Hulaw1
Tama na pas kay basin dili na hinuon ko
Ruel J. Arila Jr.
Alas-kwatro imedya na sa hapon, apan hayag
gihapon ang tutok sa adlaw sa agtang ni Samuel
samtang nag-andam siya ug alsa sa narra nga
aparador2 ni Pastor Dan. “One, two, go!”
Sa ihap ni Sir Maning, sabay nga gi-alsa sa upat
ka tao ang aparador pasakay sa Elf 3 sa kagawad.
Tungod sa kadako niini, ang aparador ang ilang
unang gi-alsa, apan dili kato ang ulahi.
Ang ilahang mga alsahunon mao ang mga gamit
ni Pastor Daniel Dave Sallega, host pastor sa
Church of Life Eternal (CLE) sa Poblacion, Nueva
Era, Agusan del Sur. Tungod sa bagyong Pablo4
nabalian ug tiil ang pastor sa CLE-Montevista sa
Compostela Valley, nga maoy nahimong
hinungdan sa early retirement niini.
Nadesisyonan sa mga kahitas-an sa simbahan
nga si Pastor Dan ang i-assign didtu-a, samtang
ang iyang assistant pastor ang himu-ong head sa
CLE-Nueva Era.
Mao kato ang hinungdan nganong nagtulo
gihapon ang singon ni Samuel bisan ug alas-sais
na sa gabie. Sa pagkakaron, maihap na lang
silang mga nang-alsa, ug ang mga gagmayng
furniture na lang ang nabilin nilang alsahunon.
Nagdala-dala siya’g bangko pasaka sa Elf sa
dihang nadunggan niya ang tingod ni Pastor Dan.
“Tor!” nakangising ingon niini, “pahawaon na jud
ko nimo ba. Grabe, wala na man kay undang
diria’g pang-alsa!”
Gibutang ni Samuel ang bangko tapad sa lawaan
nga katre bag-o siya nitubag kay pastor. “Grabe
sad ka pas. Dili lang baya ang mga miyembro ang
mingawon sa imo. Apil pud baya ko.”
1 4
Hulaw. Drought.
2
Aparador. Cupboard.
3 5
Elf. A truck model by Isuzu.
“Asus.
makahawa.” Nikatawa sa Pastor Dan sa dihang
gitabangan siya niini ug alsa sa ubang mga
bangko. “Murag andam na jud ka sa imong
transfer sa Montevista, pas ba.”
“Kabalo baya ka sa kinabuhi natong mga pastor,
Sam. Tigtuman ra baya ta sa kabubut-on5 sa
Diyos.” Nakita ni Sam ang gikapoy nga ngisi sa
singkwentahon6 na nga pastor.
“Lisod tingali ni para sa imo, tor no? Samot na
nga musulod nag high school si Shem?”
“Nah, mas dali hinuon, Sam.” Gitabangan ni
Samuel si Pastor sa dihang nakita niyang nag-
lisod kinig alsa sa shoe rack. “Karon nga
mubalhinay na ug skwelahan si Shem. Unya mas
duol pa jud mi kay Japeth sa Davao. Tipid
pamasahe.”
Mi-undang kadali si Pastor Dan ug karga sa mga
bangko, daw naay gihuna-huna. “Ikaw na lang
baya mabilin pastor diria sa Nueva Era tor,”
ingon sa tingog ani nga nagapa-ila ug kaluoy.
“Salig lang tor. Ubanan lagi ka sa Ginoo.”
Natingala si Samuel ngano nakabalo si Pastor
Dan sa iyang kakulba niining mga nilabay nga
adlaw bisan wala siya’y gi-ingnan ani, apan
nahinumduman niyang tulo na ka tuig siya na
silang nag-uban. Kabalo siyang basa kaayo siya ni
Pastor Dan. Wala na siya’y natubag niini apan
ang iyahang ngisi.
“Tor, palihog kog dawat ani bi.” Samtang naa sila
nga mga pastor sakay sa Elf kay gitunol na ni
Cedric, isa sa mga youth sa simbahan ug anak ni
Kagawad Maning, anam-anam ang mga
nahibiling gamit sa baba. Pila pa ka minuto ang
nilabay bag-o nila nahurot ug karga ang mga
gamit.
Bagyong Pablo. A destructive typhoon that struck
eastern Mindanao on November-December 2012.
Kabubut-on. Will.
6
Singkwentahon. A man in his fifties.
Timing pud kining pag-abot ni Jemimah gikan sa
luyo sa simbahan. “Sam,” ingon ni Pastor Dan
samtang nibaba sila sa Elf, “nangita na imong
bebelabs7 oh.”
Nilingi si Sam ug nakita si Jemimah suot iyang t-
shirt ug shorts, ug naa siya’y nabati nga
nagtikaw8 tunga sa iyang mga paa. Nagpasaka
siya’g hilom nga ampo sa kapasaylu-an diha-diha
dayon. “Pas, ya, Ding, ali na kay manihapon na!”
tawag niini.
Sinugbang isda, pipino nga salad, ug humba ang
mga sud-an ato nga panihapon, uban sa
macaroni salad para sa dessert. Iyang gi-ampuan
ang pagkaon, ug didto siya nilingkod tapad ni
Jemimah. Napuno ug sungog sa ilang duha ang
iyang panihapon.
Pagkahuman ato mao ang messages para kay
Pastor Dan. Isa ka representative sa youth, duha
gikan sa mga tatay, duha gikan sa mga nanay.
Samtang nagsulti sila, nidagan sa iyang huna-
huna ang tanang mga maayong nabuhat ni
Pastor Dan para sa Nueva Era. Naminaw siya sa
testimony sa usa ka adik nga natabangan sa pag-
bag-o, sa mga batang naka-apil sa feeding
program, sa iyang pagpahiram sa iyang personal
nga kwarta bisan sa kalisod sa kinabuhi sa pastor.
Bisan si Nong Fuentes napahilak sa dihang
nasulti niya gi-unsa ni pastor pagdawat sa iya
bisan sa iyang pagkasala. “Abi nakog dili na ko
dawaton sa simbahan, apan gipakita ni Pastor
ang tinuod nga gugma sa Ginoo sa matag-usa
kanato.”
Wala napugngan ni Samuel ang iyang kaguol.
Kaya ba niya pulihan ang papel ni Pastor Dan sa
simbahan? Maka-ako9 ba siya nga buhaton ang
mga nabuhat niini? Sa sobra niyang huna-huna,
wala siya kabantay nga ang iya na diay’ng ngalan
ang gitawag. Mitindug siya sa tunga ug gisugdan
ang iyang kaugalingong testimony sa kaayo ni
Pastor Dan kaniya.
7 10
Bebelabs. Comical slang for “baby loves”
8 11
Nagtikaw. Moved.
9 12
Maka-ako.
“Maayong gabie diay sa tanan, bisan ug ika-pito
na ninyo ning ‘maayong gabie’ nga nadunggan.”
Napakatawa niya ang pipila sa iyang na-istorya.
