Apuntes Euskara

1.
ADITZAK
1.1. TIEMPOS VERBALES
ARI DA (ADITZ TRINKOA)

PRESENTE PUNTUAL ARI DA / IRAKURTZEN ARI DA=IRAKURTZEN DIHARDU ESTÁ HACIENDO / ESTA LEYENDO, LEE (AHORA)
ARI IZATEN DA=ARITZEN DA SUELE ESTAR HACIENDO
PRESENTE HABITUAL
HIZKETAN ARITZEN DA ESTÁ SIEMPRE HABLANDO
PRETERITO PERFECTO ARI IZAN DA=ARITU DA HA ESTADO HACIENDO
FUTURO ARI IZANGO DA=ARIKO DA ESTARÁ HACIENDO
PRETERITO IMPERFECTO ARI ZEN ESTABA HACIENDO
PRETERITO HABITUAL ARI IZATEN ZEN=ARITZEN ZEN SOLÍA ESTAR HACIENDO
PRETERITO INDEFINIDO ARI IZAN ZEN=ARITU ZEN ESTUVO HACIENDO
JOAN (IZAN) JAN (UKAN) JOAN AHAL IZAN (IZAN) EZIN IZAN (UKAN) JAN
JATEN ARI NAIZ
JATEN COMO
VOY (AHORA) DIHARDUT ESTOY JOAN AHAL NO PUEDO
NOA Hitz egiten ari PUEDO IR EZIN DUT JAN
ESTOY YENDO COMIENDO NAIZ COMER
naiz = Hizketan Estoy hablando
ari naiz
JOATEN NAIZ
JATEN DUT JOAN AHAL EZIN IZATEN NO PUEDO
JOAN OHI VOY (SUELO IR) COMO PUEDO IR
JAN OHI DUT IZATEN NAIZ DUT JAN COMER
NAIZ
JOAN AHAL EZIN IZATEN NO PUEDA
JOATEN NAIZ VAYA JATEN DUT COMA PUEDA IR
IZATEN NAIZ DUT JAN COMER
PUEDO IR EZ DEZAKET NO PUEDO
JOAN PODRIA IR JAN COMER
NAITEKE (POTENCIAL EZIN NO PODRIA
PRESENTE) DEZAKET JAN COMER
JOAN AHAL EZIN IZAN NO HE PODIDO
JOAN NAIZ HE IDO JAN DUT HE COMIDO HE PODIDO IR
IZAN NAIZ DUT JAN COMER
JATEN ARITU HE ESTADO
NAIZ COMIENDO
NO PODÍA
IBA (ESTABA JATEN ARI COMÍA (ESTABA JOAN AHAL PODÍA IR (EN EZIN NUEN
NINDOAN COMER (EN ESE
YENDO) NINTZEN COMIENDO) NINTZEN ESE MOMENTO) JAN
MOMENTO)
JOATEN NO PODÍA
JOAN AHAL
NINTZEN JATEN NUEN COMÍA (SOLÍA PODÍA IR (SOLÍA EZIN IZATEN COMER (NO
IBA (SOLÍA IR) IZATEN
JOAN OHI JAN OHI NUEN COMER) PODER IR) NUEN JAN SOLÍA PODER
NINTZEN
NINTZEN COMER)
JOAN JOAN AHAL EZIN IZAN NO PUDE
FUI JAN NUEN COMÍ PUDE IR
NINTZEN IZAN NINTZEN NUEN JAN COMER
JOAN AHAL EZIN IZANGO NO PODRÉ
JOANGO NAIZ IRÉ (LUEGO VOY) JANGO DUT COMERÉ PODRÉ IR
IZANGO NAIZ DUT JAN COMER
PODRIA IR (EL)
JOAN LITEKE (POTENCIAL
FUTUROA)
JOANGO IRÍA COMERÍA
JANGO NUEN
NINTZEN HABRIA IDO HABRIA COMIDO
JOAN NAHI IZAN (UKAN EDO IZAN) JAN BEHAR IZAN (UKAN) EZ (UKAN/IZAN) JOAN NAHI EZ (UKAN) JAN BEHAR
TENGO QUE EZ DUT (NAIZ) NO TENGO
JOAN NAHI DUT QUIERO IR JAN BEHAR NO QUIERO EZ DUT BEHAR JAN
COMER NAHI JOAN QUE COMER
(NAIZ) (AHORA) DUT IR (AHORA) EZ DUT JAN BEHAR
(AHORA) EZ DUT JOAN NAHI (AHORA)
TENGO QUE
JOAN NAHI QUIERO IR JAN BEHAR
COMER (SUELO
IZATEN DUT (SUELO IZATEN
TENER QUE
(NAIZ) QUERER IR) DUT
COMER)
JOAN NAHI PUEDO QUERER JAN BEHAR PUEDO TENER
DEZAKET IR DEZAKET QUE COMER
JOAN NAHI IZAN JAN BEHAR HE TENIDO QUE
HE QUERIDO IR
DUT (NAIZ) IZAN DUT COMER
TENÍA QUE
JOAN NAHI QUERÍA IR (EN JAN BEHAR
COMER (EN ESE
NUEN (NINTZEN) ESE MOMENTO) NUEN
MOMENTO)
TENÍA QUE
JOAN NAHI QUERÍA IR JAN BEHAR
COMER (SOLÍA
IZATEN NUEN (SOLÍA QUERER IZATEN
TENER QUE
(NINTZEN) IR) NUEN
COMER)
JOAN NAHI IZAN JAN BEHAR TUVE QUE
QUISE IR
NUEN (NINTZEN) IZAN NUEN COMER
JOAN NAHI JAN BEHAR
TENDRÉ QUE
IZANGO DUT QUERRÉ IR IZANGO
COMER
(NAIZ) DUT
2004ko urriaren 25a Página 1 de 50

Sunday, 二〇一三.ekm Decemberk 二十九
1.2. INTRANSITIBOA
IZAN (SER) auxiliar de intransitivos

ORAIN ALDIA LEHEN ALDIA
NI NAIZ NINTZEN
HI HAIZ HINTZEN
HURA DA ZEN
GU GARA GINEN
ZU ZARA ZINEN
ZUEK ZARETE ZINETEN
HAIEK DIRA ZIREN
1.3. TRANSITIBOA
UKAN (TENER) auxiliar de transitivos

ORAIN ALDIA LEHEN ALDIA
NIK DUT DITUT NUEN NITUEN
HIK DUK/N DITUK/N HUEN HITUEN
HARK DU DITU ZUEN ZITUEN
GUK DUGU DITUGU GENUEN GENITUEN
ZUK DUZU DITUZU ZENUEN ZENITUEN
ZUEK DUZUE DITUZUE ZENUTEN ZENITUZTEN
HAIEK DUTE DITUZTE ZUTEN ZITUZTEN
La K o la N de HIK : K se utiliza si se trata de un HOMBRE

N si se trata de una MUJER
ARDUN = ARI IZAN (está haciendo)

NIK DIHARDUT
HIK DIHARDUK/N
HARK DIHARDU
GUK DIHARDUGU
ZUK DIHARDUZU
ZUEK DIHARDUZUE
HAIEK DIHARDUTE
1.3.1. NOR-NORI (QUE A QUIEN) (REFLEXIVO) (Se me han perdido las llaves) (iruditu/ahaztu/apurtu/erori)
ORAIN ALDIA
NOR NORI
1 T NIRI
2 K/N HIRI
3 ZAI O HARI
1 GU GURI
2 ZU ZURI
2’ ZUE ZUEI
3 ZAIZKI E HAIEI
SINGULARRA PLURALA
NIRI ZAIT ZAIZKIT Niri giltza galdu zait Se me ha perdido la llave
HARI ZAIO ZAIZKIO Hari giltzak galdu zaizkio Se le han perdido las llaves
GURI ZAIGU ZAIZKIGU
ZURI ZAIZU ZAIZKIZU
ZUEI ZAIZUE ZAIZKIZUE
HAIEI ZAIE ZAIZKIE
LEHEN ALDIA (IRAGANA)

NOR NORI
1 DA NIRI
2 A/NA HIRI
3 ZITZAI O HARI
1 GU N GURI
2 ZU ZURI
2’ ZUE ZUEI
3 ZITZAIZKI E HAIEI
SINGULARRA PLURALA
NIRI ZITZAIDAN ZITZAIZKIDAN Niri giltza galdu zitzaidan Se me perdió la llave
HARI ZITZAION ZITZAIZKION Hari giltzak galdu zitzaizkion Se le perdieron las llaves
GURI ZITZAIGUN ZITZAIZKIGUN
ZURI ZITZAIZUN ZITZAIZKIZUN
ZUEI ZITZAIZUEN ZITZAIZKIZUEN
HAIEI ZITZAIEN ZITZAIZKIEN

1.3.2. NOR-NORI-NORK / NORK-NOR-NORI (Qué cosa quién a quién. Acompaña a transitivos)
ORAIN ALDIA (te he dado los libros) NOR-NORI-NORK

ZER (O.D) NORI (O.I) NORK (SUJ. AGENTE)
NIK T/DA T
HIK K/N K/N
HARK DI (ZKI) O ----
GUK GU GU
ZUK ZU ZU
ZUEK ZUE ZUE
HAIEK E TE
NIRI HARI GURI ZURI ZUEI HAIEI

NIK DIOT/DIZKIOT DIZUT/DIZKIZUT DIZUET/DIZKIZUET DIET/DIZKIET
HARK DIT/DIZKIT DIO/DIZKIO DIGU/DIZKIGU DIZU/DIZKIZU DIZUE/DIZKIZUE DIE/DIZKIE
DIZUEGU
GUK DIOGU/DIZKIOGU DIZUGU/DIZKIZUGU DIEGU/DIZKIEGU
DIZKIZUEGU
ZUK DIDAZU/DIZKIDAZU DIOZU/DIZKIOZU DIGUZU/DIZKIGUZU DIEZU/DIZKIEZU
DIDAZUE DIGUZUE
ZUEK DIOZUE/DIZKIOZUE DIEZUE/DIZKIEZUE
DIZKIDAZUE DIZKIGUZUE
DIZUETE
HAIEK DIDATE/DIZKIDATE DIOTE/DIZKIOTE DIGUTE/DIZKIGUTE DIZUTE/DIZKIZUTE DIETE/DIZKIETE
DIZKIZUETE
Yo hoy por la mañana le he dicho la verdad a la madre Nik gaur goizean amari egia esan diot (singularra+hari+nik)
Te he dado los libros Nik zuri liburuak eman dizkizut (plurala+zuri+nik)
LEHEN ALDIA (yo te di el libro) NORK-NOR-NORI

NORK NOR NORI
NIK N T/DA
HIK H K/N A/NA
HARK Z O
GUK GEN I (ZKI) GU N
ZUK ZEN ZU
ZUEK ZEN ZUE TE
HAIEK Z E TE

NIK NION/NIZKION NIZUN/NIZKIZUN NIZUEN/NIZKIZUEN NIEN/NIZKIEN
HARK ZIDAN/ZIZKIDAN ZION/ZIZKION ZIGUN/ZIZKIGUN ZIZUN/ZIZIKIZUN ZIZUEN/ZIZKIZUEN ZIEN/ZIZKIEN
GENIZUN GENIZUEN GENIEN
GUK GENION/GENIZKION
GENIZKIZUN GENIZKIZUEN GENIZKIEN
ZENIDAN
ZUK ZENION/ZENIZKION ZENIGUN/ZENIZKIGUN ZENIEN/ZENIZKIEN
ZENIZKIDAN
ZENIDATEN ZENIOTEN ZENIGUTEN ZENIETEN
ZUEK
ZENIZKIDATEN ZENIZKIOTEN ZENIZKIGUTEN ZENIZKIETEN
ZIDATEN ZIZUTEN ZIZUETEN
HAIEK ZIOTEN/ZIZKIOTEN ZIGUTEN/ZIZKIGUTEN ZIETEN/ZIZKIETEN
ZIZKIDATEN ZIZKIZUTEN ZIZKIZUETEN
Atzo hark niri lore bat ekarri zidan Ayer él a mí me trajo una flor
Haiek niri liburuak ekarri zizkidaten Me trajeron los libros
1.3.3. NOR-NORK (Te he visto) La persona que es vista es O.D (Tú has sido visto por mí)
ORAIN ALDIA
NOR NORK Nik zu ikusi zaitut (Te he visto)
NA T Nik zuek ikusi zaituztet (Os he visto)
HA K/N Kotxez ekarri nau (El a mí me ha traído en coche)
D ----
GAIT U GU
ZAIT ZU
ZAIT ZTE ZUE TU+TE=TUZTE
DIT TE
NI HURA GU ZU ZUEK HAIEK

NIK DUT GAITUT ZAITUT ZAITUZTET DITUT
HARK NAU DU GAITU ZAITU ZAITUZTE DITU
GUK DUGU ZAITUGU ZAITUZTEGU DITUGU
ZUK NAUZU DUZU GAITUZU DITUZU
ZUEK NAUZUE DUZUE GAITUZUE DITUZUE
HAIEK NAUTE DUTE GAITUZTE ZAITUZTE ZAITUZTETE DITUZTE

LEHEN ALDIA
NOR NORK Nik zu ikusi zintudan (te vi)
NIND DA Nik hura ikusi nuen (le vi)
----- E
GINT U GU N
ZINT ZU
ZINT zte ZUE
----- TE

NIK NUEN ZINTUDAN ZINTUZTEDAN NITUEN
HARK NINDUEN ZUEN GINTUEN ZINTUEN ZINTUZTEN ZITUEN
GUK GENUEN ZINTUGUN ZINTUZTEGUN GENITUEN
ZUK NINDUZUN ZENUEN GINTUZUN ZENITUEN
ZUEK NINDUZUEN ZENUTEN GINTUZUEN ZENITUZTEN
HAIEK NINDUTEN ZUTEN GINTUZTEN ZINTUZTEN ZINTUZTETEN ZITUZTEN
NOR- La tercera persona del singular y del plural es irregular, en lugar de ser NOR-NORK es NORK-NOR. Se forma con el UKAN
en pasado (al igual que en orain aldia, que se forma con el UKAN en presente).
1.4. AHAL IZAN / EZIN IZAN
ORAIN ALDIA
AHAL IZAN (PUEDO) EZIN IZAN (NO PUEDO) (aditz trinkoa, orain aldia)
NIK AHAL DUT EZIN DUT
HIK AHAL DUK/N EZIN DUK/N
HARK AHAL DU EZIN DU
GUK AHAL DUGU EZIN DUGU
ZUK AHAL DUZU EZIN DUZU
ZUEK AHAL DUZUE EZIN DUZUE
HAIEK AHAL DUTE EZIN DUTE
AHAL IZAN JOAN AHAL NAIZ EGIN AHAL DUT EGIN AHAL IZAN DUT
Zuek bihar Nafarroara joan ahal izango zarete Mañana podreis ir a Navarra
EZIN IZAN EZIN DUT EGIN EZIN NAIZ JOAN EZIN IZAN NAIZ JOAN
Ezin du irabazi partidu hau Argentinak Ezin duzu tarta hori hartu
Ezin izan gara garaiz heldu (heldu garaiz) No hemos podido llegar a tiempo
POTENCIAL: PRESENTE
PUEDO/PODRIA (IZAN) PUEDO/PODRIA (UKAN)
NI NAITEKE NIK DEZAKET DITZAKET
HI HAITEKE HIK DEZAKEN/K DITZAKEN/K
HURA DAITEKE HARK DEZAKE DITZAKE
GU GAITEZKE GUK DEZAKEGU DITZAKEGU
ZU ZAITEZKE ZUK DEZAKEZU DITZAKEZU
ZUEK ZAITEZKETE ZUEK DEZAKEZUE DITZAKEZUE
HAIEK DAITEZKE HAIEK DEZAKETE DITZAKETE
IZAN Ikagelan SAR naiteke nahi dudanean UKAN EskutitzAK BIDAL ditzaket
Zu, ETOR zaitezke hona? Nahi beste EDAN dezakezu
NO PUEDO/NO PODRIA Taberna hartan EZIN gaitezke SAR Noiztik EZIN dezakete piperrik EKAR?
Zuek EZ zaitezkete horrela IBIL Txominek EZ dezake ezer EROS
NAHI / BEHAR / AHAL / EZIN / MAITE / USTE / BIZI / FALTA

• Se acompañan de INFINITIVO (transitivo o intransitivo)
• Se conjugan con el IZAN
• El auxiliar es siempre UKAN cuando acompañan a transitivos e IZAN o UKAN, según se prefiera, cuando acompañan a
intransivos. En el caso de Ezin y Ahal se auxilian con UKAN si a compañan a transitivos y con IZAN si son intransitivos
• Por sí mismos están en presente
NAHI+UKAN Ez dut nahi geratu = Ez dut geratu nahi No quiero quedarme

Joan nahi izaten dut Quiero ir (suelo querer ir)
Zu joatea nahi duenak Los que quieren que tú vayas
BEHAR+UKAN Egin behar dugu / Ez dut betaurrekorik behar / Joan behar izan du = Joan behar izan naiz
1.5. SINTETIKOA (ADITZ TRINKOAK)
1.5.1. ADITZ ERROA (RADICAL DEL VERBO)
IBILI BIL NABIL JOAN OA NOA EGON GO NAGO UKAN U

1.5.2. TRANSITIBOAK
1.5.2.1. EDUKI / JAKIN / ERAMAN / EKARRI / ESAN (NOR-NORK)
EDUKI / EUKI (TENER) JAKIN (SABER)

ORAIN ALDIA (tengo) LEHEN ALDIA (tenía) ORAIN ALDIA (sé) LEHEN ALDIA (sabía)
Singularra Plurala Singularra Plurala Singularra Plurala Singularra Plurala
NIK DAUKAT DAUZKAT NEUKAN NEUZKAN DAKIT DAKIZKIT NEKIEN NEKIZKIEN
HIK DAUKAK/N DAUZKAK/N HEUKAK/N HEUZKAK/N DAKIK/N DAKIZKIK/N HEKIEN HEKIZKIEN
HARK DAUKA DAUZKA ZEUKAN ZEUZKAN DAKI DAKIZKI ZEKIEN ZEKIZKIEN
GUK DAUKAGU DAUZKAGU GENEUKAN GENEUZKAN DAKIGU DAKIZKIGU GENEKIEN GENEKIZKIEN
ZUK DAUKAZU DAUZKAZU ZENEUKAN ZENEUZKAN DAKIZU DAKIZKIZU ZENEKIEN ZENEKIZKIEN
ZUEK DAUKAZUE DAUZKAZUE ZENEUKATEN ZENEUZKATEN DAKIZUE DAKIZKIZUE ZENEKITEN ZENEKIZKITEN
HAIEK DAUKATE DAUZKATE ZEUKATEN ZEUZKATEN DAKITE DAKIZKITE ZEKITEN ZEKIZKITEN
ERAMAN (LLEVAR) Zertan eraman? (expresa tiempo) EKARRI (TRAER)

ORAIN ALDIA (llevo) LEHEN ALDIA (llevaba) ORAIN ALDIA (traigo) LEHEN ALDIA (traía)
NIK DARAMAT DARAMATZAT NERAMAN NERAMATZAN DAKART DAKARTZAT NEKARREN NEKARTZAN
HIK DARAMAK/N DARAMATZAK/N HERAMAN HERAMATZAN DAKARK/N DAKARTZAK/N HEKARREN HEKARTZAN
HARK DARAMA DARAMATZA ZERAMAN ZERAMATZAN DAKAR DAKARTZA ZEKARREN ZEKARTZAN
GUK DARAMAGU DARAMATZAGU GENERAMAN GENERAMATZAN DAKARGU DAKARTZAGU GENEKARREN GENEKARTZAN
ZUK DARAMAZU DARAMATZAZU ZENERAMAN ZENERAMATZAN DAKARZU DAKARTZAZU ZENEKARREN ZENEKARTZAN
ZUEK DARAMAZUE DARAMATZAZUE ZENERAMATEN ZENERAMATZATEN DAKARZUE DAKARTZAZUE ZENEKARTEN ZENEKARTZATEN
HAIEK DARAMATE DARAMATZATE ZERAMATEN ZERAMATZATEN DAKARTE DAKARTZATE ZEKARTEN ZEKARTZATEN
IRUDITU (PARECER, de imagen) ESAN (DECIR)

ORAIN ALDIA (parezco) LEHEN ALDIA ORAIN ALDIA (digo) LEHEN ALDIA (decía)
NIK DIRUDIT DIOT NIOEN
HIK DIRUDIK/N
HARK DIRUDI DIO ZIOEN
GUK DIRUDIGU DIOGU GENION
ZUK DIRUDIZU DIOZU ZENIOEN
ZUEK DIRUDIZUE DIOZUE ZENIOTEN
HAIEK DIRUDITE DIOTE ZIOTEN
1.5.3. INTRANSITIBOAK
1.5.3.1. IBILI / EGON / JOAN / ETORRI
IBILI (ANDAR) EGON (ESTAR) JOAN (IR) ETORRI (VENIR)

ORAIN LEHEN ORAIN LEHEN ORAIN LEHEN ORAIN LEHEN
(ando) (andaba) (estoy) (estaba) (voy) (iba) (vengo) (venía)
NI NABIL NENBILEN NAGO NENGOEN NOA NINDOAN NATOR NENTORREN
HI HABIL HENBILEN HAGO HENGOEN HOA HINDOAN HATOR HENTORREN
HURA DABIL ZEBILEN DAGO ZEGOEN DOA ZIHOAN DATOR ZETORREN
GU GABILTZA GENBILTZAN GAUDE GEUNDEN GOAZ GINDOAZEN GATOZ GENTOZEN
ZU ZABILTZA ZENBILTZAN ZAUDE ZEUNDEN ZOAZ ZINDOAZEN ZATOZ ZENTOZEN
ZUEK ZABILTZATE ZENBILTZATEN ZAUDETE ZEUNDETEN ZOAZTE ZINDOAZTEN ZATOZTE ZENTOZTEN
HAIEK DABILTZA ZEBILTZAN DAUDE ZEUDEN DOAZ ZIHOAZEN DATOZ ZETOZEN
IBILI JOAN ETORRI

(-ren) bila Amaren bila dabil / Etxe bila genbiltzan
funtzionatu Kutxazaina badabil / Ez zebilen trenik
NON Mendian nabil
NORA Zinera noa Eskolara datoz
NONDIK Lanetik nator
ZERTAN Jolasean dabiltza
ZERTAN ARI ZEN MOVIMIENTO: Zertan zebilen? ESTATICA: Zertan zegoen?
• Ari izan = ibili • Ari izan = egon
-Bere atzetik zihoan poliziarengandik -Zertan ari zen bagoiaren gainean zegoen lapurra?
ihesean ari zen Qué estaba haciendo el ladrón que estaba encima
Estaba huyendo del policía que iba tras él del vagón?
NOLA Ondo dabil Autoz doa Urduri gatoz
Autoan doa
NOREKIN Mutilekin dabil Elkarrekin goaz Jonerekin datoz

1.6. IMPERATIVO
• INFINITIVO
Joan!
Etorri!
Niri ez egin berriro! No me lo vuelvas a hacer!
Norbaitekin ikusten banauzu, ezikusiarena egin Si me ves con alguien, hazte el sueco
Joan hemendik! = Zoaz hemendik! = Joan zaitez! Vete!
• ADITZ TRINKOAREKIN
En este caso podemos utilizar el presente de indicativo como imperativo
Zoaz! Vete!
• RAIZ + AUX (transitivo o intransitivo, según a qué verbo acompañe)

