EDUP 3073

BUDAYA DAN
PEMBELAJARAN
 PENGERTIAN DAN
KONSEP
EDWARD B. TAYLOR (1871)
• Satu keseluruhan yang kompleks yang merangkumi
ilmu pengetahuan, kepercayaan, seni lukis, moral dan
akhlak, undang-undang, adat resam dan lain-lain
kemahiran yang diperolehi oleh manusia sebagai ahli
masyarakat.
CLYDE KLUCKOHN (1949)
• Satu cara hidup yang tersendiri.
 TUJUH UNSUR UTAMA BUDAYA
1. Agama dan upacara keagamaan
2. Sistem dan organisasi kemasyarakatan
3. Sistem pengetahuan
4. Bahasa
5. Kesenian
6. Sistem ekonomi
7. Sistem teknologi dan peralatan
Koentjaraningrat (2002)
 RUMUSAN
• Budaya dipelajari dan dikongsi serta diturunkan
kepada generasi baru segala artifak, ilmu
pengetahuan, kepercayaan, nilai dan harapan
masyarakat yang memberi panduan kepada ahli-
ahlinya tentang bagaimana hendak menghadapi
masalah.
• Budaya digunakan untuk menyesuaikan diri
dengan persekitaran sosial dan fizikal yang ada.
 FUNGSI BUDAYA
• IDENTITI
- bergantung kepada kejayaan dan
kemajuan masyarakat
• PERPADUAN
- penyatuan pelbagai kelompok dan
masyarakat
• KONFLIK
- berlaku kesamaran norma-norma
masyarakat
 KELOMPOK

• Satu kumpulan manusia yang paling

berinteraksi dengan satu cara
tertentu, merasakan diri mereka
dimiliki dan dianggap oleh ahli-ahli
lain sebagai ahli.

Robert Merton (1968)

 TIGA TRAIT ASAS KELOMPOK
1. Interaksi berpola
- sosial
- peribadi
2. Keanggotaan
- perasaan kekitaan
3. Identiti
- gambaran
 CIRI-CIRI PENTING BUDAYA
DALAM SESUATU KELOMPOK
• Budaya perlu dipelajari
• Dikongsi
• Bersifat sejagat
• Boleh diwarisi
• Berubah-ubah
• Mempunyai unsur simbolik
 PERKAITAN KELOMPOK DAN
BUDAYA
• Setiap kelompok mempunyai budaya tersendiri.
• Diperturunkan dari generasi ke generasi.
• Setiap kelompok mempunyai nilai dan
kepercayaan yang menjadi garis panduan umum
untuk hidup bermasyarakat.
• Setiap kelompok mempunyai nilai baik dan buruk
terhadap sesuatu perbuatan atau tingkah laku
 PERKAITAN KELOMPOK DAN
BUDAYA
• Setiap kelompok mempunyai simbol atau
lambang yang mempunyai makna – keris.
• Setiap kelompok mempunyai bahasa untuk
berkomunikasi.
• Setiap kelompok berkongsi norma yang perlu
dipatuhi dan apa yang tidak boleh dilakukan.
• Budaya sesuatu kelompok juga mengalami
perubahan mengikut perkembangan semasa.
 KEPENTINGAN MEMAHAMI
KONSEP BUDAYA KEPADA GURU
• Dapat menerapkan unsur hormat menghormati.
• Dapat memupuk perpaduan.
• Tidak ada sifat prasangka atau prejudis terhadap
diri murid.
• Dapat memupuk jati diri.
• Dapat memupuk sifat patrotik.
 JENIS DAN DEMOGRAFI
KELOMPOK
• Demografi ialah kajian saintifik mengenai
kependudukan dari segi saiz, komposisi,
taburan dan perubahan penduduk.
DEMOGRAFI MENGIKUT BANGSA DAN ETNIK
• Bangsa Melayu - 54%
• Bangsa Cina - 25%
• Bangsa India - 7.5%
 KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA
• Bangsa
- pemahaman terhadap identiti bangsa dapat
mengukuhkan serta mengeratkan hubungan.
- mewujudkan integrasi melalui penerimaan ciri
bangsa lain tanpa mengambil kira identiti dan
asal usul.
- menyatupadukan pelbagai kelompok melalui
satu identiti bersama dan menghapuskan perbezaan.
 KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA
• Bahasa
• Adat resam
• Struktur masyarakat/kelas sosial
• Jantina
• Bangsa
• Kepercayaan
 BANGSA
• Penerimaan ciri-ciri masyarakat/kaum/bangsa
tanpa mengambil kira identiti dan asal usul.
• Tidak ada prasangka dan prejudis.
• Perkongsian pola budaya.
• Asimilasi budaya iaitu kumpulan minoriti
mempelajari ciri-ciri kebudayaan masyarakat
setempat.
• Asimilasi struktur iaitu kumpulan minoriti berjaya
menyertai institusi utama dan aktiviti sosial
 MASYARAKAT

