FAKULTI PENDIDIKAN DAN BAHASA (FEL)

SEMESTER 5 (MEI 2018) / TAHUN 2

HBEF 3203

PENGUKURAN DAN PENILAIAN DALAM PENDIDIKAN

NO. MATRIKULASI : 840825025598001

NO. KAD PENGNEALAN : 840825025598

NO. TELEFON : 01765682584

E-MEL : wanikogi@yahoo.com

PUSAT PEMBELAJARAN : OUM Sungai Petani

 BIL ISI KANDUNGAN MUKA
SURAT
1.0 PENGENALAN (Penilaian, Pengukuran dan Pengujian) 1-3
2.0 PENYEDIAAN KERTAS UJIAN 4-10
2.1 Jadual Penentuan Ujian (JPU) / Jadual Specifikasi Ujian (JSU)
2.2 Kertas Ujian
2.3 Skema Jawapan & Skema Pemarkahan
3.0 LAPORAN KRITERIA KERTAS UJIAN 11-12
3.1 Tujuan Ujian
3.2 Penjelasan kriteria dalam pembangunan soalan
4.0 ANAISIS ITEM-ITEM UJIAN 13-16
Jadual Lengkap Indeks Kesukaran (p) dan Indeks Diskriminasi (D) untuk setiap
soalan
4.1 Jadual Pengiraan Indeks Kesukaran (P)
 Pengiraan Indeks Kesukaran Betul
 Tafsiran Indeks Kesukaran Betul
4.2 Jadual Pengiraan Indeks Diskriminasi (D)
 Pengiraan Indeks Diskriminasi Betul
 Tafsiran Indeks Diskriminasi Betul
5.0 JAWAPAN SOALAN_SOALAN BERIKUT : 17
5.1 Soalan yang paling mudah?
5.2 Persoalan yang mana yang paling sukar?
5.3 Perkara manakah yang mempunyai diskriminasi paling rendah?
5.4 Persoalan yang akan anda keluarkan dahulu (jika ada) - mengapa?
6.0 KESIMPULAN 18
7.0 RUJUKAN 19
8.0 LAMPIRAN 20 ke atas

1.0 PENGENALAN (Penilaian, Pengukuran, Pengujian)

PENILAIAN

Menurut Asmawi Zainul dan Noehi Nasution mengertikan penilaian merupakan suatu proses untuk mengambil
keputusan dengan menggunakan informasi yang diperoleh melalui pengukuran hasil belajar baik.

Menurut Djemari Mardapi ( 1999: 8 ) penilaian adalah kegiatan menafsirkan atau mendeskripsikan hasil
pengukuran. Menurut Cangelosi
( 1995: 21 ) penilaian adalah keputusan tentang nilai.

Menurut Akhmat Sudrajat penilaian (assessment) adalah penerapan berbagai cara dan penggunaan beragam alat
penilaian untuk memperoleh informasi tentang sejauh mana hasil belajar peserta didik atau ketercapaian kompetensi
(rangkaian kemampuan) peserta didik. Penilaian menjawab pertanyaan tentang sebaik apa hasil atau prestasi belajar
seorang peserta didik. Hasil penilaian dapat berupa nilai kualitatif (pernyataan naratif dalam kata-kata) dan nilai
kuantitatif (berupa angka).

Penilaian merupakan satu proses di mana satu pertimbangan atau pembuatan keputusan dibuat berdasarkan
pemerhatian yang lalu dan latar belakang orang yang membuat penilaian. Penilaian dilakukan untuk mengetahui
kemajuan dan hasil belajar peserta didik, mendiagnosa kesulitan belajar, memberikan umpan balik atau perbaikan
proses belajar mengajar, dan penentuan kenaikan kelas. Melalui penilaian dapat diperoleh informasi yang akurat
tentang penyelenggaraan pembelajaran dan keberhasilan belajar peserta didik, guru, serta proses pembelajaran itu
sendiri. Berdasarkan informasi itu, dapat dibuat keputusan tentang pembelajaran, kesulitan peserta didik dan supaya
bimbingan yang diperlukan serta keberadaan kurikukulum itu sendiri.

Penilaian pendidikan adalah proses pengumpulan dan pengolahan informasi untuk menentukan pencapaian
hasil belajar peserta didik. Berdasarkan pada PP. Nomor 19 tahun 2005 tentang Standar Nasional Pendidikan bahawa
penilaian pendidikan pada jenjang pendidikan dasar dan menengah terdiri atas:
1. Penilaian hasil belajar oleh pendidik;
2. Penilaian hasil belajar oleh satuan pendidikan;
3. Penilaian hasil belajar oleh Pemerintah.

Setiap satuan pendidikan selain melakukan perancanaan dan proses pembelajaran, juga melakukan penilaian hasil
pembelajaran sebagai supaya terlaksananya proses pembelajaran yang efektif dan efisien. Penilaian terbahagi kepada
dua. Ialitu :
 a) Penilaian Formatif
Dijalankan secara berterusan, semasa pengajaran dan pembelajaran (PdPc) dilaksanakan dengan tujuan untuk
memperbaiki atau mengenal pasti kelemahan yang wujud semasa PdPc sama ada dari aspek pengajaran dan
pembelajaran.
b) Penilaian Sumatif
Merupakan ujian yang dikendalikan di akhir sesuatu program atau unit sebelum guru melangkah atau meneruskan unit
atau program yang lalu.

