Τεχνικά μιλώντας , πεντατονική είναι οποιαδήποτε κλίμακα που αποτελείται

από 5 νότες (Penta = Πέντε και Tone = νότα ) αρχίζοντας

από οποιαδήποτε νότα του μουσικού αλφάβητου.

Όμως , μαθαίνοντας ΜΟΝΟ ΔΥΟ διαφορετικές

πεντατονικές κλίμακες καλύπτουμε το 99,9% όλων των περιπτώσεων.

Αυτές οι 2 αναφέρονται σαν:

1. Ματζόρε Πεντατονική Κλίμακα (MAJOR PENTATONIC) και

2. Μινόρε Πεντατονική Κλίμακα (MINOR PENTATONIC).

Αν μάθεις τη μία , ξέρεις και την άλλη διότι η μόνη διαφορά είναι η τονική.
Η Ματζόρε Πεντατονική Κλίμακα φτιάχνεται από τα διαστήματα:

R - 2 - 3 - 5 - 6: Στην κλίμακα του C, θα είναι: C - D - E - G – A

Η Μινόρε Πεντατονική Κλίμακα φτιάχνεται από τα διαστήματα:

R - b3 - 4 - 5 - b7 :Στην κλίμακα του C, θα είναι: C - Eb - F - G – Bb

Ένας απλός τρόπος κατασκευής της Ματζόρε Πεντατονικής από τον ΄΄Κύκλο
των 5ων ΄΄ είναι παίρνοντας 5 νότες και αρχίζοντας από την C ,{C, G, D, A,
E}.

Σχήμα 1ον

Όταν παίζεις τη Μινόρε Πεντατονική , ακούγοντας την προσεκτικά,

διαπιστώνεις ότι ηχεί στον γνωστό ‘’Bluesy Sound’’ήχο των Blues και αυτό
γιατί η Κλίμακα Blues είναι ‘’ακριβώς’’ η ίδια με την απλή προσθήκη μια νότας
– της λεγόμενης νότας Blue.

Στην περίπτωση της Α μινόρε πεντατονικής αυτή η νότα blue είναι η D#.

Άρα γνωρίζοντας τη μια κλίμακα (ματζόρε πεντατονική) , αμέσως ξέρεις άλλες

δύο – τη Μινόρε Πεντατονική και την Blues.

Παράδειγμα:

Η C major pentatonic scale : C - D - E - G - A - C γίνεται A minor

pentatonic: A - C - D - E - G - A .

Η τονική της minor pentatonic είναι διαφορετική από αυτή της major
pentatonic και συγκεκριμένα είναι 3 ημιτόνια κάτω από την τονική της major
pentatonic.

Η επιλογή σαν τονική της Α αντί της C μετατοπίζει το τονικό κέντρο και δίδει
στην κλίμακα μινόρε διαφορετικό ήχο.

ΣΧΗΜΑ 2ον

Παρατηρείστε ότι η Α μινόρε πεντατονική περιλαμβάνει τις ίδιες νότες με την C

ματζόρε πεντατονική .

Με άλλα λόγια η Α μινόρε πεντατονική είναι η σχετική της C ματζόρε

πεντατονικής, με τον ίδιο τρόπο που η Α Μινόρε Φυσικό είναι σχετική της
Κλίμακας C Ματζόρε (βλέπε τον κύκλο των 5ων ).

ΣΧΗΜΑ 3ον

Πολλές φορές οι κλίμακες περιγράφονται σαν μια σειρά τόνων και ημιτονίων.

