Anda di halaman 1dari 8

lgikIf ;dfrf/ / k|:6 ljrf/sf nflu

www.janakhabar.com
x]g{ ge'Ng'xf]nf .

jif{ !!, c+s $$, @)&% ;fn ebf} #! ut] cfOtaf/ (September 16, 2018) d"No ?= !).– ;'Gg ge'Ng'xf]nf .
g]skfjf6 k|eft rnfpg], hGdb]j h};L,
k|sf08 / lzn' cbfnt kl/;/af6} k'gM lu/k\mtf/ sdn a'9f;lxt kf“rhgf lg:sfl;t

;jf]R{ r cbfntsf] cfb]zsf] pkxf; sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6


kf6L{sf k|jQmf k|sf08nfO{ ;jf]R{ r
c/fhstf / ;"rgf r'xfPsf] cf/f]k
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{n]
kf6L{sf] ;"rgf r'xfPsf] / kf6L{, ;+u7gsf]
sdf08 OGrfh{ x]dGtk|sfz jnL
…;'bz{gÚn] ebf} @* ut] laxLaf/ Ps

cbfntsf] cfb]zdf l/xf eP nuQ}


k|x/Ln] kfFrf} k6s lu/ˆtf/ u/]sf]
5 . k|x/Ln] k|sf08;Fu} kf]ln6Ao"/f]
;b:o pdf e'hn ] nfO{ klg l/xf nuQ}
;jf]{Rr kl/;/af6 lu/ˆtf/ u/]sf]
5 . u}/sfg'gL ?kdf y'gfdf /fvsf]
eGb} lj/]Gb| ljZjsdf{n] l/xfOsf] dfu
ub}{ bfo/ u/]sf] l/6dfly GofofwLz
clgns'df/ l;Gxf / k|sfzdfg l;+x
/fptsf] ;+oQ ' m Ohnf;n] k|sf08nfO{
cfh} cbfntsf] d'Vo /lh:6«f/sf]
/f]xj/df 5f8\g cfb]z lbPsf] lyof] .
cfb]zdf o;cl3b]lv g} ;jf]{Rrsf]
cfb]zdf l/xfO{ x'bF } cfPsf k|sf08nfO{
tTsfn} ;/sf/n] k6s–k6s lu/ˆtf/
u/L y'gfdf /fVg] u}/sfg'gL sfo{ u/]sf]
7x/ ub}{ ;+ljwfgn] k|Tofe"t u/]sf
j}olQms :jtGqtfsf] xs pkef]u
ug{af6 lgj]bs jlGrt x'g uPsf]
eGb} Ohnf; ;+j]bgzLn ePsf]
hgfPsf] 5 . lxtljk/Lt xs{t u/]sf] eGb} kfFrhgf k|;
] lj1lKt hf/L u/]/ sf/jfxLaf/]
…gful/ssf] df}lns xs s'l07t sfo{stf{ lg:sf;g sf/jfxL u/]sf] 5 . hfgsf/L lbPsf 5g\ . k|eft rnfpg],
-af“ s L clGtd k] h df_ g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf] dWo s]Gb|Lo -af“ s L clGtd k] h df_

‘nkm·f 6f]nL;“u jftf{ ug{'sf] s'g} cy{ 5}g’ ;/sf/sf] sfo{z}nLk|lt ;jf]{Rr q'm4 sf7df8f}F . ;jf]{Rr cbfntn]
;/sf/sf] sfdsf/jfxLsf] ljifonfO{
lnP/ uDeL/ k|Zg p7fPsf] 5 . g]kfn
sDo'lg:6 kf6L{sf k|jQmf k|sf08sf]
k6s–k6s lu/ˆtf/L / pgnfO{
cfwf/xLg cleof] u nufOPsf]
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 ljifonfO{ lnP/ ;jf]{Rrn] aGbL
kf6L{sf k|jQmf k|sf08n] ;/sf/n] k|ToIfLs/0f l/6dflysf] ax;kl5
;fj{ h lgs u/] s f] jftf{ 6f] n L ;'gj' fO{ ub}{ GofofwLzåo clgns'd/
x}l;otljxLg ePsf] atfpFb} jftf{ ug{ l;Gxf / k|sfzdg l;+xåf/f hf/L
g;lsg] atfPsf 5g\ . ;/sf/L jftf{ cfb]zdf pQm k|Zg p7fOPsf] xf] .
6f]nLsf] ?k/+u x]bf{ ;d:of ;dfwfg ;/sf/n] g]skfdf cfj4 JolQmx?nfO{
geO{ aNemfpg] lsl;daf6 ;/sf/ k"jf{ux| L 9+uaf6 j}olQms :jtGqtfsf]
cufl8 cfPsf] atfpFb} …nkmËf jftf{ xs pkef]u ugf{af6 jl~rt ul/Psf]
6f]nLÚ;Fu jftf{ ug{s
' f] s'g} cf}lrTo / 36gfk|lt ;/sf/sf] Wofgfsif{0f
cy{ gePsf] atfP . rf}yf] k6ssf] u/fPsf] 5 . jl~rt 36gfn] ;jf]R{ r
aGbL k|ToIfLs/0f l/6dfly ax;sf Ohnf; ;+jb] zLn agfPsf] pNn]v
pkl:yt u/fpg laxLaf/ cfb]zdf 5 . tLg k[i7 nfdf] cfb]z
sf7df8f}Fl:yt ;jf]{Rr cbfntdf -@)&% ebf} @( ut]_ df k|sf08n]
NofOk'¥ofOPsf k|sf08n] kqsf/;Fusf] cnUu} /fhgLlts kf6L{ g] k fn
5f]6f] e]6df ;+lIfKt k|ltlqmof lbFb} sDo' l g:6 kf6L{ u7g u/] /
k|sf08n] eg] …cf]nL ;/sf/n] u7g ;+ljwfgadf]lhd v'nf /fhgLlts
-af“ s L clGtd k] h df_ -af“ s L clGtd k] h df_

g] s kfdflysf] bdglj?4 hgk| l tlglw,


b'O{ j8fWoIf4f/f /fhLgfdf
;/sf/ – g]skf jftf{af/]
klxnf] ;+ljwfg;ef k"0f{tM c;kmn -!_ ;/sf/n] k"j{dGqL ;f]dk|;fb lhNnf:t/sf g]tfx¿nfO{ em'7f d'2f k'gM lx/f;t y'lg/x]sf] 5 . ;/sf/sf]
ePkl5 ha /fhgLlts bnx¿ kf08]sf] g]tT[ jdf % ;b:oLo jftf{ nufP/ h]n sf]Rg] /0fgLltdf b]lvG5, of] vfn] z}nLn] klg ;/sf/ ;fFl~rs}
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 r'gfj ;s]nuQ} r'gfjdf ljhoL c;kmn ag] lvn/fh /]UdL g]t[Tjsf] 6f]nL u7g u/]sf] 3f]if0ff u/]sf] 5 . o;n] klg ;/sf/ jftf{sf] kIfdf jftf{ s f] nflu tof/ 5} g eGg]
kf6L{sf] cfXjfgdf b'O{ hgf j8fWoIfn] hgk|ltlglwx?sf] /fhLgfdf dfu ub}{ sd{ r f/L ;/sf/n] bf] ; | f ] o;nfO{ sltko /fhgLlts geP/ bdgsf] kIfdf g} cufl8 a9]sf] b]vfpF5 .
/fhLgfdf lbPsf 5g\ . ;+3, k|b]z / cfO/x]sf] 5 . r'gfjn] s]Gb|df /x]sf]
;+ljwfg;efsf] lgjf{rgsf] 3f]if0ff ljZn]ifsx?n] kf08]nfO{ cl3 ;fg{'g} b]vfp5 . -$_ cfGbf]ng/t kIf;Fu jftf{
u¥of], Tof];Fu} ljsf; ePsf] ;a} ;/sf/ jftf{ grfx]sf] ;+st] sf] ?kdf -#_ ljleGg cf/f]kdf k|sfp k/]sf ug]{ ;/sf/ lhDd]jf/Lk"j{s k|:t't
/fhgLlts k|lqmof;Fu c;xdt Pp6f ljZn]if0f ;d]t ug]{ u/]sf 5g\ . g]tf, sfo{stf{nfO{ cbfntn] 5f8\g] x'g'k5{ t/ ;/sf/L jftf{ 6f]nLsf
/fhgLlts zlQm h'g xfn;Ddsf ;a} ljZn] i fsx? ;/sf/n] ;fF l ~rs} cfb]z lbG5 t/ ;/sf/n] cbfntsf] ;+of]hs kf08] sltko sfo{qmdx?df
/fhgLlts k|lqmofdf cfˆgf] c;xdlt jftf{dfkm{t\ ;dfwfg rfx]sf] eP cfb]znfO{ nft xfGb} 9f]sfaf6 k'gM Psbd} ;txL / cf}lrToxLg laifo
/fVb} cfPsf] 5 . ut ;+3Lo, k|b]z / jfxfnjfnf dGqL tyf pRr :t/Lo lu/ˆtf/ u/L csf]{ d'2f tof/ kf/]/ /fVb} lxF8g'ePsf] 5 o;n] jftf{sf]
:yfgLo r'gfjdf ;d]t lgjf{rg /fhgLlts g]t[Tjsf] ;of]hsTjdf jftfj/0f xf]Og, emg\ ljb|fx] L;Fusf] b"/L
vf/]hLsf] d'2f cufl8 ;f/]/ r/0fa4 jftf{ 6f] n L u7g u/] / jftf{ s f] a9fpg] sfd u5{ . pxfFn] Pp6f
cfGbf]ngdf /x]sf] ;f] kf6L{ nufPt cfwf/e"t jftfj/0f agfpg ;Sg' kqsf/ ;Dd]ngdf g]kfndf s'g} klg
of] k|lqmof;Fu c;xdt zlQmx?;Fu kYof{] t/ ;/sf/ jftf{ 6f]nL u/fpg] ljb|f]xL zlQm gePsf] @–$ hgfn]
jftf{ / 5nkmn ug]{ eGb} ;/sf/n] ljifodf r's]sf atfpF5g\ t;y{ xNnf ug{n ' fO{ ljb|fx] L eGg gldNg] eGb}
ev{/} Pp6f jftf{ 6f]nL u7g u/]sf] ;/sf/ of] sf/0fn] klg jftf{sf] kIfdf s6fIf ug{'ePsf] 5 olt lhDd]jf/
5 . jftf{ 6f]nLsf] u7g / /fHosf] b]lvGg . dfG5]n] of] z}nLn] af]Nb} lxF8g'n] klg
kl5Nnf] z}nLn] ;/sf/ cfkm}F jftf{ -@_ ;/sf/n] Psflt/ jftf{ 6f]nL ;/sf/ cfkm}F jftf{ / ;+jfbsf] nflu
:yfgLo r'gfjnfO{ vf/]hL 3f]if0ff u/]/ e| i 6frf/ / sld;gvf] / nfO{ grfx]sf] xf] ls eGg] sltko nIf0fn] u7g u/]sf] 5 eg] csf]{lt/ ;f]xL Tolt tof/ gePsf] b]vfp5 .
;zQm cfGbf]ng ;+rfng u/]b]lv g} ufpF6f]n;Dd k'¥ofpg] / bnfn ;+;bLo b]vfpFb}5, h'g s'/fnfO{ tn a'Fbfut kf6L{ s f k| j Qmfb] l v, kf] l n6\ A o' / f] -%_ ;/sf/n] jftf{ 6f]nL u7g
/fhgLlts cfGbf]ngdf /x]sf] g]skfn] -af“ s L clGtd k] h df_ ?kdf o;/L x]g{/ a'‰g ;lsG5 . ;b:ox?, s]Gb|Lo g]tfx¿ / sltko -af“ s L clGtd k] h df_
2 @)&% ;fn ebf} #! ut] cfOtaf/
ltdL ltd|f] tl/sfn] n8, xfdL xfd|f] tl/sfn] n8\5f}

