Anda di halaman 1dari 10

TEMA 2: EL SURGIMIENTO DE LA

DEMOCRACIA EN ESPAÑA: ETAPAS,


CONTINUIDADES Y RUPTURAS

SISTEMA POLÍTIC ESPANYOL (34973)


Curs 2017-2018. Grup PB
Professor: Dr. J. Javier Cuenca Cervera

1
PROGRAMA Prof. Javier Cuenca
UNITAT TEMÀTICA 2: EVOLUCIÓ
UNITAT TEMÀTICA 1: INTRODUCCIÓ
HISTÒRICA
METODOLÒGICA
•T2: El sorgiment de la democràcia
•T1: El concepte de sistema polític
a Espanya
•T3: La transició política

UNITAT TEMÀTICA 3:
ASPECTES INSTITUCIONALS

T4: La monarquia
T5: Sistema institucional
T6: Corts Generals
•T7: Govern i Administració a Espanya
• T8: èlits polítiques en l’Espanya multinivell
•T9: EL Poder Judicial i el Tribunal Constitucional
•T10: l’Estat Autonòmic
OBJETIVOS DEL TEMA
Disponer de una perspectiva histórica, global y de
conjunto sobre el sistema político español

1. Fijar con precisión las principales etapas de la historia


reciente FASES:
1. 1939-1945: totalitaria
2. 1945-1950: nacional-catolicismo
3. 1950-19: autoritario (tecnócratas del Opus)

2. Identificar las líneas de fractura (“cleavages”) que


caracterizan la dinámica política en España

3. Conocer el periodo franquista: sus cambios


estructurales y evolución política
diferencias entre la 2 república y la transición:
1- clase media
2- dimensión internacional
3. ¿economía?

3
UNA PERSPECTIVA HISTÓRICA DE LA POLÍTICA ESPAÑOLA
LA PERIODIFICACIÓN: ETAPAS POLÍTICAS Y EPISODIOS
DISRUPTIVOS

 LA RESTAURACIÓN (1875-1931): “LIBERALISMO SIN


DEMOCRACIA” Alfonso 12-13; turnismo

 LA II REPÚBLICA (1931-1936/1939): “DEMOCRACIA


INESTABLE Y POLARIZADA” factor sistema electoral: favorece coaliciones;
polarización

 EL RÉGIMEN DE
FRANCO (1939-1975):
“TOTALITARISMO Y AUTORITARISMO”

 LA TRANSICIÓN POLÍTICA (1975-1982): “RUPTURA


PACTADA” Y “CONSOLIDACIÓN DEMOCRÁTICA”

4
fracturas sociales mal resueltas,
que afectan al escenario político

LOS FACTORES DIVISIVOS, LOS «CLEAVAGES»


1. CONFLICTOS CENTRO PERIFERIA E IDENTIDADES
NACIONALES
 La «cuestión territorial». Finales del siglo XIX: «1898» y el
marco de oportunidad. País Vasco y Catalunya

2. CONFLICTOS ALREDEDOR DE LA RELIGION


 La «cuestión religiosa». El papel de la Iglesia en la construcción
de la identidad nacional española. La enseñanza. Clericalismo y
anticlericalismo

3. CONFLICTOS SOCIOECONÓMICOS
 La «cuestión social». La integración de la clase trabajadora.
«Nuevas» y «viejas clases medias». La «reforma agraria»

4. CONFLICTOS SOBRE LA FORMA DE GOBIERNO


El siglo y medio de «espiral fatídica»: de 1808 a 1936
5
CLEAVAGE NACIONAL“STATE BUILDING”: ¿FRACASO?
 PROCESO HISTÓRICO DE CONSTRUCCIÓN ESTATAL
 DIVERSIDAD CULTURAL Y LINGÜÍSTICA
 CLAVE: EL FRACASO EN LA CENTRALIZACIÓN EN EL S. XIX
 DIVERSAS “RECONQUISTAS”:
 GALICIA, CASTILLA Y LEÓN, CORONA DE ARAGÓN: “OLAS”
 DIFERENTES TRADICIONES POLÍTICAS
 CASTILLA: MAYOR CENTRALIZACIÓN
 ARAGÓN: AUTORIDAD LIMITADA, “CUASI CONFEDERAL”
 NAVARRA: “PACTO CON LA CORONA” Y FUEROS
 GUERRAS CIVILES
 GUERRAS CARLISTAS: 1833, 1840, 1876
 LA II REPÚBLICA Y LA GUERRA CIVIL: «ideologías excluyentes»,
extremismo ideológico y «partidos semileales»

