Ky doracak është financuar nga populli amerikan përmes Agjencionit të SHBA-së për
Zhvillim Ndërkombëtar (USAID Kosovë), në kuadër të Programit për Arsimin Themelor
(Basic Education Program) të USAID-it, të cilin e zbaton Family Health International (FHI
360) në partneritet me Ministrinë e Arsimit, të Shkencës dhe të Teknologjisë të Republikës
së Kosovës (MASHT) dhe me Qendrën për Arsim të Kosovës (KEC).
Vlerësimi sipas kurrikulës
së bazuar në kompetenca
Udhëzues për mësimdhënës
Korrik 2016
Hartuar nga
Ekipi i Divizionit per Vlerësim, Standarde dhe Monitorim (MASHT) i udhëhequr nga
Mustafë Kadriu
Kontribues
Dr. Blerim Saqipi
Arlinda Gashi Bajgora, MA
Mësimdhënës nga shkollat pilote të Kurrikulës
Redaktim gjuhësor
Mr.sc. Shpëtim Elezi
DIZAJNI GRAFIK
projectGRAPHICS
Korrik 2016
Botimi i parë
Përmbajtja
I. Hyrje ......................................................................................................................................................................... 6
Qëllimet e udhëzuesit ...................................................................................................................................... 6
I. HYRJE
Ky udhëzues është përgatitur si material ndihmës për zbatimin e Udhëzimit administrativ të vlerësimit të
nxënësve sipas kërkesave dhe frymës së Kornizës së Kurrikulës të arsimit parauniversitar të Republikës së
Kosovës, të miratuar në vitin 2011 nga Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë (MASHT). Gjatë
procesit të zhvillimit dhe të pilotimit të Kurrikulës së re, MASHT-i ka përgatitur një numër udhëzuesish
si ndihmesë për mësimdhënësit për të zbatuar këtë reformë. Sistemi i vlerësimit të nxënësve është një
nga reformat më të mëdha që ka projektuar Korniza e Kurrikulës (KK). Reforma e sistemit të vlerësimit
sipas KK-së shtrihet në dy dimensione. Në njërën anë, sipas Kurrikulës, për vlerësimin planifikohen
ndryshime në anën strukturore, duke u adresuar aspektet e dallimit midis vlerësimit të vazhdueshëm
(vlerësimi formativ dhe vlerësimi përmbledhës) gjatë gjithë vitit mësimor, vlerësimit përfundimtar (në
fund të vitit shkollor) dhe vlerësimit përmbyllës (në fund të shkallës). Në anën tjetër, qasja e Kurrikulës
kërkon që mësimdhënësit të zgjerojnë këndvështrimin e tyre për vlerësimin, duke mos menduar për
aktivitetin aktual të mësimit, por më gjerë, nëse aktiviteti i tyre mësimor në një mënyrë ose në një tjetër
është duke kontribuar në zhvillimin e kompetencave të përcaktuara në Kurrikulë.
Mund të argumentohet se mësimdhënësit realizojnë aktivitete të vlerësimit që do t’i përshtateshin
secilës kurrikulë dhe është e vërtetë se nuk ekzistojnë metoda të caktuara për një kurrikulë të caktuar.
Ajo që është me rëndësi është se qasja ndaj vlerësimit duhet t’i përshtatet natyrës së mësimdhënies
që kërkon Kurrikula apo edhe politikat e tjera arsimore. Për më shumë, me rëndësi të veçantë janë
edhe modalitetet e shfrytëzimit të të dhënave të vlerësimit të nxënësve, duke u siguruar se ato janë
në funksion të përmbushjes së synimeve të Kurrikulës, pra duke iu shmangur gjykimeve të izoluara që
mund të bëjnë akterët në procesin e vlerësimit. Në këtë drejtim, MASHT-i ka zhvilluar politika të tjera në
fushën e vlerësimit në funksion të reformimit të praktikave aktuale të vlerësimit, duke përfshirë Kodin
e etikës për vlerësim dhe Udhëzuesin për standardet e vlerësimit, (të dyja të miratuara në vitin 2011 në
bashkëpunim me Programin për Arsim Themelor të USAID-it).
QËLLIMI I UDHËZUESIT
Qëllimet kryesore të këtij udhëzuesi janë:
Ilustrim i strategjive të ndryshme se si vlerësimi mund të përdoret si instrument për
përmirësimin e mësimdhënies dhe të nxënit;
Informim shtesë për mësimdhënësit për të ndihmuar nxënësit që të arrijnë
kompetencat e synuara;
Sqarim dhe konkretizim i vlerësimit të brendshëm nga Udhëzimi administrativ për
vlerësimin e nxënësve;
Ofrim i shembujve praktikë që ndihmojnë në standardizimin e procesit të vlerësimit
në përputhshmëri me rezultatet e të nxënit sipas Kurrikulës në mënyrë që procesi i
vlerësimit të jetë në funksion të të nxënit.
Udhëzuesi është menduar të jetë si lehtësim për zbatimin e Kurrikulës për të gjithë akterët e
reformës kurrikulare në Kosovë.
Udhëzuesi duhet të shfrytëzohet në dy drejtime. Në njërën anë, udhëzuesi ofron një kornizë teorike
se si duhet të perceptohet dhe të kuptohet procesi i vlerësimit në kontekst të reformës kurrikulare në
sistemin e arsimit në Kosovë. Në anën tjetër, udhëzuesi ofron edhe udhëzime dhe shembuj praktikë
lidhur me modalitetet se si mësimdhënësit mund të kryejnë detyrat lidhur me realizimin e vlerësimit
si pjesë e punës së tyre të përditshme. Nga aspekti praktik i organizimit, udhëzuesi ngërthen në vete
edhe pika reflektive dhe ide për aktivitete për mësimdhënësit lidhur me zhvillimin e tyre profesional.
Udhëzuesi do të mund të shfrytëzohet krahas Udhëzimit administrativ për vlerësimin e nxënësve, si
dhe krahas kurrikulave bërthamë dhe Kornizës së Kurrikulës së Kosovës.
6
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Tabela 1. Dallimi midis vlerësimit tradicional dhe vlerësimit të bazuar në rezultate (adaptuar nga Projekti IPA, 2009).
Metoda kryesore e Vlerësimi shpesh bazohet në Përdoren forma të llojllojshme, të hapura dhe
vlerësimit pyetje me alternativa. jorutinore.
Spektri i teknikave
Përdorimi i një numri të kufizuar Përdorimi i një spektri më të gjerë të teknikave
të përdorura gjatë
të teknikave të definuara mirë. të vlerësimit.
vlerësimit
Vlerësimi ngërthen informata më të hollësishme
Komunikimi Vlerësimi përfundon me një kthyese dhe kritikë më përmbajtjesore
i rezultateve notë numerike. konstruktive për të ndihmuar nxënësit në
arritjen e rezultateve të të nxënit.
7
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Në të kaluarën, në Kosovë shpesh vlerësimi është planifikuar dhe është zbatuar vetëm pasi ka
përfunduar faza e mësimit. Gjithashtu, vlerësimi i bazuar në teste me shkrim ka rezultuar kryesisht
me vlerësim sipërfaqësor të aftësive të nxënësve lidhur me të mbajturit në mend të fakteve dhe
të të dhënave, pa arritur të vlerësojë tërësinë e shkathtësive të nxënësve. Në këtë mënyrë, duke i
kufizuar ata nëpërmjet fushëveprimit të provimeve, nxënësit janë detyruar të mësojnë vetëm një
aspekt të informatave.
Për dallim nga këto qasje, vlerësimi i bazuar në kompetenca ose rezultate të të nxënit është më
kompleks dhe shumëdimensional. Mësimdhënësit mund të përdorin një spektër më të gjerë të
instrumenteve për të vlerësuar kompetencat e nxënësve – shkathtësitë, qëndrimet dhe vlerat e
tyre dhe jo vetëm dijen e njohuritë e tyre për faktet. Vlerësimi i bazuar në kompetenca është po
ashtu edhe më gjithëpërfshirës dhe shkon përtej një procesi njëkahësh: mësimdhënësit ende i
vlerësojnë nxënësit, por ata mundësojnë edhe vetëvlerësimin dhe vlerësimin e ndërsjellë, duke i
angazhuar nxënësit në procesin e nxënies dhe të vlerësimit të vetvetes me qëllim të përmirësimit
të punës së tyre (Vlerësimi formativ, BEP/MASHT, 2013). Në fund, vlerësimi i bazuar në kompetenca
është më mirë i integruar në procesin e mësimdhënies e të të nxënit dhe është në funksion të
përmirësimit të praktikave të mësimdhënies. Përmes përdorimit të kësaj qasjeje, mësimdhënësit
në vazhdimësi i vlerësojnë shkallën dhe vlerën e të nxënit të demonstruar nga nxënësit dhe, në
bazë të informacioneve të këtilla, mund të sjellin vlerësime për gjërat që duhet të bëhen për të
përmirësuar rezultatet mësimore të nxënësve.
Vlerësimi gjithmonë duhet t’i përfshijë komponentët e kompetencave (njohuri, aftësi, zotërim,
shkathtësi, qëndrime dhe vlera).