• Struktur sosial tidak statik atau tetap ia lebih

bersifat mobiliti sosial
• Unsur penting dalam stratifikasi sosial ialah
status
• Status ialah kedudukan atau tempat seseorang
atau kelompok dalam struktur sosial masyarakat
atau pola hubungan sosial tertentu : ascribed
status, assigned status, achived status.
 BAHASA
• Mempunyai simbol dan lambang untuk sesuatu
kelompok.
Fungsi Bahasa :
• Menyesuaikan diri
• Mewujudkan kebudayaan melalui komunikasi
• Memupuk perpaduan dalan kalangan pelbagai
kaum
Bincangkan bagaimana guru mengaplikasikan
pelbagai pedagogi dalam pengajaran bahasa
untuk mencapai perpaduan kaum.
 PERBINCANGAN
• Di Malaysia terdapat lebih puluhan jenis bahasa yang
dipertuturkan oleh penutur jati yang terdiri daripada pelbagai
etnik? Senaraikan bahasa-bahasa yang terdapat di Malaysia.
• Apakah pentingnya penggunaan satu bahasa sebagai bahasa
pengantar kepada sebuah negara seperti Malaysia?
 FAKTOR-FAKTOR YANG
MENYEBABKAN PERUBAHAN
KEPADA BAHASA.
• Pertembungan masyarakat dan budaya
• Penjajahan, peperangan dan perpindahan
• Perubahan populasi, kelas sosial, etnik, umur,
jantina, penemuan baru (kaedah, benda-benda,
peralatan)
• Pendidikan, penghijrahan, perdagangan, agama
dan status ekonomi
 STRUKTUR MASYARAKAT /
KELAS SOSIAL
• Kedudukan individu atau kelompok dalam
masyarakat berdasarkan :
- keturunan/kasta/ bangsa
- jenis keluarga
- agama
- tahap pendidikan
- kekayaan
- usia
 KELAS SOSIAL

• Golongan individu yang menyandang

kedudukan/jawatan, memiliki cara hidup tertentu,
mempunyai hak istimewa tertentu dan memiliki
prestij.
• Ciri-ciri saperti berpakaian, cara berkomunikasi,
cara mengisi masa lapang, kelengkapan rumah,
dll
Bincangkan bagaimana kelas sosial
mempengaruhi pencapaian akedemik seseorang
murid
 ADAT RESAM
• Adat ialah kebiasaan
• Resam ialah peraturan, hukuman, norma yang dijunjung
oleh kelompok masyarakat.
• Adat bermula drp kelahiran, perkahwinan sehingga
kematian.
Senaraikan adat resam kelahiran, perkahwinan dan
kematian pelbagai bangsa dengan membuat banding
beza menggunakan pengurusan grafik. Jelaskan
persamaan dan perbezaannya.
 KEPERCAYAAN

• Akaun tentang kebenaran sesuatu perkara.

• Islam – akidah atau iman
• Hindu – hukum karma dan pembahagian kasta
• Buddha – nirvana
• Konfucianisme – tatasusila
• Kadazan – animisme dan pemujaan
 TUJUAN PANTANG LARANG MASIH
DIAMALKAN DALAM
MASYARAKAT
• Menjaga tingkah laku
• Mengelakkan kecelakaan
• Menjaga keselamatan
• Kebaikan kesihatan
• Kesinambungan tradisi
• Memupuk nilai murni
 JANTINA/GENDER

• Jantina merupakan perbezaan biologi.

• Gender berdasarkan hubungan sosial dan
budaya
- masyarakat Cina utamakan anak lelaki
sebagai pewaris keturunan.
 PERBEZAAN ANTARA BANGSA DAN
MASYARAKAT

Bangsa
• Berkait dengan nasionaliti & semangat
kebangsaan, iaitu orang-orang yg sama-sama
berjuang utk mewujudkan sesebuah negara yg
dianggap baru & merdeka. Sekumpulan orang yg
mempunyai ciri-ciri kebudayaan, nilai & aspirasi
yg sama, contoh : Bangsa Malaysia.
 MASYARAKAT

• Sekumpulan manusia yg hidup di satu tempat.

Ikut peraturan, ada norma tertentu untuk tingkah
laku. Mempunyai sistem nilai yang sama & ada
sistem kawalan sosial. Berinteraksi antara satu
dengan lain. Cara hidup,kebudayaan yg lebih
kurang sama. Mempunyal komitmen terhadap
kebaikan masyarakat.
 APAKAH YANG DIMAKSUDKAN
DENGAN ETHNOSENTRISME?

• Sikap atau kepercayaan bahawa kebudayaan

sendiri lebih baik atau lebih tinggi dari orang
lain. Contoh sesetengah orang Barat yang
memandang rendah orang Asia.
 MODEL PEMBENTUKAN
NEGARA
Integrasi
• Satu proses bagi mewujudkan satu
identiti nasional dalam kalangan kumplan
yang terpisah dari segi kebudayaan, sosial dan
lokasi dlm sesebuah unit politik. Boleh berlaku
melalui proses akomodasi, akulturasi, asimilasi
atau amalgamasi.
 AKOMODASI

Definisi :
• Setiap kump etnik menyedari dan menghormati
norma dan nilai kumpulan etnik lain serta tetap
mempertahankan budaya hidup masing-masing.
A+B+C=A+B+C. (A, B & C adalah budaya
kumpulan). Contoh : Malaysia
 AKULTURASI
Definisi:
• Proses penerimaan unsur kebudayaan dalam
kalangan kelompok
• Contoh: Penggunaan tali leher, angpau, makanan
yong tau foo, hiburan.
• Berbeza dgn proses asimilasi,akulturasi tidak
menyebabkan kehilangan identiti asal masyarakat
penerima.
 ASIMILASI
Definisi:
• Proses percantuman & penyatuan antara kump
etnik yang berlainan budaya sehingga
membentuk satu kelompok
dengan kebudayaan & identiti yg sama.
• A+B+C= A (A merupakan golongan dominan
sementara B & C adalah kump minoriti). Cth:
orang Melayu di Thailand, Baba dan Nonya di
Melaka, orang Cina di Indonesia.
 AMALGAMASI

