Ahozkoa Ebaluaztzeko Irizpideak

DBH 4
Ikaslearen liburuko ariketen erantzunak

Erantzunak
Ikaslearen liburuko ariketen

erantzunak
1. Internet c
Erantzun libreak. d
AURKEZPENA (6-9. or.)

1 Eider (
NOREN
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
Ariketa librea.
a
NON NONDIK NORA DONOSTIA Donostian Donostiatik Donostiara BIZKAIA Bizkaian Bizkaitik Bizkaira
MUNGIA Mungian Mungiatik Mungiara AZKOITIA Azkoitian Azkoititik Azkoitira IRUÑEA Iruñean Iruñetik Iruñera EIBAR
Eibarren Eibarretik/ Eibarrera/
Eibartik Eibarra PASAIA Pasaian Pasaiatik Pasaiara
Azalpen osagarria Leku izen bereziak eta «-a» itsatsia
• Zenbait leku izen berezi izen arruntak bezala deklinatzen dira. Mota honetako izenak ez dira «-a» itsatsiaz bukatutako ize- nekin
nahasi behar. Hona hemen batzuk: Azkoiti(a), Azpeiti(a), Berriatu(a), Bizkai(a), Busturi(a), Deustu(a), Ermu(a), Hondarribi(a),
Iruñe(a)...
Adib.:
BizkaiA mendiA Donostia BizkaiAN mendiAN DonostiaN BizkaiKO mendiKO DonostiaKO BizkaiTIK mendiTIK
DonostiaTIK
Berriatutik Gipuzkoara goaz. Ermuan bizi nintzen lehen, Ermuko plazan. Busturitik zatoz Nafarroako lagunekin.
• «-a» itsatsia duten leku izen bereziak: Aezkoa, Atarrabia, Bedia, Donostia, Errenteria, Gabiria, Getaria, Hendaia, Mungia,
Nafarroa, Ordizia, Pasaia, Plentzia, Zestoa, Zuberoa, Zuia, Zumaia...
• «-a» itsatsirik ez duten leku izen bereziak: Altsasu, Aulesti, Elbete, Ibarrangelu, Irunberri, Legazpi, Urretxu...
b
1 Aitorrek egunero lau ordu ematen ditu ordenagailu aurrean.
2 Zarautzen datorren astean ziberkafe bat irekiko dute.
3 Nafarroara goaz Interneti buruzko ikastaro bat egitera. 4 Aitziberren CD-ROMak ikaragarriak dira!
5 Berriztik/Berrizetik Plentziaraino joan zen Ane diskete bila.
6 Euskal Herriko biztanleen erdiak Internet du etxean.
7 Mikeli eta Idoiari ikaragarri gustatzen zaie txateatzea.
O
7
N
A
1. ariketa
)
I A
► 2
I O 2 Donostia (
NORA
R
1►►
DIE E R R
E
N I
O
A
E R
4►►
NOJ I
R
Z R
O E
T O
S
N
I
2. ariketa
K
T
T
A Z
I
Z
L I
A
A
A
5
►
X A
B I E R R
E K
D
6
►
A
O
U
3
32
)
3 Udalaitz (
NON
)
4 Jon (
NORI
)
5 Xabier (
NORK
)
6 Aizkorri (
NORAINO
)
7 Aiora (
NORENTZAKO
)
3. ariketa
a
1 c) Ni gaur lanera goiz joango banintz, arratsaldean lehenago
irtengo nintzateke.
2 a) Zuek garaiz oheratuko bazinete, hurrengo egunean ez
zinatekete logura izango.
3 c) Amaia mendian galduko balitz, nor ausartuko litzateke
haren bila joaten?
4 b) Gu Uxue eta Andoniren proposamenaren alde jarriko bagi-
na, taldeko giroa goitik behera aldatuko litzateke.
5 c) Zu Josurekin haserretuko bazina, ez zinatekete igerileku-
ra elkarrekin joango.
Ariketa osagarria Amaitu esaldiak. 1 Gu telebista ikusten hasiko bagina, .......................................
2 Azterketen erruz nekatuta egongo banintz, .......................... 3 Osaba Luis lan bidaiatik itzuliko balitz, ...................................
4 Ai, Pedro, Pedro, isilduko bazina, .......................................... 5 Futbol partiduak baketsuagoak izango balira, ........................
b
1 Gu txoriak izango bagina, arranoak izango ginateke.
Zu txoria izango bazina, arranoa izango zinateke. Hura txoria izango balitz, arranoa izango litzateke.
2 Zuek erregeak izango bazinete, gazteluan biziko zinatekete.
Ni erregea izango banintz, gazteluan biziko nintzateke. Haiek erregeak izango balira, gazteluan biziko lirateke. 3 Hura asteburuan
herrian geratuko balitz, erabat aspertuko
litzateke. Haiek asteburuan herrian geratuko balira, erabat aspertuko lirateke. Ni asteburuan herrian geratuko banintz, erabat
aspertuko nintzateke.
4. ariketa
a
1 Lehen: Ni udaltzaina nintzen, eta txapelarekin ibiltzen nintzen. Baldintza: Ni udaltzaina izango banintz, txapelarekin ibiliko
nintzateke.

Erantzunak
2 Orain: Imanol mendigoizalea da, eta Everestera joan da/joaten
da/doa. Lehen: Imanol mendigoizalea zen, eta Everestera joan zen. 3 Orain: Zuek langileak zarete, eta lan eta lan aritzen zarete.
Baldintza: Zuek langileak izango bazinete, lan eta lan arituko zinatekete. b
1 c) Atzo arratsaldean mara-mara egin zuen elurra, eta herriko
kaleak eta teilatuak zuritu egin ziren. 2 a) Gaur liburutegian ikusi zaitut, baina zu ez zara konturatu,
eta ez nauzu agurtu. 3 d) Kiroldegira egunero joango bagina, pelikuletako aktoreak
bezain indartsuak egingo ginateke. 4 b) Lehengusu txikiari oparitxo bat eginez gero, asko poztuko
litzateke, oparizalea da-eta. Nor ez?
a
1 Anak, Mikelek bezala, gutuna bidali dio Xantiri. 2 Jonek zure gonaren antzeko gona jantzi zuen. 3 Izeba Marik azaldu zidan
moduan margotu dut baserriko sarre-
rako atea. 4 Jokinek egiten duen moduan itzali ditut argiak, klis-klas. 5 Zuk astoek egiten duten antzera egiten duzu arrantza.
Isil zai-
tez, behingoz! 6 Jesarleku hartako neska-mutilek nik galdu nuen bezalako
baloia aurkitu dutela uste dut. 7 Utz ezazu dagoen bezala! Ez ukitu! b
1 c) Lagunek esan zuten modukoa da erakusketa: guztiz aberas-
garria. 2 b) Eraman zuten bezala ekarri dute egongelako erloju zaharra,
konpondu gabe. 3 a) Bertsolarien antzera aritzen da Fermin kantuan, errimekin
jolasean. 4 a) Bakoitzak egiten dituen moduan egiten ditu gauzak, eta
kitto!
Ariketa osagarria Zuzendu akatsak. 1 Nahi duzu moduko amai dezakezu, baina amaitu, mesedez. 2 Desberdinak izan arren,
denok gara antzerak: antzera bizi-
modua, antzekoren izaera... 3 Hori guk etxean daukagun bezala telebista da. c
1 Angelina Jolieren antzekoa. 2 Ostruken antzera. 3 Brad Pitt bezalakoa. 4 Eva Argiñanok egiten duen antzera/bezala/moduan;
Eva
Argiñanoren antzera/moduan; Eva Argiñanok bezala.
Ariketa osagarria Bete hutsuneak moduzko loturak erabiliz. 1 NOLA dago Eneritz?
Zeuk esan ................................................. dago, makal samar. 2 NOLAKOA da Estibalitzen txakurra?
Aitak aipatu ............................................. da, handia eta iletsua. 3 NOLA prestatuko ditut txuletak?
Presta itzazu zeuk nahi ................................................................ 4 NOLAKO argazkiak dira Ainararenak?
Niren argazkien antza dute; beraz, nireen ........................ dira. 5 NOLAKOprakak erosi dituzu?
Praka gorri-gorriak, Iñigok erosi .......................................... Hori da, Iñigoren ...........................................
IRAKURMENA eta IDAZMENA (10-13. or.)

1. ariketa
a
1 Txat, txateatu, txateatzea... hitzak ingelesezko chat-etik datoz. Chat-ek solasa esan nahi du, hizketa; eta to have a chat-ek, hitz
egin. Bestalde, ingelesez ez dago to chat aditza; euskaraz, berriz, txateatu aditza asmatu dugu. 2 Ariketa librea. 3 Ariketa librea. b
Erantzun librea. c
Ariketa librea.
b) Txataren bidez sortutako maitasunari buruzkoa. d
1 Kaixo! Maria dut izena eta... 5. ariketa
2 Orain, ordea, ez dut berdin pentsatzen... 3 Egun hartan barazkiak saltzen ibili nintzenez... 4 Gogoan dut hurrengo egunerako
hitzordua... 5 Gero, e-mailak, eskutitzak, telefono deiak... e
Gai nagusia, oro har, maitasuna dela esan genezake. Zehatzago adierazi nahiko bagenu, esan genezake gaia bi zibermaitaleren
arteko maitasun istorioa dela. f
1 Maria Ortuondok abizenetik atera zuen txateatzeko ezizena. GEZURRA. Mariak Leka ezizena ez zuen abizenetik atera: egun
hartan barazkiak saltzen ibili zelako aukeratu zuen ezizen hura. Gainera, Ortuondo abizena ez da Mariarena, Iñakirena baizik. 2
Maria irrikitan zegoen zibermaitale bat aurkitzeko. GEZURRA. Internet bidez ezagututako maitaleak zorotzat hartzen zituen. Ez
zuen sinesten maitasun mota horretan. 3 «Leka» enpresako nagusiak aginduta hasi zen txateatzen.
GEZURRA. Jakin-minak bultzatuta hasi zen. 4 Txatean, Iñakik eman zuen lehenengo pausoa. EGIA. g
1 "Talkshow" erako telebista saiora joan da. 2 Erantzun librea. 3 Produktu ekologikoen enpresa batean egiten du lan, salmenta
arduradun gisa. 4 Burutik eginda zeudela pentsatzen zuen; ezinezkoa zela hala
maitemintzea. 5 "... lehenengo ziberbesarkada jaso nuenean, gorputzak dar-dar egin zidan." // "... zora-zora eginda jarraitzen
dut." // "Eta laster, ezkontza! (...) Zoragarri, ezta?" 6 Erantzun librea. h
a) "... pentsatzen nuen neure kolkorako ...": pentsatzen nuen
neurekiko, neure barrurako. b) "Apurka-apurka": geldika-geldika, pixkanaka-pixkanaka. c) "... hunkitu-hunkituta laga
ninduten.": erabat hunkituta; zirra-
ra handia eragin zidaten. d) "... zora-zora eginda jarraitzen dut.": guztiz maiteminduta. e) "... gorputzak dar-dar egin zidan.":
hunkitu egin nintzen;
barrua ukitu zidan. f) "... jakin-minari eutsi ezinda": jakiteko gogoa barruan gehiago duzun moduan
ezin gordeta. i
laga = eman bihurtu = bilakatu ortu = baratze deitura = abizen sarri = askotan konturatu = ohartu ero = zoro beharbada
= agian iluntze = ilunabar
33

Erantzunak
Zeuk idatzi
Ariketa librea.
Ortografia
Puntuazio ikurrak I Sarean ligatzeak abantailak ditu, baina baita arriskuak ere. Agurtzane Ormaza psikologo eta sexologoak
dioenez, jendea ezagutzeko beste toki bat da, taberna bezalakoa. Dena den, arriskuak ere badira: «Internet baliabide bat da,
besterik ez, baina baliabide bakarra denean, orduan sortzen da arriskua. Gainerako bideak bazterrean uzteak jendea bakartasunera
eraman dezake-eta. Horrez gain, ez dugu pentsatu behar sarean dena egia biribila denik», dio Agurtzanek. Bere ustez, gero eta
jende gehiagok ezagutzen du neska edo mutil laguna sarean. Batzuek helburu horrekin jotzen dute Ineternetera, baina gehienek
jakin-minez edo jendea ezagutzeko asmoz egiten dute.
2. ariketa
Ai, ene! Zeri buruz hitz egin hainbeste gustatzen zaizun pertsona horrekin? Ummm... Lehenengo eta behin, neska edo mutil
horrek zer zale- tasun dituen jakin behar duzu. Horretarako, zoaz hura ezagutzen duen norbaitengana. Edo, bestela, galdetu berari
zuzenean. Beharbada, horixe da onena, ezta? Gainera, kontua ez da lehenengo egunerako dena jakitea, geldika-geldika elkar
ezagutzea baino. Beraz, badakizu: aurrera!
3. ariketa
a
1 Ariketa librea. 2 Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
1 «Izan zaitez zaren bezalakoa» esaldiak esan nahi du izateko zeu,
zarena, mozorrorik gabe, gezurrik gabe, natural agertzeko. 2 Ligatzeko saiakera mozkor-mozkor eginda egitea ez litzateke
izango batere erromantikoa. 3 Aitzurra harrapatzea mozkortzea da. 4 Testuak dio ez itsutzeko gorputzarekin, eta 90-60-90
neurriek
xarma galdu dutela ere badio.
4. ariketa
a
Ariketa librea. b
1 Interneten bidaia erreserba dezakezu, besterik ez. GEZURRA. Bidaiaz gain, beste gauza pila bat egin daiteke: hotela aukeratu,
ekintzak aukeratu, bidaia mota aukeratu, prezioak kontsultatu... 2 Oraindik oporretan espezializaturiko webgune gutxi daude.
GEZURRA. Webgune asko daude. 3 Sareko bidaia agentzien eskaintzak garesti samarrak dira. GEZU- RRA. Denetariko
prezioak (norberak zehaztu dezake zenbat gastatu nahi duen) eta eskaintza tentagarriak egoten dira.
4 Bezeroak zehaztu ditzake nahi duen hegaldi motaren ezaugarriak, baina prezioa inoiz ere ez. GEZURRA. Prezioa ere zehaz-
tu daiteke. 5 Abenturazaleek bidaia arruntekin konformatu behar dute. GEZURRA. Abentura bidaien eskaintza handia dago
Interneten.
6 Internetek bidaia bereziak antolatzen dituzten agentzia gutxi batzuen izenak ematen ditu. GEZURRA. Zerrenda zabala
eskaintzen du.
34
c
eskaini uko egin
makina bat galdu
berezia eskaria
onartu eskatu
aurkitu kendu
eskaintza arrunta
eman gutxi
5. ariketa
a
1 Kazetari askok etxetik lan egiten dute; artikuluak idatzi, eta
egunkarietara e-mailez bidaltzen dituzte.
2 Indiako bidaian ateratako argazkiak web orri batean jarri ditu
argazkilari ospetsu horrek.
3 Agurtzanek lehen autoeskola batean lan egiten zuen eta orain,
berriz, taxi gidaria da. Zalantzarik gabe, autozalea da!
4 Gure osaba bidaiaria da; urtero motxila hartu, eta urruneko
herrialdeak ezagutzera joaten da.
5 Nire ordenagailua ez dabil ondo. Teknikariari deitu beharko
diot.
6 Senar-emazte horiek elkarrekin egiten dituzte komikiak. Emakumea marrazkilaria da, eta gizona gidoilaria; hau da, hitzak
jartzen dituena.
7 Gaur arratsaldean ipuin kontalari bat dator Kultur Etxera, eus-
kal kondairak kontatzera.
Ariketa osagarria
Bete hutsuneak.
1 Zientzian dabilena ..................................................... da.
2 Bertsotan aritzen dena ......................................... da.
3 Abesten duena ............................................ da.
4 Dantzan egiten duena ................................................ da.
5 Pilota jokoan dabilena .................................................. da.
ENTZUMENA eta MINTZAMENA (14-15. or.)

1. ariketa
a
Ariketa librea. b
1 Ariketa librea.
2 Ariketa librea.
2. ariketa
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
X Gizarte osoari teknologia berriak erabiltzeko aukera ematea eta
formakuntza eskaintzea.
X Auzoa berpiztea eta erakargarriago egitea.
X Auzoko elkarte eta taldeei teknologia berriekin lotutako proiek-
tuak aurrera eramateko aukera ematea. d
Saregunek jasotako proposamenak hauexek izan dira: batetik, zenbait dendak eta emakume talde batek informatika ikastaroak
eskatu dituzte; bestetik, auzoko gazte talde batek Gasteizko Alde Zaharreko webgunea egiteko asmoa agertu du. e
Ariketa librea.

