TINGKATAN 4 BAB 1

1 Usaha manusia menyesuaikan kehidupan mereka dengan alam sekeliling telah membawa
kepada proses pembentukan tamadun.

(a) Apakah maksud tamadun menurut pandangan sarjana di bawah ;

(i) Sarjana Barat

....................................................................................................................................
[1 markah]
(ii) Sarjana Islam
....................................................................................................................................
[1 markah]

(b) Apakah ciri-ciri yang membawa kepada proses kehidupan bertamadun

....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
..................................................................................................................................
[2 markah]
(c) Gambar 1 menunjukkan perkembangan bentuk roda Tamadun Mesopotamia

Gambar 1
Apakah kepentingan roda dalam kehidupan seharian masyarakat Tamadun
Mesopotamia ?
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
 [1 markah]
(d) Berdasarkan pengetahuan anda, mengapakah masyarakat Mesopotamia
berjaya mencipta roda ?
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
[2 markah]

(e) Pada pandangan anda, apakah yang perlu dilakukan oleh rakyat Malaysia untuk
meningkatkan ketamadunan bangsa dan negara ?
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
[3 markah]
1.Usaha manusia menyesuaikan kehidupan mereka dengan alam sekeliling telah membawa
kepada proses pembentukan tamadun

(a) Apakah maksud tamadun menurut pandangan sarjana di bawah ;

(i) Sarjana Barat

F1 Berdasarkan perkataan Inggeris, civilisation/ peradaban
F2 Pembangunan lahiriah/ jasmani/ fizikal
F3 Menurut Gordon Childe, pencapaian lahiriah merupakan kayu ukur kemajuan
tamadun sesebuah masyarakat
F4 Pembangunan dalam hal yang berkaitan kebudayaan seperti penulisan, undang-
undang, kesenian dan perbandaran
F5 Tiada kaitan dengan pembangunan rohaniah

(ii) Sarjana Islam

F1 Berasal daripada perkataan Arab/ mudun/ madani/ madain
F2 Merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah
F3 Tinggi budi bahasa
F4 Pencapaian dalam tatasusila dan kebudayaan
F5 Pembukaan bandar/ kehidupan di bandar
F6 Menurut Syed Naquib Al-Attas, pencapaian tahap tatasusila yang tinggi

(b) Apakah ciri-ciri yang membawa kepada proses kehidupan bertamadun

F1 Kehidupan menetap/ petempatan kekal

F2 Kemajuan dalam bidang pertanian – penanaman dan penyimpanan barangan
F3 Agama dan kepercayaan
F4 Menentukan pembahagian sosial masyarakat
F5 Percaya kepada kuasa ghaib menguasai alam sekeliling/ animism
F6 Pengkhususan pekerjaan
F7 Kesan daripada peningkatan produktiviti
 F8 Ekonomi meningkat dan berkembang
F9 Hubungan luar bermula
F10 Penciptaan bahasa dan tulisan
F11 Antara bahasa tertua – Yunani dan Sanskrit
F12 Penting dalam penyebaran ilmu
F13 Menyampai, memperkembang dan mencatat idea
F14 Sistem pemerintahan
F15 Untuk mengendalikan masyarakat yang lebih besar
F16 Melahirkan sistem perundangan/ panduan
F17 Menjaga keamanan dan kemakmuran
F18 Kehidupan berorganisasi
F19 Mewujudkan sistem pemerintahan untuk menjalankan pentadbiran
F20 Raja menerajui pentadbiran

(c) Apakah kepentingan roda dalam kehidupan seharian masyarakat Tamadun

Mesopotamia ?

F1 Menghasilkan kereta kuda

F2 Membolehkan penciptaan kincir air
F3 Alat pengangkutan

(d) Berdasarkan pengetahuan anda, mengapakah masyarakat Mesopotamia berjaya

mencipta roda ?

F1 Menguasai ilmu
F2 Kemahiran pertukangan
F3 Kreatif
F4 Inovatif
F5 Berani mencuba
F6 Gigih berusaha
F7 Tidak berputus asa
(Mana-mana jawapan yang munasabah)
(e) Pada pandangan anda, apakah yang perlu dilakukan oleh rakyat Malaysia untuk
meningkatkan ketamadunan bangsa dan negara ?