✍ ;DkfbsLo
– s= dfcf]T;] t'ª
nf]stGq / a]/f]huf/ g]kfnL o'jf
wL/]Gb| emf d}lyn lhDd]jf/ sf] xf]nf < C0fdf lnPsf] k};f t/sf/L kmnk"mn a]R5g\ . 36L hf]V5g\, d'2f < hgtfn] s]sf nflu alnbfg lbPsf
cbfntsf] cfb]zsf] pNn+3g aGb u/ nf]stGqaf6 g]kfnL hgtfn] cfzf
/fv]sf lyP . s]–s] g} xf]nf eg]/ dgdf
o;/L jjf{b kf/]sf] b]Vbf g]kfnL hgtfsf]
d'6' b'Mv]sf] 5 . Pp6f af6f] lgdf{0f ug{
af]Nof] eg] ufnL u5{g\ . k|zf;g x]//]
a:5g\ . nf]stGq eg]sf] n'6tGq xf] . o;df
lyP < ;a} s'/f ca yGsfOof] . tL s'/f /
jfrfx¿ ca ltgLx¿n] la;{] . o;
;f]rs ] f lyP . t/, b]zsf] xfn a]xfn yfn]sf] dlxgf} lalt;Sbf 6'ªu\ f] nufpg x/]snfO{ n'6g\ ,] y'Tg], 7Ug], a]OHht ug{,] cj:yfdf ca g]kfnL hgtfn] s] ug{]
z'qmaf/ ;jf]{Rr cbfntsf] cfb]zaf6 l/xf b]Vbf b'Mv nfU5 . g]kfnL hgtfn] aRrf ;s]sf] b]lvPgg\ . /]vb]v ug{] afF8kmfF8 xTof ug{] 5'6 /x]sf] 5 . sfg'gL sf/jfxL t < s] o;} lklN;P/ dg{] xf] <
hGdfpFbf s/ nfUg] ePsf] 5 . hGd u/]/ df}g a;]sf 5g\ . oxL xf] nf]stGq < s;}nfO{ ul/Fbg} . wd{–sd{ ;a} lalu|of] . hgk|ltlglwx¿sf] bDe ;x]/ al;/xg]
ePsf g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf k|jQmf k|sf08nfO{ btf{, d[To' btf{ u/fpFbf :yfgLo lgsfodf ufpFdf l;+xb/jf/ ag]sf] oxL xf] < h;n] h] ubf{ eof] . g]kfn s[lif k|wfg b]z xf] < oL k|Zgx¿ ca xfd|f] cufl8 5 .
k|x/Ln] ;jf]R{ r cbfnt kl/;/af6} k'gM kqmfp s/ ltg'{ k/]sf] 5 . lgodn] @))–$))
eP klg Pp6f ;fgf] sfdsf] l;kmfl/;
nf]stGqsf] ckh oxL xf] <
Pp6f ;fgf] d'ns ' df ;ft k|bz
] ag]sf]
eg]/ lstfadf n]lvPsf] 5 . oL s'/f
ca ;kgfem}+ aGg k'us ] f] 5 . s[lifnfO{
hgtfsf b'O{ ljsNk dfq 5g\ . Ps
;/sf/L lgsfonfO{ Pp6f ;do lbP/
u/]sf] 5 . o;cl3 k6s–k6s ;jf]{Rrsf] u/fpg' kbf{ !) lbg nfUbf] /x]5 . cfh}sf]
cfh} ug'{ k¥of] eg] %)))–@)))) ltg';{ \
5 . Pp6f k|bz
k'us
] sf nflu rflxPsf] hg;+Vof
] f] 5}g . Pp6f k|bz ] rnfpg ;/sf/;Fu
;kfg{] Joj:yf ;/sf/n] ub{g} . v]tL of]Uo
hldg / af/L ;a} dn / l;+rfOsf]
;a} ;d:of ;dfwfg ug{] clN6d]6d lbg] .
;'wf/ u5{g\ ls eg]/ kv{/] a:g' k¥of] of
cfb]zdf l/xf ePsf k|sf08nfO{ k|x/Ln] ;jf]{Rr l;kmfl/; u/fP/ NofOlbG5' . eG5g\, x'tL 5}g . t/, gf6sLo ¿kdf oL o:tf Joj:yfsf] cefjn] afFemf] aGb}5 . t csf{] ljsNk ;/sf/L lgsfodf a;]/
dftxtsf sd{rf/L . hgtfn] oL o:tf a]lyltx¿ b]zdf b]lvPsf] 5 . tna, eQf ;/sf/nfO{ s'g} dtna 5}g . o;sf] d'Vo hgk|ltlglw jf sd{rf/L ;a}nfO{ nv]6g\ ]
kl/;/af6} kqmfp u/]sf] lyof] . o;/L ;jf]{Rr kL8f ef]lu/x]sf 5g\ . o'jfx¿ a]/f]huf/ uf8L, lgjf;, ljb]z hfg] vr{sf] gfddf h8 s] xf] eg] b]z /]ld6fG;sf] /sd / jftfj/0f agfpg' k¥of] . o;sf nflu
5g\ . lbgsf lbg ljb]z hfg afWo ePsf hgk|ltlglwx¿ tyf bh{gf}F dGqLx¿, ljb]zLn] lbPsf] eLv jf C0fsf] /sdaf6 Pp6f ;+oGq agfpg' cfjZos 5 . lxGb'
cbfntsf] cfb]zsf] pNn+3g ub}{ ;jf]{Rr 5g\ . d'ns ' cfh o'jfljxLg ePsf 5g\ . ;f+;b\x¿ s]Gb| / k|bz ] x¿df /flvPsf] 5 . /hfO{ ug{ kNs]sf] 5 . ;/sf/L lgsfodf /fi6«sf] gfddf Psh'6 x'g] jftfj/0f
cbfnt kl/;/af6} k6s–k6s kqmfp ug' { af6f3f6fx¿ lgofn]/ x]g;
e]l6b}gg\ . e]65
{' \ o"jfx¿
\ g\ pxL hf] Joj;fo
ufOhfqf xfd|f] b]zdf b]lvPsf] 5 . w]/}
dGqL / ;f+;b\x¿ 5g\ . ;/sf/L /hfOFdf
a;]sf ;a}n] k};f n'6g\ a;]sf 5g\ . unt–
abdf; / 7unfO{ kfn]/ /fv]sf 5g\,
;lhnf] 5 . lxGb' /fi6« k'gM 3f]if0ff u/
xf]Og eg] o;sf] lj¿ådf hgcfGbf]ng
lgGbgLo / nfhdbf]{ ljifo xf] . nf]stGq / yflk;s]sf 5g\ . lj/fdL cyjf ckf+u
x'g\ . xf]gx] f/ o'jf hf] b]zsf nflu rflxPsf]
ltgLx¿ d:t 5g\ . b]zsf] ljsf; /
hgtfsf] ul/aL;Fu pgLx¿sf] s'g} ;DaGw
;/sf/n] . ltgLx¿ htfaf6 eP k};f
;/sf/L lgsfonfO{ a'emfpF5g\ . To;sf]
g} ug'k{ b{5 . lxGb' /fi6« agfpg g]kfndf
a;f]af; ug{] d'l:nd ;d'bfonfO{ klg
sfg'gL /fhsf] b'xfO{ lbP/ gyfSg] ;/sf/n] o;/L 5 . Tof] b]z aflx/ knfog eO;s]sf 5}g . sdfOsf] kvf{Odf dfq ltgLx¿ jfkt ltgnfO{ 5'6 lbOPsf] x'G5 . lxGb' a]kmfObf 5}g . o; ljifodf d'l:ndx¿
5g\ jf knfog x'b5 } g\ . /fHo;Fu o;sf] a;]sf 5g\ . b]zsf] a]lyltaf6 xfdL lgofNg] /fi6« g]kfn eg]/ g]kfn ;+;f/el/ lrlgGYof] . klg Psh'6 x'g' kb{5 . xfd|f] vt/f eg]sf]
;jf]{Rr cbfntsf] cfb]zsf] cj1f ug'{ b'Mvb\ ;dfwfg s]xL b]lvPsf] 5}g . o; ljifodf xf] < htfaf6 klg xfdL x]g{ ;S5f}F . ;jf/L t/, nf]stGqsf ;/sf/n] o'/f]lkog O;fO wd{ g} xf] . o;sf] lj¿å xfdL lxGb'
s'g} of]hgf 5}g . lxdfn, kxf8 / t/fO{df ;fwgdf r9\bf hyfefjL ef8f dfU5g\, o'lgogaf6 8n/ vfP/ b]znfO{ wd{lg/k]If / d'l:nd Psj4 x'g' kb{5 . g]kfndf
ljifo xf] . hgtfx¿sf] b'Mv kL8f p:t} p:t} 5g\ . glbP a]OHht u5{g\ . stfsf nflu uf8Ldf agfof] . b]z / hgtfnfO{ sf}8Lsf] efpdf lxGb'nfO{ d'l:nd agfPsf] jf d'l:ndnfO{
kxf8df ljsf; ug{ sl7g 5 . nfut r9fP/ dfU5g\, k};f y'T5g\ / af6}df a]Rof] . hgtf b'Mv kL8faf6 56\k6\ofpFb} lxGb' agfPsf] Pp6f pbfx/0f 5}g t/
;/sf/n] /fhgLlts k|ltzf]wsf] cfwf/df g]kfn a9L nfU5 eg]/ ljsf; dfly l9nf] ePsf] cnkq 5f]85\ g\ . ;/sf/L lgsfonfO{ u'gf;f] 5g\ . otf ;/sf/ eg] /hfO u/]/ a;]sf k};fsf] nf]edf O;fO aGg] wd{ kl/jt{g
sDo'lg:6 kf6L{sf g]tf tyf sfo{stf{ e"m7f d'2f s'/f ;/sf/n] :ki6 kf5{g\ eg] t/fO{–
dw]zdf ljsf; ug{ ;/sf/n] rfx]s} 5}g .
ubf{ pN6} y'lglbg] eg]/ ufnL u5{g\ .
hgtfnfO{ s'g} ;xof]u lbg] kIfdf ;/sf/
5g\ . nf]stGqn] pAhfPsf s'/f log} x'g\ .
cfdg]kfnL hgtf kxf8sf] eP klg
ug{] w]/} 5g\ . To;}n] xfdL ;/sf/sf]
lj¿4df xfdL Psh'6 eP/ ;8sdf
rnfPsf] ;jf]R{ r cbfntsf] cfb]zn] ;d]t k'li6 dw]zsf hgtfx¿k|lt e]befjsf]
efjgfaf6 k|l] /t eO{ kG5fpg] ul/Psf]
5}g . ljBfno / sn]hdf cfk"m v';L df]6f]
/sd c;'Ng] u/]sf 5g\ . ljleGg ljifodf
dw]zsf] eP klg b'MvL 5g\ . g]tT[ j ug{]
g]tfn] 7u], em'SofP / hfndf km;fP .
plqg' cfjZos 5 . hgcfGbf]ngdf le8\g'
cfjZos 5 . -n]vs M g]kfn nf]stfGqLs
u/]sf] 5 . clxn] klg g]skfsf k|jQmf;lxt cfwf 5 . dw]z If]qdf ;8s alg/x]sf] –kLlrª ljBfyL{;uF k};f p7fpg] u/]sf] :ki6 b]Vbf– ;a} g]tfx¿ Ps} 6]an' df a:5g\, lrof– kf6L{ pkfWoIf_
eO/x]sf] ;kmflt/ b]lvG5 eg] ToxL kLr b]Vb} klg lhDd]jf/ lgsfo af]Nb}gg\ . ljo/ ;Fu;Fu} vfG5g\ / hgtfdfly y's/] -dw]z bk{0f lkmr/ ;]jf_
bh{g zLif{:y g]tfx?nfO{ kqmfp u/]/ e"m7f d'2fdf dlxgf gk'Ub} plKsPsf] kfOG5 . o;sf] t/sf/L ahf/ hfg';\ dgnfuL efpdf a:5g\ . sxfF uP dw]zL, yf¿, hghfltsf
km;fpg] if8\oGq eO/x]sf] b]lvG5 . g]skfsf k|jQmf
k|sf08, kf]ln6Ao'/f] ;b:ox? kbd /fO{, hLjGt, ‘g]skfsf g]tf–sfo{stf{dflysf] d'2f /fhgLlts k|ltzf]wk"0f{’
sf7df8f}F . ;jf]R{ r cbfntn] g]kfn ut] y'gfaf6 5f8L lbg' eGg] cfb]z lg/LIfs wgGho ld>fn] ldlt @)&%–$– lhNnf k|x/L sfof{no g'jfsf]6n] Dofb
uDeL/, lzn', cf]dk|sfz k'gnufotsf g]tfx?nfO{ sDo'lg:6 kf6L{sf g]tf tyf sfo{stf{dfly ePnuQ} o; cbfntsf] d'Vo /lh:6«f/sf] ( ut] lbPsf] k|ltj]bgdf oL aGbLx?sf] dfu]sf] / >L g'jfsf]6 lhNnf cbfntn]
;/sf/n] nufPsf] s;'/ cleof]u / d'2f /f]xj/df lghx?nfO{ 5fl8Psf] b]lvG5 . ;+u7g / ;f]sf] k|dv ' x?sf] lgb]z{ gdf Dofb yk ug{s ' f] sf/0f / cfwf/ klg
cbfntsf] cfb]zaf6 l/xf ePkl5 k'gM kqmfp /fhgLlts k|ltzf]w ePsf] 7x/ u/]sf] lgh aGbLåo s[i0fk|;fb wdnf / lhNnfdf ;+rflnt of]hgfx?af6 rGbf dfUg] :ki6 Pj+ kof{Kt dfqfdf v'ns ] f] kfOFbg} .
5 . g]skf g]tf df]xgaxfb'/ sfsL{ …hLjGtÚ df]xgaxfb'/ sfsL{ cfb]z cg';f/ o; / glbPdf of]hgfsf d]lzgx? hnfpg] /fhgLlts k[i7e"ldsf JolQmx?nfO{
ug]{ / e"m7f d'2fdf km;fpg] if8\oGq eO/x]sf] 5 . / s[i0fk|;fb wdnf …uDeL/ÚnfO{ k|x/Ln] cbfntsf] ldlt @)&%–%–!* sf] nufotsf wDsLx? lbg] u/]sf]df lghx?s} kmf}hbf/L s;'/sf] cleof]udf cg';Gwfg
;/sf/sf] of] sfo{z}nLn] b]znfO{ k'gM åGålt/ u}/sfg'gL ?kdf y'gfdf /fv]sf] hgfpFb}
l/xfO{sf] dfu ub}{ btf{ aGbL k|ToIfLs/0f
cfb]zn] y'gfaf6 5'6s ] f] nuQ} lghx?nfO{
/fdaxfb'/ lh=;L ;d]tsf] hfx]/Ln] lhNnf
lgb]z { gdf cfuhgLsf] sfo{ ePsf] egL
pNn]v 5 .
ug{ y'gfdf /fVgsf] nflu kof{Kt cfwf/
/ sf/0f j:t'lgi7 ?kdfg} b]lvg h?/L
ws]Ng] lglZrt b]lvG5 . t;y{, ;/sf/n] g]skfsf l/6dflysf] ax;kl5 GofofwLz t]haxfb'/
s];L / s]bf/k|;fb rfln;]sf] ;+oQ' m
g'jfsf]6 j]nsf]6 u9L, gu/kfnLsf (
gnuf9 l:yt lhlnª hf]8g\ ] d"n ;8sdf
o; k[i7e"ldsf x]bf{, lgj]bsx? v'nf
/fhgLlts g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ cnu
x'g hfG5 . lgj]bsx?nfO{ kqmfp
ubf{v/] Lsf] k[i7e"ldb]lv y'gfdf /fVg]
g]tf, sfo{stf{dflysf] /fhgLlts k|ltzf]w tTsfn Ohnf;n] g]tfx?dfly nufOPsf] d'2f / lbge/ sfd ;DkGg eP kZrft kfls{Ë ;d"xdf ;+nUg /x]sf] b]lvg cfpF5 . o;} Dofb yksf] cj:yf;Dd kof{Kt cfwf/
kmf}hbf/L s;'/ cleof]u j:t'lgi7 geO{ u/L /fv]sf] af=@ s $*!( / af ! s cfwf/df lgj] b sn] cfk" m x?nfO{ / sf/0fx? :ki6 ?kdf g} v'ns ] f]
aGb ug'k{ 5{ . ;jf]R{ r cbfntsf] cfb]z lz/f]k/ /fhgLlts k|ltzf]w / k"jf{ux| Laf6 k|l] /t ^*** g+= sf] :sfe]6/nfO{ cfuf] nufPsf] /fhgLlts k"jf{ux| / k|jQ[ wf/0ff /fvL gb]lvPsf] lghx?nfO{ k|jQ[ wf/0ff Pj+
ePsf] 7x/ u/]sf] xf] . ax;kl5 ;'gj' fO{ eGg] d'2fdf ;f]xL lbg g} kqmfp u/L P]= cfk"mx? ;+nUg g} gePsf] jf/bftsf] /fhgLlts k"jf{u|xsf] cfwf/df g}
ug'k{ 5{ . cGoyf ;/sf/sf] lg/+sz ' tflj?4 hgtf ul/Psf] tLg k[i7sf] cfb]zkqdf sfsL{ / !( ut]sf] y'gj' f k"hL{ lbPsf] b]lvG5 . em'7f d'2f l;h{gf u/L d'2f nufPsf] eGg] kmf}hbf/L d'2fsf] dfWodaf6 lghx?nfO{
wdnfn] ;+ljwfgadf]lhd ul7t v'nf lghx?nfO{ pQm ldlt @)&%m:–%–!* lgj]bsx?sf] lhls/ /x]sf] 5 . s'g} klg kqmg] / y'gfdf /fVg] z[v + nfa4 o'Qm
hfUg]5g\ . nf]stGqdf sfg'gL /fhn] dfq dfGotf /fhgLlts kf6L{ g]kfn sDo'lg:6 kf6L{df ut] kqmfp u/L P]= !( ut] kqmfp k"hL{ /fhgLlts kf6L{ / ;f]sf sfo{stf{n] 8/, sfo{ u/]sf] b]lvFbf o:tf] k[i7 e"ld /
kfpF5, ;/sf/sf] lg/+sz ' tfjfbL z}nL hgtfnfO{ sfo{stf{sf] ?kdf /fhgLlts ultljlw
;+rfng ul//x]sf] 7x/ ;d]t ul/Psf]
lbPkl5 lghx?nfO{ pQm /fdafa' lh=;L=
;d]tsf] hfx]/Ln] oL aGbLx? ;d]t k|ltjfbL
qf; / bafaaf6 rGbf dfUg], c;'n ug]{
/ glbPdf pgLx?sf] wghg Pj+
k|sl[ tsf] sfd sf/jfxL / ;f] cfwf/df
lghx?nfO{ /flvPsf] y' g fnfO{
k6s} dg k/]sf] 5}g . To;sf/0f ;/sf/n] 5 . ;fy} g]tf / sfo{stf{dfly nufOg]
s;'/lj?4sf] cf/f]k tYo Pj+ j:t'ut
ePsf] :sfe]6/df cfuhgL u/]sf] d'2fdf
lhNnf k|x/L sfo{no, g'jfsf]6 r= g+= $#(
;DklQnfO{ cf3ft kfg]{ sfo{nfO{ sfg'gn]
cg'dlt glbPsf] x'bF f To:tf sfo{ Pj+
sfg'g;Ddt dfGg gb]lvFbf lghx?
u}/sfg'gL y'gfdf g} /x]sf] b]lvg cfof] .
g]skfdflysf] w/ks8 tTsfn aGb ug's { f] ljsNk cfwf/df eO{ k'li6 x'gk' g]{ km};nf u/]sf] ldlt @)&%–%–!( sf] kqn] ldlt @)&%– j:t'ut s;'/lj?4sf] cf/f]k tYo Pj+ ctM lgj]bsx?nfO{ u}/sfg'gL y'gfdf
5 . To:t}, cfb]zkqsf] bf];f| ] k[i7sf] bf];f| ] %– !( af6 nfu' x'g] u/L & -;ft_ lbg j:t'ut cfwf/df eO{ k'li6 x'gk' b{5 eg] /fv]sf] b]lvFbf lgj]bsx? df]xgaxfb'/
5}g . cfhsf] cfjZostf, ;dosf] dfu / x/kmdf ;+ljwfgadf]lhd /fhgLlts y'gfdf /fVg Dofb yk dfu ePsf]df g'jfsf]6 csf]t{ km{ s'g} j:t'ut cfwf/lag} ;+ljwfg sfsL{ / s[i0fk|;fb wdnfnfO{ pQm
ultljlw ;+rfng u/]sf /fhgLlts kf6L{sf lhNnf cbfntaf6 ;f]xL ldltdf lbg # - adf]lhd /fhgLlts ultljlw ;+rfng u}/sfg'gL y'gfaf6 o; cbfntsf d'Vo
hgrfxgf klg oxL 5, r]tgf eof . sfo{stf{nfO{ /fhgLlts k|ltzf]wsf] tLg_ / ldlt @)&%–%–@@ ut] # -tLg_ u/]sf /fhgLlts kf6L{sf sfo{stf{nfO{ /lhi6«f/sf] /f]xa/df cfh} y'gfaf6 5f8L
cfwf/df k|jQ[ wf/0ff /fvL k"jf{ux| L eO{ Dofb yk ePsf] b]lvG5 . pQm jf/bftsf] /fhgLlts k|ltzf]wsf] cfwf/df k|jQ[ ;f]sf] lg:;f ldl;n ;fd]n /fVg' . k|:t't
g]kfnL hgk|ultzLn df]rf{ kf]ru'{ nsf] clwj]zg l8;]Dj/df
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ JolQmx?s} ldn]dtf]df ePsf anTsf/
kmf}hbf/L Pj+ /fHolj?4sf d'2fx? j:t'ut
cfwf/lag} nufPsf] 7x/ ul/Psf] 5 .
;DaGwdf gfufh'g{ sG6«S;g sDkgLsf]
tkm{af6 k|ltlglw 8fO/]S6/ /fdafa' hL=;L=n]
wf/0ff /fvL k"jf{ux| L eO{ kmf}hbf/L Pj+
/fHolj?4sf d'2fx? nufO/xg plrt
l/6 lgj]bgsf] cfb]zsf] k"0f{kf7 tof/
ug{ ;do nfUg] x'bF f of] ;+lIfKt cfb]z
cfb]zsf] k"0f{ kf7 x]gx'{ f];–\ ldlt @)&%–$–* ut] lbPsf] hfx]/Ldf s'g} x'bF g} . hf/L u/LlbPsf] 5 .
lgs6 g]kfnL hgk|ultzLn df]rf{, tyf xTofsf 36gfx?df bf]ifLnfO{ ;jf]R{ r cbfnt, ;+oQ' m Ohnf; k|ltjfbLx?sf] gfd ls6fgL u/L pNn]v ePsf] lgj]bsx?nfO{ log} ki7e"ldaf6 O{lt ;Dat\ @)&% ;fn ebf} @%
kf]r{'unsf] a}7s #) cui6 laxLaf/ sf/afxL ugf{sf] ;§f ;kmfO lbg] dfggLo GofofwLz >L s]bf/k|;fb 5}g . ;f]sf] nuQ} k|ltj]bs k|x/L ;xfos nufOPsf] pko{Q' m d'2f?df y'gfdf /fVg ut] /f]h @ z'ed\ ===== .
;DkGg ePsf] 5 . g] k fnL ;/sf/L /j}ofsf] eT;{gf u¥of] . rfln;]
hgk|ultzLn df]rf{, o'/f]ksf cWoIf #_ ljleGg tj/af6 kf]ru'{ ndf dfggLo GofowL; >L t]haxfb'/
lji0f' e'h]nsf] k|d'v cfltYo / cfOk'us ] f g]kfnL bfh'efO tyf lbbL– s]=;L=
;+u7gsf ;+of]hs OGb| Gof}kfg]sf] alxgLx?n] ef]uL /x]sf ;d:ofx?nfO{ cfb]z )&% –WH–))@^
cWoIftfdf ;DkGg ePsf] a}7sn] cWoog ug],{ ljleGg k|nf]egdf k/]/ d'2fM– aGbLk|ToIfLs/0f .
df]xgaxfb'/ sfsL{ ;d]t ===lgj]bs
;+u7gsf] clwj]zg cfpFbf] l8;]Da/ pTkLl8t ePsf bfh'efO tyf lbbL– lj?4
@ tfl/vdf ;DkGg ug]{ lg0f{o u/]sf] alxgLx?sf] ;d:of ;fdfwfgdf g]kfn ;/sf/, u[xdGqfno l;+xb/af/
5 . dxfg\ ;lxbx?sf] ;Ddfgdf Ps ;xhLs/0f ug{ kxn ug]{ lg0f{o u¥of] . sf7df8f}F ;d]t =====ljkIfL
ldg]6 df}gwf/0f u/L ;'? ul/Psf] $_ df]rf{sf] clwj]zg @ l8;]Dj/ o;df lgj]bs tkm{af6 pkl:yt
a}7sn] lgDg lg0f{ox? u/]sf] 5 . @)!* cfOtaf/ eJotfsf ;fy ;DkGg ljåfg\ jl/i7 clwjQmf >L Ps/fh e08f/L
!_ g]kfndf ;fdflhs kmf;LjfbL ug{sf] nflu lgDgfg';f/sf] clwj]zg / clwjQmfx? >L slknrGb| kf]vn]| , >L
;/sf/n] s= ljKnjsf] g]tT[ jdf /x]sf] cfof]hs ;ldlt lgdf{0f ul/Psf] 5 . sflGt/fd 9'u+ fgf, >L dgf]x/ nfld5fg]
g]skfsf g]tf tyf sfo{stf{x?dfly ;+of]hs —OGb| Gof}kfg] tyf ljkIfL g]kfn ;/sf/sf] tkm{af6
u/]sf] bdg tyf w/ks8sf] eT;{gf ;lrj —k'0f{ jxfb'/ ljZjsdf{ pkl:yt lj4fg ;xGofolwjQmf >L
u¥of] . a}7sn] k|x/L lx/f;tdf /x]sf] ;b:ox?— ldªdf/ nfdf, 6+s Zofds'df/ e§/fO{n] ug{' ePsf] ax;
g]skfsf :yfoL ;ldlt ;b:o tyf v8\sf, c+z' yfkf, wd{ If]qL, e'jg ;d]t ;'lgof] . l/6 lgj]bg x]bf{, oL
kf6L{ k|jQmf k|sf08, kf]ln6Ao'/f] l;+v8f, rog du/, uf]ljGb yfkf, lxSdt lgj]bsåo s[i0fk|;fb wdnf / df]xgaxfb'/
sfsL{nfO{ sfe|k] nf~rf]s lhNnfdf qm;/
;b:ox? kbd /fO{, cf]dk|sfz k'g, ljs, s]lk sfˆn], ;f}uft lji6, clgn pBf]udf cfuhgL u/]sf] eGg] jf/bftdf
pdf e'hn ] , df]xg sfsL{, s[i0f wdnf 7fs'/, clht k'g, u+ufyfkf Gof}kfg], cg';Gwfgsf] nflu kqmfp u/L cg';Gwfg
s]Gb|Lo ;b:o nufot ;of}F g]tf– 5ljnfn ljs, of]uG] b| yfkf, cflzif Go'/,] txlssft e}/fv]sf] cj:yfdf o;
sfo{stf{x?nfO{ tTsfn l/xf ug{ sdfgl;+x /f]sf du/, cgGt ltjf/L, cbfntdf bfo/ ePsf] @)&% ;fnsf]
;/sf/nfO{ cfXjfg ;d]t u/]sf] 5 . afa'/fd t'Dafkf], k|sfz a:ofn . l/6 g+= )&%–wh–))!* sf] aGbL
@_ ;/sf/ tyf k| z f;gsf k|oIfLs/0fsf] d'2fdf ldlt @)&%–%–!*
@)&% ;fn ebf} #! ut] cfOtaf/ 3

