J t
...~.~8~."
'::~~::f~'
"f'.:'
-~
• Comissao Luso-Brasileira de .
}(;:j Nomenclatura Morfologica
""~~.;
· .:~:
.'
Idel Becker
.:.)j do Instituto de Ciencias Biomedicas
:. '!~'~
·~'.',.... da Universidade de Sao Paulo; da
, .. ~:.; . Faculdade de Letras e Pedagogia .
'/::;
.' .:.~:~
da Universidade Mackenzie'
~ :::~lt~
.:"-:\.
<1
'!
· ,I
1977
GUANA13ARA
KOOGAN
III
,I ~ I. j , i J t ... J i __ J i __ J
•
COMIssAo LUSO-BRASILElRA
DE NOI\;lENCLATURA MORFOLOGICA
, .
BRASIL PORTUGAL.
, I'
Prof.
Prof.
Prof.
Nello de Moura Rangel
Paulo Assump~ao Osorio
Pedro Abdalla
Prof. Tasso Faraco de Azevedo
1
1
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 9 10 NOMINA ANATOMICA
Abdomen Abdome
cavum abdominis
fossa! epigastrica
cavidade abdominal
fossa epigastrica
" digiti manus
pollex .Idigitus II
index [digitus III
dedos da mao
• polegar [dedo II
indicador (indice) [dedo III
I
f=
linea semilunaris linha semilunar digitus medius [digitus III I dedo medio [dedo III I f·
umbilicus umbigo digitus anularis [digitus IVI dedo anular' [dedo IVI ~:
latus flanco (ilharga) digitus minim us [digitus VI dedo minimo [dedo VI L /.
lumbus lombo facies dorsales faces dorsais
inguen virilha facies palmares faces palmares I
facies laterales Iradialesl faces laterais [radiaisl !
Pelvis Pelve facies mediales lulnaresl faces mediais [cubitaisl
cavum pelvis cavidade p~lvica
mons pubis monte publano
coxa quadril", anca P :\Iembrum inferius Membro inferior
nates [clunes] nadegas
regio perinealis regiao perjneal .... ('~) Coxa
regio analis regiao anal facies anterior face anterior
crena ani linha denteada anal (sulco in- facies posterior face posterior
tergluteo) facies lateralis face lateral
regio urogenital is regiao urogenital facies medialis face medial
Membra sulcus gluteus sulco gluteo
Membros
Membrum superius Membro superior Genu Joelho
Axilla Axila poples poplite
patella rotula [patelal
plica axillaris anterior prega axilar anterior
plica axillaris posterior prega axilar posterior
acromion acromioR. acromio"
(0) 0 Congresso de Anatomistas de Leningrado (1970) deu a coxa. em latim. 0
(I) Genero feminino: <1laringe. a faringe. nome de femur. decisao que dificilmente poder:i ser ace ita pelos biomedicos do mun-
(2) A saliencia laringt!ia t! denorninada. comurnente. [lomo-de-adtio. do inteiro e. mc:smo. Delos anatomist as.
.I-J, L..J L.J LJ LJ L..J L-I L-l L...j L........l i...---J 1--'" L-~ L-I L_a L-..li L-l L __i L-J '--_. ,-,
ii
Crus Perna medulla ossium flava medula ossea amarela
facies anterior face anterior medulla ossium rubra medula ossea vermelha
facies medialis [tibialisl face medial [tibial) j; foramen nutricium orificio nutridor
facies posterior f'lce posterior canalis nutricius canal nutridor
face lateral [peroniall ,:
facies latcralis [ribularis[
sura panturrilha * I'
COLUMNA VERTEBRALIS • CQLUNA VERTEBRAL i
:
~!
facies laterales :t
facies mediales faces mediais processus spinosus ap6fise espinhosa
arcus pedis longitudinalis arco longitudinal do pi: processus transversus • ap6fise transversa lI.!;
parte medial fovea costalis transversalis
I
pars. medialis
parte lateral tuberculum anterius (vertebra-
'faceta costal transversal
tuberculo anterior [das vertebras
~:
pars lateral is
arcus pedis transversalis arco transversal do pe rum cervicaliuml cervicaisl rr-. ,
tuberculum caroticum (vertebrae tuberculo carotidiano Ida verte-
cervical is VI) bra cervical VI] ;I .
foramen transversarium buraco transversal
tuberculum posterius (verte- tuberculo posterior [das verte- \\
OSTEOLOGIA OSTEOLOGIA brarum cervicaliumJ bras cervicaisl
processus articularis superior (zy-
gapophysis) .
processus articularis inferior (zyga-
• apofise articular superior [zigapofi-
se]
• ap6fise articular inferior [zigapofi-
I-
os longum
os breve
os so longo
osso curto processus costarius
pophysis)
• tuberculo (ap6Iise) costal
sel
- apofise acessoria (das vertebras
I
os planum osso plano processus accessorius (vertebra-
os pneumaticum osso pneumatico rum lumbaliuml lombaresl
epiphysis • epilise processus mamillaris • tuberculo (apofise) mamilar
diaphysis • di~.fise
cartilago epiphysialis
linea epiphysialis
• cartilagem epifisaria
linha epifisaria Atlas • Atlas ,.
synostosis sinostose massa lateralis • massa lateral
apophysis • apofise fovea articularis superior faceta articular superior
facies articularis face articular fovea articularis inferior faceta articular inferior
substantia compacta subst:1ncia compacta arcus anterior • arco anterior
substantia' corticalis substancia cortical fovea dentis faceta do dente [faceta do
substantia spongiosa substancia esponjosa axis]
cavum medullare cavidade medular tuberculum anterius tuberculo anterior
arcus posterior . • arco posterior
sulcus arteriae vertebralis sulco da arteria vertebral
(*) Adjelivo correspondcnte 'J panlurrilha: sural. tuberculum posteriu5 tuberculo posterior
1_' L __ l L_.
1......-1 L-i L-~ L--I 1......-a L-i L-.l L--I L .•
LJ L....i L-a L_I 1--1 L-I I._I L-i L-l
16 NOMINA ANATOMICA
fissura petrooccipitalis fissura petro-occipital sulcus sinus petrosi inferioris stilco do seio petroso inferior
foramen Jacerum buraco hicero [buraco rasgado tuberculum pharyngeum tuberculo faringeu
anterior) pars lateralis parte lateral
palatum osseum palato [palato) osseo squama occipitalis escama occipital
foramen palatinum majus buraco palatino maior margo mastoideus bordo mastoideu
fossa incisiva fossa incisiva illargo lam bdoideus bordo lambdoideu
canalis incisivus canal incisivo (os interparietale) (osso interparietal)
foramina incisiva orificios incisivos· condylus occipitalis condilo occipital
(torus palatinus) (toro palatino) canalis condylaris canal condilar
canalis palatovaginalis canal palatovaginal canalis hypoglossi canal do hipoglosso
canalis vomerovaginalis canal vomerovaginal fossa condylaris fossa condilar
tuberculum jugulare tuberculo jugular
incisura jugularis incisura jugular
Cavum nasi Fossa [cavidadel nasal processus jugularis apOfise jugular
septum nasi osseum septo nasal osseo processus intrajugularis apofise intrajugular
apertura piriformis abertura piriforme protuberantia occipitalis externa protuberancia occipital externa
meatus nasi superior meato nasal superior inion inio
meatus nasi medius meato nasal medio (crista occipitalis external (crista occipital external
meatus nasi inferior meato nasal inferior linea [luchae suprema linha suprema .da nuca (Iinha nucal
canalis nasolacrimal is canal nasolacrimal (Iacrimona- suprema)
sal) linea nuchae superior -linha superior da nuca (linha nucal
recessus sphenoethmoidalis recesso esfeno-etmoidal . superior)
meatus nasopharyngeus meato nasofaringeu linea nuchae inferior linha inferior da nuca (Iinha nucal
choanae coanas inferior)
foramen ~phenopalatinum buraco esfenopalatino eminentia cruciformis eminencia cruciforme
protuberantia occipilali~ interna . protuberancia occipital irlterna
Orbita Orbita (var. crista occipitalis internal (val:. crista occipital interna)
sulcus sinus sagitalis superioris sui co do seio sagital superior
aditus orbitae adito da orbita sulcus sinus transversi - su1co do seio transverso
/- margo supraorbital is bordo supra-orbitario sulcus sinus sigmoidei , sulco do seio sigmoideu
margo infraorbitalis bordo infra-orbitario (processus paramastoideus) (apofise paramastoideia)
paries superior parede superior
paries inferior parede inferior Os sphenoidale Esfenoide
paries lateralis parede lateral
paries medialis parede medial Corpus Corpo
foramen ethmoidale anterius orificio etmoidal anterior jugum sp~enoid.ale eminencia esfenoidal
foramen ethmoidale posterius orificio etmoidal posterior sulcus chlasmatJs sulco do quiasma