Definisi:
• Satu proses yang terjadi apabila budaya atau
ras bercampur untuk membentuk jenis budaya
dan ras baru. A + B + C = D. Contoh : kumpulan
baru hasil perkahwinan campur.
 CARA UNTUK MEMUPUK HUBUNGAN
ETNIK YANG HARMONIS

• Guru menjadi teladan dan adil, tidak

ethnosentrik.
• Peneguhan positif utk tingkah laku yang
menyokong integrasi etnik.
• Bahan p&p pelbagai etnik
• Aktiviti p&p pelbagai etnik
• Tingkatkan fahaman budaya pelbagai kaum
 KEPENTINGAN HUBUNGAN ETNIK

• sebuah negara pelbagai kaum yang pernah menghadapi

konflik etnik
• Hubungan etnik berkait rapat dengan:
- seluruh struktur sosial masyarakat dan
memberi pemahaman tentang darjah pluralisme
sosial dan kebudayaan
- punca konflik
- sejauhmana struktur masyarakat bersifat kolonial
 KEPENTINGAN HUBUNGAN ETNIK
• Hubungan etnik menggambarkan perkembangan sejarah
negara dan kemampuan sosioekonomi negara.
• Hubungan etnik dapat mencerminkan darjah dan sumber
ketegangan sosial.
• Melalui hubungan etnik, dapat fahami isu prasangka dan
diskriminasi yang berlaku serta gambaran tentang peranan
faktor personaliti dalam menentukan tatalaku anggota
masyarakat.
 KEPENTINGAN HUBUNGAN ETNIK

• Hubungan etnik dapat membantu dalam memahami kesan

perindustrian dan perubahan sosial.
• Hubungan etnik mempengaruhi dasar sosial dan
perancangan sosial negara.
 IMPLIKASI
KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA - GURU
• Penerimaan dan layanan adil
- Membentuk persefahaman dalam
kalangan murid : SES, tempat
tinggal, budaya, adat resam,
kepercayaan dan agama.
- Tidak bias.
- Elak pelabelan
 IMPLIKASI
KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA - GURU
• Strategi pembelajaran koperatif
- pelbagai kaum
- interaksi pelbagai hala
- galakan team building
- gaya pembelajaran
- sikap toleransi
- berkongsi pengetahuan dan pengalaman.
 IMPLIKASI KEPELBAGAIAN SOSIOBUDAYA -
GURU
• Pengurusan bilik darjah dan pengurusan hubungan
- membentuk disiplin murid / kawalan kelas
- peraturan dan rutin bilik darjah
- membina hubungan : kajian sisiometrik
- pengetahuan tentang sesuatu kaum kaum.
- sensitif dengan tabiat dan perangai bangsa sendiri dan
penyataan yang dinyatakandalam kelas
- imej bilik darjah yang positif kepada pelbagai kaum.
 IMPLIKASI
KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA - GURU
• Aspirasi atau jangkaan guru
- jangkaan yang berbeza berdasarkan bangsa,
jantina dan kelas sosial.
- sistem pengaliran berdasarkan pencapaian akademik.
- amalan diskriminasi
- amalan pembelajaran yang berkualiti.
 IMPLIKASI
KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA - GURU
• Pemilihan sumber
- perlu bijak memilih alat bantu belajar.
- ada unsur-unsur budaya pelbagai kaum dalam
sumber pembelajaran.
- elakkan unsur-unsur sensitif dan negatif.
 CABARAN
MENGAJAR DALAM KELAS
PELBAGAI SOSIO- BUDAYA
• Memilih kaedah pengajaran yang sesuai
• Membentuk disiplin murid
• Membentuk persefahaman dalam
kalangan murid
• Melaksanakan aktiviti dalam pengajaran
dan pembelajaran
 PERBINCANGAN
• Bincangkan bagaimana guru dapat menwujudkan proses
pengajaran pembelajaran yang berkesan dalam kelas
kepelbagaian sosiobudaya.
 IMPLIKASI
KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA - MURID
• Gaya komunikasi – pelbagai dialek
• Gaya belajar – pelbagai
• Pandangan berbeza – konflik
• Hubungan – tanggungjawab
• Tanggungjawab – amalan yang berbeza
 IMPLIKASI
KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA -
• Sekolah yang pelbagai jenis – SK, SJK (C),SEKOLAH
SJK(T), SK (A),
SMK, TEKNIK, VOKASIONAL, BESTARI, BERASRAMA,
SAINS DLL.
• Fokus berbeza dan mengamal budaya yang berbeza.
• Sekolah bandar dan luar bandar.
• Aspirasi sekolah.
• Kepimpinan pengurus sekolah – iklim sekolah
 KELAS SOSIAL
• Taraf sosioekonomi sesebuah keluarga.
JENIS KELAS SOSIAL
• Atasan – bangsawan, ahli koprat
• Pertenganhan atasan – berjawatan, pendidikan tinggi
• Pertengahan bawahan – lulusan diploma, sijil
• Pekerja – pekerja kolar biru
• Bawah – tidak ada pendidikan formal
 IMPLIKASI KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA – KELAS
SOSIAL
Kelas sosial
- atasan, menengah, bawah
- cara didikan
- aspirasi keluarga
- pendidikan ibu bapa
- masyarakat setempat
- pergaulan
- kelengkapan peralatan pembelajaran
 PERBINCANGAN
• Bincangkan bagaimana pihak sekolah dapat mengurangkan
impak kelas sosial keluarga murid terhadap pembelajaran
mereka.
• Bincangkan bagaimana anda dapat membantu murid luar
bandar mempertingkatkan mutu pencapaian akademik.
 IMPLIKASI KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA –
KURIKULUM TERSIRAT
• Pembelajaran berlaku tanpa dirancang. ianya terhasil dari
daripada amalan di dalam bilik darjah. Cth kerjasama, patuh
pada arahan.
• Bangsa – menerapkan nilai budaya masyarakat.
• Kelas sosiaL – pergaulan tidak mengikut jurang sosial.
 IMPLIKASI KEPELBAGAIAN
SOSIOBUDAYA –
KURIKULUM TERSIRAT
• Kepercayaan – tidak pada hanya agama Islam
• Bahasa – menghormati bahasa ibunda dan dialek.
• Jantina – tahu batasan pergaulan.
 KETAKSAMAAN
PELUANG PENDIDIKAN