ASPEK YANG DIUKUR DALAM PENILAIAN

1. Kognitif ( Menurut Bloom, Englehart, Furst, Hill, Krathwohl’ 56 ), meliputi :

a. Pengetahuan (recalling) - kemampuan mengingat ( misalnya: nama ibu kota, rumus )
b. Pemahaman ( Comprehension ) - kemampuan memahami ( misalnya: menyimpulkan suatu paragraph )
c. Aplikasi ( application - kemampuan penerapan ( misalnya : menggunakan suatu informasi / pengetahuan yang
diperolehnya untuk memecahkan masalah ).
d. Analisis ( Analysis ) - kemampuan menganalisa suatu informasi yang luas menjadi bahagian-bahagian kecil
( misalnya : menganalisis bentuk, jenis atau erti suatu puisi ).
e. Sintesis ( synthesis ) - kemampuan menggabungkan beberapa informasi menjadi suatu kesimpulan ( misalnya :
memformulasikan hasil penelitian di laboratorium )
f. Penilaian ( Evaluation ) - kemampuan mempertimbangkan mana yang baik dan mana yang buruk dan
memutuskan untuk mengambil tindakan tertentu.

2. Afektif
a. Menerima ( receiving ) - termasuk kesadaran, keinginan untuk menerima stimulus, respon, control dan seleksi
gejala atau rangsangan dari luar.
b. Menanggapi ( responding ) - reaksi yang diberikan: ketepatan aksi, perasaan, kepuasan dan lain-lain.
c. Menilai ( evaluating ) - kesadaran menerima norma, sistem nilai dan lain-lain.
d. Mengorganisasi ( organization ) - pengembangan norma dan nilai organisasi sistem nilai.
e. Membentuk watak ( characterization ) - sistem nilai yang terbentuk mempengaruhi pola keperibadian dan
tingkah laku.

3. Psikomotor
Psikomotor merupakan tindakan seseorang yang dilandasi penjiwaan atas dasar teori yang dipahami dalam suatu mata
pelajaran. Ranah psikomotor iaitu :
a. Meniru ( perception )
b. Menyusun ( Manipulating )
c. Melakukan dengan prosedur ( precision )
d. Melakukan dengan baik dan tepat ( articulation )
e. Melakukan tindakan secara alami ( naturalization )

4. Sosial
Sosial merupakan perhubungan sosial pelajar.
a. Berhubung - menunjukkan tingkah laku membuat kontrak
b. Berkomunikasi - memberi atau menerima mesej
c. Melibatkan diri - mengambil bahagian dalam sesuatu aktiviti berkumpulan
d. Berunding - berbincang dengan ahli-ahli kumpulan
e. Berkerjasama - berkerjasama dengan ahli-ahli kumpulan
f. Menghakim - bertindak untuk mendamaikan sesuatu keadaan
g. Memulakan - memulakan aktiviti berkumpulan yang baru
h. Menukar - menukarkan gaya hidup ahli-ahli kumpulan

PENGUKURAN

Pengukuran merupakan suatu proses untuk mendapatkan penjelasan secara numerik (melalui angka) tentang
sebanyak mana individu atau pelajar mempunyai sesuatu ciri yang diukur dengan menggunakan alat tertentu‰.
Dalam kata lain, pengukuran ialah proses menentukan sejauhmana mana seseorang individu memiliki ciri-ciri tertentu.
Pengukuran juga merupakan umpukan atau pemberian angka-angka atau nombor kepada sesuatu objek atau perkara
mengikut satu set peraturan yang ditetapkan. Pengukuran berhubungan dengan proses pencarian atau penentuan nilai
kuantitatif tersebut secara khusus, dalam konteks pembelajaran di kelas.

PENGUJIAN

Menurut Gronbach (1970) ujian adalah satu prosedur sistematik untuk memerhati tingkah laku seseorang dan
memperihalkannya dengan bantuan skala bernombor atau satu sistem berkategori. Ujian merupakan satu tugasan atau
satu siri tugasan yang digunakan untuk mendapatkan satu pemerhatian (maklumat) yang sistematik di mana tugasan itu
diandaikan representatif (wakilan) trait pendidikan atau atribut yang dikehendaki.
 2.0 PENYEDIAAN KERTAS UJIAN
2.1 Jadual Penentuan Ujian (JPU) / Jadual Spesifikasi Ujian (JSU)