fossa sacci lacrimal is fossa do saco lacrimal sella turcica sela turcica
fissura orbitalis superior fissura orbitaria superior tuberculum sellae tuberculo da sela
fissura orbitalis inferior fissura orbitaria inferior (processus cIinoideus medius) (apofise c1inoide media)
fossa hypophysial is fossa hipofisaria
Fonticuli cranii Fontanelas do crAnio dorsum sellae dorso' da: sela
fonticulus anterior fontanela anterior processus. cIinoideus posterior apOfise cIinoide posterior
fonticulus posterior fontanela posterior sulcus carotlcus sulco carotidiano
fonticulus sphenoidal is fontanela esfenoidal lingula sphenoidalis lingula esfenoidal
fonticulus mastoideus fontanela mastoideia crista sphenoidal is crista esfenoidal
rostrum sphenoidale rostro esfenoidal
OSSA CRANil OSSOS DO CRANIO sinus sphenoidalis seio esfenoidal _
septum sinuum sphenoidalium septo dos seios esfenoidais
Os occipitale Occipital
r apertura sinus sphenoidaJis . abertllra do seio esfenoidal
concha sphenoidalis corneto. esfenoidal
foramen magnum buraco occipital
pars basilaris parte basilar Ala minor Asa. !TImor
canalis opticus canal optico
processus cIi-noideus anterior apofise c1inoide anterior
(.) Anteriormente: orificios de Stensen. fissura orbitalis superior fissura orbitaria superior
L. __
L __ J L_i L .. j L-I Li Lf L_I L_J L_l L_.. t L._.l I~- • l
, l.,. J L_ . .I L-1 L_J L-' L_.i
20 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA LiNGUA PORTUGUESA 19
corpus corpo
caput tali • cabel;a do astragalo caput cabet;a
coHum tali • colo do astra!!alo tub<!rositas ossis. metatarsal is I • tuberosidade do metatarsiano I
corpus tali • corpo do astr-agulo tuberositas ossis metatarsalis V • luberosidade do metatarsiano V
trochlea tali traclea do astnigalo
facies superior face superior Ossa digitorum pedis , Osws dos artelhos [dos dedos do pel
facies malleolaris medialis face maleolar medial
facies malleolaris lateralis face maleolar lateral phalanx proximalis • falange proximal .
processus lateralis tali apafise lateral do astra- phalanx media • falange media
galo phalanx distalis • falange distal
facies articularis calcanea pos- face articular calcanean a pos- tuberositas phalangis distalis tuberosidade da falange distal
'.
terior terior basis phalangis base da falange
sulcus tali sulco do astragalo corpus phalangis corpo da falange .
facies articularis calcanea me- face articular calcaneana me- caput phalangis cabel;a da falange
dia dia ossa scsamoidca ossos sesamaides
facies articularis calcanea an- face articular calcaneana an- • I
terior terior
facies articularis navicularis face articular navicular
Syt\DES:\IOLOGIA ARTROLQGIA
,'
~! ,
processus posterior tali apOfise posterior do astr{lgalo
sulcus tend. m. flex. hall. sulco do tendiio do m. longo t.
longi Oexor do halux
tuberculum mediale tuberculo medial ARTICULATIONES ARTICULA<;:OES
tuberculum laterale tuberculo lateral (JUNCTURAE OSSIUMI IJUNTURAS' OSSEAS)
(os trigonum) (osso trigono) I junctura fibrosa ,articula<,:ao fibrosa
calcaneus [os calcisl , calcaneo [osso do calcanharl
. I
~
sutura squamosa sutura escamosa
I
processus lateralis tuberis apOfise lateral do tuber
calcanei do calcaneo sutura plana sutura plana
sustentaculum tali sustentaculo do astragalo gomphosis • gonfose ..,.
sulcus tend. m. flex. hall. • sulco do tendao do m. longo junctura cartilaginea articula<;ao cartilaginosa
longi Oexor do halux synchondrosis sincondrose
I. symphysis sinfise
sulcus calcanei • sulco do cal can eo
" sinus tarsi • seio do tarso junctura synovial is • articula<;ao sinovial
facies articularis talaris anterior • face articular astragaliana ante- articulatio simplex articulat;iio simples
rior '1 articulatio composita articula<;iio composta
facies articularis talaris media • face articular astragaliana media articulatio plana articula<;ao plana'
articulatio spheroidea Icotylical articula<;ao esferoide
facies a'rticularis talaris posterior • face articular astragaliana pos-
terior
I
i
articulatio ellipsoidea articula<;ao elipsoide
sulco do tendao do m. peronial
I; ginglymus ginglimo
sulcus tendinis m. peronei [fibu-
laris) longi Ifibularl longo articulatio condylaris articula<;1i.o condiliana
trochlea peronealis lfibularisl troclea peronial Ifibular! articulatio trochoidea articula<;ao' trocoide
facies articularis cuboidea • face articular do cubaide articulatio sellaris articula<;ao em sela (selar)
os naviCulare .• navicular cartilago articularis cartilagem articular
tuberositas ossis navicularis tuberosidade do navicular cavum articulare cavidade' articular
os cuneiforme mediale • cuneiforme medial discus <lrticulari5 disco articular
os cuneiforme intermedium • cuneiforme intermedio meniscus articularis menisco articular
os cuneiforme laterale , cuneiforme lateral capsula articulJris , capsula articular
os cuboideum cuba ide membrana fibrosa membrana fibrosa'
sulcus tend. m. peronei longi • sulco do tendao do m. pero- membrana' synovialis membrana sinovial
nial longo plica synovialis prega sinovial
tuberositas OSSIS cuboidei tuberosidade do cubaide villi synoviales vilosidades sinoviais
synovia sinovia
Metatarsus Metatarso liganlenta • ligamentos
ligg. extracapsularia lig: extracapsulares
ossa metatarsalia I-V , ossos metatarsianos I-V ligg. intracapsularia lig; intracapslilares
basis , base
LJ, L-r L-1 L-I ~l L-l L--' L-J LI L.J L-i LJ L-l L-l LJ ~j L_J ~,l L_t LI L.
I
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 33 34 NOMINA ANATOMICA
I
sutura lacrimoconchalis sutura lacrimoturbinaua capsula articularis capsula articular
~'utura intermaxillaris suLUra intermaxilar membrana atlantooccipitalis ante- + membrana .atlant9"-occipital ante-
sutura 'palatomaxillaris sutura palatomaxilar rior rior
sutura palatoethmoidalis membrana atlantooccipitalis pos- + membrana _a.l.I~f1to-occipital pos-
sutura pitlato-etmoidal terior
sutura palatina mediana sutura palatina mediana terior I"
sutura palatina transversa sutura palatina transversa Articulatio atlantoaxialis mediana Articulac;iio .atlllftW.lIxiaJ mediana
SYNCHONDROSES CRANII SINCONDROSES DO CRANia ,;
Articulatio atlantoaxialis lateralis Articulac;iio a(lantQ-a!lcial lateral
capsula articularis
, I
[CRANIANASI !I • capsula articu"Iar
ligg. alaria ligamentos alan!s
synchondrosis sphenooccipitalis sincondrose esfeno-occipital I'
i I lig. apicis dentis
synchondrosis sphenopetrosa sincondrose esfenopetrosa lig. do apice do dente*
lig. cruciforme atlantis -l-Iig. cruciforme do atlas
synchondrosis petroocipitalis sincondrose petro-occipital fasciculi longitudinales fasciculos (feixes) longitudinais
synchondrosis illlraoccipitalis poste- sincondrose intra-occipital posterior lig. transversum atlantis lig. transverso do atlas
rior membrana tectoria • membrana tectoria
synchondrosis intraoccipitalis ante- sincondrose intra-occipital anterior
rior Articulationes costol'ertebrales Articula~oes costo\'ertebrais
lig. pterygospinale lig. pterigo-espinhal Articulatio capitis costal' , Articulac;oes da cabec;a da costela
lig. stylohyoideum lig, estilo-hioideu capsula articulans capsula articular
lig. capitis costae r"diatum • lig. radiado da cabeca da costela
lig. capitis costae intraarticulare • lig. intra-articular da cabeca da
Articulatio temporomandibularis Articulac;ao temporomandibular costeIa '
capsula articularis capsula articular
discus articularis + disco articular
lig. laterale . lig. lateral
lig. sphenomandibulare 4 lig, esfenomandibular (*) E. 0 antigo li[!amenrn suspensor da 'ap6jise odontoide. Ha textos. em idioma '
lig. stylomandibulare -I- lig, estilomandibular ingles, que 0 denominam ligamenro apical.
