Anda di halaman 1dari 35

L t.J i. .

J t

...~.~8~."
'::~~::f~'

"f'.:'

-~

• Comissao Luso-Brasileira de .
}(;:j Nomenclatura Morfologica
""~~.;

:\;.;:{:; NOMENCLATURA ANATOMICA


. ::.;
DA LINGUA PORTUGUESA
j;~ Aprovada no I Congresso da
;';;:
Sociedade Luso-Brasileira
'.;:: de Anatomia (Porto, 1973)

:.,' Coordenador e Relator Geral

· .:~:
.'
Idel Becker
.:.)j do Instituto de Ciencias Biomedicas
:. '!~'~
·~'.',.... da Universidade de Sao Paulo; da
, .. ~:.; . Faculdade de Letras e Pedagogia .
'/::;
.' .:.~:~
da Universidade Mackenzie'
~ :::~lt~
.:"-:\.

<1

'!

· ,I

1977

GUANA13ARA
KOOGAN
III
,I ~ I. j , i J t ... J i __ J i __ J

COMIssAo LUSO-BRASILElRA
DE NOI\;lENCLATURA MORFOLOGICA

, .
BRASIL PORTUGAL.

Prof. Bernardo M. de Almeida Prof. Armando SimOes de Carvalho


Prof. Carlo A. Fattini Prof. A. Tavares de Sousa
Prof. Eros Abrantes Erhart Prof. Abel Sampaio Tavares
Prof. Helio Bezerra Coutinho Prof. 1. Caria Mendes
Prof. loao Rodrigues Sampaio Prof. M. 1. Xavier Morato
Prof. Joffre M. de Rezendc Prof. Nuno Rodrigues Grande
'; Prof. Milton M. Amaral Prof. Paulo Marques
Prof. Milton Picosse

, I'
Prof.
Prof.
Prof.
Nello de Moura Rangel
Paulo Assump~ao Osorio
Pedro Abdalla
Prof. Tasso Faraco de Azevedo

I Coordenador e Relator Geral


i
.,!
Prof. Idel Becker
Direitos exclusivos para a lfngua portuguesa ~.
I
Copyright © by I

Editora Guanabara Koogan S. A. i1


Rio de Janeiro-RJ II

Reservados todos os direitos. E proibida a


duplica~ao ou reprodu~ao deste volume,
ou de partes do mesrno, sob quaisquer formas
ou por quaisquer meios (eletronico,
meca.nico, grava~ao, fotocopia, ou oulros), .. i.
sem permissao expre<;sa da Editora.
IV
L......J L-J L..J L...J L-J L-1 L...J L-I L ...J L-i LJ L-i LJ L-l L._l LJ L __ i l-J l __ j l.
i

1
1
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 9 10 NOMINA ANATOMICA

tuberculum • tuberculo venter. ventris ventre


tuberositas .. tuberosidade . ventriculus ventriculo; estomago
tubulus tubulo venula v~nula
tubus tuba vermis \t:rrne
tunica tunica vertebra v~rtebra
tympanum t1mpano vertex, verticis vert ice t. PARTES CORPORIS HUMANl PARTES DO CORPO HUMANO
verus verdadeiro. vera
umbo • saliencia, eminen- vesica he.iga
cia vesicalis vesical
umbilicus umbigo vesicula vesicula
uncinatus uncinado. uncifor- vestibulum vestibulo
me, ganchoso vestibularis vestibular CAPUT 'CABE<;A
uncus gancho vestigium vestigio PESCO<;O
i
unguis COLLUM I
unha villus vilosidade ·1
urina urina vinculum vinculo
uterus utero \·iscus. visceris viscera Caput Cabet;a Ii
II
utriculus utriculo visus visao. vista !l
uvula uvula vita vida Cranium CrAnio 'j

vitellus vitelo (do ovulo)


vagina bainha; vagina vitreus vitreo
vertex vertice
vagus va go vocalis vocal sinciput sincipucio I:
vallecula valecula. depres- vola .palma (da mao); frons fronte [.
silo, sulco planta (do pel occiput occipucio I:
valium valo. pali~ada, cir- vortex, vorticis vortice tempora temporas (fontes)
~
l
cunvala~ilo vorticosus vorticoso auris . ouvido
valva valva. valvula vulva vulva II auricula ore1ha (pavilhao da orelha) i'.
valvula valvula
vas va so \!
vascularis xiphoideus xifoide
11 Facies Face
vascular !;
vastus vasto oculus olho- 1'1'
I
vellum veu zona zona supercilium sobrancelha (supercilio) I
vellus. velleris velo, to sao; velocino palpebra superior
vena ycia
zonula zOnula palpebra su~erior :'
zygomaticus zigomatico palpebra in erior palpebra inferior I·
rima palpebrarum fenda palpebral i
bulbus oculi globo ocular .i
I
sulcus infrapalpebralis sulco infrapalpebral
\
Nasus Nariz
dorsum nasi dorso do nariz'
apex nasi apice do nariz [ponta do nariz]2
ala nasi asa do nariz 3
Os Boca
sulcus nasolabialis su1co nasolabial
labium superius labio superior
philtrum su1co subnasal (Iiltro)
labium inferius labio inferior
rima oris fenda bucal
cavum oris cavidade bucal
lingua lingua
fauces garganta (fauce)
bucca [mala) bochecha
mentum mento
sulcus mentolabialis sulco mentolabial

{I 7 'l\ F"(nrp<:.c:.i)p'~ cinAnin'l~IC:' ,t,'\n:n nne",1 ~ni("',.. nnrnl '.2C'l MnC'nl


LJ L-' L-J L-I L-J L-I L-I L.J L-J L-i :.L-J L-J L.J L.t L-I L-i .L.i -'--'L.J ~j-L.J' L

NOMENCLATURA ANATOMICA DA LINGUA PORTUGUESA 11 12 NOMINA ANATOMICA

Collum PescOl;o Brachium Brac;o


cervix cervlz facies anterior face anterior
nucha nuca facies posterior face posterior
larynx laringe l facies lateral is face lateral
prominentia laryngea saliencia laringeia2 facies medialis face. medial
pharynx faringe l suicus bicipitalis lateralis sulco bicipital lateral
trachea traqueia sulcus bicipitalis medialis sui co bicipital medial
esophagus esOfago·, es6fago' i!
;f
TRUNCUS TRONCO Cubitus Cotovelo
II
MEMBRA MEMBROS IiII AntebrachIUm Antebrac;o
I
Truncus Tronco .' facies posteiior face posterior
facies anterior face anterior
Dorsum Dorso margo lateralis [radialisl bordo lateral [radial I ;

margo medialis lulnarisl bordo medial [cubital]


columna vertebralis coluna vertebral
canalis vertebralis canal vertebral
;\Ianus :\Iao
Thorax Torax
carpus carpo
cavum thoracis cavidade ton'lcica ,; metacarpus metacarpo
pectus peito il dorsum manus dorsa da milo
mamma mama II palma manus palma da mao
H
papilla mammae papila da mama (mamaria) ·i thenar tenar ,.~. !
~
!I hypothenar hipotenar
r

Abdomen Abdome
cavum abdominis
fossa! epigastrica
cavidade abdominal
fossa epigastrica
" digiti manus
pollex .Idigitus II
index [digitus III
dedos da mao
• polegar [dedo II
indicador (indice) [dedo III
I
f=
linea semilunaris linha semilunar digitus medius [digitus III I dedo medio [dedo III I f·
umbilicus umbigo digitus anularis [digitus IVI dedo anular' [dedo IVI ~:
latus flanco (ilharga) digitus minim us [digitus VI dedo minimo [dedo VI L /.
lumbus lombo facies dorsales faces dorsais
inguen virilha facies palmares faces palmares I
facies laterales Iradialesl faces laterais [radiaisl !
Pelvis Pelve facies mediales lulnaresl faces mediais [cubitaisl
cavum pelvis cavidade p~lvica
mons pubis monte publano
coxa quadril", anca P :\Iembrum inferius Membro inferior
nates [clunes] nadegas
regio perinealis regiao perjneal .... ('~) Coxa
regio analis regiao anal facies anterior face anterior
crena ani linha denteada anal (sulco in- facies posterior face posterior
tergluteo) facies lateralis face lateral
regio urogenital is regiao urogenital facies medialis face medial
Membra sulcus gluteus sulco gluteo
Membros
Membrum superius Membro superior Genu Joelho
Axilla Axila poples poplite
patella rotula [patelal
plica axillaris anterior prega axilar anterior
plica axillaris posterior prega axilar posterior
acromion acromioR. acromio"
(0) 0 Congresso de Anatomistas de Leningrado (1970) deu a coxa. em latim. 0
(I) Genero feminino: <1laringe. a faringe. nome de femur. decisao que dificilmente poder:i ser ace ita pelos biomedicos do mun-
(2) A saliencia laringt!ia t! denorninada. comurnente. [lomo-de-adtio. do inteiro e. mc:smo. Delos anatomist as.
.I-J, L..J L.J LJ LJ L..J L-I L-l L...j L........l i...---J 1--'" L-~ L-I L_a L-..li L-l L __i L-J '--_. ,-,

NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 13 14 NOMINA ANATOMICA

ii
Crus Perna medulla ossium flava medula ossea amarela
facies anterior face anterior medulla ossium rubra medula ossea vermelha
facies medialis [tibialisl face medial [tibial) j; foramen nutricium orificio nutridor
facies posterior f'lce posterior canalis nutricius canal nutridor
face lateral [peroniall ,:
facies latcralis [ribularis[
sura panturrilha * I'
COLUMNA VERTEBRALIS • CQLUNA VERTEBRAL i

malleolus medialis malt:olo medial "f


~:
vertebrae cervicales
t

linha epifisaria !' • vertebras cervicais


linea epiphysialis Ij
" vertebra prominens vertebra proeminente ,.
\:

vertebrae thoracicae • vertebras toracicas


Pe
j'
Pes il vertebrae lumbales • vertebras lombares
"
I'

tarsus tarso vertebrae sacrales • vertebras sacras [sagradasl


metatarsus metatarso "IIIi vertebrae coccygeae .. vertebras coccigeas
dorso do pi: n corpus vertebrae • corpo vertebral ~~
dorsum pedis
planta planta (do pi:) :1 fovea costalis superior • faceta costal superior.
I'
~~,
margo lateralis Ifibularisl bordo lateral Iperoniall fovea costalis inferior • faceta costal inferior ;i
margo medialis [tibialisl bordo medial [tibial! canalis vertebralis • canal vertebral ~:
Ii
calcanhar foramen vertebrale • buraco vertebral
calx
digiti pedis artelhos. dedos do pe arcus vertebrae arco da vertebra (vertebral) .r
hallux [digitus II halux Idedo II pediculus arcus vertebrae • pediculo do arco vertebral
digiti II-IV dedos II-IV lamina arcus vertebrae lamina do arco vertebral
digitus minimus [digitus VI dedo minimo Idedo VI incisura vertebralis superior incisura vertebral superior
facies dorsales faces dorsais incisura vertebralis inferior incisura vertebral inferior
faces plantares
;
facies plantares foramen intervertebrale • buraco intervertebral ~ .
faces laterais sulcus n. spinalis sulco do nervo espinhal

:
~!
facies laterales :t
facies mediales faces mediais processus spinosus ap6fise espinhosa
arcus pedis longitudinalis arco longitudinal do pi: processus transversus • ap6fise transversa lI.!;
parte medial fovea costalis transversalis

I
pars. medialis
parte lateral tuberculum anterius (vertebra-
'faceta costal transversal
tuberculo anterior [das vertebras
~:
pars lateral is
arcus pedis transversalis arco transversal do pe rum cervicaliuml cervicaisl rr-. ,
tuberculum caroticum (vertebrae tuberculo carotidiano Ida verte-
cervical is VI) bra cervical VI] ;I .
foramen transversarium buraco transversal
tuberculum posterius (verte- tuberculo posterior [das verte- \\
OSTEOLOGIA OSTEOLOGIA brarum cervicaliumJ bras cervicaisl
processus articularis superior (zy-
gapophysis) .
processus articularis inferior (zyga-
• apofise articular superior [zigapofi-
se]
• ap6fise articular inferior [zigapofi-
I-
os longum
os breve
os so longo
osso curto processus costarius
pophysis)
• tuberculo (ap6Iise) costal
sel
- apofise acessoria (das vertebras
I
os planum osso plano processus accessorius (vertebra-
os pneumaticum osso pneumatico rum lumbaliuml lombaresl
epiphysis • epilise processus mamillaris • tuberculo (apofise) mamilar
diaphysis • di~.fise
cartilago epiphysialis
linea epiphysialis
• cartilagem epifisaria
linha epifisaria Atlas • Atlas ,.
synostosis sinostose massa lateralis • massa lateral
apophysis • apofise fovea articularis superior faceta articular superior
facies articularis face articular fovea articularis inferior faceta articular inferior
substantia compacta subst:1ncia compacta arcus anterior • arco anterior
substantia' corticalis substancia cortical fovea dentis faceta do dente [faceta do
substantia spongiosa substancia esponjosa axis]
cavum medullare cavidade medular tuberculum anterius tuberculo anterior
arcus posterior . • arco posterior
sulcus arteriae vertebralis sulco da arteria vertebral
(*) Adjelivo correspondcnte 'J panlurrilha: sural. tuberculum posteriu5 tuberculo posterior
1_' L __ l L_.
1......-1 L-i L-~ L--I 1......-a L-i L-.l L--I L .•
LJ L....i L-a L_I 1--1 L-I I._I L-i L-l
16 NOMINA ANATOMICA

NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 15

sulcus v. subclaviae sulco da v. subclavia


tuberositas m. serrati anterioris tuberosidade do m. dentado an-
Axis • Axis terior
dens • dente sulcus costae • sulco da costela
facies articularis anterior face articular anterior
facies articularis posterior face articular posterior Sternum .. Esterno
• nhas transversas manubrium sterni .. manubrio (do esterno)
Os sacrum • buracos do sacro [sagradosl dor- incisura c1avicularis incisura clavicular
facies dorsalis sais incisura jugularis incisura jugular
facies pelvina • crista sacra [sagradaJ mediana angulus sterni .. angulo do esterno
basis ossis sacri cris corpus sterni • corpo do esterno
processus articularis superior apice do sacro processus xiphoideus .. apOfise xif6ide
promontorium incisurae costales • incisuras costa is
pars lateralis (ossa suprasternalia) (ossos supra-esternais)
facies auricularis
tuberositas sacralis Cavum thoracis • Cavidade toracica
foramina intervertebralia apertura thoracis superior • abertura superior do t6rax
faramina sacralia pelvina apertura thoracis inferior .. abertura inferior do t6rax
sulcus pulmonalis sulco pulmonar
lineae transversae arcus costal is • arco costal
foramina sacralia dorsalia spatium intercostale • espar,:o intercostal
angulu,s infrasternalis , angulo infra-esternal
crista sacralis mediana
crista sacralis lateralis CRANIUM CRANIO
crista sacralis intermedia
cornu sacrale calvaria • ab6bada craniana [calota cranianal
canalis sacralis pericranium pericranio
hiatus sacral is lamina extern~ .Iamina externa
ape~ ossis sacri diploe' (diploe) • diploe
canales diploici canais dipl6icos
Os coccygis • C6ccix lamina interna • lamina interna
corno coccigeo vertex' • vertice
cornu coccygeum frons fronte
occiput .occipilcio
tempora • temporas (fontes)
THORAX . TORAX basis cranii externa
basis cranii interna
base externa do cranio
base interna do cranio
Costae • Costelas fossa cranii anterior fossa anterior do cranio
I.:ostae verae • coste las verdadeiras fossa cranii media fossa media do crania
costae spuriae • costelas falsas fossa cranii posterior • fossa posterior do cranio
cartilago costalis .' cartilagem costal clivus • c1iva
os costale .. costela impressiones digitatae • impressoes digitais
caput costae .. caber,:a da costela sulci venosi sulcos venosos
facies articularis capitis costae faceta articular da caber,:a da sulci arteriosi sulcos arteriais
costela foveolae granulares .. fossetas granulares
crista capitis costae crista da caber,:a da costela (ossa suturarum) (ossos da sutura [suturaisl)
collum costae .. colo da costela fossa temporal is -fossa temporal
crista colli costae crista do colo da costela (cris- arcus zygomaticus • arco zigamatico
ta costal) fossa infratemporalis • fossa infratemporal
corpo da costela fossa pterygopalatina • fossa pterigopalatina
corpus costae .. tuberculo da costela fissura pterygomaxillaris fissura pterigomaxilar
tuberculum costae face articular do tuberculo da canalis palatinus major 'canal palatino maior
facies articularis tuberculi cos-
tae costela foramen jugulare • buraco jugular [buraco rasgado
angulus costat; .. angulo da costela , posteriorI
tuberculum m. scaleni anterioris .. tuberculo do m. escaleno anterior fissura sphenopetrosa • fissura esfenopetrosa
(tuberculo escaleno)
sulcus a. subclaviae • sulco da a. subclavia
L_~ L. __J L __ L. _I l._ L. 1 __ I L. L _I L __I - L_.l L __ I l. _._1 L__ . I L__ J L____I L L. _i l_ _i I_

NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 17 18 NOMINA ANATOMICA

fissura petrooccipitalis fissura petro-occipital sulcus sinus petrosi inferioris stilco do seio petroso inferior
foramen Jacerum buraco hicero [buraco rasgado tuberculum pharyngeum tuberculo faringeu
anterior) pars lateralis parte lateral
palatum osseum palato [palato) osseo squama occipitalis escama occipital
foramen palatinum majus buraco palatino maior margo mastoideus bordo mastoideu
fossa incisiva fossa incisiva illargo lam bdoideus bordo lambdoideu
canalis incisivus canal incisivo (os interparietale) (osso interparietal)
foramina incisiva orificios incisivos· condylus occipitalis condilo occipital
(torus palatinus) (toro palatino) canalis condylaris canal condilar
canalis palatovaginalis canal palatovaginal canalis hypoglossi canal do hipoglosso
canalis vomerovaginalis canal vomerovaginal fossa condylaris fossa condilar
tuberculum jugulare tuberculo jugular
incisura jugularis incisura jugular
Cavum nasi Fossa [cavidadel nasal processus jugularis apOfise jugular
septum nasi osseum septo nasal osseo processus intrajugularis apofise intrajugular
apertura piriformis abertura piriforme protuberantia occipitalis externa protuberancia occipital externa
meatus nasi superior meato nasal superior inion inio
meatus nasi medius meato nasal medio (crista occipitalis external (crista occipital external
meatus nasi inferior meato nasal inferior linea [luchae suprema linha suprema .da nuca (Iinha nucal
canalis nasolacrimal is canal nasolacrimal (Iacrimona- suprema)
sal) linea nuchae superior -linha superior da nuca (linha nucal
recessus sphenoethmoidalis recesso esfeno-etmoidal . superior)
meatus nasopharyngeus meato nasofaringeu linea nuchae inferior linha inferior da nuca (Iinha nucal
choanae coanas inferior)
foramen ~phenopalatinum buraco esfenopalatino eminentia cruciformis eminencia cruciforme
protuberantia occipilali~ interna . protuberancia occipital irlterna
Orbita Orbita (var. crista occipitalis internal (val:. crista occipital interna)
sulcus sinus sagitalis superioris sui co do seio sagital superior
aditus orbitae adito da orbita sulcus sinus transversi - su1co do seio transverso
/- margo supraorbital is bordo supra-orbitario sulcus sinus sigmoidei , sulco do seio sigmoideu
margo infraorbitalis bordo infra-orbitario (processus paramastoideus) (apofise paramastoideia)
paries superior parede superior
paries inferior parede inferior Os sphenoidale Esfenoide
paries lateralis parede lateral
paries medialis parede medial Corpus Corpo
foramen ethmoidale anterius orificio etmoidal anterior jugum sp~enoid.ale eminencia esfenoidal
foramen ethmoidale posterius orificio etmoidal posterior sulcus chlasmatJs sulco do quiasma
fossa sacci lacrimal is fossa do saco lacrimal sella turcica sela turcica
fissura orbitalis superior fissura orbitaria superior tuberculum sellae tuberculo da sela
fissura orbitalis inferior fissura orbitaria inferior (processus cIinoideus medius) (apofise c1inoide media)
fossa hypophysial is fossa hipofisaria
Fonticuli cranii Fontanelas do crAnio dorsum sellae dorso' da: sela
fonticulus anterior fontanela anterior processus. cIinoideus posterior apOfise cIinoide posterior
fonticulus posterior fontanela posterior sulcus carotlcus sulco carotidiano
fonticulus sphenoidal is fontanela esfenoidal lingula sphenoidalis lingula esfenoidal
fonticulus mastoideus fontanela mastoideia crista sphenoidal is crista esfenoidal
rostrum sphenoidale rostro esfenoidal
OSSA CRANil OSSOS DO CRANIO sinus sphenoidalis seio esfenoidal _
septum sinuum sphenoidalium septo dos seios esfenoidais
Os occipitale Occipital
r apertura sinus sphenoidaJis . abertllra do seio esfenoidal
concha sphenoidalis corneto. esfenoidal
foramen magnum buraco occipital
pars basilaris parte basilar Ala minor Asa. !TImor
canalis opticus canal optico
processus cIi-noideus anterior apofise c1inoide anterior
(.) Anteriormente: orificios de Stensen. fissura orbitalis superior fissura orbitaria superior
L. __
L __ J L_i L .. j L-I Li Lf L_I L_J L_l L_.. t L._.l I~- • l
, l.,. J L_ . .I L-1 L_J L-' L_.i
20 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA LiNGUA PORTUGUESA 19

Asa maior : ,; facies anterior partis petrosae face anterior do rochedo


Ala major tegmen tympani teto (tegme) do timpano
facies cerebralis face cerebral
face temporal
'Iii
• I eminentia areuata eminencia arqueada
facies temporal is hiatus canalis n. petrosi ma- hiato do canal do n. petroso
facies maxilaris face maxilar j()ris maior
face orbitaria : 1\
facies orb ita lis :) ·hiatus canalis n. petrosi mi- hiato do canal do n. petroso
margo zygomaticus bordo zigomatico noris men or
bordo frontal :i sulcus n. petrosi majoris
margo frontalis
margo parietalis bordo parietal
bordo escamoso
,I
.'
!
sulcus n. petrosi minoris
impressio trigemini
sulco do n. petroso maior
sulco do n. petroso menor
impressao do trigemio (trige-
margo squamosus
crista infratemporalis crista infratemporal I! minal)
buraco redondo
foramen rotundum
foramen ovale buraco oval
buraco espinhoso
) ~ margo superior partis petrosae
sulcus sinus petrosi superioris
bordo superior do rochedo
sulco do seio petroso superior
facies posterior part is petrosae face posterior do rochedo
foramen spinosum
spina ossis sphenoidalis espinha do esfen6ide d porus acusticus internus poro acustico interno
sulcus tubae auditivae sulco da trompa auditiva ij meatus acusticus internus meato acustico interno
fossa subarcuata fossa subarqueada
Processus pterygoideus Apofise pterigoide aqueductus vestibuli aqueduto do vestibulo
lamina lateral da ap6lise pterig6ide apertura externa aq. vest. abertura externa do aque-
lamina lateralis processus pterygoi- duto do vestibulo
dei margo posterior rurtis petrosae bordo posterior do rochedo
lamina medialis processus pterygoi- lamina medial da ap6fise pterig6i-
de d sulcus sinus retrosi inferioris . sulco do seio petroso inferior
dei \',I incisura jugularis incisura jugular
incisura pterygoidea incisura pterigoideia
fossa pterigoideia processus intrajugularis apMise intrajugular
fossa pterygoidea IIit canaliculus cochlae canaliculo do·caracol (coclear)
fossa scaphoidea fossa escafoide
ap6fise vaginal apertura exterlla ,:anal each. abertura externa do canal
processus vaginalis . . coclear
sulcus palatovaginalis
sulcus vomerovaginalis
sulco palatovaginal
sulco vomerovaginal II
1:
facies inferior partis petro~ae face inferior do rochedo
gancho pterigoideu fossa jugularis fossa jugular
har:nulus pterygoideus canaliculus mastoideus' canaliculo mastoideu
sulcus hamuli pterygoidei sulco do gancho pterigoideu
canal pterigoideu processus styloideus ap6lise estil6ide
canalis pterygoideus foramen stvlomastoideum buraco estilomastoideu
. processus pterygospinosus ap6fise pterigo-espinhosa
canaliculus'tympanicus canaliculo timpanico
Temporal fossula petrosa fossula petrosa
Os temporale cavum tympani. Vide Organum cavidade timpanica. Vide Orgiio
Pars petrosa Rochedo vestibulococ hleare vestibulo-coclear
fissura petrotympanica ;issura petrotimpanica
margo occipitalis bordo occipital fissura petrosquamosa fissura petro-escamosa
processus mastoid eus ap6lise mast6ide fissura tympanomastoidea fissura timpanomastoideia
incisura mastoidea incisura mastoideia
fissura, tympanosquamosa fissura timpano-escamosa
sulcus sinus sigmoidei sulco do seio sigm6ide
sulcus a. occipitalis sulco da arteria occipital Parte timpAnica
Pars tympanica
foramen mastoideum buraco mastoideu
canalis facialis canal facial anuluJ t}'ll1paniClis anel timpGnico
geniculum canalis facialis geniculo do canal facial meatus acusticus externus . meato acustico externo
canaliculus chordae tympani canaliculo da corda do timpano porus acusticus externus poro acustico externo
apex partis petrosae apiee do rochedo (spina supiameatum) (espinha suprameatica)
canalis caroticus canal carotidiano .,, spina tympanica major espinha timpanica maior
canaliculi caroticotympanici canaliculos car6tico-timpa- ,I spina tympanica minor espinha timpanica menor
nicos I sulcus tympanicus sulco timpanico
canalis musculotubarius canal musculo-tubario incisura tympanica incisura timpanica .
semicanalis m. tensoris tym- semicanal do m. tensor do vagina processus styloidei bainha da ap6lise estil6ide
pani timpano
semicanalis tubae auditivae semicanal da trompa auditi- Pars squamosa Parte escamosa
va
septo do canal musculo- margo parietalis bordo parietal
septum canaUs musculotu- incisura parietulis incisura parietal
barii -tuba rio
\;
I.
L_J l_ ..J L_ . .J L_J L_.I L_J l. _._J l __..J l __ .1 . L _. 1 l. I. .1 I ... .J
LJ l..J I
L~.J L.J L .. J L_J L .....
22 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 21

fossa glandulae lacrimalis fossa da glandula lacrimal


margo sphenoidal is hordo esfenoidal facies interna face interna
facies temporalis face temporal crista frontalis crista' frontal
sulcus a, temroralis mediae sulco da 'Irt':ria temporal media sulcus sinus sagittal is supe- sulco do seio sagital superior
processus zygomaticus arMise malar (ligomatica) rioris
fossa mandibularis fo<;sa mandihular foramen cecum buraco cego
facies art icu lari<; face articu lar sinus frontalis seio frontal
tuberculum articulare tuberculo articular apertura sinus frontalis abertura do seio frontal
facies cerebralis face cerebral septum sinuum frontalium septo dos seios frontais
(sutura frontalis) [sutura metopi- (sutura frontal) [sutura metopi-
cal cal
Os parietale Parietal
Os ethmoidale Etmoide ':
facies interna face interna
facies externa face extern a lamina cribrosa lamina crivosa
margo occipitalis hordo occipital crista galli crista galli . :'
margo squamosus bordo escamoso ala cristae galli asa da crista galli
margo sagittalis hl)rdo sagilal lamina perpendicularis lamina perpendicular
margo frontalis bordo frontal Labyrinthus ethmoidalis Labirinto etmoidal
angulus frontalis angulo frontal
angulus occipitalis ungulo llccipital cellulae ethmoidales celulas etmoidais
angulus sphenoidalis ungulo esfenoidal infundibulum ethmoidale , infundibulo etmoidal
angulus mastoideus angulo mastoideu hiatus semilunaris hiato semilunar "
foramen parietale buraco parietal bulla ethmoidal is bolha etmoidal
tuber parietale tuber parietal lamina orbitalis lamina orbitaria
linea temporalis superior linha temporal superior foramina ethmoidalia (vide Cra- orificios etmoidais (vide Cranio,
linea temporalis inferior linha temporal inferior nium, orbital orbital
sulcus s'inus sagittalis superioris sulco do seio sagital superior (concha nasalis suprema) (corneto nasal supremo)
sulcus sinus sigmoidei sulco do seio sigmoideu concha nasalis superior corneto nasal superior
concha nasalis media corneto nasal medio
, Os frontale Frontal processu's uncinatus apofise unciforme
squama frontalis escama frontal Concha nasalis inferior Corneto nasal inferior
facies externa face externa processus lacrimalis apofise lacrimal
tuber frontale tu ber frontal processus maxillaris apolise maxiIar
arcus superciliaris arco superciliar processus ethmoidalis' apolise etmoidal
glabella glabela .....
~I margo supraorbitalis
foramen sil'e incisura su-
bordo supra-orbitario
buraco ou incisura supra-
Os lacrimale Osso lacrimal
;I praorbitalis -orbit~lria
crista lacrimalis posterior
sulcus lacrimalis
'crista lacrimal posterior
su\co lacrimal
incisura sil'e foramen fron- incisura au buraco frontal
:i tale
hamulus lacrimalis gancho, lacrimal
pars orbitalis parte orbit<i.ria Os nasale Osso nasal
;\ incisura ethmoidalis incisura etmoidal
sulcus ethmoidalis su\co etmoidal
pars nasalis parte nasal
spina nasalis espinha nasal
bordo nasal Vomer VOmer", Vomer"
margo nasalis
margo parietalis bordo parietal ala vomeris asa do vomer 8 [vomerP.I
processus zyg'lmaticus apofise malar Izigomatical
facies temporalis face temporal OSSA FACIEI OSSOS DA 'FACE
:I linea temporalis
facies orbital is
linha temporal
face orbitaria
Maxilla Maxilar·

.' I . (spina trochlearis)


fovea trochlearis
foramen ethmoidale anterius
(espinha troclear)
fosseta troclear
orificio etmoidal anterior (I'ide
Corpus maxillae
facies orbitalis
Corpo do maxilar
face orbitaria
:I (I'ide Cranium. orbital Cranio. orbita)
.: ~ foramen ethmoidale posterius orificio etmoidal posterior (ri- (*) Sinonimos. que lambem podem admittr-se: maxi/a. 0550 maxi/ar.
(vide Cranium. orbital de Cranio. orbital
LJ L~~ L-l L-..-J LJ Ll LJ LJ L_l L...J iL....i L.J L_i L-....i L __i L_* L_.i L._i L..J L __ ~ L__
24 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 23

crista conchalis crista do corneto


canalis infraorbitalis canal infra-or-bitario crista ethmoidalis crista etmoidal
sulcus infraorbitalis sulco infra-orbitario processus orbitalis apofise orbitaria
margo infraorbitalis bordo infra-orbitario processus sphenoidal is apofise esfenoidal
facies anterior face anterior
foramen infraorbitale buraco infra-orbitario Lamina horilOntalis Lamina horizontal
fossa can ina fossa can ina
incisura nasalis incisura nasal facies nasalis face nasal
spina nasalis anlerior espinha nasal anterior facies palatina face palatina
sulura infraorbitalis sutura infra-orbitaria foramina palatina minora orificios palatinos menores
facies infratemporalis face intratemporal spina nasalis posterior espinha nasal posterior
foramina alveolaria orificios alveolares crista nasalis crista nasal
canaies alveolares canais alveolares crista palatina crista palatina
tuber maxillae tuber do maxiIar
facies nasalis face nasal Os zygomaticum l\lalar (Osso zigomatico)
sulcus lacrimalis sulco lacrimal facies lateralis face lateral
. crista conchalis crista do corneto (crista turbi- facies temporalis face temporal
nada) facies orbital is face orbitaria ,
margo lacrimalis bordo lacrimal processus temporalis apMise temporal r"
hiatus maxillaris hiato maxilar processus frontalis apofise frontal
- sulcus palalinus major sulco palatino maior (tuberculum marginale) (tuberculo marginal)
sinus maxillaris seio maxilar foramen zygomaticoorbitale orificio zigomato-orbitario (orif.
malar superior)
Processus frontalis Ap6fise frontal foramen zygomaticofaciale orificio zigomato-facial (orif.
crista lacrimal is anterior crista lacrimal anterior malar externo)
incisura lacrimalis incisura lacrimal foramen zygomati<.:oternporale orificio zigomato-temporal (orif.
crista ethmoidal is crista etmoidal malar posterior)