k|r08–afbnx?;“u plrt ;dodf plrt lx;fa–lstfa x'G5


v8uaxfb'/ ljZjsdf{ …k|sf08Ú hlGdPsf lhNnf sflnsf] 6 af6 u'0f ltdLx?n] lrg]sf /x]g5f}+ . lrGg / OdfGbf/ g]tf x'g\ of] b]zsf . ltdLx?
lg/Lx Gofofno M a}slNks
Gofo k|0ffnLsf] vf“rf]
s0ff{nL c~rn sflnsf]6 lhNnfsf] hgo'4df %)) eGbf a9Ln] Hofg ck{0f ;s]gg\ To;sf] d"No slt x'G5 eg]/ . h:tf wf]s]afh / 9fF6'jf xf]Ogg\ cGttM of] b]zdf :jtGq Gofokflnsf eGg] lrh /x]g :jtGq / zlQmzfnL
dfNsf]6 uflj;df hlGdPsf Ps ul/a u/] . 3fOt], ckf+u, a]kQf of]4fsf] ;+Vof k|sf08n] ltdLx?sf] arfpsf nflu k|sf08 . cfh pxfFnfO{ nufOPsf] elgPsf] /fli6«o dfgjclwsf/ cfof]usf jl/i7 ;b:o ;'lbk kf7s r9]sf]
ls;fgsf 5f]/f x'g\ . Tolt dfq xf]Og, slt xf] slt . ltg} ;lxb / of]4fn] hgo'4e/ u/]sf] ;xof]u / lgjf{x u/]sf] xTs8L t'?Gt} vfnL u/ afbn Û of] uf8L …xh'/ cl3 kl5 ug{ ;Sg'x'Gg xh'/ ;a}lt/ k'ln;n] 3]/]sf] 5 xh'/ .
k|sf08 /fHoåf/f ckx]lnt / lje]b u/]sf] alnbfg / Tofus} sf/0f cfh e"ldsfsf] abnf cfh xTs8L lbof} . sflnsf]6af;Lsf] gd| cfu|x xf] . pxfF otf ptf ubf{ b'3{6gf x'g ;S5 xh'/ . xh'/sf] uf8Ldf /x]sf] JolQm
ul/Psf blnt ;d"bfosf ;b:o klg k|r08, afbn h:tf sfo/x? of] b]zsf] a'em]/} xf}nf . ck/fwL xf]Og, Oltxf; a]nd} f a'em] xfdLnfO{ 5fl8lbg';\ xh'/ ;a} x'G5
x'g\ . cfb/0fLo bfh' k|sf08 ;fg}bl] v ;Qfsf dflns ePsf 5g\ . ljb|fx] ug{' hgtfsf] clwsf/ xf] x'G5 . ;Ddflgt ;jf]R{ r cbfntaf6 xh'/ .Ú eG5g\ k'ln;sf clwsf/L .
Ps d]xgtL, nugzLn / OdfGbf/ eGg] ltdL k|r08–afbn g} x'g\ . y' g fd' Q m ug{ cfb] z lbP nuQ}
cfof]usf ;b:o hjfkm lbG5g\, …d
JolQm x'g\ . aRrf pd]/b]lv g} d]xgtL clwsf/ k|flKtsf nflu cfjZos k/]df u} / Goflos tl/sfn] tLg–tLg
/ OdfGbf/, sd{7, pQ/bfloTj k"/f aGb's af]Sg'k5{ . b'Zdgsf] /fOkmfn k6s;Dd skf]NslNkt / em'7f cf/f]k pxfF n fO{ dfgjclwsf/ cfof] u df
ug]{ JolQm eP/} ufpFd} cys d]xgt vf];/] b'Zdglt/} k8\sfpg'k5{ eGg] / d'2f nufpFb} k|sf08nfO{ kqmfp ug{ n}hfG5', ToxfF nu]/ aofg lnG5' /
/ s8f kl/>d u/]/ P;Pn;L pQL0f{ afbnsf] k|lzIf0f lnPsf w]/} dlxnfx? cfb]z lbg ltdLnfO{ nfh nfUb}g < 5fl8lbG5' . k'ln; clws[t eG5g\,
u/]sf lyP . d]xgtL / nugzLntfs} cem} hLljt} 5g\ eGg] s'/f slt x]Ssf lgn{Hhf afbn–k|r08 / s]kL cf]nL …x'Gg xh'/, pxfFnfO{ h;} u/L Nofpg'
sf/0f pxfF tTsfnLg ;/sf/sf] :yfoL /fv]sf 5f} < Tof] k|lzIf0f s0ff{nLdf ltdLx? nfdf] ;dob]lv clxn];Dd eGg] cfb] z 5 .Ú dfgjclwsf/
hflu/] x'ge' Psf] lyof] . t/ To;a]nfsf cem} tfhf 5 . ltdLx? sf] x L e|i6 / bnfn–dflkmofsf ;+/Ifs klg cfof] u sf al/i7 ;b:o Pshgf
7"nf egfpFbf dflyNnf] hflt egfpFbf k|wfgdGqL, sf]xL u[xdGqL eof} xf]nf . aGof} . To;f] gu{ g / ;lRrP/ kLl8tsf] aofg lng] clwsf/af6
-7s'/L_ x?n] /fd|f; ] uF hflu/ klg vfg t/ s0ff{nLsf hgtfsf ;d:of / :jfledfgL hgtf;Fu xft]dfnf] ug{ alGrt x' g ] b] l vPkl5 cfof] u sf]
lbPgg\ . clg ufpF d f 7s' / L hgo'4n] b]vfPsf] nIo Ho'Fsf To"F ;'emfpFb} d va/bf/L ug{ rfxG5' . of] uf8Lsf] 9f]sf v'N5 g]skfsf k|jQmf
egfpFbfx?n] blntdfly Tolta]nf w]/} wg/fh ljZjsdf{ 5g\ . b]zdf ;d:of p:t} 5g\ . klg gla;{g' ls lxhf] dfNsf]6df k| s f08 km] l / kqmfp k5{ g \ . cf]d xdfn
k|sf/sf xTof, anfTsf/, 5'jf5't d pgLx?nfO{ :d/0f u/fpg b]zsf] :jfwLgtf / ;fj{ef}d;Qf dlxnfn] vf];/] a'emfPsf] xltof/sf] dfgjclwsf/ cfof]usf al/i7 ;b:o
nufotsf h3Go ck/fw z[+vnf rfxG5' . lxhf] hgo'4 z'? ug]a{ n] f /f]Nkf, vt/fd} 5g\ . ;a} ;d:of xn ug{s ' f] andf ;Qf / zlQmsf] k'mlt{ nfpFb5 } f} . lg/Lx ag]/ 6'n'6'n' x]l//xG5 . k6s–k6s aGbL k|ToIfLs/0fsf] d'2f k/]kl5
yf]k/] . blnt ;d'bfodfly u/]sf] ?s'd, sflnsf]6 hfFbf ltdLx?n] hgtfnfO{ ljsNk 5}g . To;sf/0f b]zdf qmflGt ltgL dlxnfx?n] k"mndfnf / cla/n] ltg} …k|sf08nfO{ ;af]R{ r cbfntsf] cfb]z lakl/t k6s–k6s kqmfp ug{'
cGofo, cTofrf/, zf]if0f, bdg, lje]b lbPsf] cfZj;gnfO{ ;xL dfgL Hofg– ;DkGg ug{s ' f] klg ljsNk 5}g . of] :gfg u/L 3/sf] kf8df n'sfP/ 3/sf] unt, o:tf lu/ˆtf/Ln] ;af]{Rr cbfnt uDeL/ ag]sf] 5 . GofofwLzsf]
pxfFnfO{ kfRo ePg . ;fob k9]nv ] s] } k|f0f lbPsf x'g\ . Tolta]nf ltdLx?nfO{ xfdLn] a'em]sf 5f}+ . s0ff{nLsf hgtfn] kf8d} lk;fa u/fP/ arfPsf] u'0fsf] /f]xj/df lghnfO{ l/xf ug{' .Ú
x'gfn] pxfFn] klxn]bl] v g} blnt tyf 6fpsfsf] d"No tf]Sg] b'Zdg tTsfngL /fd|/L a'em]sf 5g\ . ;f6f] ltdLx?n] k|sf08nfO{ xTs8L, lhNnf k|x/L sfof{no g'jfsf]6sf] lx/f;tdf /x]sf k|sf08nfO{ t'?Gt
;du| gful/sdfly x'g,] dlxnfdfly ;/sf/af6 aRg sflnsf]6nfO{ cfwf/ sld;g, 3' ; vf] / L e| i 6rf/, oftgf / em'7f d'2f lbof} . lx;falstfa lhNnf cbfnt g'jfsf]6df k'¥ofOG5 / lhNnf GofofwLzsf] /f]xj/df k|sf08
x'g] cGofok"0f{ Jojxf/sf] s8f k|ltjfb O{nfsf -a]; Pl/of_ agfP/ a:of}g' : . anfTsf/ h:tf ck/fw lbgk|ltlbg t /fd|;} uF /fv]s} xf]nf} . l/xf x'G5g . s]xL a]/ cbfnt kl/;/leq dfgj clwsf/jfbL / kqsf/x?l;t
ub}{ cfpg'eof] . To:tf] s'/f pxfFn] ;xg ToxfF ltdL afbn, k|r08nufotsf al9/x]sf ljifo ltdLx?nfO{ yfx} xf]nf hgtfn] klg To;sf] ;a} lx;fa–
s'/fsfgL u5{g\ . cbfntsf] u]6af6} km]l/ r'+7f] k6s kqmfp k5{g k|sf08 .
;Sg'ePg . To;kl5 cfk"mnfO{ lg/Gt/ 7"nf7"nf g]tfx?nfO{ hgtfsf] 3/df ;'ss ] f] /fli6«otf vt/fdf k/]sf] 5 . o;nfO{ lstfa ltdLx?;Fu cjZo ug]{ eg]/}
kl/jt{gdf nfu]/ ;dfh ?kdGt/0fsf nf}sf tyf ;'ss ] f] lrlr08f]df lk;fj u/fO{ arfpg ;f/f g]kfnL Psh'6 x'gk' 5{ /fv]sf 5g\ . ltd|f lt sf7df8f}dF f g'jfsf]6 lhNnf cbfnt lg/Lx ag]/ df}g al;/xG5 . cfk"mnfO{ v/f] nf]stflGqs
cleofgdf vl6g'eof] . cleofgdf kf8df ;'tfPsf] xf] ls xf]Og < ltdLx?nfO{ eGg] a'em]s} xf}nf . t/ ltd|f] xftdf ePsf ;] g f, k' l n;n] sltGh] n eGg] slyt jfDkkGyLx¿ b'O–{ ltxfO{ ax'dt;lxt ;Qf;Lg 5g\ . ;Qf;LgdWo]
;l/s eP;Fu} :yfoL hflu/nfO{ b'Zdgaf6 arfpg sof} lbg;Dd 3/df k/] s f] Tof] /fOkmnn] /fli6« o tf, ltdLx?nfO{ ;'v b]nfg / Û tL e'8F j] fn Pp6f ;d"x ltg} k|sf08;+u ldn]/ Ps jif{ cl3;Dd …of] bnfn /fHo;Qf xf]
lgnf~hnL lbg'eof] . hful/ 5f8]/ n'sfP/ lb;f–lk;fjsf nflu :yflgon] :jfwLgtfsf] /Iff / hgtfsf] /fhg}lts ;LcfO{8Lx?n] sltGh]n ;'/fsL unf{g\ o;sf la?4 cfaZos k/] ;z:q o'4 ug{ k5{ eGYof] . To;f] eGg] dWo]sf
ul/aL, blnt, dlxnf–afnaflnsf / ufFpe/Laf6 vf]h/] nf}sf / lrlrG8f] clwsf/;lxtsf] /fHo;Qf :yfkgf u5{ / Û ltd|f sf7df8f}dF f cfbf/0fLo xfd|f /fdaxfb'/ yfkf afbn pg}n] eg]sf] bnfn /fHo;Qfsf] u[xdGqL 5g\ / lxhf]
l;+uf] b]z kl/jt{gsf] kIfdf cfk"mnfO{ NofOlbGy] / To;d} lk;fj u/]/ eGg]df xfdLnfO{ ljZjf; nfu]sf] 5}g . bfh'nfO{ sAhf uof}{ . To;df cfk"mnfO{ bnfn /fHo:tfsf la?4 n8]sf k|sf08nfO{ k6s k6s lu/ˆtf/ u5{gl:\ .
pEofpg'eof] . To;lglDt lg/Gt/ al;/xGYof} . clg cfk"m alnbfg lbP/ ToxL eP/ s0ff{nLsf 5f]/fx? cfh ;fx;L / …axfb'/LÚ 7fGof} xf}nf . bnfn slyt nf]stflGqs k4lt dfGg] …bnfn /fHo;QfÚsf xg'dfgx?n] :jtGq
;
+ 3+ if{df xf]ldg'eof] . ePklg g]tT[ jnfO{ arfpg' k5{ egL 3fF; qmflGtdf 5g\ . To;sf/0f qmflGtsf] k'h
F Lkltx?sf akmfbf/L aGof} xf}nf . Gofokflnsfsf] cl:tTjnfO{ :jLsf5{g\ . t/, o; …bnfn /fHo;QfÚsf
@)%@ ;fndf clxn]sf ;Qf kf6L{sf sf; sf6\g hfg] a]nf /f]6L–ds} af]sL cfjfh p7fpg] k|sf08 ck/fwL xf]Ogg\ v'zLn] ub\ub\ klg eof} xf}nf . 7Ls} xg'dfgx?n] :jtGq Gofokflnsfsf] cl:tTj d]6fpg] sf]l;; u/]sf 5g\ .
cWoIfsf] g]tT[ jdf !) jif]{ hgo'4 x'bF f s8f d]xgtsf ;fy ;Fu;Fu} lxF8s ] f ;xsdL{ ls qmflGt / kl/jt{gnfO{ /f]Sg] ltdLx? 5, ltdLx?sf s]–slt 5g\ < tL ltd|f :jtGq elgPsf] Gofokflnsfsf] cfb]z ;/sf/n] gdfg]kl5 To;sf] cl:tTj
p;f] ug{k' 5{, o;f] ug{k' 5{ pgs} lgb]z
{ g k|sf08k|lt cfh ltdL …dflnsÚx? rflx+ dxfck/fwL xf} . s'/f eP . xfd|f] b'u{d / kxf8sf dfly cf}+nf] 7l8g] ePg / <
-x' s ' d _df lg/Gt/ ;+ 3 if{ ub} { oltla£g lgi7'/L eof}, lsg < ltdLx? ltdLx? sfo/ / u2f/ eof} eGb}df ufpF3/df slt 5f}+ Tof] xfd|f] s'/f eof] . :jtGq Gofokflnsfsf] cl:tTjnfO{ d]6g\ ] qmddf o; …bnfn /fHo;QfÚsf
cfpg'eof] . pTkL8gdf kfl/Psf ;fx|} a}ug' L eP5f}, /x]5f}+ x}g . k|sf08 sfo/ / :jfyL{ x'g ;Sb}gg\ . xfdL t s'g} klg a]nf ltdLx?nfO{ xg'dfgx?n] Gofoflwz lgo'lQmdf /fhgLlts/0f u/]sf 5g\ . GofofwLz lgo'lQm
hgtf, blnt / dlxnfsf] d'lQmsf lxhf] sflnsf]6sf] dfNsf]6 hxfF b]z / k5fl8 kfl/Psf s0ff{nLsf] :jfut ug{, cla/–dfnf klx/fpg ubf{ of]Uotf, bIftf / cWoogsf ;l6{lkms]6 gx]g]{, v'? v'? /fhgLlts
lglDt o'4 eg]/ l;sfpg], cfb]z lbg] g]skfsf k|jQmf hlGdg' eof], ToxL blntsf] dlxnfsf] clwsf/sf lglDt cft'/ 5f}+ . To;f] xf]Og eg] klg s'g} sf]6fdf Gofoflwz lgo'lQm ug],{ jiff}b+{ v
] L GofofwLz eP/ sfd u/]sf] JolQmnfO{
k|r08 / afbn cfh hgo'4sf ltg} 7fpFdf ltdLx?nfO{ b'Zdgn] nv]6s ] f cfˆgf kfF r j6} efO{ hgo' 4 df cGo tl/sfaf6 :jfut ug{ xfdL km/s /fhgLlts ljrf/wf/fsf] /fhgLlts l;kmfl/z b]v]kl5 dfq of]Uotf,
xf]gfxf/ g]tf -qmflGtsf/L_ k|sf08nfO{ a]nf dlxnfn] /fO{kmn vf];/] arfPsf] kl/jt{gsf nflu xf]ldPsf lyP . tof/Ld} 5f}+ . ;do ldnfO{ jf gldnfO{ bIftf / cWoogsf] ;l6{lkms]6 vf]Hg] <
xTs8L nufpg] sfd ul//x]sf 5g\ . 36gf r6Ss lal;{of} . hgtfn] vf];/] To;dWo] b'O{ efO{, sf]lknf Ps alxgL hltv]/ cfP klg cfpm, t/ cfpm .
/fhgLlts sf]6fdf Gofoflwz lgo'lQm u/]/ :jtGq Gofokflnsf sbflk
k|ltqmflGtsf kfq alg/x]sf 5g\ . a'emfPsf /fO{kmnsf] af]s/] cfh ltdLx? hgo'4df ;lxb eP . ltdLx?n] ltdLx?;Fu plrt ;dodf plrt
:yfkgf x'g ;Sb}g . Gofokflnsf :jtGq gx'g] xf] eg] Gofo d5{ . Gofo
hgo'4sf ltg} k|r08, afbn, ls/0f, k|wfgdGqL, u[xdGqL, k};f -cy{_dGqL ;lxbsf] ;Ddfg ug{ ;s]gf}F . t}klg d"Nodf ;xL lx;fa–lstfa ug]5 { f}+ .
e§/fO{x? cfh sfo/df ?kfl/t ePsf eof} lg x}g . ltdLx?nfO{ To; s';L{df k|sf08 b'Oh { gf efO{ / Pp6L alxgL cGTodf Oltxf;nfO{ a'em]/, eljionfO{ d/]sf] b]zdf sf]xL klg gful/s ;'v / cdg rogsf ;fy afFRg ;Sb}gg\ .
5g\ . lo sfo/x?n] olt l5§} hgo'4sf k'¥ofpg k|sf08sf] s'g} Tofu, tk:of u'dfpg' kL8f af]s/] cw'/f] qmflGt k"/f ;Dem]/ hglk|o g]tf k|sf08nfO{ To;}n] jt{dfg GofokflnsfnfO{ z'l4s/0f / ;'b9[ Ls/0f u/]/ ;Dej b]lvb}g .
cfwf/ Onfsf /f]Nkf, ?s'd / ljz]if / of]ubfg 5}g < xfdLnfO{ hjfkm ug{ lg/Gt/ ?kdf /fhgLlts ;Ddfgk"js { l/xf ug{ Psk6s k'gM o;df /fhgLlts 5fk k/]sf] cg'et" x'g yfn]sf] 5 . To;dfly klg g]kfnsf]
u/]/ sflnsf]6nfO{ nft xfg] . k|sf08 rflxG5 . s0ff{nLsf hgtfn] nufPsf cfGbf]ngsf nflu/x]sf sd{7, ;fxf;L dfu ub{5' . Gofo k|0ffnL l9nf], ;':t / dxFuf] 5 . of] ;j{;fwf/0fsf] kx'FreGbf aflx/

sfnfkfgL / ;':tf ef/tnfO{ a'emfpg] if8\oGq Û


5 . To;}n] g]kfndf l56f], 5l/tf], z'ne / ;:tf] Gofo lbnfpg a}slNks
Gofo k|0ffnLsf] af/]df ax; rnfpg' cfa:os 5 . To;sf] ;fydf g]kfnsf]
Gofofnodf /x]sf] e|:6frf/ / clgoldttfn] Goflos lg?k0fdf a]lylt
xfdL b]zb|f]xL bnfnx?n] afF8\g] b]znfO{ of] if8oGqaf6 kf/ nufpF5f}+ cleofg rnfcf}+ Û gful/skg b]vfpg] O08f] – kZrdL of] h gfdf oxfF s f ;[hgf e}/x]sf] ;fj{hlgs cleJolQm cfO/x]sf 5g\ . Gofo If]qdf /x]sf]
kbsdf ax; ul//x]sf 5f},+ pgLx?n] xfdL < xfdL s'g w/ftndf 5f}+ < ;do cfof] – sfnfkfgL If]q / ;':tfsf] hg]{nx¿n] lad:6]s ;+o'Qm ;}Go bnfntGqn] ;j{;fwf/0f jfSs lbSs 5g\ .
sfnfkfgL a'emfpg] tof/L ul//x]sf lzsf/Ln] lzsf/k|lt slxNo} bof s]xL efu Ol08ofnfO{ a'emfP/ slyt cEof; x'g] elg ;fj{hlgs u/]sf] l56f], 5l/tf], z'ne / ;:tf] Gofo lbnfpg a}slNks Gofo k|0ffnLsf]
5g\ . xfdLn] pgLx?sf ;fgfltgf ub}g{ . bnfnn] b]zsf] slxNo} dfof ;d:of ;dfwfg ug]{ k|k~r klxNo} aofgn] o;}sf] ;+s]t ub{5 . @= af/]df rrf{ ubf{, :yfgLo :t/df ul7t ljleGg d]nldnfk s]Gb|, :yfgLo
sfdsf] ozf] u fg ufO{ / x] s f 5f} + , ub}g{ . cj;/jfbL ljåfg\n] tYosf b] l v e} / x] s f] 5 . b] z a] R g] snsQf / ljzfvfk§gfdsf ;/sf/df ul7t Goflos ;ldlt / a}slNks ;Qfn] u7g u/]sf hgcbfnt
pgLx?n] b]znfO{ ;fd|fHojfbL ;}Go af/]df slxNo} af]Nb}g . b]zsf nflu ck/flwx¿nfO{ afFsL /fVg' x'Gg . o:tf aGb/ufxx¿df yk c8\rgx¿ v8f cflbnfO{ lng ;lsG5 . To;f] t ;fdGtL ;Qfsf] cjz]ifsf ?kdf /x]sf
rqmAo'xleq xfNg] v]n v]ln/x]sf 5g\ . ck/fwLx¿;+u ef}lts ¿kd}+ jf/kf/ u/]/ rLlgofF aGb/ufx¿ k|of]u gug{ d'lvoftGq klg Pp6f ;f]rgLo laifo xf] . t/, jt{dfg kl/l:yltdf of]
xfdLn]gful/skgfaf6 tn lu/]/ ug]{ kIfdf pleg ;lsPg eg] xfdL bafa a9fpg] . c;fGwle{s /xG5 . :jtGq Gofokflnsf sdhf]/ /x]sf a]nf :yfgLo :t/df
bnsf] emf]nf af]ls/x]sf 5f},+ pgLx?n] klg gful/sx¿sf] s'g} cy{ /xGg . #= Ol08of;+u x'g] cfoft lgof{tdf cfk;df lrg]hfg]sf, cfkmGt / gftfuf]tfsf] pkl:yltdf x'g] Gofon] ;dfhdf
b]znfO{ ef/tLos/0f ug]{ gful/stf b]z a]Rg] dflg; g} ;a}eGbf 7"nf] cj/f] w x¿ v8f ub} { hfg] . $= d]nldnfk sfod ub{5 . of] lalw ckgfpg ;s] ;dfhsf] lxt x'G5 / lbuf]
ljw]os cl3 a9fO{/x]sf 5g\ . xfdL ck/flw xf] . o:tfnfO{ Ho"bF f] 5f]8s
] f] gSsnL gful/stfwf/L laxf/Lx¿nfO{ zflGt sfod x'g ;S5 . lbuf] zflGt / ;jf{zs ' e clg 5l/tf] Gofosf nflu
b} l gs ?kdf ;txdf cfpg] Oltxf; st} 5}g . pkmf/]/ lrlgofF ;fdfg alxisf/sf] :yfgLo :t/df ul7t d]nldnfk s]Gb| / a}slNks hg;Qfn] :yfkgf u/]sf
lemgfdl;gf c+ z nfO{ lnP/ rLg;+usf] kf/jfxg ;+emf}tf :ofn x'Oo{ o\ fF rnfpg] . %= Ol08ofnfO{ hgcbfnt a9L k|efjsf/L x'g] b]lvG5 . h;n] l56f], 5l/tf], lbuf], ;'ne /
kIfljkIfdff a's{';L dfl//x]sf 5f}+, lj¿4df ;+ e fljt if8\ o Gqx¿– rLglt/af6 ;'/Iffsf] vt/f ePsf] ;xh ?kdf Gofo lbnfpg sfd ug{ ;S5 . t/, d]nldnfk s]Gb|n] ldnfpg]
pgLx?n] b]zsf lj?4df vt/gfs rLg;+usf] kf/jfxg ;+emf}tfn] afFsL xf}jf rnfP/ g]kfnsf >f]t;fwg, gfddf h;/L klg ldnfpg] eGg] gLlt ckgfof] eg] o;n] ;j{;fwf/0fdf
/0fgLltsf] v]n v]ln/x]sf 5g\ . xfdL ljZj;+u ;DaGw hf]8\gsf nflu ;' / Iff / ljb] z dfldnf cfˆgf] gsf/fTds ;+b]z hfg ;S5 . a}slNks ;Qfn] u7g u/]sf hgcbfntx?
b] z elQmsf] lut ufO{ / x] s f 5f} + , pkl:yt /x]sf] g]kfnsf] e"–kl/j]li7t lgoGq0ff lng jfu]l{ gª ug]{ . klg tTsfn ;lqmo x'g ;s] kLl8t hgtfn] Gofosf nflu ljsNksf] vf]hL
pgLx?n] xfd|f] b]zleq Ol08og ;]gfsf] hl6ntfsf] cGTo u/]sf] 5 / g]kfn ^= lrlgofF nuflgnfO{ lg¿T;flxt ug{ ;Sg] cj:yf /xG5 . t/, o;/L u7g ePsf hgcbfntx¿ cfly{s
dfr{ u/fO{/x]sf 5g\ . xfdLn] ;d[l4sf] Ol08og 3]/falGbaf6 aflx/ lg:s]sf] ug{ …af}l4stfÚsf] lrs{6f] em'08\ofPsf
n]gb]g / k|ltzf]w ;fFWg] efF8f] aGg' x'Gg . j:t'k/s eP/ tYo / k|df0fsf
/+lug ;kgf b]lv/x]sf 5f}+, pgLx?n] 5 . t/ g]kfnL e"uf]nnfO{ b"¿kof]u xl/of lem+ufx¿ p8fpg] . o:tf s]xL
cfwf/df ul/Psf lg;fkmn] ;a}nfO{ ckgTj dx;'; x'G5 .
b]znfO{ ljZja}+ssf xftdf lhDdf e/t bfxfn ug{ s f nflu of] pknlAwsf] xl/of lem+ufx¿n] lrlgofF nuflgaf6
:yfgLo txdf u7g ePsf Goflos ;ldlt klg Gofo k|0ffnLdf k|efjsf/L
lbP/ s/sf] gfddf hgtf dfl//x]sf sf¥ofGjogdf afwf k'¥ofpg Ol08og, g]kfn 8'Ag] / ;fs{sf] t'ngfdf
5g\ . b]zsf] ;d:ofnfO{ ;du|df x]g{ ca s]jn ;j{;fwf/0f gful/s afFsL cd]/Lsg / o"/f]kLogx¿n] oxfFsf lad:6]s g} pko'Qm /x]sf] k|rf/ ug{ g} b]lvG5 . t/, :jtGq Gofo k|0ffnLsf] x'd{t lnPsf] /fhgLltn] ubf{ o:tf
/ o;sf cfwf/e"t sf/0fx? vf]tNg ar]sf] 5 . hf] ;Qfdf jf ;Qfsf] lgs6 cfˆgf hf;';, bnfn / Ph]G6x¿nfO{ yfln;s]sf 5g\ . Goflos ;ldltsf km};nfx? :jtGq / lgikIf x'G5 eGg ;lsGg . jt{dfg
slxn] a f6 ;' ? u5f} + xfdL < jf ;Qfsf] kx'rF df 5g\, ltgLx?sf] k"0f{ k| o f] u u/] / ljleGg axfgfdf &= sd{rf/LtGqdf lkm6 ul/Psf Gofofnosf] lasNkdf vf]lhg] a}slNks Gofo k|0ffnL c? klg x'g;S5g\ .
b]zb|f]xLx?sf] /0fgLlts rfnnfO{ ?kdf ck/flws/0f e};s]sf] 5 . cj/f]wx¿ v8f ug{ k|of; ug]{5g\ ck/flwx¿nfO{ k| o f] u u/] / h'g ;a}n] vf]tNg cfaZos 5 . o;df ljåfg, sfg'gsf 1ftf / cg'ejLx?n]
a'em]/ slxn] 5f]8\5f}+ xfdL pgLx?sf ;Qfdf hf] 5g\ , ltgLx? eGg] tYodf eg] låljwf 5}g . ;+efljt uTofj/f]wx¿ v8f ug]{ . d'v vf]Ng] a]nf cfPsf] 5 .
lrNnf zAbdf axlsg < ;fd|fHojfbaf6 cg'df]lbt x'g\ / To;s} if8oGqx¿ oL x'g ;S5g\– *= bnfO{ nfdfsf sfo{stf{x¿ l9nf] Gofo lbg' klg cGofo ug{' xf] .
;fd|fHojfbLx? / ltgsf bnfnx?sf :jfy{df sfd u5{g\ eGg] tYonfO{ != lad:6] s sf] axfgfdf / /f]lx+ufx¿sf gfddf g]kfnleq sfo{Gjog gx'g] Gofofnosf] km};nfsf] cy{ 5}g .
ifoGqsf lj?4df PszAb gaf]Ng] s'g Wofgdf /fv]/ b]znfO ;du|df a'‰g] g] k fnnfO{ rLg lj/f] w L ;} G o c/fhstf drfP/ rLgnfO{ gfsfx¿ k};fn] Gofo lsGg] kl/l:ylt ;[hgf x'g' b'Mvb xf] .
kfgLd?jf ljåfgsf] cfTdsyf k9]/ sf]lz; u/f}+ / bnfn ;Qfsf lj¿4df u7aGwgdf xfn]/ zq'tf a9fpg] . v'DRofpg afWo agfpg] . Gofodf ;a}sf] kx'Fr gx'g' ;dfh ljsf;sf] afws xf] .
4 @)&% ;fn ebf} #! ut] cfOtaf/