Tabela 2. Dallimet midis vlerësimit tradicional dhe modern.
Mbitheksohet mësimi i fakteve dhe i përmbajtjeve. Theksohet procesi dhe angazhimi i nxënësve.
8
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Zbatimi i vlerësimit në një kurrikulë të bazuar në kompetenca ngërthen në vete edhe sfida
serioze për mësimdhënësit. Mësimdhënësit e Kosovës tashmë përballen me sfida të shumta në
procesin e zbatimit të strategjive dhe të teknologjive të reja arsimore, gjë që mund të jetë tipike
për secilin sistem arsimor që kalon nëpër tranzicionin që po kalon arsimi në Kosovë. Megjithatë,
ndryshimet në fushën e arsimit sipas trendit botëror, që janë: qasja e bazuar në kompetenca,
parimi i inkluzionit, mësimi me nxënësin në qendër, mësimi i integruar; ngrohja globale; diversiteti
kulturor dhe të nxënit e bazuar në teknologjinë informative dhe komunikuese (TIK), kërkojnë një
reformim të qasjeve të tanishme dhe tradicionale drejt një qasjeje më moderne.
PARIMET E VLERËSIMIT1
3. Vlerësimi është pjesë përbërëse e procesit mësimor (në mësimdhënie dhe në nxënie)
• Ekziston lidhje e qartë ndërmjet qëllimeve dhe përmbajtjeve të të nxënit dhe vlerësimit
(ndërmjet asaj që mësohet e që ofrohet si mësim dhe asaj që vlerësohet).
• Mësimdhënia, nxënia dhe vlerësimi janë procese të ndërthurura dhe sigurojnë koherencë në
mësim.
• Nga qëllimet dhe përmbajtjet mësimore varet çka do të vlerësohet. Nga rezultati i vlerësimit
varet si do të zhvillohet mësimi dhe drejt cilave qëllime synohet të ecet dhe të arrihet.
• Nxënësi dhe mësimdhënësi kanë rol aktiv në procesin e vlerësimit.
9
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
10
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Rezultatet e të nxënit
Rezultati i të nxënit është deklarimi i asaj që duhet të dijë nxënësi dhe çfarë është më e
rëndësishme, çfarë duhet të jetë në gjendje të bëjë për të demonstruar njohuritë, të kuptuarit,
shkathtësitë dhe/ose kompetencat në fund të modulit apo të programit.
Prandaj, rezultatet e të nxënit duhet të formulohen duke përdorur folje që përcaktojnë saktësisht
çfarë do të jetë në gjendje të bëjë nxënësi për të dëshmuar zotërimin e shkathtësive apo të
materialeve. Rezultatet e të nxënit zakonisht fillojnë me:
“Deri në fund të orës / të modulit të lëndës / të gjysmëvjetorit, nxënësi pritet të jetë në gjendje
të...”
Sipas Biggs-it (2009), rezultatet e të nxënit duhet t’i referohen jo vetëm përmbajtjes që mësohet,
por edhe çfarë duhet të bëhet me atë përmbajtje dhe me ç’standarde. Ato duhet të jenë:
Deklarime të asaj që nxënësit pritet të jenë të gjendje të bëjnë pas mësimit të një moduli apo
të një programi;
Të shprehen nga këndvështrimi i nxënësve;
Të shprehen me forma foljore aktive që çojnë në sjellje të vrojtueshme dhe të vlerësueshme;
Të ndërlidhen me kriteret për vlerësimin e performancës së nxënësit.
Po ashtu, rezultatet duhet të adresojnë një larmi nivelesh kognitive, duke kërkuar që nxënësit
të kalojnë nga mbamendja dhe të kuptuarit themelor drejt aktiviteteve më të ndërlikuara, si
integrimi dhe vlerësimi.
11
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Figura 1. Listë kontrolluese: Si ta dimë nëse i kemi shkruar saktë rezultatet e të nxënit?
http://www.learningandteaching.info/teaching/marking.htm
VLERËSIMI I BRENDSHËM
Sipas Kurrikulës bërthamë dhe Udhëzimit administrativ për vlerësimin e nxënësve, vlerësimi i
brendshëm ose me bazë në shkollë, kryesisht ka për qëllim përkrahjen dhe forcimin e të nxënit
dhe raportimin e rregullt të progresit individual të nxënësve.
Te vlerësimi i brendshëm zakonisht zbatohen këto dy lloje të vlerësimit:
- Vlerësimi i vazhdueshëm (vlerësimi formativ dhe vlerësimi përmbledhës);
- Vlerësimi përfundimtar.
Sipas Kurrikulës së re, është i paraparë edhe vlerësimi për shkallë, i cili ka për qëllim vlerësimin e
nxënësve para fillimit të shkallës përkatëse me qëllim të përkrahjes së tyre.
VLERËSIMI I VAZHDUESHËM
Vlerësimi i vazhdueshëm është vlerësim në nivel të klasës, që udhëzon dhe përkrah të nxënit
gjatë gjithë vitit shkollor, ndërsa në fund të vitit shkollor vlerësimi raporton progresin e nxënësve.
Vlerësimi i vazhdueshëm realizohet nëpërmjet vlerësimit formativ dhe vlerësimit përmbledhës.
Vlerësimi formativ apo vlerësimi për nxënie bazohet në rezultatet e të nxënit dhe ka për qëllim
t’i informojë nxënësit lidhur me punën e bërë për arritjen e rezultateve të të nxënit derisa ata
janë duke marrë njohuri apo duke i zbatuar shkathtësitë e tyre (Vlerësimi formativ, BEP/MASHT,
2013). Informatat që dalin nga ky lloj vlerësimi përdoren për ta riorganizuar mësimdhënien me
qëllim të përkrahjes së nxënësve konform nevojave dhe potencialeve të tyre. Vlerësimi formativ
mund të realizohet me instrumentet e njëjta sikurse edhe vlerësimi përmbledhës, por me këtë
rast qëllimi ndryshon. Ky lloj vlerësimi realizohet gjatë gjithë vitit mësimor nëpërmjet angazhimit
të nxënësve në klasë, nëpërmjet detyrave të shtëpisë, kuizeve, debateve, prezantimeve, eseve,
testeve, portfoliove, projekteve, punës në kabinet, si dhe realizohet duke u bazuar në rezultatet e
të nxënit dhe duke i dhënë nxënësit komente konstruktive për arritjen e atyre rezultateve.
Rezultatet e vlerësimit formativ evidentohen në ditarin personal të mësimdhënësit me komente
për nivelin e arritjes së rezultateve të të nxënit. Rezultatet raportohen te nxënësit dhe prindërit
me komente konstruktive që motivojnë dhe orientojnë përparimin e nxënësit.
12
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Vlerësimi formativ asnjëherë nuk duhet të shoqërohet me notë numerike, por vetëm me komente
konstruktive, në të kundërtën nuk është vlerësim formativ apo për të nxënë, por vlerësim
përmbledhës.
Sipas Kurrikulës së Kosovës, vlerësimi i tillë shoqërohet me notë numerike, ndërsa nota formohet
për arritjet e nxënësit në përmbushjen e rezultateve të të nxënit dhe zotërimin e kompetencave.
Sipas Udhëzimit administrativ për vlerësimin e nxënësve, nota e vlerësimit të vazhdueshëm për
një periudhë të caktuar kohore për nxënësit e klasave nga 6 – 12 formohet prej dy vlerësimeve
përmbledhëse [VP1, VP2]:
13
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Nota përfundimtare e vlerësimit përmbledhës në një lëndë mësimore për një periudhë të caktuar
kohore formohet nga VP1 dhe VP2.
Në bazë të formulës : 60% × VP1 + 40% × VP2 = 0.6 × VP1 + 0.4 × VP2 = nota e një periudhe kohore
P.sh.:
P. Sh. 60% × 3 + 40% × 5= 0.6 × 3(nota ) + 0.4 × 5(nota )= 0.6 × 3 + 0.4 × 5= 1.8 + 2.0= 3.8 ≈ 4
Nxënësit e shkallës III – VI (klasat 6 – 12) vlerësohen me dy vlerësimet VP1 dhe VP2, me notë
numerike dhe komente të standardizuara kundrejt rezultateve të të nxënit.
Nota përfundimtare e vlerësimit përmbledhës për një periudhë të caktuar kohore nga VP1 dhe
VP2 (shkalla III – VI) evidentohet në librin e klasës dhe në ditarin personal të mësimdhënësit.
Pas çdo vlerësimi në përfundim të secilës periudhë të caktuar kohore, mësimdhënësit raportojnë
në këshillin e mësimdhënësve dhe informojnë prindërit për të arriturat e nxënësve.
Evidencat nga vlerësimi i vazhdueshëm dhe raportet e vlerësimit të nxënëseve ruhen nga
mësimdhënësit së paku për një shkallë kurrikulare dhe janë objekt monitorimi nga drejtori
i shkollës, si dhe nga institucionet përgjegjëse që merren me monitorimin e punës së
mësimdhënësit dhe punës së shkollës.