Έτσι η Χρωματική Κλίμακα περιέχει ΜΟΝΟ ημιτόνια

Οι Ματζόρε και μινόρε κλίμακες περιέχουν συνδυασμό τόνων και ημιτονίων

Οι ματζόρε πεντατονικές δεν έχουν ημιτόνια (anhemitonic) αλλά

παράγονται , αρχίζοντας από οποιαδήποτε νότα με τη σειρά : ΤΟΝΟΣ-
ΤΟΝΟΣ-ΤΡΙΗΜΙΤΟΝΙΟ-ΤΟΝΟΣ-ΤΡΙΗΜΙΤΟΝΙΟ.
Υπάρχουν 5 δρόμοι της Pentatonic Scale που ο καθένας αρχίζει και από μία
βαθμίδα: {Παρακάτω τα χωρίς κενό γράμματα δείχνουν διαστήματα 2ης
μεγάλης (τόνος) ενώ τα γράμματα που τα χωρίζει κενό δείχνουν διαστήματα
3ης μικρής(1,5 τόνοι) }. Δηλαδή σειρές πέντε φθόγγων με δεύτερες μεγάλες
και τρίτες μικρές που μπορούν να φτάσουν μέχρι πέντε διαφορετικές ενώσεις
των φθόγγων χωρίς την παρουσία ημιτονίων.

TIP: Η γνώμη μου είναι, η πρακτική εξάσκηση να γίνεται σ’ αυτούς τους 5

δρόμους της πεντατονικής - που όλοι έχουν τις ίδιες νότες- και όχι
στις κλίμακες του σχήματος 7 που τις αναφέρω σαν θεωρητική προσέγγιση του
θέματος. Αυτό σημαίνει ότι οι φθόγγοι αυτής της κλίμακας μπορούν να
παιχθούν με οποιαδήποτε σειρά χωρίς να υπάρχει παραφωνία.

1. DE GA C,

2. E GA CD,

3. GA CDE ,

4. A CDE G,

5. CDE GA.

Οι μινόρε πεντατονικές παράγονται , αρχίζοντας από οποιαδήποτε νότα με τη

σειρά : ΤΡΙΗΜΙΤΟΝΙΟ-ΤΟΝΟΣ-ΗΜΙΤΟΝΙΟ-ΗΜΙΤΟΝΙΟ-ΤΡΙΗΜΙΤΟΝΙΟ-
ΤΟΝΟΣ.

Σε ένα πληκτρολόγιο πιάνου υπάρχει η δυνατότητα παιξίματος της

πεντατονικής χρησιμοποιώντας ΜΟΝΟ τα μαύρα πλήκτρα (Ξεκινήστε από
το F# για την πεντατονική ματζόρε ή από το D# για την πεντατονική μινόρε).

ΣΧΗΜΑ 4ον

Ομοίως :

Αν ξεκινήσεις από τη Gb φτιάχνεις την Ματζόρε Πεντατονική αν αρχίσεις από

την Εb φτιάχνεις την Μινόρε Πεντατονική.

ΣΧΗΜΑ 5ον

Κλίμακες Major pentatonic

ΣΧΗΜΑ 6ον

Κλίμακες Minor pentatonic

ΣΧΗΜΑ 8ον
ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ ΜΙΝΟΡΕ ΠΕΝΤΑΤΟΝΙΚΗΣ

Τονική -3η μικρή - 4η καθαρή - 5η καθαρή - 7η μικρή

ΚΛΙΜΑΚΑ Blues

Τα ίδια με τα ανωτέρω διαστήματα χρησιμοποιεί και η κλίμακα Blues.

Δηλαδή προσθέτοντας στην πεντατονική μινόρε μια νότα (νότα Blues) την
μετατρέπουμε σε Κλίμακα Blues.

ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Blues

Τονική - 3η μικρή - 4η καθαρή - 5η σε ύφεση (blue note) - 5η καθαρή - 7η

μικρή

ΣΧΗΜΑ 9ον

Για πλήρεις πληροφορίες για τη Διατονική Φυσαρμόνικα δείτε τα 3 κεφάλαια

ΕΔΩ:

http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?
name=News&file=article&sid=2955

Για πλήρεις πληροφορίες για Blues με φυσαρμόνικα δείτε ΕΔΩ:

http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?
name=News&file=article&sid=3172

Σημείωση:

Χρωματικό ημιτόνιο: λέμε το ημιτόνιο το οποίο σχηματίζεται από φθόγγους

που γράφονται στην ίδια γραμμή ή διάστημα του πενταγράμμου (με ή χωρίς
σημεία αλλοιώσεως) .Ή και ημιτόνιο του οποίου οι νότες έχουν ίδιο όνομα.
Παραδείγματα (A-A# ή B-Bb ή E-Eb)