Processus zygomaticus Ap6fise malar [zigomatica] Mandibula Mandlbula


Corpus mandibulae Corpo da mandlbula
Processus palatinus Ap6fise pal at ina
basis mandibulae base da mandibula
crista nasalis crista nasal protuberantia mentalis protubenincia mentoniana
os incisivum osso incisivo tuberculum mentale tuberculo mentoniano
canalis incisivus canal incisivo spina mentalis espinha mentoniana
sutura incisiva sutura incisiva foramen mentale buraco mentoniano
spinae palatinae espinhas palatinas linea obliqua linha obliqua
sulci palatini sulcos palatinos fossa digastrica fossa digastrica
linea mylohyoidea linha milo-hioideia
Processus aIveolaris Ap6fise alveolar fovea sublingualis fosseta sublingual
arcus alveolaris arcada alveolar fovea submandibularis fosseta submandibular
alveoli dentales alveolos dentarios pars alveolaris parte -alveolar .
septa interalveolaria septos interalveolares arcus alveolaris arcada alveolar
septa interradicularia septos inter-radiculares alveoli dentales alveolos dentarios
juga alveolaria eminencias alveolares septa interalveolaria septos interalveolares
foramen incisivum buraco incisivo septa interradicularia septos inter-radiculares
juga alveolaria eminencias alveolares
Os palatinum Osso palatino
Ramus mandibulae Ramo da mandlbula
Lamina perpendicularis Ulmina perpendicular
angulus mandibulae angulo da mandibula
facies nasalis face nasal (tuberositas rnasseterica) (tuberosidade masseterina)
facies maxillaris face maxilar (tuberositas pterygoidea) (tuberosidade pterigoideia)
incisura sphenopalalina incisura esfenopalatina processus condylaris apofise condilar .
sulcus palalinus major sulco palatino maior caput mandibulae cabec;a da mandibula (condilo)
processus pyramidalis apMise piramidal collum mandibulae colo da mandibula
canales palatini minores canais palatinos menores
L ..J l._. I .L._ .. .r L_ J l L .. t L. _ .r L. . .
t_ .1 .J L __ I L __ J L. ___I L. L. J
L-J L_i L.. _J l_._ J L _J l
26 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA LiNGUA PORTUGUESA 25

Skeleton membri superioris liberi Esqueleto do membro superior


fosseta pterigoideia livre
. fovea pterygoidea
processus coronoideus apofise coronoide
incisura da mandibula Humerus .Omero [Humerol·
incisura mandibulae
foramen mandibulae buraco da mandibula caput humeri . • cabe<;a do (h)umero
lingula mandibulae lingula da mandibula collum anatomicum colo anatOmico
canalis mandibulae canal da mandibula collum chirurgicum colo cirurgico
sulcus mylohyoideus sulco milo-hioideu tuberculum majus tuberculo maior [troquiter]
tuberculum minus , tuberculo menor [troquino]
sulcus intertubercularis sulco intertubercular
Os hyoideum Hi6ide (Osso hi6ide) crista tuberculi majoris - crista do tuberculo maior I

corpo crista tuberculi minoris crista do tuberculo menor i"i


corpus corpus humeri • corpo do (h)umero
./
I,
cornu minus corno menor
corno maior facies anterior medialis • face ~nteromedial I;
cor.nu majus facies anterior lateralis face anterolateral Ii
OSSOS DO M EM B RO facies posterior face posterior f
OSSA MEMBRI SUPERIORIS margo medialis bordo medial
SUPERIOR "

margo lateralis • bordo lateral t:"


tuberositas deltoidea tuberosidade deltoideia r:
Cingulum membri superioris • Cintura escapular sulcus n. radialis sulco do nervo radial L
condylus humeri condilo do (h)umero [extremida- 1:
de distal do (h)umeroi
Scapula .Omoplata [Esdpulal capitulum humeri • . pequena cabe<;a do (h)umero
[condilo do (h)umero]
facies costalis , face costal trochlea humeri • trodea do (h)umero
fossa subscapularis fossa subescapular fossa olecrani
face dorsal fossa do olecrilnio (olecrania-
facies dorsalis' na)
spina scapulae espinha da omoplata ,
fossa coronoidea • fossa coronoide
fossa supraspinata fossa supra-espinhosa
fossa radialis fossa radial
fossa infraspinata fossa infra-espinhosa
epicondylus medialis • epicondilo medial [epitrodeal
I acromion
facies articularis acromii
angulus acromialis
acrOmio
face articular do acrOmio
angulo acromial
sulcus n. ulnaris
epicondylus lateralis
sulco cubital
• epicondilo lateral [epicOndilol
!;
(processus supracondylaris) (apofise supracondiliana)
margo medialis
margo lateralis
• bordo medial
• bordo lateral
t
bordo superior Radius , Radio
margo superior
incisura scapulae incisura da omoplata [esca- caput radii cabe<;a do radio
pularl circumferentia articularis circunferencia articular
angulus inferior ilngulo inferior collum radii • colo do radio
angulus lateralis • iingulo lateral corpus radii . , corpo do radio
angulus superior • ilngulo superior tuberositas radii tuberosidade do radio
cavitas glenoidalis • cavidade glenoide margo interosseus bordo inter6sseo
collum scapulae • colo da omoplata facies posterior face posterior
tuberculum infraglenoidale • tuberculo infraglenoideu facies anterior face anterior
tuberculum supraglenoidale • tuberculo supraglenoideu facies lateralis • face lateral
processus coracoideus • apMise caracoide margo poste rior • bordo posterior
margo anterior bordo anterior
process.us siyloideus ~ apofise estil6ide
Clavicula Clavicula incisura ulnaris • incisura cubital
facies articularis carpea .• face articular carpiana
extremitas sternalis • extremidade esternal
facies articularis sternalis face articular ester.nal
impressao do Iig. costoclavi- (>0) Por uma questao de coerencia deveriamos grafar com h: hlimero. E. da mes-
impressio lig. costoclavicularis rna forma. 0 derivado: humeral.
cular
extremitas acromialis • extremidade acromial Quando em latim ha urn h inicial, esse h etimol6gico se conserva em portugues .
face articular acromial Exs.: harmonia, haste. Helade, helice, hirto, hist6ria, homem. honesto. humano.
facies articularis acromialis humilde. .
tuberculum conoideum tuberculo conoide
j linea trapezoidea linha trapezoide
L-1 L.J LJ LJ LJ LJ L-' L-' L..J LJ LJ L-' L ..J LJ L.-' L...J LJ L...J LJ L
28 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 27

ossa sesamoidea ossos sesam6ides


Ulna • Cubito [Vlna]'"
olecranon olecnlnio OSSA 1\1E:\.IBRI INFERIORIS OSSOS DO ME\'IBRO
processus coronoideus ap6fise coron6ide INFERIOR
tuberositas ulnae tuberosidade do cubito
incisura trochlearis • incisura troclear
Cingulum membri inferioris • Cintura peh·ica
incisura radialis incisura radial
corpus ulnae Os coxae Osso do quadril" Ida anca"]
, corpo do cubito
facies posterior face posterior foramen obturatum buraco obturado
facies anterior face anterior acetabulum , acetabulo
facies medialis face medial fossa acetabuli • fossa do acetabulo
margo interosseus bordo inter6sseo incisura acetabuli • incisura do acetabulo
margo posterior bordo posterior facies lunata' • face semilunar
margo anterior bordo anterior
crista m. supinatoris crista do m. supinador Os ilium • "llio
caput ulnae • cabec;a do. cubito
circumferentia articularis corpus ossis ilii corpo do iIio
circunferencia articular ala ossis ilii
processus styloideus ap6fise estil6ide asa do ilio ,..
linea arcuata linha arqueada I.
Carpus crista iliaca • crista iliaca
• Carpo labium externum labio externo
Ossa carpi linea intermedia linha intermedia
Ossos do carpo labium internum labio interno
(os centrale) (0550 central) spina iliaca anterior superior , espinha il·iaca a.ntero-superior
os scaphoideum escafoide spina iliaca anterior inferior • espinha iUaca :lntero-inferior
tuberculum ossis scaphoidei tuberculo do escafoide spina iliaca posterior superior espinha iliaca p6stero-superior
os lunatum semiiunar spina iliaca posterior inferior espinha iIiaca p6stero-inferior
os 'triquefrum piramidal fossa iliaca • fossa iliaca
os pisiforme pisiforme facies glutea • face glut.ea
os trapezium trapezio linea glutea anterior linha glutea anterior
tuberculum ossis trapezii • linha glutea posterior
os trapezoideum
os capitatum
tuberculo do trapezio
trapez6ide
grande OS5.0
linea glutea posterior
linea glutea inferior
facies sacropelvina
., linha glutea inferior
face sacropelvica
1:r'
·os hamatum
• faceta auricular
i
unciforme facies auricularis \
hamulus ossis hamati gancho do unciforme tuberositas iliaca • tuberosidade iliaca
sulcus carpi sulco carpiano
Os ischii - lsquio
Metacarpus I\letacarpo corpus ossis ischii • corpo do isquio
ossa metacarpalia I-V ossos metacarpianos I-V ramus ossis ischii • ramo do isquio
basis base tuber ischiadicum tuberosidade isquiatica
corpus corpo spina ischiadica • espinha isquiatica
caput cabec;a incisura ischiadica major incisura isquiatica maior
os metacarpale III osso metacarpiano III incisura ischiadica minor incisura isquiatica menor
processus styloideus ap6fise estil6ide
Os pubis • Pubis
Ossa digitorum manus • Ossos dos dedos da mao corpu·s ossis pubis • corpo do pubis
phalanx proximalis falange proximal facies symphysialis face sinfisaria
phalanx media falange media crista pubiea • crista pubiana
phalanx distalis falange distal pecten ossis pubis • crista pectinea do pubis
tuberositas phalangis distal is tuberosidade da falange dis- tuberculum pubicum • tuberculo pubiano
tal eminentia iliopubica t eminencia i1io-pubiana
basis phalangis base da falange ramus inferior ossis pubis • ramo inferior do pubis
corpus phalangis corpo da falange ramus superior ossis pubis • ramo superior do pubis
caput phalangis cabe<;a da falange crista obturatoria crista obturadora
sulcus obturatorius su\co obturador
(*) Adjetivo corresrondente a ulna: ulnar.
L1. LJ L-I L-1 LJ LJ L-I L-l Ll LJ L30l L-i L-I L-l L-I L ..• L ...• L .. .1 l __ I \. .
NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA LINGUA PORTUGUESA 29

facies articularis fibularis • face articular peronial


tuberculum ubturatorium an- tuberl:ulo obturador anterior area intercondylaris anterior
terius area intercondiliana anterior
area intercondylaris posterior area intercondiliana posterior
(tuberculum llhturatorium pos- (tuberculo obturador poste- eminentia intercondylaris
terius) rior) • eminencia intercondiliana
tuberculum intercondvlare me- tuberculo intercondiliano me-
diale dial
Pelvis • Pehe tuberculum intercondylare la- tuberculo intercondiliano la-
arcus pubis arco do pubis terale teral
angulus subpubil:uS iingulo subpubiano corpus tibiae • corpo da tibia
pelvis major , pc\\'e maior tuberositas tibiae • tuberosidade da tibia
pelvis minor • pelve menor facies medialis • face medial
linea terminal is linha terminal facies posterior face posterior
apertura pelvis superior abertura superior da pelve linea m. solei • linha do m. soleo (linha 50-
apertura pelvis inferior abertura inferior da pelve lear)
axis pelvis eixo da pelve facies lateralis face lateral
conjugata conjugados' margo medialis bordo medial
diameter transversa diametro transverso margo anterior I bordo anterior
diameter obliqua • diiimetro obliquo margo interosseus bordo interosseo ~ ..

inclinatio pelvis inclina~ao da pelve malleolus medialis • maleolo medial ~


incisura fibularis incisura peronial
Skeleton membri inferioris liberi Esqueleto do membro inferior livre sulcus malleolaris sulco maleolar
facies articularis inferior • face articular inferior
Femur • Femur", Femur" facies articularis malleoli face articular do maleolo
caput femoris • l:abe<;a do femur* Fibula
fovea capitis femoris fosseta da cabe~a do femur • PerOnio [Fibula)
collum femoris colo do femur· caput fibulae • cabe<;a do peronio
trochanter major trodnter maior facies articularis capitis fibulae • face articular dlj. cabe<;a do pe-
fossa trochanterica , fossa trocanteriana • ronio
.trochanter minor • trocanter menor apex capitis fibulae apice da cabe<;a do peronio
I (trochanter tertius) (terceiro trocanter) corpus fibu lae corpo do peronio
linea intertrochanterica • linha intertrol:anteriana margo interosseus bordo interosseo
crista intertrochanlerica • crista intertrocanteriana margo anterior bordo anterior
corpus femoris corpo do femur* margo posterior bordo posterior
linea aspera linha aspera facies medialis face medial
labium laterale labio lateral crista medialis crista medial
" labium mediale labia medial facies lateralis face lateral
linea pectinea linha pectinea facies posterior face posterior
tuberositas glutea • tuberosidade glutea malleolus lateralis • maleolo lateral
fossa intercondylaris • fossa intercondiliana facies articularis malleoli face articular do maleolo
linea intercondylaris linha. intercondiliana fossa malleoli lateralis 'I fossa do maleolo lateral
facies poplitea • face popliteia
condylus medialis Patella 'R6tula [Patela)
• condilo medial
epicondylus medialis epicondilo medial basis patellae base da rotula'
tuberculum adductorium tuberculo adutor apex patel\.ae • apice da rotula
condylus lateralis • condilo lateral facies articularis face articular
epicondylus lateralis epicondilo lateral facies anterior face anterior
facies patellaris face (superficie) rotuliana
Tarsus
• Tibia • Tarso
Tibia
• face articular superior Ossa tarsi Ossos do tarso'
facies articularis superior
condylus medialis candilo medial talus
• condilo lateral • astragalo 2
condylus lateralis
(I) Adjetivo correspondente .a rarso: tarsiano.
(2) Adjetivo correspondente a asrrtigalo: astragaliano.
(*) A locu~iio do ./t'mur pode ser substituida pelo adjetivo equivalente: femural .
./
·L___ L_ .M L.J L_
l __ 1. L .. J L. .'.1 L .. .I L . .J L. __ J L .. J Lj L_J LJ L_.I L_ .• L._ .." LJ L_M L ..• L_I"
32 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 31

corpus corpo
caput tali • cabel;a do astragalo caput cabet;a
coHum tali • colo do astra!!alo tub<!rositas ossis. metatarsal is I • tuberosidade do metatarsiano I
corpus tali • corpo do astr-agulo tuberositas ossis metatarsalis V • luberosidade do metatarsiano V
trochlea tali traclea do astnigalo
facies superior face superior Ossa digitorum pedis , Osws dos artelhos [dos dedos do pel
facies malleolaris medialis face maleolar medial
facies malleolaris lateralis face maleolar lateral phalanx proximalis • falange proximal .
processus lateralis tali apafise lateral do astra- phalanx media • falange media
galo phalanx distalis • falange distal
facies articularis calcanea pos- face articular calcanean a pos- tuberositas phalangis distalis tuberosidade da falange distal
'.
terior terior basis phalangis base da falange
sulcus tali sulco do astragalo corpus phalangis corpo da falange .
facies articularis calcanea me- face articular calcaneana me- caput phalangis cabel;a da falange
dia dia ossa scsamoidca ossos sesamaides
facies articularis calcanea an- face articular calcaneana an- • I
terior terior
facies articularis navicularis face articular navicular
Syt\DES:\IOLOGIA ARTROLQGIA
,'
~! ,
processus posterior tali apOfise posterior do astr{lgalo
sulcus tend. m. flex. hall. sulco do tendiio do m. longo t.
longi Oexor do halux
tuberculum mediale tuberculo medial ARTICULATIONES ARTICULA<;:OES
tuberculum laterale tuberculo lateral (JUNCTURAE OSSIUMI IJUNTURAS' OSSEAS)
(os trigonum) (osso trigono) I junctura fibrosa ,articula<,:ao fibrosa
calcaneus [os calcisl , calcaneo [osso do calcanharl
. I

tuber calcanei ... tuberosidade do caldneo :I syndesmosis • sindesmose


processus medialis tuberis apOfise medial do tuber do .[ sutura • sutura t··
.
calcanei calcaneo sutura serrata sutura serreada "

~
sutura squamosa sutura escamosa

I
processus lateralis tuberis apOfise lateral do tuber
calcanei do calcaneo sutura plana sutura plana
sustentaculum tali sustentaculo do astragalo gomphosis • gonfose ..,.
sulcus tend. m. flex. hall. • sulco do tendao do m. longo junctura cartilaginea articula<;ao cartilaginosa
longi Oexor do halux synchondrosis sincondrose
I. symphysis sinfise
sulcus calcanei • sulco do cal can eo
" sinus tarsi • seio do tarso junctura synovial is • articula<;ao sinovial
facies articularis talaris anterior • face articular astragaliana ante- articulatio simplex articulat;iio simples
rior '1 articulatio composita articula<;iio composta
facies articularis talaris media • face articular astragaliana media articulatio plana articula<;ao plana'
articulatio spheroidea Icotylical articula<;ao esferoide
facies a'rticularis talaris posterior • face articular astragaliana pos-
terior
I
i
articulatio ellipsoidea articula<;ao elipsoide
sulco do tendao do m. peronial
I; ginglymus ginglimo
sulcus tendinis m. peronei [fibu-
laris) longi Ifibularl longo articulatio condylaris articula<;1i.o condiliana
trochlea peronealis lfibularisl troclea peronial Ifibular! articulatio trochoidea articula<;ao' trocoide
facies articularis cuboidea • face articular do cubaide articulatio sellaris articula<;ao em sela (selar)
os naviCulare .• navicular cartilago articularis cartilagem articular
tuberositas ossis navicularis tuberosidade do navicular cavum articulare cavidade' articular
os cuneiforme mediale • cuneiforme medial discus <lrticulari5 disco articular
os cuneiforme intermedium • cuneiforme intermedio meniscus articularis menisco articular
os cuneiforme laterale , cuneiforme lateral capsula articulJris , capsula articular
os cuboideum cuba ide membrana fibrosa membrana fibrosa'
sulcus tend. m. peronei longi • sulco do tendao do m. pero- membrana' synovialis membrana sinovial
nial longo plica synovialis prega sinovial
tuberositas OSSIS cuboidei tuberosidade do cubaide villi synoviales vilosidades sinoviais
synovia sinovia
Metatarsus Metatarso liganlenta • ligamentos
ligg. extracapsularia lig: extracapsulares
ossa metatarsalia I-V , ossos metatarsianos I-V ligg. intracapsularia lig; intracapslilares
basis , base
LJ, L-r L-1 L-I ~l L-l L--' L-J LI L.J L-i LJ L-l L-l LJ ~j L_J ~,l L_t LI L.
I
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 33 34 NOMINA ANATOMICA

