STOČARSTVO

Andrijevica, mart 2012 godine

Ranko Bogavac
 Uvod

 U drugoj polovini 2006 godine startovao je projekat UN

FAO pod nazivom : Razvojna pomoć farmerima u
udaljenim oblastima Crne Gore I Kosova
 Prvo je odrađeno upoznavanje sa stanjem na terenu to
jest izvršeno je skeniranje što se tiče: veličine farmi,
rasnog sastava, kondicije grla, ishrane stoke, vještačkog
osjemenjivanja, odnosa farmera prema životinjama
 Prije nego što se krenulo sa mjerama unapređivanja
odrađeni su zimski seminari na teme iz stočarstva koje
su definisali farmeri : govedarstvo, ovčarstvo, stočna
hrana i ishrana domaćih životinja
 Napisane su popularnim jezikom na te teme brošure koje
su podijeljene stočarima
ZATEČENO STANJE
ZATEČENO STANJE
 Zatečeno stanje
Govedarstvo (obiđeno 113 farmera u starom i 60 u novom regionu )
 Veličina stada na govedarskim farmama je bila mala i prosječno je
bila oko 3.6 krava i steonih junica u starom regionu a u Pljevljima
oko 5 grla
 Više od 60% grla kod obiđenih bili su melezi u starom regionu a u
novom to jest Pljevljima stanje je puno bolje oko 20%
 Pokriveno vještačkim osjemenjivanjem 27% grla u starom i oko 35%
u novom regionu
 Proizvodnja mlijeka prosječna oko 8-12kg dnevno
Ovčarstvo (obiđene 43 farme u starom i 30 u novom regionu )
 Veličina stada na ovčarskim farmama bila je prosječno oko 70 grla
u starom i oko 50 grla u novom regionu
 Više od 32% grla bili su melezi
 Više od 90% stada se muzlo i prihod od mlijeka je bio je od 20-25%
ostalo od mesa
 Aktivnosti na poboljšanju stanja

 Edukacija
 Promjene u ishrani krava i ovaca
 Popularizacija vještačkog osjemenjivanja i obuka vet.tehničara
 Selekcija priplodnih grla u ovčarstvu
 Demonstracija i obuka u mašinskom šišanju ovaca
 Demonstracija i obuka u vještačkom osjemenjivanju ovaca
 Stvaranje asocijacije ovčara
 Demonstracija i obuka u orezivanju papaka kod goveda i ovaca
 Mastitis test kod krava
 Ostale aktivnosti
 Edukacija

 Seminari
 Brošure
 Lifleti i flajeri
 Davanje tržišnih
informacija
 Savjeti na farmama i u
udruženjima
 Radni sastanci
 Promjene u ishrani krava i ovaca
 Uvedena kukuruzna silaža u
ishrani
 Uvedena travna silaža u
ishrani
 Uvedeno veće učešće
koncentrovanih hraniva
 Poboljšan kvalitet zelene mase
i sijena u ishrani
 Niže koštanje obroka po
jedinici mjere proizvoda
 Manje variranje obroka kako
po kvalitetu tako i po količini
 Manje kupovanja kabaste
stočne hrane
Popularizacija vještačkog osjemenjivanja i obuka vet.tehničara

 Prednosti vještačkog
osjemenjivanja-predavanja,
savjeti

 Obuka veterinarskih tehničara-

Velika plana, Bijelo Polje

 Nabavka kontejnera za
čuvanje sjemena

 Analiza terenska sprovođenja

mjere vještačkog
osjemenjivanja
Selekcija priplodnih grla u ovčarstvu- 40 stada

PRIJE POSLIJE
PRIJE POSLIJE
 Izbor kvalitetnih priplodnih ovnova

 Izvršen je odabir 11
priplodnih ovnova
sjeničke pramenke iz
Sjenice za 6 farmera u
starom regionu

