolutivas lueg o del nacimiento (huevo, ninfas y
adultos ). Des de el punto de vis ta de la tras mis ión de
ag entes , cualquier etapa ninfal puede s er tan
efectiva como los adultos .
ARTRÓPODOS
ROLES PATÓGENOS

• Agentes de enfermedades

• Vectores de enfermedades

• Toxicidad por ponzoña

• Alergenos
VECTOR

Todo objeto animado, capaz de transmitir un


agente infeccioso desde su reservorio a otro
ser vivo, en forma activa, imprimiendo un
determinado sentido a la transmisión de
acuerdo a sus características (vector = flecha)
Los objetos inanimados que
pueden transportar un agente, en
forma pasiva, reciben el nombre
genérico de “fomites” (agua. Aire,
utensilios, juguetes, ropa, etc.)
TIPOS DE VECTORES
•VECTORES MECÁNICOS
•transportan al agente en forma
inespecífica, sin que se modifique o
reproduzca. El agente contamina la
superficie del vector, el aparato bucal o el
tubo digestivo.

•VECTORES BIOLÓGICOS
•el agente se multiplica y/o se transforma, lo
que asegura una transmisión efectiva y
prolongada. El vector forma parte del ciclo
biológico del agente.

•VECTORES RESERVORIOS
•son vectores biológicos dónde el agente puede
transmitirse de generación en generación por vía
transovárica.
MEC ANIS MOS DE TR ANS MIS ION
 INOC ULAC ION  C ONTAMINAC ION:
 E L AG ENTE INFE C C IOS O ES  EL AG ENTE INFEC C IOS O E S
INTR ODUC IDO AL HUES PE D DEPOS ITADO POR EL VE C TOR
POR MEDIO DE UNA S OB R E EL HUES PED.
PIC ADUR A.  ES UN MEC ANIS MO MENOS
 ES UN MEC ANIS MO DE EFEC TIVO QUE DEPENDE LUEG O
TR ANS MIS IÓN ALTAMENTE DE OTR AS C IR C UNS TANC IAS
EFEC TIVO, PR OPIO DE LOS PAR A QUE EL AG ENTE INFEC TE
INS EC TOS HE MATÓFAG OS . AL HOS PEDER O (AG ENTE EN
DEYE C C IONES , S E C R EC IONES
G LANDULAR ES U OTR OS
FLUÍDOS , R ES TOS DEL
AR TR ÓPODO)
CAPACIDAD VECTORIAL

ES LA IDONEIDAD DE LOS VECTORES PARA


UNA TRANSMISIÓN EFECTIVA,
DETERMINADA POR MÚLTIPLES FACTORES
PROPIOS DEL VECTOR, DEL AGENTE, DEL
AMBIENTE Y DEL RECEPTOR.
CAPACIDAD VECTORIAL
FACTORES DEPENDIENTES DEL VECTOR

•Susceptibilidad
•Persistencia del agente en el vector
•Antropofilia
•Domesticidad
•Tipo de vector (biológico o mecánico)
•Mecanismo de transmisión
•Abundancia de vectores
•Biología
•Ecología
CAPACIDAD VECTORIAL
FACTORES DEPENDIENTES DEL AGENTE

•Disponibilidad en los reservorios


•Afinidad por el vector
•Capacidad de multiplicación en el vector
•Carga parasitaria
•Patogenicidad
CAPACIDAD VECTORIAL
FACTORES DEPENDIENTES DEL MEDIO

•Clima
•Relieve
•Hidrografía
•Vivienda
•Contaminación
•Población humana
•Reservorios
•Actividad humana
INSECTOS HEMATÓFAGOS
SU IMPORTANCIA SANITARIA
• Resultan nocivos para la salud humana y/o animal.
• Su acción provoca severas repercusiones
socio-económicas.
• Parasitosis transmitidas por vectores, como los
paludismos y leishmaniasis, significan graves problemas
de la salud pública mundial con importantísimos índices
de morbi-mortalidad
• Se registran cambios permanentes en la presencia y
transmisión de agentes por estos insectos, en relación
con las transformaciones ambientales.
INSECTOS HEMATÓFAGOS
LOCALIZACIÓN EN EL HOSPEDERO