• Keadaan di mana seseorang individu tidak mendapat

ganjanran pendidikan yang sama dan berkualiti.
 KETAKSAMAAN
PELUANG PENDIDIKAN
• KELAS SOSIAL
• JANTINA
• KUMPULAN MINORITI
• MURID KEPERLUAN KHAS
• ISU-ISU KETAKSAMAAN PELUANG PENDIDIKAN
- ORANG ASLI
- INDIGENOUS
- PEDALAMAN
 FAKTOR MEMPENGARUHI
KETAKSAMAAN PELUANG
PENDIDIKAN
i. kemudahan mendapatkan guru
ii. kemudahan bahan-bahan rujukan
iii. kelas sosial masyarakat
iv. lokasi sekolah dan tempat tinggal
v. kemudahan ICT
vi. peluang kerjaya selepas tamat belajar.
 USAHA MERAPATKAN JURANG
KETAKSAMAAN PENDIDIKAN

• Rancangan Makanan Tambahan (RMT)

• Kumpulan Wang Simpanan Pelajar Miskin
(KWAPM)
• Bantuan Makanan Asrama
• Bantuan Perjalanan dan Pengangkutan Murid
• Jaket Keselamatan
• Elaun Bulanan Pelajar Kurang Upaya
• Skim Pinjaman Buku Teks (SPBT)
• Skim Baucer Tuisyen (SBT)
 FAKTOR YANG
MENYEBABKAN
BERLAKUNYA
KETAKSAMAAN PELUANG
PENDIDIKAN
• kurangnya guru pakar yang berpengalaman dalam satu- satu
bidang.
• Pertumbuhan pusat urban yang lembab
• Suasana persekitaran fizikal dan sosio budaya bagi kawasan
pedalaman juga kurang merangsang
 FAKTOR YANG MENYEBABKAN
BERLAKUNYA KETAKSAMAAN PELUANG
PENDIDIKAN
• Jurang digital juga wujud iaitu perbezaan dari segi akses
kepada kemudahan ICT antara lokasi dan penguasaan
kemahiran ICT dalam kalangan guru.
• Selain lokasi, jurang pendidikan juga wujud antara jenis
sekolah, kaum, jantina, taraf sosioekonomi dan tahap
keupayaan pelajar.
• Cara ataupun pendekatan yang digunakan oleh guru di dalam
kelas.
• Jurang sosioekonomi
 PROGRAM KERAJAAN UTK
PENDIDIKAN ORANG ASLI

• Kia-2m
• Program persiangan salinatan
• Kurikulum kap oleh BPG
• RMT – rancangan makanan tambahan
• SPBT - skim pinjaman buku teks
 USAHA KERAJAAN UTK WUJUDKAN
KESAMARATAAN PENDIDIKAN