SUTURAE CRANII SUTURAS DO CRANIO JUNCTURAE COLUMNAE ARTICULA<;:OES DA COLUNA


ICR ..\NIANASI VERTEBRALlS, THORACIS VERTEBRAL, DO TORAX
sutura coronalis sutura coromiria ;
ET CRANII "E DO CRANIO
, ,

sutura sagittal is sutura sagilal disci intervertebrales -1- discos intervertebrais


sutura lambdoidea sulura lambd0ide anulus fibrosus ..jI- ane! fibroso
sutura occipitomastoidea sulura occipitomasloideia ! , nucleus pulposus -I>- nucleo pulposo
sutura sphenofrontalis sutura esf'enofronlal !, 1 lig. navum -\- ligamento arriarelo
sutura sphenoethmoidalis sutura esfeno·elmoidal I juncturae zygapophyseales • articulac;oes z,gapofisarias
sutura sphenosquamosa sutura esfeno-escamosa capsula articularis capsula articular
sutura sphenoparietal is
sutura squamosa
sutura esfenoparietal
sutura escamosa
I lig. intertransversarium
lig. interspinale
• lig. intertransversal
, lig. interespinhoso
(sutura frontalis) Isutura metopical
sutura parietomastoidea
(sutura squamosomastoidea)
(sutura frontal) Isutura metopical
sutura parietomastoideia
(sutura escamomastoideia)
I
I
lig. supraspinale
lig. nuchae
lig. longitudinale ante rills
+
• lig. supra-espinhoso
lig. da nuca (nucal)
!
• lig. longitudinal anterior
sutura frontonasalis sutura frontonasal ! lig, longitudinale posterius • lig. longitudinal posterior !'
sutura frontoethmoidalis sutura fronto·etmoidal junctura lumbosacralis • art. lombossacra lIombossagradal
sutura frontomaxillaris sutura frontomaxilar lig, iliolumbale lig. iliolombar
sutura frontolacrimalis sutura f'rontolacrimal junctura sacrococcygea , articulac;ao sacrococcigea
suLura frontozygomatica !>ulura f'ront.omalar lig. sacrococcygeum dorsale su- lig. sacrococcigeo dorsal superfi-
sutura zygomalicomaxillaris sutura rnaxilornalar perficiale cial
sutura ethmoidomaxillaris sulura c::tllloiuomaxilar lig. sacrococcygeum dorsale pro- lig. sacrococcigeo dorsal profun-
sutura sphenozygomatica sutur.1 \!sfcnormtlar, fundum do
sutura sphenomaxillaris sulura esf'enomaxilar lig. sacrococcygeum ventrale lig. sacrococcigeo ventral
sulura temporozygomatica .sutura tcmporomal:.lr lig. sacrococcygeum laterale Jig. sacrococcig~o lateral
sutura internasalis sutura internasal
sutura nasomaxillaris sutura nasomaxilar Articulatio atiantooccipitalis Articulac;iio .atlanto-occipital
sutura lacri'momaxi lIaris sutura lacrimomaxilar

I
sutura lacrimoconchalis sutura lacrimoturbinaua capsula articularis capsula articular
~'utura intermaxillaris suLUra intermaxilar membrana atlantooccipitalis ante- + membrana .atlant9"-occipital ante-
sutura 'palatomaxillaris sutura palatomaxilar rior rior
sutura palatoethmoidalis membrana atlantooccipitalis pos- + membrana _a.l.I~f1to-occipital pos-
sutura pitlato-etmoidal terior
sutura palatina mediana sutura palatina mediana terior I"

sutura palatina transversa sutura palatina transversa Articulatio atlantoaxialis mediana Articulac;iio .atlllftW.lIxiaJ mediana
SYNCHONDROSES CRANII SINCONDROSES DO CRANia ,;
Articulatio atlantoaxialis lateralis Articulac;iio a(lantQ-a!lcial lateral
capsula articularis
, I
[CRANIANASI !I • capsula articu"Iar
ligg. alaria ligamentos alan!s
synchondrosis sphenooccipitalis sincondrose esfeno-occipital I'
i I lig. apicis dentis
synchondrosis sphenopetrosa sincondrose esfenopetrosa lig. do apice do dente*
lig. cruciforme atlantis -l-Iig. cruciforme do atlas
synchondrosis petroocipitalis sincondrose petro-occipital fasciculi longitudinales fasciculos (feixes) longitudinais
synchondrosis illlraoccipitalis poste- sincondrose intra-occipital posterior lig. transversum atlantis lig. transverso do atlas
rior membrana tectoria • membrana tectoria
synchondrosis intraoccipitalis ante- sincondrose intra-occipital anterior
rior Articulationes costol'ertebrales Articula~oes costo\'ertebrais
lig. pterygospinale lig. pterigo-espinhal Articulatio capitis costal' , Articulac;oes da cabec;a da costela
lig. stylohyoideum lig, estilo-hioideu capsula articulans capsula articular
lig. capitis costae r"diatum • lig. radiado da cabeca da costela
lig. capitis costae intraarticulare • lig. intra-articular da cabeca da
Articulatio temporomandibularis Articulac;ao temporomandibular costeIa '
capsula articularis capsula articular
discus articularis + disco articular
lig. laterale . lig. lateral
lig. sphenomandibulare 4 lig, esfenomandibular (*) E. 0 antigo li[!amenrn suspensor da 'ap6jise odontoide. Ha textos. em idioma '
lig. stylomandibulare -I- lig, estilomandibular ingles, que 0 denominam ligamenro apical.
L-J I LJ LJ L-.l L-1 '--I L-! L-J '-f '-I :. L-l l-1 L~ L_I L_l L_I L .. 1 L_. J L. ... I ,L _ r L
.j~
, i
. NOMENCLATURA ANAT6MICA DA LiNGUA PORTUGUESA 35 36 NOMINA ANATOMICA

I .j
),.
I Articulatio costotransversaria Articulal;ao costotransversaria JUNCTURAE MEMBRI ARTICULA<;OES DOS
capsula articular SUPERIORIS UBERI MEMBROS
capsula articularis
lig. costotransversarium lig. costotransversfiTio SUPERIORES LIVRES
lig. costotransversarium superius • lig. costotransversario superior Articulatio humeri Articulac;ao esdpulo-(h )umeral
lig. costotransversarium laterale t lig. costotransversario lateral [do ombro]
lig. lumbocostale • lig. lombocostal
t
foramen costotransversarium • buraco costotransversario capsula articularis capsula articular 1
labrum glenoidale rebordo glenoideu
il ligg. glenohumeralia
lig. coracohumerale
ligg. gleno-(h)umerais
lig. coraco-{h)umeral
II Articulationes sternocostales Articulac;oes esternocostais
q
Articulatio cubiti Articulal;ao do cotovelo
capsula articularis capsula 'articular Articulatio humeroulnaris Articula~ao {h)umerocubital
,I Jig. sternocostale intraarticulare lig. esternocostal intra-articular Articulatio humeroradialis Articulal;ao (h)timero-radial
',< ligg. sternocostalia radiata ~ lig': esternocostais radiados Articulatio radioulnaris proximalis Articulal;iio radiocubital proximal
membrana sterni membrana do esterno • I

ligg. costoxiphoidea lig . costoxifoidianos capsula a'rticularis capsula articular


membrana intercostalis extern a membrana intercostal externa lig. collaterale ulnare lig. colateral cubital
membrana intercostalis interna membrana intercostal interna lig. collaterale radiale lig. colateral radial
lig. anulare radii lig. anular do radio
.Ii
.~

;~, lig. quadratum . lig. quadrado


membrana interossea antebrachii membrana interossea do antebracyo
Synchondroses sternales Sincondroses esternais chorda obliqu,a corda obliqua
synch. manubriosternalis sinc. manubrio-esternal
!I
synch. xiphosternalis sine. xifo-esternal Articulatio radioulnaris distalis Articulac;ao radiocubital distal
: 1: .
~: 1\ capsula articularis capsula articular
.1' discus articularis disco articular
~ Articulationes costochondrales Articulac;iles costllcondrais recessus sacciformis recesso saciforme
Articulationes interchondrales Articulac;oes intercondrais
l Articulationes manus Articulal;oes da mao
t JUNCTURAE CINGUU
MEMBRI 5UPERIOR1S
A RTICULA(OES DA
CINTURA ESCAPULAR Articulatio radiocarpea
Articulationes intercarpeae
Articulal;ao radiocarpiana
Articulac;oes intercarpianas
-j
'.~
;11

:i lig. coracoacromiale lig. coracoacromial Articulatio mediocarpea Articula"io mediocarpiana


:1. lig. transversum scapulae superius lig. transverso superior da omopla-
. ~ ta capsula articularis capsula articular
(Jig. transverso inferior da omopla- lig. radiocarpeu m dorsale lig. radiocarpiano dorsal
:1
(Iig. transversum .scapulae inferius) lig. radiocarpeum palmare ·Iig. radiocarpiano palmar
tal
li lig. ulnocarpel,lm palmare lig. cubitocarpiano palmar
( lig. carpi radiatum lig. radiado do carpo (carpiano)
Articulatio acromioclavicularis Articulac;ao acromiocJal'icular lig. collaterale carpi ulnare lig ..colateral cubital do carpo
~
.! P capsula articular lig. collaterale carpi radiale lig. colateral radial do carpo
capsula articularis Iigg. intercarpea dorsalia .
'1 "1\ lig. acromioclaviculare lig. acromioclavicular ligg. intercarpianos dorsais
" I: disco articular ligg. intercarpea palmaria ligg. intercarpianos palmares
"j -). discus articularis ligg. intercarpea interossea
Jig. coracoclaviculare lig. coracoclavicular ligg. intercarpianos interosseos
lig. trapezoideum lig. trapez6ide
... lig. conoide Articulatio ossis pisiformis Articulal;3o do pisiforme
lig. conoideum ,i
I
capsula articularis capsula articular
l lig.· pisohamatum lig. piso-unciforme
l Articulatio sternoclavicularis Articulal;3o esternoclal'icular lig. pisometacarpeum lig. pisometacarpiano
'i capsula articular canalis carpi canal do carpo (carpiano)

l
capsula articularis
.J discus articularis disco articular ,
i lig. sternoclaviculare anterius lig. esternoclavicular anterior .Articulationes carpometacarpeae .. Articulal;oes carpometacarpianas
lig. sternoclaviculare posterius lig. esternoclavicular posterior
lig. costocla\"iculare lig. costoclavicular capsulae articulares capsulas articulares
lig. intcrcla\'iculare Iig. interclavicular ligg. carpometacarpea. dorsalia ligg. carpometacarpianos dorsais
-I: L...J LJ L-l LJ LJ LJ L.J 1.....-1 L...-I ,1...-1 1....-.1 '--1 Io.-J ~ "'"'--I ~ -.-.
38 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANAT6MICA DA liNGUA PORTUGUESA 37

JUNCTURAE MEMBRI ARTICULA<;:OES DO MEMBRO


ligg. carpometacarpea palmaria ligg. carpometacarpianos palmares INFERIORIS LIBERI ,
INFERIOR LIVRE'

Articulac;ao carpometacarpiana do Articulatio coxae :, Articulac;ao do quadril" [da ancaP ]


Articulatio carpometacarpea pollicis
polegar capsula articularis ~apsula articular
capsula articular zona orbicularis zona orbicular
capsula articularis lig. iliofemorale lig. iliofemural
lig. ischiofemorale lig. isquiofemural
Articulationes intermetacarpeae Articulac;oes intermetacarpianas lig. pubofemorale lig. pubofemural
capsulae articulares capsulas articulares labrum acetabulare rebordo acetabular
ligg. metacarpea dorsalia ligg. metacarpianos dorsais lig. transversum acaetabuli , lig. transverso do acetabulo
ligg . metacarpea palmaria ligg. metacarpianos palmares lig. capitis fe':lloris lig. da cabe<;a do femur-
ligg. metacarpea interossea ligg. metacarpianos interosseos
spatia interossea metacarpi espa<;os interosseos metacarpianos Articulatio genus . Articulac;ao do joelho
,
I ,, capsula articularis capsula articular
Articulationes metacarpophalangeae Articulac;oes metacarpofalangianas meniscus lateralis menisco lateral
capsulae articulares capsulas articulares lig. meniscofemorale anterius lig. meniscofemural anterior ., .
ligg. collateralia ligg. colaterais lig. meniscofemorale posterius lig. meniscofemural posterior
'Iigg. palmaria ligg. palmares meniscus medialis menisco medial
Jig. metacarpeum transversum pro- lig. metacarpiano transverso pro- lig. transversum genus lig. transverso do joelho
fundum fundo ligg. cruciata genus ligg. cruzados do joelho
lig. cruciatum anterius lig. cruzado anterior
Articulationes interphalangeae Articulac;oes interfalangianas da mao lig. cruciatum posterius lig. cruzado posterior
manus plica synovialis infrapatellaris prega sinovial infra-rotuliana
capsulas articulares plicae alares . pregas alares
capsulae articulares
ligg. collateralia
ligg. palmaria
Iigg·. colaterais
ligg. palmares I
1
lig. collaterale fibulare
lig. collaterale tibiale
lig. popliteum obliquum
.Jig. colateral peronial
lig. colateral tibial
lig. popliteu obliquo
ARTICULA<;:OES DA lig. popliteum arcuatum lig. popliteu arqueado
'JUNCTURAE CINGULI lig. patellae lig. da rotula
MEMBRI INFERIORIS CINTURA PI::LVICA retinaculum patellae mediale retinaculo medial da rotula
membrana obturadora retinaculum patellae laterale retinaculo lateral da rotula
membrana obturatoria
canal obturador ~' corpus adiposum infrapatellare corpo adiposo infra-rotuliano
canalis obturatorius
lig. sacrotuberale lig. sacrotuberoso
prolongamento falciforme Articulatio tibiofibularis Articulac;ao tibioperonial
processus falciformis
lig. sacrospinale lig. sacro-esptnhoso (sacrospinho- capsula articularis capsula articular
so) lig. capitis fibulae anterius lig. anterior da cabe<;a do peronio
foramen ischiadicum majus buraco isquiatico maior lig. capitis fibulae posterius
buraco isquiatico menor lig. posterior da cabe<;a do peronio
foramen ischia<licum minus
membrana interossea cruris membrana interossea da perna
Articulatio sacroiliaca Articulac;ilo sacro-illaca-
ligg. sacroiliaca ventralia ligg. sacro-iliacos ventrais Syndesmosis (Articulatio) Sindesmose (Articulac;io)
ligg. sacroiliaca interossea ligg. sacro-iliacos interosseos tibiofibularis tibioperonial
ligg. sacroiliaca dorsalia ligg. sacro-iliacos dorsais lig. tibiofibulare anterius' lig. tibioperonial anterior
lig. tibiofibulare posterius lig. tibioperonial posterior
Symphysis pubica Sinfise pubiana
lig. pubicum superius Jig. pubiano superior Articulationes pedis Articulac;oes do pe
lig. arcuatum pubis lig. arqueado do pubis Articulatio talocruralis
discus interpubicus disco interpubiano Articulac;ao do tornozelo
(astragalocrural)
capsula articularis capsula articular
lig. mediale Ideltoideuml lig. medial Ideltoideul

(*) 0 Vocabulario da Academia Brasileira ja faz aglutinac;iio. neste composto.