Erantzunak
3. ariketa
2. ariketa a
1 hackerra b) Oro har, sareen segurtasuna egiaztatzen du. Horretarako...
2 crackerra
a) Haren helburua informazioa lortzea edo sareak hondatzea da... b
Ariketa librea. c
1 Hackerra komunikabideetan gaizkiletzat jotzen da, baina ez da
hori tratamendu egokia. EGIA.
2 Hackerrari segurtasun akatsak interesatzen zaizkio, sistemaren
ahultasunak aurkitzea. EGIA.
3 Hackerrek ez dute inoiz etikarik izaten. GEZURRA. d
1 c) Hackerren lana enpresen segurtasun sistema bermatzea da.
2 c) Enpresetan erabateko segurtasuna lortu al daiteke? Bai,
baina ez da erraza.
3 b) Enpresek segurtasuna bermatzeko ahalegina egin arren, era-
soak jasotzen al dituzte? Bai, asko.
4 b) Nolakoa da hackerren lana? Ez da batere erraza, asko jakin
behar da, eta ordu asko pasa behar da Interneten.
Zeuk esan! a
Ariketa librea.
EKOIZPENA (16. or.)

a
Ariketa librea.
JAKINGAIAK (17. or.)

a
Donibane Garazi eta Eiheralarre Nafarroa Beherean daude. b
Euskarari buruzko poema da. c
Etxepare bera Garaziko eskualdekoa zelako aipatzen du. Non jaio zen ziur jakin ez arren (Sarasketan jaio zela uste da), badakigu
Donibane Garazin eta Eiheralarren bizi izan zela. d
Euskara lehen mailako hizkuntza, kultur hizkuntza, izatea nahi du Etxeparek; irten dadila ilunpetik, utz diezaiola inguruko
hizkun- tzen itzalpean egoteari. Inprentaren bidez, euskarak bere burua munduaren aurrean ager dezan nahi du Etxeparek.
Horregatik, animatu nahi ditu euskaldunak, euskara kanpora, plazara, mun- dura atera dezaten. e
Inprenta 1450 inguruan asmatu zen, eta Etxepareren liburua 1545ean argitaratu zen. Beraz, ia-ia mende bete igaro zen inprenta
asmatu zenetik Linguae Vasconum Primitiae kaleratu arte.

a
Ariketa librea. b
Ariketa librea.
35
a
1 c) Zer ordutan elkartuko gara?
2 a) Endikak hiru liburu irakurtzen ditu urtean.
3 b) Edozein ikaslek daki hau egiten.
4 a) Bi laguni eskatu diet laguntza.
5 b) Hainbat lekutan ibili gara udan.
6 c) Jende askok daki hori.
7 b) Zenbat aterki ekarri dituzue? b
Loraldi betean dago bizikleta Donostian. Hainbat gune egokitu dituzte hirian bizikletaz ibiltzeko eta, horren ondorioz, pila bat
txirrindulari dabiltza. Udako zenbait egun eguzkitsutan, esaterako, sekulako txirrindulari tropelak osatzen dira bidegorrietan, eta
aipatzekoa da zenbat gaztetxo eta umetxo dabiltzan. c
1 Sagarrondoak loretan daude.
2 Labanarekin ebaki, eta odoletan daukat hatza.
3 Jarri lapikoa sutan.
4 Aitak, gaztetan, bidaia ugari egin zituen.
5 Uretan dabil umetxoa, plisti-plasta.
6 Amona igandero joaten da mezatara. 4. ariketa
3. ariketa
a
Indik. lehen. Baldintza Ondorioa
zuten balute lukete
nuen banu nuke
genituen bagenitu genituzke 1. ariketa
zenituzten bazenituzte zenituzkete
zuen balu luke
zenuen bazenu zenuke
zituen balitu lituzke
zituzten balituzte lituzkete 1. ariketa
zenuten bazenute zenukete b
2 Joan den astean Iñakik ilea horiz tindatu zuen, baina damutu egin zaio. Berriro tindatuko balu, beste kolore bat aukeratuko luke.
3 Iaz guk gimnasioan izena eman genuen, baina ez ginen behin ere joan. Aurten berriro izena emango bagenu, egunero joango
ginateke.
4 Zuek atzo ez zenituzten lagunak autoan eraman, nahiz eta mesedez eskatu. Berriz ere autoa hartuko bazenute, eramango al
zenituzkete?
5 Guk herenegun Mikel eta Joana plazan ikusi genituen, baina ez genituen agurtu, haiekin haserretuta geundelako. Gaur ikusiko
bagenitu, ordea, agurtuko genituzke.
6 Atzo euria egin zuen, eta gazteak etxean geratu ziren asper- tuta. Bihar ere euria egingo balu, gazteek film bat alokatuko lukete.
7 Zergatik iaz zuek ez gintuzuen gu festara gonbidatu? Aurten
gonbidatuko bagintuzue, poztuko ginateke! 2.
Moda kontuak
4. ariketa
a
Ariketa librea. b
1 d) Jaietan plaza erdira dantzara aterako baninduzu, nire aurpe-
giak, lotsaren lotsaz, eztanda egingo luke. 1.
ariketa
2 f) Piercing-a egin ahal izango bagenu, zilborrean edo begi
ondoan egingo genuke.
3 b) Telebistan berri onak sarriago emango balituzte, jendeak
baikortasunez ikusiko luke mundua.

Erantzunak
4 g) Herriko ezagunek Bilbon ikusiko banindute, alai-alai agurtu-
ko nindukete.
5 e) Azterketan bata besteari «txuletak» pasatzen harrapatuko bagintuzue, salatu egingo gintuzkezue ala isilik geratuko
zinatekete?
6 h) Zigarro zikin horiek baztertuko bazenituzte, askoz birika gar-
biagoak izango genituzke guztiok.
7 c) Bittorrek tabernan lan egiteko hartuko bagintu, oporrak lan
eta lan igaro beharko genituzke.
8 a) Agian, ezagutuko bazintut, hobeto ulertuko nituzke zure
arazoak, hobeto ulertuko zintuzket.
5. ariketa
a
Ariketa honetako esaldiak bost eratara berridatz daitezke:
1 Nahiz (eta) ez ikusi ondo, ez du betaurrekorik erabiltzen. / Nahiz (eta) ez duen ondo ikusten, ez du betaurrekorik erabiltzen. /
Ondo ikusi ez arren, ez du betaurrekorik
1
erabiltzen. / Ondo ikusten ez duen arren, ez du betaurrekorik erabiltzen. / Ondo ikusten ez badu ere, ez du betaurrekorik
2
erabiltzen.
3 b
1 Inozoa dela ematen duen arren, argi-argia omen da Pello. /
4 Inozoa eman arren, argi-argia omen da Pello.
2 Nahiz dirurik ez daukadan, pozik bizi naiz. / Nahiz dirurik ez
5
eduki, pozik bizi naiz.
6 3 Nahiz saiatu, ez dakit lortuko dudan. / Saiatu
arren, ez dakit
lortuko dudan.
7
4 Partidua irabazi ez badute ere, zoragarri jokatu dute.
8 5 Gogorik ez baduzu ere, egin egin behar duzu,
zeren hitza
eman zenuen. c
Ariketa librea.

1. ariketa
a
Ariketa librea. b
1 Oihanek dio kontraesanez beteriko mundua dela hau, ikusten duelako modan dauden gauza edo ekintza zenbaiten aurkako
gauzak edo ekintzak ere modan daudela. Esate baterako, modan daude eskuko telefonoak eta zentro komertzialak baina, era bere-
an, modan dago horien kontra egotea; edo, beste adibide bat ematearren, modan dago fast food-a, baina baita argal egotea ere.
2 Moden negoziotik bizi direnak asko dira: arropa enpresak, musika enpresak, telebista, eskuko telefonoen enpresak, ordenagailu
enpresak, auto etxeak... Gure gizartea kontsumo gizartea denez gero, merkatura irteten den produktu bakoitzeko, produktu
horrexen beharra eragiten digute, eta bizitzeko beharrezkoa dela sinetsarazten digute. Iraupen laburreko moden bidez ateratzen
diete enpresek etekina modei, modak etengabe aldatuz.
3 Ezin duelako ulertu nola ezkontzen diren fast food-aren moda
eta argaltasunaren moda.
4 Erantzun librea.
5 Erantzun librea. c
Ariketa librea. d
Ariketa librea.
36
2. ariketa
a
Ariketa librea. b
1 Oierrek ez du ulertzen sexuarekin nola jokatzen den gizartean, zeren iruditzen zaio, telebista ikusita edo estatistikak irakurrita,
birjina izatea gauza arraroa dela; baina, gero, Amerikako Estatu Batuetatik beste moda batzuk heltzen dira, eta horietako bat da,
hain zuzen, birjina izatea.
2 Barruko ikarak eta dudak argitzen laguntzea ez dago modan.
3 Alkoholaren inguruan, duda hauxe dauka: ezinbestean mozkortu behar ote den, horixe delako gazteen artean modan dagoena.
c
Ariketa librea.
3. ariketa
a
1 2 3 4 5 6 7 8
K I
R O L A
R
I
O K E L A I
R
K A
E B
A
K I
O
S
T
R
KA
N
T
I
K R
E M A X G A R
R A
A
M
A R A I L IK I K U Z I
b
galdetu sendia
eraman era
lanbrotu itaundu
garoa ira
modua eroan
zutik lausotu
familia aro
garai tente
4. ariketa
a
Ariketa librea b
1 Batik bat, kulturismoa egiten duten emakumeek jasaten dute eritasun hau. GEZURRA. "Gizonezkoetan emakumezkoetan baino
ugariagoa da gaixotasun hau..."
2 Gorputzaren irudiarekin zerikusia duen gaixotasuna da. EGIA. "Argi dago, beraz, beste elikadura nahaste batzuk bezala, gor-
putzaren irudiarekin erlazionatutako arazoa dela bigorexia."
3 Gimnasiora ez joateak zorabioak eragiten dizkio bigorexia due- nari. GEZURRA. "Inoiz gimnasiora joan gabe geratuz gero, an-
tsietatea sortzen zaio, zeren gihar bolumena galduko duela pentsatzen baitu."
4 Bigorexia duenak badaki gihartsuegi dagoela. GEZURRA. "Jendearen begietara gihar gehiegi izan arren, bigorexia duena ez da
horretaz konturatzen, eta inoiz ere ez du bere burua gihartsu ikusten."
5 Proteina kopurua apur-apurtxo bat txikitzen du. GEZURRA. "... bigorexia duenak izugarri handitzen du dietako proteina
kopurua."

Erantzunak
6 Esteroideak eta anabolizanteak hartzeak kalte egiten dio osa- sunari. EGIA. "Bestalde, esteroideak eta anabolizanteak hartzen
ditu gihar masaren ekoizpena handitzeko, eta hori oso kaltegarria da osasunerako."
Ortografia
Puntuazio ikurrak II Telebistako saioen eraginez edo batek daki zergatik, aspaldion, dela hegazkinez, dela itsasontziz, dela
trenez..., modan jarri zaigu bidaiatzea. Inter Raila Europan zehar trenez batera eta bestera ibiltzeko aukera ematen duen txartela
dugu, eta, erraza eta merkea denez, hauxe da gazteek gehien erabiltzen duten sistema. Inter Rail barruan hainbat iraupenetako
txartelak dauzkagu: batzuek 12 eguneko iraupena dute, beste batzuek 22koa, eta, azkenik, 30 eguneko iraupena duten txartelak
ere baditugu. Adinari dagokionez, hiru txartel mota eskaintzen dira: lehenengoa, 26 urte baino gutxiago dituztenentzat; bigarrena,
26 urte baino gehiago dituztenentzat; eta hirugarrena, 4-12 urte bitartekoentzat. 4 urtetik beherakoentzat, berriz, dohainik da.
Informazio zehatza nahi izanez gero, jo honako helbide hauetara:
•www.interrail.org •www.interrailnet.com •www.renfe.es/glineas
a
1 b) ikustekoa
2 b) asmatutako gauza 3 c) zerbait ospatzeko antolatzen den jaia 4 b) gertaera 5 a) emanaldia
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
Ariketa librea.
Zeuk idatzi
Ariketa librea. Ariketa honen bitartez, iritzi testuak egiten erakutsi nahi da, egitura emanda.

a
1991. urteko irailean, mendizale aleman batzuek momia bat aurkitu zuten Austriaren eta Italiaren arteko muga inguruan,
Similaun glaziarrean. Seinalatu gabeko bide batetik jaisten ari zirela, izotz bloke handi batekin egin zuten topo. Bertan, tra- puzko
panpina itxurako zerbait ageri zela ikusi zuten, burua eta sorbalda izotzetatik kanpo. Urtero agertu izan diren mendizale
horietakoren bat izango zela pentsatu zuten. "Otzi" deitu zioten. Adituen ustez, gorpua gizon gazte batena zen. 1,58 m-ko altue-
ra, 40 bat kilo eta 30 urte inguru izango omen zituen. Gorpuak tatuaje batzuk zituen: bizkarreko larruazalean lerro bertikalezko
hiru multzo, ezkerreko belaunean gurutzea eta eskuineko orkatilan lerro-pareak. Seguraski egur-ikatzez eginda- koak izango ziren
eta izpiritu gaiztoetatik babesteko esanahi magiko-mistikoren bat izango zuten. b
Ariketa librea.
c
Ariketa librea. d
1 Adituak dio Otzik hainbat tatuaje zituela (bizkarrean, ezkerreko belaunean eta eskuineko orkatilan), ziurrenik egur ikatzez egi-
nak, izpiritu gaiztoetatik babesteko.
2 Erantzun librea. 3 Ariketa librea.
a
1 Bai, gustatu zaio lokala. Zoragarria, handia eta dotorea iruditu
zaio.
2 Gutxienez hiru gela behar ditu. 3 Hiru gela behar ditu gutxienez: harrera gela, lanerako gela eta
materialak esterilizatzeko gela. 4 Indian ikasi du tatuajeak egiten.
5 Vandana izeneko emakume batek erakutsi dio tatuajeak egiten. 6 Ez, hennazko tatuajeak ez du batere minik ematen, ze ez da
orratzik erabiltzen, ez da azala zulatzen. b
1 b) Landare bat da.
2 c) Landarearen hostoetatik hautsa atera eta urarekin nahastuz
lortzen da. 3 a) Zeremonietarako.
a
2. ariketa
5. ariketa
3. ariketa
6. ariketa
1. ariketa
37
2 b
3 c
4 d
1 a
Zientzia-fikziozko film edota kontaketetan oinarritutako tatuajeak dira. Azaleko urradurak eta, horien barruan, zati mekanikoak
edo osagai elektronikoak irudikatzen dituzte.
Irudi geometrikoak dira gehienak, baina animalienak ere agertzen dira.
Kolore ugari erabiliz egindako tatuajeak dira.
Dragoiak, karpak, loreak... irudikatzen dituzte gehienetan. Gorputzaren berezko formez baliatuz, tatuatutako irudiei mugimendua
edota bolumena ematen diete.

Erantzunak
5
6
b
Ariketa librea.
c
Ariketa librea.
4. ariketa
Zeuk esan!
Ariketa librea.
EKOIZPENA (28. or.)

1. ariketa
a
Ariketa librea.
LITERATURA (29. or.)

1. ariketa
a
1 a) Mutilak kalera irten behar du, eta ez daki zer jantzi.
2 b) Ez dago gustura ezein arroparekin.
3 b) Zer jantzi ez dakienez, dendara doa arropak erostera. b
Ariketa librea.
3. Antzinakoa gaur
1. ariketa
a
Ariketa librea.
e
Argazkiak diruditen tatuajeak dira.
f
Irudi fantastikoak dira eta tamaina handikoak izan ohi dira, itzal jokoak ondo egin ahal izateko.
ITURRIA: infoconsumo.es
38
2. ariketa
a
anaia SING. PLU. MUGG.
NORK anaiak anaiek anaiak NORI anaiari anaiei anaiari NOREN anaiaren anaien anaiaren NOREKIN anaiarekin
anaiekin anaiarekin NORENTZAT anaiarentzat anaientzat anaiarentzat
tontor SING. PLU. MUGG.
NONGO tontorreko tontorretako tontorretako NON tontorrean tontorretan tontorretan NONDIK tontorretik
tontorretatik tontorretatik NORA tontorrera tontorretara tontorretara NORANTZ tontorrerantz tontorretarantz
tontorretarantz
b
1 a) nor plurala
2 b) nork singularra
3 b) nork mugagabea
4 a) nork plurala c
Euskal Etxeak (c) Euskal Herritik (c) atzerrira irtendako gizon- emakumeek (b) sortu dituzte, euskal kulturarekin (b) bat egite-
ko. Gune hauetara Euskal Herriarekin (a) harremana duten zein izan nahi duten neska-mutilak ingura daitezke, eta euskaldun iza-
tearen sentimenduaz jabetu. Asko dira munduan zehar sakaba- natuta dauden euskaldunak (c), eta Euskal Etxeak erreferentzia
dira haientzat.
Euskal Etxeetan (a) ekintza (a) ugari egiten dituzte. Besteak beste: euskara ikasteko ikastaroak, bideo eta argazki erakusketak,
antzer- kia, dantza ikastaroak, hitzaldiak, esku pilota, mus txapelketak...
Ariketa osagarria Zuzendu esaldi hauetako deklinabide akatsak. 1 Gure etxeren ohitura da igandero txokolaterik hartzea. 2 Aman
besoetan, babestuta ikusten du bere burua haurtxo txikia. 3 Izerdian blai nago. 4 Familirekin egotea beharrezkoak da.
Ariketa osagarria Esan zer kasutan deklinatuta dauden ezkerreko zutabeko hitzak eta, ondoren, asmatu esaldiak hitz
horiek hasie- ratzat erabiliz.
1 Zeruetako a) Noren plurala 2 Jaien b) Noren singularra 3 Harri jasotzaileari c) Nork plurala 4 Aizkolariek d) Nongo plurala 5
Kaxarrankaren e) Nori singularra
3. ariketa
a
1 Zuek euskaraz hitz egiten irakatsiko bazeniete, haiek zuei
alemanez hitz egiten irakatsiko lizuekete.
2 Zuk Josuneri afari erromantiko bat prestatuko bazenio, nik bi
kandela ekarriko nizkizuke mahai gainean jartzeko.
3 Guk dendariari hiru sagar, lau madari eta sei piku erosiko bage-
nizkio, zenbat diru eskatuko liguke?