• Pendidikan percuma pd semua peringkat

• Mengadakan kurikulum yg sama
• Peluang diberi tidak kira latar belakang
• Menggunakan bahasa penghantar- sjk (T)
 USAHA KERAJAAN
UTK WUJUDKAN
KESAMARATAAN
PENDIDIKAN
• Mengadakan sistem persekolahaan yg sama
• Memberi bantuan persekolahan
• Memastikan tenaga pengajar dlm semua sekolah.
• Memastikan guru yang berkualiti.
 PROGRAM
MEWUJUDKANPERSEKITARAN
SEKOLAH YANG MESRA BUDAYA.
i. Aktiviti Kebudayaan mengikut kaum
ii. Sambutan perayaan mengikut kaum
iii. Penglibatan murid pelbagai kaum dalam setiap aktiviti
iv. Mewujudkan ruang memaparkan maklumat mengenai budaya
setiap kaum
v. Program RIMUP
 KAEDAH PENGAJARAN
UNTUK MURID PELBAGAI
BUDAYA
i Pendekatan koperatif
ii. Pendekatan kolobaratif
iii. Kaedah mediatif
iv. Kaedah direktif
v. Kajian masa depan
vi. Kaedah generatif
vii. Kontekstual
viii.Metakognitif
 PERSEKITARAN BILIK
DARJAH YANG MESRA
BUDAYA
1) Terdapat meja dan kerusi yang sesuai dengan murid dan
boleh diubah suai mengikut keperluan aktiviti.
2) Mempunyai pencayaan dan pengudaraan yang baik.
3) Mengecat dinding dengan warna - warni yang ceria dan
lembut.
 PERSEKITARAN BILIK DARJAH
YANG MESRA BUDAYA
5. Memasang langsir dengan warna yang ceria, terang dan
lembut.
6. Melukis mural di sekitar kelas.
7. Keselamatan yang terjamin seperti pelan kebakaran dan
pemadam api.
8. Sudut budaya, sudut sejarah dan sudut patriotik. Sudut-
sudut ini dapat mendedahkan murid-murid kepada pelbagai
agama, adat resam, kebudayaan serta kepercayaan dari
pelbagai kaum etnik.
 PERSEKITARAN BILIK
DARJAH YANG MESRA
BUDAYA
• Sudut pembelajaran dan aktiviti yang dapat membantu
perkembangan intelek murid seperti sudut boneka, kognitif,
kinestetik serta sudut kreativiti dan sebagainya.
• Sudut bacaan seperti buku cerita dan majalah pendidikan dan
sudut multimedia seperti komputer, televisyen dan
multimedia.
 PERSEKITARAN BILIK
DARJAH YANG MESRA
BUDAYA
• Susun atur tempat duduk - taburan di antara murid-murid dari
pelbagai kumpulan etnik dalam satu kumpulan.
• Secara tidak langsung dapat mewujudkan serta memupuk
satu suasana mesra budaya.
 PERSEKITARAN BILIK
DARJAH YANG MESRA
BUDAYA
• Aktiviti melukis mural - tema lukisan mural berkisar mengenai
perayaan-perayaan serta kebudayaan perihal pelbagai kaum
etnik di negara ini.
• Aktiviti yang boleh dilakukan oleh murid-murid dari pelbagai
latar belakang kumpulan etnik supaya dapat memupuk
perasaan kekitaan dalam kalangan mereka.
 PERSEKITARAN BILIK
DARJAH YANG MESRA
BUDAYA
• Ruang untuk bekerja adalah penting untuk memupuk nilai
kerjasama dan tolong menolong antara murid dari pelbagai
latarbelakng dan budaya.
 PERBINCANGAN

• Mengapakah susun atur tempat duduk murid penting

untuk mewujudkan persekitaran bilik darjah yang mesra
budaya? Beri contoh.
• Jelaskan cara seseorang guru boleh membantu
mewujudkan persekitaran fizikal bilik darjah yang mesra
alam?
• Bincangkan bagaimana guru mewujud dan mengurus
persekitaran bilik darjah mesra budaya.
• Bincangkan bagaimana persekitaran bilik darjah mesra
budaya dapat merealisasikan konsep 1 Malaysia.
 PENGURUSAN PERSEKITARAN
SOSIOEMOSI
• Sosioemosi - satu proses berinteraksi dan mengadaptasi diri
dalam masyarakat.
• Penting untuk mewujudkan pengajaran yang menyeronokkan.
• memahami keperluan, emosi dan pandangan orang lain untuk
membina kemahiran sosial di dalam kelas yang mempunyai
latar belakang majmuk yang mesra dan harmoni.
• Cara kanak-kanak menyatakan emosinya bergantung kepada
apa yang telah dipelajarinya mengenai penerimaan oleh
masyarakat. Cth beratur untuk naik bas sekolah.
• Cara yang paling mendatangkan kepuasan dan yang telah
dipelajarinya untuk mendapatkan sesuatu dengan paling
mudah dan cepat.
• “Belajar melalui bermain” adalah salah satu strategi
pengajaran yang dapat memberi perhatian kepada sosio-
emosi pelajar dalam kelas pelbagai budaya.
• Melalui bermain murid mudah membuat penerokaan,
penemuan pembinaan melalui pengalaman langsung secara
semula jadi.” [Huraian Kurikulum Prasekolah Kebangsaan,
2003]
• Bermain adalah proses spontan yang dapat menghasilkan
pengalaman, pembelajaran dan kemahiran.
• Bermain membolehkan murid melakukan aktiviti yang kreatif.
• Melalui bermain murid dapat belajar pelbagai perkara dan ia
dikenali sebagai pembelajaran tidak formal.
 KEPENTINGAN
PENGURUSAN
• Proses pengajaran dan pembelajaran akan lebih berkesan.
SOSIOEMOSI
• Iklim bilik darjah ceria dan kondusif memberi kesan yang baik
terhadap prestasi kesuluruhan
• Tidak memberi tekanan mental kepada murid dan guru
• Murid rasa tidak tergangggu dan selesa
• Murid mudah memberi tumpuan kepada pengajaran dan
pembelajaran
 RUMUSAN
• Peranan guru sangat penting dalam pengurusan sosioemosi
dengan memberi penekanan kepada kebolehan dan
keyakinan murid untuk berinteraksi dengan rakan di dalam
kelas pelbagai budaya.
PERHUBUNGAN ANTARA KELOMPOK
ETNIK
• Usaha yang berterusan dalam memupuk dan mengekalkan
hubungan etnik yang harmonis terutama di sekolah - RIMUP
• Pembangunan ekonomi dan kestabilan politik perlu seiring dan
seimbang supaya tidak timbul kepincangan dalam masyarakat
sehingga menimbulkan konflik.
• Suasana P&P yang berkesan dalam bilik darjah dan dalam
jangka waktu panjang dapat mewujudkan “1 Malaysia”.
 KEPENTINGAN MEMAHAMI
HUBUNGAN ETNIK
• Pernah menghadapi konflik etnik 13 Mei 1969
• Hubungan etnik berkait rapat dengan:
- seluruh struktur sosial masyarakat dan
- memberi pemahaman tentang darjah pluralisme sosial
dan kebudayaan ,
- punca konflik
- sejauhmana struktur masyarakat bersifat kolonial
 PERBINCANGAN
a. Kontrak sosial
b. Dasar “ Pecah dan Perintah” zaman pemerintahan British
c. Pembentukan Negara Bangsa
d. Dasar Kebudayaan Nasional
e. Konsep “ 1 Malaysia”
 EFFECTIVE TEACHER
“Effective teachers have good command of their
subject matter and a solid core of teaching skills.
They have excellent instructional strategies
supported by methods of goal setting,
instructional planning, and classroom
management. They know how to motivate,
communicate, and work effectively with students
who have different levels of skills and come from
culturally diverse backgrounds. Effective teachers
also understand how to use appropriate levels of
technology in the classroom. “ (Santrock, 2006)
 GURU YANG BERKESAN DALAM
KONTEKS PELBAGAI BUDAYA
• Prihatin dan peka terhadap situasi sekeliling
serta kepelbagaian budaya murid
• Sistematik dalam merancang dan mengurus
sumber P&P mesra budaya.
• Penyabar menghadapi kerenah murid pelbagai
latar belakang dan budaya
• Susun atur bilik darjah mesra budaya
• Pembinaan pelbagai alat BBM dan BBB
• Penilaian yang membolehkan murid
menunjukkan kebolehan mereka.
 DEFINISI
PEDAGOGI RELEVAN BUDAYA