L-J I LJ LJ L-.l L-1 '--I L-! L-J '-f '-I :. L-l l-1 L~ L_I L_l L_I L .. 1 L_. J L. ... I ,L _ r L
.j~
, i
. NOMENCLATURA ANAT6MICA DA LiNGUA PORTUGUESA 35 36 NOMINA ANATOMICA
I .j
),.
I Articulatio costotransversaria Articulal;ao costotransversaria JUNCTURAE MEMBRI ARTICULA<;OES DOS
capsula articular SUPERIORIS UBERI MEMBROS
capsula articularis
lig. costotransversarium lig. costotransversfiTio SUPERIORES LIVRES
lig. costotransversarium superius • lig. costotransversario superior Articulatio humeri Articulac;ao esdpulo-(h )umeral
lig. costotransversarium laterale t lig. costotransversario lateral [do ombro]
lig. lumbocostale • lig. lombocostal
t
foramen costotransversarium • buraco costotransversario capsula articularis capsula articular 1
labrum glenoidale rebordo glenoideu
il ligg. glenohumeralia
lig. coracohumerale
ligg. gleno-(h)umerais
lig. coraco-{h)umeral
II Articulationes sternocostales Articulac;oes esternocostais
q
Articulatio cubiti Articulal;ao do cotovelo
capsula articularis capsula 'articular Articulatio humeroulnaris Articula~ao {h)umerocubital
,I Jig. sternocostale intraarticulare lig. esternocostal intra-articular Articulatio humeroradialis Articulal;ao (h)timero-radial
',< ligg. sternocostalia radiata ~ lig': esternocostais radiados Articulatio radioulnaris proximalis Articulal;iio radiocubital proximal
membrana sterni membrana do esterno • I
l
capsula articularis
.J discus articularis disco articular ,
i lig. sternoclaviculare anterius lig. esternoclavicular anterior .Articulationes carpometacarpeae .. Articulal;oes carpometacarpianas
lig. sternoclaviculare posterius lig. esternoclavicular posterior
lig. costocla\"iculare lig. costoclavicular capsulae articulares capsulas articulares
lig. intcrcla\'iculare Iig. interclavicular ligg. carpometacarpea. dorsalia ligg. carpometacarpianos dorsais
-I: L...J LJ L-l LJ LJ LJ L.J 1.....-1 L...-I ,1...-1 1....-.1 '--1 Io.-J ~ "'"'--I ~ -.-.
38 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANAT6MICA DA liNGUA PORTUGUESA 37
,:~
Articulationes intertarseae Articula~Oes intertarsianas Articulationes metatarsophalan- Articulac;oes metatarsofalangianas
'~
ti geae
.~
.,,i
Articulatio talocalcaneonavicularis Articula~ao astragalo-caldlneo- Ii capsulae articulares
-navicular capsulas articulares
':i Articulatio subtalaris Articula~ao subastragaliana ligg. collateralia ligg. colaterais
I'I Jigg. plantaria
"
':~
":: capsula articularis capsula articular ligg. plantares
lig. metatarseum transversum pro- Jig. metatarsiano transverso pro-
lig. talocalcaneum laterale lig. astragalocalcaneano lateral L
"
"i
lig. talocalcaneum mediale Jig. astragalocalcaneano medial fundum fundo
~::
Articulationes interphalangeae Articula~oes interfalangianas
Articulatio tarsi transversa Articula~ao transversa do tarso
.':
L pedis do pe
capsula articularis capsula articular capsulae articuJares
:;~ capsulas articulares
ligg. collateralia ligg. colaterais
Articulatio calcaneocuboidea Articulac;ao calcaneocuboiMia ligg. plantaria ligg. plantares
capsula articularis capsula articular
~
pars labialis porc;ao labial
m. depressor anguli oris J( m. depressor,. do angulo da boca lamina pretracheali~ , - mina pretraqueal
I Ido Angulo bucall lamina preverterbralis ilmina prevertebral
m. transversus menti )I m. tran~verso do mento vagina carotica bainha carotidiana
1
m. risorius ')( m. risorio
•
~
~
~
~
~
~
m. iliocostalis thoracis
m. iliocostalis cervicis
'/
;/
((;
---- 'I
.....
m. iliocostal do::{ora,;!(--(tonicico),
m. 'i1iocostal <la;'cer-v.i~'fcervica~·
Y m. longuissimo
(m. sternalis)
r-.WSCULI THORACIS
m. pectoralis major
M OSCULOS DO TORAX
(m. esternal)
• m. grande peitoral
m. longissimus pars c1avicularis porc;ao clavicular
~ m. longissimus thoracis m. longuissimo dO't6r.ax",({onici- pars sternocostalis pon;:ao esternocostal
•
'~ "
~ .' d""~ " "'. _.., co~ . pars abdominalis porc;au abdominal
m. longissimus cervicis ~.
m. Iongulsslmo "" cervlZ" tcervl- m. pectoralis minor • m. pequeno peitoral
.~
~
calr m. subclavius • m. subclavio
~ m. longissimus capitis / m. longo da cabec;a, fascia pectoralis • fascia peitoral
~
'% m. spinalis >< m. espinhal t' fascia chivipecto'ralis • fascia c1a\'ipeitoral
,~
~~ m. spinalis thoracis ,x m. espinhal d'~~~-;(lor:"!cicor
m. espinhaI4-ibjZt!r\r.i~-;;(cervical}
i m. serratus anterior
mm. levatores costarum
• m, serreaJo anterior
m. spinalis ce.rvicis ,><' ! ~mm. elevador<::s das costelas
.~ m. spinalis capitis ,( m. espinhal da caoc<;a, ," .. mm. levatores costarum longi mm. elevadores longos das cos-
~~
~ te,las
~
'~
M. transversospinalis Musculo transversospinhal mm. levatores costarum breves mm. elevadores curtos das cos-
~ (transverso-espinhal) , telas
"
, i
mm. intercostales eXlerni Q mm. intercostais externos
m. semispinalis j m. semi-espinhal membrana intercostalis externa Qmembrana intercostal externa
'~
1
m. semispinalis thoracis m. semi-espinhal do torax (toni-
~ cico) mm. intercostalis interni
membrana intercosiaiis inlerna
@ mm. intercostais internos
Wmembrana intercostal interna
m. semispinalis ccrvicis m. semi-espinhal da cerviz (cer-
vical) mm. intercostales intimi .../ mm. intercostais intimos
m. semispinalis capitis m. semi-espinhal da cahe~'a (ce- mm. subcostales x mm. subcostais
falico) m. transversus thoracis ;( m. transverso do torax
~" mm. multifidi " 111111. lDull-ifendidos
1,a Diaphragma
~ )t
mm. rotatores >< mm. rOladores @ Diafragma
mm. rotatores cervicis mm. rotadores da cerviz (cer- pars lumbalis ;( pon;ao 10m bar
:A vicais) crus dextrum '(" pilar direito
mm. thoracis mm. roladores do torax (tora- crus sinistrum -,( pilar csquerdo
1 ~otatores
cicos) pars costalis x: pon;ao costal
,
~ mm. rotatores lumborum mm. rotadores dos lomoos pars sternalis r pon;ao esternal
~~ (Iombares) hiatus aorticus X hiato aortico
~ hiatus esophageus ;( hiato esofagiano
Mm. interspinales l\liisculos interespinhai~ centrum tendineum x:: centro tendinoso
4.'~ mm. interspinales cervicis
><..
mm. interespinhais
da cerviz foramen venae cavae < buraco da veia cava
(cervicais) lig. arcuatum mediale /. ligamento arqueado medial '--
1 mm. interspinales thoracis mm. interespinhais do t6rax lig. arcuatum laterale >( ligamento arqueado lateral
(toracicos) lig. arcuatum medianum !( ligamento arqueado mediano
'1 mm. interspinales lumborum mm. interespinhais dos lombos
MUSCULI ABDOMINIS
'I MOSCULOS DO ABDOME
]
(Iombares)
',;
I~.