F1 Menjalankan penyelidikan R & D

F2 Menyokong usaha-usaha kerajaan
F3 Melibatkan diri dalam bidang perniagaan
F4 Berusaha meningkatkan produktiviti
F5 Mempromosi produk negara ke luar negara
F6 Meningkatkan ilmu pengetahuan
F7 Menguasai teknologi
F8 Berinovasi
(Mana-mana jawapan yang munasabah)
2. Peta alir berikut menunjukkan perkembangan tamadun Mesir Purba.

Zaman Awal Zaman Zaman Zaman

(3100 S.M) Pertengahan Empayar Keruntuhan
(2040 S.M) (1570 S.M) (1085 S.M)
(3100 S.M)

(a) Namakan dua bandar tertua dalam tamadun tersebut.

(i) …………………………………………………………............................................
(ii) ....................................................................................................................................
[2 markah]

(b) Apakah peranan golongan bangsawan dalam pemerintahan tamadun tersebut?

……………………………………………………………....................................................
…….…………………………………………………….......................................................
……………………………………………………………………………………………....
[2 markah]
(c) Senaraikan dua jenis kegiatan ekonomi masyarakat Mesir Purba?

(i) .………………………………………………………………………………...........
(ii) ….……………………………………………………………………………….......
[2 markah]
(d) Apakah kepentingan sistem tulisan dalam tamadun Mesir Purba?
………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………........
………………………………………………………………………………………………
[2 markah]
(e) Berdasarkan pengkajian anda terhadap tamadun Mesir Purba, apakah iktibar yang boleh
dijadikan panduan untuk mengiktiraf sumbangan wanita kepada pembangunan negara?
………………………………………………………………………………………….......
…………………………………………………………………………………………........
…............................................................................................................................................
[2 markah]
2. (a) Namakan dua bandar tertua dalam tamadun tersebut.
F1 Heliapolis
F2 Abydos
F3 Fayoum

(b) Apakah peranan golongan bangsawan dalam pemerintahan tamadun tersebut?

F1 Gabenor wilayah / Mentadbir wilayah
F2 Menjaga keamanan
F3 Mengagih hasil makanan
F4 Mengurus sumber kekayaan
F5 Menasihati Firaun
F6 Rahib mentadbir hal ehwal agama

(c) Senaraikan dua jenis kegiatan ekonomi masyarakat Mesir Purba?

F1 Penenunan kain
F2 Pembuatan tembikar/peralatan
F3 Bertani/bercucuk tanam
F4 Melombong emas
F5 Perdagangan
F6 Menghasilkan kertas
F7 Menjadi juru tulis

(d) Apakah kepentingan sistem tulisan dalam tamadun Mesir Purba?

F1 Mencatat/menyimpan khazanah bangsa
F2 Catatan pada batu/makam
F3 Merekod aktiviti pertanian
F4 Mencatat kutipan cukai
F5 Tujuan keagamaan/ritual kepercayaan
(e) Berdasarkan pengkajian anda terhadap tamadun Mesir Purba, apakah
iktibar yang boleh dijadikan panduan untuk mengiktiraf sumbangan wanita
kepada pembangunan negara?
F1 Mengiktiraf wanita sebagai pemimpin
H1a Pada Zaman Empayar, melantik Hatshepsut sebagai firaun
F2 Sumbangan wanita kepada ekonomi negara
H2a Mampu membina terusan
H2b Menukar padang pasir kepada tanah pertanian yang subur
F3 Wanita memiliki status yang tinggi
H3a Berpeluang menjadi pemimpin negara
H3b Tidak dipinggirkan dan memiliki taraf yang sama seperti lelaki
[Mana-mana jawapan munasabah]
3. Tamadun Indus yang muncul di Sungai Indus pada sekitar tahun 2500 SM telah berjaya
membina bandar terancang terawal di dunia.

(a) Nyatakan dua faktor pembentukan tamadun Indus.