14
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Nota 3 (mirë) përcakton performancën e mirë në realizimin e detyrës së dhënë. Nxënësi arrin
nivelin mesatar të pranueshëm të rezultateve të të nxënit dhe është në gjendje që, me anë të
përkrahjes, të demonstrojë origjinalitet dhe të dëshmojë përpjekje në arritjen e shkathtësive të
analizës, të sintezës dhe të vlerësimit [60 – 79%].
Nota 4 (shumë mirë) përcakton performancë shumë të mirë në realizimin e detyrës së dhënë.
Nxënësi arrin nivelin e kënaqshëm të rezultateve të të nxënit dhe demonstron origjinalitet, si dhe
ka gatishmëri të dëshmojë shkathtësi të analizës, të sintezës dhe të vlerësimit [80 – 89%].
15
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
VLERËSIMI PËRFUNDIMTAR
Vlerësimi përfundimtar në një lëndë mësimore realizohet në nivel klase si vlerësim i përfundimit
të vitit mësimor i nxjerrë nga mesatarja aritmetike e tri periudhave të caktuara mësimore.
Nota përfundimtare në një lëndë mësimore formohet nga mesatarja aritmetike e notave në tri
periudha të caktuara mësimore:
Nota (1) mesatarja e notave (1.00 - 1.49)
Nota (2) mesatarja e notave (1.50- 2.49)
Nota (3) mesatarja e notave (2.50 - 3.49)
Nota (4) mesatarja e notave (3.50 - 4.49)
Nota (5) mesatarja e notave (4.50 - 5.00)
Pasi edhe filozofia e Kurrikulës së re përkrah të nxënit dhe progresin e nxënësit, për vendosjen e
notës përfundimtare merren për bazë edhe dëshmitë për progresin dhe për përparimin e nxënësit
nga një periudhë në periudhën tjetër, krahas notave për periudha të caktuara mësimore. Por një
gjë e tillë – arritja e rezultateve të të nxënit e paraparë për periudha të caktuara kohore – duhet
të dëshmohet nëpërmjet punës së nxënësit/portofolios.
Po ashtu, në rast se nxënësi është i pakënaqur me notën e fituar, mësimdhënësi i lëndës përkatëse
i mundëson atij/asaj t’i nënshtrohet një vlerësimi përfundimtar që përfshin të gjitha rezultatet e
të nxënit në një vit mësimor për atë lëndë. Rezultati i fituar nga ky vlerësim raportohet si notë
përfundimtare për një vit në një lëndë mësimore.
Për nxënësit që kanë mbetur në provim, nota përfundimtare nxirret pas përfundimit të mësimit
plotësues dhe riprovimit të vitit shkollor.
Nota përfundimtare e një lënde mësimore (nota vjetore) aprovohet nga Këshilli i Klasës.
Nota përfundimtare e një lënde mësimore (nota vjetore) vendoset në librin e klasës dhe bartet
në librin amë, po ashtu kjo notë raportohet dhe evidentohet në librezën/dëftesën apo raportin
e nxënësit.
Nota përfundimtare për nxënësit e që mbeten në riprovim, vendoset në libër amë dhe dëftesë,
pasi nxënësi ta arrijë kriterin e kalimit.
16
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Udhëzimi administrativ për vlerësimin e nxënësve parasheh organizimin e vlerësimit për shkallë
në fund të secilës shkallë kurrikulare. Instrumentet që përdoren për këtë vlerësim do të jenë
të standardizuara nga MASHT-i, ndërsa administrimi do të bëhet nga shkolla, përmes aktiveve
profesionale në fund të vitit shkollor/të shkallës (muaji prill/maj). Ky vlerësim ka rol diagnostikues
dhe si i tillë ka për qëllim verifikimin e arritjes së rezultateve të të nxënit nga nxënësit në nivel
shkalle kurrikulare të fushave përkatëse në kontekstin e zotërimit të kompetencave kryesore,
si dhe, mbi këtë bazë, organizimin e mësimdhënies për progres të vazhdueshëm të shkallës së
arritshmërisë.
Vlerësimi për shkallë realizohet në nivel shkolle sipas fushës dhe përfshin vlerësimin me rastin e
përfundimit të shkallës së kurrikulës. Ky vlerësim realizohet në përfundim të klasave: 2, 5, 7 dhe
11.
Vlerësimi për shkallë bëhet në bazë të listës së kontrollit të rezultateve të të nxënit për shkallë të
kurrikulës për fushat lëndore dhe kompetencat kryesore, të cilat i verifikojnë arritjet e nxënësve
kundrejt kritereve të vlerësimit që merren nga rubrika përkatëse në çdo rezultat mësimor. Listat
e kontrollit (që përgatiten nga aktivet profesionale) mund të jenë individuale (për çdo nxënës)
ose kolektive (një listë për gjithë grupin ose klasën). Në të dyja rastet, kriteret e vlerësimit duhet
të jenë të njëjta.
Nota përmbyllëse (A, B, C dhe D) për fushën përkatëse, me rastin e përfundimit të një shkalle të
kurrikulës, nxirret nga dëshmitë e evidentuara në përmbushjen e rezultateve të të nxënit dhe në
zotërimin e kompetencave për shkallën dhe fushën përkatëse, të dala nga vlerësimi për shkallë i
realizuar me instrumente enkas për këtë vlerësim.
17
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Rezultatet e vlerësimit përmbyllës evidentohen në një raport të veçantë të shkollës për secilin
nxënës dhe në libër të klasës në një rubrikë të veçantë për raportin për vlerësimin përmbyllës.
Mbi bazën e rezultateve, për secilin nxënës përgatiten raporte të veçanta për prindin2/kujdestarin
dhe aktivin profesional, me qëllim të përkrahjes së nxënësit gjatë vitit vijues.
Rezultatet e vlerësimit përmbyllës, gjithashtu, shfrytëzohen nga shkolla dhe DKA-ja për
përmirësimin dhe për avancimin e praktikave në organizim, planifikim, mentorim, monitorim
dhe në mbikëqyrje të punës që realizohet në shkollë. Rezultatet e vlerësimit përmbyllës mund të
shfrytëzohen edhe nga institucione të tjera relevante të arsimit.
Notat e vlerësimit përmbyllës shfrytëzohen nga klasa dhe shkolla për të evidentuar, për të
planifikuar dhe për të përmirësuar rezultatet e nxënësit.
18
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Figura 2: Adaptuar nga “Planifikimi i detyrave të përshtatshme të vlerësimit është një parim i
mësimdhënies së mirë” (Ramsden, 2003: 96).
Vlerësime të ndryshme
drejt mësimit
Të qenit transparent
Duke qenë specifikë në atë se çfarë pritni që nxënësit tuaj të arrijnë dhe se si të nxënit do të
vlerësohet, përmbajtja e kursit dhe kërkesat e vlerësimit duhet të publikohen që të jeni
transparentë për të gjithë. Nxënësit kanë të drejtë të dinë se çfarë duhet të mësojnë dhe se
me çfarë kriteresh do të vlerësohen. Të shkruarit e rezultateve të të nxënit dhe të kritereve të
vlerësimit nuk do të thotë se ju po u tregoni nxënësve saktësisht se çfarë ai/ajo duhet të bëjë për
të kaluar vlerësimin. Në të vërtetë, rezultatet e të nxënit ofrojnë orientime të përgjithshme sipas
të cilave nxënësit duhet të mësojnë dhe se çfarë ata duhet të demonstrojnë gjatë vlerësimit të
tyre. Duke i deklaruar rezultatet e të nxënit dhe kriteret e vlerësimit, ju u ndihmoni nxënësve tuaj
të kuptojnë aspektet e të nxënit në të cilat ju dëshironi që ata të fokusohen.
19
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
PËR REFLEKTIM:
Korniza e Kurrikulës e Kosovës thekson se nxënësit duhet të arrijnë gjashtë kompetencat në
vijim:
Kompetenca e komunikimit dhe e shprehjes Kompetenca e lidhur për jetë, punë dhe mjedis
Nxënësit bëhen komunikues efektivë Nxënësit bëhen kontribuues produktivë
Kompetenca e të menduarit Kompetenca personale
Nxënësit bëhen mendimtarë kritikë Nxënësit bëhen individë të shëndetshëm
Kompetenca e të nxënit Kompetenca qytetare
Nxënësit bëhen të suksesshëm Nxënësit bëhen qytetarë të përgjegjshëm
Mësimdhënësit bashkërisht do të duhej të punonin për të menduar për llojet e aktiviteteve dhe
të metodave të vlerësimit që do të mund të përdoreshin për të promovuar secilën prej gjashtë
kompetencave të paraqitura më lart. Për shembull, çfarë aktivitetesh do të mund t’u ndihmonin
nxënësve në klasë për t’u bërë komunikues efektivë? Cilat metoda të vlerësimit mund të përdoren
për të testuar nëse nxënësit e kanë arritur secilën nga këto kompetenca.
20
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Tabela 3: Shembuj të llojeve të të nxënit dhe të vlerësimit për arritjen e gjashtë kompetencave të
përcaktuara nga kurrikula e re.