1
'~
mm. intertransversarii laterales mm. intertransversarios lalerais lamina anterior Hlmina anterior
lumborum dos lombos (Iombares) lamina posterior lamina posterior
~ mm. intertransversarii mediales mm. intertransversarios mediais linea arcuala linha arqueada
dos lombos (lombarcs) m. pyramidalis m. piramidal
~ lumborum
'; m. obliquus extern us abdominis
'~
~
mm. intertransversarii thoracis mm. intertransversari03 do to- m. obliquo externo do abqome
rax (toracicos)
I lig. inguinale ligamento inguinal
4
'~
mm. intertransversarii poste- mm. intertransversarios poste-
il'I lig. lacunare ligamento lacunar
lig. pectineale
1 '~
pars medialis
pars lateralis
riores cervicis riores da cerviz (cervicais)
parte medial
parte lateral
(I
'I
II
11
!!
lig. retlexum
• anulus inguinalis, superficialis
crus mediale
lig. pectin eo
ligamento retlexo
anel inguinal superficial
"J mm. intertransversarii anteriores mm. intertransversarios an- pilar medial
cervicis teriores da cerviz (cervicais) crus laterale pilar lateral
,~, fibrae intercrurales
fascia thoracolulllhali, y: filscia loracolomoar fibras intercrurais
~ fascia nuchae l( fascia da nuca (nucal)
I,'
" ,
L-J L_l L __ J L_.I L~ L_ ..J L __I l-1 L--' L-' '--' L_-' L ....1 LJ LJ L-I L-J L-' L-I L-I L
j 46
.: NOMENCLATURA ANAT6MICA DA liNGUA PORTUGUESA 45 NOMINA ANATOMICA
'1 m. obliquus internus abdominis m. obliquo interno do abdome i m. flexor digitorum superficialis x·m. flexor superficial dos dedos
m. cremaster m. cremaster caput humeroulnare cabe<;a (h)umerocubital
m. transversus abdominis m. transverso do abdome caput radiale cabe<;a radial
falx inguinal is [tendo conjuncti- foice inguinal (tendao conectivo) m. flexor digitorum profundus I( m. flexor profundo dos dedos
vusl m. flexor pollicis longus I( m. longo flexor do polegar
linea alba linha branca m. pronator quadratus {m. pronador quadrado
anulus umbilicalis anel umbilical m. brachioradialis x m. braquiorradial
adminiculum lineae albae adminiculo da linha branca m. extensor carpi radialis longus I( m. extensor radial longo do carpo
lig. suspensorium penis .1. clitoridis Jig. suspensor cio penis ou do cli- j m. extensor carpi radialis brevis x m. extensor radial curto do carpo
toris i i
m. extensor digitorum ;l. m. extensor dos dedos
lig. fundiforme penis lig. fundiforme do penis conexus intertendineus' conexao intertendinosa
trigonum lumbale trigono leAl~HIF m. extensor digiti minimi x m. extensor do dedo minimci
fascia transversalis fascia transversal m. extensor carpi ulnaris )( m. extensor cubital do carpo
anulus inguinalis profundus ancl inguinal profundo caput humerale cabe<;a (h)umeral
canalis inguinalis canal inguinal caput ulnare cabe<;a cubital
::!
lig. interfoveolare
m. quadratus lumborum
lig. interfossular m. supinator x m. supin'l-dor
, m. quadrado 10m bar m. abductor pollicis longus ,( m. longo abdutor do polegar .i
.{
.: m. extensor pollicis brevis x m. curto extensor do polegar
Musculi coccygei Musculos cocclgeos m. extensor pollicis longus x m. longo extensor do polegar
,I:
.~ m. coccygeus m. coccigeo m. extensor indicis ><' m. el(tensor do indicador
:.:., (m. sacrococcygeus ventralis) (m. sacrococcigeo ventral) m. palmaris brevis v' m. palmar curto
(m. sacrococcygeus dorsalis) (m. sacrococcigeo dorsal) m. abductor pollicis brevis -(' m. curto abdutor do polegar
m. flexor ·pollicis brevis x m. curto flexor do 'polegar
caput superliciale cabe<;a superficial
MUSCULI MEMBRI caput profundum . cabe<;a profunda
MOSCULOS DO m. opponens pollicis Y m. oponente do polegar
SUPERIORIS MEMBRO SUPERIOR m. adductor pollicis x. m. adutor do polegar
m. deltoideus caput obliquum ". cabe<;a obJiqua
-. m. deltoide caput transversum
m. supraspinatus • m. supra-espinhoso
-< cabe<;a transversa
m·. infraspinatus , m. infra-espinhoso m. abductor digiti minimi v m. abdutor do dedo mimmo
m. teres minor m. flexor digiti minimi brevis Y" m. curto flexor do dedo minimo
• m. redondo menor m. opponens digiti minimi x m. oponente do dedo minimo
m. teres major
m. subcapularis
• m. redundo maiur
• m. subescapular
mm. lumbricales
mm. interossei dorsales
-..: mm. lombricais
" mm. interosseos dorsais
}
m. biceps brachii • m. biceps braquial
caput longum mm. interossei palmares v mm. interosseos palmares
• cabe!;:! longa
vagina synovial is intertuber- bainha sinovial intertubercular fascia axillaris .-.I? fascia axilar
culans . fascia brachii . fascia braquial
caput breve , cabe<;a curta septum intermusculare brachiime- septo intermuscular braquial me-
aponeurosis m. bicipitis brachii aponevrose do m. bicers bra- diale dial
septum intermusculare brachii septo intermuscular braquial la-
I
quial (Iacerto fibroso)
m. coracobrachialis • m. coracobraquial laterale l.'Mal
m. brachialis ",
• m. braquial fascia antebrachii .. fascia do antebra<;o
m. triceps brachii • m. triceps braquial fascia dorsalis manus fiiscia dorsal da mao
caput longum • cabe<;a longa retinaculum extensorum retinacula dos extensores
caput laterale • cabe<;a lateral lig. metacarpeum transversum lig. metacarpiano transverso super-
caput mediale .. cabe<;a medial supcrficiale ficial ~.
m. anconeus @ iii. ancone.u - aponeurosis palmaris aponevrose palmar
m. articularis cubiti iri:-'artlcular do cotovelo ·fasciculi tnmsversi fasciculos transversos
m. pronator teres -0"1Ti. pronador redondo retinaculum flexorum retinaculo' dos flexores
caput humerale cabe<;a umeral· vaginae fibrosae digitorum manus bainhas fibrosas dos dedos da mao
caput ulnare cabe<;a cubital pars anularis vaginae fibrosae por<;ao anular da bainha fibrosa
m. flexor carpi radialis m. flexor radial do carpo • pars cruciformis vug:inae fibrosae por<;ao cruciforme da bainha fi-
~
m. palmaris longus m. palmar Ihl{~ brosa
m. flexor carpi ulnaris .; m. flexor cubital do carro vaginae synoviales digitorum ma- bainhas sinoviais dos dedos da mao
caput humerale cabe<;a (h)umeral nus
caput ulnare cabe<;a cubital vincula tendinum vinculos dos tendoes
L....i I..--l L-.I Io..-J L......