Erantzunak
4 Adiskideek Gabonetan eskutitz bat bidaliko baligute, guk
beste eskutitz bat idatzi beharko genieke. b
1 Peruk ordenagailuan ibiltzen uzten badit, e-mail bat bidaliko
diot Teresari.
2 Diegori eta Izaskuni gurasoek kontzertuko sarrerak kentzen
badizkiete, ezin izango diote kantariari autograforik eskatu.
3 Lagun eta Azkar txakurrek umeei zaunka egiten badiete, ahoa
estaltzekoa ipiniko diegu segituan. c
d
Ariketa librea.
Ariketa osagarria Jarri binaka eta, ahoz, batak buka ditzala besteak hasita- ko esaldiak, ereduan agertzen den bezala.
Adib.:
Nik zuri mundua karratua dela esan / nik zuri sinetsi ez Nik zuri mundua karratua dela esango banizu... Ez nizuke sinetsiko. 1
Rafaelak amari ziria sartu / amak Rafaelari errietarik egin ez 2 artzainak ardiei deitu / ardiek artzainari kasu egin 3 guk aitari
betaurrekoak garbitu / aitak guri eskerrak eman
a
1 Hirian galtzen bazara, eskatu laguntza jendeari.
2 Zinemara joan nahi izanez gero, Gasteizera joango gara.
3 Zuek garagardoa edaten baduzue, mozkortu egingo zarete. 4 Joatekotan, joan oraintxe bertan. 5 Argia joanez gero, piztu
kandela hauek. 6 Ezer ez egitekotan, ez etorri hona. b
Ariketa librea. c
• etorri + -t(z)ekotan = etortzekotan
• eraman + -t(z)ekotan = eramatekotan
• hoztu + -t(z)ekotan = hoztekotan
• aberastu + -t(z)ekotan = aberastekotan
• bota + -t(z)ekotan = botatzekotan d
Ariketa librea. Adib.:
Hurrengoan aterkia ateratzen badugu, ez gara gaur bezala bustiko. Logela txukunduz gero, errazago aurkituko dituzu giltzak.
Ariketa osagarria Berridatz itzazu esaldi hauek. 1 Egarri bazara, edan ura beldurrik gabe!
....................................-(e)z gero, .................................................... 2 Gazta tarta egin behar baduzu, pausoz pauso egin.
....................................-t(z)ekotan, .................................................
3 Berandu eginez gero, hementxe igaroko dugu gaua.
................................................ ba-.................................................... 4 Astia badut, neuk bilduko ditut loreak.
.......................................-(e)z gero, .................................................

1. ariketa
indikatiboa alegiazko baldintza
a
Ariketa librea. b
1 Txalaparta trikitixaren antzeko musika tresna da.
GEZURRA orainaldia lehenaldia baldintza ondorioa
2 Euskaldunentzat eguzkiak ez du inoiz baliorik izan.
GEZURRA 1) dizkiozu zenizkion bazenizkio zenizkioke
3 Eguzki loreak gaitz guztietatik babesten du baserria. EGIA
2) didazue zenidaten bazenidate zenidakete
4 Garai bateko lanbide batzuk azkenean herri kirol bihurtu ziren.
EGIA 3) die zien balie lieke
5 Artzainek negua igarotzeko eraiki zituzten trikuharriak,
eta 4) dizkizugu genizkizun bagenizkizu genizkizuke
hantxe gordetzen zituzten ardiak euria egiten zuenean.
5) dizuet nizuen banizue nizueke
GEZURRA 6 Txalaparta komunikatzeko tresna izan zen. EGIA 6) dizkigute zizkiguten balizkigute lizkigukete
7 Trikuharrietan hilak lurperatzen zituzten euskaldunek. EGIA 8 San Blas kordelak eztarriko arazorik ez izateko ipintzen dira.
EGIA 9 Estropadak Ameriketara joandako euskaldunek asmatu
zituzten. GEZURRA c
Ariketa librea. d
2. Zer dira trikuharriak? 3. Nondik datoz estropadak? 4. Zer da txalaparta? 5. Zer ospatzen da San Blas egunean? e
Ariketa librea. f
Gorpua gorputz hila da; gorputza, berriz, hila nahiz bizia izan daiteke.
4. ariketa
g
• Laburra: luzera txikikoa. Luzea.
• Lehorra: urik edo hezetasunik ez duena, bustita ez dagoena. Bustia, hezea, umela.
• Trinkoa: sendoa, mardula. Mamigabea, mengela, makala.
• Berezia: bere motakoen artean nabarmentzen dena, besteak ez bezalakoa dena. Arrunta.
• Handia: ohiko tamaina, neurria, kantitatea, intentsitatea, etab. gainditzen duena. Txikia.
• Zaharra: aspaldi sortua, egina, gertatua. Berria. h
1 Hariak gurutzatuz eta elkarri lasaiki lotuz egiten den ehuna:
sarea. 2 Zuhaitzen enbor, adar eta sustraiak osatzen dituen gai gogorra:
zura. 3 Zurezko pieza laua, luzea eta mehea: ohola. 4 Lepoaren aurrealdea, ahotsaren organotzat hartzen dena:
eztarria. 5 Asmo txarrik gabe, era umoretsuan egiten den zirikada edo
adar jotzea: txantxa. i
Ariketa librea.
Ortografia
Puntuazio ikurrak III Bilbok, duda barik, nortasun berezia dauka, eta bilbotar bakoitzari ere nortasun berezi hori ematen digu.
Gure aparteko nortasun hori hiri honetara lehenago etorririko baserritar langileen fintasun, zuhurtasun, maltzurkeria, harrokeria,
perrexil, gatz eta piperminez egina dela uste dut nik, hau da, kaletar bihurtutako baserritarrak garela bilbotarrok.
39

Erantzunak
Eta gure Athletic ikustera Madrilera joaten garenean, orduantxe gara gu benetako bilbotarrak! Hor goaz kaiku edo brusa,
gerrikoa, abarkak eta aterki baten antzeko txapeltzar bat jantzita, gure zahatoak eta eztarriak ardoz eta baserritarren kantuz
asetuta, zera guztiak baino harroago, zoroago eta farolago, gure bilbotartasuna eta bilbotarkeria nonahi agertuz! —Ez dakizu zer
den Bilboko ura, ala? Txanpaina, gizona, txanpaina! Atera bizkor zortzi botila-edo, batekin hasteko ere ez dugu-eta./! Aupa
Athletic!
Mikel Zarate, Bilbo irribarrez (egokitua)
2. ariketa
a
Baraibar, zakur herri. Aldatz, han ez da beti giro. Etxarri, herri luze, hango haurrak lepaluze. Lekunberri, ipurdi latz. Amikuze,
lepoa bete zintzarri. Mugiro, lainoa bar-bar. b
Ariketa librea.
3. ariketa
a
1 Zepelina harrapatu. 2 Aho bete hortz geratu. 3 Logurak erreta egon. 4 Mingaina astindu. b
Ariketa librea.
4. ariketa
c
1 c III
2 a II
3 b I
5. ariketa
1 Errepidean egiten ari diren hobekuntza lanak direla-eta, ilara
ugari dago. 2 Eskola horretan irakasleek ikasleei ematen dieten matematika
prestakuntza on-ona da. 3 Jaialdiaren antolakuntza bikaina izan zen; den-dena irten zen
ondo. 4 XX. mendeko aurkikuntza nagusietako bat penizilina izan zen. 5 Irene ospitalean dago oraindik, beste ebakuntza bat
egin
behar baitiote.
Azalpen osagarria Euskaraz, -kuntza atzizkiaren bidez eginiko nominalizazioa (aditza izen bihurtzea) ez da naturala. Gainera,
gehienetan nahikoa da aditza erabiltzea. Aldakuntza batzuk egin ditugu. > Gauza batzuk aldatu ditugu. Hala ere, badira izen
izaera hartu duten hitzak eta onartzekoak direnak: irakaskuntza, eraikuntza...
Ariketa osagarria Goiko azalpenari kasu eginez, hartu 5. ariketako lehen hiru esaldiak, eta alda itzazu.
6. ariketa
a
Ariketa librea.
40
b
1 Ardiak lehenengo bider ezer jan gabe itzuli ziren, belarrak "aurrera ta goxoago, aurrera ta goxoago" esaten zienez, eguna ibili
eta ibili eman zutelako.
2 Artzainak esan zien belarrari "bertan goxo" erantzuteko, eta
jateko belarra lasai.
3 Hurrengo iluntzean bapo janda itzuli ziren.
Zeuk idatzi
Ariketa librea.

1. ariketa
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
Ariketa librea.
2. ariketa
a
1 Euskal jatorriko zenbait pertsonak proiektu xume bat aurkeztu
du Manhattanen. GEZURRA
2 Euskal jatetxea, museoa, taberna eta turismo bulegoa eskaini
nahi dituzte zentro horretan. EGIA
3 Euskal kulturaren eskaparatea edo erakustokia nahi dute egin.
EGIA
4 Proiektua aurrera eramateko15 milioi dolar beharko dira.
GEZURRA b
• Euskal museoa ireki.
• Euskal sukaldaritzako klaseak eman.
• Taberna ireki.
• Satelite bitartez, euskal kirolak eskaini.
• Kontzertuak antolatu.
• Bidaiak antolatu.
• Turismo bulegoa ireki. c
Ariketa librea.
3. ariketa
a
1 b) Kirmen Uribe New Yorkera gonbidatu dute poema errezital-
diak egiteko.
2 a) Honako musikari hauek joan dira Kirmenekin: Mikel
Urdangarin, Rafa Rueda eta Bingen Mendizabal.
3 b) Disko liburuari gazteleraz izenburu hau eman diote: "Una
manera de mirar."
4 b) Kirmenen poemak argitaratuko dituzte: New Yorker eta
Open City aldizkarietan. b
1 Jarrera ona erakutsi zuten entzuleek: entzuteko jarrera, kuriosi-
tate handia.
2 Ez, ez du pentsatzen euskara hizkuntza handia dela; agian, gaur egungo garaietarako, zaharregia, txikiegia dela pentsatzen du.
Baina beti ere, agian.
3 Euskaldunak munduari begiratzeko modu jakin bat eskaintzen
dio, bizitzeko eta sentitzeko modu bat.
4 Erantzun librea. Irlanda, Gales, Eskozia, Korsika, Bretainia...

Erantzunak
4. ariketa
4. Gazteak a
Munduari begiratzeko modu bat, laguntzarrekin kantatzeko modu bat, horman eguzkia hartzeko modu bat,
AURKEZPENA (42-45. or.) itxaroten

jakiteko modu bat.
Pagoak ukitzeko modu bat,
1. ariketa azalak irakurtzeko modu bat, hego-haizea
usaintzeko modu bat,
a
Ariketa librea.
autoan negar egiteko modu bat.
Ez onena agian,
2. ariketa
ez ederrena agian, zaharregia, txikiegia agian.
a
1 b) Gazte ingelesek ez dute atzerriko hizkuntzak ikasteko ohi-
turarik. Begietara begiratzeko modu bat,
2 c) Gazte suediar gehienek egunero irakurtzen dute
egunkaria. galderak egiteko modu bat, eskutik heltzeko modu bat, amets egiteko modu bat.
3 b) Gazte batzuek gurasoekin komunikatzeko arazoak dituzte.
4 c) Zenbait gazteri zinemara joatea asko gustatzen zaie.
Ez onena agian, ez ederrena agian, zaharregia, txikiegia agian,
5 b) Gazte alemaniarrak oporretan Ekialdeko lurralde ezezagu-
netara joan ohi dira.
6 a) Gazte euskaldunentzat, koadrilak garrantzi handia du.
agian.
7 b) Danimarkan eta Finlandian gazteek hemen
baino lehenago b
1 Azken lerroko "agian" horrek zalantzari leku egin nahi dio, ezer
alde egiten dute gurasoen etxetik.
ez dela absolutua azpimarratuz: "agian bai, agian ez" esan
8 b) Gazte gehienek, zalantzak argitzeko, lagunengana jotzen
nahi du "agian" horrek. Alegia, euskara, agian, zaharregia eta
dute.
txikiegia da; baina, agian, ez. Hona hemen Gaztetxulo aldizka-
9 c) Gazte italiarrek asteburuetan lan eginez lortzen dute
beren riko 40. zenbakian Kirmen Uribek berak emandako erantzuna:
gauzetarako dirua. Euskara txikiegia, zaharregia al
da? Bai, baina agian. Agian horrek asko esan nahi du, geure buruari galdetu behar diogu ba ote den, edo ez ote den txikiegia.
Gaur egungo gizartearen joera uniformizatzailetik ikusita, badirudi gure hizkuntza txikie-
b
1 Noren burutazioa izan da jolas ordurako gaileta gozo hauek ekartzea? Gure neba txikiarena. / Gure neba txikiaren burutazioa
izan da.
gia dela, hiztun gutxi baikara. Baita zaharregia ere, izan ere,
2 Nork antolatu zuen asteburuko reagge jaia? Herriko surflarien
milaka urte ditu euskarak. Ikuspegi horrek kezka sortzen du
elkarteak (antolatu zuen). gure baitan: iraungo ote du
euskarak? Hala ere, kezka horrek
3 Nondik hasiko gara ingurumen arazoei buruzko
txostena erantzuna du: gure barruan hizkuntza horrek bizia hartzen
irakurtzen? Lehen orrialdetik (hasiko gara). badu, edo
zentzurik badu, bizirik jarraituko duela, alegia.
4 Nora joango gara larunbatean perretxiko bila?
Nafarroako 2 Esan nahi du euskaldunek badutela munduari begiratzeko
mendi hezeetara (joango gara). beren era, beharbada ez
erarik onena edo ederrena, baina bai berena. c
Ariketa librea.
5 Nori deitu diozu kultur etxeko hitzaldia zer ordutan den
jakiteko? Kultur etxeko idazkariari (deitu diot).
5. ariketa
Ariketa osagarria Erantzun galderei parentesi artekoa erabiliz.
Zeuk esan!
1 Non ibili zineten atzo gauean? (Kale Nagusiko tabernak)
..............................................................................
a
Ariketa librea.
2 Norengandik jaso dute laguntza sukaldaritza ikastaroa egiteko?
(alkatea)
.............................................................................
. EKOIZPENA (40. or.)
3 Norentzat ekarri dituzu bitaminak? (gure katua)
..............................................................................
1. ariketa
4 Nork esan dizu hori? (lehengusua)
a
Ariketa librea.
..............................................................................

a
1 Zein liburu desagertu da apalategitik? Uste dut historia liburua
zela. a
Ariketa librea.
2 Estitxuk bi ahizpa ditu: Agurne eta Lexuri. Diotenez, berdin-
b
1 Erantzun librea. 2 Erantzun librea. c
Ariketa librea.
3. ariketa
1. ariketa
berdinak dira biak/bi ahizpak, bikiak dira-eta.
3 Atzo hiru film ikusi genituen eta, egia esateko, aspergarriak
iruditu zitzaizkigun hirurak/hiru filmak.
4 Zein irakaslerekin joan zineten antzerkira?
Euskara irakaslea- d
Ariketa librea.
rekin joan ginen. Merezi izan zuen!
41

Erantzunak
5 Gaur goizean autobidean gertatu den istripuan lau zauritu izan dira. Zoritxarrez, laurak/lau zaurituak eraman behar izan dituzte
ospitalera.
4. ariketa
a
Gaztetxulo aldizkariaren 43. alean (2004ko uztailaren 2a) bat baino gehiago aho bete hortz utziko dituen berri labur bat dator.
Hauxe da berriak dioena: Nafarroako 15-17 urte bitarteko gazteek, batez beste, 60 euroko aste saria jaso ohi dutela. Atera orain
zeuek kontuak: astean 60 euro badira, hilean 240 dira, eta urtean 2880. Horiek horrela, zertarako hasiko dira gazteak lanean,
gurasoek hainbeste diru ematen badiete? Gainera, batere izerdi- rik bota gabe! "Niri ez zait asko iruditzen", dio Jon Bingenek.
"Eskuko telefonoa dela, asteburuko/asteburuetako parrandatxoa dela eta aste barruko gastu txikiak direla, diruak ziztu bizian
alde egiten du", gaineratu digu. Beste batzuek badakite dirua ez dela zerutik jaus- ten, eta ez dira kexatzen jasotzen duten aste
sariaz. Hala ere, pila bat dira Jon Bingenen iritzi berekoak.
1 Erantzun librea.
2 Erantzun librea.
3 Erantzun librea.
4 Erantzun librea.
5 Erantzun librea.
a
1 Niri liburuak galduko balitzaizkit, gurasoak haserretu egingo
litzaizkidake. 2 Zuri loreontzia eroriko balitzaizu, hautsi egingo litzaizuke. 3 Nire lagunei museoak ikustea gustatuko balitzaie,
museo
berrira joango lirateke. 4 Guri dirua desagertuko balitzaigu, zuei ez litzaizueke ardura
izango diru apur bat uztea. 5 Sukaldariari labea itzaltzea ahaztuko balitzaio, oilaskoa kiskali
egingo litzaioke. 6 Zure lehengusu bihurriari horrelakorik egitea bururatuko bali-
tzaio, arazoak sortuko litzaizkioke segituan.
b
Ariketa librea. c
1 hura niri (lehen) 5 haiek guri (lehen) 2 hura zuri (lehen) 6 hura zuei (orain)
3 haiek hari (lehen) 7 haiek zuri (orain)
4 hura zuei (lehen)
d
2 balitzaizu — litzaizuke 3 balitzaizkio — litzaizkioke 4 balitzaizue — litzaizueke 5 balitzaizkigu — litzaizkiguke 6 balitzaizue
— litzaizueke 7 balitzaizkizu — litzaizkizuke
6. ariketa
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
1 b) Irune ez da mendira etorriko, gurasoek ez diote uzten-eta.
2 a) Irlan eltxo ugari dagoenez gero, zomorroen kontrako spray-a
eramango dugu.
3 c) Kanabera eramango dugu, arrainak afaldu nahi ditugu-eta. 4 e) Ez dugu eskuko telefonorik eramango, bateriarik gabe gera-
tuko zaizkigulako. 5 d) Papera eta boligrafoa hartuko ditugu, ikusten eta egiten
duguna idatziz jaso nahi baitugu.
6 f) Gauez hotz egiten duenez, neguko pijamak eramango ditugu. d
1 Lurra irristakor zegoenez, laprast egin genuen.
2 Urtebetetze jai handia antolatu zuen Mikelek, bere eguna
baitzen.
3 Aspirina hartu du Leirek, buruko mina daukalako. 4 Ezin naiz lagunekin eskiatzera joan, hanka apurtu dut-eta sas- 5. ariketa
kibaloian jokatzen ari nintzela. 5 Asteburuan ez gara kalera irtengo, ikasi egin behar baitugu.
6 Inoiz itzultzen ez dizkidazunez gero, ez dizut CD gehiago utziko. e
Ariketa librea.
Ariketa osagarria Zuzendu gaizki dagoena. 1 Ez dugu haragirik eskatuko, arraina hartzea erabaki bait dugu. 2 Ez nizun deitu,
ahaztu egin bait zitzaidan. 3 Ohera noa, neka-neka eginda bait nago. 4 Robertorekin haserretu gara gaur, berriro ere berandu
etorri
bait da. 5 Pozik itzuli ginen etxera, egun polita izan bait zen. 6 Zoaz azkar plazara, karpeta hantxe utzi bait duzu.
OBITAKIDNI A
Ariketa osagarria N
Osatu katea denon artean. N
U 1
O
N
G
1 Zuetako batek zergatik? erako galdera bat egingo dio beste
bati. Z
I
E
I
2 Beste horrek galderari erantzun behar dio eta, ostean, hitz bat I
K
U
K
esan behar dio hurrengoari. T
7►►
Z A I Z
K I Z U
3 Ikaskide horrek hitz horrekin zerikusia daukan galdera bat Z
I I
I
asmatu behar du, eta beste bati zuzendu. A
A
A
A
4 Besteak galderari erantzun behar dio eta, ostean, hitz bat esan I
6►►
Z A I Z
U E
Z
behar dio hurrengoari. D
T
T
T
5 Hurrengoak galdera asmatu behar du. A
I N
U Z I I A Z
T I I Z
► 2
6 Katea denok parte hartzen duzuenean bukatuko da.
a Zergatik ez dira hondoratzen itsasontziak? 3
4 5
b Material berezi batez eginda daudelako. Gabonak. c Zergatik gastatzen dugu hainbeste diru Gabonetan? d Opari zentzugabe
asko egiten ditugulako. Gorria. e Zergatik dira gorriak tomateak? f ...
42