Llojet e të nxënit:
Çfarë kërkohet nga
Kompetencat Rezultatet e të Shembuj të vlerësimit
nxënësit?
nxënit
Eseja
Zhvillimi i argumenteve,
Kompetenca Të menduarit kritik Raporti
reflektimi, gjykimi,
e komunikimit dhe gjykimet Referati
vlerësimi
dhe e shprehjes Hulumtimi
Identifikimi i
Nxënësit bëhen Skenari i problemit
problemeve,
komunikues përkufizimi i Puna në grupe
efektivë Zgjidhja e problemeve, analiza Problemi i bazuar në punë
problemeve/ e të dhënave, Analiza e rastit
planifikimi shqyrtimi, dizajnimi
Kompetenca e Raporti i konferencës (apo shënimet
i eksperimenteve,
të menduarit për një raport konference plus
planifikimi, zbatimi i
bibliografia me shënime)
informatave
Nxënësit bëhen
mendimtarë Marrja e pjesëve të
Demonstrimi
kritikë leximit, përdorimi
Kryerja e Luajtja e rolit
i pajisjeve, ndjekja
procedurave dhe Realizimi i videos (shkrimi i skenarit
e procedurave të
demonstrimi i dhe prodhimi/realizimi i videos)
Kompetenca e laboratorit, ndjekja e
teknikave Krijimi i posterit
të nxënit protokollit, zbatimi i
Raporti i laboratorit
udhëzimeve
Nxënësit bëhen
të suksesshëm Demonstrimi i Provimi me shkrim
njohurive dhe të Provimi me gojë
Rikujtimi, përshkrimi,
kuptuarit (mund Pyetjet me shumë opsione
raportimi, identifikimi,
Kompetenca e të vlerësohet Esetë
njohja, rrëfimi, tregimi
lidhur për jetë, bashkë me llojet Raportet
etj.
punë dhe mjedis e mësipërme të të Pyetjet me përgjigje të shkurtra
nxënit) Minitestet
Nxënësit bëhen Ditari i të mësuarit
kontribuues Puna së bashku dhe e Portofolio
produktivë Menaxhimi/ pavarur, vetëdrejtimi, Kontratat e të nxënit
zhvillimi i vetes menaxhimi i kohës, Vetëvlerësimi
menaxhimi i detyrave Projektet grupore
Kompetenca Vlerësimi i shokut
personale
Projekti i dizajnit
Dizajnimi, krijimi,
Nxënësit bëhen Dizajnimi, krijimi, Portofolio
performimi, prodhimi
individë të performimi Prezantimi
etj.
shëndetshëm Performanca
21
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Për secilën detyrë/aktivitet apo pjesë përmbajtjesore që vlerësohet, mësimdhënësit nuk do t’i
kenë të gatshme rezultatet e pritshme të mësimit. Andaj edhe në sistemet kurrikulare më të
centralizuara do të nevojitej që mësimdhënësit të mendojnë për të bërë lidhjen midis aktiviteteve
të tyre, rezultateve të pritshme, në një anë dhe po ashtu është me rëndësi të bëjnë lidhjen midis
rezultateve të njësisë së tyre mësimore me kompetencat kryesore kurrikulare. Natyrisht, në këtë
mes futen edhe rezultatet e kurrikulës bërthamë në nivele e shkallë të ndryshme.
Në tabelën 3 janë dhënë disa opsione se si do të mund të mendonin mësimdhënësit për lidhjen
e aktivitetit të vlerësimit me kompetencat e caktuara. Pra, lidhja nuk duhet të shihet si lidhje me
një kompetencë, por lidhjet duhet të shihen si të shumanshme, duke u siguruar se përdoren
metoda të mjaftueshme për të vlerësuar kompetencën e synuar, sipas dimensionit të niveleve të
performancës. (Shih tabelën në fq. 21).
Zgjidhja e problemeve: i referohet zgjidhjes së problemeve rutinore dhe të reja, të thjeshta dhe
komplekse brenda fushës së kurrikulës.
22
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Kreativiteti: i referohet aftësisë së nxënësit për të shkuar përtej asaj që është mësuar. Me
termin “produkt” nënkuptohet aftësia për të krijuar diçka të re përmes frymëzimit, imagjinatës,
vizionit, inspirimit dhe zgjidhjes së problemit në situata të reja.
Cilësia: u referohet njohurive dhe aftësive për të parë të mësuarit e nxënësve dhe përfshin
identifikimin e tipareve kryesore të të mësuarit të nxënësve, si dhe për të parë se mësimi
klasifikohet sipas shkallëve të përsosmërisë dhe të vlerave.
Hapi i tretë: Shfrytëzimi i rezultateve të vlerësimit dhe sigurimi i cilësisë së procedurave dhe të
metodave të vlerësimit.
Pas secilit aktivitet të vlerësimit, secili mësimdhënës duhet të shohë mundësinë më të mirë të
përdorimit të të dhënave përtej caktimit të nivelit të arritjes së nxënësve. Kjo mund të realizohet
në dy drejtime. Në njërën anë, mësimdhënësi mund të mendojë lidhur me vendosjen e natyrës
së punës dhe lidhur me ndryshimet që duhet të bëhen në aktivitetet e tij/saj në të ardhmen,
duke ditur elementet që ka nxjerrë në pah vlerësimi. Në anën tjetër, mësimdhënësi do të duhej të
reflektojë edhe për metodat dhe instrumentet e vlerësimit. Pra, nuk mjafton vetëm pyetja: Çfarë
duhet t’u ofroj nxënësve dhe në çfarë forme? Po kaq me rëndësi është edhe pyetja: A po e kryejnë
metodat dhe instrumentet e vlerësimit funksionin e vet?
Ky është një proces nëpër të cilin mësimdhënësit angazhohen në mënyrë të vazhdueshme dhe
jo sipas qasjes ’ad hok’. Po ashtu, nuk duhet të supozojmë se një sistem i vlerësimit në një klasë
apo në një vit të caktuar do të funksionojë doemos edhe në kontekste apo vite të tjera. Andaj,
rishikimi i procesit të vlerësimit, si dhe i planit të vlerësimit që bëjnë mësimdhënësit në baza të
rregullta, është formë e zhvillimit profesional të mësimdhënësve, meqë shpie drejt përmirësimit
të punës së mësimdhënësit në klasë.
23
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Vlerësimi, duke qenë transparent dhe i kryer paralelisht me të nxënit, po ashtu do t’ua mundësojë
nxënësve që t’i matin përparësitë dhe dobësitë e tyre dhe kështu ata do të mund t’i zhvillojnë
më tutje përparësitë e tyre dhe të punojnë më tepër në fushat në të cilat janë më të dobët. Në
mesin e metodave të vlerësimit, krahas testeve me përgjigje të shkurtra dhe eseve, përfshihen
edhe detyrat e shtëpisë, angazhimi në klasë, projektet individuale, prezantimet me gojë, testet e
të dëgjuarit, testet me libra të hapur, portofoliot, puna praktike etj.
24
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Komentet: Projekti përfshin zgjedhjen dhe përdorimin e dëshmive për të identifikuar, për të
përshkruar, për të analizuar, për të gjykuar dhe për të nxjerrë konkluzione përkitazi me një
çështje apo problem të veçantë.
Nxënësit duhet të përfshihen në një sërë aktivitetesh për një kohë të konsiderueshme dhe shpesh
duhet të punojnë në mënyrë sistematike. Kjo, në anën tjetër, kërkon që mësuesit të planifikojnë
strategji të mbështetjes, duke ofruar vlerësim formativ gjatë gjithë kohës së përgatitjes së
projektit. Rezultatet e pritshme janë të specifikuara dhe metodat e vlerësimit përcaktohen më
herët, kështu që ato u bëhen të ditura nxënësve nëpërmjet rubrikës së vlerësimit3. Projekte të
tilla mund të bëhen edhe si punë ekipore, por duke u kujdesur që edhe në raste të tilla të njihet
kontributi individual i secilit nxënës.
Tema e projektit duhet të formulohet shumë qartë dhe për të të bihet dakord me nxënësit. Tema
duhet të përmbajë (të sugjerojë) edhe etapat e ndryshme të projektit, të cilat në një formë ose
në një tjetër lidhen me:
planifikimin e projektit;
përcaktimin e strategjive të kërkimit (të informacionit);
realizimin e kërkimit;
analizën e rezultateve;
raportimin e përfundimeve.
Njëkohësisht, duhet të hartohet një listë kontrolli në të cilën përcaktohen qëllimet mësimore
që do të mbulohen dhe kërkesat që pritet të plotësohen në projektet e kandidatëve. Si edhe në
rastet e përmendura më sipër, kjo gjë ndihmon për të garantuar një vlerësim të vlefshëm e të
besueshëm dhe për të verifikuar plotësimin e kërkesave të projektit.
25
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Komentet: Projekti përfshin zgjedhjen dhe përdorimin e dëshmive për të identifikuar, për të
analizuar, për të gjykuar dhe për të nxjerrë konkluzione përkitazi me një çështje apo problem të
veçantë.