Διατονικό ημιτόνιο: Διατονικό λέμε το ημιτόνιο το οποίο σχηματίζεται από

φθόγγους που ΔΕΝγράφονται στην ίδια γραμμή ή διάστημα του
πενταγράμμου. Ή και Ημιτόνιο του οποίου οι νότες
έχουν διαφορετικό όνομα Παραδείγματα (B-C ή G#-A ή C-Db)

Εναρμόνιες Νότες: Εναρμόνιες νότες λέγονται οι νότες που έχουν

διαφορετικό όνομα αλλά όταν παιχτούν ακούγονται ίδια. Παράδειγμα (A#-Bb ή
E#-F)

Τριημιτόνιο: Ονομάζονται δύο νότες που απέχουν μεταξύ τους τρία ημιτόνια.
Παράδειγμα (A-B# ή Bb-C#)
 1. Κάνοντας Googling για ορισμό του τριημιτονίου στη θεωρία της
μουσικής βρίσκεις:"Δύο συνεχείς νότες που απέχουν μεταξύ τους
τρία ημιτόνια - η απόσταση αυτή ονομάζεται τριημιτόνιο".
2. Σύμφωνα με το βιβλίο "Η κλασσική θεωρία της μουσικής" του Γ.
Διαμαντή, ο όρος τριημιτόνιο αναφέρεται σε διάστημα αυξημένης
2ας. Συγκεκριμένα, δεν αποτελείται απλά από τρία "ημιτόνια", αλλά
από δύο "χρωματικά" και ένα "διατονικό" ημιτόνιο. Εύκολα
διαπιστώνεται ότι αν ξεκινήσουμε από ένα οποιοδήποτε φθόγγο και
ανέβουμε κατά δύο χρωματικά και ένα διατονικό ημιτόνιο (όχι
απαραίτητα με αυτή την σειρά- πχ Α-Β#= τριημιτόνιο , Α-Α#-Β-Β#) θα
καταλήξουμε σε φθόγγο που θα απέχει διάστημα αυξημένης 2ας, το
λεγόμενο τριημιτόνιο.
3. Σύμφωνα όμως με το βιβλίο ΄΄Η Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα’’ ό
όρος τριημιτόνιο αναφέρεται σε 3η μικρή .
Βλέπε: https://www.box.com/s/f002986cf98169af58ec καθώς και σε
πλήθος ξενόγλωσσων ιστοσελίδων
πχ http://cnx.org/content/m33374/1.1/ .Αυτά όμως αντιφάσκουν με
τα αναφερόμενα στο 2.
4. Τελικά εγώ θα συμφωνήσω με το 2. αν και στο άρθρο μου σαν
τριημιτόνιο εννοώ τα αναφερόμενα στο 1. που πρακτικά είναι σωστό.

Φαίνεται και για άλλη μια φορά ότι και οι επαγγελματίες συγγραφείς κάνουν
λάθη και συγχύσεις πόσο μάλλον οι ερασιτέχνες. Το θέμα είναι με τη συμβολή
τους να λύνονται.

Βέβαια αυτά για πολλούς μπορεί να είναι ‘’ψιλά γράμματα’’ ήθελα όμως να τα
διευκρινίσω για όσους θέλουν να ασχοληθούν περαιτέρω με αυτή τη μαγική
κλίμακα. Μάλιστα η ξένη βιβλιογραφία δεν αναφέρει καν τις λέξεις ημιτόνιο
(semitone), τόνος (tone) και καθόλου το τριημιτόνιο αλλά αντ’ αυτών
χρησιμοποιούν τις λέξεις half step , whole step και Whole+half step
αντίστοιχα.

Οι 12 μινόρε πεντατονικές σε πεντάγραμμο: Εδώ.

http://www.piano-play-it.com/support-files/all-twelve-minor-pentatonic-
scales.pdf

Οι 12 ματζόρε πεντατονικές σε πεντάγραμμο: Εδώ.

http://www.piano-play-it.com/support-files/all-twelve-pentatonic-scales.pdf

Τα ακόρντα στην πεντατονική:Εδώ.

https://www.box.com/s/732f51ecbf8551bf8b9d