Erantzunak
Ortografia
a
a Hitz hasieran:
• tx-: txalupa, txerri, tximeleta, txokor, txunditu...
• x-: xaboi, xede, xingola, xume, xuxurlatu...
• s-: sasi, sendo, sinetsi, soil, su...
• z-: zaldi, zeharo, zirri, zertarako, zuri...
b Hitz barnean:
• -tx-: etxe, gutxi, eltxo, oraintxe, mehatxu...
• -ts-: atso, etsi, itsaso, atsegin...
• -tz-: etzi, utzi, zortzi, guretzat, zintzur...
• -x-: gorrixka, uxatu, axolagabekeria, ixa, axal...
• -s-: sasi, hasi, oso, eroso, sasoi...
• -z-: gazi, azal, gezi, izar, gizaki...
c Hitz amaieran:
• -ts: huts, hits, hats, hots, isats....
• -tz: gaitz, harkaitz, latz, motz, hotz...
• -z: garaiz, maiz, noiz, goiz, poz... b
Gazteak al gara?
Gazte gara gazte. Ala ez? Gaztetasunaren ezaugarriak eta mugak askotan izan dira hizpide, eta gaur egun ere hala dira. Zer da
gaztea izatea? Noiz uzten diogu gazteak izateari?
Gaztetasunari adina ezartzen diote erakundeek, baina berak ere ez daude ados muga hori jartzerakoan. Esaterako, Nafarroan,
elkarte bat "gazte elkarte" izan dadin, 14 eta 30 urte bitartean izan behar dituzte bertako partaideek. EAEn, berriz, Gazte Txartela
eskuratzeko, beharrezkoa da 16 eta 25 urte bitartekoa izatea. Aldiz, gazteentzako babes ofizialeko etxebizitzak lortu ahal izateko,
18 eta 35 urte bitartean izan behar dira. Hau nahasmena!
Gaztetxulo aldizkaria, 27. zk.
Ariketa osagarria Zuek zer uste duzue? Eztabaidatu taldeka.
1 Zeri loturik dago gaztetasuna?
a) adinari b) bizitzeko gogoari c) modari
2 Nahikoa al da gazte sentitzea gaztea izateko?
a) bai b) ez
3 Zer esan nahi du gaztea izateak?
a) errebeldia b) burugogorkeria c) ausardia
4 Noiz amaitzen da gaztaroa?
a) inoiz ere ez b) etxetik alde egitean c) ametsak galtzean
c
1 hasi i zerbait egiteari ekin
2 hazi l handitu
3 atso k adineko emakumea
4 atzo a gaurkoaren aurreko eguna
5 amets b gauero egiten duguna
6 ametz j haritzaren antzeko zuhaitza
7 soro f ereiteko lantzen den lur saila
8 zoro d ero
9 hesi h lur eremu bat ixteko ipintzen den itxitura
10 hezi e gizartean bizitzeko prestatu
11 asti g denbora
12 azti c etorkizuna igartzen duen sorgina
1. ariketa
a
1 Hemengo sukaldariei esker, gure sukaldaritza ezaguna da
mundu guztian. 2 Huraxe zen huraxe sasitza! Igitaia hartu, eta bidea ahal bezain
ondoen garbitzen ahalegindu ginen. 3 Aitortza egitea, azken batean, aitortzea da. 4 Ardiak zaintzean datzan lanbidea, artzaintza,
alegia, desager-
tzear dagoela diote adituek. 5 Ostalaritzan lan egiten duenak badaki zer den jendea jasan
beharra.
2. ariketa
a
1 Zaharrek, atzo, atzo, atzo! Gazteek, etzi, etzi, etzi!
Zaharrak iraganera begira eta gazteak gerora begira bizi direla esan nahi du esaera zahar honek: zaharrak, lehengoa gogora- tuz;
gazteak, etorkizuneko proiektuekin. Atzo: nostalgia. Etzi: ilusioa. 2 Gazteek hankak arin, eta burua arinago.
Gaztetasunaren ezaugarritzat hartzen da kaskarina izatea eta zentzu gutxirekin jokatzea. Esaera zahar honek horixe islatu nahi du:
zer buruarinak izaten diren gazteak. 3 Nahi baduzu ongi bizi, gazterik behar duzu zahartzen ikasi.
Arazorik gabe bizitzeko, zaharrei atxikitzen dizkiegun ezaugarriak (jakinduria, lasaitasuna, zentzua...) gaztetatik geureganatu
behar ditugula esan nahi digu esaera zahar honek. b
Ariketa librea. c
Ariketa librea. d
1 Afrikako tribuetan bereizten dituzten aroak lau dira: haurtza- roa, gaztaroa, helduaroa eta zahartzaroa. Gainera, garbi daude
batetik besterako mugak. 2 Lehen, gazteak lanean hasten ziren, lehenengo; bikotekidea aur- kitzen zuten, ondoren; eta familia
osatzen zuten, azkenik. Balia- bide ekonomikoak zeuzkatenean eta familia osatzeko gai zirenean lortzen zuten heldutasuna.
Gizonek soldaduska egitearekin batera ematen zuten heldutasunerako lehenengo pausoa. 3 Patxi Agirianoren ustez, bizitzaren
aroen arteko mugak aldre- bestu dira, ez dira-eta lehen bezain garbiak. Alderantziz: ez da batere erraza gaztaroa noiz amaitzen
den zehaztea. 4 Ez du batere iritzi baikorra gaztea izateari buruz. Agirianok uste du gaztetasuna eta gaztetasunari dagozkion
ezaugarriak kontsumorako baliatzen direla, ez benetan gizarteak gazteta- sunarekin lotzen diren baloreetan sinesten duelako.
Gainera, Agirianoren iritziz, gazteek indar gutxi dute gizartean.
3. ariketa
a
Ariketa librea. Gazte bat larunbateko parranda gogoratzen ari da. Juerga gogorra izan denez, orain astelehenarekin dago. Hala
ere, ez da egin- dakoaz damutzen.
4. ariketa
a
1 Ariketa librea. Eguneroko eran idatzitako libururik ezagunena
Anna Frankena da. 2 Ariketa librea. 3 Ariketa librea. Oharra: galdera hauen helburua egunerokoa idaztearen balioaz
ohartaraztea da. Izan ere, jarduera horrek balio izan dezake nork bere burua ezagutzeko, korapiloak askatzeko, barrua husteko...
43

Erantzunak
b
1 Erantzun librea.
2 Erantzun librea.
3 Erantzun librea.
Oharra: galdera hauen helburua testuarekin identifikatzen ote diren ikustea da. Izan ere, nerabezaroan, denek izaten dituzte
antzeko dudak, ikarak, galderak... c
1 b) Barruko nahastea.
2 a) Ikasketak.
3 c) Lagunak.
4 b) Barne deserosotasuna.
5 c) Haserrealdiak.
6 a) Negarra.
7 c) Egoera aldatzeko nahia. d
1 Azterketa gainditu ez duelako dabil nora ezean. GEZURRA. Testuak badio nora ezean dabilela, baina ez azterketengatik,
galduta sentitzen delako baizik.
2 Ikasketetan, gutxi gorabehera, beti bezala dabil. EGIA. Ikaske-
tetan nahiko ondo dabilela dio, betiko antzera.
3 Ziur dago adiskide onak dituela. GEZURRA. Ez dago hain ziur, zeren ez dio "lagun onak ditut", "laguna onak ditudala uste
dut" baizik.
4 Txukuna delako dago dena bere lekuan. GEZURRA. Dena bere lekuan dagoela dioenean, ez da txukuntasunaz ari, barne ego-
eraz baizik.
5 Bat-bateko umore aldaketak ditu. EGIA. Askotan bat-bateko
haserrealdiek astintzen dutela dio.
6 Gurasoak burutik eginda daude. GEZURRA. Aita eta ama ez daude burutik eginda; bera da, dauzkan umore gorabeherekin,
gurasoak eroarazten dituena.
7 Ez du nahi hau bukatzea. GEZURRA. Bukatzea nahi du, zeren bestela ez luke etsipenez esango "NOIZ bukatuko da hau guz-
tia?" e
noski = jakina minbera = sentibera nahasmena = anabasa berebiziko = sekulako iruditu = begitandu atsegin = jator f
1 b) Zarataka hasten dela.
2 a) Zentzua berreskuratzen duela.
3 a) Negarra irteten zaiola.
Zeuk idatzi
Ariketa librea.

1. ariketa
a
Ariketa librea. b
Erantzun librea. Beltza izateari buruzkoa izan daiteke abestia. c
Afrika galdetzen du beltza izateak zergatik eragiten dituen hala- ko susmoak eta begiradak; bera ez dela extralurtarra.
44
d
Ikusten duzuenez agerian (1) pertsona normal bat naiz. Pixkat txoratuta esan behar, modu (2) berezi batean. Akatsak bai ditudala,
etxe guztietan (3) bezala, itxura serioa baina dakart bihotz handi bat nire gorputz (4) beltzean Ez naz besteon bizitzen zalea,
horregatik ez dut (5) ulertzen zer daukadan interesgarria nitaz horrenbeste susmo dira (6) en- tzuten ezta zer dagoen nire (7)
aurpegian, jentiak arraro begiratzeko gauza ugari ez dugu (8) ulertzen, baina segitu behar dugu (9) bizitzen. Etzazu begiratu
atzetik extralurtarra izango (10) banintz bezala azala ilunagoa daukat bai hori ez da (11) ezberdintasun bakarra; zuk bezala (12)
negar egiten dot zu bezalako animalia naiz zuk bezala dut (13) sentitzen. (bis) e
—Ekuatore Ginea Afrikaren mendebaldean dago, erdialdean.
—Iparraldean: Kamerun. Hegoaldean eta ekialdean: Gabon.
Mendebaldean: Atlantiar ozeanoa.
—Bai, Atlantiar ozeanoa du.
—Zenbait bantu hizkuntza hitz egiten dira, eta gaztelania (ofiziala). f
Ariketa librea.
2. ariketa
a
Euskadi Gaztea, 14. maketa lehiaketa.
1 b E! Urteroko lehiaketa, urteroko bultzada. Grabatzen!
2 d Euskal Herriko talde eta bakarlari berrientzat aukera aparta.
Euskadi Gaztea, 14. maketa lehiaketa.
3 a Zure musika bada, zure musika maketa grabatuta baduzu,
guk zabalduko dugu lau haizetara.
4 c Informazio guztia eta lehiaketaren oinarriak www. eitb.com
/egaztea edo EITBko irratien egoitza guztietan.
Euskadi Gaztea, 14. maketa lehiaketa. b
Ariketa librea. c
Ariketa librea. d
Ariketa librea. e
1 Elgoibarreko estudioetan grabatuko dituzte maketa lehiaketara
aurkezteko abestiak. OKERRA. Eibarreko estudioetan.
2 Norbaitek badu maketa lehiaketako sariren bat irabazteko
esperantza. ZUZENA. Xabatek.
3 Nagorek bere burua eskaini du harremanetarako bere telefono zenbakia eta helbidea emateko. OKERRA. Besteek eskatu diote.
4 Denak bat datoz jendeak zein abesti eskatzen dien jotzeko esa- terakoan. OKERRA. Arritxuk eta Nagorek ez daukate hain argi.
5 Lehiaketara zein abesti aurkeztu botoen bidez erabakiko dute. OKERRA. Ados jartzen ez badira erabakiko dute botoen bidez;
bestela, ez.
6 Lehiaketara zein abesti aurkeztu hurrengo egunean erabakiko
dute. ZUZENA.
7 Sariren bat irabaziz gero, bozgorailu berriak erosiko dituzte.
ZUZENA.
8 Taldeak hiru partaide ditu. ZUZENA.

Erantzunak
3. ariketa
6 Txakur bihurri honentzat erosi nuen gomazko pilota hura.
7 Irakaslea jolasean ari ziren ume haienganantz abiatu da haserre. Zeuk esan!
b
1 b Eskola hartan ikasi zuen Mirenek.
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea.
2 c Kazetari horrengandik jaso dugu berria.
3 c Aktore hura ikusi nuen aireportuan.
4 a Kantari horrek antzokian aurkeztuko du disko berria.
EKOIZPENA (52. or.)

5 c Margolari horien artelanak museoan daude ikusgai.
6 b Gazte haiengana hurbildu zen poeta.
1. ariketa
7 a Idazle harekin hitz egin genuen hitzaldia amaitzerakoan.
8 c Zein da ate honetako giltza? a
Ariketa librea.
c
Pintore ezagun hau Malagan jaio zen 1881.
urtean. Hemeretzi b
Ariketa librea.
urte zituela, 1900. urtean, Parisera joan zen, eta orduko giro berezi hark zeharo liluratuta laga zuen. Liluramendu haren
eraginpean, margolan ugari eskaini zizkion Parisko gauari.
Artista honek bere bizitzako eta margolari
ibilbideko urte opa- 1. ariketa
roak eman zituen han. Zalantzarik gabe, eragin handia izan du
a
1 Kostaldeko herri hartara lau egun igarotzeko eta gaupasa egiteko asmoarekin joan ziren. Hango jaiak zirela ematen du, beste
gazte pila bat ere haiekin batera irten baitzen trenetik. Gainera, narratzaileak egindako aipamenetatik, horixe ondo-
arte modernoan. Pintore espainiar honen lanik ezaguneneta- koak obra hauek dira: Gitarra jotzaile zaharra, Saltibanki familia,
Avignongo andereñoak, Hiru emakume iturrian, Emakume bat hondartzan eserita, Gernika...
riozta daiteke: festa gogo ikaragarria, alaitasuna, rock gaua,
Nortaz ari gara? Pablo Picasso artistaz.
gaupasa... 2 Harreman gorabeheratsua zen. Izan ere, Josuk nahi zuen
Ariketa osagarria
Leirerekin zeukan harremana sendotu, baina Leirek ez hainbes-
Lotu ezkerreko zutabeko galdetzaileak eskuineko eran-
te. Leire, askotan, Josurekin gabe, telebistako mutil ederrekin
tzunekin. Ondoren, eskuineko zutabeko erantzunak
ha- ibiltzen zen ametsetan.
sieratzat hartuta, asmatu bakoitzarekin esaldi bana. 3
Mirenentzat gaupasa hark balio handia zeukan, lehenengoa zuen-eta. Asko kostata lortutako gaupasa zen zeren, nota onak
1 Nork? a Mutil horiekin.
atera ezean, ezin izango zen herri hartara joan.
2 Noren? b Etxe zahar horretan. b
Ariketa librea.
3 Noraino? c Gazte hauek.
4 Nor? d Herri ezezagun hartarantz.
5 Norekin? e Agure hura. 5. Artea
6 Norantz? f Lagun haien.
7 Norengana? g Pinudi hartaraino.
8 Zertaz? h Aitonarengana. AURKEZPENA
(54-57. or.)
9 Non? i Honako gai hauetaz.
1. ariketa
3. ariketa a
1 Denon artean margotuko dugu horma irudia.
a
1 nik: Zer egin dezaket gaur arratsaldean? Errekara
joan naiteke! 2 Bihar arte! Agur!
zuk: Zer egin dezakezu zuk gaur arratsaldean?
Errekara joan 3 Tximeletak ihes egin dio esku artetik.
zaitezke! 4 Etorri gure artera! 5 Arteak
edertasunarekin eta formarekin du zerikusia.
haiek: Zer egin dezakete haiek gaur arratsaldean? Errekara
joan daitezke! 6 Bizkaian Artea izeneko herri
polit bat dago. 7 Ingalaterran egon nintzen artean, museo mordo bat ezagutu
nuen.
2 haiek: Zaratarik egingo ez dutela zin egiten badigute, haiek
ere etor daitezke gurekin.
8 Artea pagoaren familiako zuhaitz sendoa da.
zuek: Zaratarik egingo ez duzuela zin egiten badiguzue,
9 Ordua hirurogei minuturen artea da.
zuek ere etor zaitezkete gurekin.
hura: Zaratarik egingo ez duela zin egiten badigu, hura ere
etor daiteke gurekin.
a
2 Pasa den astean ikusi genuen film hartan aktore ezagun ugari
agertzen ziren. 2. ariketa
3 guk: Guk, ikasbidaian, nahi dugun guztia egin dezakegu, baina
gauez ezin gaitezke inora joan baimenik eskatu gabe.
3 Goizean ekarri dituzun aldizkari horietatik atera ditugu irudi
nik: Nik, ikasbidaian, nahi dudan guztia egin dezaket, baina
eder hauek.
gauez ezin naiteke inora joan baimenik eskatu gabe.
4 Gustatzen zaizu oparitu didaten gona berri hau?
zuk: Zuk, ikasbidaian, nahi duzun guztia egin
dezakezu, baina 5 Utziko diozu hiztegia mutil horri?
gauez ezin zaitezke inora joan baimenik eskatu gabe.
45