Grafa: socri/[oco. E: a forma que corresponde a tendencia do idioma; e que, com 0 (*) E: 0 antigo ligamento redondo.
tempo, acabanl. se impondo.
L..J L.J LJ LJ LJ LJ LJ L..J L1 L..J :!LJ LJ LJ L..J L-I L-l L-.J L-J L-l 1-....1 L..
~ 40
.) NOMENCLATURA ANAT6MICA DA LINGUA PORTUGUESA 39 NOMINA ANATOMICA
~i
(~
v,
~.i
pars tibionavicularis parte tibionavicular Articulationes intermetatarseae Articula~oes intermetatarsianas
pars tibiocalcanea parte tibiocalcaneana capsulae articulares
pars tibiotalaris anterior parte tibio-astragaliana anterior i' capsulas articulares
ligg. metatarsea interossea
pars tibiotalaris posterior parte tibio-astragafiana posterior !; Iigg. metatarsea dorsalia
ligg. metatarsianos inter6sseos
lig. talofibulare anterius Jig. astragaloperonial anterior Iigg. metatarsianos dorsais
ligg. metatarsea plantaria ligg. metatarsianos plantares
lig. talofibulare posterius lig. astragaloperonia"l posterior
..., ~ lig. calcaneofibulare lig. calcaneoperonial :'
spatia interossea metatarsi espa<;os inter6sseos do metatarso
"

,:~
Articulationes intertarseae Articula~Oes intertarsianas Articulationes metatarsophalan- Articulac;oes metatarsofalangianas
'~
ti geae
.~
.,,i
Articulatio talocalcaneonavicularis Articula~ao astragalo-caldlneo- Ii capsulae articulares
-navicular capsulas articulares
':i Articulatio subtalaris Articula~ao subastragaliana ligg. collateralia ligg. colaterais
I'I Jigg. plantaria
"

':~
":: capsula articularis capsula articular ligg. plantares
lig. metatarseum transversum pro- Jig. metatarsiano transverso pro-
lig. talocalcaneum laterale lig. astragalocalcaneano lateral L
"
"i
lig. talocalcaneum mediale Jig. astragalocalcaneano medial fundum fundo
~::
Articulationes interphalangeae Articula~oes interfalangianas
Articulatio tarsi transversa Articula~ao transversa do tarso
.':
L pedis do pe
capsula articularis capsula articular capsulae articuJares
:;~ capsulas articulares
ligg. collateralia ligg. colaterais
Articulatio calcaneocuboidea Articulac;ao calcaneocuboiMia ligg. plantaria ligg. plantares
capsula articularis capsula articular

Articulatio cuneonavicularis Articula~ao cuneonavicular

:; ligg. tarsi int~rossea ligg. inter6sseos do tarso MYOLOGIA MIOLOGIA


.~ . lig. talocalcaneum interosseum lig. astragalocalcaneano inter6s-
! seo
.) Jig. cuneocuboideum interos- lig. cuneocuboideu inter6sseo
:~ musculus , musculo
;! seum caput
ligg. intercuneiformia interossea ligg. intercuneiformes inter6s- cabe<;a
seos .venter ventre
'Ji musculus fusiformis
·A ligg. tarsi dorsalia, ligg. dorsais do tarso • musculo fusiforme 'f-
'{ lig. talonaviculare lig. astragalonavicular musculus unipennatus • musculo unipenado
Iigg. intercuneiformia dorsalia lig. intercuneiformes dorsais musculus bipennatus • musculo bipenado i
-I lig. cuneocuboideum dorsale lig. cuneocuboideu dorsal musculus sphincter • musculo esfincter i
musculus orbicularis
'.\
lig. cuboideu navicular dorsal
I

~ lig. cuboideonaviculare dorsale • musculo orbicular iI


fig. bifurcatum lig. bifurcado musculus articularis • musculo articular
musculus skeleti
lig. calcaneonaviculare
lig. calcaneocuboideum
lig. calcaneonavicular
Jig. caICaneocuboideu musculus cutaneus
• musculo esqueh~tico
musculo cutaneo
!
1 ligg. cuneonaviculares dorsais tendo
I:,.. ligg. cuneonavicularia dorsalia
ligg. plantares do tarso peritendineum
• tendao
ligg. tarsi plantaria peritendao
\~
lig. plantare longum lig. plantar longo aponeurosis aponevrose J
.~

lig. calcaneocuboideum plantare . lig. calcaneocuboideu plantar perimysium • perimisio


lig. calcaneonaviculare plantare lig. calcaneonavicular plantar fascia
intersectio tendinea • fascia 2
ligg. cuneonavicularia plantaria ligg. cuneonaviculares plantares • intersec<;ao tendinosa
Jig. cuboideonaviculare plantart" lig. cuboideonavicular plantar arcus tendineus • arco tendinoso
ligg. intercuneiformia plantaria ligg. intercuneiformes plantares vagina fibrosa tendinis • bainha fibrosa do tendao
lig. cuneocuboideum plantare lig. cuneocuboideu plantar vagina synovialis tendinis bainha sinovial do tendao
mesotendineum mesotendiio
Articulationes tarsometatarseae Articulac;oes tarsometatarsianas trochlea muscularis tr6cIea muscular
capsulae articulares bursa synovialis • bolsa sinoviaI
capsulas articulares
ligg. tarsometatarsea dorsalia ligg. tarsometatarsianos dorsais
,
ligg. tarsometatarsea plantaria ligg. tarsometatarsianos plantares
,
':1 figg. Cuneometatarse<l interossea ligg. cuneometatarsianos inter6s- (I) AJlonevrose: aponevrose de inserl;:iio muscular.
seos (2) Fascia: aponevrose de contenc;iio do musculo.
.)
.'j
L.J: L-.J L-J L..-.J L.-I L-.I L-J L-.I i-J ~ .1.-1 I.-..l I-J ~ I.-J I..-J 1.....-1 I...-J L.,.......J \.....

..J 42 NOMINA ANATOMICA


':~ NOMENCLATURA ANAT6MICA DA LINGUA PORTUGUESA 41
,~
'~l fascia parotidea .. fascia parotid ian a
;'! MUSCULI CAPITIS MQSCULOS DA CABE<;:A fascia temporaIis fascia temporal
~ lamina superficialis lamina superficial
j m. rectus capitis anterior m. reto anterior da cabec;a lamina profunda lamina profun.Q.a..
~: m. rectus capitis posterior major m. reto posterior maior da cabec;a
ii m. rectus capitis posterior minor m. reto posterior menor da cabec;a MUSCULI COLLI MOSCULOS DO PESCO<;:O
m. rectus capitis lateralis m. reto lateral da cabec;a
platysma / platisma
.:~j
\ I

m. obliquus capitis superior m. obliquo superior da cabec;a


m. obliquus capitis inferior m. obliquo infe'rior da cabec;a m. splenius cervicis x m. esplenio eJ.a-ee.p,t1r-tcervioJ)·
:;J m. splenius capitis m. esplenio da cabec;a m. sternocIeidomastoideus >< m. esternocIeidomastoideu
1 m. longus capitis m. longo da cabec;a m. longus colli 'I m. longo qo pes coc;o
x m. escaleno anterior
~::

m. epicranius . m. epicra.nio m. scalenus anterior


,
:j

m.. occipitofrontalis Q m. occipitofrontal ·01. scalenus, medius '\ m. escaleno medio


':3~ venter frontalis -.J ventre frontal m. scalenus posterior '\ m. escaleno posterior
~ venter occipitalis -< ventre occipital (m. scalenus minimus) (m. escaleno minimo) I
:,~
m. temporoparietal is m. temporoparietal \
~ galea aponeurotica [aponeurosis J<.. galea aponevrotica [aponevrose Mm. suprahyoidei ." Musculos supra-hioideus
.'
~
8 epicranial is] epicraniana] m. digastricus 0/' m. digastrico
• m. procerus '/. m. procero venter anterior .., ventre anterior
1 m. nasalis " m. nasal venter posterior ventre posterior
I~, -.?,

1...j pars transversa


pars alaris
porc;ao transversa
porc;ao alar
m. stylohyoideus
m. mylohyoideus
'f' m. estilo-hioideu
/, m. milo-hioideu
'j
m. depressor septi '/. m. depressor do septo , m. ge,niohyoideus >< m. genio-hioideu.
m. orbicularis oculi i- m. orbicular das palpebras !do\
1
, pl~o]' Mm. infrahyoidei ;<.. Musculos infra-hioideus
:1 pars palpebralis -< porc;ao palpebral
~ pars orbitalis ")< pon;ao orbitaria m. sternohyoideus .,( m. esterno-hioideu
~
,~ pars lacrimalis .J.. pon;ao lacrimal m. omohyoideus ./ m. omo-hioideu
~ m. corrugator supercilii ,( m. corrugador do supercilio
"
venter superior y ventre superior
i . m. depressor supercilii X m. depre~sor do supercilio venter inferior y ventre inferior
~ m: auricularis anterior ,., m. auricular anterior m. sternothyroideus i' m. esternotiroideu
~
~ m. auricularis superior m. auricular superior m. thyrohyoideus , Y m. tiro-hioideu
~ m. auricularis posterior m. auricular posterior (m. levator glandulae thyroideae) 0{ • (m. elevador da glandula tiroide)
~
~ m. orbicularis oris f m. orbicular da boca Fascia cenicalis -'-. Fascia cervical "
~ pars marginalis porc;ao marginal
~ lamina superficial is mina 'superficial

~
pars labialis porc;ao labial
m. depressor anguli oris J( m. depressor,. do angulo da boca lamina pretracheali~ , - mina pretraqueal
I Ido Angulo bucall lamina preverterbralis ilmina prevertebral
m. transversus menti )I m. tran~verso do mento vagina carotica bainha carotidiana
1
m. risorius ')( m. risorio

,iI m. zygomaticus major x m. zigomalico maior MUSCULI DORSI MOSCULOS DO DORSO


m. zygomaticus minor )( m. zigomatico menor m. trapezius em. trapezio
,'j m. levator labii superioris '/< m. elevador do labia superior (m. transversus nuchae) (m. transverso da nuca)
·1 m. levator labii superioris alaeque t< m. elevador do labia superior e da m. latissimus dorsi • m. grande dorsal
], nasi asa do nariz m. rhomboideus major • m. romboide maior
.! m. depressor labii inferioris 7< m. depressor do labia inferior m. rhomboideus minor • m. romb6ide mellor
m. levator anguli oris x m. eIevador..do angulo da boca Ido m. levator scapulae • m. elevador da omoplata Ida es-ca-
lingulo bucall ,
'i
pula]
i m. buccinator (£) m. bucinad~r m." serratus posterior inferior • m. serreado p6stero-inferior
.~
m. mentalis 'I m. mentoniano m. serratus posterior superior • m. serreado postero-superior
.j
." m. masseter ® m. masseter
'j pars superficialis pon;ao superficial 1\1. erector spinae Musculo eretor da espinha
pars profunda porc;ao profunda (da coluna)
m. temporalis @ m. temporal m. iliocostalis
o
m. pterygoideus lateral is @ m. pterigoideu lateral m. iliocostal
I m. iliocostalis lumborum m. iliocostal dos lombos (Iom-
.i m. pterygoideus medialis m. pterigoideu medial
i
fascia buccopharyngeo.! >< fascia bucofaringeia bar)
".j
'i fascia masseterica >< fascia masseterina
Lj L-J ' L--I L...,j 1...-1 L.~ LJ LJ L-I L-I L......-J L..-...I y L
L-I LJ L..J LJ LJ L.J
~~11
~ NOMENCLATURA ANATOMICA DA LINGUA PORTUGUESA 43
44 NOMINA ANATOMICA


~
~
~
~
~
~
m. iliocostalis thoracis
m. iliocostalis cervicis
'/

;/
((;
---- 'I
.....

m. iliocostal do::{ora,;!(--(tonicico),
m. 'i1iocostal <la;'cer-v.i~'fcervica~·
Y m. longuissimo
(m. sternalis)
r-.WSCULI THORACIS

m. pectoralis major
M OSCULOS DO TORAX
(m. esternal)
• m. grande peitoral
m. longissimus pars c1avicularis porc;ao clavicular
~ m. longissimus thoracis m. longuissimo dO't6r.ax",({onici- pars sternocostalis pon;:ao esternocostal


'~ "
~ .' d""~ " "'. _.., co~ . pars abdominalis porc;au abdominal
m. longissimus cervicis ~.
m. Iongulsslmo "" cervlZ" tcervl- m. pectoralis minor • m. pequeno peitoral
.~
~
calr m. subclavius • m. subclavio
~ m. longissimus capitis / m. longo da cabec;a, fascia pectoralis • fascia peitoral
~
'% m. spinalis >< m. espinhal t' fascia chivipecto'ralis • fascia c1a\'ipeitoral
,~
~~ m. spinalis thoracis ,x m. espinhal d'~~~-;(lor:"!cicor
m. espinhaI4-ibjZt!r\r.i~-;;(cervical}
i m. serratus anterior
mm. levatores costarum
• m, serreaJo anterior
m. spinalis ce.rvicis ,><' ! ~mm. elevador<::s das costelas
.~ m. spinalis capitis ,( m. espinhal da caoc<;a, ," .. mm. levatores costarum longi mm. elevadores longos das cos-
~~
~ te,las
~
'~
M. transversospinalis Musculo transversospinhal mm. levatores costarum breves mm. elevadores curtos das cos-
~ (transverso-espinhal) , telas
"
, i
mm. intercostales eXlerni Q mm. intercostais externos
m. semispinalis j m. semi-espinhal membrana intercostalis externa Qmembrana intercostal externa
'~

1
m. semispinalis thoracis m. semi-espinhal do torax (toni-
~ cico) mm. intercostalis interni
membrana intercosiaiis inlerna
@ mm. intercostais internos
Wmembrana intercostal interna
m. semispinalis ccrvicis m. semi-espinhal da cerviz (cer-
vical) mm. intercostales intimi .../ mm. intercostais intimos
m. semispinalis capitis m. semi-espinhal da cahe~'a (ce- mm. subcostales x mm. subcostais
falico) m. transversus thoracis ;( m. transverso do torax
~" mm. multifidi " 111111. lDull-ifendidos
1,a Diaphragma
~ )t
mm. rotatores >< mm. rOladores @ Diafragma
mm. rotatores cervicis mm. rotadores da cerviz (cer- pars lumbalis ;( pon;ao 10m bar
:A vicais) crus dextrum '(" pilar direito
mm. thoracis mm. roladores do torax (tora- crus sinistrum -,( pilar csquerdo
1 ~otatores
cicos) pars costalis x: pon;ao costal

,
~ mm. rotatores lumborum mm. rotadores dos lomoos pars sternalis r pon;ao esternal
~~ (Iombares) hiatus aorticus X hiato aortico
~ hiatus esophageus ;( hiato esofagiano
Mm. interspinales l\liisculos interespinhai~ centrum tendineum x:: centro tendinoso
4.'~ mm. interspinales cervicis
><..
mm. interespinhais
da cerviz foramen venae cavae < buraco da veia cava
(cervicais) lig. arcuatum mediale /. ligamento arqueado medial '--
1 mm. interspinales thoracis mm. interespinhais do t6rax lig. arcuatum laterale >( ligamento arqueado lateral
(toracicos) lig. arcuatum medianum !( ligamento arqueado mediano
'1 mm. interspinales lumborum mm. interespinhais dos lombos
MUSCULI ABDOMINIS
'I MOSCULOS DO ABDOME

]
(Iombares)
',;
I~.

m. rectus abdominis m. rete do abdome (abdominal)


intersectiones tendineae intersec<;:oes tendinosas
Mm. intertransl'ersarii X !\Iiisculos intertransversarios vagina m. recti abdominis
'~ bainha do m. reto do abdome