…………………………………………………………........................................................
………………………………………………………………………………………...........
……………………………………………………………………………………………....
[2 markah]
(b) Namakan dua bandar utama yang terbentuk di lembah Indus
(i) ………………………………………………………...................................................
(ii) ………………………………………………………...................................................
[2 markah]
(c) Senaraikan dua kegiatan ekonomi masyarakat Indus
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
[2 markah]
(d) Nyatakan dua fungsi bandar terancang dalam masyarakat tamadun Indus
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
................................................................................................................................................
[2 markah]

(e) Sekiranya anda dilantik sebagai pegawai perancang bandar, apakah cadangan anda untuk
mewujudkan bandar terancang?
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
................................................................................................................................................
[2 markah]
3. a) Nyatakan dua faktor pembentukan tamadun Indus
F1 tanah yang subur
F2 mempunyai bekalan air
F3 kepandaian penduduk menyesuaikan diri dengan alam sekitar

b) Namakan dua bandar utama yang terbentuk di lembah Indus .

F1 Mohenjo Daro
F2 Harappa

c) Senaraikan dua kegiatan ekonomi masyarakat Indus

F1 Menjalankan aktiviti Perdagangan
F2 Terlibat dalam Pertukangan / Menjadi artisan
F3 Aktiviti Pertanian dijalankan oleh petani
F4 Terlibat dalam penghasilan barangan logam

d) Nyatakan dua fungsi bandar terancang dalam masyarakat tamadun Indus

F1 Menjadi pusat pentadbiran
F2 Berfungsi sebagai pusat petempatan
F3 Menjadi pusat perdagangan
F4 Pusat pengumpulan hasil pertanian
F5 Berfungsi sebagai pusat ibadat
F6 Menjadi tempat tinggal pemerintah
F7 Berfungsi sebagai pelabuhan

e) Sekiranya anda dilantik sebagai pegawai perancang bandar, apakah cadangan

anda untuk mewujudkan bandar terancang?
F1 Meningkatkan kemudahan infrastruktur
F2 Membina sistem rangkaian jalan raya yang terancang
F3 Memastikan kawasan perindustrian terletak jauh dari bandar
F4 Menyediakan kawasan rekreasi yang strategik
F5 Memperbanyak sistem kawalan keselamatan bagi menjamin keamanan
F6 Membina tempat kediaman yang teratur dengan dilengkapi pelbagai bentuk
kemudahan.
[Mana-mana jawapan munasabah]
 SOALAN ESEI

Tamadun Awal Lokasi

Tamadun Mesopotamia Sungai Tigris-Euphrates
Tamadun Mesir Purba Sungai Nil
Tamadun Indus Sungai Indus
Tamadun Hwang Ho Sungai Hwang Ho

1. (a) Terangkankan ciri-ciri tamadun awal manusia.

[4 markah ]

(b) Pada pendapat anda, mengapakah tamadun awal manusia muncul di lembah

sungai ?

[8 markah]

(c) Sebagai generasi muda, bagaimanakah anda dapat mengekalkan tamadun

bangsa?

[8 markah]
(a) Terangkankan ciri-ciri tamadun awal manusia
F1 Wujud petempatan kekal
H1a Hidup secara menetap
H1b Corak hidup lebih sistematik
H1c Terdapat kelangsungan makanan
H1d Lahir kemajuan dalam pertanian
C1d Contoh penanaman padi / penyimpanan makanan / penternakan
H1e Penciptaan peralatan baharu
C1e Seperti cangkul
H1f Penggunaan teknologi
C1f Seperti sistem pengairan
H1g Peningkatan pengeluaran dan ada lebihan pengeluaran
H1h Berlaku pertambahan penduduk

F2 Kehidupan berorganisasi
H2a Merangkumi aspek sosial / ekonomi / politik
H2b Wujud kestabilan dan kemakmuran dalam kehidupan
H2c Peringkat awal wujud sistem keluarga
H2d Pertambahan penduduk menebabkan masyarakat lebih kompleks
H2e Organisasi sosial berbentuk piramid
H2f Bersusun lapis
H2g Lapisan paling atas golongan bangsawan
H2h Diketuai raja
H2i Lapisan kedua golongan pembesar / ketua keluarga / ketua kelompok
H2j Pentadbiran / ilmuan / kumpulan kepakaran dan kesenian
H2k Rakyat biasa jumlahnya paling ramai
H2l Paling bawah golongan hamba