“Ako lang ning mubu-on kay mag-biyahe pa ra
jud baya si Pastor Dan paapas ila Ma’am Jean sa
Montevista. Sa nahibaw-an ninyong tanan, wala
ko’y kaila nga nisulod diria sa Nueva Era. Ni-abot
ko diri nga three hundred ra ang unod sa akong
pitaka. Ni-anhi ko diri nga nangita ug mga igsoon
sa pagtuo, apan usa ka amahan ang gihatag ni
Pastor Dan sa ako. Siya maoy nigiya10 sa ako sa
pagpadayon sa Kristohanong kinabuhi. Siya
maoy nagtudlo kanako, gikan sa unsaon pag-
drive ug motor taman sa unsaon pagpagawas sa
gugmang gibati.”
Sa iyang pag-ingon ato, napuno ang parsonage11
ug katawa, ug nakatutok sila kadali kay Jemimah.
“Alangan! Pastor Dan na gud na,” ingon sa usa sa
mga miyembro. Gipadayon ni Samuel ang iyang
pag-storya. “Pero bitaw, pas.” Diri-a, nagsugod
nag hinay-hinay ni Sam ang iyang paglitok aron
mapugnang ang pagtulo sa iyang kaugalingong
luha. “Bisan ug tulo ka tuig lang ta nag-uban diri
sa Nueva Era, dili na jud mawala ang imong
nabuhat sa imong kinabuhi. Salamat sa tanan,
pas. Akong hinaut12 nga sa imong pagbalhin sa
Montevista, mas daghan pang mga kinabuhi ang
imong matarog, ug mabag-o.”
Sa dihang mi-ingkod siya, pipila na ka ilong ang
kalit lang nga gipangsip-on. Naminaw siya sa
dihang nag-response si Pastor ug gi-ingon kung
unsa niya ka mapasalamaton sa Nueva Era ug sa
mga miyembro diri, ug nga mingawon siya pag-
ayo sa mga tao diria. Pagkahuman, nag-ampo na
si Kagawad Maning., ug taod-taod pa naa na si
Samuel sa baba sa front seat sa Elf samtang
nagdungaw si Pastor Dan sa bintana.
Nigiya. Guided.
Parsonage A house for pastors.
Hinaut. Wish, desire.
“Unya, pas. Mao na jud ni.” Minghoy13 ang tingog
sa mas tigulang nga pastor, apan wala gihapon
mawala ang kahayag nga kanunay naga-uban sa
nawong niini. “Sagdi lang pas. Bisitahon ra nako
mo diria. Tawag lang kung naa kay mga
pangutana sa mga papeles, ug…” Mihunong si
Pastor Dan kadali ug nilingi sa duha ka kilid nga
daw naay gikahadlukan. Sa kalit, miduol ang ulo
niini sa iyang dalunggan ug mihunghong kini kay
Samuel. “Naay paabutay nga hulaw, Sam.
Andama imong kaugalingon.”
Wala kasabot si Sam sa gisulti sa Pastor sa iya,
apan dili na niya kini gusto mas langanon14 pa.
Ningisi na lang siya niini, apan nakita niya sa mga
mata ni Pastor Dan nga kabalo kini sa iyang mga
tinuod nga pagbati. Sa wala pa madugay,
miunlod na ang mga rearlight sa Elf nga gi-drivan
ni Pastor Dan sa kagabhion sa highway sa Nueva
Era, ug gisirad-an na ni Samuel ang mga gate
pasulod sa simbahan.
Ugma, siya na ang host pastor sa CLE Nueva Era.
“Oh I love you with the love of the Lord…”
Ikatulo na nga Sunday Service gikan nihawa si
Pastor Dan, apan makapanimag-o gihapon ang
pagbati para kay Samuel nga siya na ang host
pastor sa simbahan. Dali-dali siyang ninaog
arong personal nga kumustahon ang mga
miyembro. Sa iyang dalan padulong sa pultahan
iyang gikumusta si Nanay Nita, nga gikan pa sa
iyang pagkadalaga nagadala ug bulak para sa
simbahan. Iyang pung naka-storya kadali si
Ma’am Gerona nga gipasalamatan siya sa iyang
wali15 mahitungod sa gugma para sa tanan.
Pipila ka mga kumusta pa ang milabay sa dihang
ni-abot siya sa pultahan sa simbahan ug
naabutan ang ganina pa niyang giatang-atangan
nga si Jemimah. Naka-pula kini nga blouse ug
floral pattern nga sayal. Ganina samtang nag-
istorya siya sa pupito16 dili niya mapugngan nga
13
Minghoy. Sad, morose.
14
Langanon. Delay.
mulingi ang iyang mga mata niini sa dihang iyang
malitok ang “gugma.”
“Pastor! Pamilok sad panagsa.” Sa sobra niyang
huna-huna kay Jemimah, wala na niya napansin
ang mga kauban ani. Naa pud tapad nila si
Cedric, Jason, ug Clarisse, mga youth leader sa
simbahan. “Basta naa jud si Ate Jemimah tor ba
kay wala na jud laing padulngan imong mga
mata.”
Nasundan sa mga katawa ang gipang-ingon ni
Cedric. Nakita niyang namula si Jemimah ug
nitapad siyag tindog niini. “Ikaw jud Ding, noh,”
hinay niyang tubag, ang tingon nagdula-dula
tunga sa kalagot ug katawa. “Unsa diay tuod
atong miting diria?”
“Grabe sad nang miting, tor, oy,” ingon ni
Jemimah. “Dili pwedeng nagtabi lang mi kadali
diria? Sige’g panelos oy.”
Nasundan kini ug mas daghang katawa. Iya na
pud turno nga mamula. May na lang gani kay
naluoy si Clarisse sa iya. “Pero bitaw, tor.
Nagplano man gud mi ug youth revival ba.
Bahalag one day lang.”
Gisundan kadto ug baha sa nagkalain-laing
plano. Ingon si Clarisse, mas nindot daw kung
interdenominational, para maka-invite ug youth
gikan sa laing simbahan. Ana pud si Cedric nga
didto i-held sa plaza, para mas open daw,
samtang ingon si Jason nga pwede pud daw to
sabayan ug fund raising.
Naminaw lamang si Sam samtang nahitabo
kadtong tanan. Mutando siya panagsa,
mudungag kung naa siya’y maingon, pero mas
daghan ang iyahang nadunggan kaysa nasulti.
Nakita niyang parehas ra pud ug gibuhat si
Jemimah sa iya. Mao na tingali ni ang dala sa
edad sa usa ka tao.
15
Wali. Sermon.
16
Pulpito. Pulpit.
Nagaplano na si Jason kung aha sila magpadala
ug mga solicitation letter sa dihang nadunggan
niya ang hagubhob17 sa dako nga motor. Dili na
niya kinahanglan mulingi aron mahibaw-an kung
kinsa ang ni-abot, apan dili mapugngan ni
Jemimah nga pahinumduman siya.
“William!” ingon sa youth leader sa simbahan,
sabay dagan padulong sa bag-ong ni-abot.
Nagduha-duha si Samuel kung mulingi pa ba siya,
apan igo-igo jud sa iyang paglingi nga nakit-an
niyang gidawat ni Jemimah ang dala niining
bulak ug mihalok sa iyang aping.
“Duko tor kay sakit!” Pasi-aw18 lang tong gi-ingon
ni Cedric, apan dili niya maingon nga walay
epekto sa iya si William.