Erantzunak
4. ariketa
a
2 Nahi dugunean joan gaitezke kalera.
3 Anak eta Aingeruk, nahi izanez gero, telefonoa erabil deza-
kete gurasoei deitzeko.
4 Atzean daudenek ikus dezakete ezer?
5 Hitzaldi hori interesgarria izan daiteke zuentzat. b
D A I T Z E
T E K
E
E D E Z A K
E T A
I
D I K A I Z
U E I
Z
A T A N T E
Z K T
E
G Z Z A E T
U A E
K
A A E Z Z I
E Z K
E
Z K D A K A
I T E
T
T E A I E G
K I
Z I E Z K E T I A D E A K U G K E E T I A N 1 Zuk otzaran bederatzi sagar ekar ditzakezu.
2 Norak eta Eduk patata tortillak presta ditzakete. 3 Esan dizkizuet esan beharrekoak. Orain, joan zaitezkete. 4 Gu oinez itzul
gaitezke, eta zuek motorrean.
5 Antxonek buka dezake puzzlea, pazientzia handia du-eta. 6 Beldur naiz, jausi egin naiteke-eta. c
1 Zuk nahi duzuna egin dezakezu; nik, berriz, ez.
2 Gu hemen egon gaitezke zu etorri arte. 3 Eraman ditzaket liburuak etxera?
4 Ekar ditzaket liburuak etxetik?
5. ariketa
a
1 b) Partxisean jokatzeko, gutxienez, bi lagun behar dira.
2 b) Mutil jatorra da benetan. Beti dago laguntzeko prest, gain-
era.
3 a) Hori sinestea zaila da. Nik, behintzat, gezurra dela uste dut. 4 b) Gaixorik zaude: lau egunetan, gutxienez, ez zaitez ohetik
jaiki.
5 a) Eta zer daukazue kaxa horretan, jakin badaiteke, behintzat?
6 b) Mikel etxean dago. Amaia ere etxean dago.
7 b) Ana igerilekura joan da. Baita Óscar ere.
6. ariketa
a
Ariketa librea.
Ariketa osagarria
Osatu rock kontzertu bati buruzko testutxo bat, behean agertzen diren emendiozko lokailuen ordena errespetatuz.
................................................................................................ Gainera, ....................................................................... Bestalde,
.......................
................................................................................................................ ....................................................., behintzat,
.......................................
46
7. ariketa
a
1 b) Gaur Guggenheimera joan gara. Datorren urtean ere joango
gara.
2 a) Pintura artea da. Arkitektura ere bai.
3 a) Txillidak eskultura bikainak egin zituen. Baita Oteizak ere. 4 b) Ulertzea ez da nahikoa operaz gozatzeko. Opera sentitzea
ere ezinbestekoa da. 5 a) Baleta ikustera zu ez bazoaz, ni ere ez.

1. ariketa
a
Ariketa librea. b
1 Graffitien aurkako neurriak. 2 Graffiti lehiaketa. c
1 Ez, graffitiak egitearen ekintza guztiz desberdin ikusita dago testu batean eta bestean. Lehenengo testuan, Kalifornian gra-
ffitien aurka hartutako neurrien berri ematen zaigu. Bigarren testuak, berrriz, graffitien alde egiten du: gazteen ekoizpen artistikoa
sustatzeko, kultur jarduera gisa, graffiti lehiaketa bat antolatu dela dio. 2 Erantzun librea. d
1 Testuaren arabera, graffitiekin artea egin nahi da. GEZURRA. Gra- ffiti idazleek beren izena inolako arte asmorik gabe idazten
dute. 2 SIE Sekretupeko Idazleen Elkartea da. GEZURRA. Sie iruñear
gazte bat da, graffitiak egiten dituena. 3 Iruñean graffitigintza puri-purian dago. EGIA. Iruñeko graffiti
idazleen mugimendua indartsua da. 4 Graffitigileek, beren burua nabarmentzeko, behin eta berriro ezabatzen dute izena.
GEZURRA. Beren burua nabarmentzeko, idatzi egiten dute izena, ez ezabatu. 5 Iruñeko graffiti mugimendua New Yorkekoa
baino zaharragoa da. GEZURRA. Testu hasieran dio Iruñea ez dela New York, eta amaieran ere New York aipatzen du, Sie
graffitiak egiten hantxe izan zela-eta. Beraz, testuak argi esan ez arren, New Yorke- ko mugimendua zaharragoa dela ondoriozta
daiteke. e
Ariketa librea. f
Ariketa librea. g
Ariketa librea.
2. ariketa
a
1 Zu, gaueko bederatzietatik aurrera, logura izaten zara, ezta?
Izan ere, aharrausika hasten zara. 2 Munduan gertatzen diren zoritxarrek nor ez dute triste jartzen?
Nori ez diote negargura ematen? 3 Txokolatea txurroekin pila bat gustatzen zait, baina jaten dudan
bakoitzean botagura etortzen zait. 4 Autobusera igo baino lehen, komunera joan behar dut, txiza- larri naiz-eta. Ezin dut
itxaron: ikaragarrizko txizalarria dut. 5 Zorriek hazkura handia ematen dute. Begira txakurrari, hazka
eta hazka!
Ortografia
Artista! Hori da, nik artista izan nahi dut, nire izena neoizko argitan ikusi, arrakasta izan... Arrakasta! Arrastaka-marrastaka...
Marraskilo, marraskilo bat, marraskilo bi... Zenbat marraskilo? Hau zorakeria zoroa!

Ariketa osagarria
Ondo hitz egitea ere artea delako, ea gai zaren inor, ezer eta elkar-en erabilera okerrak eta zuzenak bereizteko. Azpimarratu
bikote bakoitzeko forma egokia. Ez diote elkarri hitz egiten. / Ez dute elkar hitz egiten. Nor etorri da? Inor. / Nor etorri da? Inor
ez. Zerk kezkatzen zaitu? Ezerk. / Zerk kezkatzen zaitu? Ezerk ez. Bihar elkar ikusiko dugu. / Bihar elkar ikusiko gara. Asko
maite dira. / Asko maite dute elkar. Elkarrekin bizi ziren. / Elkar bizi ziren. Zer nahi duzu? Ezer ere ez dut nahi. / Zer nahi duzu?
Ezer ere ez ez dut nahi.
3. ariketa
a
Ariketa librea. b
— Testua "behin batean" formularekin hasi. EZ — Esaldi guztiak koma bidez lotu. EZ — Esaldiak puntuen bitartez banatu. BAI
— Esaldiak lotzeko lokailuak erabili. BAI — Testua adjektiboekin aberastu: hiri liluragarria, hondartza ede-
rra, jende zaratatsua, kale amaigabea... BAI — Ahal bezain adjektibo gutxien erabili; asko jota, txikia/handia
eta polita/itsusia. EZ — Batez ere, kausazko perpausak erabili (-(e)lako, bait-...), helbu-
rua arrazoiak ematea da-eta. EZ — Testuari indarra emateko, konparazioak egin: Bartzelona
Madril baino hiri magikoagoa da. BAI c
Ariketa librea.
4. ariketa
a
1. paragrafoaren azpigaia: zer den 2. paragrafoaren azpigaia: jatorria 3. paragrafoaren azpigaia: baliabideak 4. paragrafoaren
azpigaia: topaguneak b
Hunkitu: zirrara eragin, barrua ukitu. Urteen joan-etorrian: denboraren poderioz, urteak joan eta etorri. Hankaluze:
hankapalo(ak), trikimako(ak), akuilu-makulu(ak). Xedea: helburua. Baliabideak: zerbait lortzeko erabiltzen diren tresnak.
Zeuk idatzi
Ariketa librea.

1. ariketa
a
Lumiere anaiek asmatu zuten zinematografoa. b
1 Lyonn-en bizi zen Lumiere familia. 2 Lumiere anaien aita argazkilaria zen. 3 Kinestoskopioa Thomas Edisonek asmatu
zuen. 4 Hainbat argazki, bata bestearen atzetik, mugimenduan
ikusteko balio zuen kinestoskopioak. 5 1895. urtean asmatu zuten. 6 Oso jende gutxi joan zen. 7 Ikusleak lasterka irten
ziren, trenak harrapatuko zituelakoan.
Erantzunak
c
Ariketa librea. d
1 Hirurogei minutu baino gehiago irauten duen filma: luzeme-
traia
2 Film bat lehen aldiz ematea: estreinaldia
3 Jardueraren bat zuzentzeaz arduratzen den pertsona: zuzen-
daria
4 Film emanaldiak egiten diren gela handia: zine aretoa
5 Argumentuaren zati berari dagozkion planoen segida: sekuentzia
6 Jendaurrean pelikula bat ematen den aldietako bakoitza: film
emanaldia
7 Film baten elkarrizketak jatorrizko hizkuntzatik beste batera
itzultzeko ekintza: bikoizketa
8 Hogeita hamar minutu baino gutxiago irauten duen filma: la-
burmetraia
2. ariketa
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
1 Hogei bat urte zituela, aita hil zitzaion.
2 Amak esan zion Ingalaterrako erizain bat zela benetako ama.
3 Seme ilegitimoa izatea Iranen gaizki ikusita zegoenez,
Ingalaterrara bidali zuten.
4 Ingalaterratik Iranera bueltatzean, gartzelaratu egin zuten.
Gartzelatik irtendakoan, herrialdetik bota egin zuten.
5 Ingalaterrara joan zen babes bila, baina ez zioten eman. Bost
urtez Europan zehar ibili zen, asilo bila.
6 Belgikak eman zion babes politikoa.
7 Belgikan zegoela jakin ahal izan zuenez, benetako ama Ingala-
terran zegoen.
8 Ingalaterrara joan zen amaren bila, eta errefuxiatu txartela bota
egin zuen. Ez zuen ama aurkitu, eta paperik gabe geratu zen.
9 Frantziara joan zen eta, legez kanpoko egoeran egoteagatik, gartzelara sartu zuten. Gartzelatik irtetean, aireportura joan zen,
Ingalaterrara joateko asmoz, baina aireportuan geratu zen.
• Ariketa librea.
• Ariketa librea.
• Iraniarraren istorioaren amaiera:
Burua galdu duenez, paperak lortu dizkiote, baina ez ditu izen- petu nahi. Ondorioz, ezin da Frantziatik irten.
Zeuk esan!
a
Ariketa librea.
EKOIZPENA (64. or.)
a
Ariketa librea.
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea.
47
3. ariketa
1. ariketa
2. ariketa

Erantzunak
1. ariketa
a
1 Erantzun librea.
2 Erantzun librea. 3 Atal horretan, Euskaltzaindiaren arauak agertzen dira, euskara batuari dagozkionak. Zenbaki bidez, zerrenda
eran jarrita daude arau guztiak, baina ezkerraldean, nahi izanez gero, gaika begira daitezke: aditza, sintaxia, ahoskera...
4 Jagonet kontsulta eta aholku zerbitzua da, euskararen erabilera zuzena eta egokia eragitekoa. Batetik, arau-erabakiak ager-
tzen dira (Hiztegi Batua, arauak...); bestetik, galde-erantzunen datu basea; eta, hirugarrenik, galdelekua, dudak galdetzeko.
5 Izendegiak atalak Euskal Onomastikaren Datutegian sartzen gaitu. Hiru multzo nagusitan banatuta dator: izenak, abizenak eta
leku izenak. Galderak egiteko modua ere ematen du. b
Ariketa librea.
6. Kirolez blai
1. ariketa
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea.
2. ariketa
a
NOR zuek NORK zuek NORENTZAT zuentzat NOREKIN zuekin NORENGANANTZ zuenganantz NORENGANDIK
zuengandik NORENGATIK zuengatik
NOR gu NORI guri NORTAZ gutaz NOREN gure NORENGAN gu(re)gan NORENGANA gu(re)gana NORENGANAINO
gu(re)ganaino
b
2 Norengandik jaso dute mezua eskubaloi jokalariek?
3 Nori eskatu zioten tenis pilotak ekartzeko? 4 Norentzat da baloi handi hau?
5 Norenganaino etorri dira txirrindulariak? c
2 Amak zapatila horiek niretzat erosi ditu, golfean jokatzeko. 3 Zuei gimnasiora joatea ez zaizue ezer kostatzen; guri, berriz,
izugarri kostatzen zaigu.
4 Ni(re)gandik hurbilen dagoen pertsona Adrian da. 5 Gurekin jokatu nahi baduzu, gogor entrenatu beharko duzu.
6 Zu(re)gatik izango ez balitz, aspaldi galduko genuen ligan
jokatzeko aukera.
7 Guk zuengan ipiniko dugu konfiantza osoa. 8 Kontuz, motorzaleak zu(re)ganantz datoz-eta! d
DG F G T U I O Z R R
UT T N I R I U T A G
TE R D K G R I N K U
TU A E Z E Z
O I Ñ
K
JI D I G A U
N K P
E
L
I Y A K A E
H E F
I
J
D T I Ñ R N
B R U
S
H
I U O T L G
A I P
F
K
G E D O H A
S N D
O
G
D G J Z J N
H S T
B
G
J U Y T K A
D L
E Z J
V R E S D A F S U L Z U
E N G A N D I K N 2
NOREKIN
-ni: nirekin
3
NORENGAN
-zuek: zuengan 4
NORK
-gu: guk
5
NORENGANANTZ
-gu: gureganantz 6
NORI
-ni: niri 7
NORENGANDIK
-zuek: zuengandik
8
NOREN
-gu: gure
Ariketa osagarria
Erantzun honako galdera hauei. 1 Norekin joango zinateke eskalatzera? (zu)
Zurekin joango nintzateke.
2 Noren baloiak dira hauek? (zuek) 3 Norengan jarri du konfiantza Ismaelek? (gu)
4 Entrenamenduan, nork ekarri dio ura Laurari? (ni) 5 Nortaz ari zineten esamesaka? (zu)
3. ariketa
a
2 Atzo eguraldi txarra egin zuenez, gu ezin izan ginen eskiatze-
ra joan. 3 Biharko, hego haizea iragarri omen dute. Beraz, ni ezin izango
naiz parapentean ibili. 4 Etzi eguraldi ona egiten badu, zuek arrantzan egin ahal izan-
go duzue.
5 Atzo itsasoa bare-bare egon zenez, Bertak ezin izan zuen sur-
fik egin.
6 Etxeko lanik ez duzuenez, patinatzera joan ahal zarete. b
2 Nahi baduzu, elkarrekin joan ahal gara finala ikustera.
3 Agian, piraguak lortu ahal dituzte Gontzalek eta Alexek.
4 Oinetakorik gabe egin ahal dut korrika.
48