‘g]skf g]t[ lzn'nfO{ /fhgLlts k"jf{ux| sf] cfwf/df kmfh} bf/L d'2f’
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf …;+ u l7t ck/fwÚ / g' j fsf] 6 df jf/bftdf cg';Gwfgsf] nflu kqmfp k|ltjfbLsf] gfd ls6fgL gu/L k|ltjfbL
lzIffdf b]lvPsf ;d:of / ;dfwfgsf] lasNk
æg]kfndf lzIfssf] ;d:of cfhsf] xf]Og, lxhf] klg lyof] / cfh klg
5 . ljBfnodf ;qy/Lsf] lzIfs lgo'lQmsf] sfg'gL a}wflgs af6f] /fHon]
g]t[ pdf e'hn ] …lzn'ÚnfO{ ;/sf/n] …cfuhgLÚ u/]sf] cleof]u nufP/ u/L c'g;Gwfg txlssft eO/fv]sf] kQf nfu]sf] avt k'gM ls6fgL hfx]/L vf]Ng], cfh ltg} ;qy/L lzIfsn] /fHon] pknAw u/]sf] ;'ljwf vf]Hbf
/fhgLlts k" j f{ u | x sf] cfwf/df y'gfdf /fVb} cfPsf] lyof] . t/, b'j} cj:yfdf o; cbfntdf bfo/ ePsf] lbg]5' egL pNn]v u/]sf] eGg] ljkIfL k|ltk|Zg ug]{ csa/] ;/f]sf/jfnfx¿sf] k|lthjfkm aL/an] snf afx]s s]
lhNnf k|x/L sfof{no g'jfsf]6 ;d]tsf] x'g ;S5 < log} ;d:ofsf] ;Gbe{df ax;sf] gLltut af6f]sf] ;Gbe{df
lnlvt hjfkmaf6 b]lvG5 . ax; ug{' ;d:of ;dfwfgsf] Pp6f lasNk x'g ;Qm5 .
o; k[ i 7e" l ddf x] b f{ v' n f /fHon] z}lIfs If]qsf] b'O{vfn]
/fhgLlts g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ cnu z}lIfs k4flt cGt ug{ ;Qm}g bf]if
;d"xdf ;+nUg /x]sL b]lvg cfpFl5g\ . lzIfsnfO{ < /fHo lzIffdf
o;} cfwf/df lgj]bsn] cfk"mnfO{ gLltutaf6f] cfkm} af6f] la/fP/
/fhgLlts k"jf{ux| / k|jQ[ wf/0ff /fvL z}lIfs ;dfwfgsf] pko'Qm lasNk
cfk"m ;+nUg g} gePsf] jf/bftsf] em'7f cf}Nofpg ;Qm}g bf]if lzIfsnfO{ <
d'2f l;h{gf u/L d'2f nufPsf] eGg] lzIffdf b'O{vfn] vf8n aGof] eGb}
lgj]bssf] lhls/ /x]sf] 5 . s'g} klg ;j{;fwf/0f hgtfn] k|ltk|Zg u/]sf]
/fhgLlts kf6L{ / ;f]sf sfo{stf{n] cfh xf]Og, aiff}{ eO;Sof] . ljBfnodf
8/, qf; / bafaaf6 rGbf dfUg], !& y/L lzIfs lgo'Qm ug]{ sfg'gL
c;'n ug]{ / glbPdf pgLx?sf] wghg af6f] /fHon] vf]Ng], /fHon] lzIfs
Pj+ ;DklQnfO{ cf3ft kfg]{ sfo{nfO{ of]Uotf / z}lIfs u'0f:t/df Vofn
gu/]/ lhDa]jf/ lgsfo sfgdf t]n k|zfGt bf]ª
sfg"gn] cg'dlt glbPsf] x'bF f To:tf
sfo{ Pj+ s;'/lj?4sf] cf/f]k tYo Pj+ xfn]/ a:g] clg cfh cfkm}n] hGdfPsf] 5f]/fn] c+lzof/ aGg vf]Hbf d]/f]
j:t'ut cfwf/df eO{ k'li6 x'gk' b{5 5f]/f xf]Og eGbf Tof] h:tf] gfd"b ck/fw s] x'g ;S5 < cfh a}wflgs
eg] csf]{ tkm{ s'g} j:t'ut cfwf/lag} af6f] x'g of ca}wflgs af6f] x'g $) xhf/ /fxt gfdsf] lzIfsx¿, !#
;+ljwfg adf]lhd /fhgLlts ultljlw xhf/sf] xf/xf/Ldf lgo'Qm c:yfoL lzIfsx¿ / cGo gfdn] lr/kl/lrt
;+rf/ u/]sf /fhgLlts kf6L{sf lzIfsx¿ ;fd'bflo ljBfnodf 5g . ;/sf/ cfkm} ca}wflgs af6f]af6
sfo{stf{nfO{ /fhgLlts k|ltzf]wsf] lgo'Qm lzIfs x'g] jftfj/0f agfpF5, clg bf]if Tof] lzIfssf] xf] < lzIfs
cfwf/df k|jQ [ wf/0ff /fvL k"jf{ux| L /fxt aGg', lzIfs lnog lzIfs aGg', lzIfs c:yfoL aGg', lzIfs s/f/
eO{ kmf}hbf/L Pj+ /fHolj?4sf d'2fx? aGg' Tof] lzIfssf] bf]if xf]Og, gLlt sfo{Gjogsf] af6f] ;Dxfn]/ a:g]
nufO/xg plrt x'bF g} . lgj]bsnfO{ lgsfosf] xf] . r/d e|fi6rf/sf] sfa'df /fHosf] ;/f]sf/jfnf lgsfo lzIfs
log} k[i7e"ldaf6 nufOPsf] pko'Q { m lgo'lQm lbG5g t, lt lzIfssf] s] bf]if < /fHo rf]/nfO{ rfaL lhDdf
d'2fdf y'gfdf /fVg lhNnf k|x/L nufpF5g clg /fHosf] 9's6L n'6/] sf]nfxn dRrfof] eGbf s;n] kTofpF5 <Æ
sfof{no g'jfsf]6n] Dofb yk dfu]sf] Pp6f cleefjsn] lzIfssf] g}ltstf dfly k|Zg ub}{ ubf{ d]/f] 5f]/f]nfO{
/ >L g'jfsf]6 lhNnf cbfntn] Dofb k9fpg] lzIfs s;n] lgo'Qm uof]{ Tof] klg k|ltk|Zg u/f}F . 5n5fd, em'6,
yk ug's { f] sf/0f / cfwf/ klg :ki6 /fhgLlts emf]n,] cGweQm, gftfuf]tf / bfdsf] cfwf/df lzIfs lgo'Qm x'bF }
Pj+ kof{Kt dfqfdf v'ns ] f] kfOFbg} . ubf{ cfFvf lrDn]/ sfuhdf ;xL ug]{ Tof] cleefjs g]tf / lhlzsf
s'g} klg gful/snfO{ kmf}hbf/L s;'/sf] ;DalGwt sd{rf/Lsf] s] ;fpgdf cfFvf k'm6]sf] lyof] / < Pp6f sd{rf/L
cleof]udf cg';Gwfg ug{ y'gfdf leq k:b} ubf{ cfˆgf] ufF;sf] df]ndf}nof x'G5g eg] ltgn] e|i6frf/ gu/]/
/fVgsf] nflu kof{Kt cfwf/ / sf/0f s;n] u5{ < …d';f] eg]/ yfxf x'Fbf x'Fb} af3sf] k:g] cf]9f/ lsg k|ltaGw
j:t'lgi7 ?kdf g} b]lvg h?/L x'g nufof] <Ú lzIffdf /fhgLlt x}g u'0f:t/df /fhgLlt u/f}F, lzIffdf ;d:of
hfG5 . log} lgj] b s ;/xsf :jtM ;dfwfg x'G5 . lzIfs lgo'lQmdf /fhgLlt x}g z}lIfs of]Uotfsf]
v8uaxfb'/ ljZjsdf{, s[i0fk|;fb lgo'lQmdf /fhgLlt u/f}F, lzIffsf] ;d:of :jt :;dfwfg x'G5 . lzIfssf]
wdnf / df]xgaxfb'/ sfsL{ ldlt k]zfdf /fhgLlt x}g, k]zfut u'0f:t/ lasf;df /fhgLlt u/f}F ; lzIffsf]
@)&%.%.!* / @)&%.%.@% df tyf ;d:of cfkm} ;dfwfg x'G5 . bfdsf] afu]{lgªdf lzIfs lgo'lQm aGbf u/f}F,
/fHolj?4sf] kmf}hbf/L d'2f nufPsf] cleof]u ck|dfl0ft ePsf] 7x/ ub}{ @)&% ;fnsf] l/6 g+= )&%–WH– log} lgj]bs ;d]t )&%–WH–))@$ lzIffsf] ;d:of :jtM ;dfwfg x'G5 . ljBfyL{ ;+Vof / e"uf]nsf] cfwf/df
7x/ ;jf]R{ r cbfntn] u/]sf] 5 . l/xf ug{ cfb] z lbPsf] lyof] . ))@$ sf] aGbL k|ToIfLs/0fsf] d'2fdf sf] aGbL k|ToIfLs/0fsf] lgj]bgdf ldlt ljBfno ;dfof]hg / b/aGwL ldnfg clenDa sfod u/f}, lzIffsf] ;d:of
z' q maf/ aGbL k| T oIfLs/0fsf] cfb] z kl5 l/xf ePsL pgnfO{ ldlt @)&%.%.@@ ut] y'gfaf6 5f8L @)&%.%.@@ df o; cbfntaf6 aGbL :jtM ;dfwfg x'G5 . la1fg / ul0ftnfO{, ;fdflhs / k]zf / Jofj;fo
l/6dflysf] ax;kl5 ;'g' j' fO{ ub}{ hf/L lu/km\tf/ ul/of] . of] t;|f]k6s lbg" eGg] cfb]z ePnuQ} cbfntsf] k|ToIfLs/0fsf] cfb]z hf/L x'g] 7x/L lzIff afx]s clgjfo{ c+u|]hL dfWod sfod u/f}F, lzIffsf] ;d:of cfkm}
cfb]zdf GofofwLzåo >L rf]n]Gb| lu/km\tf/L xf] . d'Vo /lhi6«f/sf] /f]xj/df lghnfO{ y'gfd'Qm ePsf]df ;f]xL ldltdf k'gM ;dfwfg x'G5 . d"v{ sflnbf; 1fgsf] 1ftf dfg]/ z}lIfs kf7\oqmd tof/
zd;]/ h=a=/f= / ads'df/ >]i7sf] ;jf] { R r cbfntsf] cfb] z sf] 5fl8Psf] b]lvG5 . oL lgj]bsnfO{ kqmfp u/L k|x/L /fHon] ug]{ clg bf]if lzIfsnfO{ < wd{sf] sd{sf08df hftsf] dv'08f]
;+o'Qm Ohnf;n] g]t[ e'h]nnfO{ k"0f{kf7M lgh aGbL pdf e'h]n cfb]z lx/f;tdf /fv]sf] b]lvG5 . lgj]bsnfO{ cf]9/] lzIffdf /fhgLlt ug]{ clg bf]if lzIfsnfO{ < kf7\oqmd ;do cg'sn '
;+ljwfgcg'?k v'nf /fhgLlts kf6L{ ;jf]R{ r cbfnt, ;+oQ ' m Ohnf; cg' ; f/ o; cbfntsf] ldlt kqmfp ubf{vl] /sf] k[i7e"ldb]lv y'gfdf agfP/ /fHon] nfu" u/f]; t, hf] sdhf]/ x'G5g tL cfkm} kl5 x6]/f
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ agfP/ ultljlw dfggLo GofofwLz >L rf]nG] b| @)&%.%.@@ sf] cfb]zsf] y'gfaf6 /fVg] Dofb yksf] cj:yfdf kof{Kt hfg]5g . lzIff o'u ;'xfpFbf] xf]; t, lt lzIfs cfkm} x6]/f hfG5g / hfg
ul//x]sf] / ;f]xL cg'?k 7x/ ub}{ zd;]/ h=a=/f= 5'6s] f] / 5'6n
] uQ} lghnfO{ /fdafa' cfwf/ / sf/0fx? :ki6 ?kdf v'ns ] f] afWo x'G5g hf] cfk"mnfO{ ;dofg's'n ¿kfGt/0f x'g ;Qm}gg\ . s'jfdf
cbfntn] l/xfO{sf] cfb]z lbFb} cfPsf] dfggLo GofofwLz >L ads'df/ lh=;L=sf] hfx]/Ln] lhNnf g'jfsf] gb]lvPaf6 lghnfO{ k|jQ [ wf/0ff Pj+ Eofu'tfnfO{ v]nfpg] lzIffsf] ;+/rgf tof/ kfg]{ clg bf]if lzIfsnfO{
hgfPsf] 5 . >]i7 a]nsf]6u9L gu/kflnsf j8f g+= ( /fhgLlts k"jf{u|xsf] cfwf/df g} lbg] < lzIff, lj1fg / k|ljlwd}qL xf];,\ o:tf lzIfs k]zf 5f]8g\ afWo
e'h]nnfO{ j:t'lgi7 cfwf/ / cfb]z gnuf9l:yt lhlnË hf]8\g] d:n kmf}hbf/L d'2fsf] dfWodaf6 kqmg] / x'g5] gal:\ h;nfO{ cfh xfdLn] sdhf]/ b]lv/x]sf 5f}F . lzIf0f k]zf dof{lbt
sf/0flag} ;/sf/n] /fhgLlts )&%–WH–))@( ;8sdf lbge/ sfd ;DkGg y'gfdf /fVg] z[v + nfa4 sfo{ u/]sf] xf]z, h'g bhf{sf] hgzlQm eP klg lzIf0f k]zfdf nnflot xf]; . h;n]
k|ltzf]wsf] cfwf/df u}/sfg"gL ?kdf d'2fM aGbLk|ToIfLs/0f ePkZrft kfls{ Ë ul//fv] s f] b]lvFbf o:tf] k[i7e"ld / k|sl[ tsf] sfd ubf{ JolQm, ;dfh / /fi6«n] cfzf u/]sf] hgzlQm plTkbg x'g]5g\ . o;y{,
y'gf /fv]sf] kfOPsf] 7x/ ;d]t pdf e'hn ] sf] xsdf kbdaxfb'/ af@s$*!( / af!s ^*** g+= sf] sf/jfxL / ;f] cfwf/df lghnfO{ /fHosf] lhDa]jf/ lgsfosf] lglDt gLltut dfGotfnfO{ gofF l;/faf6 ax;df
cfb] z df pNn] v 5 . lxh} g] t [ e'hn ] === :sfe]6/nfO{ cfuf] nufPsf] eGg] d'2fdf /flvPsf] y'gfnfO{ sfg"g;Ddt dfGg Nofpg' g} cfhsf] ;dsfnLg lzIffdf b]lvPsf ;d:ofsf] ;dfwfgsf] Pp6f
e'hn ] nfO{ ;jf]R{ rsf] d'Vo /lhi6«f/ lgj]bs ;f]xL lbg g} kqmfp u/L P]=@@ ut]bl] v ldNg] gb]lvFbf lgh u}/sfg"gL y'gfdf lasNk x'g ;Qm5 .
/fhgk|;fb e§/fO{sf] /f]xj/df 5f8L
lbg" egL cfb]z ;d]t lbOPsf] lyof] .
…l/6 lgj]bs pdf e'hn ] nfO{ /fhgLlts
lj?4
g]kfn ;/sf/, u[x dGqfno,
sf7df8f}+ ;d]t ======= ljkIfL
nfu" x' g ] u/L P] = @$ ut]
lghnfO{@)&%.%.@@ ut] kqmfp u/L
P]= @@ ut]bl] v nfu" x'g] u/L kqmfp
g} /x]sf] b]lvg cfof] . ctM lgj]bsnfO{
u}/sfg"gL y'gfdf /fv]sf] b]lvFbf lgj]bs
pdf e'hn ] nfO{ pQm u}/sfg"gL y'gfaf6
zf/Ll/s kl/>d gug]s{ f]
k"jf{ux| sf] cfwf/df g} /fHon] kmf}hbf/L
d'2fsf] dfWodaf6 kqmg] / y'gfdf /fVg]
o;df lgj]bs tkm{af6 pkl:yt
ljåfg jl/i7 clejQmfåo >L Ps/fh
k"hL{ lbPkl5 lghnfO{ pQm /fdafa'
lh=;L=sf] hfx]/Ln] oL aGbLk|ltjfbL
o; cbfntsf d'Vo /lhi6«f/sf]
/f]xj/df cfh} y'gfaf6 5f8L ;f]sf]
;++Vof Ps ca{ rf/ s/f]8 Û
sf7df8f}F . ljZj :jf:Yo ;+u7gn] sf/0f d'6' /f]u, dw'dx] , cg]sf}+ lsl;dsf
>[v+ nfaj4 sfo{ u/]sf] b]lvg cfof]Ú e08f/L, >L t'n;L e6\6 / ljåfg ePsf] :sfe]6/df cfuhgL u/]sf] lg:;f ldl;n ;fd]n /fVg" . k|:t't ljZjdf zf/Ll/s kl/>d gug]{ dflg;sf] SofG;/ nufot :jf:Yo;DaGwL hf]lvd
z'qmaf/sf] cfb]zdf elgPsf] 5 . t/, clwjQmf >L /fh' clwsf/L tyf ljkIfL d'2fdf @)&%.%.@@ ut]af6 nfu" x'g] l/6 lgj]bgsf] cfb]zsf] k"0f{kf7 tof/ ;+V+ of ! ca{ $ s/f]8 /x]sf] tYof+s cToflws /x]sf] kfOPsf] 5 . zf/Ll/s
5f8]nuQ} sf7df8f}F k|x/Ln] an k|of]u g]kfn ;/sf/sf] tkm{af6 pkl:yt u/L $ -rf/_ lbg y'gfdf /fVg g'jfsf]6 kfg{ ;do nfUg] x'bF f of] ;+lIfKt cfb]z ;fj{hlgs u/]sf] 5 . ! ;o ^* d'ns ' sf kl/>d gug]d { f pRr cfo ePsf
u/L cbfntkl/;/af6} lu/km\tf/ u/L ljåfg ;xGofoflwjQmf >L ;+lhj/fh lhNnf cbfntaf6 Dofb yk ePsf] hf/L ul/lbPsf] 5 . !( nfv dflg;df ul/Psf] a]nfotL gful/s cu|:yfgdf k/]sf 5g\ .
lx/f;tdf /fv]sf] 5 . pgnfO{ sxfF /]UdLn] ug'e { Psf] ax; ;d]t ;'lgof] . b]lvG5 . pQm jf/bftsf] ;DaGwdf GofofwLz
/flvPsf] 5 eGg] hfgsf/L clxn];Dd l/6 lgj]bs x]bf{, oL lgj]bs pdf gfufh'g{ sG6«S;g sDkgL k|f=ln=sf] GofofwLz
glbPsf] kl/jf/n] atfof] . ;/sf/n] pe'hn ] nfO{ sfe|] knf~rf]s lhNnfdf tkm{af6 k|ltlglw 8fO/]S6/ /fdafa' O{lt ;Djt\ @)&% ;fn ebf} @(
e'hn ] dfly sfe|k] nf~rf]s lhNnfdf qm;/ pBf]udf cfuhgL u/]sf] eGg] lh=;L=n] lbPsf] hfx] / Ldf s' g } ut] /f]h z'ed\==== .

t]nsf] yf]kfyf]kf hf]ufcf}+


OGwg vr{ 36fcf}+ hg:jf:Yo;DaGwL k|ltj]bg ;+u7gn]
;fj{hlgs u/]sf] xf] . ;+u7gn] ;a}eGbf
a9L a]nfotL / cd]l/sLn] zf/Ll/s
a]nfotsf #@ / cd]l/sf #&
k|ltzt JolQm zf/Ll/s Jofofddf lg:s[o
/x]sf] k|ltj]bgdf pNn]v 5 . Pl;ofsf
g]kfn cfon lgud lnld6]8 kl/>d gug]{ u/]sf] hgfPsf] 5 .
k|ltj]bgdf zf/Ll/s kl/>dsf nflu
b'O{ If]q afx]ssf ljZjsf clwsf+z
d'ns ' df k'?ifsf] t'ngfdf dlxnfsf]
kmf]g g+=+ $@^@(&), km\ofS; M $@^#$&! pT;flxt agfpg] k|of; lgs} sd ePsf] zf/Ll/s kl/>d cToGt sd /x]sf]
pNn]v 5 . zf/Ll/s kl/>dsf] sldsf :jf:Yo ;+u7gsf] k|ltj]bgdf pNn]v 5 .
@)&% ;fn ebf} #! ut] cfOtaf/ 5

g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -g]skf_ sDo'lgi6 t s] < jfdkGyL klg xf]Og