1
'~
mm. intertransversarii laterales mm. intertransversarios lalerais lamina anterior Hlmina anterior
lumborum dos lombos (Iombares) lamina posterior lamina posterior
~ mm. intertransversarii mediales mm. intertransversarios mediais linea arcuala linha arqueada
dos lombos (lombarcs) m. pyramidalis m. piramidal
~ lumborum
'; m. obliquus extern us abdominis
'~
~
mm. intertransversarii thoracis mm. intertransversari03 do to- m. obliquo externo do abqome
rax (toracicos)
I lig. inguinale ligamento inguinal
4
'~
mm. intertransversarii poste- mm. intertransversarios poste-
il'I lig. lacunare ligamento lacunar
lig. pectineale
1 '~
pars medialis
pars lateralis
riores cervicis riores da cerviz (cervicais)
parte medial
parte lateral
(I
'I
II
11
!!
lig. retlexum
• anulus inguinalis, superficialis
crus mediale
lig. pectin eo
ligamento retlexo
anel inguinal superficial
"J mm. intertransversarii anteriores mm. intertransversarios an- pilar medial
cervicis teriores da cerviz (cervicais) crus laterale pilar lateral
,~, fibrae intercrurales
fascia thoracolulllhali, y: filscia loracolomoar fibras intercrurais
~ fascia nuchae l( fascia da nuca (nucal)
I,'
" ,
L-J L_l L __ J L_.I L~ L_ ..J L __I l-1 L--' L-' '--' L_-' L ....1 LJ LJ L-I L-J L-' L-I L-I L

j 46
.: NOMENCLATURA ANAT6MICA DA liNGUA PORTUGUESA 45 NOMINA ANATOMICA

'1 m. obliquus internus abdominis m. obliquo interno do abdome i m. flexor digitorum superficialis x·m. flexor superficial dos dedos
m. cremaster m. cremaster caput humeroulnare cabe<;a (h)umerocubital
m. transversus abdominis m. transverso do abdome caput radiale cabe<;a radial
falx inguinal is [tendo conjuncti- foice inguinal (tendao conectivo) m. flexor digitorum profundus I( m. flexor profundo dos dedos
vusl m. flexor pollicis longus I( m. longo flexor do polegar
linea alba linha branca m. pronator quadratus {m. pronador quadrado
anulus umbilicalis anel umbilical m. brachioradialis x m. braquiorradial
adminiculum lineae albae adminiculo da linha branca m. extensor carpi radialis longus I( m. extensor radial longo do carpo
lig. suspensorium penis .1. clitoridis Jig. suspensor cio penis ou do cli- j m. extensor carpi radialis brevis x m. extensor radial curto do carpo
toris i i
m. extensor digitorum ;l. m. extensor dos dedos
lig. fundiforme penis lig. fundiforme do penis conexus intertendineus' conexao intertendinosa
trigonum lumbale trigono leAl~HIF m. extensor digiti minimi x m. extensor do dedo minimci
fascia transversalis fascia transversal m. extensor carpi ulnaris )( m. extensor cubital do carpo
anulus inguinalis profundus ancl inguinal profundo caput humerale cabe<;a (h)umeral
canalis inguinalis canal inguinal caput ulnare cabe<;a cubital
::!
lig. interfoveolare
m. quadratus lumborum
lig. interfossular m. supinator x m. supin'l-dor
, m. quadrado 10m bar m. abductor pollicis longus ,( m. longo abdutor do polegar .i
.{
.: m. extensor pollicis brevis x m. curto extensor do polegar
Musculi coccygei Musculos cocclgeos m. extensor pollicis longus x m. longo extensor do polegar
,I:
.~ m. coccygeus m. coccigeo m. extensor indicis ><' m. el(tensor do indicador
:.:., (m. sacrococcygeus ventralis) (m. sacrococcigeo ventral) m. palmaris brevis v' m. palmar curto
(m. sacrococcygeus dorsalis) (m. sacrococcigeo dorsal) m. abductor pollicis brevis -(' m. curto abdutor do polegar
m. flexor ·pollicis brevis x m. curto flexor do 'polegar
caput superliciale cabe<;a superficial
MUSCULI MEMBRI caput profundum . cabe<;a profunda
MOSCULOS DO m. opponens pollicis Y m. oponente do polegar
SUPERIORIS MEMBRO SUPERIOR m. adductor pollicis x. m. adutor do polegar
m. deltoideus caput obliquum ". cabe<;a obJiqua
-. m. deltoide caput transversum
m. supraspinatus • m. supra-espinhoso
-< cabe<;a transversa
m·. infraspinatus , m. infra-espinhoso m. abductor digiti minimi v m. abdutor do dedo mimmo

m. teres minor m. flexor digiti minimi brevis Y" m. curto flexor do dedo minimo
• m. redondo menor m. opponens digiti minimi x m. oponente do dedo minimo
m. teres major
m. subcapularis
• m. redundo maiur
• m. subescapular
mm. lumbricales
mm. interossei dorsales
-..: mm. lombricais
" mm. interosseos dorsais
}
m. biceps brachii • m. biceps braquial
caput longum mm. interossei palmares v mm. interosseos palmares
• cabe!;:! longa
vagina synovial is intertuber- bainha sinovial intertubercular fascia axillaris .-.I? fascia axilar
culans . fascia brachii . fascia braquial
caput breve , cabe<;a curta septum intermusculare brachiime- septo intermuscular braquial me-
aponeurosis m. bicipitis brachii aponevrose do m. bicers bra- diale dial
septum intermusculare brachii septo intermuscular braquial la-

I
quial (Iacerto fibroso)
m. coracobrachialis • m. coracobraquial laterale l.'Mal
m. brachialis ",
• m. braquial fascia antebrachii .. fascia do antebra<;o
m. triceps brachii • m. triceps braquial fascia dorsalis manus fiiscia dorsal da mao
caput longum • cabe<;a longa retinaculum extensorum retinacula dos extensores
caput laterale • cabe<;a lateral lig. metacarpeum transversum lig. metacarpiano transverso super-
caput mediale .. cabe<;a medial supcrficiale ficial ~.
m. anconeus @ iii. ancone.u - aponeurosis palmaris aponevrose palmar
m. articularis cubiti iri:-'artlcular do cotovelo ·fasciculi tnmsversi fasciculos transversos
m. pronator teres -0"1Ti. pronador redondo retinaculum flexorum retinaculo' dos flexores
caput humerale cabe<;a umeral· vaginae fibrosae digitorum manus bainhas fibrosas dos dedos da mao
caput ulnare cabe<;a cubital pars anularis vaginae fibrosae por<;ao anular da bainha fibrosa
m. flexor carpi radialis m. flexor radial do carpo • pars cruciformis vug:inae fibrosae por<;ao cruciforme da bainha fi-

~
m. palmaris longus m. palmar Ihl{~ brosa
m. flexor carpi ulnaris .; m. flexor cubital do carro vaginae synoviales digitorum ma- bainhas sinoviais dos dedos da mao
caput humerale cabe<;a (h)umeral nus
caput ulnare cabe<;a cubital vincula tendinum vinculos dos tendoes
L....i I..--l L-.I Io..-J L......
LJ L..J L-i LJ L.i L.J L-J L.-i I.....-i i..-J ,~ L-I L..-l I.-J I..-....J I...-J
48 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANAT6MICA DA LiNGUA PORTUGUESA 47

caput mediale cabe<;a medial


m. soleus )( m. solear
vinculum longum vinculo longo arcus tendineus m. solei )( arco tendinoso do m. solear
vinculum breve vinculo curto tendo calcaneus [AchiJIis] X tendil.o calcaneano [de Aquiles]
chiasma tendinum quiasma do tendil.o (tendinoso) m. plantaris >< m. plantar
i i
m. popliteus ')( , m. popliteu
MUSCULI MEMBRI MOSCULOS DO m. tibialis posterior -.( m. tibial posterior
INFERIORIS MEMBRO INFERIOR
m. flexor digitorum longus -< m. longo flexo( dos dedos
m. flexor hallucis longus v in. longo flexor do. flithtx
m. iliopsoas m. iliopsoas (psoas-iliaco) m. extensor hallucis brevis -.( m. curto extensor do' hatnx '
m. iliacus m. Waco m. extensor digitorum brevis x m. curto extensor dos dedos
m. psoas major m. grande psoas [psoas maior] m. abductor hallucis y m. abdutor do hMttx .
(m. psoas minor) (m. pequeno psoas [psoas menorD m. flexor hallucis brevis Y m. curto flexor do ~x
m. gluteus maximU5 &m. grande glliteo m. adductor hallucis x m. adutor do haktx-
m. gluteus medius @m. medio glliteo caput obliquum ;< cabe<;a obJiqua
m. gluteus minimus Qm. pequeno gluteo caput transversum ;( cabe<;a trimsversa
m. tensor fasciae latae {~m. tensor da fascia lata m. abductor digiti minimi '- m. abdutor do dedo mlnlmo
m. piriformis . (~m. piriforme . m. flexor digiti minimi brevis '( m. curto flexor do dedo minimo
m. obturatorius internus (j) m. obturador mterno m. flexor digitorum brevis x m. curto flexor dos dedos

.
m. gemellus superior I. m. gemeo superior m. quadratus plantae 1m. flexor )( m. quedraao )3leflta:E:=/.m. flexor
m. gemellus inferior .,( m. gemeo inferior accessorius] acessorio}
m. quadratus femoris mm. lumbricales ',( m. lombricais

f
;<-m. qua~r~do d({~{.(femural}
m. sartorius sartono mm. interossei dorsales -..( mm. interosseos dorsais
m. quadriceps femoris ( . quadriceps {:Y<t1c<Q*~femural} mm. interossei plantares Y mm. interosseos plantares
m. rectus femoris m. reto dli 7cl:>i'~femural}'t fascia lata- fascia lata
m. vastus lateralis if) m. vasto lateral tractus iliotibialis ligamento iliotibial
e
m. vastus intermedius ($ m. vasto intermedio septum intermusculare femoris septo intermuscular lateral da coxa
m. vast us medialis m. vasto medial laterale
m. articularis genus i<. m. articular do joelho septum intermusculare femoris septo intermuscular medial da coxa
m; p'ectineus ~ m. peclineo mediale
m. adductor longus (:6J m. medie-iuhitgr-fm. adutor longol canalis adductorius canal adutor
m. adductor brevis (~ m. pequen<radutor.-[m. adutor cur- hiatus tendineus ladductoriusl hiato tcndinoso [ad'utor]
tol fascia iliaca fascia iliaca
m. adductor magnus J<.) m_gr.anG~Gut-er-·[m. adutor mag- lacuna musculorum lacuna dos mlisculos
-- nol arcus iliopectineus arco iliopectineo
m. gracilis m. gracil (m. reto interno da coxa) lacuna vasorum
m. obturatorius externus
m. biceps femoris
caput longum ~
1,( m. obturador externo
x m. biceps da coxa (femural)
y cabe<;a longa
trigonum femorale
canalis femoralis
anulus femoralis
lacuna dos vasos
trigono femural
canal femural
anel femural
-
caput breve cabe<;a breve septum femorale septo femural
m. semitendinosus
m. semimembranosus
m. tibialis anterior
m. extensor digitorum longus
~
m. semitendinoso
y m. semimembranoso
m. tibial anterior
"'i m . longo extensor dos dedos
hiatus saphenu'S
margo falciformis
cornu superius
cornu inferius
hiato safeno
bordo falciforme
corno superior
corno inferior
m. peroneus tertius [01. fibularis m. peronial anterior Iperonial ter- fascia cribrosa fascia cribriforme
tertius] ceirol fascia cruris fascia cruraJl .
m. extensor hallucis longus m. longo extensor do h:"IIux septum intermusculare anterius septo intermuscular crural ante-
m. peroneus longus 1m. fibularis m. longo peronial 1m. longo fi- cruris rior 2
longusl bularl sc:ptum intermusculare post. cruris septo intermuscular crural poste-
m. peroneus brevis 1m. fibularis m. curto peronial 1m. curto fibular] rior'
. brevis] retinaculum mm. extensorum su- retinaculo superior dos mm. exten-
m. triceps surae m. triceps sural perius sores
m. gastrocnemiu~ m. g3strocnemio i
caput laterak cabe!;3 lateral I

(I) Aqui, crural. no sentido exato: 'da perna' (nao "da coxa"'). I
(2) Ou: septo intermuscular anterior da perna.
(3) Ou: septo intermuscular post'erior da perna. !I
(.) I:: 0 antigo reto anterior da coxa. i
LJ L-' LJ L-i LJ L.-J LJ LJ L..J L-1 . LJ L.J LJ L-' L-J L.....J L.-.J I-...J L-I '--" '--
l
,; NOMENCLATURA ANATOMICA DA LiNGUA PORTUGUESA 49 50 NOMINA ANATOMICA

:~
~~ I: vag. tendinum mm. abducloris lon- bainha dos tendoes dos mm. longo
•. j retinaculum mm. flexorum retinaculo dos mm. flexores gi et extensoris brevis pollicis abdutor e curto exten-
retinaculum mm. extensorum in- retinaculo inferior dos mm. exten- I' sor do polegar
ferius sores
III, vag. tendinum mm. extensorum bainha dos tendoes dos mm. exten-
retinaculum mm. peroneorum Ifi- retinaculo superior dos mm, pero- i'I: carpi radialium sores radiais do carpo
,... bulariuml sup. niais vag. tendinis m. extensoris polli.cis bainha do tendao do m. longo ex-
retinaculum mm. peroneorum lfi- retinaculo inferior dos mm. pero- long) tensor do polegar
! bulariuml inferius niais I,
I, vag. tendinum mm. extensoris digi- bainha dos tendoes dos mm. exten-
":::::; fascia dorsalis pedis fascia dorsal do pe torum et extensoris sor dos dedos e extensor
aponeurosis plantaris aponevrose plantar iI, indicis do indicador
fasciculi transversi
"

J fasciculos transversos vag. tendinis m. eXlensoris digiti bainha do tendao do m. extensor


'1 lig. metatarseum transversum lig. metalarsiano transverso super- II , minimi do dedo minimo
:a superficiale ficial II,t vag. tendinis m. extensoris carpi bainha do tendao do m. extensor
, ~. vaginae synoviales digitorum pedis bainhas sinoviais dos artelhos Idos ulnaris cubital do carpo
:1
, dedos dos pes} "H b. m. extensoris carpi radialis bre- bolsa do m. extensor radial curto
'"
.!
vincula tendinum vinculos dos tendoes !ili vis do carpo
vaginae fibrosae digitorum pedis bainhas fibrosas dos utelhos Idos vag. synovial is lendinis m. flexoris bainha sinovial do tendao do m.
dedos dos pesl carpi radialis flexor radial do carpo
pars anularis vaginae fibrosae pon;iio anular da bainha fihrosa vag. synovial is communis mm. fle- bainha sinovial comum dos mm.
pars cruciformis vaginae fibrosae pon,:iio cruciformc da h.)inha xorum flexores
fibrosa vag. tendinis 111. flexoris pollicis bainha do tendao do m. flexor lon-
longi go do polegar
.j BURSAE ET VAGINAE BOlSAS E BAINHAS vag. synoviales tendinum digilorum bainhas sinoviais dos tendoes dos
manus dedos da mao
Syr-.:OVIALES SINOVIAIS b. subcutunea trochanlerica bolsa trocanteriana subcut<'inea
bursa synovialis suhcutanca holsa s.inovial subcul<1nca b. trochanterica m. glutei Illaximi bolsa trocanteriana do m. grande
bursa synovial is submuscularis bolsa sinovial submuscular gluteo
'.; bursa synovialis subfascialis bolsa sinovial subfascial bb. trochantericae m. glutei medii bolsas trocanterianas do m. medio
bursa synovi1t1is Sli btl'ndinea bolsa sinovial sublcndinosa gluteo
vagina synovial is tcndinis hainha sinovial do tendan b. troch. rn. glutei l11inimi bolsa trocanteriana do m. pequeno
'.)
vag. synovial is m. obliqui supcrioris hainha sinovial do m. ohliqu~l su- gluteo
.," , h. m. piriformis bolsa do m. piriforme
:~
peflllr
b. m. tensoris veli palatini b. ischiadica m. obluratorii interni
,!
holsa do m. tensor do vell palalino bolsa isquiatica do m. obturador
,c~
')
:i
b. subcutanca promincl1tiac laryn- holsa subcut;inca da salicncia larin- interno
".~ gcac gt':ia ti. subtendinea obluratorii inter-
111. bolsa subtendinosa do m. obtura- 1
b. retrohvoidea hllisa rClro-hioidt':ia ni dor interno l

b. infrah\'oidea holsa infra-hioideia bh. intermusculares mm. gluleo- bolsas intermusculares dos mm. }--.
b. subtcndinca m, lrapczii holsa sublcndinosa do m, lrapcllll rum gluteos
(b. subcutanea acromial is) (holsa suhCUlanea acromial) b. ischiadica m. glutei maximi bolsa isquiatica do m. grande glu-
h. subacromialis hois.) suhacromial teo
h. subdehoidc.\ bolsa subdcltoidt':ia (h. iliopectineal (bolsa iliopectinea)
(b. m. coracobrachialis) (bolsa do m. coracobraquial) b. subtcndinea iliaca bolsa subtendinosa iliaca
.:! b. sublendinea m, infraspinati bolsa sublendinosa dll m. infra- b. m. bicipitis femoris, superior bolsa superior do m. biceps da co-
~~
-espinhoso xa (biceps femural)
b. subtendinea m. subscapularis bolsa sublendinosa do m, subescil- b. subculanea prepalellaris bolsa subcutanea pre-rotuliana
pular (h. subfascialis prepalclluris) (bolsa subfascial pre-rotuliana)
b. subtendinea m. lerctis majoris bolsa subtendinosa do m. redondo (h. subtendinea prepalellaris) (bolsa subtendinosa pre-rotuliana)
l11aior h. suprapalt:llaris bolsa supra-roluliana
b. subtendinca m, lalissimi dorsi bolsa subtcndinosa do 111, gra:ldc h. subcutanea illfrapateiluris bolsa subcutanea infra-rotuliana
dorsal b. infrapalcllari~ profunda bolsa infra-rotuliana profunda
b. subcutanea olcl:rani bolsa subcutllnca do olecranio b. subculanea tuberositatis tibiae bolsa subcutanea da tuberosidade
(lllcnanian.l) da libia
(h. intratendinca olecr;mi) (holsa inlralcndinosa do olccr[lnio) bb. sublcndinea'c 111. sartorii bolsas subtendinosas do m. sarllHio
b. subtendinea m, lricipitis brachii hoba sublt:ndinosu do In, lrkt:ps h. anscrina bolsa anserina
braquial b. sublendinea Ill. bicipitis femoris bolsa subtendinosa inferior do m.
h. bicipiloradialis hllisu bicipilorradiul inferior biceps da coxa (biceps
(h. cubital is intcrossc;l) (hols;.! inlcrllS~:'a do cOIO\'clo) femural)
L.J L.J L.J '-I '--1 L-f I. __ J l_J L_J L_.J l .. J . .1 I ,.I 'I
84 NOMINA ANATOMICA
,j
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 83