LJ L..J L-i LJ L.i L.J L-J L.-i I.....-i i..-J ,~ L-I L..-l I.-J I..-....J I...-J
48 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANAT6MICA DA LiNGUA PORTUGUESA 47
.
m. gemellus superior I. m. gemeo superior m. quadratus plantae 1m. flexor )( m. quedraao )3leflta:E:=/.m. flexor
m. gemellus inferior .,( m. gemeo inferior accessorius] acessorio}
m. quadratus femoris mm. lumbricales ',( m. lombricais
f
;<-m. qua~r~do d({~{.(femural}
m. sartorius sartono mm. interossei dorsales -..( mm. interosseos dorsais
m. quadriceps femoris ( . quadriceps {:Y<t1c<Q*~femural} mm. interossei plantares Y mm. interosseos plantares
m. rectus femoris m. reto dli 7cl:>i'~femural}'t fascia lata- fascia lata
m. vastus lateralis if) m. vasto lateral tractus iliotibialis ligamento iliotibial
e
m. vastus intermedius ($ m. vasto intermedio septum intermusculare femoris septo intermuscular lateral da coxa
m. vast us medialis m. vasto medial laterale
m. articularis genus i<. m. articular do joelho septum intermusculare femoris septo intermuscular medial da coxa
m; p'ectineus ~ m. peclineo mediale
m. adductor longus (:6J m. medie-iuhitgr-fm. adutor longol canalis adductorius canal adutor
m. adductor brevis (~ m. pequen<radutor.-[m. adutor cur- hiatus tendineus ladductoriusl hiato tcndinoso [ad'utor]
tol fascia iliaca fascia iliaca
m. adductor magnus J<.) m_gr.anG~Gut-er-·[m. adutor mag- lacuna musculorum lacuna dos mlisculos
-- nol arcus iliopectineus arco iliopectineo
m. gracilis m. gracil (m. reto interno da coxa) lacuna vasorum
m. obturatorius externus
m. biceps femoris
caput longum ~
1,( m. obturador externo
x m. biceps da coxa (femural)
y cabe<;a longa
trigonum femorale
canalis femoralis
anulus femoralis
lacuna dos vasos
trigono femural
canal femural
anel femural
-
caput breve cabe<;a breve septum femorale septo femural
m. semitendinosus
m. semimembranosus
m. tibialis anterior
m. extensor digitorum longus
~
m. semitendinoso
y m. semimembranoso
m. tibial anterior
"'i m . longo extensor dos dedos
hiatus saphenu'S
margo falciformis
cornu superius
cornu inferius
hiato safeno
bordo falciforme
corno superior
corno inferior
m. peroneus tertius [01. fibularis m. peronial anterior Iperonial ter- fascia cribrosa fascia cribriforme
tertius] ceirol fascia cruris fascia cruraJl .
m. extensor hallucis longus m. longo extensor do h:"IIux septum intermusculare anterius septo intermuscular crural ante-
m. peroneus longus 1m. fibularis m. longo peronial 1m. longo fi- cruris rior 2
longusl bularl sc:ptum intermusculare post. cruris septo intermuscular crural poste-
m. peroneus brevis 1m. fibularis m. curto peronial 1m. curto fibular] rior'
. brevis] retinaculum mm. extensorum su- retinaculo superior dos mm. exten-
m. triceps surae m. triceps sural perius sores
m. gastrocnemiu~ m. g3strocnemio i
caput laterak cabe!;3 lateral I
(I) Aqui, crural. no sentido exato: 'da perna' (nao "da coxa"'). I
(2) Ou: septo intermuscular anterior da perna.
(3) Ou: septo intermuscular post'erior da perna. !I
(.) I:: 0 antigo reto anterior da coxa. i
LJ L-' LJ L-i LJ L.-J LJ LJ L..J L-1 . LJ L.J LJ L-' L-J L.....J L.-.J I-...J L-I '--" '--
l
,; NOMENCLATURA ANATOMICA DA LiNGUA PORTUGUESA 49 50 NOMINA ANATOMICA
:~
~~ I: vag. tendinum mm. abducloris lon- bainha dos tendoes dos mm. longo
•. j retinaculum mm. flexorum retinaculo dos mm. flexores gi et extensoris brevis pollicis abdutor e curto exten-
retinaculum mm. extensorum in- retinaculo inferior dos mm. exten- I' sor do polegar
ferius sores
III, vag. tendinum mm. extensorum bainha dos tendoes dos mm. exten-
retinaculum mm. peroneorum Ifi- retinaculo superior dos mm, pero- i'I: carpi radialium sores radiais do carpo
,... bulariuml sup. niais vag. tendinis m. extensoris polli.cis bainha do tendao do m. longo ex-
retinaculum mm. peroneorum lfi- retinaculo inferior dos mm. pero- long) tensor do polegar
! bulariuml inferius niais I,
I, vag. tendinum mm. extensoris digi- bainha dos tendoes dos mm. exten-
":::::; fascia dorsalis pedis fascia dorsal do pe torum et extensoris sor dos dedos e extensor
aponeurosis plantaris aponevrose plantar iI, indicis do indicador
fasciculi transversi
"
b. infrah\'oidea holsa infra-hioideia bh. intermusculares mm. gluleo- bolsas intermusculares dos mm. }--.
b. subtcndinca m, lrapczii holsa sublcndinosa do m, lrapcllll rum gluteos
(b. subcutanea acromial is) (holsa suhCUlanea acromial) b. ischiadica m. glutei maximi bolsa isquiatica do m. grande glu-
h. subacromialis hois.) suhacromial teo
h. subdehoidc.\ bolsa subdcltoidt':ia (h. iliopectineal (bolsa iliopectinea)
(b. m. coracobrachialis) (bolsa do m. coracobraquial) b. subtcndinea iliaca bolsa subtendinosa iliaca
.:! b. sublendinea m, infraspinati bolsa sublendinosa dll m. infra- b. m. bicipitis femoris, superior bolsa superior do m. biceps da co-
~~
-espinhoso xa (biceps femural)
b. subtendinea m. subscapularis bolsa sublendinosa do m, subescil- b. subculanea prepalellaris bolsa subcutanea pre-rotuliana
pular (h. subfascialis prepalclluris) (bolsa subfascial pre-rotuliana)
b. subtendinea m. lerctis majoris bolsa subtendinosa do m. redondo (h. subtendinea prepalellaris) (bolsa subtendinosa pre-rotuliana)
l11aior h. suprapalt:llaris bolsa supra-roluliana
b. subtendinca m, lalissimi dorsi bolsa subtcndinosa do 111, gra:ldc h. subcutanea illfrapateiluris bolsa subcutanea infra-rotuliana
dorsal b. infrapalcllari~ profunda bolsa infra-rotuliana profunda
b. subcutanea olcl:rani bolsa subcutllnca do olecranio b. subculanea tuberositatis tibiae bolsa subcutanea da tuberosidade
(lllcnanian.l) da libia
(h. intratendinca olecr;mi) (holsa inlralcndinosa do olccr[lnio) bb. sublcndinea'c 111. sartorii bolsas subtendinosas do m. sarllHio
b. subtendinea m, lricipitis brachii hoba sublt:ndinosu do In, lrkt:ps h. anscrina bolsa anserina
braquial b. sublendinea Ill. bicipitis femoris bolsa subtendinosa inferior do m.
h. bicipiloradialis hllisu bicipilorradiul inferior biceps da coxa (biceps
(h. cubital is intcrossc;l) (hols;.! inlcrllS~:'a do cOIO\'clo) femural)
L.J L.J L.J '-I '--1 L-f I. __ J l_J L_J L_.J l .. J . .1 I ,.I 'I
84 NOMINA ANATOMICA
,j
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 83
'1
ramus petrosus ramo petroso
l!
:: A. cerebri anterior Arteria cerebral anterior X {
a. tympanica superior arteria timpilnica superior II a. communicans anterior arteria comunicante anlerior "
ramus frontalis ramo frontal Ii rami corticales ramos corticais
ramus parietalis ramo parietal rami orbitales ramos orbitarios
ramus anastomoticus cum a. ramo anastomotico com a 1;" rami frontales ramos frontais
lacrimali arteria lacrimal !I"
rami parietales ramos parietais
a. masseterica X arteria masseterina Ii rami centrales ramos centrais
aa. temporales profundae
rami pterygoidei
)(
.,.
arterias temporais profundas
ramos pterigoideus
i,
! A. cerebri media Artl!ria cerebral media-;'
a. buccal is x arteria jugal (bucinatoria) l
rami corticales
a. alveolaris superior posterior ,x arteria alveolar supero-posterior ramos corticais
ramos dentarios rr. orbitales ramos orbitarios
rami dentales 'f.
rr. frontales
a. infraorbitalis @ arteria infra-orbitaria ramos frontais·
arterias alveolares supero- rr. parietales ramos parietais .