NOR (INTRANSITIVO) NOR-NORK (TRANSITIVOS, CON O.D.)
Singularra Sing. / Plurala
ZU ZAITEZ Etor zaitez! EZAZU / ITZAZU Eros ezazu! / Esan ezazu! / Esaiozu
ZUEK ZAITEZTE Has zaitezte! EZAZUE / ITZAZUE
Ekar itzazu lehortuen dauden loreak! Trae las flores que están más secas!
Ekarri / ekar itzazu / dakartzazu zure gauzak! Trae tus cosas!
• AGINTERA: NOR-NORI-NORK
NOR NORI NORK
NIRI DA --- iezadazu / iezazkidazu konta iezadazu! Begira
iezadazu!
HIRI --- K/N
HARI (i) O --- iezaiozu
GURI IEZA(ZKI) GU ---
ZURI --- ZU
ZUEI --- ZUE
HAIEI (i) E ---
NOR NORI NORK

NIRI ESA DA --- esadazu
HIRI EMA --- K/N
HARI EKAR (i) O --- esaiozu / emaiozu / galdeiozu / egiozu
GURI ERAMA (ZKI) GU ---
ZURI ENTZU --- ZU
ZUEI EGI --- ZUE
HAIEI GALDE (i) E ---
1.7. BALDINTZA
1.7.1. BALDINTZA ERREALA: BA / -Z GERO / EZIK=EZEAN / -T(Z)EKOTAN (si ocurre la primera frase pasará la segunda)
ADITZA ORAIN ALDIA+BA+AUX, GERO ALDIA (Si pasa esto entonces pasará, suele pasar, haz, aquello)
Bilbora bagoaz/joaten bagara, marrubiak erosiko ditugu Si vamos a Bilbao compraremos fresas
Presente Futuro/Imperativo/Frecuentativo mejor con aditz trinkoa
Dirua Badaukat, automobil bat erosiKO dut Si tengo dinero compraré un coche
Ni ondo jolasTEN Badut, opari bat emanGO didate Si juego bien me darán un regalo
Bilbora bazoaz ezin izango zara egon Basaurin Si vas a Bilbao no podrás estar en Basauri
BALDIN etortzen bazara... (para reforzar las reales) Si vienes...
Etortzen baldin bada Si viene...
Bihar ez bazatoz, emaiozu abisua irakasleari Si mañana no vienes avisa al profesor
AFIRMATIVA INFINITIBOA+(e)Z GERO (SI, EN CASO DE)/ADITZ ERROA+T(Z)EKOTAN , GERO ALDIA

Autobusa galduZ GERO, berandu helduKO zara Si pierdes el autobús, llegarás tarde
(Para ver los casos en los que se puede usar T(Z)EKOTAN ver punto 1.7.2)
NEGATIVA INFINITIBOA EZIK/EZEAN (SI NO, EN CASO DE NO) , GERO ALDIA

Dirurik eduki EZIK/EZEAN, ez naiz zinemara joanGO Si no tengo dinero, no iré al cine
Hark egin EZIK, inork ez du egingo Si no lo hace él no lo hará nadie
BESTELA se diferencia de EZIK o EZEAN en que bestela se pone en la segunda frase, sin embargo ezik o ezean se pone
en la primera
Hartu euritakoa! BESTELA busti egingo zara / Hartu euritakoa! Busti egingo zara BESTELA
ADITZA JOKATUZ (Verbo conjugado) ADITZA JOKATU GABE

ETORTZEN BAZARA (SI VIENES) (ZU) ETORRIZ GERO (EN CASO DE)
BAIEZKOA ETORRIKO BAGINA (SI VINIERAMOS) ETORTZEKOTAN (DE VENIR)
ETORTZEN EZ BAZARA (SI NO VIENES) INFINITIVO EZIK/EZEAN (SI NO, EN CASO DE NO) (ZU) ETORRI EZIK/EZEAN
EZEZKOA ETORRIKO EZ BAZINA (SI NO VINIERAS) EZ ETORTZEKOTAN (DE NO VENIR)

1.7.2. BALDINTZA HIPOTETIKOA (BA / -Z GERO / EZIK=EZEAN) / -T(Z)EKOTAN (es improbable que ocurra)
INF+KO AURREKOA, INF+KO ONDORIOA

Autobusa galduKO BAZENU, berandu helduKO ZINATEKE Si perdieras el autobús llegarías tarde
Klasera joanGO BANINTZ liburuak eramanGO NITUZKE Si fuera a clase llevaría los libros
Hobeto ezagutuko banindu, ez ninduke horrela tratatuko Si me conociera mejor no me trataría así
Jatera jantokira joango bagina eskatuko zenuke maionesa? Si fuéramos a comer a un restaurante pedirías
Mayonesa?
DenboraRIK izango banu, igerilekura joango ginateke Si tueviera tiempo iría a la piscina
NOTA- El IZAN y sólo en el caso de IZAN se puede poner o no poner

Aberatsa (izango) BANINTZ, Miamin biziKO NINTZATEKE Si fuera rica viviría en Miami
INFINITIVO+(e)Z GERO (SI) / INFINITIVO EZIK/EZEAN (SI NO)

Autobusa galduZ GERO, berandu helduKO ZINATEKE Si perdieras el autobús llegarías tarde
Autobusa galdu EZEAN/EZIK, goiz helduKO ZINATEKE Si NO perdieras el autobús llegarías pronto
ADITZ ERROA+T(Z)EKOTAN (DE...) (TANTO PARA BALDINTZA REAL COMO HIPOTETICO)

Casos en los que podemos utilizar esta forma de hacer el baldintza:
1. NAHI edo BEHAR en baldintza: Se quita NAHI o BEHAR y se le añade al infinitivo T(Z)EKOTAN
Gehiago ikasi NAHI BAduzue, etxerakoa egitea komeniko zaizue Gehiago ikasTEKOTAN, etxerakoa egitea komeniko zaizue
Autoa garbitu BEHAR Banu, Artxandara eramango nuke Autoa garbiTZEKOTAN, Artxandara eramango nuke
2. El verbo del baldintza y del ondorio son el mismo

Mendira BAGOAZ, zure autoan JOANGO gara Mendira joaTEKOTAN, zure autoan JOANGO gara
3. Cuando en el tiempo real necesitas que ocurra primero el ondorio para que ocurra el baldintza
Mendira joanGO Bagina, motxila eskatuKO nizuke Mendira joaTEKOTAN, motxila eskatuKO nizuke
(primero me pides la mochila y luego vas al monte)
Matrikula eginGO Bazenu, informazioa emango nizuke Matrikula egiTEKOTAN, informazioa emango nizuke
(antes de hacer la matícula necesitas la información)
Nota- RAIZ DEL VERBO+T(Z)EKOTAN además de ser un BALDINTZA puede ser también TENER LA INTENCION DE
(mirar punto 3.18) o TENER EL RIESGO DE QUE TE OCURRA ALGO (mirar punto 3.19)
AURREKOA ONDORIOA
INTRANSITIBOA TRANSITIBOA INTRANSITIBOA TRANSITIBOA
BANINTZ BANU BANITU NINTZATEKE NUKE NITUZKE
BALITZ BALU BALITU LITZATEKE LUKE LITUZKE
BAGINA BAGENU BAGENITU GINATEKE GENUKE GENITUZKE
BAZINA BAZENU BAZENITU ZINATEKE ZENUKE ZENITUZKE
BAZINATE BAZENUTE BAZENITUZTE ZINATEKETE ZENUKETE ZENITUZKETE
BALIRA BALUTE BALITUZTE LIRATEKE LUKETE LITUZKETE
• Forma de hacer el transitivo (siempre se coge el verbo en pasado)

NUEN NITUEN NUKE NITUZKE TU+KE = TUZKE
ZUEN ZITUEN LUKE LITUZKE KE+E = KEE
GENUEN GENITUEN GENUKE GENITUZKE La 3ª persona pierde la 1ª Z y se convierte en L
ZENUEN ZENITUEN ZENUKE ZENITUZKE Si acaba en TE pasa al final, se pone KETE
ZENUTEN ZENITUZTEN ZENUKETE ZENITUZKETE
ZUTEN ZITUZTEN LUKETE LITUZKETE
Nota- Se pueden formar también condicionales con los aditz trinkoa siguiendo estas mismas normas,
Ejemplo: Zegoen=Estaba Si estuviera = balego
NOR-NORI
AURREKOA ONDORIOA
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
NIRI BALITZAIT BALITZAIZKIT LITZAIDAKE LITZAIZKIDAKE Zurekin joatea gustatuko litzaidake A mí me gustaría ir contigo
HARI BALITZAIO BALITZAIZKIO LITZAIOKE LITZAIZKIOKE
GURI BALITZAIGU BALITZIZKIGU LITZAIGUKE LITZIZKIGUKE
ZURI BALITZAIZU BALITZAIZKIZU LITZAIZUKE LITZAIZKIZUKE Zurea balitz ez litzaizuke ahaztuko Si fuera tuyo no se te olvidaría
ZUEI BALITZAIZUE BALITZAIZKIZUE LITZAIZUEKE LITZAIZKIZUEKE
HAIEI BALITZAIE BALITZAIZKIE LITZAIEKE LITZAIZKIEKE

ZER-NORI-NORK (se forma como los demás transitivos, formo sólo el singular)
NIK BANIO/NIOKE BANIZU/NIZUKE BANIZUE/NIZUEKE BANIE/NIEKE
HARK BALIT/LIDAKE BALIO/LIOKE BALIGU/LIGUKE BALIZU/LIZUKE BALIZUE/LIZUEKE BALIE/LIEKE
BAGENIZU BAGENIZUE
GUK BAGENIO/GENIOKE BAGENIE/GENIEKE
GENIZUKE GENIZUEKE
ZUK BAZENIT/ZENIDAKE BAZENIO/ZENIOKE BAZENIGU/ZENIGUKE BAZENIE/ZENIEKE
BAZENIDATE BAZENIOTE BAZENIGUTE BAZENIETE
ZUEK
ZENIDAKETE ZENIOKETE ZENIGUKETE ZENIEKETE
BALIZUTE BALIZUETE
HAIEK BALIDATE/LIDAKETE BALIOTE/LIOKETE BALIGUTE/LIGUKETE BALIETE/LIEKETE
LIZUKETE LIZUEKETE
NOR-NORK (ONDORIOA: NOR+KE+NORK)

BAZINTUZTET
NIK BANU/NUKE BAZINTUT/ZINTUZKET BANITU/NITUZKE
ZINTUZKETET
BAZINTUZTE
HARK BANINDU/NINDUKE BALU/LUKE BAGINTU/GINTUZKE BAZINTU/ZINTUZKE BALITU/LITUZKE
ZINTUZKETE
BAZINTUGU BAZINTUZTEGU
GUK BAGENU/GENUKE BAGENITU/GENITUZKE
ZINTUZKEGU ZINTUZKETEGU
BANINDUZU BAGINTUZU BAZENITU
ZUK BAZENU/ZENUKE
NINDUKEZU GINTUZKEZU ZENITUZKE
BANINDUZUE BAZENUTE BAGINTUZUE BAZENITUZTE
ZUEK
NINDUKEZUE ZENUKETE GINTUZKEZUE ZENITUZKETE
BANINDUTE BAGINTUZTE BAZINTUZTETE
HAIEK BALUTE/LUKETE BAZINTUZTE/ZINTUZKETE BALITUZTE/LITUZKETE
NINDUKETE GINTUZKETE ZINTUZKETETE
1.7.3. BALDINTZA HIPOTETIKOA IRAGANEAN (si hubiera querido, habría ido)
Expresan condicionales que tienen pocas posibilidades de haber ocurrido en el pasado

Forma de hacer el ONDORIO:
INF AURREKOA (=BALDINTZA HIPOTETIKOA), INF+KO ONDORIOA (ONDORIO HIPOTETIKOA+KEEN/TEN)
• En el baldintza el izan es voluntario, excepto para verbos que se forman con izan como bizi izan
Zure gurasoak Bilbon bizi IZAN BALIRA, bilbotarrak direla esanGO ZUKETEN Si tus padres hubieran vivido en Bilbao,
habrías dicho que son bilbaínos
• En el Ondorio la L de la 3ª persona vuelve a ser Z
Auto gidaria astiroago joan (izan) BALITZ, gelditzeko astia izanGO ZUKEEN Si el conductor hubiera ido más lento
habría tenido tiempo de parar
Goyo atzo etorri (izan) BALITZ asteburukoa kontatuKO ZIGUKEEN Si Goyo hubiera venido ayer nos habría
contado lo del fin de semana
• En el Ondorio litzateke se convierte en zatekeen
Kale zabalagoak egin (izan) BALITUZTE, ez ZATEKEEN horrelakorik gertatuKO Si las calles hubieran sido más amplias no
habría pasado eso
• El Ondorio puede estar en presente: INF+KO ONDORIO HIPOTETIKOA
Pianoa jotzen ikasi (izan) banu, kontzertuak emango nituzke orain Si hubiera estudiado piano ahora estaría
dando conciertos
• El Ondorio si acaba en KE se pone KEEN, pero si acaba en SE TE pone TEN
Zinera gurekin etorri (izan) BAZINATE, dohainik sartuKO ZINATEKETEN Si hubierais venido al cine con nosotros,
hubierais entrado gratis
1.8. EGIN
• SUSTANTIVO + EGIN NOMINALIZACION

IHES EGIN ihesean = ihesi
Bere atzetik zihoan poliziarengandik ihesean ari zen Huyendo del policía que iba tras él
HITZ EGIN
Zertan ari dira? Hitz egiten ari dira=Hizketan ari dira Están hablando
• PARA REFORZAR UN VERBO ZER EGIN DU? (el verbo es el que responde la pregunta)
Si lo que el sujeto ha hecho o le ha pasado es el mismo verbo necesitamos poner EGIN
Erori egin zen Se cayó
Nahiz eta euria izan etorri egin da Aunque llueve ha venido
Nekasarien uzta izorratu egin zen La cosecha del agricultor se fastidió (lo importante es que se
estropeado, por eso ponemos EGIN)
Aitak alde egiteko esan, eta jakina, joan EGIN nintzen etxetik Zer egin duzu?
Ez dut etxea pintatu; papereztatu EGIN dut Zer egin duzu?
Ez da nahikoa etxean estudiatzea, etorri EGIN behar da eskolara Zer gehiago egin behar da?
Biluzik zegoela ikusi zuten baina, hala ere, kale gorrian utzi zuten Nola utzi zuten?
Etorriko zara afarira? La respuesta es bai ala ez

1.9. ARAZI / ERAGIN (BEHARTU / LORTU: obligar a otro a algo, provocar que otro haga)
BEHARTU (obligar a) / BORTXATU (forzar a) / BULTZATU (empujar a) / LORTU (conseguir que) / GONBIDATU (invitar a)
ARAZI / ARAZTEN / ARAZIKO

• Infinitivo intransitivo + ARAZI = nor-nork
-T(Z)ERA BEHARTU
Gurasoek mezatara joatera behartu gintuzten = Gurasoek mezatara joanARAZI GINTUZTEN
Los padres nos obligaron a ir a misa
Irakasleak ikasleak klasean sartzera behartu zituen = Irakasleak ikasleak klasean sarRARAZI zituen
El profesor obligó a los alumnos a entrar en clase
• Infinitivo transitivo + ARAZI = nor-nori-nork
-T(Z)ERA BEHARTU
Zuek ni gezurrak esatera behartuko nauzue = Zuek niri gezurrak esanARAZIKO DIZKIDAZUE
Vosotros me obligais a mentir
Lapurrek dirua ateratzera behartu ninduten = Lapurrek dirua ateraRAZI ZIDATEN
Los ladrones me obligaron a sacar el dinero
-T(Z)EA LORTU
Alkoholak jendea penak ahaztea lortzen du = Alkoholak jendeari ahazARAZTEN dizkio
El alcohol consigue que la gente olvide las penas
ERAGIN / ERAGITEN / ERAGINGO (para formas compuestas del EGIN)

• Infinitivo siempre transitivo + ERAGIN = nor-nori-nork
Hark negar egitera behartu ninduen = Hark negar ERAGIN ZIDAN El me obligó a llorar
• Terminaciones del infinitivo en I / TU / DU, se quita la terminación, en el caso de TU podemos quitar también sólo la U
• Si acaba en R se dobla la R
• Si acaba en A, desaparece una A
1.10. CONJUGACION DEL GERUNDIO Y DEL PARTICIPIO (HACIENDO / HECHO)
1.10.1. FORMAS CONJUGADAS: -LA / -LARIK
-LA Ni hara joan nintzeLA poza hortza zuten Yendo allí se alegraron (se solían alegrar)
Nik dakidaLA ez da inor heldu Sabiéndolo yo (que yo sepa) no ha venido nadie
-LARIK 66 ardi eta ahari bat hil zituzteLARIK Matando 66 ovejas y carneros
Babes bita sasi artean sartu zireLARIK Entrando entre zarzas en busca de refugio
NOTA- –LA y –LARIK también son denborazkoak, sustitutos de –NEAN. En denborazkoak sólo pueden ir con aditz trinkoa,
nunca en el verbo auxiliar
1.10.2. FORMAS INCONJUGADAS: -KA / -Z / -IK / -RIK / -TA / -DA / -Z
1.10.2.1. GERUNDIO KA / Z
-KA ZKA IKUS(I) IKUSKA viendo, visitando

(GALDEREZKA) BULTZA(TU) BULTZAKA empujando
DEI(TU) DEIKA llamando. Ama deika dago (La madre está llamando)
KORRI(TU) KORRIKA corriendo
-Z Va unido al nombre verbal
EGIN EGITEN EGITEAZ Hori egiteaz nekatu zara (Haciendo eso te cansas)
IBILI IBILTZEN IBILIZ
ERAGIN ERAGITZEN ERAGINEZ
EDUKI EDUKITZEN EDUKITEAZ Amama edukiteaz laguntza handia dauka
Teniendo abuela tiene gran ayuda
1.10.2.2. GERUNDIO Y PARTICIPIO IK / RIK / Z / TA / DA /
Se conjuga a partir del infinitivo

-IK HIL HILIK
EGIN EGINIK Eginik dago? (Está hecho?)
Are latzagoak emakume izanIK Más duros aún siendo mujer
-RIK IKASI IKASIRIK Estudiando
-Z EGIN EGINEZ Eginez dago (Está hecho)
ERAGIN ERAGINEZ Influenciado
IBILI IBILIZ Andado
-TA IKASI IKASITA Estudiado
-DA HIL HILDA Muerto

2. SINTAXIA
2.1. ORDEN DE PREGUNTAS Y RESPUESTAS (GALDEGAIA)
PREGUNTA GALDEGAIA + ADITZA + COMPLEMENTOS ? / GALDEGAIA + ADITZ NAGUSIA + LAGUNTZ.?

Nork du liburua ?
BAIEZKOETAN COMPLEMENTOS + RESPUESTA (GALDEGAIA) + ADITZ NAGUSIA + LAGUNTZAILEA (AUX)
Liburua Kepak du
EZEZKOETAN COMPLEM + EZ + LAGUNTZAILEA + GALDEGAIA + ADITZ NAGUSIA / EZ+LAG+NAGU+GALDEGAIA
Liburua ez du Kepak
• En euskera por lo que preguntamos es por lo que está delante del verbo, y al contestar debe ir delante del verbo
Nekatuta Ander dago? == Ander nekatuta dago?

NOR NOLA
Txominek baino txartoago Inesek egin zuen? Ez, ez egin zuen Inesek (Txominek baino txartoago), Jonek egin zuen
Hori gu baino tontoagoa da? Ez, (hori) ez da gu baino tontoagoa, (hori gu baino) azkarroagoa da
2.2. ZERGATIZKOAK, FINALA ETA KAUSALA: -(e)LAKO / T(Z)EAGATIK / T(Z)EARREN / T(Z)EKO /(-eLA) ETA/BAIT/-NEZ GERO
• CON PREGUNTA (la terminación responde a alguna pregunta)
 AL FINAL DE LA PRIMERA FRASE (DE LA SUBORDINADA CAUSAL)
o ZERGATIZKOA (se ordenan como las relativas, -LAKO entre las dos frases, también puede ir al final)
AUXILIARRA+–(e)LAKO (PORQUE) ZERGATIK? / ZER DELA/ZELA ETA?
Zergatik erosi dugu? Por qué lo hemos comprado?
Dirua duguLAKO erosi dugu Lo hemos comprado porque tenemos dinero
Busa galdu dudalako etorri naiz berandu He llegado tarde porque he perdido el bus
Erosi ez duelako ez dauka janaririk No tengo comida porque no he comprado
Ez du erosi, dirurik ez duelako No lo ha comprado porque no tiene dinero
Nahi izan ez dudalako ez dut egin No lo he hecho porque no he querido
Lana bukatu ez duelako zigortu dute Le han castigado porque no ha terminado el W
NOTA- Después del verbo con –LAKO sólo puede ir el verbo de la pregunta, nunca se puede poner el O.D. y luego el verbo
HARGATIK (porque sí, porque no) ZERGATIK?

Zergatik egin duzu? Hargatik Por qué lo has hecho? Porque sí
Zergatik ez duzu egin? Hargatik Por qué no lo has hecho? Porque no
o FINALA ETA KAUSALA (-tzeagatik/-tzearren entre las dos frases)

ADITZ ERROA+T(Z)EAGATIK (POR) (causalidad final o causal) ZERGATIK?
RAIZ+T(Z)EARREN (POR / PARA) (=-tzeko/-tzeagatik, según el caso) ZERTARAKO? / ZERGATIK?
CAUSALIDAD FINAL (por/para)
Zurekin egoTEARREN/ egoTEAGATIK etorri naiz He venido para (por) estar contigo
Zu ikusTEAGATIK/ikusTEARREN sartu da Ha entrado por verte
KAUSALA (por)
Zurekin egoteagatik zigortu naute Me han castigado por estar contigo
Egia esateagatik haserretu zara Te has enfadado por decirte la verdad
 AL COMIENZO DE LA PRIMERA FRASE
o HELBURUZKOAK (FINALIDAD) ZERTARAKO? PARA QUE?

INFINITIVO+ –T(Z)EKO (PARA QUE)
JaTEKO/jaTEARREN ekarri ditut patatak He traído patatas para comer Zertarako ekarri dituzu patatak?
o AGINDUA KONTATZEAN (IMPERATIVO) (mirar punto 2.3) ZER? QUE?

INFINITIVO+ –T(Z)EKO (QUE)
Etortzeko esan dizut Te he dicho que vengas Zer esan dizut?
JOAN JOATEKO IBILI IBILTZEKO

-TEKO -TZEKO
EGON EGOTEKO GARBITU GARBITZEKO
• SIN PREGUNTA (das la explicación porque tú quieres, ez dago galderarik)
o ZERGATIZKOA
 AL FINAL DE LA SEGUNDA FRASE
ETA = BAIT+AUXILIARRA (PORQUE, ES QUE, YA QUE, PUES, QUE)

Ez da lanera joan, gaixorik dago eta No ha ido a trabajar, es que (porque) está enfermo
Etxean geratzeko esan zioten, euria ari baitzuen Le dijeron que se quedara en casa, ya que estaba lloviendo
Nik ezin dut ezer esan, ez bainaiz hemengoa Yo no puedo decir nada, pues no soy de aquí

Azkar ibili, berandu baita!= Azkar ibili, berandu eta! Anda deprisa, que es tarde!
BAIT+N BAIN BAINAIZ
BAIT+Z BAITZ BAITZARA
BAIT+G BAIK BAIKARA
BAIT+D BAIT BAITAGO
 AL FINAL DE LA PRIMERA FRASE
AUX+-(e)LA ETA (PORQUE, COMO, A CAUSA DE) ZER DELA ETA? (según Idoia no es así)
Gaixorik dagoela eta, ez da lanera joan Como está enfermo, no ha ido a trabajar / No ha ido
a trabajar porque está enfermo
Seme-alabak direla eta oso kezkatuta gaude Estamos muy preocupados a causa de los hijos
AUX+-NEZ GERO (YA QUE, COMO, PUESTO QUE, DESDE QUE)

Lobak oposizioak gainditu zitueNEZ GERO, osaba pozik zegoen Como el sobrino aprobó las oposiciones, el tío
estaba contento
Ikusi ez dudaNEZ GERO, ezin dut ezer esan Como no lo he visto, no puedo decir nada
2.3. KONPLETIBAK: (E)LA / -NIK (QUE) / -T(Z)EKO
• KONTATZEAN
o BAIEZKOETAN ATZIZKI –(e)LA (sufijo que) ZER? SUJETO+ORACIÓN+VERBO
SUBORDINADA AUX+–LA + PRINCIPAL (afirmativa) (El sufijo se pone en el auxiliar de la oración subordinada)
SUBORDINADA PRINCIPAL Qué han dicho? Han dicho que ha venido
Etorri da esan dute Zer esan dute? (O.D) Etorri deLA esan dute
Nire amak mendira joango gareLA esan dit Mi madre me ha dicho que iremos al monte
Nire amak EZ gareLA mendira joango esan dit Mi madre me ha dicho que no iremos al monte
Argi dago gaur ez dela nire eguna! Está claro que hoy no es mi día!
Nori esan zenion isilik egon behar zuela? A quién le dijiste que tenía que estar callado?
Jaten ez BAdu ez dueLA indarrik izango esan diote Le han dicho que si no come no será fuerte (la completiva se pone
en el auxiliar que queda libre, el otro ya tiene BA)
EZ diot inori esan taberna hartan ikusi zintuguLA “Te vimos, PERO NO se lo hemos dicho a nadie”
o EZEZKOETAN ATZIZKI –NIK ZER?