Ariketa osagarria
Berridatzi esaldiak, ahal partikula erabiliz.
1 Nahi izanez gero, mendira joan zaitezke arratsalde pasa.
2 Igerilekura joan naiteke edo, bestela, erlaxatzeko ariketak
egin ditzaket.
3 Palomitak presta ditzakezu.
4 Espeleologia egitea plan ona izan daiteke.
c
2 Autobusean ezin da erre.
3 Hegazkinean ezin da eskuko telefonorik erabili.
4 Museo horretan ezin da argazki makinarik erabili. d
2 Lehen ezin zen autobusean erre, baina orain erre ahal da.
3 Lehen ezin zen hegazkinean eskuko telefonorik erabili, baina
orain erabili ahal da.
4 Lehen, museoan, ezin zen argazki makinarik erabili, baina orain
erabili ahal da.
4. ariketa
a
2 Entrenamendu ostea denez, neka-neka eginda nago. Gainera-
koan, gogoz eta indartsu nabil.
3 Esku pilotan jokatzeko etorri naiz. Bestela, nahiago dut etxera
joan.
4 Lanera joan behar duzunez gero, har ezazu autoa. Bestela,
joan zaitez oinez.
5 Arraunlari hori nahiko zaharra da. Gainerakoan, indar handia
dauka, eta gihartsu dago.
6 Diru laguntza ematen badigute, ohorezko ligan egongo gara;
bestela, zilarrezko ligan. b
1 b) Eguraldi txarra egin digu. Gainerakoan, gustura ibili gara.
2 a) Zatozte oraintxe bertan; bestela, gorriak ikusiko dituzue!
3 a) Gaizki egiten badut, esan; bestela, ez dut sekula ikasiko.
4 b) Etxea zaharra da; baina, gainerakoan, ederki dago. c
Ariketa librea.
Adib.: 1 Maratoietan parte hartzeko, gogor entrenatu behar da. Beste-
la, zail-zaila da metara bizirik iristea.
2 Kirola egiten hasi aurretik, beroketak egin behar dira. Bestela,
gorputzak krak egiten du.
3 Bihar olatu handiak badaude, surf egingo dut. Bestela, kol-
txonetarekin ibiliko naiz, lasai-lasai.
Ariketa osagarria
Lotu esaldiak.
1 Zer moduz nagoen jakin nahi al duzu?
2 Esan etortzeko!
3 Isilik egon!
a Edo, bestela, neu joango naiz beraren bila.
b Denok zigortuko zaituztet, bestela.
c Apur bat lanpetuta; baina, gainerakoan, gustura.
Ariketa osagarria
Asmatu honako esaldi hauentzako hasierak.
1 ....................; bestela, hezurrak gogo-gogor geratuko zaizkizu.
2 ....................; gainerakoan, berdintsuak dira moto hauek.
3 ....................; bestela, neuk egingo dut.
4 ....................; gainerakoan, ez daukat kexarik.
Erantzunak
1. ariketa
a
Ariketa librea. b
1 Nolatan hasi zinen surfean? Oso bitxia izan zen... 2 Zer da surfetik gehien gustatzen zaizuna? Gehien gusta-
tzen zaidana... 3 Nolakoa izan zen hasiera? Bizpahiru urte pasatu nituen... 4 Zer prestaketa behar da? Surf egiten
hasteko... 5 Zure lanbidean, argazkilaritzan, zer gustatzen zaizu
gehien? Zer gutxien? Gehien, bidaiak. Beti... 6 Zein surflari ospetsuri egin dizkiozu argazkiak? Uff... Denei,
denei... c
1 Surfaren gaineko film bat ikusi ostean erabaki zuen surf egiten ikasi behar zuela. Irudiek harrituta utzi zuten, eta orduan hartu
zuen erabakia. 2 Urtean hiru aldiz etortzen dira surflariak Europara, zirkuitu profe- sionala Europan delako. Hiru lekutara
etortzen dira: Portugalera, Hossegorrera, eta Mundakara. 3 Bai, bere lanbidearekin poz-pozik dagoela esan daiteke. Arrazoiak:
berotasun handiz hitz egiten du surfaz; itsasoan ibiltzea zoragarria dela dio; naturarekin daukan harreman zuzena gogoko du;
itsasoa gustuko du; surfa gustuko du; bidaiatzea... d
Bizpahiru. e
Ariketa librea. f
1 itsas zaldia 2 marrazoa 3 karramarroa 4 itsas trikua 5 izurdea 6 balea g
Ariketa librea.
a
2 ezkonlagunak 3 ikaskideak 4 lehiakideak 5 dantzalagunak 6 lankideak
Ariketa osagarria
Bete hutsuneak hitz elkartu egokiekin.
taldekide / garaikide / jokakide / hemenkide herrikide / berberkide 1 Hau eta hori garai berberekoak dira; hau da,
............................. 2 ............................... gara hemen gauden guztiok. Izan ere, herri
berekoak gara. 3 Talde berean jokatzen duzue; beraz, .............................. zarete.
Ortografia
s, x, z / ts, tx, tz
1 Ez etsi! Etzi ahaleginduko gara berriro. 2 Nire iritziz, bi ordu barru iritsiko dira gurasoak. 3 Atzo, kale horretan atso bat ikusi
nuen diru eske. 4 Katuak jauzi egin zuen, baina txarto neurtu, eta teilatutik behera
jausi zen.
49
2. ariketa

Erantzunak
5 Gure lagunak arropa zaharrak erantzi zituen, eta hauxe erantsi
zion nik esanikoari: "dotore jantzita joango gara festara." 6 Hasi jaten behingoz; bestela, ez zara haziko, eta ume mokoa
izango zara beti. 7 Zoro hori! Sagarrak ez dira soroetan hazten, zuhaitzetan baizik. 8 Zuri esker ez gara galdu. Nik ezkerrera
egin behar genuela uste
nuen. 9 Zu bezalako ume txikiek ez dute suarekin jolas egin behar.
a
Ariketa librea. b
Gaia: kiroldegiaren egoera eskasa. c
— Laburpenak informazio nagusia bildu behar du. ZUZENA.
— Laburpena egiteko, "nire iritziz", "uste dut" eta tankerakoak
erabili behar dira. OKERRA.
— Laburpenak testuan esaten denaren sintesia izan behar du.
ZUZENA.
— Laburpenak, kalitatezkoa izan dadin, ideien arteko lotura ego-
kia eduki behar du. ZUZENA.
— Aski da testutik esaldirik garrantzitsuenak hartzea eta bata
bestearen atzetik jostea. OKERRA. d
Laburpen egokia: A laburpena. Laburra, argia eta zehatza da, B laburpena ez bezala. B-k ez du elkarrizketaren sintesia egiten,
sobera dagoen adibide bat sartzen du, eta testuko esaldiak kopiatzen ditu.
Zeuk idatzi
Ariketa librea.

a
• Erantzun librea.
• Erantzun librea. b
Ariketa librea. c
1 Eskaladarekin lehen harremanak.
a) Telebistan ikusitako erreportaiek biziki animatu zuten Josune
eskalatzera.
2 Familiaz...
b) Josuneren eta senarraren familiakoek ezagutzen dute haren
zaletasuna, eta onartzen dute. d
Ariketa librea. e
a) Nire kasuan ez, nik mendian ibiltzea oso gogoko dut.
Teknologia berria
• ordenagailua
• CD-ak a
Ariketa librea.
• DVD-ak
b
1 Friend.
2 Arnesa.
• argazki makina digitala
• antena parabolikoa
3 Estriboa.
• mikroskopioa
4 Expressak.
• hari gabeko telefonoa
c
Bakarrik ez joatea eta nora zoazen ondo jakitea (zer lekutara,
• discman-a
nolakoa den leku hori...).
3. ariketa
50
a
Ariketa librea.
4. ariketa
a
Erantzun librea. b
B Pellok dio larunbatekoa aldaketa eguna izango dela eta, batez
ere, igande eguerditik aurrera euria egingo duela.
3. ariketa
Zeuk esan!
c
Ariketa librea.
EKOIZPENA (76. or.)

1. ariketa
a
Ariketa librea.

1. ariketa
a
1 Lehen pertsonan hitz egiten duena futbolzale porrokatua zen. GEZURRA. "... eta ni, inoiz bizitzan partidu oso bat ikusi gabea,
futbol zelai batean sekula izateke..." 2 Lagunak harritu egin ziren futbola ikustera joan zelako. EGIA.
"Harriturik, nola nengoen han itauntzen zidaten lagunei..." 3 Lehen gola sartzean, elkar besarkatu zuten jokalariak eta isto-
rioaren kontalariak. GEZURRA. "... gogoan dut, zuek gola sartzean, nola besarkatu zenuen taldekide zoriontsu hura..." 4 Ziur
dago jokalari bikaina zela hain gustuko zuen pertsona hura. GEZURRA. "Itzulinguruka, galdetu ere egin nion ondoko bati ona
ote zinen...”
1. ariketa
b
Ariketa librea. c
Ariketa librea.
7. Zientzia eta teknologia

1. ariketa
a
b
Ariketa librea.
Teknologia zaharkitua
2. ariketa
• idazmakina
• kaseta
• boligrafoa
• disko entzungailua
• argazki makina
• gramofonoa
• telefonoa

Erantzunak
2. ariketa
c
1 Egun guztian bakarrik egon naizenez, aspertu egin naiz.
a
NOR
lagun bat lagun batzuk
2 Zaldia ezin kontrolatuta ibili zen cowboy-a, eta azkenean erori
egin zen.
3 Neguko arropak gorde egin ditut, eta udakoak atera.
NORENGAN
lagun batengan lagun batzuengan
d
2 Aitak ogirik ez ekartzeko esan dit, baina nik ekarri egin dut.
NORENGANA
lagun batengana lagun batzuengana
3 Amak kalera ez joateko esan dit, baina ni joan egin naiz.
NORENGATIK
lagun batengatik lagun batzuengatik
4 Aitak telebista ez ikusteko esan dit, baina nik ikusi egin dut.
NORENGANDI
k lagun batengandik lagun batzuengandik
Ariketa osagarria NORENGAINO
lagun batenganaino lagun batzuenganaino
Bukatu esaldiak.
NOR
etxe bat etxe batzuk
1 Amak mahai gaineko kiwiak ez ukitzeko esan dit, baina nik
............................................
NON
etxe batean etxe batzuetan
2 Aitak ez ikaratzeko esan dit, baina ni ......................................
NONGO
etxe bateko etxe batzuetako
3 Amak ez mugitzeko esan dit, baina ni .....................................
NONDIK
etxe batetik etxe batzuetatik
4 Aitak txakurrarengana ez gerturatzeko esan dit, baina ni
NORA
etxe batera etxe batzuetara
...............................................
5 Amak intxaurrak ez jateko esan dit, baina nik
.......................... NORAINO
etxe bateraino etxe batzuetaraino
e
2 Irabazi egin dute. b
1 Ingeniari batzuekin joango naiz.
3 Berdindu egin dute.
2 Entziklopedia batean irakurri dut.
4 Erori egin naiz.
3 Zientzialari batzuek idatzi dute.
5 Bota egin du.
4 Lankide bati utzi nizkion.
6 Ikasi egin genuen. c
1 b) Hotz egiten du, gero!
f
Ariketa librea.
2 a) Egundoko gosea daukat!
Adib.: 3 a) Horrelakorik ez du egiten edozein artistak!
2 Jaitsi al dituzu argazki zaharrak ganbaratik?
4 b) Tontolapiko hutsa zara!
3 Ba al daukazu gatzik?
5 a) Oso aurpegi alaiak ikusi ditut. 6 b) Zelako gogoa daukadan Peter eta Mary ikusteko...
4. ariketa
d
1 Kazetari batzuentzat tresna ezinbestekoa da Internet.
a
1 Karmelek hotza eta euria maite ditu; Jaionek, aldiz,
nahiago du 2 Emilioren koinatu batek asteburuetarako lana eskaini dit.
udako beroa. 3 Ezagun batzuek lehiaketa bat irabazi
dute.
2 Pijama hau polit-polita da; pijama hori, berriz,
itsusia da. 4 Amaiari opari bat egin behar diogu erietxetik irteten denean.
3 Lore hauek merke-merke daude; hala ere, ez ditut
erosiko. 5 Batzuei haragia gustatzen zaie, eta beste batzuk arrainaren al-
4 Ez daki euskaraz; hala ere, ziur nago laster ikasiko
duela. dekoak dira.
5 Nagorek ez zuen inor ezagutzen Berlinen; ez zen
beldurtu, 6 Gau batzuetan ezin izaten dut lorik egin.
ordea. e
a Marik etxe bat baino gehiago dauka, eta etxe horietako bat
6 Gurasoak kalera irten dira; neba, berriz, lo dago.
itsasertzean dago.
b
1 b Behin baino gehiagotan esan diot; alferrik, ordea. b
Marik etxe bakarra dauka, eta itsasertzean dago.
2 d Zuek goizegi iritsi zineten; gu, aldiz, beranduegi. a
Herri honetan hainbat taberna daude, eta Antton horietako
3 a Medikuak injekzioa eman dio umetxoari; umeak,
hala ere, ez batean dago.
du negarrik egin. b Herri honetan taberna bakarra
dago, eta Antton hortxe dago.
4 c Pablo isila da; Maite, berriz, berbalapiko hutsa. a
Auzokoak ugari dira; horietako bat etorri da. b Auzokoa ezaguna da, zehaztua.
Ariketa osagarria
3. ariketa
Lotu esaldiak.
1 Esatea erraza da;... a
1 Igandean.
2 Ni banoa;... 2 Eibarren.
3 Zu buruko minez zaude;... 3 Alfertuta.
4 Pelikula zaharra da;... 4 Kontatu.
a ...eta ni, aldiz, sukarrak jota. 5 Agenda.
b ...hala ere, itzuliko naiz. b
1 Noiz joan nintzen izeba Pantxikaren etxera?
c ...hala ere, merezi du ikustea. 2 Non erosi nuen
soinean daukadan jaka?
d ...egitea, ordea, askoz ere zailagoa. 3 Nola dabiltza
lagunak? 4 Zer egin dut?
c
Ariketa librea.
5 Zer jausi zitzaidan pasa den astean, autobusean?
d
Ariketa librea.
51

Erantzunak
1. ariketa
a
1 Gizartea aldatzen ari dela ikusita sortu da sukalde modularraren ideia. Gaur egungo premietara egokitzeko asmoarekin egin da.
2 Denetariko sukaldeak daude etxeetan, nahiz eta denak antzekoak izan: handiak, txikiak, janaria egiteko soilik, egin eta jate-
ko, familia handientzat, txikientzat, mahaidunak, mahaigabe- ak, eta abar. 3 Lan handia ematen duelako da zaila gauzak aldatzen
hastea. 4 Momentuan momentuko beharrak asetzen dituen sukalde bat egin nahi du "Casa Barcelona"-k, eta horregatik asmatu du
sukalde modularra. Izan ere, moduluka antolatuta egoteak aldakortasuna ematen dio sukaldeari, eta norberaren beharre- tara
egokitzen da. b
Ariketa librea. c
1 e "Casa Barcelona"-ren helburua etxe aldakorra eraikitzea da
eta, horren barruan, sukalde modularra. 2 b Sukalde batzuek janaria prestatzeko baizik ez dute balio;
beste batzuek, berriz, prestatzeko eta jateko. 3 a Altzariak moduluka antolatu dituztenez, mugitu ahal dira. 4 g Interneterako
konexioa eta domotika funtzioak edukitzeaz
gain, asmatu duten mahaia formaz aldatzen da. 5 c Argia nahiko erraz sartzen da, pareta mugikorrak ipini dituz-
te-eta. 6 f Nahiz eta sukalde guztiak berdintsuak izan, bada alderik bate-
tik bestera. 7 d Sukalde modularraz Fagor arduratu da. d
Igeltseroak etxeetako hormak egiten eta konpontzen ditu. Iturginak etxeetako ur instalazioa egiten eta konpontzen du.
Argiketariak instalazio elektrikoak egiten eta konpontzen ditu. e
Ariketa librea. f
beharra premia argiketaria elektrizista ugaritu kopurua handitu urritu kopurua txikitu agortu ahitu, bukatu garapena hazkuntza
pareta horma jakia janaria erregaia errekina, beroa sortzeko
erabiltzen den gaia kaltea galera aldakorra erraz aldatzen dena g
"Gizartea aldatu egiten da..." "... beharrak ere aldatu egiten dira." "Altzariek eboluzionatu egin dute..." "Beharrak, ordea, aldatu
egiten dira denborarekin." "Adibidez, etxeko kideak ugaritu edo urritu egin daitezke." "... horien bizimodua eta beharrak aldatu
egin daitezke." "Orain, ikusi egin behar jendeak nola hartzen duen..." h
• Nahiz (eta) sukalde guztiak antzekoak diren, / Nahiz (eta) sukalde guztiak antzekoak izan, / Sukalde guztiak antzekoak izan
arren, / Sukalde guztiak antzekoak diren arren, denak dira desberdinak, forma eta funtzio askotarikoak izaten dira- eta/direlako.
• Beharrak, berriz/aldiz/hala ere, aldatu egiten dira denborarekin.
• Horretarako, berriz/aldiz/hala ere, etxeko korronte edo ur har- tune guztiek batera eta bestera mugitzeko modukoak izan behar
dute.
i
Gizartea aldatzen ari denez gero, eta etxean ere beharrak aldatu egiten direla kontuan hartuta, sukalde modularra asmatu dute
"Casa Barcelona" proiektuaren bitartez. Sukalde modular hori formaz aldatzen da, une bakoitzeko premien arabera, norberak
behar duenera egokitzeko.
Ortografia
h
Sony eta Honda etxeek robot bana aurkeztu dute duela gutxi. Robot horiek badute berrikuntzarik: fikziozko pelikuletan erakusten
zituzten haien antz gero eta handiagoa dute, eta dagoeneko ez dira fabriketa- ko produkzio zereginetara mugatzen. Fikzioa
errealitate bihurtzeak zer esan nahi ote du, robotika gailurrera iritsi dela? Robot hitza txekierazkoa da; langile, zerbitzari esan
nahi du. Robotak oso modernoak direlakoan dago jende gehiena baina, egia esan, robo- ten ideia aspalditik dator. Historian zehar,
grekoak, adibidez, pertsonen kontrolik beharko ez zuten mekanismoak egiten saiatu ziren. XVII. eta XVIII. mendeetan, berriz,
erlojugintzako mekanismoak erabilita, automatak asmatu zituzten gizakien lana arintzeko. Eta gerora, adimen eta bizitza
artifiziala- ren kontzeptuak oinarritzat hartuz, Isaac Asimov fikzio idazlea azaldu zen. Besteak beste, gizakiei kalterik egingo ez
zien robotak iragarri zituen, eta hainbat lege proposatu zituen robotikarentzat.
Ariketa osagarria
H-ren idaztarauak 1 Hitz hasieran, h kasu hauetan agertzen da: a) Hau, hori, honek, hartan... erakusleetan. b) Hemen,
hor, han... aditzondoetan.
c) Zenbatzaileetan: hiru, hamar, hamahiru... (baina ehun). d) Mailegu berrietan: higiene, hobby, historia... (baina umore,
ospitale...)
e) Berezkoa dutenetan: hots, hotz, huts... 2 Hitz barruan: a) Bi bokal berdinen artean: mahai, mehe, mihi... (baina ez hitza- ren eta
deklinabide atzizkiaren artean: etxeetan, mendietako...)
b) Bi bokal desberdinen artean: nahi, bihotz... c) Diptongo eta bokal artean: lehoi, leiho...
3 H gabe dira: auzo, atzamar, ostu, urrun, orri, iaz, ziur...
Ariketa osagarria
Esaldi hauetan h batzuk sobera daude, eta beste batzuk txarto jarrita. Zuzendu.
1 Hauzo honetan ihaz, lapur batzuek lehioak hapurtu zituzten, eta leohiak haurkitu zituzten etxehetan. Ez zuten ezer hostu,
hikaratu egin ziren-eta. 3 Lehenengo eta behin, haitortu hotz zaren hala ez. Hostean,
herakutsi hatzamarrak. 4 Higihene, hobby, historia, humore, hospitale eta hantzeko
hitzak maileguak dira.
2. ariketa
a
Gutunik egokiena 2.a da, tonu egokia darabilelako eta informazio kantitate egokia ematen duelako. 1. testuan irainak eta
mehatxuak agertzen dira; beraz, ezin da ontzat eman. 3. gutuna motz geratzen da zeren, dirua itzultzeko eskatu aurretik, ez du
azaltzen zergatik egiten duen eskabidea. Hala ere, forma aldetik, hirurak dira baliagarriak b ariketa egiteko. b
Ariketa librea.
52