No. Sukatan Tajuk Objektif Pengajaran Pemberatan

Soalan Pelajaran ITEM OBJEKTIF J ITEM SUBJEKTIF J
Bahagian A U Bahagian B U
I II III M I II III M Bilangan Peratus
M P S M P S M P S M P S M P S M P S Soalan Soalan
Sistem Bahasa Melayu
5 Fonologi Huruf Diftong 1 1 5%
3 Morfologi Imbuhan   1 1 5%
Awalan
6 Kata Gandaan  1 1 5%
Penuh
4 Kata Nama Am  1 1 5%
7 Kata Nama  1 1 5%
Khas
9 Kata Ganti  1 1 5%
Nama Diri
1 Kata Adjektif  1 1 5%
2 Kata Kerja  1 1 5%
12 Sintaksis Ayat Tanya  1 1 5%
13 Ayat Seruan  1 1 5%
14 Ayat Tunggal  1 1 5%
15 Ayat Majmuk  1 1 5%
8 Semantik Sinonim  1 1 5%
10 Antonim  1 1 5%
11 Simpulan  1 1 5%
Bahasa
Pemahaman
16, 17   2 2 10%
18, 19,    3 3 15%
20
Jumlah Soalan & Peratusan 4 4 2 1 2 2 0 0 0 15 0 0 0 1 0 0 2 1 1 5 20 100%
10 5 0 0 1 4
I : Pengetahuan M - Mudah
II : Pemahaman dan Aplikasi P - Pertengahan
III : Analisis, Sintesis dan Penilaian S - Sukar
( M-Mudah : 6 soalan / 30%, P-Pertengahan : 12 soalan / 40 %, S-Sukar : 6 soalan / 40% )
Nota : Tidak semua peringkat hasil pembelajaran dan aras kemahiran mesti diuji dalam sesuatu penilaian / ujian.
Aras kemahiran boleh diubahsuai kepada mudah dan sukar.
2.2 Kertas Ujian

Bahagian A
(30 markah)

Soalan 1 – 15
Pilih dan bulatkan satu jawapan yang betul bagi setiap soalan.

Soalan 1 berdasarkan gambar 1

Gambar 1

Pilih kata adjektif yang sesuai bagi gambar di atas.

1. Rumah banglo itu sangat ___________________ .

SJKTSOMASUNDRAM/UJIANPENGGAL/2018/BAHASAMELAYUKERTAS1/TAHUN3
 A. kecil C. tinggi
B. cantik D. pendek

SJKTSOMASUNDRAM/UJIANPENGGAL/2018/BAHASAMELAYUKERTAS1/TAHUN3
SJKTSOMASUNDRAM/PENTAKSIRANBERASASKANSEKOLAH2/2017/BAHASAMELAYU1/TA
HUN2
 Soalan 2 berdasarkan gambar 2

Gambar 2

Pilih kata kerja yang sesuai bagi gambar di atas.

2. Ai Ling __________________ di atas sofa.

SJKTSOMASUNDRAM/UJIANPENGGAL/2018/BAHASAMELAYUKERTAS1/TAHUN3
 A. makan C. duduk
B. minum D. tidur

Soalan 3 berdasarkan perkataan yang diberi.

melukis

3. Kenalpasti imbuhan awalan.

A. me - C. men -
B. ber - D. - lukis

Soalan 4 berdasarkan gambar 3

Gambar 3

Pilih kata nama am yang sesuai bagi gambar di atas.

4. Mohan membuang _____________ ke dalam tong sampah.

A. sampah C. buku
B. pokok D. baju

Soalan 5 berdasarkan gambar 4

Gambar 4

Pilih perkataan yang mengandungi huruf diftong bagi gambar di atas.

5. Navin mandi dalam _______________.

A. kolam C. sungai
B. air terjun D. tasik

Soalan 6 berdasarkan gambar 5

SJKTSOMASUNDRAM/UJIANPENGGAL/2018/BAHASAMELAYUKERTAS1/TAHUN3
 Gambar 5

Pilih kata gandaan penuh yang sesuai bagi gambar di atas.

6. __________________ sedang beratur di kantin.

SJKTSOMASUNDRAM/UJIANPENGGAL/2018/BAHASAMELAYUKERTAS1/TAHUN3
 A. Murid-murid C. Ravi
B. Mala D. Guru-guru

Soalan 7 berdasarkan gambar 6

Gambar 6

Pilih kata nama khas yang sesuai bagi gambar di atas.

7.______________ dan Selvi membaca buku.

A. Ramu C. Rani
B. Murid D. Pelajar

Soalan 8 berdasarkan perkataan yang diberi.

emak

8. Kenalpasti kata sinonim bagi perkataan yang diberi.

A. ayah C. nenek
B. ibu D. datuk

Soalan 9 berdasarkan gambar 7

Gambar 7

Pilih kata ganti nama diri pertama yang sesuai bagi gambar di atas.

9. “ ____________ telah bermain bola baling bersama kawan-kawan saya. “ Kata Lina
kepada
adiknya.
A. Dia C. Patik
B. Mereka D. Saya

Soalan 10 berdasarkan perkataan yang diberi.

SJKTSOMASUNDRAM/UJIANPENGGAL/2018/BAHASAMELAYUKERTAS1/TAHUN3
 kotor

10. Kenalpasti kata antonim bagi perkataan yang diberi.

A. busuh C. wangi
B. bersih D.hodoh

Soalan 11 berdasarkan perkataan yang diberi.

anak kandung

11. Kenalpasti kata antonim bagi perkataan yang diberi.

A. anak sendiri C. anak jiran
B. anak saudara D. anak yatim

12. Pilih ayat tanya.

A. Abu melukis gambar .
B. Berapakah harga sekilogram ikan ?
C. Aduh, sakitnya perutku !
D. Kavi tidak pergi ke sekolah kerana demam .