EL “SER DE ESPAÑA”: ¿NACIÓN O ESTADO PLURINACIONAL?


«España fue mucho antes Estado que nación» (Cazorla, 1991)
6
EL RÉGIMEN DE FRANCO: RASGOS
 AUTORITARIO
 DEL TOTALITARISMO FALANGISTA AL
AUTORITARISMO (LINZ)

 CORPORATIVISTA
 “ENCAPSULAMIENTO” DEL CONFLICTO SOCIAL A
TRAVÉS DEL SINDICALISMO OBLIGATORIO

 CONFESIONAL
 CONSERVADOR EN LO ECONÓMICO Y LO SOCIAL
 NACIONALISTA (ESPAÑOLISTA): nacionalcatolicismo

SIGNOS DE CAMBIO BAJO LA APARIENCIA AUTORITARIA


 CAMBIO ECONÓMICO
 TÍMIDA APERTURA POLÍTICA 7
EL RÉGIMEN DE FRANCO: HITOS INTERNOS
 EL “QUINDENIO NEGRO”
 1939-1956

 EL CONFLICTO ESTUDIANTIL DE 1956


 primeras huelgas y los hijos de los vencedores
inmigración (remesas)

 PLAN ESTABILIZACIÓN 1959: “DESARROLLISMO”


bajos salarios
turismo
devaluación

 La emigración: interna y externa


 Un régimen remozado: «tecnócratas» y “Opus Dei”
 Un Estado de “Derecho Administrativo”
 “INSTITUCIONALIZACIÓN DEL RÉGIMEN”
 LOE, Sucesión, LRJAE. Sucesor, el “desarrollo político” y democracia
“orgánica”
 CONFLICTOS LABORALES DE LOS SETENTA
El contexto internacional 8
EL FRANQUISMO: CAMBIOS ESTRUCTURALES
 CAMBIOS DE LAS «BASES DEMOGRÁFICAS»
 Fecundidad, mortalidad y migraciones: la «segunda transición
demográfica». Estrategias vitales de índole no familiar

 CAMBIOS ECONÓMICOS Y EN EL MERCADO DE TRABAJO


 De una economía protegida y poco competitiva a la apertura
progresiva
 La incorporación de la mujer. Rasgos endémicos: tasa de ocupación
más baja y tasa de paro más elevada. Las «migraciones interiores»

 Inicios modestos del «ESTADO DEL BIENESTAR»


 La «tradición corporativa» y el peso de las cotizaciones

 LA «SECULARIZACIÓN PROGRESIVA»
 Concilio Vaticano II y el «catolicismo nominal»: la pérdida de
influencia de la Iglesia Católica
9
EL RÉGIMEN DE FRANCO: LA “GRAN COALICIÓN”
1. CATOLICISMO POLÍTICO
 CEDA, Acción Popular y la DRV, ACNP
2. TRADICIONALISMO CARLISTA
 Con apoyos elevados en Navarra, País Vasco y Catalunya
3. CONSERVADURISMO MONÁRQUICO
Renovación Española y los militares

4. FASCISMO
 JONS (Ramiro Ledesma y Onésimo Redondo)
 Falange (José Antonio Primo de Rivera)
5. CONSERVADURISMO REPUBLICANO
 La Lliga Regionalista

Las “familias institucionalizadas”: el pluralismo limitado de


LINZ y AMANDO DE MIGUEL, CARR y FUSI. 1969: Gobierno “monocolor”
10

Anda mungkin juga menyukai