aa. alveolares superiores an- 'I
rr. temporales
-anleriores ramos lemporais
teriores rami centrales ramos centrais
rami dentales ./ ramos dentarios
a. canalis pterygoidei arteria do canal pterigoideu rr. striali ramos estriados
a. palatina descendens 'I arteria palatina descendente (j)
a. palatina major arteria palatina maior ARTERIA SUBCLA VIA ARTERIA SUBCL'AVIA
aa. palatinae minores
a. sphenopalatina 'I
arterias palatinas men ores
arteria esfenopalatina
A. yertebralis 0 Arteria vertebral
aa. nasales posteriores, laterales arterias nasais posteriores, rami spinales ramos espinhais
a. spinalis posterior " arteria espinhal posterior
et septi laterais e do; septo
a. spinalis anterior arteria espinhal anterior
ramus meningeus ramo meningeu
ARTERIA CAROTIS INTERNA
sinus caroticus
® ARTERIA
o'I seio carotidiano
CAROTIDA INTERNA '" a. cerebelli inferior posterior arteria cerebelosa infero-pos;
terior
rami caroticotympanici ramos caroticotimpanicos A. basilaris Arteria basilar'
A.. 'ophthalmica @ Artl!ria oftalmica a. cerebelli 'inferior an!.~rior arteria cerebelosa infero-
-anterior
a. central is retinae 'I arteria central da retina a. labyriillhi . arteria do labirinto (Iabirin-
a. lacrimal is x arteria lacrimal . lica)
aa. palpebrales laterales Y arterias palpebrais laterais rami ad pontem ramos da ponte (pontinos)*
aa. cilia res posteriores breves ~ arterias ciliares posteriores cur- a. cerebelli superior arteria cerebelo:sa'superior
tas
aa. ciliares posteriores longae 'f.. arterias ciliares posteriores lon- A. cerebri posterior Arteria cerebral posterior
gas
-< arterias ciliares anteriores rami corticales ramos corticais
aa. ciliares anteriores rr. temporales ramos temporais
aa. conjunctivales anteriores arterias conjuntivais anteriores
arterias conjuntivais posteriores rr. oc.cipitales ramos occipitais
aa, conjunctivales p'osteriores r. parietooccipitalis ramos parietoccipilais
aa. episcIerales X arterias episcIerais
)( arteria supra-orbitaria rami cenlrales ram os centrais
a. supraorbitalis ramus choroideus [rami cho-
a. ethmoidalis posterior l< arteria etmoidal posterior ramo coroideu [ramos coroi-
X- arteria etmoidal anterior roidei post~rioresl deus posterioresl
a. ethmoidalis anterior
(a. meningea anterior) (arteria meningeia anterior)
! arterias palpebrais medias A. thoracica intern a @ Artl!ria toracica interna
aa. palpebrales mediales (.mamaria internal
arcus palpebral is superior arco palpebral superior
arcus palpebral is inferior arco palpebral inferior rami mediastinales ramos'mediastinais
a. supratrochlearis )( arteria supratroclear rami lhymici x ramos tirnicos
a. dorsalis nasi -I. arteria dorsal do nariz rami bronchiales ramos br6nquicos
i... a. pericardiacophrenica 'I arteria pericardiofrenica
ARTERIAE C£REBRI ARTERIAS DO CEREBRO rami sternales ramos esternais
circulus arteriosus cerebri circulo arterial do cerebra f.. I...
a. communican, posterior arteria comunicante posterior
(*) Ou: ramo~ da protuberil.ncia (protuberanciais).
a. choroidea anterior , arteria coroideia anterior
I
!
'(
'f '[ t [ t t t r[ 1 ( 't '( '[
86 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA LINGUA PORTUGUESA 85
@ Tronco costocerv'ical
A. ulnaris ® Arteria cubital [ulnar]
Truncus cos(ocervicalis
a. recurrens ulnaris X arteria recorrente cubital
'·a. cervicalis profunda x. arteria cervical prof,unda ramus anterior ramo anterior
a. intercostalis suprema y arteria intercostal suprema ramus posterior ramo posterior
aa. intercostales posteriores [I x arterias intercostais poste- rete articulare cubiti rede articular do cotovelo
et II] riores !I e II] a. interossea communis )( arteria interossea comum
rami dorsales ramos dorsais a. interossea posterior )< arteria interossea posterior
rami spinales ramos espinhais a. interossea recurrens arteria interossea recorrente
(a. scapularis descendens) [dor- (arteria escapular descendente) a. interossea anterior x arteria interossea anterior
salis] !dorsal] a. mediana arteria mediana
ramus carpeus palmaris x. ramo carpiano palmar
ARTERIA AXILLARIS (i) ART£RIA AXILAR ramus carpeus dorsalis .'<.. ramo carpiano dorsal
ramus palmaris profundus )< ramo palmar profundo
rami ,subscapulares x ramos subescapulares arcus palmaris superficialis @ areo palmar superficial ,
a. thoracica suprema .>(arteria toracica superior [suprema) aa. digita'les pal'mares communes x arterias digitais palmares comuil~
a. thoracoacromialis x arteria acromiotoracica aa. digitales palmares propriae X arterias digitais palmares
ramus acromial is ramo acromial proprias
rete acromiale rede acromial
ramus c1avicularis ramo clavicular.
ramus deltoideus ramo delloideu AORTA DESCENDENS AORTA DESCENDENTE
rami pectorales ramos peitorais,
a. thoracica lateralis @ .arteria toracica lateral (mamaria AORTA THORACICA AORTA TORAOCA
external rami bronchiales ramos bronquicos
rami mammarii laterales ramos mamarios laterais rami esophagei ramos esofagianos
a. subscapularis (/) arteria subescapular rami perieardiaci ramos peridrd'icos
a. thoracodorsalis arteria toracodorsal rami mediastinales ramos mediastinais
a, circumf1exa scapulae arteria circunf1exa da omoplata aa. phrenicae slJpe.riores arterias frenicas [frenic<.ls' I
® arteria circunflexa anterior do
B
a. circumf1exa humeri anterior superiores
(h)umero
·1 t.. l. ... J l. . .J t.
NOMENCLATURA ANAT6MICA DA LiNGUA PORTUGUESA
.1 L_J L_I LJ "LJ
87
L-I
88
L-1 '--' L-J
NOMINA ANATOMICA
'----.I L......J L-.-.J L..--I '---"-I
--
aa. supraduodenales su- .x arterias supraduodenais su ..
aa. intercostales superiores [III-XI] arlerias intercoslais posteriores periores peri ores
[III-XI) rami pancreatici ramos pancreilticos
ramus dorsalis ramo dorsal rami duodenales ramos duodenais
ramu~ spinalis ramo espinhal aa. retroduodenales arterias retroduodenais
ramus cutaneus medialis ramo cutllneo medial a. gastroepiploica dextra x arteria gastro-epipl6ica
ramus cutaneus lateralis ramo cutAneo lateral direita
ramus collateralis ramo colateral rami epiploici ramos epipJoicos
ramus cutaneu~ lateralis ramo cutllneo lateral a. lienalis Gil arteria esplenica
rami mamm~rii ramos mamarios rami p'ancreatici ,( ramos pancreilticos
a. subcostal is arte:~ia subcostal a. pancreatica dorsalis arteria pancreci.tica dorsal
ramus dorsali~ ramo dorsal a. 'pancreatica inferior arteria pancreci.tica in-
ramus spinalis ramo espinhal ferior
a. p,!-ncreatica magna arteria pancreiltica magna
AORTA ABDOMINALIS @ AORTA ABDOMINAL a. caudae pancreati~ arteria da cauda do pan-
creas
Aa. phrenieae inferiores )< Arterias fr~nieas· [frenicas "1 a. gaslroeplploica sinistra Q arteria gastro-epipl6ica esquer-
inferiores' da
a. suprarenalis superior arteria supra-renal superior rami epiploici ramos epiploicos
aa. gastricae breves )(; arterias gilstricas curtas
Aa. lumbales @ Arterias lombares rami lienales ~ ramos 'esplenicos
ramus dorsalis
ramus spinalis
ramo dorsal
ramo espinhal
A. mesenteriea superior @A~eria mesenteriea superior
o
aa, pancreaticoduodenales in- (j) arterias pancreatod uodenais
A. saeralis mE'diana Arteria sacraR[sagrada "1 feriores inferiores
mediana aa. jejunales )(..
arterias jejunais (do jejuno)
aa. ilei ~ arterias ileais (do i1eo)
a. iumbalis ima arteria lombar ima a. ileocolica arteria ileoc61ica
corpus coccygeum corro coccigeo 2
'1'
;1 tD
a; ascendens ,( arteria ascendente
a. eecalis anterior arteria cecal anterior
Truncus
;
eeliacus tV Tronco eellaco a_ cecalis posterior
/;
<" arteria cecal posterior
a. gastric:! sinistra @ arteria gastrica esquerda (co- a. appendicularis arteria apendicular.