F3 Sistem pemerintahan
H3a Dibentuk untuk menjalankan pentadbiran
H3b Raja menggunakan unsur magis untuk mendapatkan pengiktirafan
H3c Raja mendakwa dirinya wakil Tuhan
H3d Raja sebagai ketua pemerintah
H3e Lahir sistem perundangan untuk menjaga keamanan / kemakmuran

F4 Pengkhususan pekerjaan
H4a Boleh meningkatkan produktiviti
H4b Boleh menghasilkan kemakmuran dan kestabilan politik
H4c Mencetuskan peningkatan dan perkembangan ekonomi
H4d Barangan / produk dihasilkan kumpulan tertentu
H4e Wujud pengkhususan dan kepakaran
H4f Menghasilkan pertukaran barangan / sistem barter
H4g Wujud perdagangan
H4h Berlakunya pertukaran ilmu / teknologi / budaya antara masyarakat
H4i Berlaku hubungan dengan tamadun luar

F5 Amalan agama dan kepercayaan

H5a Berkait rapat dengan pengiktirafan terhadap golongan pemerintah
H5b Pembahagian kelas social dalam masyarakat
H5c Perkembangan ilmu pengetahuan
H5d Kesenian
H5e Manusia cuba memahami dan menyesuaikan diri dengan alam sekeliling
H5f Alam sekitar dipercayai mempunyai semangat dan harus dihormati
H5g Demi menjaga keamanan dan kemakmuran hidup
C5g Contohnya pokok / batu / matahari / laut
H5h Agama tamadun awal dikenali politeisme
H5i Menyembah lebih daripada satu Tuhan

F6 Penciptaan bahasa dan sistem tulisan

H6a Menjadikan ilmu pengetahuan berkembang
H6b Bahasa tertua termasuklah bahasa Yunani / Sanskrit
H6c Sistem tulisan awal ialah cuneiform / hieroglif / ideogram
H6d Bahasa digunakan untuk perhubungan
H6e Sistem tulisan bertujuan untuk urusan pentadbiran
H6f Menyimpan rekod
H6g Penulisan undang – undang
H6h Hal – hal keagamaan
H6i Menyampaikan idea
H6j Memperkembangkan idea
H6k Mencatat idea pemikiran manusia

(b) Pada pendapat anda, mengapakah tamadun awal manusia muncul di lembah
sungai ?
F1 Tanah lanar yang subur
F2 Tanah pamah yang sesuai untuk pertanian
F3 Tanah rata sesuai untuk membina tempat tinggal
F4 Bekalan air untuk pertanian
F5 Sumber air untuk kegunaan harian
F6 Membekalkan sumber protein dan makanan
F7 Menstabilkan suhu persekitaran
F8 Mewujudkan suhu yang sesuai untuk tanaman
F9 Sungai menjadi jalan perhubungan
( Mana-mana jawapan yang munasabah )

(c) Sebagai generasi muda, bagaimanakah anda dapat mengekalkan tamadun

bangsa?
F1 Mematuhi ajaran agama
F2 Mengukuhkan semangat cinta negara
F3 Mengamalkan budaya bangsa
F4 Mengeratkan perpaduan bangsa
F5 Memelihara jati diri
F6 Menguasai ilmu pengetahuan
F7 Menguasai segala bidang kemahiran
F8 Menghindari budaya negatif
(mana-mana jawapan munasabah)
2. Gambar dan jadual berikut menunjukkan kod undang-undang Hammurabi tamadun
Mesopotamia dan pindaan undang-undang negara.
Kod Undang-Undang
Undang-Undang Malaysia
Hammurabi
Tahun Undang-Undang
2017 Rang Undang-undang Kanun Keseksaan (Pindaan)
2017
2017 Rang Undang-undang Pencegahan Jenayah
(Pindaan) 2017
2017 Rang Undang-Undang Perlindungan Pengguna
(Pindaan) 2017
2016 Rang Undang-undang Pentadbiran Undang-undang
Islam (Wilayah-wilayah Persekutuan) (Pindaan)
2016
2015 Rang Undang-Undang Majlis Keselamatan Negara
(Pindaan) 2015
2015 Rang Undang-Undang Penjara (Pindaan) 2015

a) Apakah sumbangan undang-undang tersebut kepada kesejahteraan hidup manusia?