Nxënësit duhet të përfshihen në një sërë aktivitetesh për një kohë të konsiderueshme dhe shpesh
duhet të punojnë në mënyrë sistematike. Kjo, në anën tjetër, kërkon që mësuesit të planifikojnë
strategji të mbështetjes, duke ofruar vlerësim formativ gjatë gjithë kohës së përgatitjes së
projektit. Rezultatet e pritshme janë të specifikuara dhe metodat e vlerësimit përcaktohen më
herët, kështu që ato u bëhen të ditura nxënësve nëpërmjet rubrikës së vlerësimit.5 Projekte të
tilla zakonisht bëhen si punë ekipore, por duke u kujdesur që edhe në këso rastesh të njihet
kontributi individual i secilit nxënës.
Karakteristikat: Drama zakonisht përdoret për perfomim teatral dhe shfaqje, por prezantimet
mund të përdoren edhe për përgatitje të ndonjë fushate bamirësie, marketing, ndërmarrësi etj.
Nxënësit raportojnë para audiencës, duke dhënë mundësi për debat e diskutim. Prezantimet me
gojë zhvillojnë shkathtësitë e komunikimit.
Komentet: Drama është shumë motivuese për disa nxënës. Sfida kryesore është koha e
nevojshme që të planifikohen procedurat dhe udhëzimet e përshtatshme, si dhe kriteret e
vlerësimit. Kriteret e vlerësimit si për dramën, ashtu edhe për prezantimet me gojë duhet të jenë
të qarta dhe vlerësimi formativ dhe vlerësimi përmbledhës mund të bëhen gjatë gjithë procesit
kur dhe vlerësohen: planifikimi, menaxhmenti i ekipit, përgatitja e prezantimit etj., si dhe shfaqja/
prezantimi final.
26
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
4. TESTET
Komentet: Shërbejnë për vlerësimin e përmbajtjes së ndonjë njësie apo teme të caktuar, si testet
e periudhave të caktuara, ashtu edhe testet finale. Brenda tyre, testet përfshijnë lloje të ndryshme
të kërkesave dhe mund të testojnë nivele dhe lloje të ndryshme të të menduarit të nxënësve.6
Për t’u hartuar një test mirë, duhet të kihen parasysh këto dimensione:
Cilat janë rezultatet e pritshme që synon të vlerësojë testi?
Cilat janë llojet e kërkesave që më së miri i shërbejnë qëllimit të paracaktuar nga vetë vlerësuesi?
Cili është volumi optimal i kërkesave që duhet të përfshijë një test?
Kohëzgjatja e testeve gjithmonë caktohet paraprakisht dhe nxënësit duhet të jenë të informuar
me kohë. Mësimdhënësit e lëndëve të ndryshme duhet të kenë parasysh që të koordinojnë
kohën e administrimit të testeve, në mënyrë që nxënësit të mos ngarkohen në të njëjtën kohë
me shumë testime.
5. ESEJA
Karakteristikat: Eseja është një detyrë me shkrim që trajton në thellësi një çështje, një temë ose
një subjekt, në mënyrë formale, duke u bazuar në referenca dhe opinione shkencore, si dhe duke
përdorur mendimin kritik e kreativ. Me fjalë të tjera, eseja përdoret për të gjykuar mbi dëshmitë
(provat, evidencën), të siguruara nga burime të ndryshme; për nxjerrjen e përfundimeve nga
këto dëshmi; për dhënien e ideve të tyre në një raport të qartë dhe logjik. Esetë krijojnë mundësi
për vetëshprehje, testojnë aftësi të nivelit të lartë dhe, nëpërmjet tyre, mund të bëhet vlerësim i
integruar.
Komentet: Vlerësimi i esesë ka edhe disa mangësi, ndër të cilat është shpenzimi i madh i kohës
për vlerësimin e tyre, besueshmëria e të cilit edhe ashtu arrihet me vështirësi, për shkak të qasjeve
të shumta që mund të përdoren nga vlerësuesit. Në mënyrë që të shmangen probleme të këtilla
dhe të kemi një vlerësim sa më korrekt, duhet të përdoren kriteret e vlerësimit (rubrikë) apo një
listë kontrolli që përmban rezultatet e pritshme dhe kërkesat që duhet të përmbushen. Lista e
kontrollit ndihmon për garantimin e vlefshmërisë dhe besueshmërisë së vlerësimit, si edhe për
verifikimin e plotësimit të kërkesave të esesë. Në raste të caktuara, në mënyrë që vlerësimi të jetë
sa më objektiv, esetë vlerësohen nga dy-tre mësues kundrejt rezultateve të njëjta.
27
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
6. LIBRI I HAPUR
28
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
PROJEKTE INDIVIDUALE
Projekte individuale/hulumtim
1.
• Struktura, organizimi, renditja e aktiviteteve 30 30
2.
10 10
• Mbledhja e të dhënave
3. 10
• Analiza e rezultatet të të dhënave 20
• Llogaritja, paraqitja grafike 10
4.
40 40
• Vlerësimi, sinteza, konkludimi
PROJEKTET NË GRUPE
29
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
2. Natyra e projektit:
10
• Lidhshmëria me lëndën 20
10
• Punë hulumtuese jashtë shkollës/apo aktivitete shtesë
3. Natyra e rezultatit
10
• Karakteristikat inovative 20
10
• Çuarja në çështje praktike
5. Konkludim i qartë/konkluzion
30 30
• Vlerësimi, analiza, sinteza
30
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Nuk ka
1. Definimi i detyrës individuale 1 10
opsion
2. Organizimi i aktivitetit
Së paku një
• Plani – lista e aktiviteteve 1 10
1
• Plani i aktiviteteve me radhitjen 1
4. Natyra/cilësia e kontributit
Së paku dy
• Cilësia e udhëheqjes/pjesëmarrjes në ekip 1 20
1
• Kreativiteti dhe improvizimi 1
• Vendosmëria 1
1
• Menaxhimi/implementimi i projektit 1 10
Gjithsej 16 100
31
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Prezantimet me gojë
• Organizimi i nëntemave 10
• Organizimi i përmbajtjes/të dhënave 10
30
• Rezonimi për vlefshmëri dhe arsyetimi i konkludimit 10
Eseja
1. Organizimi i paragrafëve
• Organizimi i përmbajtjes/të dhënave në mënyrë konsistente dhe të 20
rrjedhshme
2. Përdorim i referencave
• Përdorim i së paku tri referencave nga shkrime/punime shkencore të 20
ndërlidhura me temën
3. Mendimi kritik
• Përdorim i analizës, i vlerësimit, i sintezës, si dhe i kreativitetit 40
4. Gjuha
• Drejtshkrimi dhe sintaksa e duhur 20
Gjithsej 100
32
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Vlerësimi i esesë
Fusha/lënda: ______________________
Eseja:
Nxënësi: Nota
Shembull:
Eseja: Sa jeni të gatshëm të bëni ndryshime?
Paraqit fakte dhe jo trillime.
Rreth fakteve, shprehi opinionet e tua.
Sill argumente bindëse rreth temës.
Bëj zbërthimin logjik të temës.
Përcakto strukturën:
• Hyrja (fakti mbi të cilin do t’i shfaqni opinionet tuaja).
• Zhvillimi i përmbajtjes (referohuni temës, bëni shkrim të organizuar, me fjali të ndara në
paragrafë, fjalitë të kenë renditje logjike, të mbështetura me fakte dhe argumente, fjalitë
të japin informacione të çdo paragrafi që ta plotësojnë në tërësi përmbajtjen).
• Përfundimi (përmblidh informacionin, duke dhënë edhe një perspektivë plotësuese mbi
temën).