“a pedagogy that empowers students intellectually, socially,

emotionally, and politically by using cultural reference to impart
knowledge, skills, and attitudes.”
- Gloria Ladson-Billings (1994)
 KEPENTINGAN PEDAGOGI
RELEVAN BUDAYA
• Mempertahankan identiti budaya dan
mengetahui serta menghargai warisan budaya
orang lain.
• Memenuhi tuntutan sosial murid-murid berlainan
budaya.
• Menghubungkan pengalaman di rumah dengan
pengalaman di sekolah.
• Menggunakan strategi bimbingan yang meluas
serta mampu dikaitkan dengan gaya
pembelajaran yang berbeza.
 PERANAN GURU DALAM
PELAKSANAAN PEDAGOGI

• Memilih bahan bacaan yang boleh dikaitkan dengan

pengalaman setiap murid dalam bilik darjah.
• Menguasai pelbagai strategi pengajaran dan
pembelajaran
• Ketahui dan memahami perkataan yang
menyinggung budaya murid
• Wujudkan/carikan bahan bacaan sesuai dengan
setiap budaya murid.
• Galakkan murid membaca dan memahami bahan
rentas budaya.
 PERANAN GURU
MELAKSANAKAN PEDAGOGI
RELEVAN BUDAYA

• Penerimaan guru terhadap murid

• Pendekatan yang sesuai
• Komited dengan kerjaya
• Penglibatan guru dengan masyarakat setempat
• Rasa hormat kepada murid berlainan etnik
• Sikap penyayang
• Penggunaan sumber P&P setempat.
 PERBINCANGAN

• Bincangkan implikasi yang mungkin akan timbul jika pedagogi

relevan budaya tidak diambil kira semasa guru menjalankan
proses pengajaran dalam bilik darjah.
• Bincangkan bagaimana guru dapat memastikan pedagogi
relevan budaya dapat dilaksanakan dengan berkesan.
• Bincangkan bagaimana guru menyebatikan elemen adat
resam dalam proses pengajaran dan pembelajaran dalam
bilik darjah. Beri contoh tajuk pengajaran dan aktiviti yang
hendak dilaksanaannya.
• Bincangkan bagaimana guru menilai keberkesanan pedagogi
relevan budaya yang dilaksanakannya.
 KELAS BERCANTUM

• Satu bentuk pengajaran yang mana seorang guru

mengajar murid-murid terdiri daripada beberapa gred
atau lebih satu gred di dalam sebuah bilik darjah.
(UNESCO 1988).
• Kurang murid selalunya di pendalaman.
• Kurang guru dan perlu mengajar lebih dari satu kelas
pada masa tertentu.
 CIRI-CIRI KELAS BERCANTUM