[8 markah]

b) Bandingkan kod undang-undang Hammurabi dengan sistem perundangan negara kita.

[8 markah]

c) Apakah peraturan atau undang-undang yang telah anda patuhi?

[4 markah]
2. a) Apakah sumbangan undang-undang tersebut kepada kesejahteraan hidup
manusia?
F1 Undang-Undang ini telah berjaya mengelakkan wujudnya permasalahan
dikalangan masyarakat pelbagai kaum dan juga di kalangan susun lapis
masyarakat itu sendiri.
F2 Ia dapat mewujudkan perpaduan
F3 Mengukuhkan sistem organisasi dalam kehidupan masyarakat.
F4 Mewujudkan masyarakat yang berdisplin dan berperaturan
F5 Masyarakat akan hidup harmoni
F6 Kurang penjenayah dan masalah social
(mana-mana jawapan munasabah)

b) Bandingkan kod undang-undang Hammurabi dengan sistem perundangan

negara kita.
F1 Kod tersebut mempunyai 280 undang-undang atau hukuman
yang meliputi semua aspek kehidupan
F2 Hukuman dan denda yang dikenakan berbeza mengikut lapisan
masyarakat yang berlainan
F3 Undang-undang Hammurabi adalah berdasarkan prinsip bahawa
hukuman ke atas penjenayah adalah setimpal dengan kesalahan yang
dilakukannya
F4 Hak rakyat terhadap keadilan
F5 Undang-Undang Hammurabi ditulis pada tiang-tiang besar dan tinggi
ia memudahkan rakyat dapat mengetahuinya.
[maksima 4 markah]
F1 Undang-undang Malaysia terdiri daripada undang-undang sekular dan Undang-
Undang Syariah
F2 Hukuman adil untuk semua masyarakat tanpa mengira kaum, status atau agama
F3 Hukuman berbentuk jumlah tahun penjara atau bayaran wang
F4 Hak rakyat bersalah untuk dibicarakan
F5 Undang-Undang Malaysia dibukukan dan terdapat pindaan dan dibahaskan di
parlimen
[maksima 4 markah]

c) Apakah peraturan atau undang-undang yang telah anda patuhi?

F1 Tidak merokok di kawasan larangan iaitu di premis awam seperti sekolah dan
hospital
F2 Mematuhi peraturan jalan raya dan lalu lintas seperti mematuhi lampu trafik dan
lalu lintas
F3 Tidak melanggar peraturan yang telah ditetapkan oleh pihak sekolah
F4 Tidak melakukan vandalisme terhadap harta awam seperti tandas awam
F5 Mematuhi peraturan yang ditetapkan oleh Suruhanjaya Komunikasi Multimedia
Malaysia
F6 Menggunakan media sosial secara berhemah dan dengan tidak menimbulkan isu-
isu sensitif
F7 Hadir ke sekolah, tidak ponteng dan tidak melakukan gengsterisme
F8 Tidak terlibat dengan kegiatan tunjuk perasaan atau demonstrasi yang boleh
mengugat kesejahteraan negara
(mana-mana jawapan munasabah)
3. Tamadun Awal dunia banyak memberikan sumbangan kepada peradaban manusia hingga
kini.
(a) Nyatakan keistimewaan Tamadun Mesir Purba. [4 markah]

(b) Jelaskan sumbangan Tamadun Mesir Purba kepada peradaban manusia hari ini?
. [8 markah]