gfd sDo'lgi6 kf6L{ /fVb}df Tof] gfd g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ /fVof] . Clif ljZn]if0fsf cfwf/df, dfn]jfbL ljZj hgjfbÚ hf] ;+ ; bLo k' F h LjfbL ;j{xf/fju{nfO{{ a]OdfgL u/]/ cfO;s]sf] cfr/0fn] n}; ePsf] x'gk' 5{ . sDo'lgi6
sDo'lgi6 x'G5 eGg ldNb}g . sDo'lgi6 s§]nsf] gfddf g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ b[li6sf]0ffsf] cfwf/df g]kfn sDo'lgi6 ljrf/wf/f xf] To;nfO{{ cfˆgf] dfu{ 5 . g]kfndf a'hj{' f k'h F Lkltju{sf], kf6L{sf g]tf sfo{stf{x?n] lghL
kf6L{ x'gsf nflu p;n] c+lusf/ u/]sf] gfd u/]sf] kf6L{ CifL s§]nsf] gfddf kf6L{ -g]skf_ nfO{{ sDo'lgi6 kf6L{ eGg bz{g l;4fGt, kyk|bz{s l;4fGtsf bnfntyf gf]s/zfxL k'h F Lkltju{sf] ;DklQsf] df]x ub{g} g\ . pgLx?n] lghL
dfu{bz{g l;4fGt, /0fgLlt, qmflGtsf/L lgjf{rg cfof]udf klxn] g} btf{ ldNb}g . lsgeg] sDo'lgi6 kf6L{ x'gsf ?kdf u|x0f ug{ k'us ] f] 5 . /fhgLlts k|ltgLlwTj t g]kfnL ;DklQ k|lt nf]e ub}g{ g\ . pgsf] s'g}
g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -g]skf_ n] sfF u | ] ; n] kf] ul//x] s f] 5 eg] JolQmut :jfy{ x'bF g} . pgLx?n] ;Dk"0f{
x:taxfb'/ s];L dfS;{jfb–n]lggjfb–hgtfsf] ax'bnLo
hgjfbnfO{{ dfu{bz{s l;4fGt eg]sf]
;dfGtju{sf] /fhgLlts k|ltgLlwTj
/fk|kfx?n] ub}{ cfPsf 5g\ . t;y{
hLjg b]z, hgtf kf6L{ / qmflGtk|lt
;dlk{t u/]sf x'G5g\ . pgLx?;Fu cfˆgf]
g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ - 5 . ljZje/s} ;+ z f] w gjfbL g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -g]skf_ ;Fu t eGg] s'g} lrh x'bF g} t/ g]kfn sDo'lgi6
sDo'lgi6fx?n] dfS;{jfb–n]lggjfbnfO{{ s'g} ju{ 5}g . To;f] eP/ o;n] slyt kf6L{ -g]skf_ sf g]tf, sfo{stf{x?
g]skf_ sf g]tf, sfo{stf{x? dfu{bz{s l;4fGt dfGb} cfPsf 5g\ . ax'dtsf] gfddf bnfn tyf gf]s/zfxL c/akltsf wgL 5g\ . kf6L{sf] cf8df
g]kfnsf] blIf0fkGyL ;+zf]wgjfbdf ktg k'h
F Lklt ju{ / ;fdGtju{sf] lxt /Iff /fi6«sf] c/af}+ v/af}+ ;DklQ dfly
c/akltsf wgL 5g\ . eP/ k|ltlqmofjfbL SofDkdf xfd kmfNg tyf ;+ / If0f ub} { k| l tlqmofjfbL a|Xdn'6 dRrfO/x]sf 5g\ . lghL
kf6L{sf] cf8df /fi6«sf] c/af}+ k'us ] f] g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -g]skf_ n] ;/sf/sf] g]tT[ j ul//x]sf] 5 . To;}n] ;DklQsf cToGt} nf]eL 5g\ . sxfFaf6
dfS;{jfb n]lggjfb /fVb}df sDo'lgi6 cf]nL g]tT[ jsf] ;/sf/nfO{{ bnfn ;/sf/ wg k};f cfpF5 pt} pt} bf}l8G5g\ .
v/af}+ ;DklQ dfly a|Xdn'6 dflgb}g . To;df klg p;n] …hgtfsf] elgPsf] xf] . of] k|ltlqmofjfbL ;/sf/ o; kf6L{ g]tf sfo{stf{x?sf] ;DaGw /
ax' b nLo hgjfbÚ nfO{ { kf6L{ s f] xf] . of] bnfn ;/sf/ k|ltlqmofjfbL n]gb]g t:s/x?;Fu, e|i6rf/Lx?;Fu,
dRrfO/x] s f 5g\ . lghL ufO8nfO{gsf ?kdf /fVg k'us ] f] 5 . ;/sf/ ePs} sf/0fn] qmflGtsf/L sfnfahf/Lofx?;Fu,
;DklQsf cToGt} nf]eL hgtfsf] ax'bnLo hgjfb bfz{lgs sDo'lgi6x? dfly eLif0f bdgrqm sdLzgvf] / x?;F u , z} l Ifs
?kn] ax'njfbL l;4fGtdf cfwfl/t rnfO{/x]sf] 5 . of] kf6L{ / o;sf] ;/sf/ dflkmofx?;Fu, d]gkfj/sf bnfnx?;Fu,
5g\ . sxfF a f6 wg k} ; f ljrf/ z[v + nf xf] . of] ;+;bjfbL Pj+ g]kfnsf bnfn tyf gf]s/zfxL k'h F Lklt e|i6 7]sb] f/x?;Fu sfod ub}{ cfPsf
k'h
F LjfbL ljrf/wf/f xf] . hahn] k|:6} ju{ / ;dfGt ju{sf] lgb]{zg / 5g\ . o; kf6L{sf g]tf, sfo{stf{x?n]
cfpF 5 pt} pt} bf} l 8G5g\ . ?kdf eg] s f] ax' d tsf] ;/sf/, v6gk6gdf rNg] ePsf]n] g]kfnL hgtf lghL :s' n , lghL sn] h x?,
o; kf6L{ g]tf sfo{stf{x?sf] cNkdgsf] k|ltkIff . of] ;+;bjfbL dfly r/d pTkL8g bdg / zf]if0f xfO8«fk] fj/x?, a}Íx? htftt}, hxfF–
k'hF LjfbL ljrf/wf/f xf] . of] ;Rrf ul//x]sf] 5 . d"No j[l4 u/fPsf] 5 . hxfF cj;/ ldN5, ToxfF–ToxfF s/f]8f}s + f]
;DaGw / n]gb]g sDo'lgi6 kf6L{x?sf] dfu{bz{g l;4fGt hgtf dfly rsf]{ s/ c;'nL ul//x]sf] z]o/wgL ag]sf 5g\ . 7"nf–7"nf sn]h
geP/ k' F h LjfbL ;+ ; bjfbLx?sf] 5 . cefj tyf j]/f]huf/L ;d:of tyf lghL c:ktfnsf ;~rfns ag]sf
t:s/x?;Fu, e|i6rf/Lx?;Fu, sfnfahf/Lofx?;Fu, dfu{fbz{g l;4fGt xf] . Pdfn]n] klxn]bl] v a9fPsf] 5 . czflGt dRrfO/x]sf] 5 . 5g\ . 7]Ssfk§f pgLx?s} xftdf 5 .
sdLzgvf]/x?;Fu, z}lIfs dflkmofx?;Fu, d]gkfj/sf g} ;+;bLo Joj:yfnfO{{ :jLsf/]/ cfPsf] hgtfdfly efF8e}nf] dRrfPsf] 5 . of] /fhwfgLnufot 7" n f zx/x?df
xf] eg] Pdfcf]jfbL x'b} dfs]n] klg ;+;bLo o;sf] jf:tljs rl/q xf] . pgLx?s} cflnfg dxnx? ag]sf 5g\ .
bnfnx?;Fu, e|i6 7]s]bf/x?;Fu sfod ub}{ cfPsf 5g\ . o; Joj:yfnfO{{ cfTd;ft ub}{ k|ltlqmofjfbL gfd sDo'lgi6sf] lbPsf] 5 . gf/f cfˆgf gftfuf] t f, 3/kl/jf/sf
;+ljwfg agfP/ ;+;bLo Joj:yfnfO{{ ;dfhjfbfsf] lbg klg k5fl8 k/]sf] dfG5]x?nfO{{ :yfgLo lgsfox?df,
kf6L{sf g]tf, sfo{stf{x?n] lghL :s'n, lghL sn]hx?, alnof] agfpFb} n}hfg] gLlt, l;4fGt / 5}g . t/, sfd / Jojxf/ eg] k'h F Lklt ;+;bdf etL{ u/]sf 5g\ . :yfgLo tx,
xfO8«f]kfj/x?, a}Íx? htftt}, hxfF–hxfF cj;/ ldN5, ToxfF– ljrf/df ;xdt eO;s]kl5 Pdfn]df ju{sf] ul//x]sf] 5 . ;fdGt ju{sf] k/b]z ;efx?, ;+3Lo ;+;b, /fli6«o
ljno x'g k'us ] f] xf] . ul//x]sf] 5 . oL ;a} sf/0fx?n] s] ;efdf cfˆgf] b/;GtfgnfO{,{ cfˆgf]
ToxfF s/f]8f}+sf] z]o/wgL ag]sf 5g\ . 7"nf–7"nf sn]h tyf lghL To;}n] dfn]dfjfbnfO{{ kl/Tofu k'li6 ub{5 } g\ eg] g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ sfo{stf{x?nfO{{ etL{ u/]/ bfgfkfgL h'6fO{
u/]/, ;j{xf/fju{nfO{{ kl/Tofu u/]/, -g]skf_ sDo'lgi6 kf6L{ xf]Og . bnfn lbg] ynf] agfO/x]sf 5g\ . b]z ljb]zdf
c:ktfnsf ;~rfns ag]sf 5g\ . 7]Ssfk§f pgLx?s} xftdf 5 . g]kfnL qmflGtk|lt u2f/L ub},{ g]kfnL kf6L{ xf] . o;n] hgtfsf] aLrdf uP/ c/af}s + f] /fli6«o ;DklQ log}n]
/fhwfgLnufot 7"nf zx/x?df pgLx?s} cflnfg dxnx? ag]sf hgtfnfO{{ wf]sf lbFb} P]ltxfl;s emfkf sDo'lgi6 ePsf] Jofks e|d l;h{gf e|i6rf/ u/]sf 5g\ . o; k|sf/sf
ljb|fx] sf euf}8f Pdfn]x? / dxfg\ bz u/]/ r'gfjaf6 w]/} dt klg NofPsf] cg}lts, rl/qxLg, e|i6rf/L g]tf
5g\ . cfˆgf gftfuf]tf, 3/kl/jf/sf dfG5]x?nfO{{ :yfgLo jif]{ hgo'4sf euf}8f dfs]x? Ps 5 . sDo'lgi6 ;/sf/ agfPsf] eg]/ sfo{stf{ ePsf] kf6L{ b'lgofFdf sxLF klg
csf]d{ f ljnk eP/ ag]sf] of] lvr8L 7"nf] e|d klg 5l//x]sf] 5 / hgtfnfO{{ sDo'lgi6 kf6L{ x'bF g} . oxfF d}n] w]/} n]vL
lgsfox?df, ;+;bdf etL{ u/]sf 5g\ . :yfgLo tx, k/b]z gfdsf] kf6L{ g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ - 9fF6b} / em'SofpFb} klg cfPsf] 5 . ca /xg kb}g{ , oL d}n] eg]sf ;a} s'/fx?
;efx?, ;+3Lo ;+;b, /fli6«o ;efdf cfˆgf] b/;GtfgnfO{{, g]skf_ sDo'lgi6 kf6L{ geP/ ;f];n g]kfnL hgtf o;sf] e"ne"nOofFsf] kl5 lbgsf 3fd h:t} g]kfnL hgtfx?n]
8]df]qm]l6s kf6L{sf ?kdf, a'h'jf nfUg' x'bg} . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ - 5n{Ë b]lv;s]sf 5g\ . o:tf] kf6L{nfO{{
cfˆgf] sfo{stf{x?nfO{{ etL{ u/]/ bfgfkfgL h'6fO{ lbg] ynf] kf6L{sf] ?kdf kl/0ft eO;s]sf] 3f]/ g]skf_ sDo'lgi6 x'g' t w]/} k/sf] s'/f sDo'lgi6 kf6L{ eGg' d"vt{ fafx]s c?
;+;bjfbL kf6L{ xf] . clxn] of] kf6L{;uF xf] of] jfdkGyL;Dd klg xf]Og, oxL s]xL klg x'bF g} .
agfO/x]sf 5g\ . b]z ljb]zdf uP/ c/af}+sf] /fli6«o ;DklQ log}n] sDo'lgi6sf] s'g}, ;fOgf] / gfd tYonfO{{ g]kfnL hgtfn] a'‰g / hfGg oL dflysf tYox?af6 of] k|dfl0ft
e|i6rf/ u/]sf 5g\ . o; k|sf/sf cg}lts, rl/qxLg, e|i6rf/L lgzfgf;Dd 5}g . To;f] eP/ clxn] h?/L 5 . x'G5 ls g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -g]skf_
of] s'g} ju{sf] /fhgLlts k|ltgLlwTj sDo'lgi6 kf6L{ g]tf sfo{stf{åf/f sDo'lgi6sf] vf]n cf]9]sf] gSsnL
g]tf sfo{stf{ ePsf] kf6L{ b'lgofFdf sxLF klg sDo'lgi6 kf6L{ x'Fb}g . ug]{ kf6L{ klg xf]Og lsgeg] o;n] ;~rflnt x' G 5 . To;sf g] t f sDo'lgi6 xf] / o;;Fu b'lgofFsf ;fd'
;j{xf/f ju{nfO{{ 5f]8/] cfO;s]sf] 5 . sfo{stf{x? ;j{xf/f juL{o b[li6sf]0f / e|d l;h{gf ug{ afx]s csf]{ ljsNk 5}g .
oxfF d}n] w]/} n]vL /xg kb}{g, oL d}n] eg]sf ;a} s'/fx? lbgsf 3fd
h:t} g]kfnL hgtfx?n] 5n{Ë b]lv;s]sf 5g\ . o:tf] kf6L{nfO{{
sDo'lgi6 kf6L{ eGg' d"v{tfafx]s c? s]xL klg x'Fb}g .
nfu"cf}ifw ;]jgn] dflg;sf] zf/Ll/s /
sfo{lbzf tyf sfo{qmd / qmflGtsf/L eO;s]sfn] p;n] ;'?df c08/nfO{{ nflu p;n] dfS;{jfb–n]lggjfb– dfgl;s :jf:Yo lau|G5, wg ;Dkltsf] jjf{b
Jojxf/n] dfq lgwf{/0f ub{5 . cfh g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ /fVof] . Tof] gfd dfcf]jfbnfO{{ cfˆgf] kyk|bz{g ug]{
g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -g]skf_ hf] 8Aan
sDo'lgi6 kf6L{sf] gfd /fv]sf] 5 /
u/]sf] kf6L{nfO{{ klg lgjf{rg cfof]un]
btf{ gul/ lbPkl5 a|fs]6 g]kfn
dfu{bz{g l;4fGtsf] ?kdf c+lusf/
u/]sf] x'g'kb{5 . h:tf] ls cfh
ub{5, o;sf] k|of]uaf6 cfk"m, kl/jf/, ;dfh /
cfk"mnfO{{ sDo'lgi6 kf6L{ ePsf] xNnf
dRofO/x]sf] 5 . sf]i6 aflx/ / sf]i6
leq klg sDo'lgi6 kf6L{sf] gfd /fVb}df
sDo'lgi6 kf6L{ cyf{t g]kfn sDo'lgi6
kf6L{ -g]skf_ gfd /fv]/ lgjf{rg
cfof]un] bn btf{ ul/lbPsf] 5 .
dfS;{jfbn] klxnf] r/0fdf dfS;{jfbsf]
ljsf; ul/ ;s] s f] 5 . ;fy}
dfS;{jfbn] dfS;{jfbsf] u'0ffTds
/fi6«nfO{ g} ck'/0fLo Iflt k'Ug] x'b“ f o:tf kbfy{
Tof] sDo'lgi6 kf6L{ eOxfNg] xf]Og .
ctM g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -g]skf_
g]skf -dfcf]jfbL_ gfd /fVb}
cfPsf] g]skf -dfs]_ / g]skf -Pdfn]_
ljsf;sf] bf];f| ] r/0fdf n]lggjfbdf
ljsf; ul/;s]sf] 5 . / dfS;{jfb– b]lv 6f9f /xf}+ .
sDo'lgi6 kf6L{ geP/ s] xf] t < ca gfd /fVb} cfPsf] Pdfn] gfdsf kf6L{x? n]lggjfbn] dfS;{jfb–n]lggjfbsf]
x]/f}+ . ljZj;j{xf/f ju{sf dxfg\ g]tf g]kfnL hgtfsf aLrdf g/fd|/L abgfd u'0ffTds ljsf;sf] t];f| ] / gofF r/0fdf
n]lggn] Ps 7fpFdf eGg' ePsf] 5– eO;s]sfn] b'j} kf6L{x?sf] gfd abn]/ dfcf]jfbdf ljsf; ul/;s]sf] 5 . ctM
æ;+zf]wgjfbLx? cGttM blIf0fkGyL g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -g]skf_ /fVg] cfh o;/L dfS;{jfb–n]lggjfb–
af6f] x'bF } k|ltlqmofjfbdf k'u/] ktg gf6s u/]sf 5g\ . lsgeg] sf]i6 aflx/ dfcf] j fb qmflGtsf/L sDo' l gi6
x'g k'U5g\ .Æ ctM ljZj;j{xf/fju{sf sf]i6leq Pp6} gfd /fv]/ kf6L{sf] gfd kf6L{ x ?sf] kyk| b z{ s l;4fGt,
dxfg\ g]tf n]lggn] dfly eGg' ePsf] h'/fpg] ufO{hfqf ;d]t ul/Psf] 5 . dfu{bz{s l;4fGt aGg k'us ] f] 5 .
s'/f cfh cfP/ g]kfndf ;xL ;fljt Tolt dfq} sxfF xf] / a|fs]6 g]skfn] ;fy} dfn]dfjfb ljZj;j{xf/fju{sf] d'lQm
x'g k'us ] f] 5 . @)@* ;fn h]7 @ b'Ob{ O' j{ 6f kf6L{ cWoIf ;d]t /fv]/ l;4fGt ;d]t aGg k'us ] f] 5 .
ut] lj:kmf]6 ePsf] emfkf ljb|fx] af6 /fk|kfx?nfO{{ ;d]t pl5g]sf] 5 . o;nfO{{ cem} ;/n efiffdf ;a}n]
cufl8 a9]/ g]skf -dfn]_, g]skf - lsgls /fk| k fx?n] cWoIf / a'‰g] u/L o;/L JofVof ug{ ;lsG5
Pdfn]_ x'b} blIf0fkGyL ;+zf]wgjfbdf ;xcWoIf;Dd /fVb} cfPsf 5g\ . o;n] ls cfh cGt/f{li6«o ;j{xf/fju{sf]
ktg x'g k'us ] f] g]skf -Pdfn]_ / t b'Ob{ O' j{ 6f cWoIf /fv]sf] 5 . o; xftdf Pp6f ;fj{ef}d l;4fGtsf] l;+uf]
@)%@ ;fn kmfNu'0f ! ut]af6 ;'? e} k|sf/sf] g]tf k|wfg kf6L{ sDo'lgi6 cd]B O{sfOsf ?kdf dfS;{jfb–
bz jif{;Dd ;~rfng eP/ zflGt kf6L{ x'g ;St}g . n]lggjfb–dfcf]jfb /x]sf] 5 . To;}n]
k|lqmofdf k|bz ] ub}{ g]skff -dfcf]jfbL_, s'g} klg /fhgLlts kf6L{nfO{{ p;n] dfcf] j fbnfO{ { cfhsf] ljZjsf]
g]skf -Pdfcf]jfbL_, x'Fb} g]skf - c+ l usf/ u/] s f] bz{ g , l;4fGt, dfS;{jfb–n]lggjfbsf] ?kdf u|x0f
dfcf]jfbL s]Gb|_ aGg k'us ] f] g]skf - /fhgLlt, sfo{lbzf, sfo{qmd / gul/sg sf]xL klg ;Rrf sDo'lgi6 g] k fn ;/sf/
dfs]_ gj;+zf]wgfjfbdf ktg eP/
g]skf -Pdfn]_ df ljno x'g k'Uof] .
sfo{of]hgfsf cfwf/df dfq p;sf]
d"Nofªs ul/G5 . xfdL dfS;{jfbLx?n]
aGg ;St}g . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -
g] s kf_ n] dfcf] j fbnfO{ { t s]
;~rf/ tyf ;"rgf k|ljlw dGqfno
Pdfn] / dfs]sf aLr Ps csf]d{ f
ljno e};s]kl5 o;n] klxn] kf6L{sf]
ljgfk"jf{xu|x h:tfsf] t:t} o; kf6L{sf]
d'Nofªs ug'{ kg]{ x'G5 . dfS;{jfbL
dfcf]T;]t'ª ljrf/wf/fnfO{{ ;d]t
kl/Tofu u/]/ …hgtfsf] ax'bnLo
;"rgf tyf k|;f/0f ljefu
6 @)&% ;fn ebf} #! ut] cfOtaf/