13. Pilih ayat seru.

A. Hai, apa khabar !
B. Bilakah tarikh lahir kamu ?
C. Rani mendengar radio .
D. Maran gemuk tetapi rajin membuat kerja rumah .

14. Pilih ayat tunggal.

A. Bapa menonton televisyen sambil minum kopi.
B. Malar mencuci pinggan.
C. Sila dan Kala menyusun meja.
D. Babu mengutip sampah lalu memasukkannya ke dalam tong sampah.

15. Pilih ayat majmuk.

A. Ali mendengar radio pada waktu siang.
B.Encik Lim membersihkan reban itik.
C. Puan Kavitha sedang menjahit baju.
D. Navin budak pandai tetapi malas membaca buku.

SJKTSOMASUNDRAM/UJIANPENGGAL/2018/BAHASAMELAYUKERTAS1/TAHUN3
 Bahagian B
(20 markah)

Soalan 16 – 20

Baca petikan, kemudian jawab soalan-soalan berikutnya.

Zamri murid Tahun 3. Dia telah berjaya menjadi juara dalam kejohanan ‘Formula
Future’ di Itali baru-baru ini. Dia sangat seronok kerana dapat mengharumkan nama Malaysia
ke peringkat dunia.

Zamri mendapat tunjuk ajar daripada Syed Abdul Hamid. Zamri akan menjalani latihan
di kuala Ibai setiap hari dari pukul 4:00 hingga 6:30 petang. Walaupun sibuk dengan latihan,
dia tidak pernah lupakan pelajarannya.

Zamri bukan sahaja berjaya dalam bidang sukan tetapi juga berjaya dalam bidang
akademik menjadi seorang murid yang cemerlang di sekolahnya.

16. Zamri murid tahun berapa ?

Zamri murid __________________________ .
(4 markah)
17. Di manakah kejohanan‘Formula Future’ berlangsung ?
Kejohanan ‘Formula Future’ berlangsung ___________________________ .
(4 markah)
18. Mengapakah Zamri sangat seronok ?
Zamri sangat seronok kerana _____________________________________________ .
(4 markah)
19. Zamri mendapat tunjuk ajar daripada siapa ?
Zamri mendapat tunjuk ajar daripada _______________________________________ .

SJKTSOMASUNDRAM/UJIANPENGGAL/2018/BAHASAMELAYUKERTAS1/TAHUN3
 (4 markah)
20. Apakah kejayaan Zamri ?
Zamri bukan sahaja Berjaya dalam bidang sukan tetapi juga __________________-
____________

_____________________________________________________________________________
_.
(4 markah)

SJKTSOMASUNDRAM/UJIANPENGGAL/2018/BAHASAMELAYUKERTAS1/TAHUN3
2.3 Skema Jawapan dan Skema Pemarkahan

SJK(T) SOMASUNDRAM

Ujian Penggal 1 / 2018

Tahun 3

Bahagian A
(1 Soalan X 2 Markah = 30 markah)

Soalan 1 -15
Pilih dan bulatkan satu jawapan yang betul bagi setiap soalan.

Jawapan :

1. B 6. A 11. A
2. D 7. C 12. B
3. A 8. B 13. A
4. A 9. D 14. C
5. C 10.B 15. D

Bahagian B
(1 Soalan X 4 markah = 20 markah)

Soalan 16 – 20
Baca petikan, kemudian jawab soalan-soalan berikutnya.

Jawapan :

1. Tahun 3.
2. di Itali.
3. dapat mengharumkan nama Malaysia ke peringkat dunia.
4. Syed Abdul Hamid.
5. berjaya dalam bidang akademik menjadi seorang murid yang cemerlang di sekolahnya.

Jumlah Markah :

Bahagian A
1 Soalan X 2 Markah : 15 soalan X 2 markah = 30 markah

Bahagian B
1 Soalan X 4 markah : 5 soalan X 4 markah = 20 markah

Jumalah Markah Keseluruhan Ujian

30 markah + 20 Markah X 2 = 100 markah
3.0 LAPORAN KRITERIA KERTAS UJIAN

3.1Tujuan Ujian

Matlamat utama sesuatu ujian adalah untuk mendapatkan maklumat yang benar atau tepat tentang pelajar dalam
matapelajaran tertentu selepas suatu proses pengajaran dan pembelajaran (PdPc) sesuatu topik dilakukan. Untuk itu
guru perlu merancang dan membina alat pengukuran, mentadbir ujian, merekod hasil pengukuran, menganalisi
maklumat, menilai, melapor dan menjalankan tindakan susulan seperti melaksanakan aktiviti pengukuhan, pengayaan
atau aktiviti pemulihan mengikut pencapaian pelajar. Guru perlu melalui proses pemilihan item atau soalan yang sesuai
untuk mengukur tahap pencapaian pelajar dengan berkesan.

Penggubalan sesuatu kertas ujian perlu mengikut spesifikasi ujian yang ditetapkan. Beberapa pertimbangan
perlu dibuat seperti ujian yang hendak ditadbirkan sebaiknya mewakili keseluruhan sukatan pelajaran, yang mungkin
merangkumi komponen pengetahuan, kemahiran dan sikap yang telah ditetapkan. Pertimbangan ini dibuat untuk
memastikan para pelajar diuji dengan menggunakan soalan yang releven dengan sukatan pelajaran atau objektif
pengajaran.

