D

ASA
R-D
ASA
RKOMU
NIK
ASIB
ISNI
S

OL
EHK
ELOMP
OK4

D
INAPAULINA (1506205116)
NIKOMA NGC
I TR
ADEWI (
1607521043)
NIP
U TUTRIUTAMININGS
IH (
1607521160)

F
AKU
LTA
SEK
ONOMID
ANB
ISNI
S

U
NIVE
RSI
TASU
DAYA
NA

2018
HA
MBA
TANK
OMU
NIK
ASI

U
ntu
kbe
rko
mun
ika
sis
eca
rae
fek
tift
ida
kla
hcu
kupd
eng
anme
mah
amif
akt
or-
fak
tory
ang
me
mpe
nga
ruh
ief
ekt
ivi
task
omu
nik
asi
,te
tap
iju
gad
ise
rta
ide
nga
npe
mah
ama
nme
nge
nai
hamb
ata
n-
h
amb
ata
nny
a.Ha
mba
tank
omu
nik
asib
isat
erj
adid
ian
tar
ain
div
idu(
ant
arma
nus
ia)ma
upu
ndid
ala
m
o
rga
nis
asi
.

1.
1Ha
mba
tanK
omu
nik
asi
Ant
arma
nus
ia

Ha
mba
tank
omu
nik
asi
ant
arma
nus
iab
isab
eru
pa:

1 P
erb
eda
anp
ers
eps
ida
nba
has
a

P
ers
eps
ime
rup
aka
nin
ter
pre
tas
ipr
iba
dia
tass
esu
atuh
al.d
efi
ni
sis
eso
ran
gme
nge
nais
uat
u
k
atamu
ngk
inb
erb
edad
eng
ano
ran
gla
in.

2 P
end
eng
ara
nya
ngb
uru
k

Wa
lau
puns
uda
hme
nge
tah
uic
arame
nde
nga
rya
ngb
aik
,te
rny
atame
nja
dip
end
eng
ary
ang
b
aikt
ida
kla
hmu
dah
.Da
lamk
ead
aanme
lamu
nat
aul
el
ahme
mik
irk
anma
sal
ahl
ai
n.s
ese
ora
ng
c
end
eru
ngk
ehi
l
ang
anmi
natme
nde
nga
rny
a.

3 Ga
ngg
uane
mos
ion
al

D
ala
mke
ada
ank
ece
wa,ma
rah
,se
dih
,at
aut
aku
t,s
ese
ora
nga
kanme
ras
ake
sul
i
tans
aat
me
nyu
sunp
esa
nat
aume
ner
imap
esa
nde
nga
nba
ik.S
eca
rap
rak
tis
,ti
dakmu
ngk
inme
ngh
ind
ari
k
omu
nik
asis
eda
nga
dad
ala
mke
ada
ane
mos
i.K
esa
lah
pah
ams
eri
ngt
erj
adia
kib
atg
ang
gua
n
e
mos
ion
al.

1.
2Ha
mba
tank
omu
nik
asi
dal
amo
rga
nis
asi

K
omu
nik
asid
ala
mor
gan
isa
sis
eri
ngt
erg
ang
guk
are
nama
ter
iny
ale
bihr
umi
t,j
uml
ahn
ya
b
any
ak,d
ank
ont
rov
ers
ial
.Ha
mba
tank
omu
nik
asi
dal
amo
rga
nis
asi
:

 k
ele
bih
anb
eba
nin
for
mas
ida
npe
sany
angb
ers
ain
g
 P
erk
emb
ang
ant
ekn
olo
git
ela
hme
nye
bab
kanj
uml
ahp
esa
nda
lams
uat
uor
gan
isa
sime
nin
gka
t
t
aja
mhi
ngg
ake
cep
ata
nya
ngs
ema
kint
ing
gi.

 P
eny
ari
nga
nya
ngt
ida
kte
pat

k
eti
kame
ner
usk
ans
uat
upe
sank
epa
dao
ran
gla
ind
ida
lamo
rga
nis
asi
,bi
asa
nyat
erj
adi
p
eny
ari
nga
nya
ngd
il
aku
kand
eng
anme
mot
onga
taume
nyi
ngk
atp
esa
n.P
esa
nda
lamo
rga
nis
asi
d
iki
ri
mme
lal
uib
erb
aga
isa
rin
gan
.

