Inia Convenio 169 Revised Ultimate
Inia Convenio 169 Revised Ultimate
Revisión y Validación:
Fermín Tiwi Paati
AKANJAMU
Tujash Convenio 169ya juka shiig íman asamtai ashi aents dita nugkeén tuke
batsamin aidauk augmainai, nunikag nunaap taku tawa tusa shiig dekaú
amain ainawai nuniinak ditashkam ayamjumakagtatui. Nua duwi jujú papíi
maanchuchia duka aents niina nugkeén tukeé batsamin aidaush Convenio
169 Organización Internacional del Trabajo umikbau chichá nuna ditak
aujus, nunaap taku tawa tusa útujimkas dekau atinme tusa umikbauwai.
Jujú papíi Convenio 169ya duka, nuna taku tawai nuniachkush juka
juní antumainai tusa etsegtaku agagchamui.
WAYATTAKU DÉKAMU
Nunú Conferencia General OIT taji nunú étsejui wajuk asaya, Convenio
yaunchuk najanamu áajakua nunash yamagmitkawa nuna pachis. Junak
aatus tawai:
Aantsaik aents ditá nugkeén tuke batsamin aidau, tribu aidaushkam, jujú
nugka nuna ditá pujutin, ditá dekatjin, nugka kuwitaamka batsamtan
wajupa jintinjámachaje duka shiig dekainaji.
UMIKTIN 1.-
1. Jujú Convenio mamikia duka aents inia wegantu, tribu aina nuna
ayamken ayamjuktina nunuwai.
a. Tribu aina duka bakichik paísnum batsamín, iniati wajuku ainaji nunin
wegantu, tikich pujutan utsuúmainakush dita wajuk batsamin ainawa
nunak ashi kajimatuinatsu nunú nuniachkush ley imá ditanu pachisa
najatuamukesh ajuina, nunú ainawai.
2. Nunú aents aina duka, jutiik indígena ainaji nuniachkush tribu ainaji,
tusa ditak tumamainawai. Nunú ditak dekaamaina nuuwai ímanuk, jujú
Conveniowa jusha yana ayamjuktatua nunú dekaata tabaunum.
UMIKTIN 2.-
1. Gobierno aina duka jujú ayamak aina nunú umikbau atií tusa wajuk
takat émamainita nuna diis, uyuumas jetemjuktata nunuwai niina takatji
íntimtsuk umiktina duka, tujash nunú takata nunak imá nigkigkek
dutikaashtatui nunak indígena aidau, tribu aina nujai ijuuntug
dutikattawai.
UMIKTIN 3.-
UMIKTIN 4.-
2. Tujash nunú takat aina nunú dutikakjik, indígena nuwigtu tribu aina
nunú, dita wajina wakegainawa duka utugchat apututsuk dutikamu
átatui.
UMIKTIN 5.-
UMIKTIN 6.-
UMIKTIN 7.-
1. Indígena aidau tribu aina dusha, dita eemkata tuinakush tuna imá
shiijash dutikmain diinawa nuwigtush wajuk eemainaita nuna tumamiag
dutikawagtata duka ditanuk agkantai. Nunisag Estado regiónnum,
paísnum éemkatatus chichaman umiak indígena aidaun antigtata nuwig;
dita wakegakug, megkaetsuk pachiínkaagtatui.
2. Aents indígena aidau batsatkamunum takat muun, eemain aina nuna
dutikaata takug gobierno aidauk maak pujuta nuna, jámamtuchu
batsamta nuna, unuimatan, takatnashkam jetemjuktatui. Tuja takat
muun aidau, eemain aina nuna dutikatta nuwig aents indígena tribu
wegantu aina nujai ijuuntug umiktatui.
1. Ley Estadonu aina duka aents indígena aantsag tribu wegantu aina
nuna pujutí apatka diisa takasbau átatui. Ditash chichamnash wajuk
epegtumaya batsamin ainawa nunú aintsá. Jujú chichama juka
bakichkish íntimjaukbauk áchattawai.
UMIKTIN 9.-
UMIKTIN 10.-
UMIKTIN 11.-
UMIKTIN 12.-
Aents indígena aidau tribu wegantu aina dushakam, yaki dita ayamken
ajaantutsuk waitkasainta nuna dutikiagtaig ayamjukbau átatui. Nunú
ayamjamua nunak nigkigkesh dutikaata takug dutikmainai nuniachkush
ditá ijunja takataiji aina nuwi chichaman apujus ayamjumaakta takush
dutikmain ainawai, niina ayamke aina dusha ajaantukbau atií tusa.
AKANKÁMU II
NUGKA
UMIKTIN 13.-
1. Aents indígena, tribu wegantu aina duka, ditá nugkeenak tuja dita tuwi
batsatainawa, duka ditaig ditá pujutíiyai nunin asa dita diismak shiig
ímanai.