gd]l6Psf lrqx¿ lgofqf ;+ux| df gf/L lrGtgsf] cj:yf


!= ljifo k|j]z dlxnfx¿nfO{ cfO{ kg]{ s'g} klg ;d:of g} xf] . vf;Fu/L vf8L d'n'sdf ldn]/ a:bf Ps csf{;"u ;Gt'i6
g aGg' slxNo} k|bz{gsf
cfw'lgs P]gf
;[li6sf] k|f/Dedf k/d]Zj/n] ljz]if ;ts{tf ckgfpg' kg]{ Joj:yf dlxnfx¿sf] cfly{s cj:yf Tolt /fd|f] /x"bf 3/df kfOn}lkR5] sNof0f x'G5
cfk"mnfO{ b'O{ efudf af"8s ] f lyP . b'O{ ul/Psf] 5 . afNosfndf lktfn] dflgb}g . d'VotM d'l:nd O:nfdL eGg] hgljZjf; 5 . cfÎgf 5f]/fsL /fhafa' >]i7 ‘;fu/’
efu dWo] cfwf efu g/ xf] / cfwf ;+/If0f ug{k' g],{ of}jgfj:yfdf kltn] dlxnfx¿df of] ;d:of b]vf k/]sf] 5 cfdfnfO{ t kltn] t kltn] dftf 5fFl6Psf]
efu gf/L xf] . k/d]Zj/sf] blIf0f ;+/If0f ug{k' g]{ / j[4fj:yfdf k'qn] lsgls dl:nd dlxnfx¿n] cfÎgf] ;/x g} cfb/ ug{'kg]{ s'/f atfPsf]
efudf g/¿k / jfd efu gf/L ¿k ;+/If0f ug{k' g]{ dfGotf /x]sf] b]lvG5 . cg' x f/ b] v fpg gkfpg] k| o fM 5 . wd{, cy{,sfd oL ltg k'?iffy{ a?nL sDd/ eP k'Ubf] /x]5
eof] eg] zf:qLo dfGotf 5 . wd{ s;}n] klg s'df/LnfO{, ljjflxtfnfO{ k'?ifx¿;"u afNg gkfO{g] cf"vf 5f]Kg] l;4 ug{ s f nflu kTgL kltgL P lu4]gh/ s]s] b]V5 b]V5 gx]l/sg
k|f0f ;dfhdf j]b, k'/f0f, :d[lt, jf ljwjfnfO{ anfTsf/ u/]df To;af6 u/L a'sf{ nufpg' kg]{ ePsfn] d'l:nd ;xof]lugL ePsL x'gfn] kltn] kTgLsf] sDd/ dfq} sxfF xf]/ Û ;ft} k|bz ] e|d0f u5{
Oltxf; tyf k|frLg ;+:s[ltsf d"No p;df kg]{ zf/Ll/s tyf dfgl;s dlxnfx¿ ;fdflhs ¿kdf b]lvg e/0f' kf]if0f / ;+/If0f ug]{ lhDdf
/ dfGotfsf cfwf/df tyf k|fs[lts cf3ftsf] / u'ds ] f] ;tLTjsf] Ifltk"lt{ jl~rt x' G 5g\ . h;n] ubf{ klg lng' k5{o: . kTgLljgf PSnf]
kfkL efjsf] kv]6f xfnL
lj1fgsf cfwf/df ;d]t k/d]Zj/sf] x'g g;Sg] x'b" f lxGb' k/Dk/fdf :qLsf] dlxnfnx¿n] x]lkPsf] hLjg hLpg' k'?ifn] b]jtf, lkt[ cltly OToflbsf] slxn] b'Ok{ b| z
] aLrsf] r'/k] a{tdf
cfwf :j¿k :qLx¿nfO{ cTolws kg]{ afWotf /x]sf] kfOG5 . ef/tdf ;d]t :jfut ;Tsf/ ug{ g;Sg] x'gfn] kfO{nf 6]Sb5 t slxn] rf/sf];]
;Ddfg lbPsf] kfOG5 . gf/Lljgfsf] klg of] ;d:of g/x]sf] xf]Og ef/t kTgLsf] dxŒj lgs} g} x'G5 eGg] emf8L rfxf5{g\ .
3/ 3/ geP/ hËn xf] elgPsf] 5 . cfly{s ¿kdf lgs} ;DkGg dflgPtf a'lemG5 .
gf/L ;fy eP ?v'dg' L a;] klg Tof] klg dlxnf dfly ul/g] Jojxf/ eg] ^= ;fdflhs cj:yf
w]/} xf] elgPaf6 klg gf/Lsf] dxŒj c? b] z sf] h:t} /x] s f] 5 . o; gd]l6Psf lrqx¿ lgofqf slt ulx/f]u/L b[i6L k'Ug ;s]sf] xf]
cToGt} pRr /x]sf] :ki6 x'G5 . jt{dfg dlxnfx¿nfO{ vf8L d'ns ' df h:tf] sfd ;+u|xdf ;+u|lxt lgofqfx¿df c? dfOqmf]:sf]k em}F P d]/L af:;} Û
;dodf gf/L ;dfgtf, gf/L xs tyf ug{df aGb]h geP tfklg ef/tdf ljleGg cj:yfdf h:t} ;fdflhs gogn] b]Vg g ;s]sf] s'/f]
gf/L :jtGqtfsf s'/f ug]{x¿n] klg dlxnfx¿ Tolt w]/} cufl8 a9]sf] ¿kdf klg gf/LnfO{ ;Ddfg ldn]sf]
gf/Lx¿sf] ;Ddflgt / ;' / lIft kfOb}g . stf/ klg cfly{s ¿kdf b]lvG5 . clxn] eGbf klxnf :qLx¿sf] pgsf] lu4]gh/sf] dfOqmf]:sf]k
hLjgsf] dxj a'‰g g;s]sf] k|tLs lgs} ;DkGg b]z dflgG5 t/ Toxf" cj:yf a9L ;Ddflgt lyof] eGg] /utsf] 9ndf l5/Ll5/L s] s] 5fDg
x'G5 . gf/L :jtGqtfsf gfddf xfd|f] klg dlxnfdfly x'g] e]befjdf sld a'lemG5 . g}li7s aXdrfl/0fLx¿sf] Eofpg] Eofpg]
;dfhdf s}of}" gf/Lx¿ xfn c;'/lIft cfPsf] b]lvb}g . kfls:tfgdf klg klg ;dfhdf pRr cfb/ x'g] b]lvG5 .
x' " b } uPsf pbfx/0fx¿ ;~rf/ d'l:ndx¿sf] afx'Notf /x]sf] kfOG5 . u[x:yf>dsf :qLsf] t klt ;/x g} wGo xf} P lu4 xf] .
dfWoddf 5\ofK5\ofKtL k|sflzt ePsf] dlxnfx¿n] k9\g' x'b" g} eGg] e|dnfO{ ;fdflhs :yfg /x]sf] kfOG5 . klt
b] V g / ;' G g k/] s f] 5 . n} l Ës s'df/L nIdL hf]zL lrb}{ kfls:tfgdf dnfnfsf] hGd kTgLdf ;dfgtf gePsf] 3/df t lu4n] t kmut l;gf] b]Vb 5
;dfgtfsf gfdf / gf/L :jtGqtfsf ePsf] kfOG5 . dlxnf lx+;f lj?4 cnIdLsf] af; x'g] / hLjg ljkmn p k/ pl8/x]sf] cfsfzaf6
gfddf ePsf ljs[lt / pR5[Întfn] ;'/IffnfO{ cToGt s8f ul/Psf] k|tLt plqg] dnfnf cfk"m Ps ;kmn grf/L x'g] s'/f elgPsf] x'gfn] dlxnf /
gf/Lx¿ dfq x}g k'?ifx¿ klg lbgfg'lbg x'G5 . dlxnfnfO{ s8f ;'/Iffdf /fVg' ePtf klg dlxnfdfly x'g] e]befjnfO{ k'?ifsf] ;dfgtf x'g} k5{ eGg] s'/f cfP/ cfxf/ ub{5 l;gf]sf]
emGemg\ ;d:ofu|:t aGb} uPsf p;nfO{ :jtGqtfaf6 jl~rt ul/Psf] cGTo eg] ug{ ;s]sf] 5}g . dlxnfn] :ki6;"u a'‰g' kb{5 . o; lgofqf clg z'4 ub{5 xfd|f] jftfj/0f
b] l vG5g\ . k| : t' t n] v df log} jf :jtGqtf glbOPsf], s'g} klg clk|o lzIff lng'k5{ eGg] cfjfhx¿sf lj?4 ;+ux| df ;+ul| xt b]zx¿ stf/, OlhK6, t[Kt ePkl5 p k/ xfd|f] b]zsf] :jfledfgsf]
s'/fx¿nfO{ Wofgdf /fv]/ gd]l6Psf 36gf x'g gkfcf];\ egL klxn] g} sfg'g kfls:tfgLdf ljBfnox¿df cfqmd0f ;fpbL c/]loaf, o'gfO6]8, kfls:tfg
lrqx¿ lgofqf ;+ux| df gf/Lx¿sf d} Joj:yf ul/Psf] x'G5 . ePsf] kfOG5 To;}n] kfls:tfgdf klg / ef/t b]zx¿sf] rrf{ u/]sf 5g\ .
z}ndf pleP/ nfrf/Lsf] dflGrq x]b5 {
ljljw kIfx¿ s] s:tf 5g\ eGg] d¥ofbfsf] ;Ldfkl/lwdf a:g] dlxnfsf] cfly{s cj:yf ;Gtf]ifhgs gf/L x'g' eg]sf] ;dfhsf] gh/df d]?b08 efFlrPsf eUgfjz]iflt/ kms]/{
ljj]rgf ug]{ k|of; ul/Psf] 5 . s'/fn] g} ;a}sf] sNof0f ug]{ x'"bf 5 eGg ;lsb}g . ;du|df dlxnfx¿ glrlgg' / PlSng' xf] eGg] kl/ro clg lgofNb5 Ps]s u/L cf]xf]bf]x{ / ul//x]sf
@= dlxnfsf] lzIffsf] cj:yf /fHosf] sfg'g dfg] h:t} dlxnf / k5fl8 kg{d ' f sfg'gL ¿kdf afWo kfObf] /x]5 . cf"vf dfq b]lvg] sfnf] cfw'lgs lhpFbf] a'Vofrfx¿ .
gd]l6Psf lrqx¿ lgofqf ;+ux| k'?ifn] klg g}lts d¥ofbfnfO{ dfg]df u/fOPsf] x'G5 . sfg'gdf g} dlxnfx¿n] a'sf{ klx/x]sf dlxnfx¿ / ;]tf] a'sf{
ljbzL e"lddf ;+ul| xt lgofqf ;+ux| ;a} ;'/lIft x'g ;lsG5 . o;sf nflu a'sf{ nufP/ lx8\g' kg]{ :ki6 Joj:yf klx/x]sf k'?ifx¿sf] lrq0f u/]sf
xf] . ;dsfnLg ;dodf dlxnfnfO{ ;fg} b ] l v wfld{ s , ;fdflhs, ul/Psf] 5 . h;n] ubf{ dlxnfx¿ 5g\ . stf/df ;d'Ggt zf;g Joj:yf t/ csf]y{ l/ lu4 x'bF f]/x]5g\ oxfF t
lzIff / :jtGqtf lbg] Joj:yf eP ;f+:s[lts, g}lts cflb ;+:sf/ lbg' :jtGq x'g ;s]sf 5}gg\ . o;df eP klg g]kfnLx¿n] eg] w]/} b'Mv kmut jftfj/0f cz'4 kfof]{ x'GYof]gL
klg k"0f{ ¿kdf :jtGqtf lbg ;s]sf] cfjZos 5 . dlxnf / k'?ifsf n}lËs d'l:nd / O:nfdL k'?ifx¿ klg kfPsf] s'/fnfO{ /fd|/L Jol~ht ul/Psf] g:n g} cz'4 kfof]{ o;\ ;[i6Lsf
kfOb}g . ;fdfGo lzIff u|x0f ug{ kfpg] cj:yfnfO{ dgg u/]/ b'j} y/Lsf dlxnfx¿n] ;lqmo ePsf] rfxb}gg\ 5 . ;fpbL c/]laofdf /x]sf cf7 nfv
s'/fdf Tolt ljjfb ePsf] gb]lvP klg nflu cg'zf;gsf] Joj:yf u/L of}g cyjf pgLx¿ klg dlxnfx¿n] sfd g]kfnLn] ef]Ug' k/]sf kL8f, of}g zf]if0f, hxfF b]Vof] a'Vofrf, lu4] s;fOgh/sf]
:jtGq ¿kdf k9\g kfpg] lgz]if r'/f rf/af6 hf]ufpg k|oTg u/]sf] ug{' x'b" g} cyf{t\ a'sf{ nufP/ lx8\g' cflbsf sf?l0fs syfx¿ klg 5g\ . rfk6n] 6'qm}6q' mf kf/L df;' efu nfpFbf/x]5g\
ul/Psf] s'/f Jofks 5 . ;du|df x]bf{ b]lvG5 . stf/df ;/sf/n] hgtf;"u k5{ eGg] dfGotf /fVb5g\ . t/ ;fpbL c/]laofsf] wfld{s s6'/tf, ufpF3f/, ahf/, ;x/ hxfFsxLF xf];\
ljb]zdf lzIffsf] cj;/ /fd|f] ePsf] cfos/ lnb} g . ljB' t , kfgL / k'?ifx¿ eg] cfly{s ¿kdf lgs} a' s f{ l eqsf gf/Lx¿sf] cj:yf,
dflgG5 . g] k fnaf6 klg sof} 6]lnkmf]gsf] dxz'n ltg{' gkg]{ /x]5 . ;DkGg dflgG5g\ . g]kfnaf6 klg ck/fwLnfO{ d[To'b08 lbg] To; 7fp"sf]
a'Vofrfdf ef]ssf] df;' b]V5g\ .
dflg;x¿ pRr lzIffsf nflu ljb]lzg] s'g} klg gful/sn] 3/ lgdf{0f jf xhf/f} g]kfnLx¿ sfdsf] vf]hLdf ;fdflhs k/Dk/fsf] lrq0f u/]sf 5g\ .
u/]sf] kfOG5 . lzIffsf nflu /fd|]F ljjfx ug{ cfk"m;"u /sd gePsf] ljb]zlt/ hfg] ub{5g\ . k'?ifx¿ cfk"m &= lgisif{ / t lbgfg'lbg xhf/f}F lgd{nfx¿
cj;/ eP klg d'l:nd dlxnfx¿sf lgj]bg u/]df ;/sf/n] t'?Gt pknAw lgs} d]xg] lt / nugzLn dflgG5g\ . bfdf] b / k' 8 f;} g L …lszf] / Ú ;]sj' fk;nsf] ;'O/{ f]sf] ;]sj' f em}F
nflu eg] lzIffsf] 5'§} Joj:yf u/]sf] u/fOlbg] k|rng /x]5 . c:ktfndf s'g} klg If]qkmnn] ;fgf] jf 7"nf] ;dsfnLg g]kfnL sljtf / lgofqfsf
kfOG5 . s'g} s'g} b]zdf dlxnf / ljb] z Lx¿nfO{ ;d] t clwsf+ z dflgb}g . cfly{s cj:yf, /xg ;xg, If]qdf ljz]if pNn]vgLo k|ltefsf anTsf/sf] sf]Onfdf kfls/x]sf 5g\
k'?ifx¿ Ps} ;fy a;]/ k9\g kfOPtf cf}iflwx¿ lgMz'Ns k|bfg ul/"bf] wd{, ;+:s[lt cflbn] b]zsf] klxrfg ¿kdf lrlgG5g\ . pgsf] lgofqf snf clg csf]y{ l/ lu4x¿ jl/kl/ a;]/
klg Psn] csf{nfO{ x]g{ kfOb}g . d'l:nd /x]5 . /ftlbg hxf" lx"•'n u/] klg a9fp"b5 . ;';Ël7t, ;'?lrk"0f{, lrqfTds ;f}Gbo{ d'vdf ¥ofn r'xfpFb} a;]sf 5g\ o;/L
dlxnfx¿nfO{ lzIffsf] 5'§} Joj:yf c;'/Iffsf] e"d/Ldf km:g'kg]{ /x]g5 . %= dlxnfsf] kfl/jfl/s cj:yf o'Qm b]lvG5 . o; s[ltdf bfdf]b/
u/]sf] kfOG5 . pgLx¿ s]jn ;fIF/ t/ g]kfnLx¿sf] ljb]zdf p:t} xfnt :qL / k'?if k/d]Zj/sf z/L/df k'8f;}gL …lszf]/Ú n] stf/, OlhK6,
h;/L bfp/fsf] s'Go'df :ofn
aGgsf nflu o:tf] ePsf] kfOG5 . x'G5 cfÎgf] b]zsf gf/Lx¿nfO{ / cfwf cfwf efu x'g\ eGg] s'/f dfly ;fpbL c/]loaf, o'gfO6]8 c/a, s'v/' fsf] lzsf/ ug{ 9's/] al;/x]sf x'G5g\ .
jf:tjdf lzIff ;fIf/ x'gsf lglDt 3/x¿nfO{ a' s f{ s f] vf] n leq g} pNn]v ul/;s]sf] 5 . k'?if / Ole/]6; \ , kfls:tfg / ef/t e|d0f
dfq} geO{ lzlIft eO{ cfÎgf] lhljsf] n'sfpg]x¿ kfOg', gf/Lsf] cl:dtf dlxnf Ps} /ysf b'O{ kfË|f x'g\ . ubf{sf cg'ej ;d]6s ] f 5g\ . ljdfgaf6 To;}n] t
kfh{g ug{sf nflu lzIff lng cfjZos dfly xft xfN5g\ . l;wf /l ul/aLsf] kfl/jfl/s ¿kdf Tolt e] b efj ofqf u/]/ Ps b]zaf6 csf{] b]z hf"bf
dflgG5 . t/ d'l:nd dlxnfx¿sf] k~hfdf km;]sf g]kfnL dlxnfx¿ gePtf klg dlxnfx¿ PSn} aflx/ ;Da4 b] z sf ljdfg:ynsf, P cfw'lgs a'Vofrfx¿ xf] Û ;fawfg Û
nflu o:tf] lzIff ck3ftsf] ¿kdf ef/tLo gfsf x'b" } vf8L /fi6« k'Ub5g\ . lg:sg gkfpg] 3/s} sfddf ;+nUg ljdfgleqsf ;fy} ;Da'4 b]zdf /x]sf ltdLx¿ Ps cd"No u/uxgf xf}
dflgG5 . d' l :nd dlxnfx¿sf Toxf" s f nDk6 k' ? ifx¿ lrnsf] u/fpg], cfÎgf] >Ldfg\ afx]s c?sf] gf/Lx¿sf] cj:yfnfO{ klg pNn]v ;hfpm cfk"mnfO{ t/ 7fpFdf ;hfpm
;d:ofx¿ s] s:tf 5g\ egL emD6fOdf hfOnfUb5g\ . pgLx¿sf d'v x]g{ gkfpg] k/Dk/f ljBdfg 5 . u/]sf 5g\ . k/Dk/fdf dlxnfx¿ ;w} dxËf] j:q lsg]/ cfw'lgssf] a'l6sdf
kfls:tfgL gf/L dlxnfsf] hLjgaf6 nflu :qL z/L/ eg]sf] ef]Ug] / oftgf dlxnfx¿ clzlIft / cfly{s cj:yf g} ;a} kIfdf ;Ddflgt :yfgdf ePsf]
yfxf x'G5 . ef/t ljZjdf cfly{s lbg] j:t' dfq x'g] u5{ . ;fpbL sdhf]/ ePsf] sf/0f bnfnx¿af6 s' / f ;a} n ] a' ‰ g cfjZos 5 . 6'qmf6'qmfkf/L tof/ kl/Psf] cfe'if0fdf
¿kdf cufl8 a9\b} uPsf] b]zsf c/]laofdf kTgL afx]ssL gf/LnfO{ a]lrg] u/]sf kfOG5g\ h'g ;d:of Toltv]/sf dlxnfx¿sf] hLjgLaf6 s] ltdLx¿ ;Eo b]lvG5 eG7fg]sf 5f} <
¿kdf lrlgG5 . To;df ljleGg wd{ cf"vf nufof] eg] r6fr6 sf6]/ g]kfndf klg /x]sf] kfOG5 . w]/} k};f k|/] 0ff lnO{ cfhsf dlxnfx¿ cfTd
dfGg] dflg;x¿ /x]sf 5g\ . ef/tdf d[To'b08 lbOG5 . To;}n] ubf{ k'?ifsf] sdfpg] cf;df ljb]zdf ;lhn} k};f ;Ddfg / cfTd ljZjf;sf ;fy af"Rg
d'l:nd dlxnfx¿ klg 5g\ cGo vf8L eGbf a9L dlxnfsf] ;'/Iffdf Wofg sdfpg ;lsG5 eGg] e|d k/]/ so} ;Sg] klg b]lvG5 . k'8f;}gL lszf]/n]
xf]Og,
d'ns ' sf dlxnfx¿eGbf s]xL km/s eP lbPsf] k|tLt x'G5 . lg:sfd :qL gf/Lx¿n] zf/Ll/s Pjd\ dfgl;s o; lgofqf ;+ux| df gf/LjfL lrGtgsf] ltdLx¿n] b]vs ] f ;Eoftfsf] P]gdf
klg dl:nd dlxnfx¿ k"0f{ ¿kdf anfTsf/sf] l;sf/ ePdf ck/fwLnfO{ oftgfx¿ ef]Ug] u/]sf] kfOG5 . cj:yfnfO{ k" 0 f{ ¿kdf ljleGg csf]y{ l/sf] lu4n] ltdLx¿nfO{
:JtGq ePsf kfOb}gg\ . stf/df d[To'b08 lbg] / kLl8tnfO{ ljlwk"js { csf{sf] nxnx}df nfu]/ k};f sdfpg] kIfx¿af6 pNn] v u/] s f 5g\ . l;gf] b]lv/x]sf 5g\
;/sf/L ljBfno / dxfljBfnox¿df k|folZrt u/fP/ z'4 u/fpg] ;d]t cf;df 3/jf/} 5f]8]/ ljb]zLPsf ;dfhdf dlxnfsf] oyf]lrt cfb/,
hf];s ' n
} fO{ lgMz'Ns cWoog ug{ kfpg] ljwfg x'gfn] dlxnfnfO{ cGofo gxf];\ kfOG5g\ . t/ pgLx¿nfO{ ljb]zdf ;Ddfg ;'/Iff, ;dfgtf / dof{lbt ltdLx¿ t uxgf xf} uxgf
;'ljwf klg /x]sf] 5 . c? b]zsf] eGbf egL k"0f{ ljrf/ k'TofOPsf] b]lvG5 . s] x'G5, s;/L k};f sdfOG5, ljb]z :yfg sfod /fVg'kg]{ s'/f ;a}n] s] xL/fdf]tL olt ;:tf] 5g\t ahf/df <
cln cln lzIff If]qsf] /Îtf/n] ctM g} l ts d" N o / dfGotfdf s;/L hfg'k5{ sfg'gL Joj:yf s] ;r]ttfk"js { a'‰g' cfjZos 5 . 5}gg\ <
stf/sf] ;jf{Ë ;'gf}nf] aGb} uPsf] dlxnfsf] ;'/Iff Joj:yf pTs[i6 /x]sf] /x]sf] 5 oL s'/fx¿ ga'emL ;f]h} ;Gbe{ ;"rL
kfOG5 . gf/Lx¿sf cf"vf 3'D6f]af6 s'/f k|rf/df Nofpg cfjZos 5 . bnfnx¿ dfkm{t\ ljb]z hfg] u/]sfn] cfrfo{ , s[ i 0fk| ; fb -@)&)_,
cf]n]{/ cIf/sf v]tx¿df pHofnf] $= dlxnfsf] cfly{ s cj:yf ljleGg lsl;dsf b'Mv si6 ef]Ug' kfZrfTo ;flxTosf] ?k/]vf, nlntk'/ x] uxgfx¿ xf] Û
vf]tNb} 5g\ . dlxnfsf] cfly{s clwsf/sf] ljifo k/]sf] 5 . O:nfd wd{sf] cg'ofoL M ;femf k|sfzg . cfˆgf] d"No cfˆg} cl:dtfsf] j:qn]
#= dlxnfsf] ;' / Iff cj:yf eg]sf] lxhf]cfhf rsf{] cfjfhsf ¿kdf stf/df Ps k'?ifn] rf/j6L :jf:gL u'?Ë, ;Demgf -@)&@_, lgofqf 9fs]/ ;'/lIft /fv
/fHosf x/]s If]qsf nflu ;'/Iff p7fOPsf] ljifo klg xf] . o; ljifodf dfG5];"u lax] ug{ kfpg] ePsfn] ;flxTo / gd] l 6Psf lrqx?,
Joj:yf cToGt cfjZos tyf dlxnfnfO{ cfly{s clwsf/ glbPsf] ;Gtfgx¿ w]/} x'g' :jefljs dflgG5 . ck| s flzt :gftsf] Q / zf] w kq, g aGg' slxNo} k|bz{gsf] cfw'lgs P]gf
dxŒjk"0f{ x'g] ub{5 . To;df klg eG] bf]iff/f]k0f klg w]/} g} x'g] u/]sf] gf/L x'g' eg]sf] ;dfhsf] gh/df sf7df8f}F M kßsGof ax'dv ' L SofDk; . l;;fsf] P]gf s'g} klg avt rls{g ;S5
dlxnfx¿sf] ;'/Iff ljz]if ;+jb] gzLn 5 . stf/df k|ltJolQm ;/b/ cfDbfgL glrlgg' / PlSng' xf] eGg] kl/ro k'8f;}gL, bfdf]b/ …lszf]/Ú - k"mn hlxNo} klg au}rF fdf k'mNg'
dflgG5 . lxhf]cfh oqtq dlxnfx¿ $) xhf/ cd]l/sL 8n/ /x]sf] kfOG5 . kfOof] /x]5 Toxf" k'?if dlxnf Ps} @)&)_, gd]l6Psf lrqx?, sf7df8f}F sfF8fsf] b]zdf 8fF8fdf k'mNg] xf]Og .
c;'/lIft x'b" } uPsf] rrf{ ;'lgG5 . stf/sf] d'Vo cfo;|ft] k]6f« l] nod kbfy{ /ysf b'O{ kfË|f x'g' kltkfnL k/Dk/df M /Tgk':ts e08f/ .
@)&% ;fn ebf} #! ut] cfOtaf/ 7

of}g, anTsf/ / xTofdf wd{sf] :yfg


aflnsf lgd{nf kGtsf] anTsf/
/ xTof / To;kl5sf ;a} ultlalwn]
cGofoL zf;g ltg} zf;sn] u/]sf
x'g\ . oL ;a} sfdsf/jfxLnfO{ wd{sf]
s] anTsf/, lx+;f / xTofdf
dlxnfsf] bf]if x'G5 < of] sbflk x'bF g} .
k|fs[lts lgod tf]8]/ dlxnfnfO{
cfqmd0f ul//x] s f 5g\ , k/fk" j {
cj:yf x'g;S5 . of] klg eDeL/
k|s[ltsf] ck/fw g} xf] . of] cgdQf
ljZjJofkL ?kdf anTsf/sf
36gfx? sxflnnfUbf / aa{ /
cfhsf] xfd|f] ;dfhsf] oyfy{ :ki6 gfd lbP/ k/Dk/f, rng, ;+:sf/sf] km]l/ klg bf]if t zf;s, zfsLo sfnb]lv g} . zf;s / zf]ifsn] / zlQmzfnL k'?ifx?af6 x'g] ck/fw cj:yfdf 5 . xfdLn] oxfF 36]sf
u/]sf] 5 . Ps vfnsf dflg;n] ?k lbPsf x'g\ . of] ;+:s[lt xf] o;nfO{ :jefj, zlQmsf] cf8, wfld{s k/Dk/f k|s[ltnfO{ g} r'gf}lt v8f ul//x]sf xf] . pTkfbgdf x'g] lghL :jfldTjsf] 36gfx? x]bf{ h] b]V5f}+ / eofgs
of} g nfO{ /x:osf] ?kdf x] 5 { g \ . df:g] clwsf/ s;}nfO{ 5}g 5g\ / dlxnfnfO{ bf]ifL sf/0f dflg;df zlQm k}bf x'G5 . ToxL ?kdf ;'G5f},+ ljZjdf Tof] :yfg Psbd
;dfhdf Ps vfnsf o:tf dfG5] 5g\ eg]/ lg/+s'ztf nfb]sf x'g\ . agfO/x]sf 5g\ . anTsf/ zlQmsf] sf/0f o:tf ck/fw x'g] u/]sf kl5Nnf] l:yltdf 5 . zlQmsf] ;+:sf/
hf] anTsf/df ;Dk"0f{ kIfdf dlxnfsf] cfh;Dd klg zf;sx?n] t s]jn dlxnfnfO{ u/]sf] 5g\ . To;}n] pTkfbgsf ;fwgdf JofKt ePsf] k'FhLjfbL ;dfhdf
bf]if b]V5g\ . s] anTsf/n] dfG5] To:t} a'‰g] / ug]{ e}xfn], cTofrf/sf] laifo ag]sf] ePsf] lglh:jfldTj x6fP/ dfq o:tf dlxnfx? hxfF PSn} e]6\of] ToxfF
d5{g\ < ;bfrf/, b'/frf/, Jolerf/, bf;tfdf /x]sf dfG5]x?;d]t 5 . anTsf/ eg] s f] vfnsf ck/fwnfO{ x6fpg ;lsG5 . cfqmd0f ul/xfNg] ;d:ofn] k'?ifnfO{
cTofrf/ / ck/fwsf 36gfx? ToxL ?kdf a'‰g] ub{5g\ . andfkm{t lgwf{nfO{ ug]{ s'g} klg ;r]t dfG5]n] of] laifodf ldysx?df kfOg] /fIf;sf] eGbf S¿/
;dfhdf au|N] tL ePsf 5g\ . oL ;a} zf;safx]ssf dfG5]x?n] a'‰g' cTofrf/ xf] . s] anTsf/n] cfk"mnfO{ cfk"mnfO{ tof/L ub{5 . ?kdf lrq0f ub{5 . cd]l/sfdf ^
;jfnnfO{ wd{n] s;l/ x]5{ < o;df kg]{ s'/f s] 5 eg] dflg;n] dfG5] d5{g\ < ;fdfGotof dflg; dflg;aLrdf sf]xL zlQmzfnL dWo] Ps dlxnf ck/fwsf] a}wflgs
wd{sf] e"ldsf s] b]lvG5 < s] eujfg, cfˆgf] nflu u/] s f db}g{ g\ . dflg; t zfl/l/s x'g] / sf]xL lg/Lx x'g] o:tf] aa{/tfk"0f{ s/0fLdf k/]sf] tYofÍ ;fa{hlgs 5 .
tF lhpFb} 5;\ ls dl/;ls;\ < x}geg] sfdsf/jfxL / k| o f;af6 cfqmd0fkl5 dfq 3fOt] Joj:yfnfO{ x6fpg] ;jfn ;a} o;sf] dtnj x'G5 k'FhLjfb aa{/
s] x]/]/ a;]sf] 5;\ < :jL:s]/f xfNb} ag]sf ;a} s'/f cfˆgf x'g\ . x'G5g\ of d5{g\ . jflnsf dflg;sf] ;femf laifo xf] . zf;g Joj:yf xf] . o;nfO{ x6fpg'
Ps a[4fn] af]n]sf s'/fn] dg 5f]of] . dflg;n] zf;sx?af6 d'Qm x'g anTsf/n] zf/Ll/s ?kdf dfG5] zlQmdf cfpg] / pQm clxn]sf] ljZjJofkL cfjZostf xf] .
;a}h;f] kqklqsfdf cfh of] 36gf u/] s f k| o f;x? g} cfˆgf cËeË x'g] / /Qm>fjsf] zlQmnfO{ la:t/ ug]{ sfo{ wd{df ;dfhjfbL /fHoJoj:yf g} ;a}
@ dlxgf nfUbf klg rrf{df 5 eg]/ k/Dk/f, rng / ;+:sf/ x'g\ sf/0f d[To' x'g;S5 . of] cfwfl/t 5 . wd{nfO{ kG5fP/ zf]if0f, ;d:ofx?sf] ;dfwfgsf] Psdfq ;dfwfg
/]l8of]n] ;G;lgk"0f{ agfP/ k|zf/0f eg]/ a'‰g' k5{ . dflg;n] cj:yfsf] anTsf/ h3Go bdg, pTkL8g, cTofrf/, lae]b, xf] . dfgjn] g} Wj:t kf/]sf] dfgj
ul//x]sf] 5 . pQm 36gfsf bf]ifL w]/} cfˆgf] nflu cfkm}+n] ;a} s'/f xf], aa{/ xf] . klxnfsf anTsf/ h:tf ;d:ofx?sf] ;dfwfg ;Eotf ;dfhjfbn] lgdf{0f ug{;S5 eGg]
e};s], d'Vo bf]ifL cem} kqmfp k/]sf]
5}g . dlxgf};Dd lhNnf aGb eof], !
lgdf{0f ul/;s]sf] 5, cfˆg}
;+:s[lt lgdf{0f ul/;s]sf] 5
ljgf]b bfxfn zf;s cyf{t Ps k':tf
cufl8sf zf;s / k'?ifn]
e] 6 g ;ls+ b } g . dflg; ul/aL,
ef]sdl/, cefj, c;'/Iff / k5fl8
s'/f :yflkt dfGotf e};s]sf] 5 . ;a}
;dfhnfO{ Ps}k6sdf ;dfhjfbdf
hgfsf] k|xl/s} uf]nLaf6 Hofg u};Sof] eg]/ a'‰g' k5{ . clxn]sf r]tgfaf6 / ;+:s[lt, k'/fgf d"No / dfGotf, o:tf ck/fwx? w]/} u/] . wd{sf kfg]{ s'/f zf;gJoj:yf g} xf] / of] k|jz] u/fpg' ;Dej x'bF g} . k'h
F L lgdf{0f
eg] @ hgfsf] l:ylt uDeL/ 5 . x] g ] { xf] eg] zf;sx? ;a} ;Eotfdf cj/f]w ug]{ zf]ifs ju{ sf]g} gfddf / j}wflgstfsf gfddf ePsf wd{sf] cf9df rnfPsf 5g\ . o;n] x'g g;Sg] s}of}+ ;dfhdf hgjfbsf]
s/f] 8 f} + ;DklQsf] Iflt e} ; Sof] , cTofrf/af6 hlGdPsf ck/flwx? x'G5 jf 5 . dlxnfsf] bf]if b]Vg] To:tf ck/fwsf 36gfx?sf ;fIfLx? dfgjtfnfO{ Wj:t kf/] s f] 5 / r/0fb]lv g} ;dfhjfbsf] hu a;fNg'kg]{
;/sf/n] bf]ifL k|x/Lsf] s'/f ;'g/] lg0f{o x'g\ . ;fdGtL ;f]r / lrGtg xf] / zf;sLo cem} lhpF b } / au| ] N tL 5g\ . dflg;nfO{ auL{otfdf 9fn]sf] 5 . x'G5 . xfd|f] g]kfnL ;dfh hgjfbL
lng] ubf{ ;a} 5fglag k| l qmof k|f0fL hutdf of}ghGo laifo :jefj xf] . dlxnfnfO{ ;DklQsf] k/Dk/fsf gfddf cem} klg / o;}n] dflg;nfO{ ljj]sxLg agfPsf] huaf6 p7\g' k5{ . xfd|f cfˆgf gLlt
l9;ld; kfl/of] . lgbf]{ifnfO{ y'Gof] / k|fs[lts s'/f xf] . km/s–km/s k|f0fLdf clwsf/af6 al~rt u/] / clt cj}wflgs alg;Sbf klg n'lsl5lk 5 . ;dfhdf ;a}vfndf ;d:ofx? sfo{qmd / of]hgf hgjfbsf] hu
ck/flw ;fljt ug]{ b':k|of; u/] km/s–km/s u'0f sfod ePsf] x'G5 . lgolGqt bf;tfsf] cj:yfdf dflg;x? o:tf] Jojxf/x? ul//x]sf oxL ljj]sxLgtfaf6 hlGdPsf x'G5g\, a;fNg] / cl3 a9\g] vfnsf] x'gk' 5{ .
ck/fwL cfkm}n + ] eGg] ;fa{hlgs eof] . of}g rfxgf k|foM g} efn] / kf]yLdf /fVg]x?n] ef]uljnf;sf] ;fwgafx]s 5g\ . dlxnfx?nfO{ ;fd' l xs h;df wd{sf] ;fy;xof]u /x]sf] x'G5 . clxn] b]lvPsf ;a} ;d:ofsf] ;dfwfg
lkl8t kIf t s'/} 5f]8f}+ ;/sf/L pRr km/s–km/s :jefj x'G5 . dflg;n] s]xL 7fg]gg\ . To:tfn] of}g rfxgfsf] anTsf/n] klg To:t} Hofghfg] To;}n] ;r]t dflg; wd{ la/f]wL x'G5 . To;}leq n'ss ] f] 5 .