3. ariketa
a
1 pasealekua norbait jaio den herria 2 kanpalekua uretan ibiltzeko bereziki prestaturiko
instalazioa 3 aparkalekua ezkutatzeko tokia 4 eserlekua esertzeko egiten edo prestatzen den altzaria 5 ezkutalekua kanping
egiteko lekua 6 sorlekua parking-a 7 igerilekua oinez ibiltzeko prestatutako bidea b garbitoki / saltoki / ibiltoki / zalditoki /
geltoki / umetoki
O K I N O T O T G A R B I T O K L F U E I O A B I K O T S L N A U B E L A Z T O D L A I L F K O P I K O T
L E G A R S E I P
a
1 Teknologia berrien inbasio txiki bat jasan dugula dio, denbora
gutxian tresna asko sortu direlako, eta baita hedatu ere. 2 Erantzun librea. 3 Ezintasuna duten pertsonek tresnak ahotsaren bidez
erabiltze-
ko eta kontrolatzeko balio izan dezake ahotsak. 4 AHOTSDOMO da etxea ahotsaren bidez kontrolatzeko asmatu
den sistema.
Zeuk idatzi
Ariketa librea.

a
1 Erantzun librea. 2 • Erantzun librea.
• Erantzun librea. 3 Ariketa librea.
a
• Erantzun librea. Nanoteknologiak teknologia txikia esan nahi du, makina txikiekin egiten den teknologia.
• Ariketa librea. b
1 Etorkizunean, iraultza handia ekarriko du nanoteknologiak.
ZUZENA. 2 Teknologiaren arlotik natura aztertzeak ez dauka zentzurik. OKERRA. Naturan nanomekanismoaren adibide asko
dago; beraz, badauka zentzua.
Z
I
U
R
K
I
K
N
A
U
M
E
T
O
K
O X I M B T O K I H J E Ñ Z A L D I T O K I Z 4. ariketa
1. ariketa
2. ariketa
53
Erantzunak
3 Nanoteknologiak gure eguneroko bizimodua aldatu egin deza-
ke. ZUZENA.
4 Elenek teknologiaren desabantailak zein izan daitezkeen zehaztu du. OKERRA. Aipatu bai, aipatzen du, baina zehaztu gabe,
eztabaida luzea izan litekeela-eta. c
1 Kurzweilek dioena kontuan hartuz gero, 2020. urterako izan
dezakegu ordenagailua garunean itsatsirik.
2 Beste baten iragarpena da: Ray Kurzweil-ena.
3 b) 2030ean biologikoki berdinak izan daitezke 30 urteko per-
tsona bat eta 120 urteko beste bat.
3. ariketa
a
• Espaziora turismo bidaiak egingo dituen lehen konpainiari buruzko albistea da.
• Ariketa librea. b
X Virgin konpainiak Kaliforniako Mojave Aerospace Ventures
enpresari egindako eskariaren berri ematen du.
X Virginek zer asmo zeukan azaltzen du.
X Espaziora bidaia egingo duen ontziaren izena eta ezaugarri ba-
tzuk azaltzen ditu.
X VSS ontziak egingo duen bidaiari buruzko datu batzuk ematen
ditu. c
SPACESHIPONE (SSO) ONTZIAREN HEGALDIA

4. ariketa
Zeuk esan! a
Ariketa librea. b
Ariketa librea.
EKOIZPENA (88. or.)
1. ariketa
a
Ariketa librea.

1. ariketa
a
Erantzun librea. b
Ariketa librea.

Erantzunak
8. Animaliak b
1 Egunero orrazteak on egingo dio txakurraren ileari. 2 Ez da komeni janari hondarrak ematea; prestatutako pentsuak
askoz hobeak dira. AURKEZPENA

(90-93. or.)
3 Jolas egitea oso gogoko dute txakurrek. Jolastu ikararik gabe! 4 Mikrotxipa jartzeak txakurra identifikatua egotea ahalbidetuko
1. ariketa
du. 5 Kaka lurretik jasotzeak txakurra identifikatu ahal izatea ahalbi- a
detuko du.
arrainak
6 Txakurrari txertoa ematea ezinbestekoa da gaixotasunei aurre
hegaluzea marrazoa
anfibioak
hegaztiak
narrastiak
ugaztunak igela
oilarra
muskerra
astoa oiloa
krokodiloa
lehoia arranoa
sugea
marmota
egiteko. c
1 c) Etxetik alde egiten dudanean txakurra negarrez hasteak tris-
te ipintzen nau. 2 a) Zaila da untxi bat etxean heztea. txolarrea
dortoka
elefantea
3 c) Zer deritzozu loro bat erosteari? txakurra
4 c) Gure artean liskarka aritzeak urduri jarriko du katutxoa.
b
oilanda behia
5 a) Arrainei bitaminak emateari uzten badiozu, berehala hilko
dira. ahuntza aharia
d oiloa bigantxa
Zer egiteari ekin? behorra akerra ardia oilarra
• osasuna zaintzeari zezena zaldia txekorra
oilaskoa
• kirola egiteari
• barazkiak jateari
• tai chi egiteari
a
1 b) Zenbat txakurrek egin dute zaunka? Seik.
• yoga egiteari
2 a) Hauetatik, zenbat katuri gustatzen zaie uretan ibiltzea?
Hiruri. 3 a) Ikastetxeko lau irakaslerekin hitz egin dugu zoora noiz joan
erabakitzeko. 4 b) Zenbat lagun dauzkazu? Zazpi. Eta zenbat lagunekin joan-
go zara zapaburutan? Zazpiekin.
a
1 Gurasoen etxetik ospa egin nahi du Larak; beraz, lanean hasi
5 a) Zenbat etxetara joan zarete diru eske? Bederatzitara. Eta
beharko du dirua lortzeko.
zenbatetan eman dizuete dirua? Lautan.
2 Hau ez al da zurea? Orduan, norena ote da?/Norena ote da,
6 c) Zenbat lagunentzat egin duzu tarta? Zortzirentzat.
orduan?
7 c) Ezin izan dut liburua aurkitu. Herrian bi liburu denda daude,
3 Txarto jarri dituzu piezak; hortaz, konpondu egin behar duzu
eta bietan esan didate agortuta daudela.
puzzlea.
8 b) Pasa den astean bost azterketa eduki genituen, baina bos-
4 Goiz da oraindik; beraz, ez kezkatu.
tak izan ziren errazak.
5 Ez dago beste ezertarako astirik. Horrenbestez,
agur esan b
Gure baserrian, hamabi oilo dauzkagu. Hamabiek erruten dituz-
behar dizuegu./Agur esan behar dizuegu, horrenbestez.
te arrautzak.
6 Euria ari omen du. Orduan, autobusez joatea izango da onena,
Gure baserrian, behiak ere badauzkagu: bederatzi. Horietako lau
ezta?/Autobusez joatea izango da onena, orduan, ezta?
aitonaren larreetara joaten dira. Beste hiruri ez zaie belarra gus-
b
1 Hozkailuan ez dago tomaterik;
beraz/hortaz/orduan/horren- tatzen; nahiago dute pentsua jan. Azken biak zaharregi daude
bestez, ezin dugu entsaladarik prestatu. mugitzeko,
eta kortan bertan ematen diegu jaten.
Beste bi esaldiekin, berdin: ...;
beraz/hortaz/orduan/horren- Gure baserrian, hogei ardi dauzkagu. Hamar beltzak dira, eta
bestez, ... beste hamarrak zuriak.
c
1 e Ez zeniola inori ezer kontatuko agindu zenidan;
orduan, nola Hiru txerri ere badaude gure baserri maitean: batek Txikita izena
izan liteke Harkaitzek dena jakitea? dauka, beste
batek Txintxarri, eta hirugarrenak Mamitxo. Pintxo
2 a Amaitu dut lana; beraz, banoa. txakurra hirurekin
jolasten da, eta lagun handiak dira.
3 d Neuk ikusi dut Cristina plazan; hortaz, gezurra da
istripua Iaz lau zaldi erosi genituen mendian ibiltzeko eta herrira jaisteko.
eduki duela eta erietxean dagoela. Eder-ederrak
dira laurak.
4 c Arrautzarik gabe gelditu gara; horrenbestez, ezin dugu pata-
ta tortilla afaldu. 5 b Harategia itxita dago; horrenbestez, ez dugu txuletarik jaterik a
1 Txoriak lo egiten duen gelan erretzea kaltegarria da.
izango astelehenera arte. 2 Eztia limoiarekin
hartzeak mesede egingo dio.
d
Ariketa librea. 3 Galletak jateari utzi beharko dio.
e
1 a) Garaiz gabiltza; hortaz, goazen Anartz bisitatzera.
4 Musika entzuteak animatu egingo du.
2 b) Jende gutxik eman du izena; horrenbestez, bertan
behera 5 Burua ferekatzea oso lasaigarria da txorientzat.
geratu da ikastaroa.
Zer egiteari utzi?
• tabakoa erretzeari
• alkohola edateari
• janari
koipetsua jateari 2. ariketa
• astebururo gaupasa egiteari
• telebista zoro moduan ikusteari
4. ariketa
3. ariketa
54

3 a) Hemen zarata handia dago; beraz, kanpoan hitz egingo
dugu. 4 a) Baimenik gabe hartu duzu; hortaz, itzuli bere lekura.

1. ariketa
a
1 Beltzak zuriak baino askoz hobeto gordetzen duelako berota-
suna. 2 Ile azpian daukan koipe geruza lodiari esker egiten dio aurre
hotzari. 3 Ez, eguzkiaren berotasunak kolore beltzari zuriari baino askoz
gehiago eragiten dio. 4 Ile beltza baleuka, nabarmenegi geratuko litzatekeelako hain
ingurune zurian.
Ariketa osagarria
Aukeratu, zure ustez, hartz zuria deskribatzeko balio izan dezaketen ezaugarriak, eta deskribatu hiruzpalau lerrotan. haragijalea
lasaia alferra belarjalea urduria langilea handia ilaje ilunekoa gozozalea txikia ilaje argikoa isila ikaragarria zuria zaratatsua
igerilari ona beltza astuna igerilari txarra astuna zikina
2. ariketa
a
1 Jakina da elefanteak itzelak direla... 2 Dena dela, ez da harritzekoa sei-hamar tona bitartean... 3 Elefantetxoek, esaterako,
jaiotzerakoan... 4 Bukatze aldera, ba al zenekien... b
Lehenengo paragrafoan adibide bat agertzen da (arrastoa: "esaterako"); beraz, ezin daiteke testu hasiera izan, adibidea zerbai-
ten adibide da beti-eta. Zerbait hori jakin behar lehenengo... Bigarren paragrafoa "dena dela" lokailuarekin hasten da. Lokailu
hori bi ideia kontrajartzeko erabiltzen da. Beraz, aurretik, beste paragrafo bat behar du. Hirugarren paragrafoan "Bukatze aldera"
agertzen zaigu. Horrek esan nahi du azken paragrafoa dela. Hortaz, testuak "Jakina da..." esamoldearekin hasi behar du. Lehen
paragrafoari beste ideia bat kontrajartzen zaio ("dena dela"). Atzetik, adibidea dator ("esaterako"). Eta, amaitzeko, "Bukatze
aldera..." c
antonimoak sinonimoak itzela txikitu bizialdi maiz inoiz ere ez gelditu gabe hazi ñimiñoa sarritan bizitza
gutxitan handitu etengabe heriotza galanta
Ariketa osagarria
Idatzi letraz testuan azaltzen diren zenbakiok. 20 60 70 80
3. ariketa
a
Ariketa librea. Adibidez: Koalak; Koala arazo iturri...
Erantzunak
b
1 Sarrera: koalen zenbait ezaugarri 2 Koalen gehiegizko populazioa 3 Koalak: turisten erakarle eta uhartearen hondatzaile 4
Arazoa nola konpondu 5 Bisitariak galtzeko beldurra
Ariketa osagarria
Adierazi honako baieztapen hauek egia (E) ala gezurra (G) diren. 1 Koala gehiegi dago Kanguru Uhartean. 2 Betidanik daude
koalak uharte horretan. 3 Koalek uhartearen hondamena saihesten laguntzen dute. 4 Turistei asko gustatzen zaizkie koalak. 5
Austriako gobernuan kezka eragin du arazoak.
4. ariketa
a
Arikea librea. b
Ariketa librea. Adibidez:
Ikerketa baten arabera, gatibu jaiotako izurdeek eta aske jaiotakoek hots desberdinak erabiltzen dituzte komunikatzeko. Izan ere,
gatibu jaiotzen direnek, beren hotsak garatu beharrean, zaintzaileek erabiltzen dituzten hotsak ikasten eta erabiltzen dituzte. c
Ariketa librea.
a
1 Mendizaleei ongietorria egiteko, izugarrizko jaialdia antolatu
zuten. 2 Larunbatean eguraldi on-ona egin zuenez, ibilaldi eder bat
egin genuen gurasoekin. 3 Hainbat ikaskide aurkeztuko dira Hizkuntza Eskolaren azterke-
ta deialdira. 4 Lehendakariaren hurrengo agerraldia datorren astelehenean
izango da, arratsaldeko lauretan. 5 Armstrong-ek orain arteko ihesaldirik luzeena egin zuen
Tourreko laugarren etapan. 6 Atzoko musika emanaldia zoragarria iruditu zitzaidan. Doinu
liluragarriak entzun genituen!
Ortografia
Puntazio ikurrak II
1 ahitu zizarea 2 aditu erakuslea 3 haran galdera partikula 4 aran bailara 5 hura eman aditzaren antonimoa 6 ura jakintsua 7 ahal
oinarrizko edaria 8 al ahaltasuna 9 har(tu) agortu 10 ar fruta
Ariketa osagarria
Aukeratu hitz egokia. 1 Aitonak, txikitan, gauero kontatzen zigun istorioren/historia-
ren bat, lotara joaten ginenean. 2 Zihur/ziur nago giltzak hementxe utzi ditudala! 3 Hamar hatzamar/atzamar eduki arren,
batzuk ez ditugu
ezertarako erabiltzen.
55
5. ariketa

Erantzunak
4 Antza denez, urrezko katea ohostu/ostu diote Petrari. 5 Gure hauzoan/auzoan bizi den atso zahartxo huraxe da
Filomena. 6 Hurrundu/urrundu suaren ingurutik, mesedez! 7 Zenbat horri/orri dauzka liburu horrek? 8 Soineko hau ihaz/iaz
jantzi nuen lehenengo bider.
6. ariketa a
1 Beste lekuetan ere txakurrak oinutsik ibiltzen dira: Liernik
Ingalaterran igaro zuen iazko uda... 2 Astarrak umea egingo du zu mugitzerako: Txema eta aita
sukaldean daude... 3 Nagusi askoren astoa goseak hil: Hamar laguneko talde ba-
tek...:
7. ariketa a
Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
1 Erantzun librea. 2 Ordena kronologikoan. 3 Pertsona nagusi baten biografia. 4 Denbora adierazleak: 1. paragrafoa: 1910ean. 2.
paragrafoa: ikasi ondoren. 3. paragrafoa: 1937an ezkondu eta, bi urte geroago; 1943an. 4. paragrafoa: 1948an; handik bi urtera;
urte hartan. ... d
• Nork bere bizitza idatziz kontatzeari autobiografia deritzo.
• Biografia norbaiten bizitzaren kontaera idatzia da.
Zeuk idatzi
Ariketa librea.