 I
kli
mko
mun
ika
sit
ert
utu
pat
aut
ida
kme
mad
ai
P
ert
uku
rani
nfo
rma
siy
angb
eba
sda
nte
rbu
kame
rup
aka
nsa
lahs
atuc
irik
omu
nik
asiy
ange
fek
tif
.
I
kli
mbe
rko
mun
ika
sis
ang
att
erk
aitd
eng
ang
ayama
naj
eme
n.Ga
yama
naj
eme
nte
rtu
tupc
end
eru
ng
me
ngh
amb
atp
ert
uku
rani
nfo
rma
si.D
emi
ki
npu
las
alu
rany
angt
erl
al
uba
nya
kbi
same
ngu
bahp
esa
n
k
eti
kab
erg
era
kve
rti
cal
ata
uho
ris
ont
ald
ala
mse
bua
hor
gan
isa
si.

Ha
mba
tank
omu
nik
asip
adad
asa
rny
ate
rdi
ria
tast
uju
h ma
camg
ang
gua
nda
nri
nta
nga
n
(C
ang
ara
,2004:
131)
,ya
itu
:
a Ga
ngg
uanTe
kni
s,mi
sal
nyag
ang
gua
npa
das
tas
iunr
adi
o,j
ari
nga
nte
lep
on,k
eru
sak
anp
ada
a
latk
omu
nik
asi
.
b Ga
ngg
uans
ema
nti
kme
rup
aka
nga
ngg
uany
angd
ise
bab
kank
are
nak
esa
lah
anp
adab
aha
sa
y
angd
igu
nak
an.Mi
sal
nya
,pe
ngg
una
anb
aha
say
angb
erb
eda
,da
npe
ngg
una
ans
tru
ktu
r
b
aha
say
angt
ida
kse
bag
aima
name
sti
nya
.
c Ga
ngg
uanP
sik
olo
gisme
rup
aka
nri
nta
nga
nya
ngt
erj
adik
are
naa
dan
yap
ers
oal
and
ala
mdi
ri
i
ndi
vi
du.
Mis
aln
yar
asac
uri
ga,s
itu
asi
ber
duk
ada
nla
in-
lai
n
d R
int
ang
anf
isi
kat
auo
rga
nikme
rup
aka
nri
nta
nga
nka
ren
ale
takg
eog
raf
is.Mi
sal
nyaj
ara
k
y
angj
auhs
ehi
ngg
asu
li
tdi
cap
aia
latt
ran
spo
rta
sid
ank
omu
nik
asi
e R
int
ang
ans
tat
usme
rup
aka
nri
nta
nga
nya
ngt
erj
adik
are
naa
dan
yap
erb
eda
ans
tat
uss
osi
al
d
ans
eni
ori
tas
.Mi
sal
nyaa
nta
rar
ajad
eng
anr
aky
at,a
nta
raa
tas
and
anb
awa
han
.
f R
int
ang
ank
era
ngk
abe
rpi
ki
rme
rup
aka
nri
nta
nga
nya
ngt
erj
adik
are
naa
dan
yap
erb
eda
an
p
olap
ike
r.P
erb
eda
anp
olap
ike
rdi
seb
abk
ank
are
nap
eng
ala
mand
anl
ata
rbe
lak
angp
end
idi
kan
y
angb
erb
eda
.
g R
int
ang
anb
uda
yame
rup
aka
nri
nta
nga
nya
ngd
ise
bab
kano
lehp
erb
eda
ann
orma
,ke
bia
saa
n,
d
ann
il
ai
-ni
l
aiy
angd
ian
ut.
C
ARAME
NGA
TAS
IHA
MBA
TAND
ANME
MPE
RBA
IKIK
OMU
NIK
ASI