h]n leq /x]sf g]skfsf g]tfx?nfO{ v'nfkq


cf] x f] b fsf] JolQm;d] t 5fglag k|of]udf NofO/x]sf 3/kfn'jf hgfa/df
k|lqmofdf c;'/lIft ePsf] eGb} of}g lqmofsnfk dflg; cfkm}n] cEof;
/fhLgfdf ul//x]sf 5g\ . ck/flwx? ul//x]sf 5g\ . s'v/' f, afv|f, ufO{ e};+ L,

ef}lts z/L/nfO{ h]ndf xfn] klg ljrf/nfO{ s}b ug{ s;}n] ;Sg] 5}gg\
zlQmzfnL 5g\ / k|fo To:t} x'G5g\ s's/' cflb ;a}df kf]yLn] rfx]sf] a]nf
eGg] k|i6 5 . clxn];Dd g} sf]xL efn] nufpg] u/]s} 5g\ ha ls efn]df
kqmfp k/]sf] hfgsfl/ 5}g . cs}{ :jefj b]lv/x]sf 5g\, Pp6f efn]
;dfh s:tf] ag]sf] 5 < sf]xL ;Fw}h:tf] cfk"mnfO{ of}gsf nflu cfb/0fLo sd/]8x?, nfn;nfd ;/sf/sf] gfddf htf;'s} cTofrf/ ef]Ug' d'Vo g]tT[ jsf] 6fpsf] d'No tf]Sbf klg xf]Og .larf/ s;}sf] kb xf]Og . larf/
zlQmzfnL t sf]xL lg/Lx tyf lgd'vf cfk"mnfO{ tof/L cj:yfdf /flv/x]sf] tkfO{x?sf] lu/ˆtf/Ln] s]xL zAb eGbf . gem'Sg] a? h]nsf] ;fdgf ug]{ xhf/f}+ lkh8fsf] k|vf{n v8f ubf{ klg ;a{xf/fju{ ;DklQ xf] ;a}n] hf]ufP/
ag]sf 5g\ . clxn]sf] ;fdflhs x'G5 . efn]sf nflu of}g vfgf h:t} n]Vg dg nfUof], lkh8fsf] kvf{n;+u lxDdtk|lt ;j{xf/f ju{n] ;nfd u/]sf] Tof] ;Dej ePg .lsg ls xfdL ;+u /fVg' k5{ . tkfO{x+ ?nfO{ lkh8fdf s}b
Joj:yf g} l7s 5}g, k|fo ;a}n] a]nfa]nfdf rflxg] t/ vfgflagf gafFRg] ;a{xf/fau{sf] dxfg larf/ em'Sg] 5}g . dx;'; ePsf] 5 . t/, u0ftGqnfO{ a}1flgs larf/ lyof] . ul/Psf] 5 ;a{xf/fju{ lkh8f guPklg
dxz'; u/]sf] laifo xf] of] . klxnfsf] h:t} x'bF g} . s] eGg ;lsG5 eg] of}g ;a{xf/fju{sf] Gofosf] af6f] lx8]sf] abnf ehfP/ sDo'lg:6 ;Qfsf] gfddf ;Qf– sd/]8x?, xfdLn] Pp6} s;d lkh8fdf a;]h:t} lhGbuL latfpg
;dfhsf dflns, ;fdGtL / kl5Nnf] eg]sf] rfxgf /fVg] t/ geP klg tkfO{x?nfO{ lu/ˆtf/ ul/Psf] 5 . eQf / nQfdf las]sf dfG5]nfO{ 3[0ff vfPsf sf]xL ;+;bLo cEof;df 5f} . laj; 5g\ . larf/nfO{ JolQmut
;dfhsf k'h F Lklt / 6'Kkfaf6 knfPsf dl/hfg] k|sl[ tsf] x'bF g} . hgtfn] cfˆgf] eljiosf] cfkm} lg0f{o nfu]/ cfp5 . oL b'O{ lbg ;Qf eQfdf sf]xL cw'/f] qmflGt k"/f ug{ eGb} Gofosf] hLjgdf hf]8g\ x] ? / gftfafb s[kfjfb
gjk| l tlqmofjfbLx?sf] af] n jfnf dflg; Pp6f k|f0fL xf], of] k|f0fLsf] ug]{ Joj:yf Nofpg tkfO{n F ] v]ns] f] /dfpg'sf] s'g} cy{ 5}g . tkfO{n F ] lxhf] d}bfgdf 5f} . kl/jt{gsf] df]rf{df / s';L{jfbdf laSg] xf] eGg] nfdf]
ePsf] Joj:yf 5 . ;fdflhs of}g k|s[lt klg To:t}–To:t} vfnsf] e"ldsfs} sf/0f tkfO{nF fO{ h]n xflnPsf ;Tosf] af6f] slxn] ck'/f] / cw'/f] x'g5] g} . sdfG8/ eP/ hgo'4 n8\g] 3fOt] /fhgLlts Oltxf;sf] s'g} cy{ 5}g .
pkl/;+ / rgf, lgod, sfg' g , x'G5 . dflg;df rflxF oxfF zf;sn] ;f/f >dhLljx?n] a'em]sf 5g\ . pgLx? Ifl0fs ?kdf h]ndf s}b eP klg ;To of]4fx? z/L/e/L ad / uf]nLsf kf]sf cfb/0fLosd/]8x?, tkfO{F lu/ˆtf/
d"NodfGotf / rfnrng klg p:t} agfPsf] Joj:yfn] ubf{ cln km/s tkfO{Fx?sf] lu/ˆtf/L lj?4 ;a}n] k'li6 eP/} 5f]8g\ ] 5 cfb/0fLo sd/]8x? af]s/] d?e"lddf e]8fsf] uf]7fnf] nfu]/ x'bF f xfdL w]/} b'vL ePsf 5f} . tkfO{x+ ?sf]
5, wd{df cfwfl/t . lgd'vf, ;f]emf xf] ls em}+ efg kfg]{ u/]sf 5g\ . Gofosf] ax; ul//x]sf 5g\ . hgtfsf] ;a} eGbf axfb'/ / /fhgLlts g]tT[ jdf z/L/sf c+uaf6 lkk lgrf]b{} u'h/f ef}lts z/L/nfO{ h]ndf xfn] klg
hgtfnfO{ tx nufpgsf nflu Pp6f zf;sn] dlxnfdf rflx+ a9L rfxgf eljiosf] nflu cfˆgf] hLjgsf] afhL x'gk' g]{ u'0f lxhf] klg ;To / ef]nL klg ul//x]sf 5g\ . d cfkm} klg hLjg ljrf/nfO{ eg] s}b ug{ s;}n] ;Sg]
sfNklgs tfgfzfxsf] vfFrf] eP/ ltg} x'g,] b}lgsh;f] Tof] Joj:yf geP nufpg] tkfO{x+ ? h:tf of]4fx?nfO{ ;To s} /x]g] 5 . ;Tolj?4 hfnem]n u'h/fs} nfdf] ;do ljb]zL e"ldd} 5}gg\ . d}n] x/]s km]/f x/]s df]8df b'O{
zf;sx? / zf]ifsx? ldn]/ O{Zj/sf] pgLx? clgolGqt e} x fNg] , :qL h]ndf /fv]/ afdk+yL sDo'lg:6 if8\oGq hlt u/]klg s]xL lbgsf] ufOhfqf To;}u/L kl;gf / cfF;' aufP/ kmls{Psf] rf/ zAb n]Vg] u/]sf] 5' . x'g t dnfO{
;[hgf u/]/ p;}n] agfPsf] lgod eGb} hfltnfO{ k"/} lgoGq0fdf /fVg'kg]{ ;/sf/n] lgs} tfgfzfxL sbdsf] ;+st] dfq xf] .d'Vo s'/f alu{o larf/;+u x'F . clxn] klg !@ 3G6f >d u/]/ s;}n] /fd|f] dfGb}g rfx] qmflGtsf/L kf6L{
;a}n] dfGg' kg]{ agfPsf] rng h:tf s'/fx? Jojxf/df NofPsf x'g\ . Nofpb} 5 . hgtfn] k|Zg ul//x]sf 5g\, Oltxf; agfpg] / alu{o ;Qf :yfkgf aNntNn afRg ;s]sf] 5' . g]kfnd} xf];\ rfx] ;+;bLo kf6L{df . lsg ls d}n]
cBfjlw 5 . ;dfhsf] hLjg Jojxf/ lgoGq0f aflx/ uPsf] axfgfdf Gofosf] cfjfh af]Ng clwsf/sf] dfu ug{ ;a} ;+3if{ ug{ tof/ x'g] a}1flgs ;'Gb/ ;+;f/ b]vs ] f o'jfx? ljb]zdf unt lrtsf] tTsfn cfnf]rgf ug]{
ToxL g} 5 . ToxL cg';f/ ;DklQ a]Zofsf] bhf{ lbP/ ;hfosf] Joj:yf
xTofpg] lgod agfPsf x'g\ / zf;sn] u/]sf 5g\ . Ps dfq k'?ifafx]ssf]
ToxL cg';f/ cfk"mnfO{ O{Zj/sf] ;DaGwnfO{ uDeL/ ck/fwsf] bhf{
k|ltlglw agfPsf x'g\ . ToxLcg';f/ lbPsf 5g\ . zf;s / dflg;sf]
lgod, sfg'g lgd'vf / lgwf{ hgtfnfO{ Jojxf/n] ubf{ cG¥ofn / /x:ox? k]
nfUg] rng rnfPsf x'g\ . zf;sn] 5 ls eGg] e|ddf dflg;nfO{ k'¥ofPsf
oxL s'/f s;}n] a'‰g g;Sg] cr]t / 5g\ . ;+ ; f/el/sf ljåfgx?,
d'v{ agfPsf 5g\ . /fhg]tfx?, cg';Gwfgj]Qfx?;d]t
zf;sn] ;f]r], ;a} lrh cfˆgf] of}g lqmofsnfknfO{ /x:osf] laifo
nflu . cfˆgf] nflu x'Fb}g eg] s;}sf] agfP/ cfˆgf cleJolQmx? lbO/x]sf
nflu klg gxf]cf];\ eGg] 7fg] . ToxL 5g\ . ljZj]Zj/ sf]O/fnfn] o;}
eP/ cfk"m d/]kl5 >LdtLnfO{ ;tL /x:onfO{ d'Vo laifo agfP/ cfˆgf
hfg' kg]{ Joj:yf;Dd u/] . zf;ssf s}of}+ s[ltx? k|sflzt u/]sf 5g\ .
nflu cTofrf/ eGg] s]xL nfu]g . o;n] 7"n} ahf/ kfPsf] dtnj x'G5
k/:qLdfly ef]u ug{ kfpg] clwsf/ of] e|ddf ljzfn hgdt 5 / Tof]
pgLx?nfO{ dfq} 5 eGg] lgod hgdt ;dfhdf a9L c/fhs
pgLx?n] g} agfPsf x'g\ . ;fgf aRrf l:yltdf 5 . pgnfO{ >dtLhLn]
ljjfx ug]{, w]/} dlxnf ljx] ug]{, af/Daf/ To; dfldnfdf ;hu x'g ug{ oxLF ;+ljwfg / dfgjclwsf/sf] larf/df h'6g\ ] cfF6 x'gk' 5{ . olb af6f] cfˆgf] eljio b]Vg' kg]{ u0ftGqdf ub{5' . ToxL eP/ xf]nf ;fob ;a}n]
csf{nfO{ x/0f jf xTof u/]/ >LdtL ;emfPsL l5g\ . o;n] k|i6 u5{ pgL ;d]t s'g} k|efx gu/L . oftgf u[xdf ;Tosf] xf] eGg] tkfO{s + f] ;TonfO{ b'Or
{ f/ Joj:yf elgPsf] 5 . dnfO{ ToxL ?kdf lnpg] u/]sf] kfp5' .
vf];/] Nofpg], ;DklQ klg To;}u/L cfkm} o; dfldnfdf slt c/fhs ljleGg d'2f nufO egf{ ;'? ePsf] 5 . lbg s;}n] ckx/0f u/]klg ljrf/ dfg{ ;lxb kl/jf/ a]kQf kl/jf/df cfb/0fLo sd/]8x?, dgdf cg]s
xTofpg] / cfk"m ;j{>i] 7 clg ;a{dfGo lyP . oxfF k|i6 g} 5 ls zf;sLo ;+u} df]g{ ] ;+u} n8\g] s;d vfPsf xftx? s;}n] ;Sg]jfnf 5}gg\ . lrGtf rf;f] / lg/fzf 5fPsf] 5 . ;Ab x'bF f x'bF } klg kqdf JoQm ug{ ;s]g .
zf;s aGg] u/]sf x'g\ . ;dfhdf ToxL :jefj / /x:osf] ?kdf a'‰g]x?sf] clxn] Ps cfk;df le8Gt x'bF 5 } . cfb/0fLo sd/]8x?, juL{o gftfn] lsgeg] u0ftGq Nofpg]x? clwsf/ w]/} n]Vg] eg]/ ;'? u/]sf] lyPF . t/, xft
rng rnfPsf x'g\ . h] u/] klg oxfF 7"nf] eL8 5 / t ;dfhdf xftdf xft sfFwdf sfFw ldnfpg] pb\3f]if d olt a]nf Psbd} efj's lg/fz / dfUg]x? Gofosf] cfjfh af]Ng]x?nfO{ sfKof], d'6s ' f] e8\sg a9]/ eGg vf]hs] f]
zf;sx? b" / frf/L, Jolerf/L, c/fhstf / ck/fw km}ln/x]sf] 5 . u/]sf g]tT[ jx? sf]xL h]n hfbf tfnL cfFvfaf6 cfFzs ' f wf/f alu/x]sf] x'G5' . h]ng]n x'ge] P, xfd|f 5f]/f5f]/Ln] aufPsf] s'/f klg cg]s ;f]r;+u e'Ng k'u5 ] '.
cTofrf/L s]xL gx'g] eP . dlxnfsf] o;n] ;a} If]qnfO{ ufFh]sf] 5 / sf]xLn] s';L{ kfpFbf tfnL sf]xLn] g]tf x'g t d s'g} kf6L{sf] sfo{stf{ t xf]Og . /ut s] sf] nfuL lyof] eGg] efj's 5f]6f] x/km sf]/] . kqsf] cGTodf 5' .
:yfg ;dfhdf l/Qf] agfO{of], blnt sDo'lg:6 cfGbf]ngdf klg ;d:of kfpFbf tfnL ;a} tfnL ahfPs} 5g\ < ;a}sf] k'a{ sfo{stf{sf] x}l;otn] alu{o k|:g p7]sf] 5 . tkfO{xF ?sf] lu/ˆtf/Ln] ax';V+ os hgtfsf] ;'Gb/, ;'vb / ;d[4
/ >d ug]{ dfG5]x?nfO{ ul/j / ag]/ cfpg] u/]sf] 5 . of}g dfldnf oL / o:t} k|Zgn] lgs} ;tfpg] u/]sf] dfof nfu]/ cfpF5 . ;'Gb/ ;+;f/ lgdf{0f ;lxb kl/jf/nfO{ yk kL8f ylkPsf] ;+;f/sf] pbosf] nfuL hlt;'s} h]ng]n
lgd'vf pg}n] agfPsf x'g\ . bf;, ;Eo, ;+oldt / cg'zfl;t eP/ 5 . o;sf] pQ/ lbg] x}l;ot xfdL;Fu ug]{ c7f]6 u/]sf] k'a{ sfo{stf{sf] x}l;otn] 5 . cfb/0fLo sd/]8x?, tkfO{s F f] 3fOt] / oftgfsf] ;fdfgf ug{ k/]kgL larf/
e"bf;, /}tL, ls;fg / sfdbf/nfO{ ;dfwfg x'g] laifo xf] t/ oxfF 5}g . ;DemFbf cfqmf]; / kL8fn] w8\sg b'O{ ;Ab JoQm gu/L a:g ;s]g . z/L/ lkh8fleq latfpg lgs} g} si6 ;lx eP ;a} ;Dej x'g5 ] .
clwsf/laxLg ltg}n] agfPsf x'g\ . zf;gJoj:yf / zlQmsf] s]Gb|Ls/0fn] lgs} a9]sf] a9} 5 . s] ug]{ cfk"mnfO{ hgo'4sf] Ph]G8f :yfkgfsf] ljifo ;+u ePsf] xf]nf Oltxf;n] ;a}sf] ;lx kqaf6 labf=========
zf]if0f, pTkL8g, bdg, lje]b / o;nfO{ ;dfwfg x'g lb+bg} . sG6«fn] ug{s ' f] ljsNk 5}g . sDo'lg:6 hf]l8Psf] ljifo lkh8fdf /fv]/ x'ge] P d'Nof+sg ug]5 { . larf/ s;}sf] u'6 pxL l6sf/fd jnL
8 @)&%
sf= lh=;fn
k|= ebf}
sf= b=#! g+ut] cfOtaf/
= !^#÷@)^#÷^$