PRINCIPAL (negativa) + SUBORDINADA + AUX+-NIK
Ez dakite Etorri da Zer ez dakite? Ez dakite etorri deNIK
Nire amak mendira joango gareNIK EZ dit esan = Nire amak EZ dit esan mendira joango gareNIK
Mi madre no me ha dicho que iremos al monte (me ha dicho otra cosa)
Ez zidan esan Menorkara joango zarenik “Lo que no han dicho es que hayas ido a Menorca”
Ez zidan esan Menorkara joango zarela “Has ido a Menorca pero no me lo ha dicho”
Ez zuen inork pentsatzen berandu zela Nadie pensaba que era tarde (PERO SI era tarde)
Ez zuen inork pentsatzen berandu zenik Nadie pensaba que era tarde (Y NO era tarde)
o AGINDU ETA SUPLIKA ADITZ ERROA+T(Z)EKO

Amak atea ixTEKO esan dit Mi madre me ha dicho que cierre la puerta
Guk liburu horiek erosTEKO ez dizuegu esan Nosotros no os hemos dicho que compreis esos libros
COMO SE AÑADE EL SUFIJO? –(e) LAKO; -(e) LA; -NIK; (e)N

TERMINACIÓN SE PONE
Tercera persona que NO sea O Se añade E U + E = UE DU + (E) LA = DUELA
Si acaba en T Se quita la T y se pone DA T + E = DA DUT + (E) LA = DUDALA
Si acaba en A Se quita la A y se pone E A +E=E DA + (E) LA = DELA
Si acaba en N Se quita la N N +E=E NUEN + (E) LA = NUELA
Si acaba en Z Se añade E Z + E = ZE NAIZ + (E) LA = NAIZELA
Si acaba en KE Se añade E KE + E = EE DAITEKE +(E) LA = DAITEKEELA
Si acaba en R Se añade RE R + E = RE DATOR + (E) LA= DATORRELA
U Z A N T O E KE
DU DUELA NAIZ NAIZELA DA DENIK NUEN NUELA DUT DUDALA ZAIO ZAIOLA ZAIE ZAIENIK DAKITE DAKITEELA
2.4. ZEHARGALDERA (PREGUNTAS INDIRECTAS), EXCLAMATIVA ETA ZALANTZA
• GALDERA KONTATZEN (-N)

Ea nor etorri deN galdetu dizut Te he preguntado a ver quién ha venido
Komentatu behar dizuet nola egin dituzuen idazlanak Os tengo que comentar cómo habeis hecho los ejercicios
Zer egingo duten esan dit Me ha dicho qué harán
• GALDEGAIA GALDERARIK GABE (EXCLAMATIVA) (-N)

Nolako zaratak entzuten zaizkizun! Vaya ruídos se te escuchan!
Zein polita den! Qué bonito es!
Begira ezazu zein ederrak diren! Mira qué bonitas son!

• ZALANTZA (ALA EZ) (plantea duda)(si) (-N)
Ez dut erabaki bihar ala hurrengo astean joango naizen No he decidido si iré mañana o la próxima semana
Ez dakit joango garen No sé si iremos
Ez diogu galdetu pastelik nahi duen No le hemos preguntado si quiere pasteles
Galdetu diogu pastelik nahi duen Le hemos preguntado si quiere pasteles
ZEHARGALDERA ETA ERLATIBOA

PERPAUS NAGUSIA PERPAUS TXERTATUA ATZIZKIA
ENUNTZIATIBOA -(e) LA
BAIEZKOA GALDERAZKOA / ZALANTZA -(e) N
ENUNTZIATIBOA -(e) NIK
EZEZKOA GALDERAZKOA / ZALANTZA -(e) N
Etxean nor dagoEN esan dizut Te he dicho quién está en casa Galdera Kontatzen
Etxean Kepa dagoELA esan dizut Te he dicho que Kepa está en casa konkreto
Ez dakit mendira noiz joango garen No sé cuándo iremos al monte Galdera Kontatzen
Ez dakit mendira joango garen (ala ez) No sé si iremos al monte Zalantza
Badakizue zuen seme-alabak etorriko diren? Sabeis si han venido vuestros hijos? Zalantza
Badakizue zuen seme-alabak etorriko direla? Sabeis que han venido vuestros hijos? Konkreto
2.5. ERLATIBOA: -(E)N / -TAKO / -DAKO / -RIKO
-(e)N (frase subordinada+verbo+relativo+sustantivo+frase principal) (aditza+erlatiboa+izena (declinado con la frase ppal.))

• La -N se pone en la frase subordinada
• La palabra que va justo detrás del relativo (de la N) se declina con el verbo de la frase principal (la subrayada) PERO es
importante fijarse en si es el O.D. o el sujeto de la frase principal
• Es fundamental no mezclar palabras de la frase subordinada con la principal, todo lo que sobre se pone delante del primer
verbo (que es el de la frase subordinada)
Zein da gehien gustatzen zaizun fruita? Qué fruta es la que más te gusta?
Marrubiak dira gehien gustatzen zaidana La que más me gusta son las fresas
Alabari Parisetik ekarri nion lurrin garestia lagun bati eman zion El caro perfume que le traje a mi hija de París se lo
dio a un amigo
Menditik datorreN gizonA ona da El hombre que viene del monte es bueno
Basaurikoa den mutilari boligrafoa erori zaio Al chico que es de Basauri se le ha caído el bolígrafo
Basaurikoa denari boligrafoa erori zaio Al que es de Basauri se le ha caído el bolígrafo
Nork dauka txakurra? ¿Quién tiene perro?
Nire etxean egon diren lagunek txakurra daukate Los amigos que han estado en mi casa tienen perro
Suj
Asko abesten duten pertsonak oso alaiak dira Las personas que cantan mucho son muy alegres
Txartoen hitz egiten duenak horiek dira Esos son los que peor hablan
Apurtu diren botilak lurrean utzi ditugu La botellas que se han roto las hemos dejado en el suelo
O.D.
Zure ondoan dagoENAREN lagunA naiz Soy el amigo del que está a tu lado
Nork esaten du “beharbada”? Quién dice “puede ser”?
Zalantzan dagoen norbaitek Alguien que tiene dudas
Nori esaten diozu “ez adarrik jo”? A quién le dices “no me tomes el pelo”?
Gezurra esaten didanari Al que me miente
Esan zenigunera joan ginen Fuimos a donde nos dijiste
EZEZKOAK
Nork esaten du “ez nago batere ados zurekin”? Quién dice “no estoy en absoluto de acuerdo contigo”?
Konforme ez dagoenak El que no está conforme
Hilabetero erosten ez dudan aldizkariak 3 euro balio du La revista que no compro todos los meses vale 3 euros
Ospitalean ingresatu ez zutenaren egoera ez zen oso larria El estado del que no ingresaron en el hospital no era muy
grave
Azaldu ez den lankidearekin oso haserre daude Estamos muy enfadado con el compañero de trabajo que no
lo ha explicado
Ez dut topatu hiztegian bilatu dudan hitza No he encontrado la palabra qe he buscado en el diccionario
INFINITIVO+-TAKO / -DAKO (para verbos en PASADO, normalmente no se usa en negativas)

• BOKALEZ -TAKO Etorritako ikaslea Ismael da El alumno que ha venido es Ismael
• N -DAKO Egondako nezka Elena zen La chica que estuvo era Elena
Goiz etorri diren ikasleak erregelan geratu dira = Goiz etorriTAKO ikasleak erregelan geratu dira
Goiz etorri direnak erregelan geratu dira = Goiz etorriTAKOak erregelan geratu dira
Txakurra eduki zuen auzokideari mesede bat eskatu diot = Txakurra edukiTAKO auzokideari mesede bat eskatu diot
Jolasten aritu diren umeak eskolan sartu dira = Jolasten arituTAKO umeak eskolan sartu dira
Los niños que han estado jugando han entrado a la escuela
INFINITIVO+-RIKO
• BOKALEZ UtziRIKO liburua gustatu zait El libro que me has dejado me ha gustado

2.6. KOORDINAZIOA
2.6.1. KOPULATIBOAK (ERE / ETA)
• BAIEZKOETAN
ERE (BA, con aditz trinkoa seguido)
Jonek patatak ekarri zituen eta sagarrak ERE ekarri zituen Jone trajo patatas y también trajo manzanas
Neu ERE horraxe noa Yo voy allí también
Gurdi arinagoak ERE Badira También hay carros más rápidos
Neu ERE Banoa horra Yo también voy ahí
ERE BAI
Jonek patatak ekarri zituen eta sagarrak ERE BAI
BAITA... ERE = ETA... ERE BAI
Jonek patatak ekarri zituen BAITA sagarrak ERE
BAITA erretzean bero gehien ematen dutenak ERE Pero al quemar también los que dan más calor
Errazagoa BAITA aparkatzen eta garbiagoa ERE BAI Más fácil de aparcar y también más limpio
BAI... BAI...
Lehen beti elkarrekin ibiltzen ziren, bai erosketak egiteko, bai paseatzeko, baita euskara ikasteko ere
Antes siempre iban juntos, ya a hacer las compras, ya a pasear, también a estudiar euskara
• EZEZKOETAN
ETA... ERE EZ
Jonek ez zuen sagaRRIK ekarri ETA patataRIK ERE EZ
EZ... EZ...
Ez zuen inoiz, ez irratia, ez telebista pizten eta egunkariak ere ez zituen inoiz irakurtzen
Nunca ponía ni la radio, ni la televisión y tampoco leía nunca los periódicos
EZTA... ERE
Jonek ez zuen sagaRRIK ekarri EZTA patataRIK ERE Jone no trajo manzanas y patatas tampoco
Ez izenik, EZTA helbiderik ERE Ni nombre, ni tampoco dirección
• ETA (Y / YA QUE, COMO)

Fue el último día y fuimos a cenar Azkeneko eguna zen ETA afaltzera joan ginen
Como fue el último día fuimos a cenar Afaltzera joan ginen azkeneko eguna zen ETA
Azkeneko eguna zen ETA, afaltzera joan ginen
Afaltzera joan ginen azkeneko eguna BAITZEN
Se podría confundir con –(e) LAKO, la diferencia está en que el ETA sólo se utiliza con cualquier otra pregunta que no sea
ZERGATIK?
Nondik zatoz? Zornotzatik nator, lagunak ikustera joan naiz ETA
Zergatik zatoz Zornotzatik? Lagunak ikustera joan naizELAKO
2.6.2. DISJUNTIBOAK (EDO / ALA)
EDO (Y/O) AFIRMATIVAS Aita EDO ama joan da

ALA (EXCLUYENTE) INTERROGATIVAS Mendira joan da ALA etxean gelditu da?
2.6.3. DISTRIBUTIVAS (BAI...BAI / EZ...EZ) (YA...YA / NI...NI)
BAI... BAI
Lehen beti elkarrekin ibiltzen ziren, bai erosketak egiteko, bai paseatzeko, baita euskara ikasteko ere
Antes siempre iban juntos, ya a hacer las compras, ya a pasear, también a estudiar euskara
EZ... EZ
Ez zuen inoiz, ez irratia, ez telebista pizten eta egunkariak ere ez zituen inoiz irakurtzen
Nunca ponía ni la radio, ni la televisión y tampoco leía nunca los periódicos
2.6.4. ADBERTZATIBOAK
• ENTRE LAS DOS FRASES (JUNTAGAILUAK, conjunción coordinativa)

BAINA (PERO)
Aita badoa / Ni hemen gelditzen naiz
Aita badoa BAINA ni hemen gelditzen naiz Mi padre sí va pero yo me quedo aquí
BESTERIK (MAS QUE)

Zabortegia BESTERIK ez dugu eduki No hemos tenido más que una escombrera
Hori besterik da Eso es otra cosa
Jatea besterik ez du gogoan No piensa más que en comer
BAKARRIK (SOLO) (al principio, en el medio o al final, donde quiera)

Zabortegia eduki dugu BAKARRIK= BAKARRIK zabortegia eduki dugu= Zabortegia BAKARRIK eduki dugu
Sólo tenemos la escombrera

ORDEA (EN CAMBIO, SIN EMBARGO) (También se puede poner al final de la frase, NUNCA AL PRINCIPIO)
Bihar euria egingo du, gu, ORDEA, Gorbeara joango gara = Bihar euria egingo du, gu Gorbeara joango gara ORDEA
Mañana va a llover, sin embargo, iremos al Gorbea
Itzuli ginenean, ORDEA, ez zegoen han Cuando volvimos, sin embargo, no estaba allí
BAINA... ERE (PERO TAMBIEN)

Aita berandu etorri da / Ama berandu etorri da
Aita berandu etorri da BAINA ama ERE berandu etorri da Mi padre ha llegado tarde, pero mi madre también ha llegado
tarde
OSTERA / AITZIK (AL CONTRARIO/SIN EMBARGO)
Gu atzo Bilbora joan ginen jertse bat erostera, OSTERA, ez genuen erosi pentsatu genuena
Nostros ayer fuimos a Bilbao a comprar un jersey, sin embargo, no compramos el que pensamos
GAINERA (ADEMÁS, APARTE) / VERBO NOMINALIZADO+-Z GAINERA/GAIN/APARTE (ADEMÁS DE, APARTE DE)
Diru asko edukiteaZ GAINERA polita da Además de tener mucho dinero es guapa
• ENTRE LAS DOS FRASES Y AL PRINCIPIO

HALA ERE/ HALA ETA GUZTIZ ERE/ HALAZ GUZTIZ (ERE) (ASI Y TODO, SIN EMBARGO) (se puede poner al principio)
Bihar euria egingo du, HALA ERE, Gorbeara joango gara Mañana va a llover, así y todo, iremos al Gorbea
DENA DELA (ASI Y TODO, DE TODOS MODOS, AUN ASI) (se puede poner al principio)
Lan ona dela uste dut, DENA DELA, hobeto daiteke Creo que es un buen trabajo, aun así, podría mejorarse
DENA DEN (SEA LO QUE SEA, EN CUALQUIER CASO, DE TODOS MODOS, AUN ASI, CON TODO) (Tb al principio)
ALABAINA (SIN EMBARGO, AUN ASI)

Eta, ALABAINA, interesgarrienak energia lortzeko Y, sin embargo, para conseguir la energía más interesante
• AL FINAL
BAINA (AUNQUE)
BAIZIK=BAINO (BAIEZKOETAN: SINO) (EZEZKOETAN: SINO, TAN SOLO, MAS QUE )

NOTA- Baizik siempre es la contestación a una frase negativa, no es una cosa sino la otra, si la frase anterior es
afirmativa se utiliza IZAN EZIK
BAI Gizon hori ez da gaiztoa, ona BAIZIK Ese hombre no es malo, sino bueno
Ez zuen Donostian ikasi, Deuston BAIZIK No estudió en Donosita, sino en Deusto
Hori ez da berria, zaharra BAINO Eso no es nuevo, sino viejo
EZ Autoek lau gurpil baizik ez dituzte izaten Los coches no suelen tener más que 4 ruedas
Tolosatik Irunerako bidean bi geltokitan baizik ez da gelditzen tren hau
En el camino de Tolosa a Iruña este tren tan sólo se para en dos paradas
Kalean eta tabernetan BAINO EZ dut erretzen Tan solo fumo en la calle y los bares
Zabortegia BAINO/BAIZIK ez dugu eduki No hemos tenido más que una escombrera
IZAN EZIK (EXCEPTO, SALVO) (EZIK sólo puede ir solo cuando es sinónimo de EZEAN, en baldintzak)
Denak etorri dira, apaiza izan ezik Han venido todos, excepto el cura
Barazki guztiak guztatzen zaizkigu, porruak izan ezik Nos gustan todas las verduras, salvo los puerros
• AL PRINCIPIO O AL FINAL DE LA SEGUNDA FRASE
BESTELA (SI NO, DE OTRO MODO)

Hartu euritakoa! Hartzen ez baduzu busti egingo zara Coge el paraguas! Si no lo coges te vas a mojar
Hartu euritakoa! BESTELA busti egingo zara = Hartu euritakoa! Busti egingo zara BESTELA
Coge el paraguas! Si no te vas a mojar
• SIN VERBO Y EN LA SEGUNDA FRASE
ALDIZ = BERRIZ (EN CAMBIO, SIN EMBARGO)
Zuk rubioa erretzen duzu / Nik beltza erretzen dut
Zuk rubioa erretzen duzu nik, ALDIZ / BERRIZ, beltza Tú fimas rubio yo, sin embargo, negro
• UNA PARTE EN LA PRIMERA FRASE Y OTRA EN LA SEGUNDA

EZ EZIK... ERE (NO SOLO... SINO TAMBIEN)
Adj + ez ezik , adj + ere ba + izan (no sólo... sino además, sino también)
Leloa ez ezik, itsusia ere bazara No sólo eres tonto sino además feo
Sust + ez ezik , sust + ere + aditza + aux
Patatak ez ezik, tomateak ere erosi ditut No sólo patatas, sino también he comprado tomates
Zu ez ezik, beste gustiak ere joan dira No sólo tú sino también todos los demás han ido
Sust + partizipioa + ez ezik , sust + ere (egin) + partizipioa + aux
Patatak jan ez ezik, ura ere edan (egin) dut No solo he comido patatas sino que tb he bebido agua
Sust + inf. nominalizado + ez ezik , sust + ere (egin) + aditza + aux
Klasera joatea ez ezik, nire irakasleak ere gustatzen zitzaizkidan

2.6.5. ILATIVAS
• ENTRE LAS DOS FRASES

BERAZ=HORTAZ=HORREGATIK (ASI PUES, POR LO TANTO, POR CONSIGUIENTE) (se puede poner al principio)
Adizkide zaitut eta, BERAZ, ez naiz haserretuko Somos amigos y, por lo tanto, no me voy a enfadar
• AL FINAL
ORDUAN (ENTONCES, EN AQUEL TIEMPO, EN AQUELLA OCASIÓN, POR CONSIGUIENTE, SEGÚN ESO)
(también se puede poner entre las dos frases)
Bai ederki bizi ginela ORDUAN Sí que vivíamos bien en aquel tiempo
Zer esan behar dugu ORDUAN? Qué tenemos que decir entonces?
2.7. KONPARAKETAK
2.7.1. COMPARATIVAS DE DESIGUALDAD:BAINO –AGO / –ENA /-EGI / NAHIKO=ASKI / OSO / SANO / TXIT / BATERE
------ -AGO (más) -EGI (demasiado) -N (el que más/menos)

ADVERBIO DE
ASKO (mucho) GEHIAGO (más) GEHIEGI (demasiado) GEHIEN (el que más)
CANTIDAD
Diru asko dauka Jonek zuk baino gehiago daki Gizon honek gehiegi daki Dirurik gehien duena
(KANTITATEA)
ADVERBIO DE
GUTXI (poco) GUTXIAGO (menos) GUTXIEGI (demasiado poco) GUTXIEN (el que menos)
CANTIDAD
Diru gutxi dauka Jonek zuk baino gutxiago daki Gizon honek gutxiegi daki Dirurik gutxien duena
(KANTITATEA)
HOBEA(GOA) (mejor) ONENA (el mejor)
ADJETIVO ONA (bueno) ONEGIA (demasiado bueno)
Miren ez da zu baino Hau da klaseko ikaslerik
(KUALITATEA) Gizon hau ona da, hori hobea Gizon hau onegia da
hobea(goa) onena
ADVERBIO DE MODO ONDO (bien) HOBETO (mejor) ONDOEGI (demasiado bien) ONDOEN (el que mejor)
(NOLA) Hori ondo dago,hau hobeto Zerria zaldia baino hobeto dago Hau ondoegi dago Hau da ondoen egin zuena
ADVERBIO DE MODO ONGI (bien) HOBEKI (mejor) ONGIEGI (demasiado bien) ONGIEN (el mejor)
(NOLA) Hori ongi dago Zerria zaldia baino hobeto dago Hau ongiegi dago Hau da ongien egin zuena
TXARRA (malo) TXARREGIA (demasiado TXARRENA (el peor)
ADJETIVO TXARRAGOA (peor)
Gizon hau txarra da, hori malo) Hau da klaseko ikaslerik
(KUALITATEA) Miren ez da zu baino txarragoa
txarragoa Gizon hau txarregia da txarrena
TXARTOAGO (peor) TXARTOEGI (demasiado
ADVERBIO DE MODO TXARTO (mal) TXARTOEN (el que peor)
Zerria zaldia baino txartoago mal)
(NOLA) Hori txarto dago Hau da txartoen egin zuena
dago Hau txartoegi dago
• BI TERMINOAK
• KUALITATEA (BAINO... –AGO(AK)) (MAS QUE)

A+B+BAINO+ADJ./ADV+AGO(A)(K)+ADITZA
Mahai hau aulki hori baino altuagoa da Esta mesa es más alta que esa silla
A+EZ+AUX+B+BAINO+ ADJ./ADV+AGO(A)(K)+ADITZA
Miren ez da zu baino politagoa Miren no es más guapa que tú
A+B+BAINO+O.D. (SIN DECLINAR)+ADJ./ADV+AGO(A)(K)+ADITZA

Mahaiak aulkiak baino anka luzeagoak ditu La mesa tiene las patas más largas que la silla
A+EZ+AUX+B+BAINO+O.D. (SIN DECLINAR)+ADJ./ADV+AGO(A)(K)+ADITZA

Mahaiak ez ditu aulkiak baino anka luzeagoak
Ez, ez daude neguan udaberrian baino tenperatura beroagoak
B+BAINO+A+-AGO+ADITZA (lo que va delante del baino es el segundo terminl de la comparación)

Nekazariek abereak baino traktoreak nahiago dituzte lanerako
Los agricultures prefieren los tractores a los animales domésticos para trabajar
B+BAINO +-AGO+ADITZA+A
Festa batera baino apainduago joan zen epaiketara Fué al juzgado más arreglado que a una fiesta
A+-AGO+ADITZA+B+BAINO
Hiri barruan ibiltzeko bizikleta nahiago dute auto baino Para andar dentro de la ciudad prefieren la bicicleta al coche
NOLAKOA Mutila neska baino itsusiagoa da

Sakristaua duzu beste edozein baino egokiagoa
NOLAKOAK Mirentxuren notak Josetxorenak baino hobeak dira
Horiek baino hobeak edozein izan daiteke
NOLA Zerria zaldia baino lodiago dago
Martinak Soraiak baino gaizkiago kantatzen du
Ni hura baino zurrago eta lurrago nengoen