Untuk tujuan ini, saya telah menyedia dan mentadbir satu ujian bagi murid Darjah 3 di SJK(T) Somasundram.
Jumlah pelajar kelas tersebut adalah 24 orang pelajar. Saya merupakan guru matapelajaran Bahasa Melayu dan topic
atau tajuk yang saya pilih sudah dipelajari oleh pelajar-pelajar tersebut di dalam proses pengajaran dan pembelajaran
(PdPc) sebelum ini.

Sebelum membina soalan, saya juga telah membentuk satu Jadual Penentuan Ujian (JPU) ataupun yang
sekarang dipanggil sebagai Jadual Spesifikasi Item (JSI) bagi memastikan soalan-soalan tersebut menepati kriteria-
kriteria yang ditentukan. Berikut merupakan langkah-langkah yang harus diambil kira dalam pembinaan JPU atau JSI,
iaitu guru perlu mengkaji sukatan pelajaran terlebih dahulu, menganalisis objektif pengajaran, menentukan jenis soalan
dan menentukan bilangan soalan.

Dalam menentukan jenis soalan dan bilangan soalan ujian, saya telah membahagikan kertas ujian kepada dua
kumpulan soalan iaitu soalan Bahagian A iaitu merangkumi sebanyak 15 soalan jenis objektif yang beraneka pilihan
dan Bahagian B iaitu merangkumi 5 soalan berbentuk subjektif yang berjawapan pendek. Pelajar atau calon
dikehendaki menjawab kesemua soalan tersebut dalam tempoh masa 45 minit.
3.2 Penjelasan kriteria dalam pembangunan soalan

Seperti biasa, sebagai seorang guru saya juga menggunakan Jadual Penentu Ujian (JPU) untuk menyediakan
kertas ujian ini. Sebelum membina JPU untuk menyediakan kertas soalan ini saya telah melalui beberapa kriteria.
Antaranya ialah :

A) Mengkaji Sukatan Pelajaran

Saya mengkaji sukatan pelajaran untuk memperoleh maklumat yang menyeluruh tentang kurikulum yang telah
dibina. Saya juga menganalisis kandungan sukatan pelajaran untuk menentukan kepentingan tiap-tiap tajuk
kandungannya. Antara aspek-aspek yang dikaji ialah:
i. Skop dan kedalaman pengajaran bagi beberapa tajuk
ii. Pendekatan yang telah diambil dalam pengajaran sesuatu tajuk
iii. Kepentingan bandingan di antara satu tajuk dengan tajuk-tajuk lain
iv. Kompleksiti sesuatu tajuk
v. Masa pengajaran yang diperuntukkan bagi sesuatu tajuk

B) Menganalisis Objektif Pengajaran

Di samping itu, saya juga mengkaji sukatan pelajaran, objektif pengajaran untuk menentukan pengetahuan dan
kemahiran yang perlu diuji dan pada tahap kesukaran mana ia perlu diuji. Lazimnya aras pengetahuan dan kemahiran
diasaskan kepada pembahagian yang dibuat oleh Taksonomi Bloom dan rakan-rakannya seperti pengetahuan,
kefahaman, aplikasi, analisis, sintesis dan penilaian. Saya menggunakan kriteria ini dalam penggubalan dan pembinaan
soalan ujian untuk menentukan jenis dan bilangan soalan yang perlu dibina. Berdasarkan penganalisisan ini akhirnya
saya membina JPU.

C) Menentukan Jenis Soalan

Bagi menentukan jenis soalan yang sesuai, saya terlebih dahulu menentukan domain objektif pengajaran (kognitif,
psikomotor, afektif atau sosial) dan peringkat objektif pengajaran yang ingin diukur.

D) Menentukan Bilangan Soalan

Saya juga memastikan jumlah soalan mencukupi untuk mewakili kandungan pengajaran, domain objektif pengajaran
dan peringkat objektif pengajaran yang hendak diukur. Saya telah menetapkan 15 soalan objektif dan 5 soalan subjektif
kerana ia mempengaruhi kebolehpercayaan dan kesahan ujian. Selain memberi perhatian kepada kebolehpercayaan dan
kesahan ujian, saya juga memberi keutamaan terhadap penentuan jumlah soalan, jenis soalan dan kesukaran soalan,
yang bergantung kepada peringkat objektif pengajaran, panjang soalan, kemampuan bahasa pelajar dan lain-lain. Aras
kesukaran soalan iaitu Mudah, Pertengahan dan Sukar serta bilangan dan peratus soalan juga diberi keutamaan.
 Jadual 1
Jumlah
Nama Pelajar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Skor (%)
Joe 100 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Devi 90 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1
Sujie 80 1 1 0 1 1 1 1 1 1 0
Darus 70 0 1 1 1 1 1 0 1 0 1
Eliza 70 1 1 1 0 1 1 1 0 0 1
Zoe 60 1 1 1 0 1 1 0 1 0 0
Grace 60 0 1 1 0 1 1 0 1 0 1
Hannah 50 0 1 1 1 0 0 1 0 1 0
Ricky 40 1 1 1 0 0 0 0 0 0 1
Anita 30 0 1 0 0 0 1 0 0 1 0