• Sobre su hospedero (ectoparásitos)


• En proximidad del hospedero, desplazándose
• En refugios brindados por el hospedero

Para su aproximación al hospedero dependen de estímulos


visuales, olfatorios, químicos y táctiles
La localización posee 3 etapas:
•Búsqueda
•Activación y orientación
•Atracción
INSECTOS HEMATÓFAGOS
TIPOS DEL TRANSMISIÓN VECT. BIOLÓGICA

•TRANSMISIÓN PROPAGATIVA
•hay multiplicación sin desarrollo del
agente en el vector. Ej.: arbovirosis.

•TRANSMISIÓN CICLOPROPAGATIVA
•hay multiplicación del agente con ciclo de
transformaciones evolutivas. Ej.:
tripanosomas.

•TRANSMISIÓN DESARROLLO-
CÍCLICA
• hay desarrollo evolutivo del agente,
sin multiplicación. Ej.: filarias.
INSECTOS HEMATÓFAGOS
MECANISMOS ANTI-HEMOSTÁTICOS

•Anticoagulantes
•Diversos factores anti-hemostáticos
- apirasa
- factores vasodilatadores
- anti-histamina
- otros.
•Otras funciones salivares:
- lubricar la punción dérmica
- anti- inflamatoria
- anestésica
 VIR US
 R IC KE TTS IAS
 B AC TE R IAS
 P R O TO ZO AR IO S
 HE LM INTO S
 DENG UE A edes aëgypti Flavivirus
 TIFUS Pediculus humanus R icketts ias
 PES TE Xenopsylla cheopis Yersinia pestis
 PALUDIS MO A nopheles spp Plasmodium spp
 LEIS HMANIAS IS Phlebotomos spp Leishmania spp
 ENF. C HAG AS Triatominos T. cruzi
 ONC OC ER C OS IS S imúlidos Onchocerca volvulus
ENF. DE CHAGAS T. cruzi Triatomineos
TRIPANOSOMIASIS T. gambiense y otros Moscas
AFRICANA
Filariasis
Enf. de Bancroft Wuchereria bancrofti Mosquitos
Oncocercosis Onchocerca volvulus Simúlidos
Otras
Loa loa, Brugia spp Mosquitos,
LEISHMANIASIS Leishmania trópica y Flebótomos
CUTANEO MUCOSA otras
LEISHMANIASIS L. donovanni Flebótomos
VISCERAL

PALUDISMO Plasmodium spp Mosquitos

AMEBIASIS Entamoeba histolytica Moscas y Mosquitos


HIMENOLEPIASIS Himenolepis nana Pulgas , Coleópteros
 EXPANS IÓN G EOG R ÁFIC A DE LOS VEC TOR E S
(TR ANS POR TE PAS IVO)
 EXPANS IÓN G EOG R ÁFIC A DE LOS R ES ER VOR IOS
 MIG R AC IONES HUMANAS
 AUMENTO DE TR ANS POR TES
 C OMER C IO DE ANIMALES
 C AMB IOS EC OLÓG IC OS
 INTR US IÓN DEL HUMANO EN HAB ITATS DE
VE C TOR ES
 R IEG O, R EPR ES AMIENTOS
 DE FOR ES TAC IÓN
 UR B ANIZAC IÓN
 AG LOMER AC IONES HUMANAS (HAC INAMIENTO,
POB R EZA, MAR G INAC IÓN)
 INS UFIC IENC IA DE LA INFR AES TR UC TUR A DE
S ER VIC IOS Y DE S ALUD
 VIVIENDAS PR EC AR IAS E INS ALUB R ES (EN
TER R ENOS B AJOS O ANEG ADOS )
 ALMAC ENAMIENTO DOMÉS TIC O DE AG UA
 AC UMULAC IÓN S UPER FIC IAL DE AG UAS DE
DR ENAJES Y S ER VIDAS
 AC UMULAC IÓN DE B AS UR AS Y OTR OS
DES HEC HOS
 MOS QUITOS (A edes, C ulex,  S IMULIDOS (S imulium
A nopheles) damnosum)
 FLEB OTOMOS (P. sergenti,  PIOJOS (P. humanus )
P.argentipes, P.langeronis )  MOS C AS S INANTR OPIC AS
 PULG AS (X.cheopis, (Muscidae, C alliphoridae,
X.as tia, X.brasiliensis) C hloropidae,
 TR IATOMINE OS S arcophagidae)
(T.infestans, R .prolixus,  MOS C A TS E-TS E
P. megis tus) (G lossina palpalis)
 G AR R APATAS  C UC AR AC HAS (B laptta,
(Rhipicepalus s anguineus, Periplaneta, B latella)
Dermatocentor variabilis)  R OEDOR ES (R attus spp,
Mus musculus)
 C AR AC OLE S (B ulinus,
B iomphalaria)
ENFERMEDAD DE CHAGAS
Vectores del ciclo domiciliario