 Izvršen je odabir 8
priplodnih ovnova
sjeničke pramenke za 8
farmera iz starog regiona
u novi region
 Demonstracija i obuka u mašinskom šišanju ovaca
 Izvršena demonstracija i obuka
na 10 lokaliteta
 Na obukama je šišano od 60 -
120 ovaca
 Obuku obavili međunarodni
timovi -Australija, Sjenica
 Obučeno je 25 farmera
 Nabavljene su 3 mašine i
formirani timovi
 Mnogi farmeri su samostalno
kupili mašine za šišanje
 Mašinsko šišanje je sada
nerijetka pojava u Crnoj Gori
Demonstracija i obuka u vještačkom osjemenjivanju ovaca

 Prvi put rađeno u Crnoj

Gori
 Urađeno je na farmi u
Bijelom Polju
 Obuhvaćeno 60
priplodnih ovaca
 Sjeme uzeto od 3
priplodna ovna
 Obučena 2 veterinara i 1
veterinarski tehničar
 Cijena akcije po 1 ovci
preko 10 €
Stvaranje asocijacije ovčara-Sjever
Osnovano 2008godine - 25 članova -3.000 ovaca
Aktivno učestvovali ili prisustvovali stočarskim smotrama
Sada vrlo slabo aktivni
Izložba priplodne stoke Polimlje-2008.

 Izloženo 10 kolekcija
članova udruženja
 1 kolekcija virtenberg, 2
kolekcija sore i 7 kolekcija
sjeničkog soja
 Prve nagrade u ovčarstvu
dobili su članovi udruženja
 Dobitnici:M.Muratović,
M.Čukić, D.Lazović i
D.Korać
Demonstracija i obuka u orezivanju papaka kod goveda i ovaca

 Obuka vršena na 5
lokaliteta
 Obučena 3 veterinarska
tehničara i 10 farmera
 Napravljen je boks
uklještivač i nabavljena
oprema
 Boks se pozajmljuje
obučenim licima
 Aktivnost je proširena i na
neke veterinarske stanice
 Mastitis test kod krava

 Podiljeno više od 40
setova-reagens, pločice
 Prvi put demonstrirano a
kasnije farmeri sami radili
 Brza provjera na
oboljenje vimena
 Brza intervencija u
slučaju oboljenja
 Manje ekonomske štete
 Duži život krava
 Ostale aktivnosti

 Obezrožavanje teladi
 Štampanje i distribucija planova za izradu štalskih
objekata
 Kalkulacija farmskih troškova sa posebnim osvrtom na
cijenu koštanja obroka za stoku
 Posjeta sajmovima-smotrama stoke-Novi Sad, Sjenica
 Posjeta V.O.C.Velika Plana i mnogim farmama u Srbiji
 Učešće na Izložbi Polimlje 2008. i dobijanje nagrada
 REZULTATI sa farmi uključenih u projekat

 Usvojena mnoga znanja iz oblasti stočarstva

 U ishranu stoke uvedena nova hraniva kao što su silaže od trava i
kukuruza, povećano učešće koncentrata, poboljšan kvalitet sijena i
popravljena kondicija grla
 Vještačko osjemenjivanje prisutnije i obučeni određeni vet. tehničari
 Selekcijom priplodnih grla u ovčarstvu smanjeno značajno učešće
meleza u stadu
 U šišanju ovaca ručna tehnika zamijenjena mašinskom u
značajnom obimu
 Urađeno prvi put u Crnoj Gori vještačko osjemenjivanje ovaca
 Stvorena asocijacija ovčara “Sjever”
 Povećana proizvodnja mlijeka i mesa po grlu
 Smanjena cijena koštanja obroka
 Orezivanje papaka postaje sve više praksa a ranije nije vršeno
 Obučeni odgajivači muznih krava za vršenje periodičnog Kalifornija
mastitis testa
 Farmeri sa projekta su prvi put vidjeli obezrožavanje teladi putem
elektro kautera
 Mnoge aktivnosti koje je organizovao Projekat uticale su i na druge
subjekte da prihvate dostignuća

 U krajnjem i više novca za farmere - €