1. ariketa
a
1 Erantzun librea. 2 Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
1 d 2 c 3 e 4 a 5 b d
Ariketa librea. e
Igela, sitsa, azeria, astoa.
2. ariketa
a
1 a) Toxikotasun probak egiteko urtean 50.000 animalia erabiliko
dituzte gutxi gorabehera. GEZURRA. b) Toxikotasun probak egiteko urtean 500.000 animalia erabili-
ko dituzte gutxi gorabehera. EGIA. 2 a) Gai toxikoak erabiltzen denbora asko daramate; beraz, horien eraginei buruzko
informazioa dagoeneko eduki beharko genuke. EGIA.
b) Gai toxikoak aspalditik erabili direnez, horien eragina dagoeneko badakigu eta, ondorioz, berdin erabiltzen jarraitu beharko
genuke. GEZURRA.
3 a) Proben ondorioz, animalia asko hil egin daitezke. EGIA.
b) Proben ondorioz, animaliek konbultsioak, odoljarioak... izan
ditzakete, baina ez dira hiltzen. GEZURRA. b
Ariketa librea.
3. ariketa
a
X Gezurrezko istorioak izan ohi dira.
X Ahoz aho transmititzen dira. b
Ariketa librea. c
1 Krokodiloak estoldetara botatzen zituzten, tamainaz handitzen
zirenean, arazo bihurtzen zirelako.
2 Denborarekin, ikusmena galdu zuten, eta albino bihurtu ziren.
3 Erantzun librea. d
Ariketa librea.
Zeuk esan!
Gorotz hiltzailea
Alemaniako Paderbom zooko zaintzaileetako bat bere elefanteak gainera kaka eginda hil zen. Dirudienez, zaintzailea arduratuta
zegoen elefanteak azken egunetan ez zuelako ohi bezainbeste kaka egiten; eta bazekien, horren ondorioz, animalia hil egin
zitekeela.
Hori dela eta, zaintzaileak pikuak, aranak eta libragarriak eman zizkion elefanteari. Bat-batean, elefanteak libratzeko sekulako
gogoa sentitu, eta halaxe egin zuen. Zaintzailea, ordea, ezustean harrapatu zuen eta, gorozkien indarrak bultzatuta, lurrera erori,
eta buruarekin harri baten kontra jo zuen.
Poliziaren esanetan, zaintzailea konortea galduta zegoela, elefanteak haren gainean kaka egiten jarraitu zuen, eta zaintzailea
hantxe azpian itota hil zen. a
Ariketa librea. b
Erantzun librea.
EKOIZPENA (100. or.)

a
Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
Ariketa librea.

a
Hasiera: 1
Korapiloa: 2-5
Amaiera: 6 b
Gauzak geroko uzteak kaltea dakarrela irakatsi nahi zaigu alegia- ren bitartez. c
Ariketa librea.
56
4. ariketa
1. ariketa
1. ariketa

Erantzunak
9. Aisialdia
3. ariketa
a
1 b) Izekok goiz etorrarazi nau etxera. 2 a) Ohetik altxarazi zaituzte gurasoek. AURKEZPENA (102-105. or.)
3 a) Pailazoak umeei barre eragin die. 4 b) Irakasleek neskari egia esanarazi diote. 1. ariketa
a
Ariketa librea.
5 c) Txirrinaren zaratak andrea esnarazi du. b isildu / ibili / aldatu / bete / galdu / bildu / sortu / asmatu
b
Erantzun libreak.
a
1 Neskaren euritakoa berdea da.
2 Errepideko lanak zirela-eta, bide zaharretik etorri behar izan
dugu.
3 Esnea eta arrautzak behar badituzu, etxe ondoko okindegira
joan zaitezke.
4 Bizikleta eta motxila hartuta, Txinaraino heldu zen gure herri-
ko abenturazale bat.
R R R 5 Komuneko papera erostea
ahaztu zait.
A A A
6 Amamarengana joango naiz diru saritxoa eskatzera, gurasoek
L R D ez didate ezer emango-eta.
I R L
7 Ikasle alferrengandik alferkeria besterik ez da jasotzen.
B O A 8 Lagunek konfiantza osoa dute ni(re)gan.
S
b
1 Badakizu atzo zer menditaraino heldu ginen? Anbotoraino.
c
Ariketa librea. Adibidez:
2 Alde Zaharreko hainbat dendatan arropa polit-politak egoten
2 Mutikoari liburuak irribarre eragin dio.
dira.
3 Zuk oparitutako loreek ura behar dute, zimelduta daude-eta.
3 Harriak estropezu eragin dio mutil despistatuari 4 Ilunetan agertu zaizkion begi beldurgarriek ihes eragin diote
gazteari 4 Donibane bezperan, sutan erreko ditugu
etxeko traste zaharrak.
d
1 Infusio horrek lo eragingo dizu. c
2 Nire anaia neska horrekin joaten da autobusean.
2 Jertse lodia ipinarazi diot Txomini.
3 Senar-emazte haiei loteria tokatu zaie.
3 Batzuetan asperrarazi egiten nauzu!
4 Lagun honentzat oparitxo bat ekarri dut; beste harentzat,
berriz, ez.
5 Irakasle horrengandik laguntza handia jaso nuen.
4 Keak eztul eragin dio Agerri. 5 Lagunek gozotegira joanarazi naute. 6 Telebistak lo eragiten dio Begoñari. 7 Hormako erloju
zaharreko kukua isilarazi dut. 6 Andre harena zen atzo gauerdian lapurtutako autoa.
8 Errugbian jokarazi diote Margari. 7 Denda horretan
aurkitu ditugu behar genituen oinetakoak.
9 Hementxe itxaronarazi zidaten. d
Asteburua heltzen denean, zer egin jakin gabe izango zara asko-
10 Ez niri hori eginarazi/eragin!
tan. Ostiral, larunbat eta igandeak erabat monotonoak egingo zaizkizu, beti antzeko gauzak egiten badituzu. Orain, ordea, hainbat
hiri eta herritako udalek abian jarri dituzten programei
a
1 Ez duzue entzun esan duguna, ze hitz eta pitz aritu zarete.
esker, zure aisialdia eta asteburuak askoz ere dibertigarriagoak
2 Zineman lokartu egin naiz; izan ere, filma gogaikarria izan da.
izango dira. Hemen duzu programen inguruko informazioa:
3 Ez dio mutilari ezer esan, zeren lotsa ematen dio.
> Irailetik ekainera bitartean Gasteizen egiten den Gauekoak izeneko programan, 14 eta 30 urte bitarteko gazteek parte har
4 Zorua irristakor samar dago, ze oraintxe garbitu dute ataria. b
1 Haserre gaude zurekin, zeren/ze ez diguzu aste guztian deitu.
dezakete. Udalak hainbat elkarteren laguntzaz antolatzen ditu ekintzak, eta horiek ostiral eta larunbat gauetan egiten dira.
Haserre gaude zurekin; izan ere, ez diguzu aste guztian deitu. 2, 3 eta 4, berdin: ..., zeren/ze ...// ...; izan ere, ...
Aukera aproposa duzu aisialdia aprobetxatzeko: kontzertuak, tailerrak, eta beste mila gauza...
> Bilbo.Gaua Bilboko eta inguruko herrietako gazteei zuzenduta
a
1 a) Hori ez da horrela; guk, behintzat, ez dugu hori entzun.
dago, eta 16 eta 30 urte bitarteko gazteentzat da. Programa horrek denetarik eskaintzen dizu: kirola egin dezakezu, ikastaro- etan
parte hartu, dantzan ikasi, eta abar.
b) Lagunak erakusketara joatekotan dabiltza; gu, aldiz, etxean
geratuko gara. c) Neuk lagunduko dizut hau egiten; beraz, ez kezkatu. 2 a) Ezin dizut xehetasunik eman, ze isilik egoteko agindu
didate. > Donostiako udalaren ekimena da Gau:On programa, eta 16-30
b) Biharko, bukatuta egon behar du txostenak;
bestela, nagu- urte bitartekoei zuzenduta dago. Urtarriletik ekaina/era arte irau-
sia haserretu egingo da. ten du, eta ostiral eta
larunbatetan egiten dira ekintzak. Hor ere,
c) Azkenean, oporretara ez joatea erabaki dugu; Luis
eta Telma, denetarik dago: kirola, Internet, tailerrak...
berriz, autoa hartu eta Portugalera joan dira.
57
I G
A B A S I 2. ariketa
L
M L A A A
R
R R A A A
Z
Z
Z I IS ARAL Z
I Z Z
Z
A R A E T E B Z A A A
4. ariketa
5. ariketa

Erantzunak
3 a) Aurten hiru bider ikusi dut, gutxienez, txingorrak autoeta-
ko kristalak nola birrintzen zituen. b) Astia daukagu; hortaz, goazen kafetxo bat hartzera. c) Maitena ere hondartzara joateko
desiatzen ari da, denon
antzera. b
Ikasturte amaieran aztoratuta ibiltzen gara denok. Izan ere, gauza asko nahasten zaizkigu: nekea, oporrak heltzeko gogoa,
urduritasuna... Gainera/bestalde, sasoi honetan hasten dira beroak eta eguraldi ona. Beraz/hortaz, ezin eguzkia aipatu gabe utzi!
Ni eguzkiak tontotu egiten nau, zeren "ahaztu eskola!" esaten didala iruditzen zait, irteteko kalera ondo pasatzera. Hortaz/beraz,
ez da harritzekoa erdi zoratuta ibiltzea, ezta? Bestalde/gainera, jendea hondartzara joaten hasten da, eta nori ez dio horrek inbidia
apur bat ematen? Niri, behintzat, bai. Irakasleak, aspaldion, lau bider harrapatu nau, gutxienez, leiho- tik begira, eta hauxe esaten
dit beti: "Aisialdiaz gozatzen, ala?".

1. ariketa a
Erantzun libreak. b, c
LEHEN EGUNA. Bezperako ilusioaren eta urduritasunaren erruz... TARTEKO EGUNAK. Egunak aurrera joan ahala... AZKEN
EGUNA. Kaka zaharra! Zergatik da egunik politena... ITZULERA EGUNA. Gorroto dut agur esatea... d
1 Testuko protagonista, lehenengo egunean, urduri dago, apur
bat ikaratuta, ez du inor ezagutzen-eta. 2 Egunak aurrera doazen heinean, gero eta hobeto sentitzen da: lagunak egin ditu, eta
pozik dago taldearekin. Gurasoak ikusteko gogoa izan arren, pena ematen dio laster etxera itzuli beharrak. 3 Horrek esan nahi
du udalekua gero eta bereziagoa dela, gero eta hobea, ze, egunek aurrera egin ahala, gero eta sakonagoa da kideekin daukan
harremana. 4 Bai, ondo pasatu du zeren, lehenengo egunean urduri egon arren, segituan egiten ditu lagunak. Tarteko egunetan,
esate baterako, gauetan elkar ezin kontsolatuta bukatzen dutela dio, laster banandu egin behar izango dutela-eta. Azken egunean,
bestalde, kexatu egiten da, huraxe delako egunik politena. Itzulera egunean agur esatea gorroto duela dio eta, argazkia ateratzeko
unean, malkoek ihes egin diotela onartzen du. Beraz, argi dago ondo pasatu duela. e
1 a) Lo gutxi eginda azaldu dira, aurreko eguneko ilusioaren eta
nerbioen eraginez. 2 b) Gurasoek dena jateko gomendatzen diete gazteei; hau da,
ganoraz jateko. 3 b) Lehen egunean nahiko lan izan dute lur hartzen, ez dutelako elkar ezagutzen, ohatzea aukeratu behar
dutelako, taldeak egin behar dituztelako... 4 a) Protagonistak ez daki zer nahi duen, ze gurasoak ikusteko gogoa dauka, baina
lagunengandik banandu beharrak pena ematen dio. 5 b) Azken gauean ez dute ia lorik egin, gaua esna igarotzen
saiatu direlako. f
1 ohatzea 3 kalejira 5 aterpetxea 7 maletatzarra 9 eskumuturrekoa
g
1 a) Erabateko ezetza.
2 b) Bertso bikaina. 3 a) Benetako egia.
4 a) Gezur galanta. h
Ariketa librea.
2. ariketa
a
2 Ekainaren 3an da bertso saioa.
3 Ekainaren 8an da familia bazkaria. 4 Ekainaren 13an joango gara erakusketara.
5 Ekainaren 18an hasiko da zinema bilera. 6 Xn, 2008ko ekainaren 21ean.
7 Ekainaren 23an da makrobiotikari buruzko hitzaldia. 8 Ekainaren 25etik 27ra da spinning ikastaroa.
9 Ekainaren 29an da Juliaren urtebetetzea.
10 Xn, 2008ko ekainaren 30ean.
Ariketa osagarria
Bete hutsuneak, noiz? galderari erantzunez. 1 Ni jaio nintzen...
2 Ikasturtea hasi genuen... 3 Oporrak hartuko ditut...
4 Nire ondokoak urteak betetzen ditu...
5 Gure irakaslearen urtebetetze eguna da... 6 Herriko jaiak hasten dira...
7 Zaharrak izango gara....
a
Erantzun libreak. b
1 Izenburua jarri. 2 Osagaien zerrenda egin.
3 Prestatzeko modua azaldu. c
1 Hasteko, nahasi ontzi batean...
2 Atzetik, erantsi arrautzak... 3 Dena nahasitakoan, bota orea...
4 Amaitzeko, egosi labean...
d
Ariketa librea.
58
3. ariketa
2 4
1 3

Erantzunak
4. ariketa
d
Ariketa librea..
a
1 Zazpi eta erdiak.
e
• Gizon bat, surf egiten ari zela, olatu baten gainean zihoalako- an, balea baten gainean zihoan berez. 2 Zortziak eta hogeita
hemezortzi/bederatziak hogeita bi gutxi(ago). 3 Hamaikak eta laurden. 4 Laurak laurden gutxi(ago).
• Antzekotasuna: biak direla adineko gizonak. Desberdintasuna: bata zeruan zebilela, eta bestea itsasoan.
5 Seiak eta hamar.
• Erantzun librea.
6 Hamabiak eta hogeita hiru.
f
Ariketa librea.
7 Ordu bata. 8 Bostak eta berrogeita bederatzi/seiak hamaika gutxi(ago). 9 Hamarrak hogeita bost gutxi(ago).
a
Ariketa librea. b
1 Eguerdiko ordu bata da.
b
Lagun bati inbidia nola eman jakin dezagun, aholku
batzuk eman 2 Gaur, bostak laurden gutxi(ago)tan, pilota entrenamendua
nahi izan ditu. du Alik. 3 Arratsaldeko sei eta erdietan
hitzordua duzu lagunekin. 4 Larunbatean, zortziak eta laurdenetan, artisautza azokara
joan nintzen gurasoekin. 5 Egunero zortziak eta hamarrean hartzen dut autobusa, esko-
lara joateko.
c
"Ez zaio itxura txarrik ikusten.": itxura ona daukala esan nahi du, ona ematen duela. "Gatozen harira.": gatozen geurera,
dagokigunera, adarretatik urrundu gabe. "Eman dezagun... Mallorcan gaudela.": pentsa dezagun Mallor- can gaudela.
Ariketa osagarria
Berridatzi esaldiak orduak zenbaki bidez adieraziz.
"Galdera merkea ematen du.": galdera eskasa, erraza dirudi. Ariketa librea.
1 Laurak eta laurdenetan noa medikuarenera. 2 Atzo zortziak hogeita bost gutxitan deitu nizun. 3 Hiruretatik zortzi eta erdietara
dago irekita turismo bulegoa. 4 Zazpiak laurden gutxitarako hementxe izango naiz.
Zeuk esan!
a
Ariketa librea.
a
1 Beti daukalako zerbait egiteko: edo etxeko lanak egin, edo
EKOIZPENA (112. or.)

ikasi, edo anaia txikia zaindu. 2 Aisialdian, herriak ezagutzen ditu. 3 Ikusi nahi dituen gauzen araberako ordutegia prestatzeko
eta
a
Ariketa librea. egin nahi lituzkeen ekintzak apuntatzeko.
b
Ariketa librea. 4 Ez da bere buruarekin haserretzen;
lasai hartzen ditu gauzak, eta hurrengoan ikusteko uzten ditu. "Ezin bada, ezin da..." dio.
JAKINGAIAK (113. or.) Zeuk idatzi

Ariketa librea.
a
Erantzun librea. b
Ariketa librea.
b
Bataioan, inaugurazioetan, bedeinkazioetan...

c
Erantzun librea. d
Ariketa librea.
a
Ariketa librea. b
Ariketa librea. c
Aitonaren adina
Zer gertatu zaio gizonari?
Zergatik?
Zer gertatu zaio txakurrari?
Nola daude biak?
2. ariketa
59
3. ariketa
5. ariketa
1. ariketa
1. ariketa
1. ariketa
72 urte
Parapentean zebilela, haizearen eraginez kontrola galduta, eraikin batzuen kontra jotzeko arriskua ikusi du, eta salto egin du,
salbatzeko. Kontrola galdu duelako, eta eraikin batzuen kontra zihoalako.
Txakurra jabearekin ari zen parapentean, eta hark ere salto egin behar izan du.
Ondo daude.

Ahozkoa Ebaluaztzeko Irizpideak

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Ahozkoa Ebaluaztzeko Irizpideak

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

DBH 4

Ikaslearen liburuko ariketen erantzunak

Ikaslearen liburuko ariketen

AURKEZPENA (6-9. or.)

IRAKURMENA eta IDAZMENA (10-13. or.)

ENTZUMENA eta MINTZAMENA (14-15. or.)

EKOIZPENA (16. or.)

JAKINGAIAK (17. or.)

AURKEZPENA (18-21. or.)

IRAKURMENA eta IDAZMENA (22-25. or.)

ENTZUMENA eta MINTZAMENA (26-27. or.)

EKOIZPENA (28. or.)

LITERATURA (29. or.)

IRAKURMENA eta IDAZMENA (34-37. or.)

ENTZUMENA eta MINTZAMENA (38-39. or.)

AURKEZPENA (42-45. or.) itxaroten

JAKINGAIAK (41. or.)

ENTZUMENA eta MINTZAMENA (50-51. or.)

EKOIZPENA (52. or.)

IRAKURMENA eta IDAZMENA (58-61. or.)

ENTZUMENA eta MINTZAMENA (62-63. or.)

ENTZUMENA eta MINTZAMENA (74-75. or.)

EKOIZPENA (76. or.)

LITERATURA (77. or.)

7. Zientzia eta teknologia

ENTZUMENA eta MINTZAMENA (86-87. or.)

SPACESHIPONE (SSO) ONTZIAREN HEGALDIA

JAKINGAIAK (89. or.)

askoz hobeak dira. AURKEZPENA

IRAKURMENA eta IDAZMENA (94-97. or.)

ENTZUMENA eta MINTZAMENA (98-99. or.)

EKOIZPENA (100. or.)

LITERATURA (101. or.)

IRAKURMENA eta IDAZMENA (106-109. or.)

EKOIZPENA (112. or.)

JAKINGAIAK (113. or.) Zeuk idatzi

ENTZUMENA eta MINTZAMENA (110-111. or.)

Anda mungkin juga menyukai