Anda di halaman 1dari 4

PIDARTA BASA BALI PKB 2018

NGAWIGUNAYANG TEJA PINAKA DHARMANING KAHURIPAN RING


WIDANG TRI HITA KARANA

Om Swastyastu
 Matur suksma majeng ring ugrawakya antuk galah sane katiba ring sikian titiang.
 Para panureksa sane dahat wangiang titiang.
 Punika taler para pamilet lomba mgenidarta lan pamiarsa sami sane tresna sihin
titiang.
Angayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, sangkaning asung
kerta wara nugrahan Ida, mawinan titiang ping kalih ida dane prasida kacunduk masadu ajeng
ring galahe sane becik puniki. Gargita pisan manah titiang santukan prasida nyarengin lomba
Pidarta Basa Bali ring Pesta Kesenian Bali sane kaping petang dasa warsane mangkin. Ampura
ping banget lungsur titiang duaning tambet titiang kalintang, nanging purun pacang ngaturang
pidarta basa Bali sane mamurda “NGAWIGUNAYANG TEJA PINAKA DHARMANING
KAHURIPAN RING WIDANG TRI HITA KARANA.”
Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, napi kasujatiannyane tetuek Teja
Dharmaning Kahuripan punika? Minab sami sampun uning, sakadi napi sane kawedar olih angga
pamerintah utawi sang angamel jagat, Teja Dharmaning Kahuripan punika nenten ja sios wantah
kawentenan geni sane dahat mautama ring sajeroning kahuripan, inggian ring bhuana agung
utawi jagate sami wiadin ring bhuana alit utawi angga soang-soang. Kawentenan teja pinaka
dharmaning kahuripan taler dahat mapaiketan ring Tri Hita Karana.
Inggih Ida dane taler sameton sami sane wangiang titiang, Iketang ring parahyangan,
kawentenan teja pinaka Sang Hyang Surya dahat mautama pisan sakadi satunggil semengan
ritatkala sang Hyang Surya endag pastika Ida Sulinggih mapuja nyurya sewana mangdane jagat
lan dagingnyanne rahayu. Teja pinaka geni silih tunggil serana sajeroning ngamargiang yadnya
sakadi asep miwah pasepan. Bilih-bilih rikanjekan ngamargiang Pitra Yadnya, janten teja punika
dahat kautamayang minakadi kanggen rikala ngeseng sawa, sekah nyantos bade. Sangkaning teja
angga sang Pitara prasida malih kawaliang ring panca maha butha sane wenten ring bhuana
agung puniki. Sakewanten yening nenten becik antuk nitenin saha ngawigunayang, sakadi nenten
becik rikala nglinggihang asep wiadin nenten becik nyobyahang listrik, janten prasida pacang
ngawinang geni murub ring Pura, sakadi geni murub ring Pura Dalem Batuan daweg puniki taler
makudang-kudang palinggih ring Pura siosan.
Inggih Ida dane taler sameton sami sane wangiang tityang, Salanturnyane yening iketang
ring pawongan, Teja taler prasida nudut kayun iraga mangda teleb lan sumeken sajeroning
ngamargiang swadharma ring jagate. Sapunapi antuk teja sane wenten ring angga sarira
mawiguna becik mangdane madue pikenoh sane galang prasida maparilaksana manut Tri Kaya
Parisudha. Asapunika taler yening teja ring angga sarira nenten katitenin becik saha mamurti,
janten jagi dados kroda sane makawinan byuta sakadi marebat sareng pasemetonan, marebat
sangkaning megarang waris, setra, miwah sane lianan. Byuta punika sekadi byuta sane naenin
wenten ring margi teuku umar Denpasar sane ngawinang pertiwine leteh sangkaning rah. Yening
jagat Baline sampun sakadi punika kantun kih antes Pulau Baline kaucap Pulau Seribu Pura?
Pulau Sorga utawi The Paradise of Island?
Ring aab jagate mangkin sajeroning panglimbak teknologi prasida taler ngawinang
pikobet yening nenten ketitenin becik. Indayang cingakin ritepengan mangkin rikala iraga
mapupul sareng sawitra, matiosan pisan sareng sane dumun. Yening dumun pastika kadagingin
antuk mabligbagan saha magendu wirasa pakedek pakenyung, sakewanten mangkin sami itek
antuk HP ipune soang-soang, saha ngawinang sane nampek kerasa doh. Yening kawentenane
sakadi asapuniki janten budaya lan adat Baline sane kapramanain antuk agama hindu nyansan
rered nanging budaya saking dura negara sane nenten becik nyansan akeh nglimbak ring jagat