• KANTITATEA (BAINO... GEHIAGO / GUTXIAGO) (MAS / MENOS QUE)
A+B+BAINO+SUSTANTIVO (SIN DECLINAR)+GEHIAGO/GUTXIAGO+ADITZA
Gizon horrek honek baino erloju gehiago dauka Ese hombre tiene más relojes que este
Jonek zuk baino gehiago daki Jone sabe más que tú
Hemen han baino mahai gutxiago daude Aquí hay menos mesas que allí
A+EZ+AUX+B+BAINO+SUSTANTIVO (SIN DECLINAR)+GEHIAGO/GUTXIAGO+ADITZA

Oiloak ez du esneak baino (euro) gutxiagomgg balio El aceite no vale menos que la leche
A+B+BAINO+SUSTANTIVO (SIN DECLINAR)+GEHIAGO/GUTXIAGO (DECLINADO MGG)+ADITZA

Gu zuek baino kontzertu gehiagotara joan gara Hemos ido a más conciertos que vosotros
NOR Jende gehiago Zuk nik baino goxoki gehiago erosi duzu
NORK Jende gehiagok Klase honetan horretan baino jende gehiagok gainditu du
NORI Jende gehiago(R)I Klase honetan horretan baino jende gehiagori gustatzen zaio
NOREN Jende gehiago(R)EN
NON Jende gehiagoTAN Gu zuek baino leku gehiagotan egon gara
NORA Jende gehiagoTARA Gu zuek baino leku gehiagotara joan gara
NONDIK Jende gehiagoTATIK Gu zuek baino leku gehiagotatik etorri gara
NORAINO Jende gehiagoTARAINO
ZENBAT Oiloak esneak baino (euro) gehiagomgg balio du
• BAINO ASKOZ (ERE) ... -AGO(AK) (PARA MARCAR LA DIFERENCIA) (MUCHO MAS)
NOLAKOA Mutila neska baino askoz (ere) itsusiagoa da
NOLAKOAK Mirentxuren notak Josetxorenak baino askoz (ere) hobeak dira
NOLA Zerria zaldia baino askoz (ere) lodiago dago
ZENBAT Oiloak esneak baino askoz (ere) (euro) gehiagomgg balio du
• ARE (ETA)... –AGO(AK) (AUN MAS)

NOLAKOA(K) ... are (eta) alaiagoa(k) Aún más contento(s)
NOLA ... are (eta) hobeto Aún mejor
Eta areAGO (sólo en nola) Y aún más
ZENBAT Aitak diru asko dauka, nik are (eta) gehiago Mi padre tiene mucho dinero, yo aún más
• ZENBAT ETA... –AGO(A) (AUX+-EN), (HAINBAT ETA... / ORDUAN ETA...) –AGO(A) (BI PROZESU)
NOLAKOA Zenbat eta txikiagoa, hainbat eta gaiztoagoa Cuanto más pequeño más malo
NOLAKOAK Emakumeak zenbat eta zaharragoak (direN) (hainbat eta/orduan eta) ederragoak (dira)
NOLA Zenbat eta garbiago (dagoeN/egon) (hainbat eta/orduan eta) arrain gehiago biziko da
Zenbat eta azkarrago goazeN, arrisku handiagoak izango ditugu
ZENBAT Zenbat eta ariketa gehiago egin/egiten dituguN zalantza gehiago dauzkagu
Zenbat eta gehiago jaten duzuN hainbat eta lodiago zaude
• TERMINO BAKARRA
• GERO ETA...-AGO = INF+-Z JOAN (CADA VEZ MAS, CADA DIA MAS)
NOLAKOA Gero eta politagoa zara Cada día eres más guapa
Bilbo gero eta politagoa da Bilbao cada día está más bonito
Motel hori gero eta harroagoa da Este tipo cada día es más orgulloso
Gripea gero eta zabalagoa izan da = Gripea zabalduZ JOAN DA Cada vez hay más gripe
NOLAKOAK Umeak gero eta altuagoak dira Los niños cada día están más altos
NOLA Gero eta hurbilago ikusten dugu herria Cada vez vemos más lejos el pueblo
Ibaizabal gero eta garbiago dago=Ibaizabal garbituZ DOA El Ibaizabal cada día está más limpio
ZENBAT Pasabidean gero eta jende gehiago dago En Pasabide cada vez hay más gente
Bilbon gero eta auto gutxiagomgg ibiltzen da En Bilao cada día andan menos coches
• EZINAGO + ADJETIBOA
Filmea ezinago ikusgarri izan da La película ha sido imposible de ver
• SUPERLATIBOA
• -IK...-EN(AK) (DE ENTRE TODOS EL QUE MAS) (En realidad es una frase de relativo)
ADJ + -ENA (EL MAS)
Itsusiena El más feo
Ariketa hau errazena izan dela uste dut Creo que este ejercicio ha sido el más fácil
SUST + -IK+ ADJ + -ENA (EL MAS DE)

Mendirik garaiena El más alto de los montes
Mendietan garaiena De entre los montes el más alto
Hau da klaseko (ikaslerik) onena Este es el mejor (alumno) de la clase
Ruthen begiak dira (begirik) politenak Los ojos de Ruth son los más bonitos
Ruthenak (begiak) dira begirik politenak Los de Ruth son los ojos más bonitos
Brad Pitt munduko gizonik erakargarriena da Brad Pitt es el hombre más atractivo del mundo

SUST+-IK + ADJ + - EN + AUX + -(E)N (EL QUE MAS)
Dirurik gehien duena El que más dinero tiene
Txartoen egin zuena negarrez hasi zen El que peor lo hizo empezó a llorar
Esaldi gehien egiten duenak ez du asterketa egin behar izango El que más frases haga se librará del examen
Zein da argalen dagoen ikaslea? Quién es el alumno que está más delgado?
Zein da argalen dagoena? Quién es el que está más delgado?
NOLAKOA Asier itsusiena da Nolakoa da Asier?

NOLAKOAK Mirentxuren notak onenak dira Nolakoak dira Mirentxuren notak?
NOLA/ZEIN Zein da argalen dagoen ikaslea? Argalen dagoen ikaslea Ruth da
ZENBAT Zein da gezur gehienmgg esaten duena? Gezur gehien esaten duena zu zara
Hori da gehien hitz egiten duen ikaslea baina ez da ondoen egiten duena
Ese es el alumno que más habla pero no es el que mejor lo hace
NOIZ Esther da haginlariarenera aldiz gehinetan joaten dena
NORA Laura da leku urrunenera joan dena
• AHALIK ETA...-EN(AK) / ALBAIT...-EN(AK) (LO MAS/MEJOR/PEOR/ANTES QUE PUEDA/QUE SEA POSIBLE)

NOLA Ahalik eta seguruen ibili behar dugu Tenemos que andar lo más seguro que podamos
Ahal dugun bezain seguru ibili behar dugu
Ahalik eta ondoen egiten duzue idazlana = Albait ondoen eginten duze idalana
Habeis hecho los deberes lo mejor que habeis podido
ZENBAT + NOLAKOA Ahalik eta gutxien gastatuko dugu baina oparia ahalik eta politena erosiko dugu
Nos gasteremos lo menos que podamos pero compraremos el regalo más bonito que podamos
• -EGI(AK) (DEMASIADO) (SUPERLATIVO ABSOLUTO)

ADJ+EGI(AK)
Itsusiegia da Es demasiado feo
Haragia gordinegi dago La carne está demasiado cruda
SUST+GEHIEGI
Diru gehiegi dauka Tiene demasiado dinero
NOLAKOA Xarra gogorregia da Nolakoa da xarra?

NOLAKOAK Termometroak garestiegiak dira Nolakoak dira termometroak?
NOLA Bizkorregi egin dute lan Nola egin dute lan?
ZENBAT Ariketa gehiegimgg agintzen dizuet Os mando demasiados ejercicios
NORK Gazte gehiegik kokaina kontzumitzen dute
NORI Ume gutxiegiri arraina gustatzen zaio A pocos niños les gusta el pescado
NOIZ Egun gutxiegitan irakurtzen dugu Leemos demasiados pocos día
• OTROS SAMAR NAHIKO DEZENTE (SANO) OSO
• SAMAR(RAK) (UN POCO, ALGO, BASTANTE) (NOLAKOA / NOLA)

SUSTANTIVO+ADJ/ADV+SAMAR
Zapata hauek txiki samarrak dira niretzat Estos zapatos son un poco pequeños para mí
Gaur ondo samar lo egin dut Hoy he dormido bastante bien
Gaur ondo SAMAR bazkaldu dugu Hoy hemos comido bastante bien (RELATIVAMENTE BIEN)
Gaur NAHIKO ondo bazkaldu dugu Hoy hemos comido bastante bien (HEMOS SALIDO
SATISFECHOS)
• NAHIKO(A) = ASKI (ALGO, SUFICIENTE, BASTANTE)
NAHIKO+SUSTANTIVO+ADJ/ADV
Sin sujeto Nahiko(a) handia da Es bastante grande
Nahiko(a) txikiak dira=Aski txikiak dira Son bastante grandes
Con sujeto Nahiko(a) ardo ona da El vino es bastante bueno
Zu nahiko ondo zaude Tú estás bastante bien
Gehiago nahi duzu? Ez, nahikoa da Quieres más? No, es suficiente
Diru nahikoa daukat Tengo suficiente dinero
• SANO=DEZENTE (BASTANTE, REALMENTE)

Gaurko pelikula sano polita izan da La película de hoy ha sido bastante (realmente)
bonita
Gaurko lana dezente gogorra izan da El trabajo de hoy ha sido bastante (realmente) duro
ZENBAT (sólo dezente) SUSTANTIVO(mgg)+DEZENTE
Diru(mgg) dexente irabazten dugu Ganamos bastante (mucho) dinero
• OSO = ASKO (A) OSO+SUSTANTIVO+ADJ/ADV
Oso lodia da Es muy gordo
Oso etxe handi da=Etxea oso handia da La casa es muy grande
Oso polita da = Polita da asko Es muy bonita
• OSO = TXIT = BIZIKI = SANO (MUY, -ISIMO)
• ERABAT = GUZTIZ = ZEHARO + SUST (TOTALMENTE, ABSOLUTAMENTE, DEL TODO)

Erabat hondatuta geratu zen Quedó totalmente destrozado
Guztiz adoz geunden Estábamos totalmente de acuerdo

• BATERE (EZ) = INOLA ERE (EZ) (EN ABSOLUTO, NADA, DE NINGUNA MANERA) EZ+AUX+BATERE+ADITZA
Ez nago batere adoz=Ez nago inola ere adoz No estoy de acuerdo en absoluto
SUST+NAHIKO(A) / NAHIKO(A) + SUST

Nahiko(a) txikia izan zen
Nahiko(a) goiz altxatu zara
Janari nahikoa zegoen
Con adjetivos, adverbios y contables Nahiko lagun etorri da
NOLAKO(A), NOLA, ZENBAT SUST+ASKI / ASKI+SUST = NAHIKO(A)
Anaia aski leloa da
Aski gaizki egiten dut
BASTANTE
Aski diru lortu du
Aski arazo daukagu
SUST+ASKO(A) = OSO+SUST
Con adjetivos, adverbios
Polit askoa zen
NOLAKO(A), NOLA
Ondo asko zekien
SUST+DEZENTE
ZENBAT Gaurkoz lan dezente egin dugu
Diru dezente gastatu zuen
SUST+SAMAR(RAK)
Con adjetivos y adverbios
Handi samarrak dira / Handi samarra da
NOLAKO(A), NOLA
Zikin samar etorri da
SUST+SAMARTUTA
Con adverbios acabados en TU
Nekatu samartuta dago
SUST+-XE
BASTANTE / UN POCO
Con participios que acaban en TU o DU Beranduxe ailegatu zara
Ahaztuxe daukat hori (Eso lo tengo un poquito olvidado)
SUST+-TXO
Hil aurretxoan esan zigun
Con sustantivos
Gaur ondotxo dago
Askotxo da
SUST+PIXKA BAT/ PUXKA BAT/ APUR(TXO)BAT
Con sustantivos contables, pero en su composición,
Gazta pixka bat hartu zuen
UN POCO no como en castellano (diru, janari, edari también
Tarta puxka bat jan dut
se consideran contables)
Janari apur bat eraman diogu
IZENA+-XEAGO
UN POCO MAS Con adjetivos y adverbios, comparado con algo Handixeago behar genuke
Beranduxeago esan dizut
TXIT, IZUGARRI, ZINEZ

Izugarri jende (muchísima gente)
Jaun txit agurgarria (muy señor mío)
Zinez ona da (verdaderamente es bueno)
2.7.2. COMPARATIVAS DE IGUALDAD: BEZAIN-ADINA=BESTE / HAIN-HAINBAT / HAIN-/HAINBESTE / BEZALA(KOA)
• BI TERMINOAK
KUALITATEA
BEZAIN (TAN COMO)
A+B+BEZAIN+ADJ./ADV.+ADITZA = B+BEZAIN+ADJ./ADV.+ADITZA+A
Anttoni Edurne bezain polita da Anttoni es tan guapo como Edurne
Atzo bezain berandu etorri zara gaur = Gaur atzo bezain berandu etorri zara Hoy has venido tan tarde como ayer
A+EZ+AUX+B+BEZAIN+ADJ./ADV.+ADITZA
Nire ama ez da zurea bezain astuna Mi madre no es tan pesada como la tuya
A+B+BEZAIN+O.D. EN GRADO 0 (SIN DECLINAR)+ADJ.+ADITZA

Nire amak zureak bezain ile luzea dauka Mi madre tiene el pelo tan largo como la tuya
A+EZ+AUX+B+BEZAIN+O.D. EN GRADO 0 (SIN DECLINACIÓN)+ADJ.+ADITZA

Nire amak ez dauka zureak bezain ile luzea Mi madre no tiene el pelo tan largo como la tuya
NOLAKOA Laura senargaia bezain altua da

NOLAKOAK Cristina eta Laura beren bikotekideak bezain altuak dira
NOLA Laura Cristina bezain nekatuta dago
Pepe ez dago Jon bezain lodi

KANTITATEA
ADINA = BESTE (TANTO/S COMO)
A+B+BESTE/ADINA+O.D. MGG+ADITZA = B+BESTE/ADINA+O.D. MGG+ADITZA+A
Anttonik Edurnek ADINA (BESTE) diru dauka Anttoni tiene tanto dinero como Edurne
Nire aitak zureak beste (adina) lagunmgg dauka Mi padre tiene tantos amigos como el tuyo
Zuk beste diru daukat nik = Nik zuk beste diru daukat Tengo tanto dinero como tú
Nahi adina jaten nuen Comía tanto como quería
A+EZ+AUX+B+BESTE+O.D. MGG+ADITZA
Nire aitak EZ dauka zureak BESTE dirumgg Mi padre no tiene tanto dinero como el tuyo
Aurten EZ dut pasaden urtean ADINA ikasten Este año no estudio tanto como el año pasado
ZENBAT Cintiak Ruthek adina urtemgg du Cintia tiene tantos años como Ruth
Marianek Ainhoak beste umeri eman dizkio gozokiak Zenbat umeri?
• TERMINO BAKARRA (para utilizarlo necesitamos alguna frase de referencia inicial)
KUALITATEA (TAN)
HONEN=HAU BEZAIN Antton honen polita da Antón es tan bonito (como esto)
HORREN=HORI BEZAIN + adj./adv Zu ez zara horren ona No eres tan bueno (como eso)
HAIN=HURA BEZAIN Hain ederra da Edurne? Tan guapa (como aquello) es Edurne?
Alkohola heroina bezain kaltegarria da, baina tabakoa ez da hain kaltegarria

El alcohol es tan dañino como la heroína, pero el tabaco no es tan dañino
Zure zaldiaren aldean nire katua ez da hain azkarra Comparado con tu caballo mi gato no es tan rápido
Ruth ez da horiek bezain zaharra / Ruth ez da horren zaharra
Jaten baduzu hain gutxi gero gose izango zara Si comes tan poco luego tendrás hambre
Inoiz ez zaitut hain triste ikusi Nunca te he visto tan triste
Zu ez zaude hain lodi Tú no estás tan gordo
NOLAKOA(K) Tabakoa ez da hain kaltegarria El tabaco no es tan dañino
NOLA Nuria ez da hain puntual etorri Nuria no viene tan puntual
KANTITATEA (TANTO)
HONENBESTE Honenbeste hitz egiten baduzue inork ez dizue kasurik egingo
Si hablais tanto nadie os hará caso
HORRENBESTE + sust (sin declinar) Zuk horrenbeste ikasi duzu? Estudias tanto?
HAINBESTE Ez daukat hainbeste diru No tengo tanto dinero
Ez da hainbesterako! No es para tanto!
Nik ez dut zuk beste ariketa egin Zuk ez duzu hainbeste ariketa egin
ZENBAT Nora zoaz hainbeste libururekin? Dónde vas con tantos libros?
HAINBAT (TANTO/A/S)
Ez nuen uste hainbat diru zuenik No creía que tuviese tanto dinero
BI TERMINOAK TERMINO BAKARRA

HONEN
NOLA?
KUALITATEA NOLAKO?
BEZAIN (tan como) HORREN (tan)
HAIN
HONENBESTE
KANTITATEA ZENBAT? ADINA = BESTE (tanto/s como) HORRENBESTE (tanto/s)
HAINBESTE
• IGUALDAD TOTAL
NOLAKOA? BEZALAKOA(K)+IZAN
A+B+ BEZALAKOA(A)(K)+IZAN
Ni zu bezalakoa naiz Yo soy como tú
Nire jaka Rakelena bezalakoa da Mi chaqueta es como la de Rakel
Etxeko koadroak bulegokoak bezalakoak dira Los cuadros de la casa son como los de la oficina
Nirea zuk etxean daukazun eraztuna bezalakoa da El mío es como el anillo que tienes tú en casa
Zuk etxean daukazuna bezalakoa da nirea El mío es como el que tienes tú en casa
EZ BEZALAKOA(K) Gure etxea ez da zurea bezalakoa Nuestra casa no es como la tuya

Bigarren mailako ariketak ez dira hirugarren mailako ariketak bezalakoak
Los ejercicios de segundo curso no son como los ejercicios de tercer curso
NOLAKO? BEZALAKO+SUSTANTIVO+ADITZA
A+BEZALAKO+SUSTANTIVO+ADITZA
Nirea Rakelena bezalako jaka da La mía es como la chaqueta de Rakel
Jonek erosi dituenak bezalako galtzak erosi nahi ditut Quiero comprarme unos (los) pantalones como los
(pantalones) que ha comprado Jone

EZ BEZALAKO Uste ez bezalako emaitzak Resultados diferentes a los esperados
Zuk bezalakoRIK ez dut inoiz aurkitu Nunca he encontrado nadie como tú
MODUKO(A) / ERAKO(A) / GISAKO(A) /

BEZALAKO(A)
ANTZEKO(A)
Nire etxea zure etxea BEZALAKOA da Nire etxea zure etxeAREN MODUKOA da Mi casa es como tu casa
Nire etxea zurea BEZALAKOA da Nire etxea zureAREN ERAKOA da Mi casa es como la tuya
NOR NOREN
Nirea zure etxea BEZALAKOA da Nirea zure etxeAREN GISAKOA da La mía es como tu casa
Nire etxea zureAREN ANTZEKOA da Mi casa es casi como la tuya
Ariketa hauek BEZALAKO gehiago Ariketa HAUEN ERAKO gehiago egin Tenemos que hacer más
NORK NOREN
egin behar dugu behar dugu ejercicios como estos
NOLA? INF+BEZALA / INF+LEGEZ / INF+LEZ / AUX+-N BEZALA/ AUX+-N LEGEZ / AUX+-N LEZ / AUX+-NEZ
AUX+-N MODUAN / AUX+-N MODURA / AUX+-N ERA / AUX+-N ERARA / AUX+-N GISAN / AUX+-N GISARA
A+B+BEZALA+ADITZA+(O.D.)
• Aditza+comparativo
Hitz egiten dueN BEZALA idazten du = Hitz EGIN BEZALA idazten du = Hitz egiten dueN MODUAN idazten du
Escribe como habla
Irakasleak esan bezala egin dute ikasleek = Irakasleak esan duen moduan egin dute ikasleek
Los alumnos lo han hecho como ha dicho el profesor
Esan zioteNEZ egin zuen Lo hizo como dijo
• Izena+comparativo
MODUAN / MODURA / ERAN / ERARA / GISAN /
BEZALA / LEGEZ / LEZ
GISARA
NOR Zu legez jantzi daiteke NOREN Zure moduan jantzi daiteke Podría vestirse como tú
Umeek lez egiten duzue UMEEN GISARA egiten duzue Lo haceis como los niños
NORK Eskurik ez daukan norbaitek bezala NOREN Eskurik ez daukan norbaiteren Preparo comida como alguien que
maneatzen ditut janariak moduan maneatzen ditut janariak no tiene manos
NON EtxeAN LEGEZ egoten naiz lantegian NONGO EtxeKO ERAN egoten naiz lantegian En el trabajo estoy como en casa
Hemos hecho el ejercicio como
NOIZ Atzo bezala egin dugu ariketa NOIZKO AtzoKO ERARA egin dugu ariketa
ayer
Lagunekin bezala egon nintzen Estuve contigo como con los
NOREKIN -------- ------
zuekin amigos
-T(Z)EKO MODUAN (COMO PARA)

Eroetxean sartTZEKO MODUAN zaude zu Estás como para que te encierren
EZ BEZALA Nik ez bezala jokatu du Ha obrado de manera diferente a mí
• CASI IGUAL
NOLA? AUX+-N ANTZEAN / AUX+-N ANTZERA / NOREN ANTZEAN / NOREN ANTZERA
• Aditza+comparativo
Hitz egiten dueN ANTZEAN idazten du Escribe CASI COMO habla
• Izena+comparativo (sólo cambia en los casos de nor y nork a noren)

BEZALA / LEGEZ / LEZ ANTZEAN / ANTZERA
NOR Zu legez jantzi daiteke NOREN Zure ANTZERA jantzi daiteke Podría vestirse casi como tú
NORK Umeek lez egiten duzue NOREN UMEEN ANTZEAN egiten duzue Lo haceis casi como los niños

2.8. DENBORAZKOAK
PUNTO DE
ANTERIORIDAD SIMULTANEIDAD POSTERIORIDAD TERMINO FRECUENCIA
PARTIDA
1. A PARTIR DE 1. HACE AL/CUANDO 1. SUCESION INMEDIATA HASTA QUE 1. MUCHA

AHORA -ORAIN (DELA) -RAIZ-T(Z)EAN TAN PRONTO COMO -ADITZA+(EZ)+ FRECUENCIA
-HEMENDIK -DUELA -ADITZ TRINKOA- -INF+BEZAIN LASTER AUX-(E)N ARTE CADA VEZ QUE
AURRERA --HORTIK GUTXIRA (E)LA -ADITZA+(EZ)+AUX-(E)N+BEZAIN -ADITZA+AUX-(E)N
-HANDIK GUTXIRA -ADITZ TRINKOA- LASTER HASTA BAKOITZEAN
2. A PARTIR DE (E)LARIK -INF+BEZAIN PRONTO -INF+ARTE
ENTONCES 2. ANTES DE -INF+BEZAIN AZKAR TODAS LAS VECES
(DESPUES DE) -INF+BAINO CUANDO -INF+ORDUKO QUE
-HORTIK LEHEN(AGO) -ADITZA+(EZ)+AUX- ENSEGUIDA -ADITZA+AUX-(E)N
AURRERA -INF+AURRETIK (E)NEAN -INF+ETA BEREHALA GUZTIETAN
-HANDIK -INF+ORDUKO -NOREKIN/ZERTAZ
AURRERA BATERA 2. DE AQUÍ A LA MAYORIA DE LAS
3. INMEDIATAMENTE -HEMENDIK GUTXIRA VECES QUE
ANTES MIENTRAS -HANDIK+ZENBAKI+SUST-(E)TARA -ADITZA+AUX-(E)N
AL IR A, JUSTO -ADITZA+(EZ)+AUX- GEHIENETAN
ANTES DE (E)N BITARTEAN 3. DESPUES DE
-RAIZ-T(Z)ERAKOAN -INF+BITARTEAN -INF+ETA GERO 2. POCA
-INF+ORDUKO -ADITZA+(EZ)+AUX- -INF+ONDOREN / -(e)N ONDOREN FRECUENCIA
(E)N ARTEAN -INF+OSTEAN ALGUNAS VECES
-INF-TAKOAN QUE
-ADITZA+AUX-(E)N
DESPUES DE...DE BATZUETAN
-SUST+ETA ZERENmgg BURUAN
POCAS VECES QUE
4. DENTRO DE -ADITZA+AUX-(E)N
-SUST+BARRU GUTXIETAN
-ZERENmgg BURUAN
2.8.1. SIMULTANEIDAD: –NEAN / -T(Z)EAN / -N BITARTEAN=-N ARTEAN /-(A)N / -T(Z)ERAKOAN / -KERAN NOIZ?
ADTIZ ERROA+-T(Z)ERAKOAN (AL IR A, JUSTO ANTES DE, inmediatamente antes)