• Kelas ini wujud di sekolah rendah sahaja

• Murid-murid berbeza peringkat umur dan tahun
persekolahan.
• Bilangan murid kurang dari 10 orang dan tidak
membolehkan satu kelas dibuka.
• Guru mengajar lebih dari satu tahun
persekolahan kerana peruntukan guru mengikut
bilangan kelas.
• Strategi P&P berbeza daripada kelas biasa
 PEDAGOGI KELAS
BERCANTUM
• Mengambil kira konsep kepelbagaian murid
kerana setiap murid mempunyai tanggapan,
imiginasi, minat dan konsentrasi yang berbeza
walaupun umur yang sebaya.
• Murid perlu dibahagikan kepada kumpulan-
kumpulan kecil.
 PELAKSANAAN P&P KELAS
BERCANTUM
• Kumpulan Sama Kebolehan
• KumpulanPelbagai Kebolehan
• Kumpulan Tahun Persekolahan
• Kumpulan Sosial
• Kumpulan Individu
 KAEDAH KELAS BERCANTUM
(KAEDAH INI SESUAI DIPRAKTIKAN APABILA
CANTUMAN KEMAHIRAN TIDAK DAPAT
DICANTUMKAN)
MASA TAHUN 2 TAHUN 3

15 MINIT GURU MENGAJAR KERJA SENDIRI

15 MINIT KERJA SENDIRI GURU MENGAJAR

 PENGURUSAN MASA KAEDAH
KELAS
(KAEDAH INI SESUAI DIPRAKTIKKAN
SEBELUM KEBOLEHAN MURID DIKETAHUI.
APABILA KEMAHIRAN YANG SAMA DIAJAR)

MASA TAHUN 2 TAHUN 3

20 MINIT GURU MENGAJAR
40 MINIT MURID MEMBUAT AKTIVITI SET 1, 2, 3
…….
 PERBINCANGAN

• Dalam kumpulan enam orang hasilkan satu Rancangan

Pengajaran Harian Kelas Bercantum. Pilih tahun dan
topik pengajaran Bahasa Melayu.
 SOSIOLINGUISTIK

• Satu bidang ilmu yang mengkaji ciri-ciri dan fungsi variasi

bahasa serta turut mengkaji pengaruh budaya terhadap
sesuatu bahasa yang digunakan.
 PERANAN BAHASA DALAM
MASYARAKAT PELBAGAI BUDAYA

• Alat perhubungan manusia dalam kehidupan

bermasyarakat.
• Kata-kata yang diungkapkan menggambarkan
sikap, kepercayaan, fahaman dan pandangan.
• Menentukan tahap keharmonian dan keamanan
negara.
• Membimbing dan menasihati dalam kalangan
ahli keluarga dan masyarakat.
 PERANAN GURU DALAM ASPEK
SOSIOLINGUISTIK
• Membentuk jati diri.
• Menghayati bahasa rasmi dan budaya nasional.
• Menerap nilai-nilai menghormati perbezaan
bahasa dan budaya menurut etnik.
 SOALAN

BAGAIMANA GURU MEMAINKAN PERANAN DALAM

MEMARTABATKAN BAHASA KEBANGSAAN DENGAN
MEMBENTUK RAKYAT YANG MEMPUNYAI JATI DIRI
SEBAGAI RAKYAT MALAYSIA DAN PADA WAKTU YANG
SAMA MENGEKALKAN PELBAGAI WARISAN BUDAYA
ETNIK.
 SITUASI
Kelas Tahun 6 Murni terdiri daripada murid pelbagai bangsa
dan agama. Mereka kadang kala tidak dapat menerima antara
satu sama lain apabila guru memberi aktiviti kumpulan.

Bincangkan bagaimana guru mengatasi situasi ini. Lakonkan.

 GANGGUAN DAN HALANGAN BAGI
KOMUNIKASI BERKESAN
HALANGAN HURAIAN
Kritikan Tidak menghormati orang lain dengan membuat
penilaian yang negatif.
Panggilan nama Memperkecilkan seseorang dengan gelaran yang
negatif.
Mengarah/Meng Mengarahkan seseorang membuat apa yang dia mahu
ancam
Gaya penyoalan Memberi gambaran ciri-ciri penyiasatan
yang
keterlaluan

Tidak Mengenepikan masalah orang lain dengan cara

mempedulikan mengalihkan perhatian
orang lain
 CARA GURU MEWUJUDKAN
KOMUNIKASI BERKESAN

• Kemukakan soalan bagi menunjukkan perhatian dan minat

terhadap respon pelajar. Gunakan soalan terbuka dan soalan
yang memerlukan penjelasan serta contoh tambahan.
• Berikan maklum balas bagi menjelaskan tingkah laku yang
diperhatikan hasil tindakan yang diambil. Sentiasa memberi
maklumbalas positif dalam kelas atau kumpulan. Berikan
maklum balas negative secara peribadi tanpa perasaan
marah.
• Membuat parafrasa bagi menunjukkan anda memahami
maksud mesej yang diterima. Menyatakan semula pernyataan
asal secara spesifik.
 CARA GURU MEWUJUDKAN KOMUNIKASI
BERKESAN

• Menghuraikan tingkah laku seseorang tanpa

menghukum dan mendakwa atau membuat
generalisasi terhadap motif, sikap atau tret
personaliti.
• Buat semakan persepsi bagi memahami
perasaan individu lain yang tersirat.
• Beri perhatian apabila pelajar memberi
pendapat.
 IMPLIKASI GURU GAGAL
MELAKSANAKAN KOMUNIKASI
DENGAN BERKESAN
• Murid tidak dapat menerima mesej dengan jelas
• Objektif pengajaran tidak tercapai
• Murid tidak dapat mendengar dengan jelas
• Kawalan kelas kurang berkesan
• Masalah disiplin akan berlaku
 CARA GURU DAPAT MEWUJUDKAN
KOMUNIKASI BERKESAN DALAM
BILIK DARJAH
• Membina hubungan
• Kemahiran komunikasi lisan
• Kemahiran komunikasi bukan lisan
• Kemahiran mendengar
• Kemahiran memberi penjelasan
• Kemahiran menyoal
• Kemahiran menyelesaikan masalah
 MENGAPA KOMUNIKASI LISAN LEBIH
BERKESAN DARIPADA KOMUNIKASI
BUKAN LISAN

• Guru dapat menjelaskan maklumat secara terperinci.