Baline.
Inggih Ida dane taler sameton sami sane wangiang tityang, Yening iketang ring
palemahan, teja pinaka Sang Hyang Surya sane makawinan sarwa pranine prasida maurip taler
prasida nyingakin jagate galang. Sapunika taler teja pinaka geni sane prasida anggen maratengan
ring parantenan utawi paon, sangkaning teja sane marupa listrik jagate prasida galang rikala
wengi, taler sangkaning teja wenten makudang-kudang panglimbak teknologi sane ngwantu
sajeroning urip iraga sakadi mobil, sepeda motor, HP, komputer, TV, radio miwah sane lianan.
Yening nenten becik ngawigunayang teja janten prasida ngawinang pikobet sakadi bom bali
warsa 2002 lan warsa 2004, bom Surabaya warsane mangkin, geni murub ring pasar badung
miwah makudang-kudang jero utawi umah, angga manusa sane seda sangkaning nenten becik
nitenin listrik, punika taler kawentenan parajana mangkin sane nyansan kakaonang olih
teknologi sane ngawinang sekadi kabaos mangkin Global Warming utawi pemanasan global.
Inggih ida dane sareng sami sane dahat wangiang titiang. Pikobet-pikobet sane wedar
tityang i wau prasida katambakin antuk becikang nitenin saha ngawigunayang teja kadasarin
antuk wiweka jnana. Minakadi sampunang ngawag nitenin listrik, sampunang ngawag nganggen
asep, rikala muspa wiadin rikala nglinggihang asep mangda kasayagayang genah sane becik,
sampunang pisan ngawag-ngawag nunjel leluu bilih-bilih yening nampek sareng wangunan-
wangunan sane dangan puun sangkaning geni. Punika taler ring panglimbak teknologi, anggen
teknologi punika antuk tetujon-tetujon sane mabuat. Iraga taler patut wicaksana ngawigunayang
teknologi punika. Salanturnyane yening teja ring angga sapunapi antuk ngawigunayang teja
mangda prasida ngeret indriya antuk punika sad ripune nenten mamurti ring angga sarira
mangdane prasida ngamargiang dharma. Parindikan puniki dahat mapaiketan sareng karman
Sang Hyang Surya sane nyunarang teja ring jagate sekadi sane munggah ring Sarassamuscaya
Sloka nem belas inggih punika :
Kadi karma sang hyang Aditya,
an wijil, humilangken petengning rat,
mangkana tikang wwang mulahakening dharma,
an hilangaken salwiring papa
Sane teges ipun sekadi pamargin Sang Hyang Surya, ngawit medal ngicalang remrem ring jagate,
kadi asapunika anake sane setata nglaksanayang dharma, pacang prasida ngicalang sakancan
sane iwang.
Inggih Ida dane taler sameton sami sane wangiang tityang, ngiring saking mangkin malih
mulat sarira mangda ngalaksanayang Tri Kaya Parisudha ring widang Tri Hita Karana sane
kapremanain antuk Wiweka Jnana utamannyane sajeroning ngawigunayang teja sane becik.
Sampunang pisan sakita arep ngawigunayang teja sana makamawinan jagat lan dagingnyane
sangsara miwah mangdane nenten ngantos Ida Bhatara Lingsir Giri Toh Langkir mamurti sakadi
duke puniki.
Inggih ida dane sareng sami sane wangiang titiang, unteng utawi daging pidarta titiang
sane mamurda “NGAWIGUNAYANG TEJA PINAKA DHARMANING KAHURIPAN RING
WIDANG TRI HITA KARANA” cutetang titiang kadi asapuniki :
 Kaping Siki, ngawigunayang teja dharmaning kahuripan sane becik manut Tri Hita
Karana pastika nemonin Bali Santih lan Jagathita
 Kaping Kalih, Teja Dharmaning Kahuripan pinaka sesuluh mangda iraga sareng sami
nenten sekita arep ngawigunayang teja sane wenten ring jagate taler mangda iraga
sumeken sajeroning ngamargiang swadharma dados manusa.

Inggih para panureksa lan ida dane sareng sami sane kusumayang titiang, wantah
asapunika pidarta sane prasida atur uningayang titiang ring galahe sane becik puniki. Mogi-mogi
wenten pikenoh ipun ring sajeroning kahuripan. Titiang nglungsur pangampura yening wenten
atur titiang sane tan manut ring sajeroning adnyana utawi pakayunan druene. Maka wasananing
atur, puputang titiang antuk Paramasantih.

Om Santih, Santih, Santih Om

Anda mungkin juga menyukai