'1
ramus petrosus ramo petroso
l!
:: A. cerebri anterior Arteria cerebral anterior X {
a. tympanica superior arteria timpilnica superior II a. communicans anterior arteria comunicante anlerior "
ramus frontalis ramo frontal Ii rami corticales ramos corticais
ramus parietalis ramo parietal rami orbitales ramos orbitarios
ramus anastomoticus cum a. ramo anastomotico com a 1;" rami frontales ramos frontais
lacrimali arteria lacrimal !I"
rami parietales ramos parietais
a. masseterica X arteria masseterina Ii rami centrales ramos centrais
aa. temporales profundae
rami pterygoidei
)(
.,.
arterias temporais profundas
ramos pterigoideus
i,
! A. cerebri media Artl!ria cerebral media-;'
a. buccal is x arteria jugal (bucinatoria) l
rami corticales
a. alveolaris superior posterior ,x arteria alveolar supero-posterior ramos corticais
ramos dentarios rr. orbitales ramos orbitarios
rami dentales 'f.
rr. frontales
a. infraorbitalis @ arteria infra-orbitaria ramos frontais·
arterias alveolares supero- rr. parietales ramos parietais .
aa. alveolares superiores an- 'I
rr. temporales
-anleriores ramos lemporais
teriores rami centrales ramos centrais
rami dentales ./ ramos dentarios
a. canalis pterygoidei arteria do canal pterigoideu rr. striali ramos estriados
a. palatina descendens 'I arteria palatina descendente (j)
a. palatina major arteria palatina maior ARTERIA SUBCLA VIA ARTERIA SUBCL'AVIA
aa. palatinae minores
a. sphenopalatina 'I
arterias palatinas men ores
arteria esfenopalatina
A. yertebralis 0 Arteria vertebral
aa. nasales posteriores, laterales arterias nasais posteriores, rami spinales ramos espinhais
a. spinalis posterior " arteria espinhal posterior
et septi laterais e do; septo
a. spinalis anterior arteria espinhal anterior
ramus meningeus ramo meningeu
ARTERIA CAROTIS INTERNA
sinus caroticus
® ARTERIA
o'I seio carotidiano
CAROTIDA INTERNA '" a. cerebelli inferior posterior arteria cerebelosa infero-pos;
terior
rami caroticotympanici ramos caroticotimpanicos A. basilaris Arteria basilar'
A.. 'ophthalmica @ Artl!ria oftalmica a. cerebelli 'inferior an!.~rior arteria cerebelosa infero-
-anterior
a. central is retinae 'I arteria central da retina a. labyriillhi . arteria do labirinto (Iabirin-
a. lacrimal is x arteria lacrimal . lica)
aa. palpebrales laterales Y arterias palpebrais laterais rami ad pontem ramos da ponte (pontinos)*
aa. cilia res posteriores breves ~ arterias ciliares posteriores cur- a. cerebelli superior arteria cerebelo:sa'superior
tas
aa. ciliares posteriores longae 'f.. arterias ciliares posteriores lon- A. cerebri posterior Arteria cerebral posterior
gas
-< arterias ciliares anteriores rami corticales ramos corticais
aa. ciliares anteriores rr. temporales ramos temporais
aa. conjunctivales anteriores arterias conjuntivais anteriores
arterias conjuntivais posteriores rr. oc.cipitales ramos occipitais
aa, conjunctivales p'osteriores r. parietooccipitalis ramos parietoccipilais
aa. episcIerales X arterias episcIerais
)( arteria supra-orbitaria rami cenlrales ram os centrais
a. supraorbitalis ramus choroideus [rami cho-
a. ethmoidalis posterior l< arteria etmoidal posterior ramo coroideu [ramos coroi-
X- arteria etmoidal anterior roidei post~rioresl deus posterioresl
a. ethmoidalis anterior
(a. meningea anterior) (arteria meningeia anterior)
! arterias palpebrais medias A. thoracica intern a @ Artl!ria toracica interna
aa. palpebrales mediales (.mamaria internal
arcus palpebral is superior arco palpebral superior
arcus palpebral is inferior arco palpebral inferior rami mediastinales ramos'mediastinais
a. supratrochlearis )( arteria supratroclear rami lhymici x ramos tirnicos
a. dorsalis nasi -I. arteria dorsal do nariz rami bronchiales ramos br6nquicos
i... a. pericardiacophrenica 'I arteria pericardiofrenica
ARTERIAE C£REBRI ARTERIAS DO CEREBRO rami sternales ramos esternais
circulus arteriosus cerebri circulo arterial do cerebra f.. I...
a. communican, posterior arteria comunicante posterior
(*) Ou: ramo~ da protuberil.ncia (protuberanciais).
a. choroidea anterior , arteria coroideia anterior
I
!
'(
'f '[ t [ t t t r[ 1 ( 't '( '[
86 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA LINGUA PORTUGUESA 85

rami perforantes y.. ram os perfurantes


a. circumOexa humeri posterior o arteria circunllexa posterior do
(h)umero
rami mammarii 1- ramos mamarios
(ramus costalis lateralis) (ramo costal lateral) A. brachial is ® Art~ria braquial
rami intercostales anteriores t ramos intcrcostais anteriores
a. musculophrenica j., arteria musculofrenica (a. brachial is superficialis) (arteria braquial superficial)
a. epigastrica superior -I.. arteria epigas(rica superior a. profunda brachii Q arteria braquial profunda
\: aa. nutriciae humeri x arterias nutridoras do (h)umero
Truncus thyrocenicalis 0Tronco tirocerviclJl r. deltoideus ramo deltoideu
o
/<
i'
il a. coIlateralis media " aneria colateral media
A. thyroidea inferior Arteria tiroideia inferior a. collateral is radialis ;< arteria colateral radial
a. laryngea inferior >< arteria laringeia inferior
i'\! a. collateralis ulnaris superior >< arteria coliiteral cubital superior
rami glandulares ramos gl<!ndulares a. collateral is ulnaris inferior x. arteria colateral cubital inferior
rami pharyngei ><: ramos faringeus :1
rami esophagei ramos esofagianos
;j
11
A. radialis (5) Art~ria radial
rami tracheales ,( ramos traqueais a. recurrens radialis arteria recorrenle radial
)1\
a. cervicalis ascend ens ;<. arteria cervical ascendente ramus carpeus palmaris ® ramo carpiano palmar
rami spinales ramos espinhais ramus palmaris superficialis ® ramo palmar superficial
ramus carpeus dorsalis X ramo carpiano dorsal
A. tranSl'ersa colli @ Arteria transversa do pesco~o rete carpi dorsale " rede dorsal do carpo
ramus superficialis [a. cervi- X ramo superficial [a. cervical aa. metacarpeae dorsales Y , arterias metacarpianas dorsais
calis superficial is) superficial) aa. digitales dorsales x arterias digitais dorsais
(ramus profundus [a. scapu- x (ramo profundo) [a. escapular a. princeps pollicis x. arteria principal do polegar
laris descend ens) descendentcl a. radialis indicis arteria radial do indicador
arcus palmaris profundus @' arco palmar profundo
A. suprascapularis @ Arteria supra-escapular aa, metacarpeae palmares x. arterias metacarpianas palmares
rami perforantes x ram os perfurantes
ramus acromialis x ramo acromial

@ Tronco costocerv'ical
A. ulnaris ® Arteria cubital [ulnar]
Truncus cos(ocervicalis
a. recurrens ulnaris X arteria recorrente cubital
'·a. cervicalis profunda x. arteria cervical prof,unda ramus anterior ramo anterior
a. intercostalis suprema y arteria intercostal suprema ramus posterior ramo posterior
aa. intercostales posteriores [I x arterias intercostais poste- rete articulare cubiti rede articular do cotovelo
et II] riores !I e II] a. interossea communis )( arteria interossea comum
rami dorsales ramos dorsais a. interossea posterior )< arteria interossea posterior
rami spinales ramos espinhais a. interossea recurrens arteria interossea recorrente
(a. scapularis descendens) [dor- (arteria escapular descendente) a. interossea anterior x arteria interossea anterior
salis] !dorsal] a. mediana arteria mediana
ramus carpeus palmaris x. ramo carpiano palmar
ARTERIA AXILLARIS (i) ART£RIA AXILAR ramus carpeus dorsalis .'<.. ramo carpiano dorsal
ramus palmaris profundus )< ramo palmar profundo
rami ,subscapulares x ramos subescapulares arcus palmaris superficialis @ areo palmar superficial ,
a. thoracica suprema .>(arteria toracica superior [suprema) aa. digita'les pal'mares communes x arterias digitais palmares comuil~
a. thoracoacromialis x arteria acromiotoracica aa. digitales palmares propriae X arterias digitais palmares
ramus acromial is ramo acromial proprias
rete acromiale rede acromial
ramus c1avicularis ramo clavicular.
ramus deltoideus ramo delloideu AORTA DESCENDENS AORTA DESCENDENTE
rami pectorales ramos peitorais,
a. thoracica lateralis @ .arteria toracica lateral (mamaria AORTA THORACICA AORTA TORAOCA
external rami bronchiales ramos bronquicos
rami mammarii laterales ramos mamarios laterais rami esophagei ramos esofagianos
a. subscapularis (/) arteria subescapular rami perieardiaci ramos peridrd'icos
a. thoracodorsalis arteria toracodorsal rami mediastinales ramos mediastinais
a, circumf1exa scapulae arteria circunf1exa da omoplata aa. phrenicae slJpe.riores arterias frenicas [frenic<.ls' I
® arteria circunflexa anterior do
B
a. circumf1exa humeri anterior superiores
(h)umero
·1 t.. l. ... J l. . .J t.
NOMENCLATURA ANAT6MICA DA LiNGUA PORTUGUESA
.1 L_J L_I LJ "LJ
87
L-I
88
L-1 '--' L-J
NOMINA ANATOMICA
'----.I L......J L-.-.J L..--I '---"-I
--
aa. supraduodenales su- .x arterias supraduodenais su ..
aa. intercostales superiores [III-XI] arlerias intercoslais posteriores periores peri ores
[III-XI) rami pancreatici ramos pancreilticos
ramus dorsalis ramo dorsal rami duodenales ramos duodenais
ramu~ spinalis ramo espinhal aa. retroduodenales arterias retroduodenais
ramus cutaneus medialis ramo cutllneo medial a. gastroepiploica dextra x arteria gastro-epipl6ica
ramus cutaneus lateralis ramo cutAneo lateral direita
ramus collateralis ramo colateral rami epiploici ramos epipJoicos
ramus cutaneu~ lateralis ramo cutllneo lateral a. lienalis Gil arteria esplenica
rami mamm~rii ramos mamarios rami p'ancreatici ,( ramos pancreilticos
a. subcostal is arte:~ia subcostal a. pancreatica dorsalis arteria pancreci.tica dorsal
ramus dorsali~ ramo dorsal a. 'pancreatica inferior arteria pancreci.tica in-
ramus spinalis ramo espinhal ferior
a. p,!-ncreatica magna arteria pancreiltica magna
AORTA ABDOMINALIS @ AORTA ABDOMINAL a. caudae pancreati~ arteria da cauda do pan-
creas
Aa. phrenieae inferiores )< Arterias fr~nieas· [frenicas "1 a. gaslroeplploica sinistra Q arteria gastro-epipl6ica esquer-
inferiores' da
a. suprarenalis superior arteria supra-renal superior rami epiploici ramos epiploicos
aa. gastricae breves )(; arterias gilstricas curtas
Aa. lumbales @ Arterias lombares rami lienales ~ ramos 'esplenicos
ramus dorsalis
ramus spinalis
ramo dorsal
ramo espinhal
A. mesenteriea superior @A~eria mesenteriea superior

o
aa, pancreaticoduodenales in- (j) arterias pancreatod uodenais
A. saeralis mE'diana Arteria sacraR[sagrada "1 feriores inferiores
mediana aa. jejunales )(..
arterias jejunais (do jejuno)
aa. ilei ~ arterias ileais (do i1eo)
a. iumbalis ima arteria lombar ima a. ileocolica arteria ileoc61ica
corpus coccygeum corro coccigeo 2
'1'
;1 tD
a; ascendens ,( arteria ascendente
a. eecalis anterior arteria cecal anterior
Truncus
;
eeliacus tV Tronco eellaco a_ cecalis posterior
/;
<" arteria cecal posterior
a. gastric:! sinistra @ arteria gastrica esquerda (co- a. appendicularis arteria apendicular.

rami esophagei
ronaria estomaquica)
ramos csofagianos
a. coliea dextra
a. colica media
o
<9
" arteria colica direita
arteria c61ica media
a. hepatica communis @ arteria hepatica comum
a. hepatica propria <9 arteria hepat ica propria A. mesenteriea inferior Q Arteria mesenteriea inferior
a. gastric:! de"tr:! 'f.. arteria gastrica direita
(pilorica) a. colica sinistra )(, arteria coliea esquerd?
ramus dexter t' ramo direito aa. sigmoideae x arterias sigmoideias
-.( arteria cistica a. rectalis supe,rior )( arteria retal supenor
a. c\'stica
a. lobi caudati arteria do lobo caudado
arteria do segmento an-
a. segmcnti anterioris
terior .' A. suprarenlilis media @ Arteria supra-renal media
a. segmenti rosterioris arteria do segmento pos- A. renatis <0 Arteria renal
terior
ramus sinister )( r;lIno esquerdo' a. suprarenalis inferior >( arteria supra-renal inferior
:!. lobi c.:audati artcriu do lobo c.;iUdadll ramus anterior x. ramo anterior
a. segmcnti medialis arteria do segmento me- a. segmenti superioris arteria do segmento superior
dial a. segmenti anterioris su- arteria do segmento a.ntt."ro-
a. segmenti lateralis arteria do segmento la- perioris -superior'
teral a. segmenti anterioris infe- arteria do segmento antero-
a. gastroduudcl1<Jlis o arteria gastroduodenal
a. segment; inferioris
rioris -inferior
arteria do segmento inferior
ramus posteTior i- ramo posterior
(I) Anteriormcntc: arterias diafragmalicas inferiores. a. segmcnti posterioris arteria do segmento posterior
(2) "Corpo coccigCll. E uma estrulura arteriovenosa anaslom6tica e nao um glo- rami ureterici i. ramos uretericos
mo" (Nota da NA I. .
L-.J L..-.J L--J '--' L-
......J L-l a-J ~ L-.J ~ -.........J L-J L-J ~ L-l .........t i-..J L-.J a.......J L-J
90 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANATOMICA DA LINGUA PORTUGUESA 89

i' A. pudenda interna @ Arteria pudenda interna


A. testieularis @ Arteria testicular
I

a. rectal is inferior )( arteria retal inferior


rami ureterici " ramos uretericos a. perinealis x arteria perineal
rami scrotales posteriores " ramos escrotais posteriores
A. ovariea (;) Arteria ovariana rami labiales posteriores )(' ramos labiais posteriores
rami ureterici ,c. ramos uretericos a, urethralis 1< arteria uretral
a. bulbi penis l< arteria do bulbo· [bolbo P 1 pe-
A. ILIACA COMMUNIS ARTERIA ILIACA COMUM nianG!
a. bulbi vestibuli [vaginae] !< . arteria do bulbo· [bolbo'] vesti-
A. JLlACA INTERNA @ ARTERIA IUACA INTERNA· bular Ida vagina1
Arteria iliolombar a. profunda penis x arteria profunda do penis
A •. iliolumbalis 'I-
a. dorsalis penis >( arteril! dorsal do penis
r. lumbalis f. ramo 10m bar a. profunda clitoridis l( arteria profunda do clitoris
r. spinalis ramo espinhal a. dorsalis clitoridis X arteria dorsal do clitoris
r. iliacus 'f... ramo iliaco
A. Il,.IACA EXTERNA ARTERIA IUACA EXTERNA
Aa. sacrales laterales .... Arterias sacras B [sagtadas P] laterais
A. epigastrica inferior Arteria epigastriea inferior
rami spinales ramos espinhais
ramus pubicus ramo pubiano
A. obturatoria o Arteria obturad(lra ramus obturatorius
(a. obturatoria accessorial
ramo obturador
(arteria obturadora acesso-
ramus pubicus f ramo pubiano ria)
ramus acetabularis 'f. ramo acetabular a. ·cremasterica arteria cremasterica
ramus anterior < ramo anterior a. lig. teretis uteri arteria do ligamento redondo do
ramus posterior
y:
ramo posterior utero