4.0 JADUAL LENGKAP INDEKS KESUKARAN (P) DAN INDEKS DISKRIMINASI (D) UNTUK SETIAP
SOALAN

# Betul # Betul
(Kumpulan (Kumpulan Kesukaran (P) Diskriminasi (D)
Item Atas) Bawah)

Soalan 1 4 2 P= = 0.60 d= = 0.67

Soalan 2 5 5 P= = 1.00 d= = 0

Soalan 3 4 4 P= = 0.80 d= = 0

Soalan 4 4 1 P= = 0.50 d= = 0.67

Soalan 5 5 2 P= = 0.70 d= = 1.00

Soalan 6 5 3 P= = 0.80 d= = 0.67

Soalan 7 4 1 P= = 0.50 d= = 0.67

Soalan 8 4 2 P= = 0.60 d= = 1.00

 Soalan 9 2 2 P= = 0.40 d= = 0

Soalan 10 4 2 P= = 0.60 d= = 0.33

4.1 Jadual Pengiraan Indeks Kesukaran (P)

P = Bilangan calon yang memberi jawapan betul

______________________________________
Jumlah calon yang menjawab

Soalan 1 : 4+2 6
____ = --- = 0.60
10 10

Soalan 2 : 5+5 10
____ = --- = 1.00
10 10

Soalan 3 : 4+4 8
____ = --- = 0.80
10 10

Soalan 4 : 4+1 5
____ = __ = 0.50
10 10

Soalan 5 : 5+2 7
____ = __ = 0.70
10 10

Soalan 6 : 5+3 8
____ = __ = 0.80
10 10

Soalan 7 : 4+1 5
____ = __ = 0.50
10 10

Soalan 8 : 4+2 6
____ = __ = 0.60
10 10
Soalan 9 : 2+2 4
____ = __ = 0.40
10 10

Soalan 10 : 4+2 6
____ = __ = 0.60
10 10
4.2 Jadual Pengiraan Indeks Diskriminasi (D)

D = RU - RL
_______
1
__ T (L+U)
2

Soalan 1 : 3-1 2
___ = __ = 0.67
1 3
__ X 6
2

Soalan 2 : 3-3 0
___ = __ = 0
1 3
__ X 6
2

Soalan 3 : 2-2 0
___ = __ = 0
1 3
__ X 6
2

Soalan 4 : 3-1 2
___ = __ = 0.67
1 5
__ X 6
2

Soalan 5 : 3-0 3
___ = __ = 1.00
1 3
__ X 6
 2

Soalan 6 : 3-1 2
___ = __ = 0.67
1 3
__ X 6
2
Soalan 7 : 3-1 2
___ = __ = 0.67
1 3
__ X 6
2

Soalan 8 : 3-0 3
___ = __ = 1.00
1 3
__ X 6
2

Soalan 9 : 2-2 0
___ = __ = 0
1 5
__ X 6
2

Soalan 10 : 2-1 1
___ = __ = 0.33
1 5
__ X 6
2
5.0 TAKSIRAN INDEKS KESUKARAN (P) DAN INDEKS DISKRIMINASI (D)

(i) Soalan yang paling mudah ?

Berdasarkan indeks kesukaran (P) soalan yang paling mudah adalah soalan 2. Semua pelajar iaitu 5
orang pelajar yang terdiri daripada kumpulan atas iaitu golongan pelajar pandai dan 5 orang pelajar
yang terdiri daripada kumpulan bawah iaitu golongan pelajar lemah yang menduduki peperiksaan telah
lulus dan tiada seorang pun yang gagal dalam soalan ini. Oleh itu, soalan ini diambil kira sebagai soalan
yang mudah. (10/10)

(ii) Persoalan yang mana yang paling sukar ?

Berdasarkan indeks kesukaran (P) persoalan yang paling sukar adalah soalan 9. Hanya 2 orang pelajar
yang terdiri daripada kumpulan atas iaitu golongan pelajar pandai daripada 5 orang pelajar dan hanya 2
orang pelajar yang terdiri daripada kumpulan bawah iaitu golongan pelajar lemah daripada 5 orang
pelajar yang menduduki peperiksaan telah lulus dan yang lainnya adakah gagal dalam soalan ini. Oleh
itu, soalan ini diambil kira sebagai soalan yang sukar.
(4/10)

(iii) Perkara manakah yang mempunyai diskriminasi paling rendah ?

Perkara yang mempunyai diskriminasi paling rendah adalah soalan 2, soalan 3 dan soalan 9. Soalan-
soalan ini mempunyai indeks diskriminasi positif yang menghampiri 0.00. Ini adalah satu keadaan
dimana bilangan jumlah pelajar kumpulan atas atau pelajar pandai yang dapat menjawab soalan ini
adalah sama dengan bilangan jumlah pelajar kumpulan bawah atau pelajar lemah bagi. Ia berlaku
kepada ketiga-ketiga soalan ini iaitu soalan 2 ( Kumpulan atas 3-3 Kumpulan bawah ) , soalan 3
( Kumpulan atas 2-2 Kumpulan bawah ) dan soalan 9 ( Kumpulan atas 2-2 Kumpulan bawah ). Ini
bermakna soalan-soalan ini tidak baik untuk penilaian rujukan norma (PRN) sebab ia tidak berupaya
membezakan pelajar pandai daripada pelajar lemah.
 (iv) Persoalan yang akan anda keluarkan dahulu (jika ada) – mengapa ?