C
arame
nga
tas
iha
mba
tand
anme
mpe
rba
ikik
omu
nik
asia
garme
nja
die
fek
tif(
Bov
eed
an
Th
il
l,
2003:
22)a
dal
ah:
a Me
mel
i
har
aik
li
mko
mun
ika
sit
erb
uka
I
kli
mko
mun
ika
sime
rup
aka
nca
mpu
rand
arin
il
ai
,tr
adi
si
,da
mke
bia
saa
n.K
omu
nik
asit
erb
uka
a
kanme
ndo
ron
gke
ter
ust
era
nga
nda
mke
juj
ura
nse
rtame
mpe
rmu
dahu
mpa
nba
li
k
b B
ert
eka
tme
meg
angt
egu
het
ikab
erk
omu
nik
asi
E
tik
ame
rup
aka
npr
ins
ip-
pri
nsi
pya
ngme
nga
turs
eso
ran
gun
tukb
ers
ika
pat
aume
mba
wad
iri
.
K
omu
nik
asie
tist
erma
suks
emu
ain
for
mas
iya
ngr
ele
van
,be
nard
ala
mse
gal
ase
gid
ant
ida
k
me
mpe
rda
yak
ano
ran
gla
ind
eng
anc
araa
pap
un.P
erb
eda
ann
il
ai
-ni
l
aiy
angd
ian
utb
isa
me
nye
bak
ant
erj
adi
nyad
il
emae
tik
a.Mi
sal
nyame
ngu
ngk
apk
ana
taume
rah
asi
aka
nke
cur
ang
an
y
angd
il
aku
kano
rga
nis
asi
.
c Me
mah
ami
kes
uli
tank
omu
nik
asi
ant
arb
uda
ya
Ma
jun
yap
erk
emb
ang
ant
ekn
olo
gid
ani
nfo
rma
sit
ela
hme
nye
bab
kant
erj
adi
nyai
nte
rak
si
a
nta
rbu
day
a.,b
aikd
ala
mli
ngk
upr
egi
ona
l,
nas
ion
al,
mau
puni
nte
rna
sio
nal
.La
tarb
ela
kan
g,
p
eng
eta
hua
n,k
epr
iba
dia
n,d
anp
ers
eps
ian
tar
bud
ayaa
kanme
mba
ntume
nga
tas
iha
mba
tan
k
omu
nik
asi
yan
gte
rja
dik
are
nap
erb
rda
anb
uda
ya.
d Me
ngg
una
kanp
end
eka
tanb
erk
omu
nik
asi
yan
gbe
rpu
satp
adap
ene
rima
Me
ngg
una
kanp
end
eka
tany
angb
erp
usa
tpa
dap
ene
rimab
era
rtit
eta
pme
ngi
nga
t
p
ene
rimak
eti
kas
eda
ngb
erk
omu
nik
asi
.Si
kapy
ange
mpa
ti,p
edu
lib
isame
nja
dik
unc
i
k
ebe
rha
sil
and
ala
mbe
rko
mun
ika
si.
e Me
ngg
una
kant
ekn
olo
gis
eca
rab
ija
ksa
nad
anb
ert
ang
gun
gja
wabu
ntu
kme
mpe
rol
ehd
an
me
mba
gii
nfo
rma
si
Te
kno
log
ida
patd
ipe
rgu
nak
anu
ntu
kme
nyu
sun
,me
rev
isi
danme
ndi
str
ibu
sik
anp
esa
n.
P
eng
gun
aany
angb
ija
ksa
nad
anb
ert
ang
gun
gja
waba
kan me
ndo
ron
gte
rci
pta
nya
k
omu
nik
asi
yan
gef
ekt
if.
f Me
nci
pta
kand
anme
mpr
ose
spe
sans
eca
rae
fek
tifd
ane
fis
ien
.Ha
lit
uda
patd
il
aku
kand
eng
an
 c
ara:
 Me
mah
ami
pes
and
eng
anp
ene
rima
 Me
nye
sua
ika
npe
sand
eng
anp
ene
rima
 Me
nge
mba
ngk
and
anme
nhu
bun
gka
nga
gas
an
 Me
ngu
ran
gij
uml
ahp
esa
n

E
TIK
ADA
LAMB
ERK
OMU
NIK
ASI
Or
gan
isa
sib
ias
any
ame
mil
i
kik
odee
tiku
ntu
kme
nga
turd
anme
nja
gah
ubu
nga
nan
ggo
tan
ya.
mi
sal
nyak
odee
tika
kun
tan
,do
kte
r,p
eng
aca
ra,a
sos
ias
ida
gan
gda
nla
in-
lai
n.

E
tik
abi
sni
sme
nca
kups
emu
ain
for
mas
iya
ngr
ele
van
,be
narme
nur
uts
emu
ase
nse
,da
n
i
nfo
rma
siy
angt
ida
kme
mpe
rda
ya(
Bov
eed
snTh
ail
l
.2003:
24)
.Et
ikab
isn
isa
dal
ahk
iatd
and
isp
li
n
u
ntu
kme
ner
apk
anp
rin
sip
-pr
ins
ipe
tik
ada
lamk
aji
and
anme
nga
tas
ima
sal
ah-
mas
ala
hya
ngr
umi
t
d
ala
mdu
niab
isn
is(
Ri
ndj
in,
2004:
5).
Keg
iat
anb
isn
ist
ida
kse
lal
ube
rsi
hda
riu
nsu
rke
jah
ata
n.