A. glutea superior Arteria ghitea superior A. circumflex a ilium profunda Arteria 'circunnexa iIIaca
ramus superficialis ramo superficial profunda
ramus profundus ramo profundo ramus ascendens ramo ascendente
'ramus superior ramo superior
, ramus inferior ramo inferior A. femoralis Arteria femural
Arteria glutea inferior a. epigastr.ica superficialis arteria epigastrica superficial
A. glutea inferior
a. circumflexa ilium superficialis arteria circunflexa iliaca superficial
a. comitans n, ischiadici arteria sate lite do nervo ciatico aa. pudendae exlernae arterias pudendas externas

A. umbilicalis o Arteria umbilical


rami sc(Otales anteriores
rami labiales anteriores
rami. inguinales
ramos escrotais anteriores
ramos labiais anteriores
ramos inglJinais .
a. ductus deferenlis )( arteria do canal deferente
rami ureterici ramos uretericos
aa. vesicales superiores X arterias vesica is superiores A. profunda femoris . Arteria femural profunda
ligamentum umbilicale mediale ligamento umbilical medial a. circumflexa femoris medialis arteria circunflexa femural
medial
A. vesicalis inferior ((;) Arteria ,'esical inferior ram us profu ndus ramo profundo
f[) Arteria uterina ramus ascend ens ramo· ascendente
A. uterina
ramus transversus ramo transverso
(a. vaginalis) (arteria vaginal) ramus acetabularis ramo acetabular
ramus ovaricus ramo ovariano a. circumflexa femoris lateralis arteria' tircunflexa femural la-
ramus tubarius ramo tubario· [tubar P ] teral ~
r. ascendens ramo ascendente
A. vaginalis (j) Arteria vaginal r. descendens ramo descendente
r. transversus ramo transverso
A. rectali~ media (1)Arteria retal media aa. perforantes arterias perfurantes

A. genus descendens 'Arteria genicui:Jr descendente


ramus saphcnus ramo safeno
(*) Anterh1rmente: arteTl3 hipogastrica,
L-I I..-J I..-i L-J L-J l.....j L....-i L....J i-I i.-.J '--
-l i..-I i.-l i.-l L-I i-J i.-l L.....J i..-i
98 NOMINA ANATOMICA
NOMENCLATURA ANAT6MICA DA liNGUA PORTUGUESA 97

vv. basivertebrales veias basivertebrais


vv. palpebrales veias palpebrais vv. spinales veias espinhais
vv. conjunctivales veias conjuntivais
VENA CAVA INFERIOR VElA CAVA INFERIOR
V. ophthalmica inferior Veia oftalmica inferior P
:1 vv. phrenicae inferiores veias frenicas· [frenicas ] infe-
V. SUBCLA VIA (j) VElA SUBCLAvlA riores
vv. pect.orales veias peitorais
i: vv. lumbales [III et IVJ veias lombares [III e IV]
vv. hepaticae veias hepaticas
I

v. scapularis dorsalis veia escapular dorsal i vv. hepaticae dextrae veias hepaticas direitas
(v. thoracoacrornialis) (veia acromiotoracica) vv. hepaticae mediae veias hepaticas medias
vv. hepaticae sinistrae 'veias hepaticas esquerdas
V. axillaris 10 Veia axilar vv. renales veias renais
v. thoracica lateralis x veia toracica lateral \ v. suprarenal is· sinistra . veia supra-renal esquerda
II
vv. thoracoepigastricae )( veias toraco-epigastricas 'I v. testicularis sinistra veia testicular esquerda
plexus venosus areolaris plexo venoso areolar :i
,I v. ovarica sinistra veia ovariana esquerda
vv. :brachiales )( veias braquiais I
v. suprarenalis dextra veia sup'ra-renal direita
vv. ulnares ;< veias cubitais v. testicularis dextra veia testicular direita
vv. radiales ~ veias radiais v. ovarica dextra veia ovarian a direita
v. cephalica \& veia cefalica plexus pampiniformis plexo pampiniforme
v. thoracoacromialis )( veia acromiotonicica
(v. cephalic a accessoria)
v. basilica g
(veia cefalica acessoria)
veia basilica
VENA PORTAE @ VElA PORTA
v. mediana cubiti ,,< veia mediana do cotovelo ramus dexter f.. ramo direito
(v. mediana antebrachii) 'J' (veia mediana do antebra~o) r. anterior ramo anterior
(v. mediana basilica) )( (veia mediana basilica) r. posterior . ramo posterior
(v. mediana cephalica) K (veia mediana cefalica) !I ramus sinister ~ ramo esquerdo
rete venosum dorsale manus )( rede venosa dorsal da mao li pars transversa por~ao transversa
vv. intercapitales veias intercapitais l! rr. caudati ramos caudalos
arcus venosus palmaris superficialis " arc ada venosa palmar superficial pars umbilical is x por~ao umbilical
vv. digitales palmares veia~ digitais palma res (ductus venosus I (canal venoso)
arcus venosus palmaris profundus arcada venosa palmar profunda lig. venosum . ligamento venoso
vv. metacarpeae dorsales veias metacarrianas dorsais rr. laterales ramos laterais
vv. metacarpeae palmares veias metacarpianas palmares (I', umhilicalis sillisrra I (veia umbilical esquerda)
lig, teres hepatis ligamento redondo do figado
VENA AZYGOS VElA AZIGOS rr. mediales ramos mediais
v. cystica "f, veia cistica
v. intercostalis superior dextra ve.i.Li..n.t.e.r.c.o.s.taLs..u.p e rio r d ire ita .Yv. paraumbilicales ;( veias paraumbilicais
v. hemiazygos veTIrnemlazlgos v. gastrica sinistra ;( veia gastrica esquerda
v. hemiazygos accessoria veia hemiazigos acessoria v. gastrica dextra X veia gastric a dire ita
vv. esophageae veias esofagianas v. prepylorica )(' veia pre-pil6rica
vv. bronchiales veias bronquicas
vv. pericardia cae veias pericardicas
veias mediastinais
v. mesenteries superior @ Veia mesenteriea superior
vv. mediastinales
vv. phrenicae superiores veias frenicas· Ifrenicas P ] su- X veias jejunais e ileais (do jejuno e .
vv. jejunales et ilei do ileo)
periores
v. lumbalis ascendens . veia 10m bar ascendente v. gastroepiploica dextra l( veia gastro-epiploica direita
vv. lumbales II et III veias lombares [I e IIJ vv. pancreaticae x veias pancreaticas
v. subcostal is veia subcostal vv. pancreaticoduodenales X veias pancreatoduodenais
vv. intercostales posteriores IIV- veias intercostais superiores [IV. v. ileocolica ~ veia ileocolica
v. appendicularis )( veia apendicular
XII XII
v. colica dextra
ramus dorsalis ramo dorsal )( veia colic a direita
v. intervertebralis veia intervertebral v. coIica media X. ve·ia colic a media
ramus spinalis ramo espinhal
plexus venosi I'ertehrales externi plexos venosos vertehrais externos V. Iienalis Q Veis esplenica
lanterior et posteriori lanterior e posteriori vv. pancreat icae "I veias pancreaticas
plexus venosi I'ertchrales interni plexos venosos vertehrllis internos vv. gastricae breves 7\ veias gastricas curtas
lanterior et posteriorI [anterior e posterior]
'd ,~ \=I I=:d t:::d bd ~ I=::J ~ -==t ~ ~ ~ 1=1 -==i: iI=:i I;;;;;;i I;;;;;;;;Il iii;;;II III
NOMENCLATURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA 133 134 NOMINA ANATOM/CA

N. musculocutaneus o
Neno musculo-cuUlneo)< N. thoracodorsalis
N. axillaris
Nervo t6raco-dorsal)(
rami musculares v ramos musculares i< Neno axilar [neno circunflexol i-
n. cutaneus antebrachii lateral is (l) nervo cutiineo lateral do;< rami musculares ramos musculares
antebrac;o n. cutaneus brachii lateralis nervo cutaneo lateral superior 7>-
superior do bra<;o
1'1.- cutaneus brachii medialis ~Neno cutllneo medial do
I~ bra~o " ~
N. cutaneU!i antebrachii medialis @ Nen'o cutheo medial do antebra~o )\;n .. thoracici Nerl"Os toracicos ~
ramus anterior rami dorsales ramos dorsais
ramo anterior
ramus ulnaris ramo cubital ramus cutaneus lateralis ramo cutaneo lateral
ramus cutaneus medialis ramo cutaneo medial
" N. medianus o Nerl'o mediano'" rami ventrales Inn. intercostales)
ramus 'cutaneus lateralis Ipec-
ramos ventrais Inervos intercostais)
G raiz medial:
o)( raiz
radix medialis ramo cutaneo lateral Ipeitoral e
toralis et abdominalis) abdominal)
radix lateralis lateral ;< rami mammarii laterales
n. interosseus lantebrachiil an- nervo interosseo anterior Ido ram os mamarios l.aterais
nn. intercostobrachiales nervos intercosto-braquiais
terior antebrac;ol ramus cutaneus anterior Ipectoralis
rami musculares ,( ramos musculares " ramo cutaneo anterior Ipeitoral e
ramus palmaris n. mediani <: ramo palmar d~l nl!rVtl mediano et abdominal is) abdominal)
rami mammarii mcdiales ramos mamarios mediais
ramus communicans cum n. ul- ramo anastomotico* com 0 nl!r- n. subcostalis nervo subcostal
y
nari vo cubital
nn. digitales palmares communes y; nenos digitais palmares comuns Nn. lumbales. sacrales et
nn. digitales palmares pro- nervos digitais ptllnwres Nen'OS lombares. sacros·
)\;. coccygeus [sagrados"] e )'\ervo coccfgeo
prii proprios":'
Nn. lumbales .~. Nen'OS lombares'<'
8
)(
N. ulnaris Neno cubital rami dorsales y'
ramos dorsais
rami musculares rtlmos musculares 'I( ramus medialis ramo medial
ramus dorsalis n. ulnaris
y
,... ramo dorsal do nervo cubiwl ramus lateralis "
",.
ramo lateral
nn. digitalis dorsales >I. nerV(lS digitais dorsais .,.: nn. clunium superiores x nervos superiores da nadega
ramus palmaris n. ulnaris )I
ramo palmar do ncrvo cubital rami ventrales ;,( ramos ventrais
ramus superficialis "< raml) superficial t<
nn. digitales palmares commu- ;( nl!POllS digitais palman:s co- Nenos sacros· [sagrados P ]
nes Nn. sacrales et N. coccygeus
muns X e Neno cocclgeo
nn. digitalcs palmares pro- '(" ncr\'o~ d igitais palmarcs rami dorsales
prii proprios ramos dorsais
ramus medialis ramo medial
ramus profundus '\ ramo profundo -I ramus laterali~ ramo lateral
Q :'\cno radial nn. c1unium medii nervos mediais da nadega
N. radialis rami ventrales ramos ventrais
n. cutaneus brachii posterior x: ncr\'(l cutaneo posteril1r do"
braco Plexo lomb6:'sacro B
• n. cutaneus brachii lateralis in- nl!rvo cut<:lneo lateral inferior do .,L Plexus lumbosacralis
[Iomb<r-sagrado p 1*
>(
ferior brac;o
n. cutaneus antchrachii posterior nerV(l cutaneo posteri(lr do .,L Plexus lumbalis Plexo lombar (..

rami musculares
" antl!brac;o N. iliohypogastricus (9 Neno lIio-hipogastrico '/...
ram(1S musculares ,.
-r-
>(
ramus profulldu~ y ramo profundo ramus cutaneus lateralis ramo cutaneo lateral
n. interosseus lantl!hrachii I )( nl!rv() inter6sseo posterior Ido ramus cutaneus anterior Y' ramo cutiineo anterior
posterior antehrac;oi
ramus superrici~i1is
ramus communicans ulnaris .J
y ramo superficial
ranw ana,tom(itico* cubital
N. ilioinguinal is
nn. ~crotales anteriores
oy'
Nervo lIio-inguinal
i-

nervos escrotais anteriores


nn. digitaks dorsales y ner\'(1S digitais dlJrsais nn. Iabialcs anteriore~ nervos labiais anteriores
I(
N. subscapularis (() )'\cno suIJescapular J',

(*) Ou: comunican!~. (*) Pela grafia academica: lombossacro. lombossagrado.


...., ., .....,
.J -...J ~ ~ J..J \..J ~
NOMENClJ\TURA ANATOMICA DA liNGUA PORTUGUESA
-..J
135
.......
136
'--' ~ .......
I .. F

NOMINA ANATOMICA
~ ~ ...... ' ItIIiiIiilIIiII
- -.
N. genitofemoralis Q Nervo g4!nito-femural7< nn. digitales dorsales pedis nervos digitais dorsais do pe
ramus genitalis ..f ramo genital
ramus femoralis v:' ramo femural N. peroneus [fibularis] profundus @ Nervo peronial [fibular] profundo l'
rami musculares ramo's musculares
N. cutaneus femoris latera lis (9 Nervo cutllneo lateral da coxa
[Nervo femorocuta.neo]
'f.
nn. digitales dorsales. hallucis
lateralis et digiti se-
I'
:.... nervos digitais dorsais. late-)
ral do halux e medial do
N. obturatorius cundi medialis segundo artelho [segundo
Q Nervo obturadQr 'f...
dedo]
ramus anterior ,/
ramo anterior
ramus cutaneus ./
ramo cut:lneo
. ramus posterior
. rami musculares
v ramo posterior N. tibialis (0 Nervo tibial "'f...
X' ramos museu lares rami musculares ramos musculares f-..
N. obturatorius accessorius .... Nervo obturador acessorio
'f...
n. interosseus cruris
n. cutaneus surae medialis
'"\ nervo interosseo da perna
nervo cuta.neo medial da
N. femoralis
rami musculares
<0
...(
Nervo femural (Nervo crural)'
ramos musculares
"-
. f.
n. suralis @
" x: panturrilha
nervo surar . '1'>
rami cutanei anteriores v
ramos cuUl.neos antenores n. culaneus dorsalis lateralis nervo cUUlneo dorsal
n. saphenus
ramus infrapatellaris
g nervo safeno"'"
rami calcanei laterales ra m os
lateral
,( ramo infra-rot uliano linfrapa- calcanean os
telar) laterais
rami cutanei cruris mediales \( ramos cuta.neos mediais da rami calcanei mediales v ra m os calcanean os
perna (crurais) mediais
n. plantaris medialis Q nervo plantar medial 1"
Plexus sacral is Plexo sacro· [sagrado P] l- nn. digitales plantares communes <: nervos digitais plantares
Truncus lumbosacralis T ronco lombo-sacro· [-sagrado P], comuns
nn. digitales plantares pro- l\ nervos digitais plantares!
N. gluteus superior Nervo ghiteo superior" prii oj proprios .
n .. plantaris lateral is nervo plantar lateral
1)11. gluteus inferior Nervo ghiteo inferior ramus superficialis €J
....-- ramo superficial
]'1;. cutaneus femoris posterior Nervo cuUineo posterior da coxa [fe-":' nn. digitales plantares com- ,/ nervos digitais plantares
mural] munes comuns
1 nn. c1unium inferiores nervos inferiores da nadega nn. digitales plantares pro- v' nervos digitais plantares\-
prii
.'j
rami perineales ramos perineais proprios
ramus profundus ramo profundo
..... -f-
®'" Neno pudendo'1\
N. ischiadicus Nervo Ch,tlCO
No peroneus [fibularis] commu- Nervo peronial [fibular] comum
'f. N. pudendus
nis nn. rectales inferiores y nervos retais inferiores
n. cutaneus surae lateralis nervo cuta.neo lateral da nn. perineales -( nervos perineais
.~ panturrilha nn. scrotales posteriores lat. x. nervos escrotais posteriores
~,! ramus communicans pero- ramo anastomotico peronial laterais
neus [fibularis) Ifibular) nn. scrotales posteriores rned. ':I nervos escrotais posteriores
mediais
N. peroneus [fibularis] superficialis Nervo peronial [fibular] superficial ..,... nn. labiales posteriores lat. \( nervos labiais posteriores
rami museu lares ramos museu lares laterais
n. cutaneus dorsalis me- nervo cuUl.neo dorsal nn. labiales p05teriores med. '( nervos labiais posteriores
dialis medial .- mediais i
n. cutaneus dorsalis interme- nervo cuta.neo dorsal inter- rami profundi X. ramos profundos .
dius n. dorsalis penis V nervo dorsal do penis· Ipenis')
medio
n. dorsalis clitoridis v: nervo dorsal do clitoris
(I) Em vista do uso, ainda I: preciso admitir crural como sinonimo de femural.
Mas ja i: tempo de ser desfeita esta lamentavel confusao. Enquantofemural deve per- ~. coccygeus y' Neno cocclgeo
manecer com 0 correto significado de "relativo a coxa". I: 16gico e convcnicntc dar a
crural uma ul1ic~ a<.:cp~ao: "relativo a perna". plexus cOCCypClIS v plexo coccigeo
(2) \·eja·~c a nnta da pagina anterior.
nn. anococc~gei Y... nervos anococcigeos
...'I~

Anda mungkin juga menyukai