Persoalan yang akan dikeluarkan dahulu adalah soalan 2. Hal ini disebabkan soalan itu terlalu senang
dan mudah difahami dan dijawab oleh semua pelajar iaitu pelajar kumpulan atas iaitu golongan pelajar
pandai dan kumpulan bawah iaitu golongan pelajar lemah. (10/10)

6.0 KESIMPUALAN

Secara kesimpulannya dapatlah dijelaskan alam setiap pembelajaran, pendidik harus berusaha mengetahui hasil
dari proses pengajaran dan pembelajaran (PdPc) yang ia lakukan. Hasil yang dimaksudkan adalah baik atau tidak baik,
bermanfaat atau tidak bermanfaat dan sebagainya. Apabila p pengajaran dan pembelajaran (PdPc) yang dilakukannya
mencapai hasil yang baik, pendidik tentu dapat dikatakan berhasil dalam proses pembelajaran dan demikian
sebaliknya.

Salah satu cara yang dapat dilakukan untuk mengetahui hasil yang telah dicapai oleh pendidik dalam proses
pengajaran dan pembelajaran (PdPc) adalah melalui penilaian atau evaluasi. Penilaian yang dilakukan oleh pendidik ini
dapat berupa evaluasi hasil pengajaran dan evaluasi hasil pembelajaran.

Dengan mengetahui kegiatan penilaian (evaluasi) diharapkan membantu memberikan pengetahuan kepada guru
agar memahami cara mendiagnosa kelebihan dan kelemahan siswa termasuk kaedah yang digunakan adalah tepat atau
belum lebih baik lagi.

Dalam penilaian, Jadual Penentu Ujian (JPU) atau Jadual Spesifikasi Item (JSI) memainkan peranan yang
penting dalam menilai keberkesanan pengajaran dan pembelajaran (PdPc) masa lalu. Pelajar-pelajar yang terkaitan
dengan ujian seperti calon, pendidik yang mengajar dan ibubapa mempunyai hak dalam maksud kata sebenarnya
menduduki sesuatu ujian. Akhirnya, guru boleh menentukan jenis aktiviti pengayaan, pengukuhan dan pemulihan yang
perlu diberi kepada murid pada masa akan datang.
7.0 RUJUKAN

- Evaluasi Hasil Belajar http://www.scribd.com/doc/15440094/Evaluasi-Hasil-Belajar(diakses 12 November 2011)

- Siregar, Evelin. dan Hartini Nara., Teori Belajar dan Pembelajaran, (Jakarta: Ghalia Indonesia, 2010), h.139

- Suharsimi Arikunto, Dasar-Dasar Evaluasi Pendidikan, (Jakarta: Bumi aksara, 2005), h. 3

- Suharsimi Arikunto, Dasar-Dasar Evaluasi Pendidikan, (Jakarta: Bumi aksara, 2005), h. 3

- Evaluasi Hasil Belajar http://www.scribd.com/doc/15440094/Evaluasi-Hasil-Belajar(diakses 12 November 2011)

- Suharsimi Arikunto, Dasar-Dasar Evaluasi Pendidikan, (Jakarta: Bumi aksara, 2005), h. 24

- Suharsimi Arikunto, Dasar-Dasar Evaluasi Pendidikan, (Jakarta: Bumi aksara, 2005), h. 6

- Evaluasi Hasil Belajar http://id.shvoong.com/social-sciences/education/2025327-evaluasi-hasil

belajar/#ixzz1by6xljie (diakses 12 November 2011)

- Sasaran Evaluasi [pdf] http://lpp.uns.ac.id/wp-content/media/PANDUAN-EVALUASI-

PEMBELAJARAN.pdf (diakses 5 November 2011)

- Suharsimi Arikunto, Dasar-Dasar Evaluasi Pendidikan, (Jakarta: Bumi aksara, 2005), h. 10