• Guru dapat memberi kata-kata yang sesuai untuk memberi inspirasi,
motivasi dan galakkan kepada murid.
• Idea dapat disampaikan secara jelas dan tepat.
• Ketidakfahaman dapat dijelaskan dengan tambahan maklumat.
• Cara memberi maklumbalas untuk menambahbaik pencapaian
murid.
• Penggunaan intonasi yang sesuai menarik perhatian murid.
BINCANGKAN SITUASI DI BAWAH DAN BERI
PENDAPAT ANDA

• Mengapakah sikap angkuh Helmi dalam perbincangan kumpulan

mempengaruhi pelajar-pelajar lain dalam kumpulan?
• Mengapakah Anati sanggup membincangkan kesedihannya pada
sesi perbincangan yang ketiga dan bukan sesi yang pertama?
• Mengapakah Nor Adibah menyatakan perasaan bersalah apabila
kata-katanya menyinggung perasaan pelajar-pelajar lain dalam
kumpulannya?
• Mengapakah kata-kata Ilyani menyebabkan berlakunya perubahan
dalam kumpulannya?
• Mengapakah ahli-ahli kumpulan Hasbullah menentang pendapat
beliau walaupun pendapatnya adalah positif.
• Mengapakah pendapat Syuhada sentiasa diterima oleh kawan-
kawannya walaupun tidak sesuai?
PRINSIP-PRINSIP YANG PERLU DIFAHAMI
SEMASA BERKOMUNIKASI SECARA BUKAN
LISAN
• Kualiti perhubungan di antara guru dan muridnya dibentuk dan
dikekalkan.
• Jika komukasi lisan bercanggah dengan komunikasi bukan lisan,
mesej bukan lisan adalah lebih dipercayai.
• Isyarat bukan lisan hanya bermakna jika ada murid yang
mentafsirnya.
• Tafiran guru tentang perlakuan muridnya perlu mengambil kira
konteks dan perhubunganantar guru dan muridnya.
• Tingkah laku guru mesti selaras dengan pelbagai budaya etnik murid.
• Kepekaan terhadap komunikasi bukan lisan berbeza dari seseorang
murid ke seseorang murid lain.
 SOALAN

HURAIKAN SEJAUH MANA KEMAHIRAN

BERKOMUNIKASI DAPAT MEMBANTU MURID
MEMAHAMI KEPELBAGAIAN KELOMPOK
SOSIO-BUDAYA DI DALAM BILIK DARJAH
 JAWAPAN

• MENYAMPAIKAN MAKLUMAT DENGAN BAIK

• MENGAWAL DISIPLIN MURID.
• MEWUJUDKAN SUASANA PEMBELAJARAN YANG
MESRA BUDAYA
• PROSES P&P BERJALAN DENGAN LANCAR
• OBJEKTIF PENGAJARAN DAPAT DICAPAI DENGAN
MUDAH
 SOALAN
BERI CONTOH KOMUNIKASI BUKAN LISAN YANG BOLEH
DIGUNAKAN OLEH GURU KETIKA MELAKSANAKAN
PENGAJARAN DALAM BILIK DARJAH
 USAHA KERAJAAN BAGI MENINGKATKAN KADAR
PENYERTAAN DAN MENGURANGKAN RISIKO KECICIRAN
TERUTAMA MURID DARI PENDALAMAN
• Penguasaan 3M
- menambah baik Program Pemulihan Khas Tahap 1
- memperkenalkan program khusus Orang Asli dan suku
minoriti
• Pengurangan kadar keciciran
- menguatkuasakan Pendidikan Wajib
- memperbanyak program motivasi
- pemaufakatan antara warga sekolah, keluarga dan
komuniti
• Skim Bantuan Galakan Pendidikan JHEOA
- membiayai persekolahan dan pengajian anak-anak
mereka
Samb….
JENIS-JENIS BANTUAN
SAMB……..
• Yuran persekolahan
- kokurikulum
- kertas ujian bulanan
- sukan tahunan sekolah
• Bantuan persekolahan
- buku tulis dan buku kerja
- alat tulis
- pakaian seragam sekolah
- barang keperluan diri
- tambang pengangkutan ke sekolah
- bantuan makanan murid sekolah pedalaman
 CABARAN
• Komitmen yang tinggi daripada pegawai JHEOA
dan agensi pelaksana.
• Penerima dan penglibatan aktif masyarakat
Orang Asli
• Penyediaan peruntukan yang mencukupi
• Kerjasama yang erat dan mantap di kalangan
Kementerian, Agensi-Agensi Kerajaan, NGO,
Swasta dan Juruperunding.