rami esophagei
ronaria estomaquica)
ramos csofagianos
a. coliea dextra
a. colica media
o
<9
" arteria colica direita
arteria c61ica media
a. hepatica communis @ arteria hepatica comum
a. hepatica propria <9 arteria hepat ica propria A. mesenteriea inferior Q Arteria mesenteriea inferior
a. gastric:! de"tr:! 'f.. arteria gastrica direita
(pilorica) a. colica sinistra )(, arteria coliea esquerd?
ramus dexter t' ramo direito aa. sigmoideae x arterias sigmoideias
-.( arteria cistica a. rectalis supe,rior )( arteria retal supenor
a. c\'stica
a. lobi caudati arteria do lobo caudado
arteria do segmento an-
a. segmcnti anterioris
terior .' A. suprarenlilis media @ Arteria supra-renal media
a. segmenti rosterioris arteria do segmento pos- A. renatis <0 Arteria renal
terior
ramus sinister )( r;lIno esquerdo' a. suprarenalis inferior >( arteria supra-renal inferior
:!. lobi c.:audati artcriu do lobo c.;iUdadll ramus anterior x. ramo anterior
a. segmcnti medialis arteria do segmento me- a. segmenti superioris arteria do segmento superior
dial a. segmenti anterioris su- arteria do segmento a.ntt."ro-
a. segmenti lateralis arteria do segmento la- perioris -superior'
teral a. segmenti anterioris infe- arteria do segmento antero-
a. gastroduudcl1<Jlis o arteria gastroduodenal
a. segment; inferioris
rioris -inferior
arteria do segmento inferior
ramus posteTior i- ramo posterior
(I) Anteriormcntc: arterias diafragmalicas inferiores. a. segmcnti posterioris arteria do segmento posterior
(2) "Corpo coccigCll. E uma estrulura arteriovenosa anaslom6tica e nao um glo- rami ureterici i. ramos uretericos
mo" (Nota da NA I. .
L-.J L..-.J L--J '--' L-
......J L-l a-J ~ L-.J ~ -.........J L-J L-J ~ L-l .........t i-..J L-.J a.......J L-J
90 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA LINGUA PORTUGUESA 89
A. glutea superior Arteria ghitea superior A. circumflex a ilium profunda Arteria 'circunnexa iIIaca
ramus superficialis ramo superficial profunda
ramus profundus ramo profundo ramus ascendens ramo ascendente
'ramus superior ramo superior
, ramus inferior ramo inferior A. femoralis Arteria femural
Arteria glutea inferior a. epigastr.ica superficialis arteria epigastrica superficial
A. glutea inferior
a. circumflexa ilium superficialis arteria circunflexa iliaca superficial
a. comitans n, ischiadici arteria sate lite do nervo ciatico aa. pudendae exlernae arterias pudendas externas
v. scapularis dorsalis veia escapular dorsal i vv. hepaticae dextrae veias hepaticas direitas
(v. thoracoacrornialis) (veia acromiotoracica) vv. hepaticae mediae veias hepaticas medias
vv. hepaticae sinistrae 'veias hepaticas esquerdas
V. axillaris 10 Veia axilar vv. renales veias renais
v. thoracica lateralis x veia toracica lateral \ v. suprarenal is· sinistra . veia supra-renal esquerda
II
vv. thoracoepigastricae )( veias toraco-epigastricas 'I v. testicularis sinistra veia testicular esquerda
plexus venosus areolaris plexo venoso areolar :i
,I v. ovarica sinistra veia ovariana esquerda
vv. :brachiales )( veias braquiais I
v. suprarenalis dextra veia sup'ra-renal direita
vv. ulnares ;< veias cubitais v. testicularis dextra veia testicular direita
vv. radiales ~ veias radiais v. ovarica dextra veia ovarian a direita
v. cephalica \& veia cefalica plexus pampiniformis plexo pampiniforme
v. thoracoacromialis )( veia acromiotonicica
(v. cephalic a accessoria)
v. basilica g
(veia cefalica acessoria)
veia basilica
VENA PORTAE @ VElA PORTA
v. mediana cubiti ,,< veia mediana do cotovelo ramus dexter f.. ramo direito
(v. mediana antebrachii) 'J' (veia mediana do antebra~o) r. anterior ramo anterior
(v. mediana basilica) )( (veia mediana basilica) r. posterior . ramo posterior
(v. mediana cephalica) K (veia mediana cefalica) !I ramus sinister ~ ramo esquerdo
rete venosum dorsale manus )( rede venosa dorsal da mao li pars transversa por~ao transversa
vv. intercapitales veias intercapitais l! rr. caudati ramos caudalos
arcus venosus palmaris superficialis " arc ada venosa palmar superficial pars umbilical is x por~ao umbilical
vv. digitales palmares veia~ digitais palma res (ductus venosus I (canal venoso)
arcus venosus palmaris profundus arcada venosa palmar profunda lig. venosum . ligamento venoso
vv. metacarpeae dorsales veias metacarrianas dorsais rr. laterales ramos laterais
vv. metacarpeae palmares veias metacarpianas palmares (I', umhilicalis sillisrra I (veia umbilical esquerda)
lig, teres hepatis ligamento redondo do figado
VENA AZYGOS VElA AZIGOS rr. mediales ramos mediais
v. cystica "f, veia cistica
v. intercostalis superior dextra ve.i.Li..n.t.e.r.c.o.s.taLs..u.p e rio r d ire ita .Yv. paraumbilicales ;( veias paraumbilicais
v. hemiazygos veTIrnemlazlgos v. gastrica sinistra ;( veia gastrica esquerda
v. hemiazygos accessoria veia hemiazigos acessoria v. gastrica dextra X veia gastric a dire ita
vv. esophageae veias esofagianas v. prepylorica )(' veia pre-pil6rica
vv. bronchiales veias bronquicas
vv. pericardia cae veias pericardicas
veias mediastinais
v. mesenteries superior @ Veia mesenteriea superior
vv. mediastinales
vv. phrenicae superiores veias frenicas· Ifrenicas P ] su- X veias jejunais e ileais (do jejuno e .
vv. jejunales et ilei do ileo)
periores
v. lumbalis ascendens . veia 10m bar ascendente v. gastroepiploica dextra l( veia gastro-epiploica direita
vv. lumbales II et III veias lombares [I e IIJ vv. pancreaticae x veias pancreaticas
v. subcostal is veia subcostal vv. pancreaticoduodenales X veias pancreatoduodenais
vv. intercostales posteriores IIV- veias intercostais superiores [IV. v. ileocolica ~ veia ileocolica
v. appendicularis )( veia apendicular
XII XII
v. colica dextra
ramus dorsalis ramo dorsal )( veia colic a direita
v. intervertebralis veia intervertebral v. coIica media X. ve·ia colic a media
ramus spinalis ramo espinhal
plexus venosi I'ertehrales externi plexos venosos vertehrais externos V. Iienalis Q Veis esplenica
lanterior et posteriori lanterior e posteriori vv. pancreat icae "I veias pancreaticas
plexus venosi I'ertchrales interni plexos venosos vertehrllis internos vv. gastricae breves 7\ veias gastricas curtas
lanterior et posteriorI [anterior e posterior]
'd ,~ \=I I=:d t:::d bd ~ I=::J ~ -==t ~ ~ ~ 1=1 -==i: iI=:i I;;;;;;i I;;;;;;;;Il iii;;;II III
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 133 134 NOMINA ANATOM/CA
N. musculocutaneus o
Neno musculo-cuUlneo)< N. thoracodorsalis
N. axillaris
Nervo t6raco-dorsal)(
rami musculares v ramos musculares i< Neno axilar [neno circunflexol i-
n. cutaneus antebrachii lateral is (l) nervo cutiineo lateral do;< rami musculares ramos musculares
antebrac;o n. cutaneus brachii lateralis nervo cutaneo lateral superior 7>-
superior do bra<;o
1'1.- cutaneus brachii medialis ~Neno cutllneo medial do
I~ bra~o " ~
N. cutaneU!i antebrachii medialis @ Nen'o cutheo medial do antebra~o )\;n .. thoracici Nerl"Os toracicos ~
ramus anterior rami dorsales ramos dorsais
ramo anterior
ramus ulnaris ramo cubital ramus cutaneus lateralis ramo cutaneo lateral
ramus cutaneus medialis ramo cutaneo medial
" N. medianus o Nerl'o mediano'" rami ventrales Inn. intercostales)
ramus 'cutaneus lateralis Ipec-
ramos ventrais Inervos intercostais)
G raiz medial:
o)( raiz
radix medialis ramo cutaneo lateral Ipeitoral e
toralis et abdominalis) abdominal)
radix lateralis lateral ;< rami mammarii laterales
n. interosseus lantebrachiil an- nervo interosseo anterior Ido ram os mamarios l.aterais
nn. intercostobrachiales nervos intercosto-braquiais
terior antebrac;ol ramus cutaneus anterior Ipectoralis
rami musculares ,( ramos musculares " ramo cutaneo anterior Ipeitoral e
ramus palmaris n. mediani <: ramo palmar d~l nl!rVtl mediano et abdominal is) abdominal)
rami mammarii mcdiales ramos mamarios mediais
ramus communicans cum n. ul- ramo anastomotico* com 0 nl!r- n. subcostalis nervo subcostal
y
nari vo cubital
nn. digitales palmares communes y; nenos digitais palmares comuns Nn. lumbales. sacrales et
nn. digitales palmares pro- nervos digitais ptllnwres Nen'OS lombares. sacros·
)\;. coccygeus [sagrados"] e )'\ervo coccfgeo
prii proprios":'
Nn. lumbales .~. Nen'OS lombares'<'
8
)(
N. ulnaris Neno cubital rami dorsales y'
ramos dorsais
rami musculares rtlmos musculares 'I( ramus medialis ramo medial
ramus dorsalis n. ulnaris
y
,... ramo dorsal do nervo cubiwl ramus lateralis "
",.