•Triatoma infestans (Argentina, Bolivia, Brasil, Chile,


Paraguay, Perú, Uruguay)
•Triatoma sordida (Argentina, Bolivia, Brasil, Paraguay)
•Triatoma dimidiata (Ecuador, México, América Central)
•Panstrongylus megistus (Brasil)
•Triatoma brasiliensis (Brasil)
•Rhodnius prolixus (Colombia, México, Venezuela,
América Central)
TRIATOMINOS EN
URUGUAY
Hasta el 2009 se han señalado 10 especies con variable
importancia epidemiológica

DOMÉSTICOS Triatoma infestans


•DOMÉSTICOS:

•PERIDOMÉSTICOS Y SILVESTRES: Triatoma rubrovaria,


Triatoma circunmaculata
•SILVESTRES: Triatoma platensis, Triatoma sordida,
Panstrongylus geniculatus, Panstrongylus megistus,
Panstrongylus tupynambai, Panstrongylus güenteri,
Triatoma delpontei.
Triatoma rubrovaria
•Amplia distribución en Uruguay
•Praderas y serranías de TODO el país, incluido
Montevideo.
•Hallazgo en rocas de la costa atlántica.

•Eventual potencial vector de sustitución (teoría


del nicho ecológico)
•Casos intradomiciliarios
Triatoma rubrovaria
•Hábitat: refugio de roedores, lugares rupestres y
canteras. Cuevas de edentados. Peridomiciliarios.

•Infección por Trypanosoma cruzi : Se lo encuentra


naturalmente infectado por este flagelado, hasta en un
25 %, en diversos lotes de colecta en nuestro país.

•Otros parásitos: (Blastochritidia triatomae,


Haemogregarina triatomae) sin acción patógena para el
hombre.
 UTILIZAC ION C OOR DINADA DE
PR OC EDIMIENTOS C OMPLEMENTAR IOS ,
TEC NOLOG IC OS Y DE OR DENAMIENTO DEL
AMB IENTE, APR OPIADOS PAR A LOG R AR
UNA EFIC AZ DIS MINUC ION DE LA
POB LAC ION DEL VEC TOR EN C UES TION Y
DE S U C APAC IDAD VEC TOR IAL, C ON UNA
R ELAC ION ADEC UADA ENTR E C OS TOS Y
B ENEFIC IOS
CONTROL DE VECTORES
LUCHA QUÍMICA, MANEJO AMBIENTAL, EDUCACIÓN
SANITARIA, PARTICIPACIÓN ACTIVA DE LA COMUNIDAD.

VIGILANCIA EPIDEMIOLÓGICA

OBLIGATORIA, CONTINUA, CON PLANIFICACIÓN


ESTRATÉGICA. EXIGE RECURSOS ADECUADOS,
SUFICIENTES Y OPORTUNOS.
•LUCHA QUIMICA EDUCACION PARA LA SALUD
•ORDENAMIENTO AMBIENTAL
•SANEAMIENTO
•ORDENAMIENTO DE AGUAS
•ORDENAMIENTO DE HABITATS
QUIMIOTERAPIA
•ELIMINACION DE DESECHOS
•REDUCCION DE FUENTES
•LUCHA BIOLOGICA
•MODULACION GENETICA
MEJORA DE LA CALIDAD
DE VIDA
VACUNACIONES

INVESTIGACION

Anda mungkin juga menyukai