Atea zabalTZERAKOANn ikusi dut Lo he visto al ir a abrir la puerta
AUX+-(E)NEAN (CUANDO, acciones simultáneas)

Ikasgelara sartzen garENEAN abesten dugu Cuando entramos a clase cantamos
Sartu naizenean erori naiz =Sartu naizen momentuan erori naiz Cuando he entrado me he caído
Ama ikusten ez duenean, negarrez hasten da Cuando no ve a la madre, se pone a llorar
Etorri denean Cuando ha venido Etorri zenean Cuando vino

Cuando viene Etortzen zenean Cuando venía
Etortzen denean
Cuando venga
ADITZ TRINKOA+-(E)LA (CUANDO)

Eskolan nenbileLA lasaiago bizi nintzen Cuando andaba en la escuela vivía más tranquilo
Zer egin ez nekiela Al no saber qué hacer
ADITZ TRINKOA+-(E)LARIK (CUANDO)

12 urte zeukaLARIK itsu geratu zen Cuando tenía 12 años se quedó ciego
NOREKIN/ZERTAZ BATERA / ADITZ ERROA+T(Z)EAREKIN/T(Z)EAZ BATERA(CUANDO, A LA VEZ)

Nota- NOREKIN con personas y cosas, ZERTAZ sólo con cosas
Zu etorTZEAZ BATERA, joan naiz Cuando has venido me he ido
Zu ikusTEAREKIN BATERA, joan da Cuando te ha visto se ha ido
ADITZ ERROA+T(Z)EAN (AL, EN EL MOMENTO DE, simultáneo)

SarTZEAN erori naiz Al entrar me he caído
Aspaldiko adizkidea ikusTEAN negar batean hasi zen Al ver al compañero que hacía tiempo que no veía
empezó a llorar
INF+-KERAN (AL)
Etxean sartuKERAN ama ikusi dugu Al entrar en casa hemos visto a la madre
AUX+-N BITARTEAN / INFINITIVO + BITARTEAN / -N ARTEAN (MIENTRAS / ENTRE) (simultáneo con idea de duración)
Hemen gauden artean zuekin egongo gara Mientras estemos aquí estaremos con vosotros
Ikasten dudan bitartean, musika entzuten dut Mientras estudio, escucho música
Ni komunean egon BITARTEAN, ariketa irakurri duzue = Ni komunean egon naizEN BITARTEAN, ariketa irakurri duzue
Ezer apurtzen ez duten bitartean, utzi jolasten Mientras no rompan nada, déjales que jueguen
o Lugar -en artean Bi mahai artean Entre dos mesas
Poliziaren artean Entre la policía

o Cooperación -en artean Elkarren artean egingo dugu Lo haremos entre todos
o Tiempo bitartean Hamarrak eta hamaikak bitartean Entre las 10 y las 11
2.8.2. IDEA DE SUCESIÓN INMEDIATA: BEZAIN LASTER=BEZAIN FITE / ORDUKO / DOI=OZTA-OZTA / -NEKO / -NERAKO
BEZAIN LASTER / BEZAIN FITE / BEZAIN PRONTO / BEZAIN AZKAR / ETA BEREHALA / ORDUKO (TAN PRONTO COMO)
INF+BEZAIN LASTER / AUX+-(E)N + BEZAIN LASTER/PRONTO
Etxean sartu BEZAIN LASTER bazkaldu genuen = Etxean sartu gineN bezain laster bazkaldu genuen
Tan pronto como entramos a casa desayunamos
Datorren igandean ikusten zaitudaN BEZAIN LASTER, korrika hasiko naiz
El próximo domingo, tan pronto como te vea, echaré a correr
DOI / OZTA-OZTA (APENAS, JUSTO-JUSTO)
Ozta-ozta heldu da Justo justo ha llegado
Ahoa doi irekitzen du Apenas abre la boca
2.8.3. ANTERIORIDAD: ORAIN (DELA)=DUELA / AURRETIK=BAINO LEHEN(AGO) (ANTES DE) / ORDUKO
JOAN DEN (pasado)
ORAIN (DELA)... = DUELA... (HACE)

ORAIN (DELA) 3 ordu etorri naiz = DUELA 3 ordu etorri naiz He venido hace 3 horas
Orain dela (duela) zenbat hasi dira euskaltegiko eskolak? Hace cuánto han empezado las clases del euskaltegi?
HEMENDIK GUTXIRA (la referencia es ahora) (DE AQUÍ A) FUTURO

Hemendik hiru orduRA deituko du Llamará de aquí a 3 horas
Nola ikusten duzu zeure burua hemendik 10 urtera? Cómo te ves a ti mismo de aquí a 10 años?
HORTIK GUTXIRA (la referencia es el pasado cercano) (HACE) PASADO
Hortik hiru orduRA deitu du Ha llamado hace 3 horas
HANDIK GUTXIRA (la referencia es el pasado lejano) (HACE) PASADO
Handik hiru hilabeteRA senargaia ezagutu nuen Conocí a mi marido hace 3 meses
HEMENDIK AURRERA (referencia: ahora) (A PARTIR DE AHORA) FUTURO

HORTIK AURRERA (referencia: pasado cercano) (A PARTIR DE ESO) PASADO
HANDIK AURRERA (referencia: pasado lejano) (A PARTIR DE ENTONCES) PASADO
Handik bost egunetara itzultzeko esan zion Le dijo que volviera en 5 días
Handik ordu erdira edo Después de media hora o así
Handik 2 urtera Después de 2 años
INF+AURRETIK = INF+BAINO LEHEN (ANTES DE)

Hori egin BAINO LEHEN beste gauza bat egingo dut Antes de hacer eso haré otra cosa
Afaldu AURRETIK joango naiz Iré antes de cenar
INF+ORDUKO (ANTES DE, TAN PRONTO COMO, PARA CUANDO)

• Antes de (=BAINO LEHEN)
Egin ORDUKO, ondo aztertu behar dugu Antes de hacerlo, tenemos que analizarlo bien
• Tan pronto como (=BEZAIN LASTER)
Bilera amaitu ORDUKO, alde egin zuen Tan pronto como terminó la reunión, se marchó
• Para cuando (=-NERAKO)
Bera heldu ORDUKO, ez zen inor geratzen Para cuando llegó él, no quedaba nadie
2.8.4. POSTERIORIDAD: BARRU / ZEREN BURUAN / ONDOAN=ONDOREN=ETA GERO=-Z GERO=OSTEAN=TAKOAN
DATORREN (futuro)
BARRU (para expresar FUTURO) (DENTRO DE)

Bi urte BARRU ezkonduko da Ruth Dentro de 2 años se casa Ruth
Gutxi BARRU amaituko dugu Dentro de poco acabamos
ZEREN(Mgg) BURUAN (para expresar FUTURO) (DENTRO DE, DESPUES DE)

Sei hilabeteREN BURUAN oporrak hartuko ditugu Dentro de 6 meses cogeremos las vacaciones
Bost egunen buruan han joan zen Ilargi Después de 5 días allí fue Luna
ETA NOREN(Mgg) BURUAN (para expresar PASADO) (DESPUES DE)

Ezkondu ETA 10 urteREN BURUAN bikiak izan zituzten Después de 10 años de casados tuvieron gemelos
INF+ONDOAN / INF+ONDOREN / SUST+(E)N ONDOREN / INF+ETA GERO / INF+-Z GERO / INF+OSTEAN / INF+-TAKOAN
(DESPUÉS DE)
Bilbora joan ONDOREN Barakaldora joan ginen Después de ir a Bilbao fuimos a Barakaldo
Minutu batEN ONDOREN txakurra bazebilen Un minuto después el perro ya andaba
Afaldu ETA GERO joango naiz Iré después de cenar
Bilbora egonEZ GERO Barakaldora joan ginen Después de estar en Bilbao fuimos a Barakaldo
Zer egingo duzu bazkaldu OSTEAN? Qué vas a hacer después de comer?
BazkalduTAKOAN, kafe bat hartzen dut Después de comer tomo un café
GeldituTAKOAN, ez zen etorri Después de quedarnos, no vino

2.8.5. FRECUENCIA: -NETAN / -N BAKOITZEAN / -N GUZTIETAN / -N GEHIENETAN
AUX+-(E)NETAN (EN LAS VECES QUE, CADA VEZ QUE)

Bilbora joaten naizeNETAN jende asko ikusten dut Cada vez que voy a Bilbao veo mucha gente
AUX+-(E)N+BAKOITZEAN (CADA VEZ QUE)

Saiatzen naizeN BAKOITZEAN, txarto ateratzen zait Cada vez que lo intento, me sale mal
Etortzen direN BAKOITZEAN, galdu egiten dute Cada vez que vienen, pierden
AUX+-(E)N+GUZTIETAN (TODAS LAS VECES QUE, SIEMPRE QUE)

Musika hau entzuten dudaN GUZTIETAN, zutaz gogoratzen naiz Siempre que oigo esta música me acuerdo de ti
AUX+-(E)N+GEHIENETAN (LA MAYORIA DE LAS VECES QUE, CASI SIEMPRE QUE)

Joan naizeN GEHIENETAN, damatu egin naiz La mayoría de las veces que he ido me he arrepentido
Gaztelaniaz egiten duzuen gehienetan, errieta egiten dizuet Casi siempre que hablais en castellano os riño
AUX+-(E)N+BATZUETAN (ALGUNAS VECES QUE)
AUX+-(E)N+GUTXIETAN (POCAS VECES QUE)
2.8.6. PUNTO DE PARTIDA: -TIK / -NETIK= -NEZ GEROZTIK NOIZTIK? (desde cuando?)
SUST+-TIK (DESDE QUE, DESDE EL MISMO INSTANTE QUE)

Noiztik dabil lanean? UdaTIK dabil lanean Desde cuándo está trabajando? Está trabajando desde el verano
AUX+-(E)NETIK = AUX+-(E)NEZ GEROZTIK (DESDE QUE, DESDE EL MISMO INSTANTE QUE)

Jaio nintzeNETIK oso gaiztoa izan naiz Desde el mismo instante en que nací he sido muy malo
Lanean hasi deNEZ GEROZTIK dirua barra-barra gastatzen du
2.8.7. NOIZKO? (de cuándo, para cuándo?): KO / NEKO / RAKO / NERAKO
• NOIZKO (DE CUANDO)

SUSTANTIVO O ADVERBIO +-KO
AtzoKO klasea gogorra izan zen La clase de ayer fue dura
UdaKO arropa bota egin dut He tirado la ropa del verano
IgandeETAKO arratsaldeak etxean pasatzen ditugu Las tardes de los domingos las pasamos en casa
AUX+-NEKO
Amak oraindik dauka ezkondu zeNEKO soinekoa Mi madre aún tiene el vestido de cuando se casó
• NOIZKO (PARA CUANDO)

ADVERBIO +-KO
BiharKO irakurgai bat emango dizuet Os daré una lectura para mañana
BetiKO Para siempre
SUSTANTIVO +-(E)RAKO
AsteleheneRAKO idazlanak zuzenduta ekarriko ditut Traeré los ejercicios corregidos para el lunes
AUX+-NERAKO / INF+TZERAKO
EGA ateratzen duzueNERAKO jubilatuta egongo naiz Para cuando saqueis el EGA estaré jubilada
Nire neba ETORTZERAKO, ni ja ez naiz egongo Para cuando venga mi hermano, yo ya no estaré
2.8.8. TERMINO: -N ARTE / ARTE=ARTINO=ARTIO (HASTA)
• ARTE NOIZ ARTE?

AUX+-(E)N ARTE (HASTA QUE)
Partida amaitu duteN ARTE ez naiz lasai geratu Hasta que no han terminado el partido no me he quedado tranquilo
Hau egiten dudaN ARTE, geldi egon Hasta que haga esto, estate quieto
Irakaslea etortzen deN ARTE pasilloan egongo gara Hasta que venga el profesor estaremos en el pasillo
INF + ARTE / ARTINO / ARTIO (HASTA)

Irabazi arte=Irabazi artino Hasta ganar
Jo eta ke, amaitu arte! Dale que te pego, hasta terminar!
Bera etorri arte itxarongo dut Esperaré hasta que venga ella
IZEN/IZENA/IZENARA ARTE
Datorren abustu/abustuA/abustuRA ARTE Hasta el próximo Agosto
ADVERBIO ARTE
Bihar arte Hasta mañana
• ORDUAN (A LA HORA QUE)

2.8.9. NOIZ GALDERARI ERANTZUTEN DIOTENAK (las que responden a NOIZ)
ASPALDIAN / ASPALDI HACE TIEMPO EDONOIZ CUALQUIER DIA LASTER PRONTO

ASTEAN 3 ALDIZ/BIDER 3 VECES POR SEMANA ETZI PASADO MAÑANA LEHEN ANTES
PASADO-PASADO
ATZO AYER ETZIDAMU LEHENBIZI LO PRIMERO
MAÑANA
ATZO ZORTZI HACE 8 DIAS GARAIZ A TIEMPO MAIZ=SARRI A MENUDO
MINUTU BATZUREN
AURREKO KURTSOAN EL CURSO PASADO GAUR HOY EN POCOS MINUTOS
ONDOREN
AURTEN ESTE AÑO GAUR HAMABOST DE HOY EN 15 DIAS NOHIZEAN BEHIN DE VEZ EN CUANDO
AZKEN BOLADA
ULTIMAMENTE GERO DESPUES NOIZBAIT ALGUNA VEZ
HONETAN
BART ANOCHE GOIZ TEMPRANO/PRONTO ORAIN AHORA
BEHIN UNA VEZ GUTXI BARRU DENTRO DE POCO ORAIN GUTXI DENTRO DE POCO
BETI SIEMPRE HEMENDIK AURRERA DE AQUÍ EN ADELANTE ORAIN DELA 5 URTE HACE 5AÑOS
DENTRO DE 2
BI ASTE BARRU HERENEGUN ANTEAYER ORDUAN ENTONCES
SEMANAS
HILEAN BEHIN / BITAN /
BIHAR MAÑANA ORDUKO PARA ENTONCES
BIRRITAN / HIRUTAN
BIHAR ZORTZI DE MAÑANA EN 8 DIAS IAZ EL AÑO PASADO ORDUTIK DESDE ENTONCES
BIHARAMONA EL DIA SIGUIENTE INOIZ EZ NUNCA SARRITAN / ASKOTAN CON FRECUENCIA
DATORREN URTEAN EL AÑO QUE VIENE JADANIK=JADA=JA YA SEKULA JAMAS
DUELA BOST MINUTU HACE 5 MINUTOS JOAN DEN IGANDEAN EL DOMINGO PASADO URTEBETE UN AÑO (COMPLETO)
EGUN DIA
2.9. CONCESIVAS: NAHIZ ETA / ARREN / BA... ERE / -AGATIK / -TA ERE / -RIK ERE / IZENAK IZEN (AUNQUE, A PESAR DE, SI BIEN)
ARREN (...) + INFINITIVO + (EZ) ARREN / (...) + INFINITIVO + (EZ) + AUX+(E)N + ARREN
Jon ETORRI ARREN, ez naiz joango = Jon etorri deN ARREN, ez naiz joango Aunque venga Jon, no iré
Jon etorri EZ ARREN, joango naiz = Jon etorri EZ deN arren, joango naiz Aunque no venga Jon, iré
Berandu IZAN ARREN, joango naiz Aunque es tarde, voy a ir
Txarto egin ARREN, ordainduko didate Aunque lo he hecho mal, me van a pagar / Aunque lo haga mal, me pagarán
Gogo gutxi daukadaN ARREN, lanera joan behar dut
Bart lorik egin EZ dueN ARREN, nahiko erne dago
NAHIZ ETA NAHIZ ETA + (...) + INFINITIVO + (EZ) / NAHIZ ETA + (...) + INFINITIVO + (EZ) + AUX+(E)N
NAHIZ ETA oporretan EGON, ez nago gustura A pesar de estar de vacaciones, no estoy a gusto
HAHIZ ETA gogo gutxi daukadaN, lanera joan behar dut Aunque tengo pocas ganas tengo que ir a trabajar
NAHIZ ETA dirurik eduki EZ, ondo bizi naiz Aunque no tengo dinero, vivo bien
NAHIZ ETA dirurik EZ daukadaN, ondo bizi naiz Aunque no tengo dinero, vivo bien
BA... ERE (...) + ADITZA + (EZ) + BA-AUX + ERE

Txokora joango BAgara ERE Aunque iremos (vayamos) al txoko
Inoiz ezer esan EZ BAdu ERE, adoz dago nirekin Aunque nunca ha dicho nada, está de acuedo conmigo
Gaixorik BAdago ERE, etorri behar du Aunque está (esté) enfermo, tiene que venir
Nahi EZ BAdu ERE, joan egin behar du Aunque no quiera, tiene que ir
Atzo maite Baninduzun ERE, bihar egian ez Aunque ayer me querías, quizá mañana no
Gogo gutxi BAdaukat ERE, lanera joan behar dut
Bart lorik EZ BAdu ERE, nahiko erne dago
INF+-AGATIK (ERE)
Asteartea IZANAGATIK (ERE), oso nekatuta gaude A pesar de ser martes, estamos muy cansados
Ostirala EZ IZANAGATIK (ERE), oso nekatuta gaude A pesar de no ser viernes, estamos muy cansados
INF+-TA ERE/-DA ERE = INF+-RIK ERE (para cuando la concesiva tiene algo de temporal, no utilizar en subordinada negativa)
Hamaika aldiz azalduTA ERE, ez dute ulertu A pesar de explicarlo miles de veces, no lo hemos entendido
Azaldu eta gero
Hamaika aldiz azalduRIK ERE, ez dute ulertu A pesar de explicarlo miles de veces, no lo hemos entendido
IZENAK IZEN = IZENA(K) GORABEHERA

• Aparece el sustantivo en singular
Elurra egiten bazuen ere, batzuk bainatu egin ziren
ElurRAK ELUR, batzuk bainatu egin ziren = ElurRA GORABEHERA, batzuk bainatu egin ziren
• Aparece el sustantivo en plural
Arazoak egonagatik, lanean jarraitzen dute
ArazoAK ARAZO, lanean jarraitzen dute = ArazoAK GORABEHERA, lanean jarraitzen dute
• El verbo se convierte en sustantivo
Nahiz eta zigortu, berdin jarraitzen du
ZigorRAK ZIGOR, berdin jarraitzen du = ZigorRAK GORABEHERA, berdin jarraitzen du

2.10. PRONOMBRES Y ADVERBIOS INTENSIVOS: NEURE / HORIXE / HEMENTXE
• ZER indar dezakegu?

Se pueden reforzar: pronombres personales, demostrativos, posesivos y adverbios
• NOIZ erabil dezakegu?
1. En posesivos el ponerlo es voluntario, se utiliza sólo para reforzar
2. Cuando el pronombre reponde a la pregunta (GEUK esan dugu hori / NORK esan du hori?)
3. Cuando en la frase aparece ERE o BEHINTZAT (al menos) (ZEUK ERE/BEHINTZAT egin dezakezu hori)
4. Para formas de “NOREN BURUA” (BERE BURUA hil du)
5. Cuando se repite el pronombre al responder a la pregunta. Ambos se declinan (NIK NEUK konpondu nuen arratia / GURI
GEURI eman digu)
• NOIZ EZ dezakegu erabil?
1. Cuando el pronombre no responde a la pregunta (NIK euskara ikasi dut / ZER ikasi duzu?)
2. En negativas, excepto si aparece ERE o BEHINTZAT (NIK ez naiz inoiz joan / NEUK ERE ez naiz inoiz joan)
3. En preguntas, excepto en aquellas que sean de responder sí o no (Zer eskatuko duzue ZUEK? / ZEUEK eskatuko duzue?
Bai/ez
4. En vocativos ( ZU, etorri hona!)
FORMAS INTENSIVAS DE LOS PRONOMBRES PERSONALES

NOR NEU HEU BERA GEU ZEU ZEUEK EURAK
NORK NEUK HEUK BERAK GEUK ZEUK ZEUEK EUREK
NORI NEURI HEURI BERARI GEURI ZEURI ZEUEI EUREI
NOREN NEURE HEURE BERE GEURE ZEURE ZEUEN EUREN
FORMAS INTENSIVAS DE LOS PRONOMBRES DEMOSTRATIVOS

NOR HAUXE HORIXE HURAXE HAUEXEK HORIEXEK HAIEXEK
NORK HONEXEK HORREXEK HAREXEK HAUEXEK HORIEXEK HAIEXEK
NORI HONEXERI HORREXERI HAREXERI HAUEXEI HORIEXEI HAIEXEI
NOREN HONEXEN HORREXEN HAREXEN HAUEXEN HORIEXEN HAIEXEN
FORMAS INTENSIVAS DE LOS ADVERBIOS DE LUGAR

NON HEMENTXE HORTXE HANTXE
NONDIK HEMENDIXE HORTIXE HANDIXE
NORA HONAXE HORRAXE HARAXE
NONGO HEMENGOXE HORKOXE HANGOXE
NORAKO HONAKOXE HORRAKOXE HARAKOXE
2.11. POSESIVOS: NEURE / BERE/HAREN / BEREN/HAIEN
NOR NI HURA / BERA GU ZU ZUEK HAIEK

NOREN NIRE BERE / HAREN / BERAREN GURE ZURE ZUEN BEREN / HAIEN
INTENSIVO NEURE BERE GEURE ZEURE ZEUEN BEREN
• NEURE / NIRE
Ni NEURE autoan etorri naiz Yo he venido en mi propio coche (sujeto y poseedor coincidente)
Azkenean NIRE autoa eraman du Al final ha llevado mi coche (él lo ha llevado)
• ZEURE (sujeto y poseedor coincidente)

Zeure apunteak ekarri dizkidazu Me has traído tus apuntes
• GEURE (sujeto y poseedor coincidente)

Geure etxera eraman dugu Lo hemos llevado a nuestra casa
• 3. PERTSONA SINGULARRA
BERE Keparen kotxea+Kepak esan du (sujetos coincidentes)
Kepak aitari esan zion BERE autoa saldu zuela Kepa le ha dicho a su padre que ha vendido su coche (su propio coche)
Kepak Mikel ikusi eta BERE etxera joan zen Kepa vio a Mikel y fue a su casa (a la de Kepa)
HAREN Aitaren kotxea+Kepak esan du (sujetos diferentes)

Kepak aitari esan zion HAREN autoa saldu zuela Kepa le ha dicho a su padre que ha vendido su coche (el de su padre)
Kepak Mikel ikusi eta HAREN etxera joan zen Kepa vio a Mikel y fue a su casa (a la de Mikel)
• 3. PERTSONA PLURALA
BEREN sujetos coincidentes
Kepa eta Miren BEREN goxokiak jaten ari dira Kepa y Miren se están comiendo sus propios caramelos
HAIEN sujetos diferentes