ramo lateral
nn. digitalis dorsales >I. nerV(lS digitais dorsais .,.: nn. clunium superiores x nervos superiores da nadega
ramus palmaris n. ulnaris )I
ramo palmar do ncrvo cubital rami ventrales ;,( ramos ventrais
ramus superficialis "< raml) superficial t<
nn. digitales palmares commu- ;( nl!POllS digitais palman:s co- Nenos sacros· [sagrados P ]
nes Nn. sacrales et N. coccygeus
muns X e Neno cocclgeo
nn. digitalcs palmares pro- '(" ncr\'o~ d igitais palmarcs rami dorsales
prii proprios ramos dorsais
ramus medialis ramo medial
ramus profundus '\ ramo profundo -I ramus laterali~ ramo lateral
Q :'\cno radial nn. c1unium medii nervos mediais da nadega
N. radialis rami ventrales ramos ventrais
n. cutaneus brachii posterior x: ncr\'(l cutaneo posteril1r do"
braco Plexo lomb6:'sacro B
• n. cutaneus brachii lateralis in- nl!rvo cut<:lneo lateral inferior do .,L Plexus lumbosacralis
[Iomb<r-sagrado p 1*
>(
ferior brac;o
n. cutaneus antchrachii posterior nerV(l cutaneo posteri(lr do .,L Plexus lumbalis Plexo lombar (..
rami musculares
" antl!brac;o N. iliohypogastricus (9 Neno lIio-hipogastrico '/...
ram(1S musculares ,.
-r-
>(
ramus profulldu~ y ramo profundo ramus cutaneus lateralis ramo cutaneo lateral
n. interosseus lantl!hrachii I )( nl!rv() inter6sseo posterior Ido ramus cutaneus anterior Y' ramo cutiineo anterior
posterior antehrac;oi
ramus superrici~i1is
ramus communicans ulnaris .J
y ramo superficial
ranw ana,tom(itico* cubital
N. ilioinguinal is
nn. ~crotales anteriores
oy'
Nervo lIio-inguinal
i-
NOMINA ANATOMICA
~ ~ ...... ' ItIIiiIiilIIiII
- -.
N. genitofemoralis Q Nervo g4!nito-femural7< nn. digitales dorsales pedis nervos digitais dorsais do pe
ramus genitalis ..f ramo genital
ramus femoralis v:' ramo femural N. peroneus [fibularis] profundus @ Nervo peronial [fibular] profundo l'
rami musculares ramo's musculares
N. cutaneus femoris latera lis (9 Nervo cutllneo lateral da coxa
[Nervo femorocuta.neo]
'f.
nn. digitales dorsales. hallucis
lateralis et digiti se-
I'
:.... nervos digitais dorsais. late-)
ral do halux e medial do
N. obturatorius cundi medialis segundo artelho [segundo
Q Nervo obturadQr 'f...
dedo]
ramus anterior ,/
ramo anterior
ramus cutaneus ./
ramo cut:lneo
. ramus posterior
. rami musculares
v ramo posterior N. tibialis (0 Nervo tibial "'f...
X' ramos museu lares rami musculares ramos musculares f-..
N. obturatorius accessorius .... Nervo obturador acessorio
'f...
n. interosseus cruris
n. cutaneus surae medialis
'"\ nervo interosseo da perna
nervo cuta.neo medial da
N. femoralis
rami musculares
<0
...(
Nervo femural (Nervo crural)'
ramos musculares
"-
. f.
n. suralis @
" x: panturrilha
nervo surar . '1'>
rami cutanei anteriores v
ramos cuUl.neos antenores n. culaneus dorsalis lateralis nervo cUUlneo dorsal
n. saphenus
ramus infrapatellaris
g nervo safeno"'"
rami calcanei laterales ra m os
lateral
,( ramo infra-rot uliano linfrapa- calcanean os
telar) laterais
rami cutanei cruris mediales \( ramos cuta.neos mediais da rami calcanei mediales v ra m os calcanean os
perna (crurais) mediais
n. plantaris medialis Q nervo plantar medial 1"
Plexus sacral is Plexo sacro· [sagrado P] l- nn. digitales plantares communes <: nervos digitais plantares
Truncus lumbosacralis T ronco lombo-sacro· [-sagrado P], comuns
nn. digitales plantares pro- l\ nervos digitais plantares!
N. gluteus superior Nervo ghiteo superior" prii oj proprios .
n .. plantaris lateral is nervo plantar lateral
1)11. gluteus inferior Nervo ghiteo inferior ramus superficialis €J
....-- ramo superficial
]'1;. cutaneus femoris posterior Nervo cuUineo posterior da coxa [fe-":' nn. digitales plantares com- ,/ nervos digitais plantares
mural] munes comuns
1 nn. c1unium inferiores nervos inferiores da nadega nn. digitales plantares pro- v' nervos digitais plantares\-
prii
.'j
rami perineales ramos perineais proprios
ramus profundus ramo profundo
..... -f-
®'" Neno pudendo'1\
N. ischiadicus Nervo Ch,tlCO
No peroneus [fibularis] commu- Nervo peronial [fibular] comum
'f. N. pudendus
nis nn. rectales inferiores y nervos retais inferiores
n. cutaneus surae lateralis nervo cuta.neo lateral da nn. perineales -( nervos perineais
.~ panturrilha nn. scrotales posteriores lat. x. nervos escrotais posteriores
~,! ramus communicans pero- ramo anastomotico peronial laterais
neus [fibularis) Ifibular) nn. scrotales posteriores rned. ':I nervos escrotais posteriores
mediais
N. peroneus [fibularis] superficialis Nervo peronial [fibular] superficial ..,... nn. labiales posteriores lat. \( nervos labiais posteriores
rami museu lares ramos museu lares laterais
n. cutaneus dorsalis me- nervo cuUl.neo dorsal nn. labiales p05teriores med. '( nervos labiais posteriores
dialis medial .- mediais i
n. cutaneus dorsalis interme- nervo cuta.neo dorsal inter- rami profundi X. ramos profundos .
dius n. dorsalis penis V nervo dorsal do penis· Ipenis')
medio
n. dorsalis clitoridis v: nervo dorsal do clitoris
(I) Em vista do uso, ainda I: preciso admitir crural como sinonimo de femural.
Mas ja i: tempo de ser desfeita esta lamentavel confusao. Enquantofemural deve per- ~. coccygeus y' Neno cocclgeo
manecer com 0 correto significado de "relativo a coxa". I: 16gico e convcnicntc dar a
crural uma ul1ic~ a<.:cp~ao: "relativo a perna". plexus cOCCypClIS v plexo coccigeo
(2) \·eja·~c a nnta da pagina anterior.
nn. anococc~gei Y... nervos anococcigeos
...'I~