Unsaon ta man nga sa dihang naka-ingon si Sam
sa iyahang tinuod nga gibati para kay Jemimah,
mao usab tong pagsugot niya kay William. High
school classmate ni Jemimah sa Nueva Era,
nakigbulag siya niini sa dihang nagcollege na siya
sa Ateneo. Nakigbalik na lang ni sa iyaha sa
dihang diri na na-assign ug trabaho si Jemimah
sa pagka-municipal engineer. Unsa man intawon
ang laban ni Samuel sa first love? Gwapo, dato,
anak sa kagawad, church leader sa Seventh Day
Adventist. Wala tingaliy babae nga dili
magkagusto kay William.
Ni-angkas na si Jemimah sa motor ni William, ang
paglingkod binabae. Nananghid kini sa iyang mga
kauban nga mu-una na kinig uli, apan wala na
kini nadunggan ni Samuel. Nagdagan na sa iyang
utok ang i-wali niya sa Sunday school sunod
semana: unsa ang kalainan sa ubang simbahan
gikan sa CLE. Siguruhon niyang ma-istoryahan
nila kadali ang mga sabadista.
Taod-taod pa ang nilabay sa dihang gibiyaan ni
Samuel ang youth ug miadto sa parsonage aron
mani-udto. Sa dihang nilakaw siya, iyang nabati
ang hapak sa adlaw sa iyang nawong, ug nikalit
ug labay sa iyang huna-huna ang usa ka butang.
17
Hagubhob. Hollow noise.
18
Pasi-aw. Jokingly.
Wala pa ni-ulan sukad mihawa si Pastor Dan sa
Nueva Era.
Kung makapuyo ka sa Nueva Era ug pila ka-tuig,
imong mapansin nga kasagaran sa mga tao
mabutang nimo sa duha ka grupo: taga-taas ug
taga-ubos. Gikan kini nga ngalan sa duha ka
dagkong simbahan sa lugar.
Kung ikaw taga-ubos nagpasabot nga kada
Domingo didto ka nagasimba sa Saint Ignatius of
Loyola Parish nga nagtapad sa Kabatuhan, nga
ang imong gibotohan sa milabay nga eleksyon
mao ang mga Artiaga, ug dako ang tsansa nga isa
ka sa mga karaang lumulupyo19 sa Nueva Era.
Sa pikas banda, kung ikaw taga-taas, nagpasabot
nga didto ka nagsimba sa Iglesia ni Cristo nga
nagtungtong sa bungtod dapit sa highway, nga
ang imong boto para sa mga Fundales, ug usa ka
sa mga nagnegosyo sa lungsod.
Sukad pa sa natukod nga lungsod ang Nueva Era
sa dihang nisipak20 kini sa San Francisco, kanunay
na nga naga-ilog ang mga taga-taas ug taga-ubos
sa halos na lang tanan: trabaho sa gobyerno, sa
konseho, sa munisipyo. Kay natunong man ang
fiesta ni San Ignacio ug ang Local Foundation Day
sa INC sa usa ka adlaw, kada-tuig nagapadakuay
ug selebrasyon ang duha. Kaon ug peryahan ang
taga-ubos, medical missions ug midnight sale sa
taga-taas.
Apan sa nagkadugay ang Nueva Era, naay nitubo
nga bag-ong grupo, ang mga taga-tunga. Kung
ikaw usa nila, pasabot naga-simba sa isa sa mga
evangelical churches nga naglinya sa highway sa
Nueva Era, nga ginailugan kada-eleksyon ang
imong boto, ug daghang mga professional ang
imong kauban kada simba.
Karon ang ulo aning tulo ka mga tao nagtipok sa
function hall sa munisipyo, nagahulat sa pagabot
ni Mayor Jan Dave ug sa iyang asawa, Kagawad
Gabrielle Artiaga. Nagsugod na ang annual
19
Lumulupyo. Citizen
20
Nisipak. Seceded.
conference sa NERO, o ang Nueva Era Religious
Organization. Nagkatawa sa iyang huna-huna si
Samuel sa dihang nahinumduman niya nga
Nero21 pud ang pangalan sa hari sa Roma nga
gipamatay ang mga Kristohanon.
Bisan diria sa munisipyo makita nimo ang
pagkabulag sa mga grupo: taga-taas sa wala nga
lamesa, taga-ubos sa tuo, ug ang mga taga-
tunga, alangan, sa tunga. Apan luyo sa mga
naandan, naay pud uban nga mga dinihugan22 sa
Dios wala nisubay sa naandan ug nangingkod sa
laing dapit. Ang isa niini padulong karon ni
Samuel.
“Pastor! Maayong buntag!” Gikumusta siya sa
usa ka tawong maklaro niyang mas tigulang sa
iya, ang iyang buhok nagsugod na ug puti bisan
ug wala pay makitang kunot agtang. Klaro ang
kahayag sa iyang pahiyum23, ug ang iyang kalipay
murag suga nga nagapalibot kaniya. Kapila na
nakita ni Samuel si Father Ping, apan wala
gihapon mawala ang kagaan sa kasing-kasing sa
dihang makauban niya kini.
Mibalos siya ug kumusta ug ngisi niini. Milingkod
kini sa bangko atbang ni Samuel ug nilingi. “Wala
lagi si Pastor Dan karon?”
“Ay wala pa diay ka kabalo Father?” Nabati ni
Sam nga taman sa mga Katoliko, daghan ug
kinabuhing natarog si Pastor Dan. “Natransfer na
man siya sa Montevista.”
“Montevista? Wala man lang nananghid ang
gwapo. Ngano natransfer diay siya?”
“Ay, kuan man gud father, napiang among pastor
didtua. Siya man ang napili nga ibalhin didtua.”
“Ahhh…” Napansin ni Samuel nga naay nagsugod
ug kulismaot24 ang nawong ni Father Ping, ug naa
21
Nero. A Roman emperor who was infamous for
blaming Christian for burning Rome, starting their
persecution.
22
Dinihugan. Anointed
tana pa untana niy iingon sa dihang giserve na sa
ilaha ang snacks. “Turon! Paborito nako tor.”
Gitunol ang turon nga nakaplatito sa lamesa
atubangan ni Samuel, apan wala pa mahuman
ang nagserve. Gipatungan to ug duha ka scoop sa
strawberry ice cream ug gipaliguan ug chocolate
syrup. Sabay miabot sa iyang kutsara ang isa ka
botilya sa Tropicana. Taod-taod pa ang milabay
sa dihan nahuman ug tutok si Sam sa iyang turon,
ang kahibulong nagpabilin sa iyahang ulo sa
dihang nag-annouce na ang emcee nga
magsugod na ang program. Didto pa pud niya
nakita nga naa na diay sila Mayor ug Kagawad
Artiaga, nag-ingkod sa ilang atubangan sa head
table.
Misunod na ato ang mubo ug simple nga
program. Preliminaries, recognition sa kada
simbahan nga represented, intermission
number, ug awarding sa Outstanding NERO
Teachers. Dili mapugngan ni Samuel nga
mabantayan nga kasagaran sa gipang-recognize
mga pari ug kaabag, apan gilingaw na lamang
niya iyang kaugalingon sa lanay nga ice cream.
Nagtilap pa si Sam sa ice cream sa iyang kutsara
sa dihang gitawag sa emcee sa atubangan si
Father Ping. Wala siya kabalo unsa ang part ni
Father sa program, maong naminaw siya ug
tarong sa dihang nagstorya na kini.