C
ont
ohma
sal
ah-
mas
ala
hya
ngb
erk
ait
and
eng
anp
eri
l
akue
tiky
angs
eri
ngmu
ncu
lda
lamk
egi
ata
n
b
isn
isa
dal
ah:

*Me
ner
imaa
taume
nawa
rka
nko
mis
i

*Me
ncu
rid
ari
per
usa
haa
n

*Me
mbe
rhe
nti
kank
ary
awa
nta
npap
emb
eri
tah
uan

*Me
mbo
cor
kani
nfo
rma
sia
taur
aha
siap
eru
sah
aan

*
Memb
ang
unp
eru
sah
aand
ala
mpe
rus
aha
an

*
Mel
aku
kanp
eni
pua
nda
npe
mal
sua
n

j
adit
uju
and
arie
tik
abi
sni
sad
ala
hme
ngg
ung
ahk
esa
dar
anp
eri
l
akub
isn
isu
ntu
kme
nja
lan
kanb
isn
is
d
enh
snb
aikd
rmi
men
jag
are
put
asi
per
usa
haa
n.

E
tik
ame
man
ink
anp
era
nanp
ent
ingd
ala
mko
mun
ika
sib
isn
is.B
aha
sat
erd
iria
task
ata
-ka
ta
y
angme
nga
ndu
ngn
il
ai
.Da
lamb
erk
omu
nik
asih
end
akn
yad
ihi
nda
rib
aha
say
angma
nip
ula
si,d
esk
rimi
a
tif
,at
aub
erl
ebi
han
.me
nga
tak
ans
esu
atud
eng
anc
arat
ert
ent
ume
mun
gki
nka
nse
seo
ran
gun
tuk
me
men
gar
uhi
ata
ume
ngu
bahp
eri
l
akuo
ran
gla
in.

P
ROS
ESME
NDE
NGA
RKA
NDITE
MPA
TKE
RJA
K
ete
ramp
il
anme
nde
nga
rka
nsa
nga
tpe
nti
ngb
agik
esu
kse
sank
ari
er,e
fek
tif
ita
sor
gan
isa
si,
d
ank
epu
asa
nka
rya
wan(
pek
erj
a).

Me
nde
nga
rka
nte
rut
amap
ent
ingd
ala
mdu
niak
erj
aka
ren
aki
tame
ngh
abi
ska
nbe
git
uba
nya
k
wa
ktuu
ntu
kme
lak
uka
nny
a.K
eba
nya
kank
ary
awa
nme
ngh
abi
ska
n30s
amp
ai45p
ers
enwa
ktu
k
omu
nik
asime
rek
aun
tukme
nde
nga
rka
n,s
eda
ngk
ane
kse
kut
ifme
ngh
abi
ska
n60s
amp
ai70
p
ese
nwa
ktuk
omu
nik
asi
mer
ekau
ntu
kme
nde
nga
rka
n.

K
ebi
asa
anMe
nde
nga
rka
nya
ngB
uru
k

P
arap
aka
rme
nga
tak
anb
ahwak
itame
den
gar
kanh
any
apa
dat
ing
kate
fis
ien
si25p
ers
en.
D
eng
ank
atal
ai
n,k
itame
nga
bai
kan
,me
lup
aka
nme
ndi
sto
rsi
,at
aus
ala
hme
mah
ami75p
ers
en
p
sany
angk
itad
eng
ar.

K
ebi
asa
anme
nde
nga
rya
ngb
uru
kmu
ngk
ind
ise
bab
kano
lehb
ebe
rap
afa
kto
rya
ituk
ura
ngn
ya
p
ela
tih
anme
rup
aka
nsa
lahs
atua
las
anp
ent
ing
.Ki
taa
dal
ahp
end
eng
ary
ang
tid
ake
fis
ienk
are
na
k
ura
ngn
yal
ati
han
,su
aray
angme
ngg
ang
gu,k
ela
mba
tanp
emb
ica
ra,d
anme
lamu
n.

J
eni
sMe
nde
nga
rka
ndi
Temp
atK
erj
a

 Me
nde
nga
rka
nat
asa
n,me
li
put
ime
nde
nga
rka
nin
str
uks
i,
pen
uga
sand
anp
enj
ela
san
p
ros
edu
rke
rja
.