8.0 LAMPIRAN
Definisi dan contoh pentaksiran, pentafsiran, penilaian, pengukuran dan pengujian

1. Bmm 3103 topik 1 : pendefinisian dan Contoh

2. Pentaksiran • Menurut Dunn (1991), pentaksiran ialah satu proses pengumpulan maklumat oleh guru tentang
pelajarnya dan oleh pelajar sendiri tentang kemajuan mereka. • Dalam Kurikulum Bersepadu (Kementerian Pendidikan
Malaysia, 1998) pentaksiran ialah proses untuk mengesan perkembangan, kebolehan, kemajuan, dan pencapaian
pelajar secara menyeluruh berasaskan matlamat kurikulum.
3. • Menurut Noraini Idris (2008), pentaksiran dirancang dan dikendalikan oleh guru dan menjadi sebahagian daripada
proses pengajaran yang diharapkan dapat memperbaiki proses pembelajaran pelajar. Pentaksiran dilaksanakan secara
berterusan yang bersifat formatif melibatkan guru sepenuhnya dan memberi peluang kepada pelajar untuk
menunjukkan penguasaan mereka dalam kemahiran yang dipelajari, yang tidak boleh ditaksir melalui ujian bertulis.
Kaedah pentaksiran ini amat sesuai digunakan untuk mentaksir kemahiran pelajar.
4. • Menurutnya lagi, pentaksiran sebagai pembelajaran menggalakkan seseorang guru menggunakan kebijaksanaan
untuk menilai kefahaman pelajar dalam proses pembelajaran, dan seterusnya membuat perancangan untuk
memperbaiki pelajar.
5. • Contohnya dalam kelas Matematik, guru boleh menapis dan membuat klasifikasi pelajar tentang tahap kebolehan
semasa proses pengajaran dan pembelajaran dijalankan. Pelajar menjalankan aktiviti, dan sebagai guru, kita menilai
pada masa tersebut.
6. • Pentaksiran pembelajaran biasanya diadakan selepas suatu jangka masa tertentu, misalnya selepas lapan minggu
sesuatu kursus dijalankan. Tujuan pentaksiran ini adalah untuk melihat sejauh mana objektif kursus telah tercapai, dan
sejauh mana pengetahuan dan kemahiran telah diperoleh oleh pelajar pada akhir sesuatu program.
7. Pengujian • Menurut Cronbach (1970), ujian ialah satu prosedur yang sistematik untuk memerhati perlakuan atau
tingkah laku seseorang individu dan menghuraikan dengan bantuan skala bernombor, atau satu sistem yang
berkategori.
8. • Misalnya, skala bernombor seperti angka 30/100 untuk ujian penglihatan, 100 untuk ujian darjah kecerdasan (IQ
Test) dan 80/100 bagi ujian pencapaian bagi sesuatu mata pelajaran seperti Sains. Manakala contoh sistem berkategori
pula seperti ‘ekstrovert’ atau ‘introvert’ bagi ujian personaliti, atau rabun warna bagi ujian penglihatan.
9. • Kepentingan pengujian bagi mengukur perubahan tingkah laku pelajar seperti yang dinyatakan di atas, dikukuhkan
oleh Milagros (1981) seperti yang dipetik dalam Raminah Haji Sabran (1991) yang menegaskan bahawa: “Ujian
adalah suatu cara untuk mendapatkan contoh perlakuan yang diperlihatkan oleh murid di dalam keadaan yang dikawal
atau ditentukan. Maklumat yang diperolehi daripadanya akan dijadikan dasar untuk membuat penilaian atau
pengadilan. (Raminah 1991:2)”
10. • Hasil daripada jawapan yang diberikan yang diberikan oleh pelajar, satu ukuran yang disebut sebagai markah
akan diberikan kepada individu berkenaan. Pengujian menjelaskan keadaan berapa baguskah prestasi murid yang diuji.
11. • Secara ringkas Pengujian merupakan satu prosedur yang sistematik bagi mengukur perubahan tingkah laku.
Tujuan ialah menentukan pencapaian murid dalam sesuatu pembelajaran. Boleh dalam bentuk pemerhatian, ujian lisan
mahupun bertulis.
12. Pengukuran • Menurut Dudi Indrajit (2007), Pengukuran adalah membandingkan nilai besaran yang diukur dengan
besaran sejenis yang ditetapkan sebagai satuan.
13. • Menurut Noraini Idris dan Azis Nik Pa (2008), pengukuran merupakan landasan bagi definisi operasi pengukuran.
Secara kasar, istilah pengukuran merujuk proses memberi penjelasan berangka kepada atribut bagi suatu benda,
perkara, keadaan, orang, atau peristiwa mengikut peraturan tertentu. Dalam penyelidikan, hasil pengukuran adalah satu
himpunan pemerhatian yang akan digunakan sebagai data kajian.
14. Penilaian • Penilaian adalah suatu istilah yang boleh didefinisikan dengan banyak cara, Stufflebeam et al.
(1971:xxv) menyatakan penilaian sebagai “the process of delineating, obtaining, and providing useful information for
judging decision alternatives”. Definisi ini menjangkau melepasi daripada maksud pengujian dan pengukuran.
15 • Gay (1985) berpendapat bahawa penilaian ialah satu proses yang dianggap sistematik semasa mengumpul dan
menganalisis data bagi menentukan sama ada sesuatu objektif yang telah ditetapkan itu telah tercapai. Hal ini
seterusnya bagi membolehkan guru dapat membuat pertimbangan atau keputusan yang tepat berhubung pengajaran dan
pembelajaran.
16. • Dalam sesuatu bilik darjah, apabila guru memberikan ujian, adakah guru berkenaan mengukur pencapaian pelajar
atau guru menilai pencapaian pelajar. Dalam keadaan ini kita boleh mengatakan bahawa guru sebenarnya mengukur
pencapaian pelajar melalui ujian yang dijalankan. Dalam sesetengah keadaan penilaian dibuat tanpa sebarang
pengukuran yang melibatkan ujian terlebih dahulu; tetapi hanya melibatkan pertimbangan nilai semata-mata.
17. • Secara ringkasnya Penilaian merupakan satu proses membuat pertimbangan dalam mentafsir hasil pengukuran.
Bertujuan memberikan maklumat tentang pencapaian murid, objektif pelajaran, kaedah mengajar dan kurikulum.