Gobierno aina duka aents indígena aidau, ditá nugkeenak ditá pujutíi
anentaimtin aina nunak, tuja dita tuke nunin asag aantsag ditá
anentainish nuní anentaimas batsamin ásaag, nuniina nunak shiig
dekamain ainawai. Nua duwi Gobiernok aents indígena pujutjiísh
nugkajaish wajuk awa nunak ajaantus diístatui yabaiya juwish antsag
ajúbaiya duwish.
2. Jujú Convenio 169ya juwi, UMIKTIN 15, 16jai “nugka” tawa nuwig,
nugkéenash taku tawai.
UMIKTIN 14.-
UMIKTIN 16.-
Tuja nugka yamajam susata tama dakituinak, dita akigkata takush; tunak
segamiajainta, duka íbatiksaik umigkamu aagtatui.
UMIKTIN 17.-
UMIKTIN 19.-
AKANKAMU III
WAJUK TAKATASH SÚDAISAMI TIBAUWAITA
UMIKTIN 20.-
4. Gobiernok imá junak puyatjus, jujú Convenio 169ya juna nuwigtu ley
takat pachisa najanamua nunash íbaatiksagkeash umiina, takatan
sukagtin aidaush tusa, aentsjin aweeti diyaakuk átatui, aents indígena
takaak batsatbaunmash, betekak umikbau atií tusa.
AKANKAMU IV
YACHAMEAMU, TAKAT UWEJAI NÁJANBAU, AANTSAG MAKINAYAI
NÁJANBAU.
UMIKTIN 21.-
UMIKTIN 22.-
UMIKTIN 23.-
AKANKAMU V
AENTSU AYAMKE NUWIGTU JÁMAMTUCHU PUJUT
UMIKTIN 24.-
UMIKTIN 25.-
UMIKTIN 26.-
UMIKTIN 27.-
1. Ashi papií unuimatai aina duka indígena aina nujai ijuuntuja umika
takasbau átatui. Aents indígena yachameamua duka; ditá utugchatjish
tuuwaita, nunú epegtuuma pujusta tabaunum yaimaina nunú átatui.
Nunú unuimamua nuwig wajuk miniajuita, ditá dekatii, ditá pujutii, ditá
ímanji, ditash wajina takau ainawa, tsawan wetata nuwish tuwi jegata
tuwinawa nunú aina duka ashi íjukbau átatui.
3. Indígena aidau, jutii papíi ausa unuimamuk juní atii tusag, papíi ausa
unuimatai ditanun agkan najanmain aina nunak Gobierno aidaush
ajaantus diistatui. Nunú papíi ausa unuimatai ditanu aagtata duka; ley
chichaak, papíi ausa unuimatai aina dusha wajuk najannati tusa tawa
nunú aintsa umikbau aagtatui, indígena aidau eemtika iniasa
umikbaunum. Tuja nunú papíi augtai uminkamtaig, takat ematasa
átsumaamunak Gobiernok yaigtatui.
UMIKTIN 28.-
3. Gobierno aina duka indígena chicham aina nunú megkaekai tusa ley
najanattawai nujai ayamjuktatus dutiksag kajimattsuk chichas
batsamsatnume tuja aan senchi chichasa pujamu atií tusa.
UMIKTIN 29.-
UMIKTIN 30.-
UMIKTIN 31.-
UMIKTIN 32.-
AKANKAMU VIII
TAKAT AKAANTUNIJA TAKAAMU
UMIKTIN 33.-
UMIKTIN 34.-
Baki bakichik país aina duka jujú Convenio 169ya junak íntimtsuk, ditá
nugkeenish pujutash wajuk awa nujai apatuk diis takasaagtatui. Duka,
ditá nugkeen wajuk takas batsamin ainawa nujai apatka takasbau átatui,
taku taji; tujash jujui UMIKTIN akanjamu aina nunú ajaantusa.
UMIKTIN 35.-
Indígena, tribu aidau ayamke jujú Convenio 169ya juwi najanamua duka,
tikich papíi dita ayamken chichamjin kuwashat nugkanmayajai ijuuntuja
najankamu aina nujai ijumnag kaweawai.
AKANKAMU X
TIBAU UMINKATI TUSA INAGNAKU UMIKTIN
UMIKTIN 36.-
UMIKTIN 37.-
UMIKTIN 38.-
UMIKTIN 39.-
2. País aina nunú, Convenio 169ya jujú umitan idaisata takug, diez mijan
jegatta nua duwi, jiinkita takug jiinkittawai.
UMIKTIN 40.-
1. Director General, OIT apujiya nunú, tikich país OITnum páchitkau aina
nuna ujaktatui, bakichik país Convenio 169ya juna aintsa takastajai tusa
waitaig aantsag jiintaishkam.
2. Jimag país jujú Convenio 169ya juna aintsa takastajai tusa tíagmataig,
Director General OIT apuji, tikich país OITnum páchitkau aina nuna
ujaktatui, wají tsawantai nagkama takastatua nuna pachis.
UMIKTIN 41.-
UMIKTIN 43.-
2. Convenio 169ya juka país aidau juna aintsan takastajai tiaju aina nuwig
senchijíig tuke átatui yamajam Conveniojai takastajai tichaju aina
nuwish.
UMIKTIN 44.-