“Ladies and gentlemen, dako nga katungod25
para sa ako nga ipa-ila-ila sa inyo ang atong guest
speaker karong hapuna.” Nagpadayon si Father
Ping ug storya, ug kung paminawon nimo kini,
lupig pa sa santos ang mga nabuhat ni Mayor.
Gihatagan ug kahayag ang Nueva Era, gibag-o
ang kinabuhi sa libuan ka tao, gipatindog ang
nagbaguod26 nga sistema. “Once again, tabangi
ko ninyog welcome sa atong halangdong mayor,
Honorable Jan Dave Sentillas Artiaga!”
23
Pahiyum. Smile
24
Kulismaot. Wrinkle
25
Katungod. Privilege
26
Nagbaguod. Writhing
Nabungol si Sam sa pinakpakay sa NERO, apan
napansin niyang pipila lang sa mga taga-taas ang
nanindog. Nagpabilin lang siya mismo sa iyahang
bangko. “Grabe. Makuyawan man sab ta sa
imong wali, father. Makabalaan.” Wala
napugngan ni Sam ang muapil ug katawa. “Sa
makausa pa, maayong buntag kaninyong tanan.
Dili na lang nako ni taason kay kabalo kong
gipanggutom na mo. Unsay na gani oras Father?
Alas-dos? Tan-awa ra, unsaon man ning busog
ang kalag, gutom ang lawas?”
Nagkatawa na pud siya utro. “Akong tuyo lang
diria karon mao ang i-announce sa inyo ang
among nameetingan atong Lunes sa Sanggunian
Bayan.” Mihunong kadali si Mayor,
naghunahuna sa iyang sunod iingon. “Mga
kaigsuonan,” sulti niini sa dihang mipadayon na
gayud kinig istorya, “approved na nga i-release
ang budget sa NERO!”
Naa pay gipang-ingon si Mayor, apan wala nay
nadunggan si Samuel. Luyo sa mas makabungol
nga pagpalakpak, nagbalik-balik sa iyang huna-
huna ang budget proposal sa NERO. Sila pa
mismo ni Pastor Dan ang nagbuhat ato, apan tulo
ka tuig na silang walay nadunggan nga balita
gikan sa munisipyo. Naglibog siya unsay
hinungdan sa kalit nga kabuotan ni Mayor sa
dihang iyang nahinumdumang upat na lang ka
bulan bag-o ang eleksyon-
“Pastor!” pinakalit nga ingon ni Father Ping nga
nakabalik na gikan sa atubangan. "Ali na kay
bugnaw na ang lechon oh! Dili jud ka kaapas sa
atong honorariums karon.” Kasukaon si Sam nga
naminaw samtang nagkatawa ang ganinang
balaan nga pari.
“Ay sige lang, Father. Busog pa man pud ko sa
turon. Nawad-an na pud kog gana.” Nawad-an
kog gana, apan dili sa pagkaon.
Isa na ug tunga ka bulan ang nilabay sukad
ulahing miulan sa Nueva Era. Katunga sa mga
27
Mahitungod. About
28
Umahan. Ricefield.
prayer requests nga nadunggan ni Sam samtang
nag-prayer meeting mahitungod27 sa pagbundak
sa ulan. Bisan pa atong quartely pastoral
meeting, puro ra problema sa umahan28 ang
ilang naistoryahan.
“Apil pud sa akong mga pag-ampo nga muabot
na gyud ang ulan, samot na sa atong mga mag-
uuma.” Bisan sa gabii imong mabati ang kainit sa
panahon, kainit nga gipamatud-an29 sa singot
nga mitulo sa likod ni Nong Lito samtang
nagstorya kini. “Ako pud tanang i-apil sa pag-
ampo ang kalinaw sa atong lungsod para sa
umaabot nga eleksyon.”
“Imbis init na ang panahon, gipa-init pa man
hinuon ani samot,” pakatawang tubag ni
Kagawad Maning.
Luyo sa iyang pagkatawa, kabalo si Sam nga
tinuod to. Sukad nga gi-announce ni Bart
Fundales ang iyang pagdagan kontra kay Mayor
Artiaga, sunod-sunod na ang kagubot nga
nahitabo. Tung ni-agi lang semana nibisita sila
Sam sa vigil ni Sir Dante didto sa palengke. Naapil
kini sa lima ka mga sundalong namatay didto sa
engkwentro didto sa Hagnaya, samtang gahapon
lang gidunggab ang kapitan sa Marcelina.
“Bag-o lang pud nako malimtan, gusto nako
pasalamatan ang atong pastor sa iyang kadasig
nga ihatag kanato ang kaalam para sa umaabot30
nga piniliay.” Nilingi sa iya ang mga miyembro ug
namalakpak. Walay siya’y nabuhat kundili ang
mungisi. Sukad atong conference sa NERO kay
gipaspasan ni Sam ang iyang mga wali
mahitungod sa good governance ug heavenly
leadership, ug kabalo siyang daghan siyag
naligsang mga taga-taas tungod ato. Wala siya’y
labot. Mao kato ang tingog sa Ginoo, ug kabalo
siyang Iyang kabubut-on ang iyang ginabuhat.
Taod-taod pa sa dihang nagclosing prayer na sila
ug anam-anam nang nanguli ang mga miyembro.
Iyaha pa gani tanang ihatod si Jemimah nga
29
Gipamatud-an. Given truth, proved.
30
Umaabot. Upcoming.
ganina pa nagahulat sa dihang miabot na si
William para sunduon ang dalaga ug paseloson
ang pastor. Manirado na untana siya sa
simbahan sa dihang niduol sa iya si Kagawad
Maning. Gikulbaan ug nagapugong ang nawong
niini, daw nagalisod sa iyang pulong31 nga
buhian.
“Uy, Wad, naa pa man diay ka diria. Abi nakog
nisabay na ka ila Sir Val.” Imbis nga unahon ang
mga pultahan, nidiretso na lang siya sa mga
bintana. Imbis nga magpalayo nisunod na hinuon
ang konsehal sa iyaha.
“Ay, naa lang diay tana koy tuyo sa imoha pas,
ba.” Nagpadayon si Sam ug panirado sa mga
bintana samtang nakig-istorya ang kagawad sa
iyaha. “Kanang naa maan guy naka-abot nga
balita kay Mayor, pas, nga kanang, kuan, didto
daw ka pabor sa mga taga-taas.”
Hapit mabuak ang jaelousie sa bintana sa dihang
nabundak kinig sirado ni Sam. “Kabalo man
tingali ka Wad nga ang Ginoo ra gyud atuang
ginapaboran diria.”
Nakita ni Sam nga nakuratan ang kagawad sa
kalit niyang kaisog, apan wala matuman ang
iyang paghinaut nga muhawa na kini.
“Kabalo ko Tor, pero, kanang asta man gud
niyang suku-a atong nag-executive meeting mi.
Sa tinuod lang tor, ako iyang nakasab-an.
Kanang…” Nagduha-duha ug sulti si Kagawad
Maning sa iya, apan nakapadayon kini sa dihang
musulti na untana si Sam. “Kanang ako man gud
iyang nakasab-an Tor. Abi niyag iyaha na ang
CLE.”
Ug mitulo ra gyud ang duga32 sa kadugay nga
pinugaay33. Mao ra kato ang kinahanglan
madunggan ni Samuel tibuok gabie. “Palihog na
31
Pulong. Words.