Kepa eta Miren HAIEN goxokiak jaten ari dira Kepa y Miren se están comiendo los caramelos de otros

2.12. NEURE BURUA (A MI MISMO)
Nik baloia bota dut uretara / Nik NEURE BURUA bota dut uretara Me tiro al agua
Ni Anarekin haserretu naiz / Ni NEURE BURUAREKIN haserretu naiz Me he enfadado conmigo mismo
Nik lagunari galdetu diot / Nik NEURE BURUARI galdetu diot Me he preguntado a mí mismo
Zuk niregan konfiantza handia duzu / Zuk ZEURE BURUARENGAN konfiantza handia duzu Confias mucho en ti mismo
Urtainek BERE BURUA lehiotik bota zuen Urtain se suicidó
Gu GEURE BURUAREKIN haserretu gara Nos hemos enfadado con nosotros mismos
Zuek ZEUEN BURUARI galdetu diozue Vosotros os preguntáis a vosotros mismos
Haiek BEREN BURUARENGAN konfiantza handia daukate Ellos tienen mucha confianza en ellos mismos
EZ dugu GEURE BURUA hiltzeko asmorik No tenemos intención de suicidarnos
NOTA- el sujeto y el paciente son el mismo, yo lo hago y yo lo sufro

BURUA se declina siempre en singular
2.13. EZER / ZERBAIT / NORBAIT / EDOZER / INOR / ZERNAHI
GALDETZAILEETATIK ERATORRITAKO FORMAK

REPTA.
AFIRMATIVA INTERROGATIVA BALDINTZA NEGATIVA NEGATIVA SIN
VERBO
ZER(K) ZERBAIT(EK) (algo) EZER(K) (algo) EZER(K) (algo) EZER EZ (nada) EZER (ERE) EZ
-Zerbait berezia egin nahi -Ezer behar al duzue? -Ezer ulertzen -Horri buruz ez dakit ezer -Ez, EZER
genuen -Ezerk txundituta utzi baduzue, -Ez dut ezer ulertzen! (ERE) EZ
-Bai, ZERBAIT ulertu dugu zaitu? gaindituko -Ba, nik ez dut EZER (ERE) ulertu
-Ulertu duzue EZER? duzue
ZEIN(EK) EZEIN(EK) EZEIN(EK) EZEIN(EK) EZ
ZEINI EZEINI EZEINI EZEINI EZ
ZELAN ZELANBAIT EZELAN EZELAN EZELAN EZ
ZERTAN EZERTAN EZERTAN EZERTAN EZ EZERTAN ERE
EZ
-Zertan ari
zara? Ezertan
ere ez
ZERTARA ZERBAITETARA EZERTARA EZERTARA EZERTARA EZ
ZERTARAKO ZERBAITETARAKO EZERTARAKO EZERTARAKO EZERTARAKO EZ
ZERGATIK ZERBAITENGATIK EZERGATIK EZERGATIK EZERGATIK EZ
NOR(K) NORBAIT(EK) (alguien) INOR(K) (alguien) INOR(K) INOR(K) EZ (nadie)
-Norbaitek paseo ederra -Inork ikusi du bideoa (alguien) -Ez da inor etorri
eman du kendu diguna? -Ez dizu inork esan?
-Beste inor ez da etorri
NOREN NORBAITEN INOREN INOREN INOREN EZ (de nadie)
-Ez zuen inoren berririk entzun nahi
NORENGAN NORBAITENGAN (en
alguien)
-Norbaitengan pentsatu
behar du
NOREKIN NORBAITEKIN (con alguien) INOREKIN INOREKIN INOREKIN EZ (con nadie)
-Norbaitekin joango da -Mikelek ez zuen inorekin mintzatu
nahi
NORI NORBAITI (a alguien) INORI (a alguien) INORI (a INORI EZ (a nadie)
-Norbaiti kontatu behar dizkio -Zuk inori ilea moztu alguien) -Ez zion inori galdetu nahi lagunez
pena eta tristurak diozu? edo Edurnez
NORTAZ INORTAZ EZ (de nadie)
-Ez baitzen inortaz fio
NON NONBAIT (en alguna parte) INON (en alguna INON (en INON EZ (en ninguna parte)
(por lo visto) parte) alguna parte) Etxean baino hobeto inon ez!
-Nonbait hartuko zaituzte Mejor que en casa en ningún sitio!
-Gaixorik dago, nonbait
NORA NORABAIT=NORABAITERA INORA INORA INORA EZ (a ningún sitio)
(a algún sitio) -Asteburu honetan -Ez zen inora joaten
-Asteburuetan norabait inora joango zara? No iba a ningún sitio
joateko norbait behar du
NONGO NONBAITEKO INONGO INONGO INONGO EZ
NONDIK NONBAITETIK INONDIK INONDIK INONDIK EZ
NOIZ NOIZBAIT (alguna vez) INOIZ (alguna vez) INOIZ (alguna INOIZ EZ (nunca)
-Noizbait joango naiz -Inoiz egin duzue vez) -Ezin nintzen inoiz sartu
Iré alguna vez marmitakorik? -Ez dut inoiz ikasiko!
NOLA NOLABAIT (de algún modo) INOLA INOLA INOLA EZ (de ningún modo)
-Bere burua, nolabait, -Ez naiz inola ere itzuliko
berritzeko asmoa sartu zaio No volveré de ningún modo
NOLAKO INOLAKO INOLAKO INOLAKO EZ (ningún tipo)
-Guk ez dugu inolako arazorik eduki

INDEFINIDOAK
AFIRMATIVAS / NEGATIVAS / INTERROGATIVAS (TODAS SON SINONIMAS) EDO(...) = (...)NAHI = ... EDO ... (menos utilizadas)
ZER ZER EDO ZER(cualquier) EDOZER (cualquier) ZERNAHI
-Zer edo zer (edozer), berdin dit -Edozer gauza esaten duzu
Cualquiera, me da igual Dices cualquier cosa
ZERK EDOZEINEK egingo dizu gauza hori
ZEIN (qué) --- EDOZEIN (cualquier) ZEIN-NAHI
-Edozein gauza / lekuTARA / EDOZEINETARA
-Edozein egunETAN / EDOZEINETAN
-Edozein lagunEK egingo dizu hori
Cualquier amigo te hará eso
-Edozein pertsonaRI
-Hartu edozein, denak irakurri ditut
Coge cualquiera, los he leído todos
-Batek daki non utzi zuen!
Cualquiera sabe dónde lo dejó!
ZEINI EDOZEINI (a cualquier)
-Edozeini ematen diozu eskua
A cualquiera le das la mano
ZERTARAKO ZER EDO ZERTARAKO EDOZERTARAKO ZERNAHITARAKO
ZELAN ZER EDO ZELAN EDOZELAN ZELAN-NAHI
ZERTAN
ZERGATIK ZER EDO ZERGATIK EDOZERGATIK ZERNAHIRENGATIK
ZENBAT --- EDOZENBAT ZENBAT-NAHI
NOR NOR EDO NOR EDONOR (cualquiera) NORNAHI
-Batzarrera nornahi (edonor) joan
daiteke
A la reunión cualquiera podría ir
NORK NOR EDO NORK EDONORK (cualquiera) NORNAHIK (IDOIA DICE
-Latin ikasi duen edonork daki hori NORKNAHI)
Cualquiera que haya estudiado latín sabe eso
NORI NOR EDO NORI EDONORI NORNAHIRI (NORINAHI)
-Edonori ezin zaio hori eskatu -Ez diot nornahiri (edonori) emango
A cualquiera no se le puede pedir eso No se lo daré a cualquiera
NOREN NOR EDO NOREN EDONOREN NORNAHIREN
NORENTZAT EDONORENTZAT
-Edonorentzat, denek behar dituzue eta
Para cualquiera, es que todos los necesitan
NORENGANA EDONORENGANA
-Horrek, larrialdetan dagoenean, edonorengana
jotzen du
Ese, cuando está en apuros, recurre a
cualquiera
NOREKIN EDONOREKIN (con cualquiera) NOREKIN-NAHI
NON NON EDO NON (en cualquier sitio) EDONON (en cualquier sitio) NON-NAHI= NONAHI
-Non edo non (edonon), ez dago -Musika eta dantza nonahi dugu
debekurik En cualquier sitio tenemos música y
En cualquier sitio, no hay baile
prohibiciones
NONGO NON EDO NONGO EDONONGO NON-NAHIKO
NORA NON EDO NORA EDONORA (a cualquier sitio) NORANAHI
-Edonora joan zaitezke horrela jantzita
NONDIK NON EDO NONDIK EDONONDIK (por cualquier sitio) NONDIK-NAHI
-Edonondik, bide guztiak haraino heltzen dira
Por cualquier sitio, todos los caminos conducen
a Roma
NOIZ NON EDO NOIZ (Idoia dice NOIZ EDONOIZ (alguna vez, algún día, cualquier) NOIZNAHI
EDO NOIZ) -Edonoiz eskonduko gara
-Non edo noiz (edonoiz), niri berdin Algún día nos casaremos
dit
Cualquier día, a mí me da igual
NOLA NON EDO NOLA EDONOLA (de cualquier modo) NOLANAHI
-Edonola, ez dut gehiegi pentsatzen
De cualquier modo, no lo pienso demasiado
2.14. SE IMPERSONAL
ADITZ TRANSITIBOA +T(Z)EN+ AUX IZAN

Desbideratzen dira Se devían
Nola jakiten da hori? Cómo se sabe eso?
Nola jaten da hori? Cómo se come eso?

2.15. ZEIN DA?
Zein da zure boligrafoa?

AFIRMATIVAS Galdegaia delante del verbo respuesta + verbo+ complementos
NEGATIVAS Galdegaia detrás del verbo complementos + respuesta + verbo
2.16. ELKAR (RELACION MUTUA) / BATA BESTEA
Nota- Se declina en mugagabe

El sujeto es siempre plural y va delante de ELKAR
No existe el caso NORK de la partícula ELKAR
ELKAR + NOR-NORK Jonek Maitek eta Maitek Jonek ELKAR IKUSI

BATA(K) BESTEA Senar-emazteek ELKAR maite dute= Senar-emazteek BATAK BESTEA maite dute
Begoñak gu faltan botatzen gaitu / Guk Begoña faltan botatzen dugu
Begoñak eta guk ELKAR faltan botatzen DUGU
Elkar ikusi dute Se han visto (se han visto el uno al otro)
ELKARRI + ZER-NORI-NORK Jonek Maiteri eta Maitek Joneri ELKARRI BEGIRA

BATAK BESTEARI Mirenek eta Kepak elkarri begiratu diote= Mirenek eta Kepak batak besteari begiratu diote
Jontxuk zuri harri bat bota zizun / Zuk Jontxuri harri bat bota zenion
Jontxuk eta biok ELKARRI harri bat bota ZENIOTEN
Elkarri esan diote Se lo han dicho (el uno al otro)
Ez diote elkarri hitz egiten No se hablan entre ellos
Berak eta biok elkarri eskaintzen DIZKIOGU zigarroak
ELKARREKIN + IZAN (JUNTOS) Jon Maiterekin eta Maite Jonerekin ELKARREKIN

Alfonso nirekin haserretu da / Ni Alfosorekin haserretu naiz
Alfonso eta biok ELKARREKIN haserretu GARA
Elkarrekin goaz Vamos juntos
ELKARREN ONDOAN Jon Maiteren ondoan eta Maite Joneren ondoan ELKARREN ONDOAN
BATA BESTEAREN Jon eta Ane elkarren ondoan egoten dira ikasgelan= Jon eta Ane bata bestearen ondoan
egoten dira ikasgelan Jon y Ane están el uno al lado del otro en clase
Vanesa Anabelen ondoan jesarri da / Anabel Vanesaren ondoan jesarri da
Vanesa eta Anabel ELKARREN ondoan jesarri DIRA
Hura eta biok elkarren ondoan eseri GINEN El y yo nos sentamos juntos en clase
Ahizpak izan arren, ez dugu ELKARREN antzik Aunq somos hermanas no nos parecemos
ELKARRENGAN Jonek eta Begok elkarrengan pentsatzen dute beti

Jon y Bego siempre piensan el uno en el otro
Elkarrengan zituzten jarriak itxaropenak
Tienen puestas las esperanzas el uno en el otro
ELKARRENGANA Lehen haserretuta egon arren elkarrengana hurbildu dira
ELKARRENGANDIK Elkarrengandik jaso genituen opariak Recibimos los regalos los unos de los otros
ELKARREZ Anaia horiek beti ari izaten dira ELKARREZ gaizki esaka (el uno del otro)
ELKAR JO + UKAN (CHOCAR) Autobus biek elkar jo dute Los dos autobuses han chocado entre sí
2.17. BALORAPENA ESKATU , ONESPENA ETA GAITZESPENA
• BALORAPENA ESKATU
Zer iruditzen zaizu +... +verbo+t(z)ea? Zer iruditzen zaizu hamabi hizkuntza hitz egiten jakitea?
Zer deritzozu +... +verbo+t(z)eari?
Gustatzen al zaizu+... + verbo+t(z)ea?
Zure iritzia jakin nahi nuke+... +sust+z Zure iritzia jakin nahi nuke armiarmez (armiarmei buruz)
Zer pentsatzen duzu+... +sust+z Zer pentsatzen duzu gudaz? (gudari buruz?)
Nola ikusten dituzu+...? Nola ikusten dituzu herriaren etorkisuna?
Zer diozu+...+sust+ri+buruz?
Emaidazu zure iritzia+sust+ri+buruz Emaidazu zure iritzia drogaz (drogazi buruz)
• ONESPENA
Ederki ederki
Nahiko ona Bastante bueno
Izugarri gustatzen zait Me gusta muchísimo
Ez dago gaizki, ez
Oso jatorra da, berarekin gustatuta nago
Ba... nahiago dut+... Prefiero... Ba... nahiago dut bakea
Gehiago gustatzen zait+...+verbo+t(z)ea
Gogoko dut+... Me gusta
Itzel maite dut+... Quiero muchísimo

• GAITZESPENA
Ez dut (bat ere) atsegin+verbo+t(z)ea No me gusta nada
Ez da nire gustoa
Ezin dut ikusi ere egin No lo puedo ni ver
Sutan ipintzen nau+... Me pone a cien
Ezin jasan ditut+... No lo soporto
Nazka ematen didate Me dan asco
2.18. DESIOAK / GURARIAK
NOS GUSTARIA+VERBO+COMPLEMENTOS
COMPLEMENTOS+ADITZ ERROA+T(Z)EA+GUSTATUKO+LITZAIGUKE (NOR-NORI HIPOTETIKOA)
Bihar zurekin zinemara joatea gustatuko litzaidake (joan nahi nuke) Me gustaría ir contigo mañana al cine
Bidatzea gustatzen zait / Bidatzea gustatzen zitzaidan / Bidatzea gustatuko litzaidake (bidatu nahi nuke)
Bidatzea gogoko dut
Bidatzea gustuko dut / Motorrak gustuko ditut
Bidatzea maite dut
Bidatzea atsegin dut / Potoak atsegin (placer, gusto) ditut / Zuri lehen ez zitzaizun antzerkia atsegin

3. MORFOLOGIA: POSPOSICIONES
3.1. PARTITIBO –RIK / -RIK GABE / -RIK GABEKO / BARIK
GALDERETAN (CUESTIONES INDEFINIDAS)

SuRIK baduzu?
Ekarri didazu zor didazun diruA? (no es una pregutna indefinida, el dinero es el que me debes, no cualquier dinero)
EZEZKOETAN (NEGACION ROTUNDA)

Ez, ez dut suRIK
Ez daukagu ez ogirik, ez ardorik No tenemos ni pan ni vino
Ez dago hau baino diamante handiagorik No hay diamante más grande que este
Nik neuk behintzat ez dut ikusi horrelakorik inoiz ere Yo al menos tampoco nunca lo he visto así
Ez da munduan gizonik, erregerik, ez printzerik ni baino hobea denIK
Ez dugu zaldiRIK, es gara zaldunAK No tenemos caballos, no somos caballeros
ZALANTZAZKOETAN (DUDA)
Ez, ez dakit suRIK ote duen No, no sé si tendrá fuego
Ea elkar ikusteko aukerarik dugun! A ver si tenemos oportunidad de vernos!
SUPERLATIBOAN
Hauxe da, beraz, diamanterik handiena Este es, por lo tanto, el diamante más grande
Zurekin ditut ametsik goxoenak Contigo he tenido los sueños más dulces
SUST+(RIK) GABE+ADITZA (EZIN) / SUSTANTIVO+( R)IK GABE+EZ DAGO+SUST+ INFINITIVO+(R)IK

DiruRIK GABE ezin da ezer erosi/ DiruRIK GABE ez dago ezer erosterik Sin dinero no hay nada que comprar
Saiatu gabe ez dago partidua irabasterik Sin entrenar no se puede ganar el partido
Ezer esan GABE joan da Se ha ido sin decir nada
SUST+(RIK) + ADITZA + GABE

Egin ezazu, baina tontakeriarik egin gabe, e! Hazlo, pero sin hacer tonterías, eh!
SUST+BARIK
Gogo BARIK ezin da ezer egin Sin ganas no se puede hacer nada
SUST+(R)IK GABEKO (BAKO)+SUST [DEKL]

EtiketaRIK GABEKO (BAKO) jertseak aparte utzi Los jerseys sin etiqueta déjalos aparte
Urik ez daukan itsasoa ezinezkoa da Un mar que no tiene agua es algo imposible
Urik gabeko itsasoa ezinezkoa da Un mar sin agua es algo imposible
Urik gabeko itsasoarekin Con un mar sin agua
Zaratarik gabeko hiria Una ciudad sin ruído
NOTA – El verbo en el partitivo es siempre singular
3.2. ZEREN BILA (EN BUSCA DE)
NOREN BILA? (EN BUSCA DE QUIEN?) (IBILI, JOAN , EGON)

ZEREN BILA? (EN BUSCA DE QUE?)
SINGULARRA umeAREN BILA En busca del niño
PLURALA umeREN BILA En busca de los niños
MUGAGABE lagun BILA En busca de amigos
Nire BILA En mi busca
Bere BILA En su busca
3.3. ZEREN BIDEZ (BITARTEZ) (POR MEDIO DE)
SUST+(R)EN BIDEZ
Singularra Plurala Mugagabea
(a)ren bidez en bidez (r)en bidez
liburuaren bidez libururen bidez edozein libururen bidez / hainbat libururen bidez
Agentzia batEN BIDEZ (BITARTEZ) lortu dut pisua He conseguido el piso por medio de una agencia
3.4. ZEREN ZAIN (ESPERANDO A)
NOREN ZAIN zaude? AmaiaREN ZAIN nago A quién estás esperando? Estoy esperando a Amaia
ZEREN ZAIN daude? Dei batEN ZAIN daude Qué están esperando? Están esperando una llamada

3.5. ZERI ESKER (GRACIAS A)
SUST+ ARI EZKER

Singularra Plurala Mugagabea
(a)ri esker ei esker (r)i esker
gizonari esker gizonei ezker edozein gizonari esker/hainbat emekumei esker
JaingoikoARI ESKER ez da ezer txarrik gertatu! Gracias a Dios no ha ocurrido nada malo!
Merkeago lortu dut lagun batI EZKER Lo ha conseguido gracias a un amigo
3.6. ZEREN ARABERA (DEPENDE DE, SEGUN) / ZER / NOR / ZEIN / NON / NOIZ / NOLAKOA... –EN
No sé si iré el domingo al monte, depende del tiempo Ez dakit igandean mendira joango naizen, eguraldia NOLAKOA deN
Ez dakit igandean mendira joango naizen, eguraldiaREN ARABERA
Depende de lo que diga mi padre Aitak ZER esaten dueN
Aitak esaten dueNAREN ARABERA
Aitak esanDAKOAREN ARABERA
Según la Ley, el otro tiene razón LegeaREN ARABERA, besteak dauka arrazoia
Nota- Con nombres mejor no declinar
3.7. ZEREN BAT (ALGUN)
OpariREN BAT Algún regalo

Opari batzuk Algunos regalos
Opari bat Un regalo
3.8. ZEREN ESKU
Gure ESKU dago euskara bizirik irautea Está en nuestras manos la supervivencia del Euskara
Azken erabakia zuen ESKU dago La última decisión está en vuestras manos
Aizue! Gaurko afaria utzi nire ESKU Oid! La cena de esta noche dejadla en mis manos
3.9. ZEREN KONTRA=ZEREN AURKA (EN CONTRA DE, CONTRA) / NOREN ALDE (A FAVOR DE QUIEN)
• NOREN/ZEREN KONTRA=NOREN/ZEREN AURKA (en contra de, contra)

Noren KONTRA zaude? Ez nago inoREN KONTRA Contra quién estás? No estoy en contra de nadie
Ez nago inoREN KONTRA No estoy en contra de nadie
Pilotariak ikusleeN KONTRA bota zuen pilota atzo El pelotari ayer tiró la pelota contra los espectadores
KamioiaREN AURKA Contra el camión
• NOREN/ZEREN ALDE (a favor de, lado)

Noren ALDE zaude? Ni zure ALDE nago A favor de quién estás? Yo estoy de tu parte
Gure ALDETIK, besterik ez Por nuestra parte no hay más
Zure ALDERA joan zen Fue a tu lado
Haiek, gure ALDEAN, oso trebeak dira Ellos, comparado con nosotros son muy hábiles
• SUST+ALDE (junto, lado)

Santutxu Otxarkoaga ALDEAN dago Santutxu está junto a Otxarkoaga
Itsas ALDETIK dator haizea De la mar viene el viento
ItsasoaZ beste ALDERA joan zen Fue por mar a otro lado
• IZENAREN+ALDEKO/KONTRAKO (
AmnistiaREN ALDEKO manifestazioa La manifestación a favor de la Amnistía
HIESAREN KONTRAKO kanpaina La campaña contra el SIDA

3.10. NOREN INGURU(AN) (ALREDEDOR DE)
Nota- Se forma igual que el GAINEAN. Es preferible usar la forma INGURUAN

• Con personas y cosas
Umeak mahai(AREN) INGURU(AN) daude Los niños están alrededor de la mesa
Etxe INGURUAN denda asko dago En los alrededores de la casa hay muchas tiendas
Ander Donostian INGURUAN bizi da Ander vive alrededor de Donostia
Ume guztiak amaREN INGURUAN dabiltza Todos los niños andan alrededor de su madre
Gure INGURUKO jendea nahiko jatorra da La gente de nuestro alrededor es bastante maja
• Con las horas

Zer ordu da? Zazpiak INGURU izango dira Qué hora es? Serán alrededor de las 7
Zer ordu da? Zazpiak ALDERA Qué hora es? Sobre las 7
Zer ordutan etorriko zara? Zortziak INGURU(AN) A qué hora vendrás? Alrededor de las 8
Zer ordutarako amaituko duzu? Bostak INGURURAKO Para qué hora terminarás? Para alrededor de las 5
Zein tren hartu du? Hirurak INGURUKOA Qué tren ha cogido? El de alrededor de las 3
• Expresiones
Ertzainak etxea INGURATU du La policía ha rodeado la casa
JendeZ INGURATURIK gaude Estamos rodeados de gente
MAHAI-INGURU bat antolatu dute Han organizado una mesa redonda
3.11. NOREN MENPE(AN)/MENDE (bajo el mando o dominio de, estar subordinado)
Nik ezin dut erabaki, zuzendariAREN MENPE(AN) nago Yo no puedo decidir, estoy bajo el mando del director
Emakumea gizonAREN MENPE(AN) egon da denbora luzeanLa mujer ha estado subordinada al hombre durante mucho tiempo
3.12. ZER(EN) ARTEAN (ENTRE)
Harri artean=Harri tartean=Harrien artean Entre piedras
3.13. –N ZEHAR / -TIK ZEHAR (A TRAVES, A LO LARGO)
• Espacio
MendiAN ZEHARPor el monte, a través del monte
• Tiempo
AsteAN ZEHAR A lo largo de la semana, durante la semana
3.14. ZEREZ / ZERTAZ / ZERI BURUZ(KO) DE QUE, COMO, CON QUE, SOBRE QUE
ZEREZ De qué hablas?