33
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Kriteret që mund të përdoren për përgatitjen e një rubrike për vlerësimin e esesë:
Njohuritë;
Diskutimi kritik;
Shfrytëzimi i burimeve;
Dëshmi të leximit të teksteve të dhëna dhe të tjera jashtë tyre, si dhe dëshmi
se u referohet autoriteteve për të mbështetur dhe për të kundërshtuar
argumentet;
Argumenti;
34
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Detyra ka
Nuk janë
dështime të
Ka pak ose përdorur Argumentimi
papranueshme
aspak dëshmi Ka pak ose aspak burime për të akademik nuk
në strukturim
1 të njohjes së dëshmi të vlerësimit mbështetur vërehet ose
dhe/ose në
përmbajtjes së kritik të materialit pohimet ose ka mangësi
qartësi të të
modulit argumentet serioze
shprehurit me
përmbajtjesore
shkrim
Detyra ka
Dëshmi që dështime të
përmbajtja e Argumenti papranueshme
modulit përkatës Dëshmi të vlerësimit Përdorim i është ndon- në strukturim
është kuptuar kritik të kufizuar në kufizuar dhe jëherë i dhe/ose në
2 në vija të trasha, disa fusha, me disa jokritik i një parëndë- qartësi të të
mirëpo ka mundësi të humbura game të kufizuar sishëm, i shprehurit me
mangësi apo apo keqkuptime burimesh hutuar apo i shkrim, mangësi
keqkuptime të mangët që dëmtojnë
konsiderueshme aftësinë e saj të
komunikimit
Megjithëse
Dëshmi që Shfrytëzimi i një detyra i ka disa
përmbajtja e game burimesh Argumenti dështime në
Dëshmi të qëndrimit
modulit përkatës të përshtatshme, bie poshtë strukturim dhe/
të përgjithshëm
është kuptuar siç por pa vlerësim për shkak të ose në qartësi
3 kritik, megjithëse një
duhet, mirëpo kritik apo të cilit ngatërrimit të të shprehurit
pjesë e materialit nuk
me mangësi apo i mungojnë disa apo të metave me shkrim, këto
është vlerësuar
keqkuptime të elemente të të rastit nuk ia dëmtojnë
konsiderueshme rëndësishme aftësinë e
komunikimit
Shfrytëzimi i një
Dëshmi të kuptimit game të gjerë
Dëshmi të
dhe të vlerësimit të burimesh të Argumenti Punim në
njohjes së gjerë
mirë të teorisë dhe të përshtatshme është i përgjithësi i
të përmbajtjes
studimeve përkatëse, me vetëdije mirë dhe strukturuar dhe
4 së modulit
si dhe të përpjekjes kritike të përmbajtjesor, shprehur mirë
përkatës, pa
sistematike për t’i pjesshme mbi megjithëse që komunikon
keqkuptime të
ndërlidhur ato me statusin dhe joorigjinal qartë
mëdha
temën relevancën e
tyre
Shfrytëzim i një
Dëshmi të kuptimit game të gjerë
dhe të vlerësimit burimesh të Argumenti
Dëshmi Një punim me
të hollësishëm përshtatshme është i mirë
të njohjes strukturë dhe
të teorisë dhe të që tregon dhe përm-
superiore, të shprehur
studimeve përkatëse, hulumtim bajtjesor, me
5 gjithëpërfshirëse të qartë që
si dhe të përpjekjes personal, si dhe elemente
dhe të thellë të dukshëm ia
sistematike dhe vetëdije kritike të konsider-
përmbajtjes së përmirësojnë
kreative për t’i të plotë mbi ueshme të
modulit përkatës argumentin
ndërlidhur ato me statusin dhe origjinalitetit
temën relevancën e
tyre
35
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
LIBRI I HAPUR
Përgatitja:
Qëndroni në rrjedha të leximeve dhe të detyrave në klasë;
Përgatitni shënime të shkurtra dhe përmbledhëse për idetë dhe konceptet për të
cilat testoheni;
Zgjidhni me kujdes çfarë do të merrni me vete në provim dhe shënoni gjithçka të
rëndësishme nga materialet që nuk do t’i merrni;
Përfshini komentet tuaja mbi informatat që do të pasurojnë argumentet tuaja dhe
do të dëshmojnë që keni përsiatur mbi informatat;
Ushtroni me pyetje model, por jo edhe me përgjigje model.
Sfidojeni veten duke menduar si do t’u përgjigjeshit pyetjeve, si dhe çfarë
opsionesh dhe burimesh mund t’ju duhet të shqyrtoni.
Gjatë provimit:
Lexoni pyetjet me kujdes
për të kuptuar çfarë kërkohet.
Shihni udhëzuesin tonë për kushtet/direktivat mbi provimin eseistik.
36
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Testet:
Udhëzime për përgatitjen e testit
37
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Pyetje të ndryshme të klasifikuara sipas Taksonomisë së Bloom-it të cilat mund të përdoren në teste,
e përkthyer dhe adaptuar nga mësuesja Luljeta Rama
Kur_______________________?
38
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Referenca: http//www.bloomstaxonomy.org
39
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Lista vlerësuese/matematikë
Fusha/lënda: ______________________
Zgjidhja e problemit:
Rezultatet e të nxënit:
40
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
(Këtë planifikim duhet ta ketë mësimdhënësi lëndor, mësimdhënësit e aktivit profesional dhe drejtoria
e shkollës)
8 Ky plan është vetëm një shembull i punuar nga një mësimdhënës për nevojat dhe kontekstin e caktuar. Plani duhet të modi-
fikohet dhe adaptohet para përdorimit nga mësimdhënësit tjerë.
41
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Gjatë vitit shkollor nxënësi vlerësohet me vlerësim përmbledhës së paku dy herë (VP1 dhe VP2)
për çdo tremujorësh. Nga këto dy nota përmbledhëse fitohet nota përmbledhëse përfundimtare
sipas formulës: 60% X VP1 + 40% X VP2 = 0.6 X VP1 + 0.4 X VP2 = nota e një periudhe kohore
(nota përmbledhëse). Kjo vendoset në librin e klasës.
P. sh.:
VP1 = nota 3 ------------- 60%
VP2 = nota 5 ------------- 40%
60% X 3 + 40% X 5 = 0.6 X 3 + 0.4 X 5 = 1.8 + 2.0 = 3.8 ~ 4
Pasi nxënësi ka marrë disa nota përmbledhëse (në librin e klasës), në fund të vitit shkollor
llogaritet nota përfundimtare për klasën e caktuar dhe kjo notë fitohet me mesataren aritmetike
të të gjitha notave.
Sa do të jetë pesha e një note, e fituar nga instrumenti i caktuar, përcaktohet nga mësimdhënësi
në bazë të numrit të instrumenteve të përdorura dhe rëndësisë që e ai e përcakton.
Për shembull nota e një projekti (për VP1) në një tremujorësh (tremujorin e parë)
mund të ketë peshën e 50% të pikëve nga totali prej 100 pikësh, sepse përdoren edhe 2
instrumente të tjera vlerësuese, si për shembull angazhimi në klasë (30%) dhe detyrat
e shtëpisë (20%).
Tani nga këto tri instrumente fitohet nota përmbledhëse VP1 me peshë prej 60% e
notës përfundimtare, e paraparë me Udhëzimin administrativ.
Nota e testit me shkrim (për VP2) ka peshën prej 40% e notës përfundimtare.
Ndërsa në tremujorin tjetër (tremujorin e dytë), projekti mund të ketë 30% të pikëve
nga 100 pikët e mundshme, sepse tani mësimdhënësi përdor edhe 3 instrumente të
tjera vlerësuese për notën përmbyllëse 1 (VP1 - ruan 60% për notën përfundimtare)
dhe ka bërë një ndarje tjetër sipas rëndësisë.
Ndërsa për VP2 përsëri përdor test me shkrim, hartuar sipas niveleve të vështirësisë,
dhe gjithsesi kjo notë ruan të njëjtën peshë prej 40% të notës përfundimtare.
42
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Për vendosjen e një note përmbledhëse në ditar pune (libri i klasës), nxënësi do të vlerësohet me
vlerësim të vazhdueshëm (në ditarin e mësimdhënësit), sipas këtij planit vlerësues, si më poshtë:
Tremujori i parë i vitit shkollor
Lënda mësimore: Biologji
Klasa VI
• Nota 3 (mirë - 15 pikë). Nxënësi nuk bashkëbisedon lirshëm me mësimdhënësin, ndërsa gjatë
punës në grup dhe punës individuale demonstron të kuptuarit e detyrës duke marrë rolin e
prezantimit të rezultateve individuale apo rezultateve të dala nga grupi.
• Nota 2 (mjaftueshëm - 10 pikë). Nxënësi është pjesëmarrës i punës në grup, duke treguar
nivel të njohjes së problematikës. Nxënësi nuk refuzon ndonjë detyrë të dhënë nga anëtarët e
grupit, e cila ka ndikim në rezultatin përfundimtar të grupit.
• Nota 1 (pamjaftueshëm - 5 pikë). Nxënësi është pjesëmarrës pasiv brenda grupit. Nxënësi
nuk refuzon bashkëbisedim me mësimdhënësin, por gjithnjë ka vështirësi në komunikim
verbal. Nxënësi pjesërisht përgatitet me material pune.
• Nxënësi nuk fiton asnjë pikë (0 pikë). Në rastet kur nxënësi nuk respekton punën e grupit,
nuk pranon bashkëbisedimin me mësimdhënësin dhe nuk tregon përgatitje minimale me
material mësimor.
43
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Vërejtje:
Hartimi, zbatimi dhe respektimi i këtyre kritereve nga ana e mësimdhënësit mbeten
përgjegjësi morale dhe profesionale e tij.
• Nota 5 (shkëlqyeshëm - 25 pikë). Nxënësi i cili nuk i sjell detyrat e shtëpisë më së shumti dy
herë, por kurdo që i sjell, detyrat e shtëpisë duhet të jenë të kompletuara edhe për kohën kur
nuk i ka sjellë (kjo për shkakun sepse ka mundësi t’i harrojë apo ndonjë arsye tjetër). Nxënësi
i cili nuk ka më shumë se tri përgjigje të pasakta, nga të gjitha detyrat e kontrolluara. Nxënësi
tregon etikë të mirëmbajtjes së fletores së detyrave.
• Nota 4 (shumë mirë - 20 pikë). Nxënësi i cili nuk i sjell 3 – 5 herë detyrat e shtëpisë, por kurdo
që i sjell, detyrat e shtëpisë duhet të jenë të kompletuara edhe për kohën kur nuk i ka sjellë
(kjo për shkakun sepse ka mundësi t’i harrojë apo ndonjë arsye tjetër). Nxënësi i cili nuk ka më
shumë se 6 përgjigje të pasakta nga të gjitha detyrat e kontrolluara. Nxënësi tregon etikë të
mirëmbajtjes së fletores së detyrave.