32
Duga. Extract, juice.
33
Pinugaay. Squeezing.
34
Manag-iya. Own.
lang pud kog ingon sa iyaha Wad nga ang Ginoo
ra gyud ang manag-iya34 sa CLE.”
Halos muparehas sa puting pintal sa simbahan
ang nawong ni Kagawad sa kaluspad, sa kahadlok
sa Ginoo, sa iya, o kay Mayor, wala si Sam kabalo.
Nagpadayon siyag sirado sa mga bintana, ug
iyaha na tanag siraduhan ang pultahan sa dihang
ni-agi ang kagawad.
“Naa pa pud diay giingon si Mayor, pas. Dili tana
niya ipahibalo sa imo, pero paminaw nako gusto
sa Ginoo nga makabalo ka ani.” Miduol kini
kaniya ug gibaba ang tingog sa usa ka
hunghong.35
“Gusto tana niya makaila-ila ang youth leader sa
simbahan. Oras na daw nga mubalik siyag hatag
sa Ginoo.”
Nilakaw ang kagawad, ug sa unang higayon36
atong gabhiuna, iyang nakita ang kagawad nga
ningisi.
Nibangon si Sam sa tingog sa mga maso.
Bisan gihatagan na siya ug notice gahapon sa
munisipyo, wala siya nagdahum37 nga ing-ani pa
kasayo magsugod ug pangbagbag ang DPWH-
Nueva Era. Dali-dali siyang nag-ilis ug migawas sa
parsonage dala ang mga tasa sa kape ug usa ka
seloping pan.
“Maayong buntag, Engineer! Kape sa ta ninyo
diraa,” malipayong niyang sugat sa mga
trabahante. Nihunong kadali ang mga
trabahante ug bunal sa ilang mga maso, ang
katingala makita sa ilahang mga nawong, apan
nangdugok ra usab kini sa dihaang nakita nilang
nag-una ug dulo ang ilang bosing.
“Nah, salamat kaayo Pas! May gani karon ikaw
na pud nagpakaon sako, Pas,” nagkatawang
35
Hunghong. Whisper.
36
Higayon. Moment.
37
Nagdahum. Hope.
ingon ni Engineer Dadivas, papa ni Jemimah.
Sukad nagsugod ug simba si Jemimah sa CLE,
paspas ang iyang bible study sa ilang balay, ug
iyaha nang naamigo ang municipal engineer.
Nitapad ug tindog kay Sam si Engineer Dadivas
samtang padayon ang mga trabahante nga
nagkuha ug kape sa tray nga iyang dala. “Ako
gani mismo pas, wala pa napakaon akong
kaugalingon. Sayo man gud mo kaayo
namungkag ug koral.”
Gikulbaan kadali si Sam nga miyembro pa
gihapon sa taga-ubos si Engineer, apan
nahuwasan siya sa dihang kalit lang kining
mikatawa. “Kabalo baya ka Tor nga dili lang ang
panahon ang init kay Mayor.”
Kabalo si Sam nga tungod ato nga kainit nikalit
ug abot ang Notice for Road Widening
Demolition sa simbahan. Wala na pud siya
matingala ngano naapil ang koral sa simbahan sa
CLE sa 30 meters nga widening, apan wala
maapil ang gasolinahan ni Mayor o ang gate ni
Kagawad Bontoyan. Apan ang iyang
gikatingalahan mao ang pagkawala ni Jemimah
sa simbahan sa halos duha na ka semana.
“Bitaw, Engineer. Tungod pud ba ani nga kainit
maong wala na mitunga si Jemimah sa
simbahan?” Hangtod karon nagpabilin gihapon
sa iyang huna-huna ang gipangingon ni Kagawad
Maning adtong gabii sa prayer meeting.
“ Si Jemimah? Wala pa diay ka kabalo, Pas?”
Nikalit ug kunot ang batan-ong nawong sa
engineer. Gilingi ni Samuel ang iyang ulo paila sa
iyang kalibog.
“Bulag na man sila ni William.”
Niambak ang katunga sa iyang kasing-kasing bag-
o niya mahinumdumi ang kasakit nga gina-
agihan ni Jemimah karon, apan walay bisan usa
sa iyahang pagbati ang iyang gipagawas sa iyang
nawong. Hinuon, niduko na lamang siya ug
nanakla.
Si Engineer Dadivas na lang ang mibuak sa iyang
kahilom. “Ambot lagi Pas kung unsaon ko na to.
Walay gawas-gawas ug balay. Bisan ikaligo
malimtan na kung dili pahinumduman sa
mama.” Nakalingi siya sa dihang gitapik siya sa
engineer sa likod. Siya man ang iyang unang
gisultihan nga nakagusto siya sa iyang anak, ug
sukad ato kabalo na si Sam nga boto siya kaniya.
“Kung gusto ka mubisita, naa si Jemimah sa
balay, uban ang iyang mama. Palihog na lang pud
kog ingon sa ila nga dili ka kapaniudto didto kay
tiwason pa nako ni taman Purok Kwatro.”
Didto wala na kapugong si Samuel ug ngisi. Gani
sa sobraan niyang kalipay hapit niya matagak ang
tasa sa kape nga iyang gigunitan. Dali-dali siyang
nagligo ug nag-ilis. Iya usang gikumusta sila
Engineer Dadivas nga igo pa intawon nangatunga
bag-o siya milahos ila Jemimah, ang iyang ulan
luyo sa hulaw.
Wala siya kaila sa babaeng misugat sa iya sa
balay sa mga Dadivas. Kalkag nga buhok, jersey
ra ang makita nga suot, ug pulahan ang mga
mata.
Ug ang beer. Ang beer labaw sa tanan. Bisan ug
naa pa siya sa balkon, dili na mailad ni Sam ang
iyang kaugalingon nga baho sa beer ang iyang
nasimhutan, ug kung dili pa to igo nag-gunit pa
ug baso sa Red Horse ang babae nga misugat
kaniya. Nikalit ug labay sa huna-huna ni Sam
kung nilabay na ba kini nga kaagi sukad kay
Pastor Dan.
“Kuya?” ingon sa hubog nga naa sa pultahan.
“Kuya ikaw na?” Sa tinuod lang magulang ra siya
ug duha ka tuig kang Jemimah, apan padayon
gihapon ning nagakuya kaniya. “Kuya Sam.”
Wala makatingog si Sam hangtod sa wala niya
madunggan ang iyang pangalan. “May,” iyang
ingon nga nagngisi. “Dayon ko May, ha? Naa
imong mama diria?”
Nitikang siya pasulod sa pultahan, apan gikalit
siyag gakos sa dalaga ug gibubo ang iyang mga
luha didtua. Walay nabuhat si Sam kundili ang
dawaton ang gakos niini ug manghinaot nga dili
mapasin ani ang nagtikaw sa ilalom sa iyahang
pantalon. Asta nang dugaya sukad nakabati
siyang naay mugakos nga babae sa iya.
Wala na kaklaro si Sam sa mga sunod nga
panghitabo, apan nakita na lang niya ang iyang
kaugalingon sa kwarto ni Jemimah nga
nagapagawas sa iyang mga pagbati. Gikan sa
kagubot sa nagsagol nga mga luha ug katawa,
nakabalo si Sam nga nilakaw ug Butuan si Mrs.