;/sf/==== kbdaxfb'/ /fO{ …ljsf;Ú / cf]dk|sfz


k'g 5g\ . cGo kfFr s]Gb|Lo ;b:o
d2t k'¥ofpg] ljZjf; /fhgLlts
ljZn] i fsx?n] u/] s f 5g\ .
cg';Gwfgdf /x]sf]n] u}/sfg'gL y'gfdf
g/flvPsf] eGg] ljkIfLsf] lnlvt
b]lvPsf] kl/k|I] odf g]kfnsf] ;+ljwfgn]
k|Tofe"t u/]sf] j}olQms :jtGqtfsf]
p7fPsf xf}Ú+ k|jQmf k|sf08n] eg] .
cfk"mx?n] r'gfjcufl8 b]lv g} eGb}
u/] klg jftf{sf cfwf/e"t ljifoj:t' klg ljleGg cleof] u df k| x /L /fhLgfdfsf] 36gf ePsf] If]q g]skf hjfkm /x]sf] b]lvG5 . xssf] pkef]u ug{af6 oL lgj]bs cfPsf] g]kfndf gful/snfO{ /fhgLlts
tof/ kf/]sf] 5}g eg] ljb|fx] L kIfnfO{ lx/f;td} 5g\ . k|jQmf k|sf08sf] u[x gu/ xf] . o;df ldltM @)&%.%.!, al~rt x'g uPsf] ljifodf of] Ohnf; clwsf/;lxt /fHoJoj:yfdf ;xefuL
jftf{ af/] s'g} cf}krfl/s hfgsf/L g]skfdflysf]===== ;/sf/sf]===== @)&%.%.& / @)&%.%.!* ut] log} ;+j]bgzLn ePsf] 5 . u/fpg / ;d:of ;dfwfg ug{ bnfn
u/fPsf] b]lvFb}g, o;n] klg ;/sf/ Joj:yf ;'b9[ x'g] atfpFb} To;nfO{ utljlw ul//x]sf] 7x/ ub}{ pgnfO{ lgj] b s ePsf] qmdzM aGbL gful/ssf] df}lns xs s'l07t ;+;bLo c;kmn eO;s]sf] / hgtfsf]
jftf{kl| t Tolt uDeL/ ePsf] 5 h:tf] /f] S g r' g fj layf] N g] / ljhoL u}/sfg'gL y'gfdf /fv]/ j}olQms k|ToIfLs/0f )&%–WH–)))^, )&%– x'Fbf df}lns xssf] k|rngsf] nflu /fHo;Qf j}1flgs ;dfhjfbL Joj:yf
b]vfpb}g a? jftf{sf] q'k kmfn]/ pDd]bjf/nfO{ tTsfn /fhLgfdf lbg :jtGqtfsf] xs s'l07t ug]{ clwsf/ WH–)))(, )&%–WH–))!^ ad o; cbfntaf6 Pp6} JolQmsf] :yfkgf ug{s ' f] ljsNk g/x]sf] s'/f
;/sf/ k"/} bdgsf] tof/Ldf 5 ls pbL{ hf/L ug]{ 3f]if0ff ul/Psf] lyof] . ;/sf/, ltgsf dftxftsf lgsfo / l/6 lgj]bgx?df lgj]bsnfO{ y'gfdf u}/sfg'gL y'gfsf] ;DaGwdf k6s– clxn] k'li6 ePsf] atfP .
eGg] b]vfpF5 . r'gfjs} a]nf klg pDd]åf/x?nfO{ lgsfodf sfo{ / t lhDd] j f/ /fVbf afWofTds ?kn] kfngf ug{k' g]{ k6s cfb]z hf/L ug{' k/]sf] ;Gbe{df cfˆg} cbfntsf] cfb]z gdfg]/
-^_ ;/sf/ jftf{ eGb} lxFl8/x]sf] pDd]åf/L lkmtf{ lng cfu|x ul/Psf] clwsf/LnfO{ gePsf] 7x/ ;d]t u/]sf] sfo{ljlw kfng gul/Psf], y'gfdf sxL o; cbfntsf] cfb]z lg:t]h cf]nL ;/sf/ kmf;LjfbL ofqfdf
5 t/ cy{ dGqfno ljb|f]xL zlQmsf lyof] . w]/n} ] lkmtf{ ;d]t lnPsf lyP . 5 . ;a}nfO{ o;k|lt uDeL/ aGg ;d]t /fVg cg'dlt dfUbf / lbFbf s] s'g kfg]{ / 5Ng] k|oTg ul/Psf] t xf]Og < nfu] s f] n ] ;/sf/ hgtfaf6
g]skf ebf} ! ut]bl] v rf/ dlxg] ;'/IffsdL{nfO{ ;r]t u/fOPsf] 5 . k|of]hgsf lglDt y'gfdf /fVg'kg]{ xf] < eGg] cfz+sfsf] cfef; ;d]t x'g sl6;s]sf] atfP . g]kfnL hgtfn]
d'Vo g]tf ljKnjnfO{ k|sfp ug{ %) ;f]sf] cfwf/ / sf/0f vf]nL cfb]z uPsf] 5 . ljlwsf] zf;g ePsf] cfˆg} ana'tfdf p7fPsf] qmflGt -
s/f]8 lgsf;L u/]/ u[xdGqfno ;+u7g lj:tf/ tyf ;'b9[ cleofgdf cbfntsf] cfb]zsf] kfnfgf ;/sf/n]
xf]ldPsf] cj:yf 5 . o;sf] k|efj gu/]sf] 7x/ ub}{ cfb]zdf elgPsf] 5 u/]sf] gkfOPsf] eGg] ;d]t sf/0f nf]stflGqs d'n'sdf o:tf] sfo{ hgo'4_nfO{ k|r08n] wf]sf lbPs} sf/0f
k7fPsf] 5 . o;n] klg ;/sf/ s'g} b]vfO{ o; cbfntaf6 k6s–k6s sbflk IfDo x' g ;Sb} g / o; hgtfn] /fi6«3ft, e|i6rf/, dxFuL,
b]ze } / tNnf] tx;Dd k/]sf] / ;+u7g cbfntaf6 Pp6} JolQmsf] u}/sfg'gL
cj:yfdf klg jftf{ grfx] s f] lgdf{0f tyf lj:tf/ / hgk|ltlglwnfO{ aGbL k|ToIfLs/0fsf] cfb]z hf/L cbfntn] u/]sf] cfb]zsf] dof{bfsf] t:s/, cefj, xTof–lx+;f, anfTsf/
y'gfsf] ;Gbe{df sxL o; cbfntsf]
b]vfp5 . /fhLgfdf lbg] jftfj/0f lgdf{0f ug]{ cfb]z lg:t]h kfg]{ / 5Ng] k|oTg ePsf] b]lvof] . xfn bfª lhNnf, kfngfsf] nflu g]kfnsf] ;+ljwfgsf] v]Kg' k/]sf] pgn] atfP . …k|r08
-&_ ;/sf/L g]skfdf klg tLj| sfo{qmd rln/x]sf] 5 . ul/Psf] t xf]Og < eGg] cfz+sfsf] t'n;Lk'/ pkdxfgu/kflnsf j8f g+= wf/f !@* -$_ sf] clwgdf /xL cGo a]kms'k ePkl5 g} hgo'4sf] ;'/fsL
cGt/lj/f]w 5 . k|d s]kL cf]nL / o:t}lardf zlgaf/ sflnsf]6 cfef; ;d]t x'g uPsf] 5 . % 3 nfOgdf ad ljikmf]6 u/fO{ st{Jo pko'Qm cfb]z ;d]t hf/L ug{k' g]{ / 3fF6L lgdf]7\g tNnLg s]kLx?n]
dfwj g]kfnaLr klg kl5Nnf] ;do lhNnfsf] g/xl/gfy ufpFkflnsfsf] To:t} ljlwsf] zf;g ePsf] Hofg d'2fdf ljkIfL lhNnf k|x/L cj:yf cfpg ;Sb5 . o:tf] cj:yf lgn{Hhf;fy cfh xfd|f] xftdf xTs8L
b"/L emg\ a9]sf] 5, t/ k|wfgdGqL j8f gDa/ ^ / & sf j8f cWoIfn] nf]stflGqs d'ns ' df cbfntsf] cfb]z sfof{no bfªn] ldlt @)&%.%.@) cfpg glbg /fHosf lgsfox? cem nufOof] . olQs}df qmflGt /f]lsg]jfnf
jnLn] g]kfn lgs6 dflgg] kf08]nfO{ :yfgLo txdf l;+xb/af/sf] e|i6 / pNn+3g ug{' IfDo x'g g;Sg] km};nf b]lv nfu" x'g] u/L lx/f;tdf /fvL a9L uDeL/ / lhDd]jf/ x'g} kb{5 . 5} g . a? o;sf] d" N o s] k L–
jftf{ 6f]nLsf] ;+of]hs agfpg' cfkm}dF f sld;gvf]/n] :yfg cf]u6]sf] eGb} ub}{ cfb]z kfngf u/fpg ;+ljwfgsf] cg';Gwfg u/L kfpF egL cg'dlt dfu gful/ssf] j}olQms :jtGqtfsf] k| r 08x?n] ltg{ g;lsg] x' G 5Ú
z+sf:kb / pb]snfUbf] 5 . o;n] lj/f]w:j?k /fhLgfdf lbPsf 5g\ . !@* -$_ sf] cwLgdf /xL cGo u/]sf]df ldlt @)&%.%.@$ df bfª pkef]usf] ljifodf ;/sf/ tyf k|sf08n] eg] .
klg ;/sf/ jftf{ grfx]sf] xf] ls o;/L /fhLgfdf lbg]df j8f g+= ^ sf pko'Qm cfb]z hf/L ug{k' g]{ cj:yf b]pv'/L lhNnf cbfntaf6 ldlt ;/sf/ dftxtsf lgsfox? c/fhstf=====
t'n/fh ljs …b}n]vLÚ / j8f g+= & cfpg ;Sg]tkm{ ;/sf/sf] Wofgfsif{0f @)&%.%.@& ;Dd klxnf] k6s lbg c;+jb] gzLn / u}/lhDd]jf/ x'g] 5'6sf] hGdb]j h};L, sdn a'9f, afa'/fd e';fn
eGg] s'/fsf] k'li6 u5{ . * Dofb yk u/]sf] b]lvG5 . oL nflu of] cbfnt df}g /xg g;Sg]tkm{ / ;'lbk ab]j{ fnfO{ sf/jfxL ul/Psf]
-n] v sM qmflGtsf/L kqsf/ sf bnaxfb'/ ljs …k|sfzÚ /x]sf u/fPsf] 5 . z'qmaf/ k|sf08sf] aGbL
5g\ . pgLx?n] /fhLgfdf lbg'sf] k|ToIfLs/0f l/6 lgj]bgdfly ePsf] aGbLnfO{ ;d]t kqmfp ug{ ldlt ljkIfL g]kfn ;/sf/ / ;/sf/ 5 . g] k fn kqsf/ dxf;+ 3 sf
;+u7g g]kfnsf s]Gb|Lo cWoIf x'g ._ k5fl8 sf/0fx?df ufpFdf 7"nf ;fgf cfb]zsf] k"0f{kf7M @)&%.%.!( -r=g+= ^!*_ af6 bfª dftxtsf lgsfox? / lhDd]jf/ k"j;{ lrj;d]t /x]sf rnfpg] g]skfsf]
;jf] { R r==== kbsf ;a} hgk|ltlglwx? e|i6rf/ ;jf]R{ r cbfnt, ;+oQ
' m Ohnf; b]pv'/L lhNnf cbfnt;dIf Onfsf kbflwsf/Lx?sf] ;d] t uDeL/ dWosdf08cGtu{t Ao"/f] ;b:o Pj+ kf6L{
x'Fbf df}lns xssf] k|rngsf] nflu / sld;gdf 8' a ] s f] / o;af6 dfggLo GofofwLz >L clgns'df/ k|x/L sfof{no t'n;Lk'/ bfªaf6 Wofgfsif{0f u/fOPsf] 5 . ctM oL lgs6 qmflGtsf/L kqsf/ ;+u7g,
o; cbfntaf6 Pp6} JolQmsf] ;dfhnfO{ cFWof/f] ;'?ªtkm{ ws]Ng] l;Gxf cfg'dlt dfu u/]sf]df ;f]xL ldltdf l/6 lgj]bsnfO{ u}/sfg'gL y'gfdf g]kfnsf lgjt{dfg cWoIf x'g\ eg] h};L,
u}/sfg'gL y'gfsf] ;DaGwdf k6s– sfd ePsf] atfPsf 5g\ . dfggLo GofofwLz >L k|sfzdfg pQm cbfntaf6 lghnfO{ kqmfp /fv] s f] b] l vF b f cfh} aGbL a' 9 f, e' ; fn / ab] { j f o;}
k6s cfb]z hf/L ug{' k/]sf] ;Gbe{df k"jj{ 8fWoIf ljsåon] s]Gb|bl] v l;+x /fpt ug{k' g]{ oy]i6 ;a'b k|df0fx? ldl;n k| T oIfLs/0fsf] cfb] z hf/L x' g ] sdf08cGtu{tsf] lhNnf ;ldlt ;b:o
sxL o; cbfntsf] cfb]z lg:t]h k|b]z ;/sf/ hgtfsf] Ph]08f / cfb]z )&%–WH–))@* ;+nUg /x], ePsf] gb]lvPsf] sf/0f 7x/] s f] n ] lgh v8\ u axfb' / Pj+ qmflGtsf/L kqsf/ ;+u7gsf]
kfg]{ / 5Ng] k|oTg ul/Psf] t xf]Og <Ú qmflGtsf/L cfGbf]ngsf ;fy} ltgsf ljifoM aGbL k|ToIfLs/0f . hgfO{ kqmfp k"hL{ hf/L ug{ OGsf/ ljZjsdf{nfO{ u}/sfg'gL y'gfaf6 o; axfnjfn s] G b| L :o ;b:o x' g \ .
eg]/ ;/sf/dfly ;jf]{Rrn] uDeL/ g]tf sfo{stf{ dfly kmfl;i6 tl/sfn] v8\uaxfb'/ ljZjsdf{ k|sf08sf] u/]kl5 ;f]xL 36gfsf] ljifodf ldlt cbfntsf d'Vo /lhi6«f/sf] /f]xj/df kfFrh } gfnfO{ kf6L{sf] ;fwf/0f ;b:o
k|Zg p7fOPsf] 5 . r/d bdgdf pq]sf]n] g}ltstfsf xsdf jL/]Gb| ljZjsdf{ ==== lgj]bs @)&%.%.@) df h?/L kqmfp k"hL{ 5f8L ;f]sf] lg:;f ldl;n ;fd]n ;d]t g/xg] u/L lgisf;g ul/Psf]
o;}u/L, g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf cfwf/df /fhLgfdf lbg afWo ePsf] lj?4 hf/L u/L l/6 lgj]bsnfO lhNnf k|x/L /fVg" . k|:t't l/6 lgj]bssf] cfb]zsf] O{Grfh{ ;'bz{gn] laxLaf/ lj1lKt hf/L
g]tf df]xgaxfb'/ sfsL{ …hLjGtÚ / k|li6s/0f lbPsf 5g\ . v'Nnf ?kdf k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ifb\sf] sfof{no ef]hk'/sf] ldlt @)&%.%.@) k"0f{kf7 tof/ ug{ ;do nfUg] x'bF f of] u/]/ hfgsf/L lbPsf 5g\ .
s[i0fk|;fb wdnf …uDeL/ÚnfO{ af6f]sf] /fhgLlts bn vf]Ng kfpg], ljrf/ sfof{no, sf7df8f}F ;d]t ==== ljkIfL -r=g+= $)&_ ad] kq;fy Onfsf ;+lIfKt cfb]z hf/L ul/lbPsf] 5 . lg:sfl;t ;a} hgfdfly kf6L{ /
Dofbafx]s @$ 306fleq cbfntdf / cleJolQm, sfo{qmd hgtfdfem lgodadf]lhd k]zL ;"rLdf r9L k|x/L sfof{no t'n;Lk'/ k7fOPsf] / GofofwLz GofofwLz kqsf/ ;+u7g;DaGwL kf6L{n] lnPsf]
lnlvt hjfkm;lxt aGbLnfO{ n}hfg kfpg] clwsf/ ;+ljwfgn] g} k]z x'g cfPsf] k|:t't l/6 lgj]bgdf ldlt @)&%.%.@$ df @)&%.%.@) O{lt ;Djt\ @)&% ;fn ebf} @( lg0f{olj?4 c/fhstf dRrfpg], kf6L{
pkl:yt u/fpg ;jf]R{ r cbfntn] lbPsf]df ;/sf/n] To;ljk/Lt bdg lgj]bssf] tkm{af6 ljåfg\ jl/i7 b]lv @)&%.%.@& ;Ddsf] nflu bfª ut] /f]h ^ z'ed\ ==== . g]tT[ jlj?4 ;fdflhs ;~hfnx?df
;/sf/nfO{ cfb] z lbPsf] 5 . / lu/ˆtf/ h:tf u}/sfg'gL /j}of clwjQmfx? >L r08]Zj/ >]i7, >L b]pv'/L lhNnf cbfntaf6 Dofb yk nkm·f===== e|fds ;dfrf/ ljt/0f ug]{ / ;+u7gsf
u}/sfg'gL ?kdf lu/ˆtf/ u/L k|x/L sfod /fv]sf] pgLx?sf] wf/0ff 5 . t'n;L e§, >L pk]Gb| s]z/L Gof}kfg], u/]sf] b]lvP tfklg Dofb yk u/]sf] u/]sf] nkmËf jftf{ 6f]nLdf u7g u/]/ lhDd]jf/ ;fyLx?dfly xftkft ug]{
lx/f;tdf y'gfdf /fv]sf] hgfpFb} l/xf …l;+xb/af/ ufpFufpFdf cfPsf] >L Ps/fh e08f/L, >L z]/axfb'/ cfb]zdf Dofb yk ug{'kg]{ cfwf/ / b]z / hgtfsf] ;d:of ;dfwfg xf]Og h:tf unt xs{t u/]sfn] kf6L{sf]
ug{ dfu ub} { wdnf k' q r] t g gSsnL /x]5, of] Joj:yf ljsf; s]=;L=, 8f= >L ;'/]Gb| e08f/L / 8f= sf/0f pNn]v ePsf] b]lvPg . ldlt ls qmflGtsf/L zlQm g]kfn sDo'lg:6 ;fwf/0f ;b:o ;d]t g/xg] u/L
zdf{åf/f bfo/ aGbL k|ToIfLs/0f vr{d} rsf]{ sldzg, e|i6rf/ / k};f >L rGb|sfGt 1jfnL tyf ljåfg @)&%.%.@* b] l v cfh ldlt kf6L{ / ltgsf g]tf–sfo{stf{nfO{ r]Kg], lgisf;g sf/jfxL ul/Psf] hgfOPsf]
l/6dflysf] z'qmaf/ ePsf] ax;kl5 vfP/ sd{ r f/L egf{ ug] { /x] 5 Ú clwjQmfx? >L slknrGb| kf]v/]n, @)&%.%.@( ;Dd lbg @ Dofb yk k]Ng] / l;Wofpg] if8\oGq b]lv/x]sf 5 . ;+u7gleq} /x]sf lhDd]jf/
GofofwLz bLks/fh hf]zLsf] Psn /fhLgfdf lbPkl5 bnaxfb'/n] eg] >L ;'lgn kf]v/]n, >L of]u]Gb|axfb'/ u/]sf] klg ldl;naf6 b]lvg cfPg . 5f}+ .Ú pgn] kf6L{sf bh{gf}+ g]tf JolQmx?af6} ;+u7g g]tT[ jaf/] cgu{n
Ohnf;n] ;/sf/, u[xdGqfno, bfª …hgtfaf6 rsf]{ s/ p7fP/ uf]hLdf clwsf/L, >L v]dfgGb clwsf/L, >L k6sv:–k6s o; cbfntaf6 sfo{stf{nfO{ em'7f cf/f]k / h]ndf k|rf/, …;dfgfGt/ ;+u7gÚ lgdf{0fsf] xf}jf
k|x/Lnufot ljkIfLx?sf] gfddf cfb]z xfNg] sfddf ufpFkflnsfsf cWoIf lzjs' d f/ ofbj, >L xl/axfb' / cfb]z eO{ aGbLnfO{ 5f8\bf klg tyf /fv]/ jftf{sf] cfXjfg ug'{ xf:of:kb tyf kf6L{n] kqsf/ ;+u7g g]tT[ jaf/]
ePsf] xf] . ax; Ps gDa/ Ohnf;df / pkfWoIf nfu]kl5 xfd|f] lj/f]wsf v8\sf, 8f= ;'lgnk|;fb vltj8f, >L ldlt @)&%.%.!( df kqmfp k"hL{ dfq ePsf] atfP . ;/sf/df lnPsf] lg0f{o pNn+3g ub}{ lhDd]jf/
z'qmaf/ ePsf] lyof] . bf];f| ] k6s klg cfjfh sfd nfu]g / of] s8f sbd lr/~hLlj 9sfn, >L dw' s ' d f/ hf/L ug{ cg'dlt k|bfg gePsf] a:g]eGbf aflx/sf dfG5]x? a6'n]/ ;fyLx?dfly g} ;fj{hlgs :yndf
;jf] { R rsf] cfb] z df l/xf ePsf rfNg k¥of] .Ú pgLx?n] g]skfdfly rf}nfufO{, >L ljgf]bs'df/ clwsf/L, cj:yfdf ;d] t lg/Gt/ y' g fdf jftf{ agfP/ g]skfnfO{ 5Sofpg xftkft ug{s ' f ;fy} ;+u7gaf/] unt /
g]tfåonfO{ k|x/Ln] ;jf]R{ r cbfnt /fHon] hf/L /fv]sf] u}/sfg'gL ?kdf >L n]vgfy :j0f{sf/ / ljkIfL g]kfn /flvPsf] sfo{nfO{ sfg'g;Ddtsf] vf]h]sf] wf/0ff pgsf] 5 . ;fFlRrs} e|fds xNnf rnfO/x]sf] kl/l:yltlar
kl/;/af6} lu/ˆtf/ u/L csf] { bdg / x:tIf]k u/]sf]k|lt ;d]t ;/sf/sf] tkm{af6 ;xGofofwLjQmf >L y'gf eGg ;lsg] cj:yf /x]sf] dfGg jftf{ ug]{ ;/sf/n] cfGbf]ngdf /x]sf sf/jfxLsf] lj1lKt cfPsf] xf] . sf/jfxL
cleof]udf bfª k'¥ofP/ lhNnf k|x/L c;xdlt hgfP . ltgsf g]tf / Zofds'df/ e§/fO{n] ug{'ePsf] ax; ldn]g . o;/L sfg'gL k|lqmof g} k"/f kf6L{sf g]tf sfo{stf{dfly bdg, em'7f ug{s ' f] csf]{ uDeL/ sf/0f klg pNn]v
sfof{no 3f]/fxLdf aGbL agfO/flvPsf] sfo{stf{nfO{ v'nf ?kdf /fhgLlt ;d]t ;'lgof] . gu/L lgj]bsnfO{ k'gM kqmfp u/L d'2f vf/]h tyf v'nf /fhgLlts ul/Psf] 5 . kf6L{sf] cfGtl/s ;"rgf
5 . ToxfF pgLx?dfly ad lj:kmf]6sf] cleofgdf efu lng lbg'kg]{ atfP . o;df y'gfdf /x]sf v8\uaxfb'/ y'gfdf /fv]sf] sfo{nfO{ sfg'g;Ddt ultljlw ug{af6 /f]s gnufP/ b]vfpg r'xfP/ uDeL/ uNtL u/]sf] hgfOPsf]
cleof]u nufOPsf] 5 . g] s kfn] u/] s f] hgk| l tlglwsf] ljZjsdf{sf] xsdf lghsf efO{ jL/]Gb| eGg ldNg] gb]lvFbf lgj]bg dfu ;/sf/nfO{ r'gf}lt lbP . g]skf 5 . ;fy} cfOGbf kf6L{n] sf/jfxL u/]sf
o;cl3 sfe| ] / g' j fsf] 6 df /fhLgfdfsf] cfXjfgkl5 otf ljZjsdf{n] d]/f] bfh' v8\uaxfb'/nfO{ cg';f/ ;jf]{Rr cbfnt lgodfjnL, Odfgbfl/k"js { ul/g] jftf{sf nflu JolQmx?n] rnfpg] cgu{n / e|fds
nufOPsf] …cfuhgLÚ / …;+ul7t /fhLgfdf lbP/ ljsåon] klxnf] /]s8{ u}/sfg'gL y'gfdf /fv]sf]n] y'gfaf6 @)&$ sf] lgod #& -s_ adf]lhd ;b}j tof/ /x]sf] klg :ki6 kf/] . ;dfrf/sf] e| d df gkg{ ;d] t
ck/fwÚ cleof]u k|dfl0ft x'g g;s]sf] agfPsf 5g\ . /fhLgfdfsf] nx/ d' Q m ul/kfpF egL aGbL aGbL k|ToIfLs/0fsf] cfb]z hf/L g]skfsf g]tfx?nfO{ ef}lts ?kd} hg;d'bfo / cfd;+rf/dfWodnfO{
7x/ ub}{ l/xf ebf} !* / @% df l/xf casf lbgdf b]ze } / rNg] ljZjf; k|ToIfLs/0fsf] l/6 lgj]bg bfo/ x'g] 7x5{ . l;WofP/ ;/sf/ cl3 a9] klg hfgsf/L;lxt clkn ul/Psf] 5 .
ug{ ;jf]{Rrn] cfb]z lbPsf] lyof] . g]skfsf g]tfx?n] u/]sf 5g\ . ;fy} ug{'ePsf]df lgj]bsnfO{ bfª lhNnf oL l/6 lgj]bsnfO{ u}/sfg'gL /fi6«jfbL g]kfnLn] p7fPsf] qmflGt :d/0fLo 5, o;cl3 kf6L{n]
t/, nuQ} lu/ˆtf/ ul/Psf] lyof] . p;n] /fhLgfdf lbP/ /fli6«otf / t'n;Lk'/ pkdxfgu/kflnsf j8f y'gfdf /fv]sf] ;DaGwdf o; cbfntn] g/f] l sg] lhls/ ub} { g] s kf;F u qmflGtsf/L kqsf/ ;+u7g, g]kfnsf]
u}/sfg'gL ?kdf lu/ˆtf/ u/L y'gfdf hgtfsf] kIfdf / hg3ftL, gDa/ % 3 nfOgdf ad ljikmf]6 u/fO{ ldlt @)&%.%.!, @)&%.%.@& / /fhgLlts k|lt:kwf{ ug{ g;s]kl5 g]tT[ j;lxt ;Dk"0f{ kbflwsf/L kbk"lt{
/fv] s f] eGb} l/xfO{ s f] dfu ub} { e|i6frf/Llj?4 cfk"mnfO{ pEofpg klg 8\o'6Ldf vl6Psf DofbL k|x/L ljgf]b @)&%.%.!* df ;d]t u/L tLg ;/sf/ / u[xk|zf;g bdg / em'7f u/]sf]kl| t cfklQ hgfpFb} kf6L{ / ;+u7g
b'j}hgfsf] tkm{af6 wdnfsf 5f]/f ;Dk"0f{ hgk|ltlglwx?nfO{ cfXjfg rf}w/L ;d]t ( hgf 3fOt] ePsf]df k6s;Dd aGbLnfO{ d'Qm ul/lbg" egL d'2fsf] ;xf/fdf km:g k'us ] f] pgsf] g]tT[ jlj?4 cgu{n k|rf/ / jQmJoafhL
r]tg zdf{n] l/6 btf{ u/]sf lyP . u/]sf] 5 . of] /fhLgfdf 36gfnfO{ 3fOt] ljgf]b rf}w/Lsf] pkrf/sf] aGbL k|ToIfLs/0fsf] cfb]z hf/L egfO{ lyof] . ;fy}, k|sf08n] cfk"m ub}{ e|fds ;dfrf/ km}nfOPsf]kl| t
sfsL{ / wdnf;lxt g]skfsf kfFr g]skfsf] /fhgLlts k|efjsf] ?kdf qmddf d[ T o' ePsf] s;' / sf] u/]kZrft klg cbfnt kl/;/sf] ;/sf/;Fu Hofgsf] eLv gdfUg] ;d]t kf6L{sf] sfof{no ;lrj w'jn | ] ebf} !!
kf]ln6Ao"/f] ;b:o ljleGg lhNnfdf /fhgLlts j[Qdf x]l/Psf] 5 . g]skfn] cg';Gwfgsf] qmddf kqmfp u/L bfª, ;]/f]km]/f]af6} tTsfn} oL lgj]bsnfO{ k|i6 kf/] . …;fdflhs bnfn ;/sf/;Fu ut] …e|ddf gkg{ cfu|xÚ lzif{sdf Ps
;/sf/n] k|x/L lx/f;tdf y'gfdf /fVb} lnPsf] jt{ d fg bnfn ;+ ; bLo lhNnf cbfnt b]pv'/Laf6 ldltM kqmfp u/L y'gfdf /fv]sf] eGg] qmfflGtsf] cufl8 Hofgsf] eLv dfUg] k|;
] lj1lKt hf/L u/]/ v08g ub}{
cfPsf] 5 . y'gdf /flvPsf cGo Joj:yfsf] ;f6f] j}1flgs ;dfhjfb @)&%.%.@) af6 nfu" x'g] u/L klxnf] lgj]bssf] syg /x]sf] b]lvPsf] / s'/f cfpFbg} , alnbfg lbg tof/ eP/} kf6L{sf] cflwsfl/s wf/0ff ;fj{hlgs
;b:ox?df pdf e' h ] n …lzn' Ú , :yfkgfsf] nIonfO{ glhs Nofpg k6s lbg * Dofb yk lnO{ lgj]bsnfO{ lg/Gt/ y'gfdf /fv]sf] cnkq kfl/Psf qmflGtsf] em08f u/]sf lyP .

If]Kof:q k|sfzg s]Gb|åf/f k|sflzt, ;Dkfbs M /fh]Gb|k|;fb lrdf}l/of, sfof{no M yfkfufpF, sf7df8f}F, df]afOn M (*$!$)#*%!,
E-mail : chhepyastra@gmail.com,website: www.janakhabar.com d'bs
| M lwDn] ckm;]6 k|;
] , b]jLgu/, kmf]gM %!&@^%%

Anda mungkin juga menyukai