• Nota 3 (mirë - 15 pikë). Nxënësi i cili nuk i sjell 6 e më shumë herë detyrat e shtëpisë, por
kurdo që i sjell, detyrat e shtëpisë nuk janë të kompletuara (mungojnë së paku detyrat e një
njësie mësimore). Nxënësi i cili ka 7 e më shumë përgjigje të pasakta nga të gjitha detyrat e
kontrolluara. Nxënësi tregon etikë të mirëmbajtjes së fletores së detyrave.
• Nota 2 (mjaftueshëm - 10 pikë). Nxënësi i cili nuk i sjell 6 e më shumë herë detyrat e shtëpisë,
por kurdo që i sjell, detyrat e shtëpisë nuk janë të kompletuara (mungojnë detyrat e dy e më
shumë njësive mësimore). Nxënësi i cili ka 7 e më shumë përgjigje të pasakta nga të gjitha
detyrat e kontrolluara. Nxënësi nuk tregon etikë të mirëmbajtjes së fletores së detyrave.
• Nota 1 (pamjaftueshëm - 5 pikë). Nxënësi i cili nuk i sjell 6 e më shumë herë detyrat e
shtëpisë, por kurdo që i sjell, detyrat e shtëpisë nuk janë të kompletuara (së paku ka detyrat e
tri njësive mësimore ). Nxënësi i cili ka treguar përpjekje për të dhënë përgjigje të sakta nga të
gjitha detyrat e kontrolluara. Nxënësi nuk tregon etikë të mirëmbajtjes së fletores së detyrave.
• Nxënësi nuk fiton asnjë pikë (0 pikë). Në rastet kur nxënësi nuk respekton asnjë kriter.
44
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Nxënësi vlerësohet sipas standardeve të vlerësimit të përshkruara në UA, Kurrikulë bërthamë dhe
Udhëzues për vlerësim.
Arritje e
5 pikë 5 pikë 10 pikë 0% – 39%
pamjaftueshme (1)
Arritje e
10 pikë 10 pikë 20 pikë 40% – 59%
mjaftueshme (2)
Arritje
15 pikë 15 pikë 30 pikë 60% – 79%
e mirë (3)
Arritje
20 pikë 20 pikë 40 pikë 80% – 89%
shumë e mirë (4)
Arritje e
25 pikë 25 pikë 50 pikë 90% – 100%
shkëlqyeshme (5)
Nxënësi
mospjesëmarrës 0 pikë 0 pikë 0 pikë I panotuar
në vlerësim
Sipas këtij shembulli, nxënësi ka fituar gjithsej 70 pikë nga 100 pikët maksimale të mundshme.
Pra, sipas standardeve të vlerësimit nxënësi ka arritur notën e mirë (3).
45
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Testi si instrument vlerësimi për VP2 (40%) hartohet nga mësimdhënësi. Testi hartohet mbi bazën
e një matrice.
P.sh.
Mendim kritik
Totali
Njësia mësimore Njohje Të kuptuar Zbatim (analizë, sintezë
(pyetje)
dhe vlerësim
Njësia mësimore I
1(1p) 1(2p) 1(3p) 3
(20 %)
Njësia mësimore
1(1p) 1(2p) 2
II(20 %)
Njësia mësimore IV
1(1p) 1(2p) 1(3p) 3
(30 %)
Numri i pyetjeve/
4 (4%) 2 (20%) + 1(10%) 3 (30%) 10
pikëve (100 %)
Sqarim:
Njësia mësimore mund të zëvendësohet me temë të caktuar. Numri i njësive mësimore apo i
temave të cilat do të përfshihen në test nuk është i kufizuar.
Kërkesat si njësi matëse duhet të hartohen në harmoni me nivelin e planifikuar, sipas Taksonomisë
së Bloom-it.
46
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
P.sh.: Kërkesa 1.
Kur zgjohemi në mëngjes jemi më të gjatë sesa në mbrëmje. Kjo është për faktin se gjatë natës
ndodh:
A. Shtrirja e unazave ashtërore të boshtit kurrizor.
B. Shtrirja e pllakëzave kërcore që gjenden ndërmjet unazave të boshtit kurrizor.
C. Zgjatja e eshtrave të këmbëve.
D. Zgjatja e muskujve skeletorë, më saktësisht e muskujve që lidhen për unazat e boshtit
kurrizor.
Niveli i kuptimit sipas Taksonomisë së Bloom-it
Matrica e testit i sqarohet nxënësit si shembull, por jo si e obliguar për ta respektuar në formën
e prezantuar para nxënësve. Kjo për arsyen që nxënësi të mos fokusohet vetëm në temën,
gjegjësisht njësinë mësimore prej nga mësimdhënësi i harton pyetjet.
Sido që të jetë, preferohet që pyetjet e testit të jenë sa më gjithëpërfshirëse të programit mësimor,
i cili është realizuar deri në kohën kur organizohet vlerësimi me test.
Shpërndarja e pyetje nëpër nivele dhe pikëzimi i pyetjeve të nivelit të caktuar ende nuk është i
standardizuar. Preferohet të shfrytëzohen përvojat më të mira të njohura për mësimdhënësin.
P.sh.
Katër pyetje (40%) i takojnë nivelit më të ulët, nivelit të njohjes dhe përgjigjet janë alternative,
apo të shumëfishta. Këto pyetje ofrojnë nga një (1) pikë në raste të rrumbullakimit të saktë.
Tri pyetje (30%) i takojnë nivelit të të kuptuarit dhe të zbatuarit. Do të thotë se nxënësi duhet të
sqarojë me shkrim apo plotësim të fjalisë, bie fjala, zhvillimin e ndonjë procesi jetësor, rrugët
e zhvillimit të procesit, krahasimin me ndonjë dukuri më të thjeshtë apo edhe mundësinë e
përdorimit në jetën e përditshme. Këto pyetje mbajnë vlerën e dy (2) pikëve.
Përgjigjet duhet të jenë të shkruara sa më shkurt, qartë dhe lexueshëm.
Për përgjigjen e pasaktë nxënësi nuk merr pikë e as nuk ndëshkohet me minus pikë.
Tri pyetjet e fundit (30%) i takojnë nivelit më të lartë të Taksonomisë së Bloom-it, mendimit
kritik, të harmonizuar me nivelin e grupmoshës së nxënësit.
Këto tri pyetje zakonisht janë pyetje të hapura, ku nga nxënësi kërkohet vlerësim apo gjykim
mbi rolin, rëndësinë, rrezikun, mbrojtjen, efektin etj. të ndonjë procesi që zhvillohet në natyrë.
Këto pyetje mbajnë vlerën e nga tri (3) pikëve për çdo përgjigje të saktë.
(Preferohet të përdoret edhe vlerësim i pjesshëm në rast të përgjigjes së pjesërishme).
Në shembullin tonë, siç shihet, nxënësi ka mundësinë e grumbullimit maksimal prej 19 pikëve
dhe vlerësohet kështu:
47
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Në rastin kur nxënësi nuk merr pjesë në test, duhet të veprohet sipas UA-së.
Veprojmë me formulë:
60% X 3 + 40% X 5 = 0.6 X 3 + 0.4 X 5 = 1.8 + 2.0 = 3.8 ~ shumë mirë (4).
Vendosim në librin e klasës notën për tremujorin e parë, që në rastin tonë është shumë mirë (4).
4. Projekt individual brenda shkolle, ku pesha e vlerësimit do të jetë 50% e notës përmbledhëse 1.
48
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Nota sipas
Angazhimi Detyrat e Prezantime Projekt
standardeve
në klasë shtëpisë me gojë individual
të UA-së.
Arritje e
pamjaftueshme 4 pikë 2 Pikë 4 pikë 10 pikë 0% – 39%
(1)
Arritje e
8 pikë 4 pikë 8 pikë 20 pikë 40% – 59%
mjaftueshme (2)
Arritje shumë e
16 pikë 8 pikë 16 pikë 40 pikë 80% – 89%
mirë (4)
Arritje e
shkëlqyeshme 20 pikë 10 pikë 20 pikë 50 pikë 90% - 100%
(5)
Nxënësi
mospjesëmarrës 0 pikë I panotuar
në vlerësim
Sqarim:
Kriteret e tri instrumenteve mbesin të njëjta sikurse tek tremujori i parë, por ndryshon
pjesëmarrja e notës në përqindje. Kuptohet që edhe për projektin duhet të specifikohen
kriteret për notën e caktuar. Kriteret i cakton mësimdhënësi varësisht nga projekti i
përzgjedhur.
Sipas këtij shembulli, nxënësi ka fituar gjithsej 80 pikë nga 100 pikët maksimale të mundshme,
pra nxënësi sipas standardeve të vlerësimit ka arritur notën shumë të mirë (4).
49
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Sqarim:
Veprojmë me formulë:
Vendosim në librin e klasës notën për tremujorin e dytë, që në rastin tonë është shumë e mirë
(4).