Dadivas, nga si William ang nakigbulag kay
Jemimah, nga gihatag niya ang tanan kay
William, nga nasayang ra ang tanang pagtagad
ug gugma nga iyang gihatag niini. Luyo sa iyang
paghilak, mas nakita ni Sam ang kagwapa ni
Jemimah. Gipagawas sa iyang mga luha ang
tinuod nga gitago niini.
“K-kabalo ba ka ya, ha, nga sa tanan nakong
nahimong uyab sa Ateneo, wala jud nako gihatag
ang ako. Ang ako, ya!” Nitulo ang sip-on ni
Jemimah sa iyang pagsinggit, ug nagkatawa
silang duha sa dihang gitrapuhan ni Sam ang
iyang ilong.
“Nakigbulag man gani ko kay Rex kay gipangayo
niya akong first time. Unya siya, nga akong
gihatagan, i-iya rang sayangan!” Bisan pa
nagngisi siya, wala na pud napugngan ni
Jemimah ang iyang luha, ug mibalik na usab kinig
awas.
Kabalo siyang ang beer na lang ang naga-storya
karon, apan wala ni Sam napugngan ang
pagkagahi sa iyang pagkalalaki. Iya na lang
gihapuhap ang likod ni Jemimah aron mabutang
sa lain ang iyang huna-huna, apan nahibaw-an na
hinuon niya nga wala kini’y suot nga bra.
“M-may pa tanag i-ikaw na lang to ya, no?” ingon
ni Jemimah kay Sam sa dihang nakabawi na ni ug
ginhawa. Wala kasagang si Sam sa iyang gi-ingon
sa hubog nga babae sa iyang atubangan. “Kabalo
man ko ya uy, wala lang ka kadayon tun-ngod kay
William. Pero tan-awa karon. Ikaw may naa, siya
wala.”
Diha-diha nagkatutok ang mga mata niya, ug
iyang nakita ang hulaw sa mga mata ni Jemimah,
kaguton ug kauhaw nga kabalo siyang siya ra ang
makatagbaw.
Sa walay pagduha-duha, iyang gihalukan si
Jemimah.
Ginasulti sa iyang huna-huna nga pastor siya, nga
iyang ginapagsamantalahan ang kahina ug
kahubog ni Jemimah, nga mali ang iyang
ginabuhat. Gina-ingon sa iyang kasing-kasing nga
dili kini ang iyang gusto, nga labaw pa ani ang
iyang gipangita, nga mali ang iyang ginabuhat.
Gina-hunghong sa iyang kalag nga niluwas nga
siya sa Diyos, nga dili kini ang kabubut-on sa
Ginoo, nga sala ang iyang ginabuhat. Apan usa
lamang ka butang ang ginasinggit sa iyang lawas,
ug gilumos niadto ang bisan unsa pa mang iyang
ginapang-ingon:
Sheeeeeeeeeeeeeeeet. Kalamiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii.
Miligid si Sam sa katre ug gisulod ang iyang
kamot sa bukton sa jersey. Wala jud diay suot
nga bra si Jemimah.
Gipakli ni Pastor Sam ang iyahang calendar. April
1, 2013, ang unang Lunes human ang Semana
Santa. Kagahapon ilahang gisaulog ang
pagkabanhaw ni Kristo, ug wala niya napugngan
ang iyang kaugalingon gahapon sa pulpito nga
iwali nga gipakatawo si Kristo aron musilbi, dili
silbihan, ug nga dapat ing-ani nga kinaiya ang
atong pangitaon sa atong mga lider.
Nigawas siya sa parsonage og iyang nakit-an ang
mga kasakit niini sukad siya ang nipuli ug atiman
niini. Tapad sa highway nagbarog pa ang mga
simentong tumoy sa haligi nga gibagbag sa
DPWH, sama sa mga upos sa kandila. Sa kilid sa
simbahan kita pa kaayo ang pula nga pintal nga
nagmarkang HUSTISYA SA MGA LUMAD! Dako
ang duda ni Sam nga mga rebelde ang nagtaod
ato.
“Tor, snack na na imohang dala? Lami-a anang
double body tor oy.” Gisugat siya ni Cedric, ang
mga kamot puno pa sa pintal nga puti.
Ningisi si Sam. Gubaon man nila ang tibuok
building sa CLE Nueva Era, dili nila mabungkag
ang katawhan niini. Sama sa kainit sa panahon
ang kadasig sa mga miyembro sa simbahan, ug
iyang nakita nga mas niinit pa kini tungod sa
paglutos kanila. Imbes nga mangahadlok, anam-
anam nga nanaghan ang ilang miyembro, ug
uban niini ang mga panalangin. Kadto lang
Domingo, nagpledge si Engineer Dadivas ug
pipila ka latang pintal aron i-renovate ang
simbahan. Paspas pud kaayo nagvolunteer ang
mga miyembro, samot na ang youth, nga maoy
magpahina arong magamit kini.
“Pagpuyo Ding oy. Tawaga sa hinuon tong uban.
Unaha sag tawag si Jemimah bi kay papaliton
natog-“ Wala pa mahuman si Sam sa iyang gisulti
sa dihang nagsugod ang tugtog. Naa napud,
huna-huna niya.
Ang sin, daghay hinabang nga sin
Ang sin, nganong gitago ang sin
Sa katawhan man ang sin
Dios ko, nganong ing-ana man sila
Hikapa ang katawhan
Ihatag ang kabag-uhan
Sukad gahapon wala nay undang ang pagtuyok
sa mga multicab sa mga Fundales ug sa ilang
jingle nga patama sa mga sin nga hinabang sa
bagyong Pablo nga nagtaya ra sa munisipyo.
Sama sa kalayo sa gasolina dayon kini mikalat sa
Nueva Era.
Nilingi si Sam, bitbit gihapon ang mga double
body gikan sa Rose, apan wala na si Cedric. Bitbit
ang pan nilibot siya sa simbahan ug naabtan sila
Jason ug ang mga taga-Purok Dos nga
ginapintalan ang vandal. “Son, palihog kog tawag
sa ilaha. Ali na kay naa nang snack. Nawala man
to si Ceding nga akong gisugo.”
Katingalahan ang kapaspas sa mga batan-on nga
muduol sa pagkaon. Wala pa nahuman ang ilang
tabi nila ni Judy Ann mahitungod sa ilang youth
camp karong Biyernes sa dihang nangabot na
ang youth, ang pintal nagkamulitsing sa ilang
mga nawong ug lawas. Daghan sila karon, apan
naay kulang…
“Son, kabantay ka sa Ate Jemimah nimo?”
“Pastor!”
Kalit nga mikirig sa kagilok si Pastor sa dihang
gigitik sa diha ka kamot ni Jemimah ang iyahang
mga kilid. Napuno ang simbahan sa ilang mga
katawa, ang iyaha pinakakusog sa ila.
Si Jemimah. Sukad atong buntaga nga gibisita ni
Sam ang youth leader, walay nay nakapugong sa
kadasig nga mangalagad niini. Pagkahuman sa
ilang gibuhat, nakatulog na si Jemimah, ug siya
na lang mismo ang nagilis niini. Pagbalik niya sa
simbahan, nitagad pa sa iya si Engineer,
nangutana kung kamusta si Jemimah, ug giingon
niya ang ilang gisabutang atik nga tulog siya pag-
abot didtua. Pagsulod niyag parsonage, ni-abot
ang kabug-at sa iyang kasing-kasing, ug iyang
gihilak ang paghinulsol niya sa iyang gibuhat.