 Me
nde
nga
rka
nka
rya
wan
,or
gan
isa
siy
angme
nde
nga
rka
nka
rya
wanme
mpe
rol
ehma
nfa
at
d
ari
idek
ary
awa
n,me
ndo
ron
gkr
eat
ivi
tas
,da
nme
mba
ngu
nko
mit
men
.

 Me
nde
gar
kanp
ela
ngg
an,o
rga
nis
asiy
ang me
nde
nga
rka
npe
lan
gga
n me
nin
gka
tka
n
p
enj
ual
and
anp
rof
ita
bil
i
tas
.

A
.PR
OSE
SME
NDE
GAR
KAND
ANK
END
ALA
-KE
NDA
LANYA

P
ros
esme
nde
nga
rka
nme
ipu
tie
mpa
tel
eme
n,y
ait
upe
rse
psi
,in
ter
pre
tas
i,e
val
uas
i,d
an
t
ind
aka
n(a
ksi
).K
end
ala
-ke
nda
lad
apa
tme
ngh
ala
ngip
ros
esme
nde
nga
rka
n.K
end
ala
-ke
nda
lai
ni
d
apa
tse
car
ame
nta
lat
auf
isi
k.
  P
ers
eps
i.

P
ros
esme
nde
nga
rka
ndi
mul
aik
eti
kaa
ndame
nde
nga
rsu
arad
anb
erk
ons
ent
ras
ipa
dan
ya.
A
ndaa
kant
ers
ete
mke
tik
aan
dame
ras
aba
hwap
esa
nte
rse
butp
ent
ing
,te
rta
rikp
ada
t
opi
kny
a,a
taus
eda
ngd
ala
msu
asa
nai
ngi
nme
nde
nga
rka
n.P
ers
eps
ibe
rku
ran
gka
ren
a
p
end
eng
ara
nya
ngs
emp
urn
a,l
i
ngk
nga
nya
ngb
isi
ng,t
ida
kme
mpe
rha
tik
an,d
anb
erp
ura
-pu
ra
me
nde
nga
rka
n(p
seu
dol
i
ste
nin
g).P
seu
dol
i
ste
nin
gte
rja
dik
eti
kap
end
eng
ar“
ber
pur
a-p
ura
”
me
nde
nga
rka
n.Me
rek
ake
li
hat
ann
yame
nde
nga
rka
n,t
eta
pip
iki
ran
nyame
nge
mba
rak
ema
na
-
kema
na.

 I
nte
rpr
eta
si.

S
ete
lahA
nda me
mus
atk
anp
erh
ati
anp
adas
ebu
ahs
uar
aat
aup
esa
n,A
nda mu
lai
me
nin
ter
pre
tas
i,a
taume
ngu
rai
kan
nya
.

 E
val
uas
i.

E
val
uas
ime
li
put
ime
mis
ahk
anf
akt
ada
rio
pin
ida
nme
nil
aip
esa
nse
car
aob
jek
tif
.Un
tuk
me
nge
val
uas
ise
bua
hpe
sans
eca
raa
kur
atd
ano
bje
kti
f,A
ndah
aru
s(1)me
mpe
rti
mba
ngk
an
s
emu
ain
for
mas
i,(
2)s
ada
rak
anp
ras
ang
kaa
ndas
end
iri
,da
n(3)me
ngh
ind
arime
lomp
atp
ada
k
esi
mpu
lany
angt
erg
esa
-ge
sa.

 Ti
nda
kan
.

Ti
nda
kanme
li
put
ime
ngi
nga
tpe
san
,me
mbe
rir
eak
si,a
taume
nye
dia
kanu
mpa
nba
lek
.

 Me
nin
gka
tka
nIn
gat
an.

P
aras
pes
ial
i
spe
lat
ihi
nga
tanme
nga
tak
anb
ahwame
ngi
nga
tef
ekt
ifme
li
bat
kant
iga
f
akt
or:(
1)me
mut
usk
anu
ntu
kme
ngi
nga
t,(
2)me
nyu
suni
nfo
mas
iya
ngma
suku
ntu
k
me
mbe
ntu
khu
bun
gan
-hu
bun
gan
,da
n(3)me
nin
jau
.

U
ntu
kle
bihj
auhme
nin
gka
tka
nin
gat
an,b
uat
lahc
ata
tand
ant
uli
ska
nke
mba
lis
ege
ras
ete
lah
me
nde
nga
rka
n.