Klasa VI
50
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Projekt Projekt
Nota sipas
Angazhimi grupor individual
Portofolio standardeve
në klasë jashtë jashtë
të UA-së
shkolle shkolle
Arritje e
12 pikë 4 pikë 12 pikë 12 pikë 40% – 59%
mjaftueshme (2)
Arritje shumë e
24 pikë 8 pikë 24 pikë 24 pikë 80% – 89%
mirë (4)
Arritje e
30 pikë 10 pikë 30 pikë 30 pikë 90% – 100%
shkëlqyeshme (5)
Nxënësi
mospjesëmarrës 0 pikë I panotuar
në vlerësim
Sipas këtij shembulli, nxënësi ka fituar gjithsej 34 pikë nga 100 pikët maksimale të mundshme.
51
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Veprojmë me formulë:
Sqarim.
Në këtë plan vlerësimi, nxënësi i cili është pjesëmarrës në vlerësim (me përdorimin
e cilitdo instrument vlerësimi) dhe nuk arrin nivelin e notës kaluese, prapë se prapë
fiton një kuotë pikësh, për të mos qenë i barabartë me nxënësin i cili nuk merr pjesë në
procesin e vlerësimit.
Shembull:
Nxënësit në kuadër të projektit jashtë shkolle (punë praktike) dhe në harmoni me rezultatet e
pritshme nga KB-ja, shkalla III, do të punojnë herbarium.
52
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Secili nxënës duhet të punojë herbarium, me gjethe apo bimë të regjionit ku jeton.
Nxënësi i cili punon një herbarium me 1 apo 2 bimë (apo gjethe) vlerësohet me notë të
pamjaftueshme (1).
Për notën e mjaftueshme (2) duhet t’i përgatisë së paku 3 bimë (gjethe) dhe të ngjisë në fleta
të bardha të formatit A4.
Nxënësi i cili punon një herbarium me 5 – 9 bimë (apo gjethe) vlerësohet me notë të mirë (3).
Nxënësi i cili punon një herbarium me 10 – 14 bimë (apo gjethe) vlerësohet me notë shumë
të mirë (4).
Nxënësi i cili punon një herbarium me mbi 15 bimë (apo gjethe) vlerësohet me notë të
shkëlqyeshme (5).
Intervalet e pikëve
Në % Nota
90% – 100% 5
80% – 89% 4
60% – 79% 3
40% – 59% 2
0% – 39% 1
53
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
FËMIJA I MREKULLUESHËM
Mozarti ishte një fëmijë i jashtëzakonshëm. Talenti i tij për muzikë shpërtheu që në vitet e para
të jetës së tij. Që nga mosha katërvjeçare zuri të kompozonte dhe të lozte vepra të ndryshme
muzikore.
Për pjekurinë e tij të parakohshme e dëshmon ky episod nga fëmijëria e tij.
Nuk kishte mbushur ende gjashtë vjet, kur një ditë i ati i tha:
Merre këtë kompozim dhe çoje në shtëpi të kryetarit të bashkisë së Salcburgut. Pas dy ditësh e
bija mbush njëzet vjet. Pos të tjerash, ai do ta organizojë një koncert, në të cilin këtë kompozim
do ta luajë e bija.
Dhe Volfangu u nis në çast duke bredhur si çamarok. Por kur hipi mbi urën e lumit Salcah, letrat i
shpëtuan nga dora dhe i ranë në lumë. Lumi ishte aty i rrëmbyeshëm dhe letrat u zhdukën shpejt.
U kthye me vrap në shtëpi, kompozoi një vepër të vogël sipas idesë që ia kishte kallëzuar i ati dhe
ia dërgoi shpejt të bijës së kryetarit.
Të nesërmen e festës kryetari e thirri në shtëpi të atin e Volfangut dhe i tha:
Më nderove me kompozimin tënd. Ishte një kryevepër e vërtetë. Të gjithë të ftuarit qenë të këtij
mendimi. Më fal që po ta them, por paskemi pasur midis nesh një kompozitor shumë të talentuar
që nuk e paskemi vlerësuar sa duhet.
Ju faleminderit! - ia ktheu Leopoldi. Jam munduar ta kompozoj sa më mirë nga respekti që kam
ndaj jush dhe ndaj bijës suaj, që ka qenë nxënësja ime shumë e kujdesshme.
Kryetari e thirri të bijën ta lozte para Leopoldit veprën muzikore.
Leopoldi e dëgjoi si në gjemba,sepse ajo nuk ishte vepra e tij, por diçka krejt tjetër, shumë më e
bukur.
Dhe e shtrëngoi fort në krahë, e ngriti përpjetë dhe e puthi në ballë me dashuri.
Për afro tridhjetë vjet Volfangu shëtiti dhe dha shfaqje në të gjitha kryeqytetet dhe qytetet më
të mëdha të Evropës. Kudo u prit me nderime. Nga të gjithë u quajt “fëmijë i mrekullueshëm’’. Në
Bolonjë të Italisë u zgjodh anëtar i Akademisë Filharmonike të vendit kur i kishte vetëm 14 vjet.
54
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
PYETJET
_______________________________________________________________________________
55
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
_______________________________________________________________________________
1 B
2 C
3 C
4 A
5 Pyetje e hapur
6 D
7 D
8 A
9 D
10 --//--
56
SHTOJCA C:
SHABLLONET E RAPORTEVE TË
SUKSESIT TË NXËNËSVE
Mungesat e arsyeshme:
Mungesat e paarsyeshme:
Vonesat e arsyeshme:
Vonesat e paarsyeshme:
Adresa: Komente:
Dëgjon me vëmendje
http://www.ncca.ie/en/Curriculum_and_Assessment
Zotërim i thellë Zotërim i duhur Zotërim i Zotërim minimal
pjesshëm
Nxënësi Nxënësi Nxënësi
demonstron demonstron Nxënësi demonstron
zotërim të thellë zotërim të duhur demonstron zotërim minimal
të lëndës dhe të lëndës dhe zotërim të të lëndës dhe
aftësi për të aftësi për të pjesshëm të lëndës aftësi për të
zbatuar njohuritë zbatuar njohuritë dhe aftësi për të zbatuar njohuritë
dhe shkathtësitë dhe shkathtësitë zbatuar njohuritë dhe shkathtësitë
në kuadër të në kuadër të dhe shkathtësitë në kuadër të
rezultateve të të rezultateve të të në kuadër të rezultateve të të
nxënit. nxënit. rezultateve të të nxënit.
nxënit.
Adresa: Komente:
Të folurit
Të lexuarit
Të shkruarit
http://www.ncca.ie/en/Curriculum_and_Assessment
Plani individual për mësim shtesë/plotësues
Komente
Matematikë
Shkencë
Fusha zgjedhore____________________________________________________________
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Ndahet në
tri periudha
mësimore brenda
një viti shkollor: V. përmbledhës VP1 Mësimidhën. 0 – 12
1. Shtator –
Dhjetor
2. Janar –
Mars
3. Prill –
Qershor
3 – 12
9 Instrumentet e vlerësimit formativ dhe atij përmbledhës mund të jenë të njëjta, mirëpo qëllimi i vlerësimit të parë është ta orientojë mësimdhënien
nxënësi duhet të informohet dhe të përgatitet paraprakisht. Vlerësimi formativ e nxit nxënësin të përgatitet në mënyrë të vazhdueshme për të qenë më
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Gjate periudhave Angazhimi në klasë, Nota në ditarin Nota finale Mesatarja e dy notave
te caktuara të detyra te shtëpisë, kuize, personal të e tremujorit finale (Vp1 60% + Vp2
tremujorit debate, prezantime, ese, mësimdhënësit. nxirret nga 40%) raportohet si notë
teste, portofolio… mesatarja e të finale për tremujor në
gjitha notave ditarin e klasës.
nga ditari
Për nxënësit 0 – 5 vetëm
personal i
nota mesatare nga VP1
mësimdhënësit
për tremujor.
dhe vendoset në
ditar të klasës. Nota finale për tremujor
vendoset në raportin
tremujor
Në fund të Test final, ese finale, Notë në ditarin Notë në ditarin
tremujorit projekt final… e klasës. e klasës.
Në fund të vitit Mesatarja aritmetike e Nota të vendosura në ditarin e klasës/ Notat e arritjes së
notave nga tri periudhat nota me përshkrim në dosje të rezultateve të të nxënit të
mësimore nxënësve (kl. 3 – 5) shoqëruara me përshkrim
raportohen në raportin
final vjetor.
n dhe të nxënit, ndërsa i të dytit është që të nxënit për një detyrë apo njësi të caktuar të notohet/raportohet me vlerë numerike. Për të dyja vlerësimet
ë i suksesshëm në vlerësimin përmbledhës. Por evidencat e vlerësimit formativ kurrsesi nuk duhet të shërbejnë për të formuar notën në VP1.
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
REFERENCAT:
http://www.learningandteaching.info/teaching/marking.htm
http://masht.rks-gov.net/korniza-e-kurrikules-e-arsimit-parauniversitar
http://bep-ks.org/treasure-chest/guides-manuals/
http://www.ncca.ie/en/
National Council for Curriculum and Assessment (NCCA), Assessment in the Primary School
Curriculum, 2007
68