Pagkaugma niadto, iyang nakita nga naa si
Jemimah sa simbahan, ug sa dihang sila na
lamang duha, gitug-an niya ang iyang nabuhat ug
nangayo ug pasaylo. Gitug-an niya ang tanan
niyang pagbati, ang iyang kaluyahon, ang iyang
mga sala. Naminaw lamang si Jemimah samtang
iya ning gisaysay. “Kuya,” ingon niini sa dihang
nagkatingog na kini, “ato ra ni tulo sa Ginoo nga
sala.”
Ug ania na sila karon. Sama na lang sa damgo ang
pagtimaan karon ni Sam sa mga panghitabo
atong mga semanaha, ug nagkasinabot sila nga
hinay-hinayon lang nila ni. Nananghid na si Sam
kay Engineer nga manguyab siya sa iyang anak,
ug walay duha-duha nga misugot kini.
“Huy, pas, gilamigas na nang double body ba,”
ingon ni Ceding sa iyaha, bitbit ang isa ka case sa
Coke. Nakalingkawas na siya sa mga kamot ni
Jemimah, ningisi niini, ug milingi. Kabalo siyang
sa kainit sa panahon, dili
“Ay Ding, aha na man pud na gikan nang Coke?
Giutang na pud nimo na didto ila Fundales?”
“Wah, pastor sab. Kalimot na ka Tor? Sponsored
baya ni ni Dr. Fundales.”
Kabalo si Sam unsay tuyo sa amahan sa
nagdagang mayor ngano nagpadala ni sa ila ug
softdrinks, ug naghuna-huna siya unsa na siya
kalalom sa kumunoy sa pulitika. Apan kabalo
siyang dili na siya pwede mubalik kung aha siya
nagsugod, sama na lang sa Coke nga naa sa iyang
atubangan.
Nagkuha siyag baso aron sugdan na tana ug bubo
sa dihang naay nigunit sa iyang kilid. Nagngislo
kadali ang nawong ni Jemimah, ug isa lang ka
butang ang gisulti sa mga mata niini. Dili, dili ni
pwede.
Nibuhagay ang suka ni Jemimah sa nawong ni
Samuel, ug sa kalit, iyang gidawat ang walay
umoy nga lawas niini.
Luyo sa iyang kakulba, astang busuga ni Pastor
Samuel Delorico karong gabhiuna. Sabado na
karon, ug third and last night na sa Annual Youth
Camp sa CLE. Para karong tuiga, banquet night
ang ilang nahimong concept.
Nagsugod na karon ang open jam session, ug
nagduet karon sa atubangan si Cedric ug Clarisse
ug Amazing Love sa atubangan. Naa si Sam
naglingkod sa guest table, kauban ang official
board sa simbahan. Katapad niya karon si
Engineer Dadivas, ug tua tumoy sa lamesa
naglingkod si Kagawad Maning, nga karon paa
nakabalik sukad atong gabie sa prayer meeting.
Iyang gipasangil ang kahago sa
pagpangampanya, apan kabalo si Sam sa
kamatuoran.
“Unya, Pas, kamo na jud ni Jemimah?”
Nagpadayon pa gihapon si Engineer ug kaon sa
iyahang macaroni salad. Wala nagtuo si Sam nga
kaya hutdon sa payat nga laki ang giserve ani nga
pagkaon, apan naa na siya sa iyahang ikatulong
plato karon. “Grabe, busy kaayo mo karong
semanaha ba. Grabe jud ninyong atiman sa
youth camp.”
Nilingi si Sam ug gipangita si Jemimah. Tua kini sa
luyo katabi ang ubang youth officers nga kauban
niini. “Nah, asta mang gahia sa imong anak, sir.
Dili man jud katug-an.” Hangtod karon mura
gihapog ginabalitok ang tiyan ni Sam sa dihang
mahinumduman niya ang iyang nabuhat ug ang
mga bakak nga iyang naingon aron tabunan kini.
Nisamot ug saba ang konsensya ni Samuel sa
dihang nikatawa ang amahan ni Jemimah.
“Effective jud diay among pagpadako ni Misis.
Sige lang, Tor. Unyang gabie tor, ako na siyang
tugtan nga sugton ka.” Wala na kaantos si
Samuel sa dihang mikatawa kini, ug nananghid
siyang muadto sa sa CR.
Nitindog siya ug migawas sa simbahan. Iyang
nahinumduman ang ilahang salvation service
gabie nga giulohan ni Pastor Dan. Bisan ug kapila
na niya kini nakita, wala napugngan ni Sam nga
mutulo ang iyang luha sa dihang iyang
nadunggan ang tingog sa mga kalag nga
ginatugyan ang ilang kinabuhi kay Hesu Kristo.
Apan kabalo siyang makasala gihapon kini, sama
sa iyang mga salang nabuhat. Kagabii natintal
siyang tug-anon ang tanan niyang gibuhat sa
iyahang giilang ikaduhang amahan, apan sa
dihang nakalugar na siyag istorya niini, ayha pa
niya nahibaw-ang miuli na kini.
“Murag lalom kaayo ang imong gihuna-huna
pastor ba.” Hapit makuratan si Sam sa dihang
naay mikalit ug tingog sa iyang tapad samtang
nagtindog siya sa balkon sa simbahan, ang iyang
mga mata nakatutok sa bituon sa kalangitan.
Walay laing nabuhat si Sam apan ang mulingi ug
atubangon ang kagawad.
“Mao lagi wad. Dili lang jud mawala sa akong
huna-huna wad ba ang kadali sa panahon.” Sa
makausa pa, nipugos og usa ka kapoy nga ngisi
ang batan-ong pastor.
Natingala si Sam sa dihang wala nitingog balik
ang kagawad ug misabay kinig tutok sa langit,
ang mga kamot nakatukod sa barandilla. Pareho
silang nagpabilin sa kahilom.
“Bilib pud ko sa imo tor ba,” ingon ra gyud ni
Kagawad Maning kadugayan, sabay lingi pasulod
sa simbahan. Gisundog kini ni Samuel ug
milingkod sa bangko nga nakasandig sa
barandilla. Karon, si Jemimah na mismo ang
nagsolo ug kanta uban sa iyang tingog nga murag
nagabubo ug bugnawng tubig sa iyahang likod.
“Mas nangadasig na man hinuon ning imong mga
tao diria. Bisan gani ako natingala sa dihang
nadunggan nakong naa si Pastor Dan diria.
Sayang lang kay wala jud nako naapsan ba. Naa
pa tana koy ipa-apas ug ingon.”
Katunga lang tana sa lawas ni Sam ang naminaw
sa konsehal, apan naintrigo siya sa dihang
giingon niini ang pangalan sa mas edarang
pastor. Nakita tingali ni Kagawad ang katingala sa
iyahang nawong kay mikalit na man lamang kinig
tubag.
“Wala diay ka kabalo tor?” Miduko kini, mitakla,
ug mingisi sama sa iyang gibuhat sa una. “Abi
gyud nimog gitransfer siya sa Montevista nga
astang layua nga walay tuyo?” Wala na mihulat
si Kagawad Maning sa iyang tubag sa dihang gi-
agbayan siya niini ug mikatawa.