(c) Pada pandangan anda, mengapakah bidang pertanian masih penting walaupun
negara kita kini menuju ke arah negara maju ?
[8 markah]
3. (a) Nyatakan keistimewaan Tamadun Mesir Purba.
F1 Negara Kota
H1a Firaun Menes menyatukan semua nome menjadi sebuah kerajaan
H1b Mengasaskan sebuah pusat pentadiran di Bandar Thinis
H1c Pusat pentadbiran berpindah ke Mephis/Thebes
H1d Terdapat beberapa Bandar penting
H1e Heliopolis/Fayoun/Abydos
H1f Kehidupan di bandar
H1g Bandar merupakan tempat kediaman firaun/pusat
pentadbiran/perumahan/pelanuhan/keagamaan
F2 Kehidupan berorganisasi
H2a diketuai oleh Firaun
H2b firaun berkuasa mutlak
H2c dan dianggap suci
H2d Jawatn firaun diwarisi secar turun temurun
H2e Firaun dianggap sebagai jelmaa Tuhan Horus
H2f Firaun juga digelar sebagai Raja Matahari/percaya firaun ialah anak Tuhan Matahari
H2h Firaun berperanan sebagai ketua pendeta/pemilik tanah/ketua hakim/ketua
pahlawan
H2i Di bawah Firaun terdapat golongan bangsawan
F3 Sistem pemerintahan
H3a Diterajui oleh Firaun
H3b Firaun dibantu oleh golongan bangsawan
H3c Menjalankan pentadbiran/menjaga keamanan/mengurus dan
mengagihkan hasil makanan
H3d Golongan bangsawan terdiri daripada pegaai/penasihat/gabenor
wilayah/jurutulis
H3e Jurutulis dilantik untuk menulis rekod kerajaan
H3f Tamadun Mesir Purba mengikhtiraf wanita sebagai pemimpin
F4 Pengkhuusan pekerjaan
H4a Penenunan/pembuatan barang tembikar/peralatan
H4b eksport utama seperti tekstil dan kertas
H4c Antara aktiviti ekonomi termasuklah perlombongan emas
H4d Pengankutan air memainkan peranan penting
F5 Sistem kepercayaan
H5a Percaya kepada konsep politeisme
H5b Setiap tuhan dikaitkan dengan unsur alam
H5c Percaya kepada kehidupan selepas mati
H5d Mayat perlu disimpan/dijaga dengan rapi
H5e Makam mayat dipenuhi dengan peralatan/kep[erluan kehidupan
F6 Sistem tulisan
H6a dikenali sebagai Hieroglif
H6b Berasaskan kombinasi gambar dan symbol yang berdasarkan bunyi
H6c Tujuan untuk merekod aktiviti pertania/penguti[an cukai/keagamaan/amalan ritual
kepercayaan
(b) Jelaskan sumbangan Tamadun Mesir Purba kepada peradaban manusia
hari ini?
F1 Seni bina
H1a Pembinaan piramid
H1b Menggunakan batu bata
F2 Kewujudan sistem pendidikan
H2a untuk kanak-kanak keluarga atasan
H2b sejak umur yang rendah lagi
H2c institusi pendidikan diuruskan oleh rumah ibadat
H2d pendidikan bertujuan untuk melahirkan jurutulis
H2e dan menguruskan hal ehwal pertanian/pengawalan banjir di
sungai/pembinaan bangunan
F3 Penciptaan kertas
H3a daripada pokok papyrus
H3b memudahkan penyimpanan khazanah negara
F4 Sistem Tulisan
H4a sistem tulisan hieroglif
 H4b bertujuan mencatat aktiviti pertanian
H4c merekod pungutan cukai
H4d merekod amalan ritual
F5 Kemajuan ilmu perubatan
H5a melahirkan pengamal perubatan
H5b kemahiran dalam bidang pembedahan
H5c kemahiran dalam mengawet mayat
F6 Perkembangan ilmu pengetahuan
H6a matematk/algebra/geometri/astronomi
F7 Mencipta sistem pengairan
H7a menukarkan kawasan padang pasir menjadi kawaan pertanian yang
subur
H7b membina pengairan
H7c mengawal banjir di sungai Nil
F8 Sistem Kalendar
H8a 365 hari setahun
H8b 12 bulan dalam setahun
H8c pengetahuan dalam bidang astronomi/matematik

(c) Pada pandangan anda, mengapakah bidang pertanian masih penting walaupun
negara kita kini menuju ke arah negara maju ?
F1 Membantu meningkatkan ekonomi negara
F2 Mewujudkan pertanian dagangan
F3 Melahirkan usahawan tani
F4 Sumber bekalan makanan
F5 Mengurangkan pergantungan terhadap import
F6 Menjamin keselamatan rakyat ketika darurat
F7 Membantu petani miskin
F8 Kewujudann kursus pertanian di IPTA melahirkan graduan tani
F9 Keistimewaan iklim negara panas dan lembap sepanjang tahun
(mana-mana yang munasabah)