Khairul Basar
FMIPA ITB
Semester 1 2014-2015
Sistem Koordinat
r = x0 î + y0 ĵ + z0 k̂
atau
x = r cos θ
y = r sin θ
z=z
r = ruˆr + z uˆz
Vektor satuan dalam SKS
z
rdθ
Elemen luas dalam SKS dV=rdrdθdz
dA = r dr dθ, atau
dA = dr dz, atau dz
dA = r dθ dz
dr
Elemen volume: dθ
dV = rdrdθdz r y
dr
x
Sistem Koordinat Bola
Variabel dalam SKB: r, θ dan φ. Perhatikan simbol yang
digunakan, dapat berbeda antara satu buku dengan buku
lainnya.
ûr
ûφ
θ r
ûθ
φ
z
Elemen luas dalam SKB dr
dA = rdθdr, atau
dV=r2 sinθ drdθdφ
dA = r2 sin φdθdφ r
dθ rdθ
θ
Elemen volume:
dV = r2 sin θdrdθdφ φ
y
dφ
x r sinθ r sinθ dφ
Kinematika Benda Titik dalam SKS
Percepatan:
2 !
d2 r d2 θ d2 z
dv dθ dr dθ
= −r uˆr + 2 + r 2 uˆθ + 2 uˆz
dt dt2 dt dt dt dt dt
Kinematika Benda Titik dalam SKB
Kecepatan:
dr dr duˆr dr dθ dφ
v= = uˆr + r = uˆr + r uˆθ + r sin θ uˆφ
dt dt dt dt dt dt
Percepatan:
2 2 !
d2 r
dv dθ dφ
a= = −r − r sin2 θ uˆr
dt dt2 dt dt
2 !
d2 θ
dr dθ dφ
+ 2 + r 2 − r sin θ cos θ uˆθ
dt dt dt dt
d2 φ
dr dφ dr dφ
+ 2 sin θ + 2r cos θ + r sin θ 2 uˆφ
dt dt dt dt dt
Elemen Panjang Lengkungan
atau
ds2 = dx2 + dy 2 + dz 2
Substitusi x = r cos θ; y = r sin θ dan z=z memperoleh
bentuk elemen panjang lengkungan kurva dalam SKS:
ds = dxî + dy ĵ + dz k̂
SKS:
ds = ar dr + aθ dθ + az dz
ds = ar dr + aθ dθ + aφ dφ
uˆr cos θ sin θ 0 î
uˆθ = − sin θ cos θ 0 ĵ (SKS)
uˆz 0 0 1 k̂
uˆr sin θ cos φ sin θ sin φ cos θ î
uˆθ = cos θ cos φ cos θ sin φ − sin θ ĵ (SKB)
uˆφ − sin φ cos φ 0 k̂
Transformasi SK
CAS Project 05