ZERTAZ hitz egiten duzu? De qué hablas?
ZERI BURUZ=ZEREN GAINEAN Sobre qué hablas?
ZERI BURUZ hitz egin duzue? EguraldiaRI BURUZ De qué habéis hablado? Del tiempo
ZEREN GAINEAN hitz egin duzue? EguraldiaREN GAINEAN De qué habéis hablado? Del tiempo
ZERTAZ hitz egin duzue? EguraldiaZ De qué habéis hablado? Del tiempo
ZERI BURUZKO+SUST
Plastikozko edalontziak eraman genituen mendira baina etxean kristalezkoak erabiltzen ditugu
Al monte llevamos vasos de plástico pero en casa los utilizamos de cristal
Irakurri duzu toturaRI BURUZKO txostena? Ha leído el informe sobre la tortura?
ZEREZ
ZereZ zoaz? Cómo vas (en qué vas)? AutobuseZ noa Voy en autobús
ZereZ beteta dago? De qué está lleno? JendeZ beteta dago/ZuhaitzeZ beteta dago
ZereZ idazten duzu? Con qué escribes? BoligrafoZ idazten dut
BoligrafoEZ egin dut Lo he hecho con los bolígrafos
DiruZ ordaindu dut Lo he pagado con dinero
Nire arkatzaz margoztu zuen horma Pintó la pared con mi lápiz
Nola zaude? BarreZ / gagarreZ / buruZ / beldurreZ (con miedo)
Nola hitz egiten duzu? En qué hablas? IngleseZ / alemanieraZ
Noiz? GoizeZ / gaueZ / arratsaldeZ (por la tarde)

3.15. ZEREN / ZERTAZ + ADITZA / T(Z)EAREN / T(Z)EAZ
• ZEREN+sust
Atzo gehiegi edaTEAREN ondorioz buruko min ikaragarria dut A consecuencia de beber demasiado aer tengo dolor de
cabeza tremendo
Jazinto enpresatik botaTZEAREN ALDE zaude? Estás a favor de echar a Jazinto de la empresa?
Ni ez nago hori egiTEAREN alde No estoy a favor de hacer eso
Soldata jaisTEAREN kontra al zaude? Estás en contra de disminuir el sueldo?
Hori ez da gaizki egiTEAREN ondorioa Eso no es la consecuencia de hacerlo mal
Berandu etorTZEAREN errua zurea da La culpa de venir tarde es tuya
• ZERTAZ
Telebista ikusTEAZ aspertzen zara Te aburres de ver la televisión
Zu ez zara edaria ekarTZEAZ arduratuko? No te preocuparás de traer la bebida tú?
Pozten naiz zu ondo egoTEAZ Estoy contenta de que estés bien
Ez da beti gauza bera entzuTEAZ nekatu? No cansa oír siempre lo mismo?
3.16. GAINEAN / GAIN / GAINERA / APARTE
SUST(sin declinar)+GAINEAN (encima de)

Mahai GAINEAN daukazu eskutitza La carta la tienes encima de la mesa
ZEREN GAINEAN=ZERI BURUZ (sobre qué)

FilosofiAREN GAINEAN izan zen hitzaldia La conferencia fue sobre Filosofía
NOREN GAIN (delegar en)

NeskEN GAIN utzi zuten lan guztia Todo el trabajo lo delegaron en las chicas
ADITZ ERROA+T(Z)EAZ GAIN(ERA)/APARTE (además de)

IdazTEAZ APARTE irakurri ere egin behar da Además de escribir también se tiene que leer
Lanik EZ egiTEAZ GAIN(ERA), edan egiten du Además de no trabajar, bebe
SUST+Z GAIN(ERA)/APARTE (además de)

TrenaZ GAIN(ERA), autobusa ere galdu du Además del tren también ha perdido el autoús
3.17. ZERTAN EMAN (DAR DE)
Txerriei bazkalTZEN ematera etorri direnean baserriko agurearen behiak ahaltzera eraman dituzte
Cuando han venido a dar de comer a los cerdos han llevado a pastar a las vacas del anciano del caserío
3.18. –TEKO ASMOA/ASMOTAN/ASMOZ / -T(Z)EKOTAN (INTENCIÓN DE)
• ASMOA
ADTIZ ERROA+T(Z)EKO ASMOA (AUX UKAN) Tengo la intención de
Kotxea erosTEKO asmoA dut Tengo la intención de comprar un coche
EZ (AUX UKAN)+...ERROA+T(Z)EKO ASMORIK No tengo la intención de

Ez dut kotxea erosTEKO asmoRIK No tengo la intención de comprar un coche
ADITZ ERROA+T(Z)EKO ASMOTAN/ASMOZ (IBILI/EGON/ETORRI) Ando con la intención de

Kotxea erosTEKO asmoTAN/asmoZ nabil Ando con la intención de comprar un coche
EZ+(IBILI/EGON/ETORRI)+...ERROA+T(Z)EKO ASMOTAN/ASMOZ No andar con la intención de

Ez nabil kotxea erosTEKO asmoTAN No ando con la intención de comprar un coche
• ADITZ ERROA+-T(Z)EKOTAN (IBILI/EGON/ETORRI) Ando con la intención de

Salamankara joateko asmoa duzu / Salamankara joateko asmoatan/asmoz zaude / Salamankara joaTEKOTAN zaude
3.19. –T(Z)EKO ZORIAN / -T(Z)EKOTAN (TENER EL RIESGO DE QUE TE OCURRA ALGO)
ADITZ ERROA+T(Z)EKO ZORIAN (EGON) / ADITZ ERROA+-T(Z)EKOTAN (EGON) Estar con riesgo de que te ocurra algo
Joan Paolo II.a hilTZEKO ZORIAN dago Joan Paolo II.a hilTZEKOTAN dago
3.20. ALDEAN (SOBRE) (cuando no estamos seguros)
Irail aldean jaio zen Nació sobre Septiembre

Abendu aldean Por Diciembre

3.21. DERITZON / IZENEKO (LLAMADO / DENOMINADO)
DERITZON Con nombres y apodos

IZENEKO Con nombres
Wanda deitzen den arraina Un pez que se llama Wanda
Wanda deritzon arraina Un pez llamado Wanda
Wanda deitzen dena El que se llama Wanda
“Wanda” deritzona/izenekoa El llamado Wanda
3.22. (Z)ARO (EDAD, TEMPORADA, PERIODO DE LA VIDA) / ALDI (RATO, MOMENTO DE)
SUSTANTIVO+(Z)ARO AZA+(Z)ARO(A) Azaroa Temporada de berza

VERBO/SUSTANTIVO+ALDI(A) IXIL+ALDI Ixilaldi Momento de silencio
3.23. SUSTANTIVO + (R)IK EZA + DECLINACION (LA FALTA O CARENCIA DE)
La falta de dinero es un problema muy grande Dirurik eza arazo oso handia da
He conocido mucha gente con falta de principios Hainbat jende ezagutu dut printzipiorik ezarekin
La carencia de agua trae malas consecuencias Urik ezak ondorio txarrak dakartza
3.24. (-)BERA (-PERA)
BIHOTZBERA SENSIBLE KILIBERA / KILIKABERA QUE TIENE COSQUILLAS

GAIXOBERA ENFERMIZO MINBERA DELICADO (PERSONA TENDENTE AL
DOLOR)
HORBERA / JASANBERA TOLERANTE (TENDENTE A COGER A LOS DEMÁS) SAMURBERA/EGOSBERA BLANDO, CARIÑOSO, SENSIBLE
HOTZBERA FRIOLERO EN TÉRMINOS CARIÑOSOS SENTIBERA SENTIDO
HOZBERA FRIOLERO SINISBERA INOCENTE, INGENUA, CRÉDULA
3.25. SUSTANTIVO + N (A QUE?)
Pilota PilotaN jokatu Jugar a la pelota

Futbol FutbolEAN jokatu Jugar a fútbol
Jolastu: juego por placer
Jokatu: jugar dentro de una competición

4. DEKLINABIDEA
4.1. SUSTANTIVOS CON ADJETIVOS
El determinante va siempre en el adjetivo. El adjetivo generalmente va detrás del sustantivo

GIZON HOMBRE GIZON ON HOMBRE BUENO
GIZONA EL HOMBRE GIZON ONA EL HOMBRE BUENO
GIZONAK LOS HOMBRES GIZON ONAK LOS HOMBRES BUENOS
Si aparece un numeral el sustantivo no lleva ni artículo ni plural (es mugagabe):

BAT Siempre detrás del sustantivo ZIGARRO BAT
BI Puede ir delante o detrás BI ZIGARRO / ZIGARRO BI
Los demás números TODOS delante SEI ZIGARRO
4.2. NOMINALIZACION DE UN VERBO. PARA DECLINAR UN VERBO
Cómo nominalizar
RAIZ + T(Z)E EGIN + T(Z)E EGITE A partir de aquí se puede declinar
A los verbos que acaban en vocal se les añade TZE, excepciones:
ITXI + TE IXTE
HAUTSI + TE HAUSTE
IDATZI + TE IDAZTE
JEITSI JEISTEN
JANTZI JANZTEN
INFINITIBOA
• Un solo sujeto
Nik ez dut telebista ikusi nahi No quiero ver la tele
Guk ez genuen kantatu nahi Nosotros no queríamos cantar
Nik nahiago dut mendira joan Yo prefiero ir al monte
Nik joan nahi dut Yo quiero ir
Hobe duzu hori egin Es mejor que hagas eso
• Con partícula interrogativa junto al verbo
Norekin joan erabaki zuen? Con quién decidiste ir?
Nora joan esan digu Nos ha dicho dónde ir
Nola idatzi irakatzi behar dizuet Tengo que enseñaros cómo escribir
ADITZA + T(Z)EA
• Cuando el verbo es NOR-NORI
Jatea gustatzen zait Me gusta comer (indica actualidad)
Atea ixtea ahaztu zait Se me ha olvidado (ahora, por descuído) cerrar la puerta
Zer egitea ez zaizu importa? Qué no te importa hacer?
• Cuando el verbo nominalizado forma parte del O.D.
Zinemara joatea erabaki zuen Decidieron ir al cine
Lo egitea pentsatu du Ha pensado dormir
Ohea egitea ahaztu zait Se me ha olvidado hacer la cama (por descuido)
• ADJETIBOA+IZAN
Ura edatea ona da Es bueno beber agua
• Dos sujetos difirentes
Zuk ez duzu nahi nik telebista ikustea Tú no quieres que yo vea la tele
Guk, zuek musika jotzea nahi genuen Nosotros queríamos que vosotros tocaráis música
Zu joatea nahiago dut Prefiero que vayas tú
Hobe duzu nik hori egitea Prefieres que yo haga eso
Nik zu kalera joatea nahi dut Yo quiero que tú vayas a la calle
Amaiak bere ahizpak euskera ikastea nahi du Amaia quiere que su hermana estudie euskara
ADITZA + T(Z)EN
• Con verbos de conocimiento o habilidades, hacer actividad
JAKIN Hitz egiten dakit Yo sé hablar
IKASI Guk ikasiko dugu motorra gidatzen Aprenderemos a conducir motos
Zer egiten ikasi duzu zure bizitzan? Qué has estudiado en tu vida?
IRAKATSI Aizu, irakatziko al diguzu piraguaz ibiltzen? Oye, nos enseñarás a andar en piragua?
AHAZTU Atea ixten ahaztu zait Se me ha olvidado cerrar la puerta (para siempre, sabía y ya no)
Ez zaizu inoiz egiten ahaztuko Lo que nunca se te olvidará
NOLA Aspertu naiz lan egiten
GELDITU Etxean geldituko naiz etxeko lanak egiten
EXCEPCIONES UTZI Sartzen utzi dut Me ha dejado entrar

ENTZUN Negar egiten entzun dut He oído llorar
IKUSI Jolasten ikusi dut He visto jugar
HASI Abesten hasi naiz He empezado a cantar
Con preposición entre sustantivo y verbo o entre verbo y verbo, lleva la preposición el verbo precedente

INFINITIVO T(Z)EA (ZER) T(Z)EN (ZERTAN) T(Z)ERA (ZERTARA) T(Z)EKO (ZERTARAKO)
• UN SOLO SUJETO • NOR-NORI • VERBOS DE • VERBOS DE • AGINDU
• PARTICULA • O.D. CONOCIMIENTO MOVIMIENTO • “DE” EJ. GANAS “DE”
INTERROGATIVA • ADJETIBOA+IZAN • VERBOS DE INTRANSITIVOS • CON SUSTANTIVO
JUNTO AL VERBO • DOS SUJETOS HABILIDADES • GENERALMENTE, DETRAS
• HACER ACTIVIDAD VERBOS DE MOV.
TRANSITIVOS
AHAL ADJETIBOA+IZAN AHALEGINDU ADORETU (animar(se)) AGINDU
AHAZTU (conocimiento
BEHAR AHAZTU (descuído) ANIMATU ASMOA IZAN
olvidado)
EZIN ATSEGIN IZAN AMAITU AUSARTU (atreverse) ASTIA IZAN
BEHARTU+nor-nork
NAHI BURURATU (ocurrírsele) ANIMATU AUKERA IZAN
(obligar)
NAHIAGO+UKAN DEBEKATU(TA) ARI IZAN BIDALI BELDUR IZAN
ERABAKI ASPERTU BORTXATU GAI IZAN (se capaz)
ESPERO AUSARTU BOTA GAUZA IZAN
EZKATU BUKATU BULTZATU GERTU EGON
EZKERTU EGON EKARRI GOGOA IZAN+UKAN
GOMENDATU EMAN ERAMAN EKARRI
GUSTATU ENTZUN ETORRI EZKATU
INPORTA ETORRI GONBIDATU ITXAROPENA IZAN
KOMENI IZAN HASI HELDU JOERA IZAN
GELDITU (si te quedas
LORTU IRITSI LOTSA IZAN
para hacer una actividad)
MEREZI IZAN GERATU+IZAN IRTEN OHITURA IZAN
OTU GOGAITU JAITSI ORDUA IZAN
PENTSATU IBILI JOAN PREMIA IZAN
TOKATU IKASI KONDENATU PREST EGON
ZAILA IZAN IKUSI OHITU (acostumbrarse)
IRAKATSI ZIGORTU
IRAUN (seguir, aguantar,
durar)
JAKIN
JARDUN (estar haciendo
algo, ocuparse, ejercer)
JARRAITU
JOAN
LAGUNDU (zer-nori-nork)
NEKATU (cansarse,
aburrirse)
OHITU
SAIATU
SEGITU
UTZI (dejar hacer algo,
dejar haciendo algo, nor-
nork)
(prestar, dejar hacer algo,
zer-nor-nork)
-T(Z)EAK -T(Z)ETIK -T(Z)EARI (Zeri ekingo diozu?) -T(Z)EAZ (ZERTAZ / ZER EGITEAZ) T(Z)EAREN (ZEREN+sust)
EKIN (empezar a hacer algo, nor-
nori-nork) ZEREN ALDE
BELDURTU BIZI IZAN ARDURATU (preocuparse)
-Lanean hasi nintzenean Irakurtzearen alde
atzazalak jateari ekin nion
EDUKI ETORRI IRITZI (opinar) ASPERTU ZEREN ERRUA
UTZI (dejar de hacer algo, nor-
nori-nork)
ESAN NAHI HELDU GOGAITU (aburrirse, hartarse) ZEREN KONTRA/AURKA
-Atzo erretzeari utzi nion, eztulka
hasi nintzen eta
GOGORATU (acordarse)
HARRITU IGARO Zer gogoratzen duzu? ZEREN ONDORIOA
Zertaz gogoratzen zara?
KONPONDU IRAGAN KEZKATU ZEREN ONDORIOZ
MINDU ITZULI NEKATU
UKAN LIBRATU OROITU
POZTU

4.3. EKIN / UTZI [EMPEZAR (A) / DEJAR (DE)]
• EKIN (empezar a, dedicarse a) ADITZA+T(Z)EARI+EKIN+ZER(no aparece en la frase, “o/e”)-NORI-NORK

EKIN / EKITEN / EKINGO
Zeri ekingo diozu? / Zeri ekin diozu? Qué vas a empezar a hacer? / Qué has empezado a hacer?
Amarekin paseiatzeari ekingo diot Empezaré a pasear con mi madre
Bideari ekin zion Se puso en camino
Ekin lanari! Manos a la obra!
Zuk esandakoa egiteari ekingo diot, ea lortzen dudan Empezaré a hacer lo que tú dices, a ver si lo consigo
• UTZI (UTZI / UZTEN / UTZIKO)

o UTZI (dejar a alguien) NOR-NORK
Lehen bezala utzi du Lo ha dejado como antes (estaba)
o UTZI (permitir, dejar hacer) ADITZA+T(Z)EN+UTZI+NOR-NORK

Zer egiten utzi ditu?=Zertan utzi ditu? Qué les dejarás hacer?
Hemen ez dute kantatzen uzten Aquí no dejan cantar
o UTZI (abandonar, dejar en una actividad) ADITZA+T(Z)EN+UTZI+NOR-NORK

Zertan (zer egiten) utzi duzu? Haciendo qué le has dejado?
Garbinek hitz egiten utzi gaitu Garbine nos ha dejado hablando
Andreak utzi egin ninduen Mi mujer me abandonó
Umeak astun jartzen direnean zuek bideo bat ikusten uzten dituzue
Cuando los niños se ponen pesados vosotros les dejais viendo un bideo
Ariketak egiten utziko zaituztet komunera joango bainaiz
Os dejaré haciendo los ejercicios, ya que voy al baño
Arantzak aita-semeak partida ikusten utziko ditu; bera lagunekin afaltzera joango da
Arantza dejará al marido y los hijos viendo el partido; ella se va con los amigos a cenar
o UTZI (prestar, dejar (hacer) algo) ADITZA+T(Z)EN+ZER(aparece en la frase)-NORI-NORK

Zer utziko diozu? Qué le dejarás?
Nahi duena egiten utziko diot Le dejaré hacer lo que quiera
Automobila utzi zidan Me prestó el coche
Minari burmuinera heltzen uzten diogu Dejamos (al dolor llegar/que el dolor llegue) al cerebro
Ez dizuet gaztelaniaz hitz egiten utziko No os dejaré (hablar/que habléis) en castellano
Utziko didazu etxean futbolean jolasten? Me dejarás jugar a fútbol en casa?
o UTZI (dejar de) ADITZA+T(Z)EARI+ZER(no aparece en la frase, sólo “o”)-NORI-NORK

Zeri utziko didazu? Qué dejarás de hacer?
Erretzeari utziko diot Dejaré de fumar
Gozokiak jateari utzi diot He dejado de comer caramelos
Ez diozu ezeri utziko No dejarás de hacer nada
Ez diogu euskaraz ariketak egiteari utziko No dejaremos de hacer los ejercicios de euskera
Ez diot txokolatea jateari utzi nahi No quiero dejar de comer chocolate
Erretzeari utzi beharko zenioke Deberías dejar de fumar
4.4. KAUSAZKO: -GATIK / ZERENGATIK / NORENGATIK / ZERGATIK
-(A)GATIK / -(A)RENGATIK / -ENGATIK

Zerengatik egin duzu? Etxeagatik egin dut Lo he hecho por la casa
Norengatik egin duzu? Zugatik egin dut Lo he hecho por ti (tú eres el motivo por el que lo he hecho)
Zergatik? Ikasteagatik berandu heldu naiz Por estudiar he llegado tarde
NORENGANDIK, común-propio
Maisua, por ejemplo, se puede tratar como nombre propio o como común. Se declinará diferente
COMUN maisuarengandik
PROPIO maisurengandik
NORENGANDIK / NORENGATIK
NORENGANDIK Indica origen
NORENGATIK Indica motivo
Txominengandik jakin ganuen zu hemen zeundela (Txominek esan dugula) (Txomin no es el motivo, es el origen de la
información, por eso es Norengandik)
Edozen tontokeriarengatik haserretzen zara (Por cualquier tontería te enfadas, las tonterías son el motivo,
ZERENGATIK)
ZUREGATIK Hablando se puede decir ZUGATIK pero escrito está mejor ZUREGATIK

SINGULAR PLURAL
NESKAGATIK = NESKARENGATIK NESKENGATIK
MUTILAGATIK = MUTILARENGATIK MUTILENGATIK
EMAKUMEAGATIK = EMAKUMEARENGATIK EMAKUMEENGATIK
NIGATIK = NIREGATIK
ZUGATIK = ZUREGATIK
HARENGATIK
GUGATIK = GUREGATIK
ZUENGATIK
HAIENGATIK
4.5. ADBERBIOAK
4.5.1. ADVERBIOS DE LUGAR (AQUI, AHI, ALLI)
NON NONDIK NORA NONGO

HEMEN / HEMENTXE (AQUI MISMO) HEMENDIK HONA HEMENGO
HOR / HORTXE (AHI MISMO) HORTIK HORRA HORKO
HAN / HANTXE (ALLI MISMO) HANDIK HARA HANGO
NON GALDERARI
CERCA GERTU LEJOS URRIN
PARAJE URRUN
HUR URRUTIK
HURBIL
4.6. ERAKUSLEEN DEKLINABIDEA (MUGATU) (ESTE, ESE, AQUEL)
NOR QUIEN ---- HAU/HAUEK HORI/HORIEK HURA/HAIEK

NORK QUIEN -K HONEK/HAUEK HORREK/HORIEK HARK/HAIEK
NORI A QUIEN -I HONI/HAUEI HORRI/HORIEI HARI/HAIEI
NOREKIN CON QUIEN -EKIN HONEKIN/HAUEKIN HORREKIN/HORIEKIN HAREKIN/HAIEKIN
NORENTZAT PARA QUIEN -ENTZAT HONENTZAT/HAUENTZAT HORRENTZAT/HORIENTZAT HARENTZAT/HAIENTZAT
*NOREN DE QUIEN -EN HONEN/HAUEN HORREN/HORIEN HAREN/HAIEN
A DONDE HORRENGANA
NORENGANA -ENGANA HONENGANA/HAUENGANA HARENGANA/HAIENGANA
QUIEN HORIENGANA
NORENGAN EN QUIEN -ENGAN HONENGAN/HAUENGAN HORRENGAN/HORIENGAN HARENGAN/HAIENGAN
NORENGATIK HORRE(N)GATIK
POR QUIEN -ENGATIK HONE(N)GATIK/HAUENGATIK HARE(N)GATIK/HAIENGATIK
ZERENGATIK HORIENGATIK
DE DONDE HONENGANDIK HORRENGANDIK HARENGANDIK
NORENGANDIK -ENGANDIK
QUIEN HAUENGANDIK HORIENGANDIK HAIENGANDIK
DE QUE =
ZEREZ SOBRE QUE, -Z HONETAZ/HAUETAZ HORRETAZ/HORIETAZ HARTAZ/HAIETAZ
CON QUE
DE QUIEN
NORTAZ -Z HONETAZ/HAUETAZ HORRETAZ/HORIETAZ HARTAZ/HAIETAZ
(sobre qué)
NORI/ZERI BURUZ
SOBRE HORRI BURUZ
= ZERTAZ/NORTAZ -RI BURUZ HONI BURUZ/HAUEI BURUZ HARI BURUZ /HAIEI BURUZ
QUE=DE QUE HORIEI BURUZ
(pero no al revés)
ZERI QUE SOBRE -RI HONI BURUZKO HORRI BURUZKO HARI BURUZKO
BURUZKO+SUST QUE BURUZKO HAUEI BURUZKO HORIEI BURUZKO HAIEI BURUZKO
ZEREZKO+SUST QUE DE QUE
-ZKO HONETAZKO/HAUETAZKO HORRETAZKO/HORIETAZKO HARTAZKO/HAIETAZKO
(Mgg) MATERIAL
DAR/TOMAR
ZERTZAT -TZAT HONETZAT/HAUETZAT HORRETZAT/HORIETZAT HARTZAT/HAIETZAT
POR
NORA A DONDE -RA HONETARA/HAUETARA HORRETARA/HORIETARA HARTARA/HAIETARA
NORAKO (El
HONETARAKO HORRETARAKO
“norentzat” de las PARA DONDE -RAKO HARTARAKO/HAIETARAKO
HAUETARAKO HORIETARAKO
cosas)
HONETARANTZ HORRETARANTZ
NORANTZ HACIA DONDE -RANTZ HARTARANTZ/HAIETARANTZ
HAUETARANTZ HORIETARANTZ
HASTA HONETARAINO HORRETARAINO
NORAINO -RAINO HARTARAINO/HAIETARAINO
DONDE HAUETARAINO HORIETARAINO
NON DONDE -N HONETAN/HAUETAN HORRETAN/HORIETAN HARTAN/HAIETAN
*NONGO DE DONDE -KO HONETAKO/HAUETAKO HORRETAKO/HORIETAKO HARTAKO/HAIETAKO
POR DONDE /
NONDIK DESDE -TIK HONETATIK/HAUETATIK HORRETATIK/HORIETATIK HARTATIK/HAIETATIK
DONDE