“Sige lang tor. Ayaw kabalaka. Dili lagi kami ang
magpahawa sa imo diria. Naa lang jud koy
nadunggan Tor ba.” Nilingi kini sa kilid, nga daw
nangita kung naa bay naminaw. Nagpabilin si
Samuel sa bangko, dili kalihok, sa unsang
hinungdan wala siya kabalo.
“Kanang nagkastorya man gud mi ni Engineer
Dadivas sa munisipyo tung niaging adlaw ba,
unya ingon siyang gibisita daw nimo ang iyang
anak. Akoa baya tong inanak si William maong
kabalo gyud ko nga nagbulag na sila. Unya Tor,
ingon siya nga nagbible study daw mo ni
Jemimah ug ang iyang misis. Ang wala lang jud
nako masabtan Tor nga ako mang gisugo si Mrs.
Dadivas nga ipasa ang akong papeles sa Butuan
atong adlawa.”
Luyo sa hulaw, bugnaw ang hangin sa Nueva Era
kung gabie, apan nabati ni Samuel ang pagtulo sa
iyang singot sa agtang. Mitan-aw siyag balik sa
sulod sa simbahan ug nadunggan ang pagkanta
ni Jemimah sa chorus sa How He Loves Us.
Nagpadayon ug storya si Kagawad Maning, ang
iyang tingog nag-anam-anam ug taas nga daw
giganahan sa iyahang pagsaysay sa istorya.
“Unya tor, kadtong Lunes sa miaging semana,
ana si Seding nga misuka man daw ning anak ni
Dadivas sa imong nawong. Pero iyaha dawng
gikatingalahan nga imbis manghilam-os ka kay
naratol na man dayon hinuon daw ka. Ikaw man
daw mismo daw nagalsa ato pasaka sa ospital,
unya niuban pa jud ka mismo pagforward ani sa
Tagum Doc para matan-aw. Mao ra gyud tingali
tong panahon tor ba nga nalipay kang naay gi-
gastroentritis nimo nga miyembro.”
Nikatawa na pud ang katapad ni Sam, apan dili
niya malimod ang giingon niini. Tinuod katong
tanan, ug sa duha ka semanang nakaconfine si
Jemimah sa Tagum katulo siya mibisita niini.
Minor lang man daw ingon ang doctor, ug
kinahanglan lang niini magpahuway arong
makuha ang kusog balik.
“Tuod, tapad gyud baya ming Nong Lito kada-
simba tor. Asta gyud baya tong tabiana sa
pantalan kung wala to sa simbahan. Masakitan
gyud tingali to siya ba kung maingnan nako siya
aning tanan sa prayer meeting sharing ba.”
Kabalo si Samuel kung unsay mahitabo kung ma-
back slide si Nong Lito, ang ilang pinaka-active
nga discipler. Ug kabalo siyang dili lang si Nong
Lito ang mabacksilde tungod sa iyang nabuhat
nga sala, o nga didto ra taman muundang ang
buhaton sa kagawad nga iyahang katapad karon.
Misaka ang iyang kapungot sa iyahang utok.
“Karon, tor, dili ko kaanhi ugma kay didto mis
Hagnaya mangampanya, pero dili pasabot nga
dili ko makabalo unsa imong wali ugma. Kabalo
baya kang walay absent na akong anak sa
simbahan.” Gikumot ni Samuel ang iyang kamot
ug nananghid sa Ginoo kung pwede ba niyang
sumbagon ang ngisi sa iyang katapad.
Mitubag kini sa tingog ni Cedric. “Pa! Ali na pa oh
kay nindot na kaayong kanta ni Te Jemimah ba.”
Niduol si Seding sa kagawad ug miagbay niini.
Nakita niini ang pastor ug mingisi. “Sugtununon
na gyud baya ni Ate si Pastor oh. Ayieeeeeeee.”
Abi ni Sam nga nahurot na ang iyang mga ngisi,
apan natingala siya sa dihang naa pa siya nakuha
sa dihang nakita niya ang kainosente sa
pagpangulit sa batan-on. Muabot pud kahang
panahon nga tubu-an kag sungay ug mga pako
sa yawa?
“Sugton man na si Pastor nak kung tarungon lang
niya. Samot nag maigo jud si Jemimah sa wali
ugma? Ay, kinsa guy dili sugton.” Mitindog si
Kagawad Maning uban ang iyang anak padulong
sa simbahan, apan bag-o kini milabay sa
pultahan, milingi kini sa iya ug miingon.
“Panalanginan man gyud na sa Ginoo nang
nagmatinudanon sa iya.”
“Hide me now, under your wings.
Know his power, in quietness and trust...”
Nagapitik ang ulo ni Samuel sa kada bundak ni
Jason sa iyahang drum samtang ginatugtog ang
Still, apan walay labot ang banda niato. Si
Clarisse ang naglead sa praise and worship
karon, ang iyang tingog nagalutaw sa utok niya.
Nagtindog siya karon atubangan sa simbahan
samtang ginapakpak ang iyahang mga kamot
para sa Ginoon dili niya masabtan.
Kagabie midiretso siya sa parsonage
pagkahuman sa ilang istorya sa kagawad ug
nangita sa iyahang mga daan nga sermon. Karon,
diria sulod sa simbahan, aduna siya duha ka
waling gikuptan.
“Find rest, my soul, in Christ alone,
Cover me, within your mighty hand…”
Gipili na man taka Lord diba? So ngano wala man
ko nimo tabuni gikan ani? Gikan pa gabie naglalis
ang iyang utok kung unsa ba gyud ang kabubut-
on sa Ginoo, ug wala niini respetuha ang ilahang
serbisyo karon. Milingi siya sa iyahang tapad, ug
nakita niya si Jemimah, ang kadasig sa pag-
alagad sa buhi nga Diyos nakatatak sa iyahang
kada lihok. Wala niya kini ingni sa panghitabo
gabie, apan kabalo siyang bisan unsa man ang
iyang buhaton, si Jemimah ang maipit sa
katapusan.
“When the oceans rise, and thunders roar,
I will soar with you above the storm…”
Lupig pa sa bagyo ang kagubot nga ginabati sa
utok karon ni Samuel. Iyaha bang pilion nga
mangilad aron panalipdan ang katawhang iyang
nadala sa sabakan sa Ginoo, o iyang bang iingon
ang tinuod ug itugyan si Jemimah, ang simbahan,
ug ang iyahang kaugalingon sa mga kamot sa
Ginoo ug sa tawo? Niduko si Samuel, nag-ampo,
ug naghulat ug usa ka milagro…
“Father, you are King over the flood,
And I will be still and know You are God.”
…ug usa ka milagro ang nahitabo. Milingi si
Samuel sa bintana sa simbahan, ug nakita ang
pagtulo sa mga unang tulo sa ulan. Gitubag sa
Ginoo ang pagampo sa Nueva Era, ug, labaw sa
tanan, sa Iyang katawhan.
Pait, init, ug hapdos ang kahayag sa kamatuoran,
apan bugnaw ang tam-is ang baha sa mga bakak
nga milumos sa Nueva Era.
Mitindog si Pastor Samuel Delorico, gibitbit ang
iyang Bibliya, ug mitindog sa pulpito. Andam na
siyang sugdan ang hulaw.