4.7. EUSKAL DEKLINABIDEA PARA NOMBRES PROPIOS
IZEN NAGUSIAK (NOMBRES PROPIOS)

BIZIGABEAK (INANIMADOS) BIZIDUNAK (ANIMADOS)
GALDEGAIA BOKALEZ KONTZONANTEZ BOKALEZ KONTZONANTEZ
NOR / ZER LEZO- GAZTEIZ- PERU- MIREN-
NORK LEZO-K GAZTEIZ–e-K PERU-K MIREN–e-K
NORI / ZERI LEZO–R-I GAZTEIZ-I PERU–R-I MIREN-I
NOREN / ZEREN LEZO-r-EN GAZTEIZ-EN PERU–r-EN MIREN-EN
NOREKIN / ZEREKIN LEZO-r-EKIN GAZTEIZ-EKIN PERU–r-EKIN MIREN-EKIN
NORENTZAT (en caso de ser un inanimado
LEZO-r–ENTZAT GAZTEIZ–ENTZAT
puede utilizarse si contiene gente) LEZO-r–AKO GAZTEIZ-EKO
PERU–r-ENTZAT MIREN-ENTZAT
ZERENTZAT / NORAKO (para dónde)
ZEREZ / ZERTAZ / NORTAZ PERU–Z
(hablar sobre alguien nunca puede ser “nori LEZO–Z GAZTEIZ–e-Z NITAZ MIREN–e-Z
buruz”, siempre NORTAZ) ZUTAZ
NON LEZO-N GAZTEIZ–e-N

NONGO LEZO-KO GAZTEIZ–(E)KO PERU–(r–EN)GAN MIREN–(EN)GAN
NORA (sitio) / NORENGANA (persona) LEZO-RA GAZTEIZ-A PERU–(r–EN)GANA MIREN–(EN)GANA
NORAINO LEZO-RAINO GAZTEIZ-AINO PERU–(r–EN)GANAINO MIREN–(EN)GANAINO
NORTIK / NORENGANDIK (de donde quién) LEZO-TIK GAZTEIZ-TIK PERU–(r–EN)GANDIK MIREN–(EN)GANDIK
KOLDO-(REN)-GATIK
NI NI – (RE) – GATIK
ZU ZU - (RE) – GATIK
NORENGATIK (por quién)
GU GU – (RE) – GATIK MIREN-ENGATIK
ZERENGATIK (por cuál) ZUEK ZUEN – GATIK
Pozten naiz zuengatik
Me alegro por vosotros
PARTITIBOA LEZO-r-IK GAZTEIZ-IK PERU–r-IK MIREN-IK
PROLATIBOA-ZERTZAT
LEZO-TZAT GAZTEIZ-TZAT PERU-TZAT MIREN–TZAT
Lo tienen por hijo / SemeTZAT dute

4.8. EUSKAL DEKLINABIDEA: MUGAGABEA / MUGATUA (INDEFINIDO / DEFINIDO)
BOKALEZ
BIZIGABEAK (SERES INANIMADOS) BIZIDUNAK (SERES ANIMADOS)
MUGAGABEA MUGATUA (determinado) MUGAGABEA MUGATUA
GALDEGAIA SINGULARRA PLURALA SINGULARRA PLURALA
NOR / ZER MENDI- MENDI-A MENDI-AK SEME- SEME-A SEME-AK
NORK MENDI-K MENDI-AK MENDI-EK SEME-K SEME-AK SEME-EK
NORI / ZERI MENDI–R-I MENDI-ARI MENDI-EI SEME–R-I SEME-ARI SEME-EI
NORI BURUZ/ZERI
BURUZ (sobre MENDI–EI SEME–ARI SEME–EI
MENDI–R–I BURUZ MENDI–ARI BURUZ SEME–R–I BURUZ
quién/sobre qué BURUZ BURUZ BURUZ
habláis)
ZERI
MENDI–R–I MENDI–ARI
BURUZKO+SUST
BURUZKO BURUZKO
(sobre qué cosa ZUHAITZAK ZUHAITZAK
habláis)
NOREN / ZEREN MENDI–R-EN MENDI-AREN MENDI-EN SEME–R-EN SEME-AREN SEME-EN
NOREKIN / ZEREKIN MENDI–R-EKIN MENDI-AREKIN MENDI-EKIN SEME–R-EKIN SEME-AREKIN SEME-EKIN
NORENTZAT MENDI–ENTZAT
MENDI–R–ENTZAT MENDI–ARENTZAT SEME-
ZERENTZAT / MENDI–TARAKO MENDI-RAKO
MENDI- SEME–R-ENTZAT
ARENTZAT
SEME-ENTZAT
NORAKO ETARAKO
ZEREZ / ZERTAZ SEME–
MENDI-Z MENDI-AZ MENDI–EZ/ETAZ SEME-Z SEME-AZ
NORTAZ EZ/ETAZ
ZEREZKO+SUST
PLASTIKO-ZKO
De qué materia
NON MENDI-TAN MENDI-AN MENDI-ETAN
SEME–
NONGO MENDI-TAKO MENDI-KO MENDI-ETAKO SEME–(r-EN)GAN
A(REN)GAN
SEME-ENGAN
NORA / SEME- SEME-
MENDI-TARA MENDI-RA MENDI-ETARA SEME-(r-EN)GANA
NORENGANA A(REN)GANA ENGANA
SEME-
NORENGAN SEME-(r-EN)GAN
A(REN)GAN
SEME-ENGAN
MENDI- SEME-(r- SEME- SEME-
NORAINO MENDI-TARAINO MENDI-RAINO
ETARAINO EN)GANAINO A(REN)GANAINO ENGANAINO
NONDIK
MENDI– SEME-A(REN) SEME-
NORENGANDIK (de MENDI-TATIK MENDI-TIK
ETATIK/ETARIK
SEME-(r-EN)GANDIK
GANDIK ENGANDIK
quién)
SEME–
NORENGATIK (por DIRU– (AREN)- SEME–AREN-
DIRU-RENGATIK SEME–REN-GATIK ENGATIK
quién) ZERENGATIK GATIK GATIK
SEME-AKATIK
PARTITIBOA MENDI–R-IK SEME–R-IK
PROLATIBOA
(tomar por, dar por)
Aditzekin: MENDI-TZAT SEME-TZAT
Hartu / jo / eman /
eduki
MUGATUA BOKALEZ SINGULARRA PLURALA

NOR QUIEN ---- ETXE - A ETXE - AK
NORK QUIEN -K ETXE – A - K ETXE - EK
NOREKIN CON QUIEN -(E)KIN ETXE – A – re - KIN ETXE – E – KIN
NOREN DE QUIEN -(R)EN ETXE – A - REN ETXE - EN
NON DONDE -N ETXE - AN ETXE – E - TAN
POR DONDE / DESDE
NONDIK DONDE
-TIK ETXE - TIK ETXE – E – TA - TIK
NORA A DONDE -(R)A ETXE - RA ETXE – E – TA - RA
ETXE – KO ETXE – E – TA – KO
NONGO-A DE DONDE -KO (A)
Nongo mutilA da hori? / NongoA da hori? Bilboko mutilA da hori / BilbokoA da hori
NORAKO PARA DONDE -RAKO ETXE – RAKO ETXE – ETARAKO

KONTZONANTEZ
BIZIGABEAK (INANIMADOS) BIZIDUNAK (ANIMADOS)
MUGAGABEA MUGATUA MUGAGABEA MUGATUA
GALDEGAIA SINGULARRA PLURALA SINGULARRA PLURALA
NOR / ZER HARAN– HARAN-A HARAN-AK GIZON- GIZON-A GIZON-AK
NORK HARAN–E-K HARAN-AK HARAN-EK GIZON–E-K GIZON-AK / GIZON-EK
NORI / ZERI HARAN-I HARAN-ARI HARAN-EI EDOZEIN GIZON-I GIZON-ARI GIZON-EI
NORI BURUZ / ZERI
BURUZ (sobre HARAN–ARI HARAN–EI EDOZEIN GIZON–I GIZON–ARI GIZON–EI
HARAN–I BURUZ
quién/sobre qué BURUZ BURUZ BURUZ BURUZ BURUZ
habláis)
ZERI
BURUZKO+SUST HARAN–I HARAN–ARI
(sobre qué cosa BURUZKO ETXEAK BURUZKO ETXEAK
habláis)
NOREN / ZEREN HARAN-EN HARAN-AREN HARAN-EN GIZON-EN GIZON-AREN GIZON-EN
NOREKIN / ZEREKIN HARAN-EKIN HARAN-AREKIN HARAN-EKIN GIZON-EKIN GIZON-AREKIN GIZON-EKIN
NORENTZAT HARAN–ENTZAT HARAN– HARAN–ENTZAT
GIZON- GIZON-
ZERENTZAT / HARAN–ETARAKO ARENTZAT HARAN- GIZON-ENTZAT
ARENTZAT ENTZAT
NORAKO HARAN-ERAKO ETARAKO
ZEREZ / ZERTAZ HARAN– GIZON–
HARAN–E-Z HARAN-AZ GIZON–E-Z GIZON-AZ
NORTAZ EZ/ETAZ EZ/ETAZ
ZEREZKO+SUST
KRISTAL-EZKO
De qué material
NON HARAN–E-TAN HARAN–E-AN HARAN-ETAN
GIZON–
NONGO HARAN-E-TAKO HARAN-E-KO HARAN-ETAKO GIZON–(EN)GAN
A(REN)GAN
GIZON-ENGAN
NORA / GIZON-A GIZON-
HARAN-E-TARA HARAN-E-RA HARAN-ETARA GIZON-(EN)GANAN
NORENGANA (REN)GANA ENGANA
GIZON-
NORENGAN GIZON-(EN)GANA
A(REN)GAN
GIZON-ENGAN
HARAN-E- HARAN- GIZON- GIZON-
NORAINO TARAINO
HARAN-E-RAINO
ETARAINO
GIZON-(EN)GANAINO
A(REN)GANAINO ENGANAINO
NONDIK HARAN– GIZON- GIZON-
HARAN-E-TATIK HARAN-E-TIK GIZON-(EN)GANDIK
NORENGANDIK ETATIK/ETARIK A(REN)GANDIK ENGANDIK
NORENGATIK (por
GIZON-A- GIZON-
quién) BAT-ENGATIK GIZON-ENGATIK
RENGATIK ENGATIK
ZERENGATIK
PARTITIBOA HARAN-IK GIZON-IK
PROLATIBOA
(tomar por, dar por)
Aditzekin: HARAN-TZAT HARAN-TZAT HARAN-TZAT GIZON-TZAT GIZON-TZAT GIZON-TZAT
Hartu / jo / eman /
eduki
BAT BATZUK
Euzkaltzaindia recomienda el uso de las formas
MUGATUA SING. MUGAGABE MUGATUA PLUR. MUGAGABE
declinadas en mugatua para ambos casos
NOR (QUIEN) BAT BATZU-K BATZU
NORK (QUIEN) BAT-EK BATZU-EK BATZU-K
NORI (A QUIEN) BAT-I BATZU-EI BATZU-RI
*NOREN (DE QUIEN) BAT-EN BATZU-EN BATZU-REN
NOREKIN (CON QUIEN) BAT-EKIN BATZU-EKIN
NORENTZAT (PARA QUIEN) BAT-ENTZAT BATZU-ENTZAT
NORENGAN (EN QUIEN) BAT-ENGAN BATZU-ENGAN
NORENGANA (A DONDE QUIEN) BAT-ENGANA BATZU-ENGANA
NORENGANDIK (DE DONDE QUIEN, PROCEDENTE DE
BAT-ENGANDIK BATZU-ENGANDIK
QUIEN)
NORENGANANTZ (HACIA DONDE QUIEN) BAT-ENGANANTZ BATZU-ENGANANTZ
NORENGANAINO (HASTA DONDE QUIEN) BAT-ENGANAINO BATZU-ENGANAINO
NORENGATIK / ZERENGATIK (POR QUIEN) (ZERGATIK) BAT-E(N)GATIK BATZU-ENGATIK
ZEREZ (DE QUE, CON QUE) BAT-EZ BATZU-E(TA)Z
NON (DONDE) BAT-EAN BAT-ETAN BATZU-ETAN BATZU-TAN
*NONGO (DE DONDE) BAT-EKO BAT-ETAKO BATZU-ETAKO
NONDIK (POR DONDE) BAT-ETIK BAT-ETATIK BATZU-ETATIK
NORA (A DONDE) BAT-ERA BAT-ETARA BATZU-ETARA
NORAKO (PARA DONDE, DESTINO) BAT-ERAKO BAT-ETARAKO BATZU-ETARAKO
NORANTZ (HACIA DONDE) BAT-ERANTZ BAT-ETARANTZ BATZU-ETARANTZ
NORAINO (HASTA DONDE) BAT-ERAINO BAT-ETARAINO BATZU-ETARAINO

MUGAGABEA

BOKALEZ KONTZONANTEZ
EZ DAGO MARKARIK
Zenbat urte duzu / dituzu? (sabemos que tiene algún año,
por eso puede ser singular o plural) EZ DAGO MARKARIK
NOR (QUIEN)
Zenbat liburu irakurtzen duzu astero? (no sabemos si ha Zenbat gizon dago?
leído algún libro o no, por eso el auxiliar tiene que ir en
singular)
Ume-K Txakur-REK
NORK (QUIEN) Edozein umek egin dezake ariketak Ume batek egin dezake ariketa
Gizon askok egin dituzte etxeko lanak Zein txakurrek egin dizu kosko
Gutxi-RI Txakur-r-I / Gizon-I
NORI (A QUIEN)
Ume gutxiri gustatzen zaie arraina Lau txakurri eman diete txertoa
NORI BURUZ/ZERI Haur-r-I BURUZ
Neska-RI BURUZ
BURUZ=NORTAZ (al revés, Zenbat haurri buruz ez zaie arraina
NO) Zein neskari buruz hitz egiten duzue?
gustatzen?
Ospetsu-RI BURUZKO NOTIZIAK
ZERI BURUZKO+SUST Gizon-I BURUZKO notiziak
Zein ospetsuri buruzko notiziak interesatzen zizkizu?
Emakume-REN Mutil-EN
*NOREN (DE QUIEN) Zein emakumeren autoa lapurtu duzu? Hainbat mutilen helburua aberastea da?
Zein emakumearena lapurtu duzu? Hainbat mutilena aberastea da?
Ume-RENTZAT Gizon-ENTZAT
NORENTZAT (PARA QUIEN)
Gozoki batzuk ekarri ditut lau umerentzat Zein gizonentzat da erraza umeak zaintzea?
NORENGANA (A DONDE Emakume-RENGANA
QUIEN)
Mutil-ENGANA
Zein emakumerengana joan zara diru eske?
NORENGAN (EN QUIEN) Emakume-RENGAN / niREGAN
Mutil-ENGAN
NORENGANDIK (DE DONDE Ume-RENGANDIK
QUIEN, PROCEDENTE DE Bi umerengandik etorri zait semea negarrez
QUIEN) Mutil-ENGANDIK
Opari bat espero dut Bidaniako osabarengandik
NORENGANANTZ (HACIA
DONDE QUIEN)
Ume-RENGANANTZ Mutil-ENGANANTZ
NORENGANAINO (HASTA
DONDE QUIEN)
Ume-RENGANAINO Mutil-ENGANAINO
Ume-REKIN Mutil-EKIN
NOREKIN (CON QUIEN)
Zein mutilekin haserretu zarete?
NORENGATIK /
ZERENGATIK (POR QUIEN) Emakume-RENGATIK Mutil-ENGATIK
(ZERGATIK)
Jende-Z Artkatz-EZ
ZEREZ (de qué, con qué)
Jendez bebeta dago autobusa Arkatzez margoztu zuen
Zilar-R-EZKO
ZEREZKO+SUST (de qué Zilarrezko erlojua aurkitu dut
Plastiko-ZKO EDALONTZIAK
materia) Plastikozko edalontziak eraman genituen
Siempre MGG Plastikozko edalontziak eraman genituen mendira
mendira baina etxean kristalezkoak erabiltzen
ditugu
Bazter-RETAN
Auzo-TAN
NON (DONDE) Edozein bazterretan aurki dezakegu lore
Zein auzotan bizi zara?
hori?
Etxe-TAKO Zuhaitz-ETAKO / BATEKO
*NONGO (DE DONDE) Hamaika etxetako balkoietan loreak daude Zein zuhaitzetako sagarrak lapurtu dituzte?
Hamaika etxetakoetan loreak daude Zein zuhaitzetakoak lapurtu dituzte?
Asko-TATIK Gailur-RETATIK / BATETIK
NONDIK (POR DONDE)
Taberna askotatik irten dira turistak Zein gailurretatik jeitsi dira mendizaleak?
Gutxi-TARA
Pub gutxitara joaten dira zaharrak Ertz-ETARA
NORA (A DONDE)
Zenbat metrotara egin zenuten sua? Edozein ertzetara eraman dezakezu autoa
A cuántos metros (de distancia) hicieron fuego?
NORANTZ (HACIA DONDE) Gutxi-TARANTZ Ertz-ETARANTZ
NORAINO (HASTA DONDE) Gutxi-TARAINO Ertz-ETARAINO
NORAKO (PARA DONDE,
destino)
Gutxi-TARAKO Ertz-ETARAKO
Ordu-TAN Goiz-ETAN
NOIZ (CUANDO)
Zein ordutan amaituko dugu? Edozein goizetan txokora joango gara?
NOIZKO (PARA CUANDO, Asko-TAKO Goiz-ETAKO
DE CUANDO) Egun askotako ariketak zailak izaten dira Hainbat goizetako gosaria tabernan egiten du
-TZAT (tomar por)
hartu / jo / eman / eduki Galdu-TZAT Lapur-TZAT
Siempre es –TZAT, sea MG, Entrenatzaileak edozein partida galdutzat ematen du Saltzaileek lagun bat lapurtzat hartu dute
MGG, singularra edo plurala
(*) Necesitan un sustantivo detrás, o un artículo que lo sustituya
SITUACIONES EN LAS QUE UTILIZAMOS MUGAGABE (INDEFINIDO)
• Con los numerales

ZENBAKIAK LAU kilo patata / LAU ume etorri dira / BI kilo patata
Bi neska (dos chicas) Bi neskak (las dos chicas)
Ume BAT / Ume BATI / Ume BATEKIN / Ume BATEN
ZENBAKIA+SUST+EDO Bi liburu edo Unos dos libros
ZENBAKIA+ZENBAKIA+SUST Bi hiru liburu Dos ó tres libros
ZENBAKIA+EDO+ZENBAKIA+SUST Bi edo hiru liburu Dos ó tres libros
ZENBAKIA+ZPA+ZENBAKIA Bizpahiru Unos dos ó tres
ZENBAKIA+SUST+INGURU Hirurehun pertsona inguru Alrededor de trescientas personas
ZENBAKIA+EN BAT+SUST Hirurehunen bat pertsona
• Con algunos indefinidos

EDOZEIN Edozein gizon / Edozein ume / Edozein umeri / Edozein umerentzat
ZENBAIT Zenbait arazo Varios problemas
HAINBAT Hainbat jende Cantidad de gente
HONENBESTE / HORRENBESTE / HAINBESTE
MAKINA BAT (Muchas, infinidad) Makina bat bider Infinidad de veces
ASKI (bastante, suficiente)
ASKO = FRANKO = UGARI Ariketa asko egin ditugu
GUTXI Lagun gutxiRI gustatzen zaio nire senarra
GUTXIAGO / GEHIAGO
GUZTI Ume guztiak Todos los niños
PILA BAT Diru pila bat Un montón de dinero
SUST+EN BAT Libururen bat Algún libro
• Con algunas partículas interrogativas

ZER Zer ordu da?
ZENBAT Zenbat gizon / Zenbat urte duzu?
ZEIN Zein ume? / Zein umeri? / Zein umerekin? / Zein gizon? / Zein ordu da? / Zein gazteK esan dizu hori?
ZEINI (A QUE, A CUAL) Zein txirrindari? A qué bicicleta?

ZEINEN (DE QUE) Zein osabaren seme-alabak? Los hijos de qué tío?
ZEINERA (A QUE, A CUAL) Zein etxetara? A qué casa?
ZEINEKOA (DE QUE, DE CUAL) Zein auzotakoak dira? De qué barrio son?
ZEINERENGATIK (POR QUE, POR CUAL) Zein arrazoirengatik? Por qué razón?
ZENBATI (A CUANTOS) Zenbat gizoni? A cuántos hombres?
ZENBATEK (CUANTOS) Zenbatek daki egia? Cuántos saben la verdad?
• Con algunas construcciones gramaticales
Belarretan egon Estar tumbado en la hierba Mezatara (ez dakizu zein meza) A misa
Berotara Odoletan egon Estar sangrando
Eguzkitan egon Tomar el sol Oilotan En aceite
Elurretan joan Ir a la nieve Sutan En el fuego
Euritan ibili Andar mojándose Uretan / Sagardotan / Ardotan Poner a remojo en algún líquido
Gezurretan ibili Estar mintiendo Uretara joan Ir al agua
Izerditan egon Estar sudando Zorretan ibili Andar endeudado
Lekutan = oso urrun Sitios que están lejos
AK E E+E EE A+E E A+A A
MUGAGABEA Bizidunak eta bizigabeak Lekuak edo bizigabeak

NOR(…) NORI NOREN(…) NON(…) / NOIZ(…)
bokalez -RI -REN -TA
kontzonantez -E -I -EN -ETA

5. ZENBAKIAK
5.1. ZENBAKIAK
1 BAT 11 HAMAIKA 21 HOGEI ETA BAT 61 HIRUROGEI ETA BAT

2 BI 12 HAMABI 30 HOGEI ETA HAMAR 70 HIRUROGEI ETA HAMAR
3 HIRU 13 HAMAHIRU 31 HOGEI ETA HAMAIKA 71 HIRUROGEI ETA HAMAIKA
4 LAU 14 HAMALAU 32 HOGEI ETA HAMABI 79 HIRUROGEI ETA
HEMERETZI
5 BOST 15 HAMABOST 39 HOGEI ETA HEMETETZI 80 LAROGEI
6 SEI 16 HAMASEI 40 BERROGEI 90 LAROGEI ETA HAMAR
7 ZAZPI 17 HAMAZAZPI 50 BERROGEI ETA HAMAR 91 LAROGEI ETA HAMAIKA
8 ZORTZI 18 HAMAZORTZI 51 BERROGEI ETA HAMAIKA 99 LAROGEI ETA HEMERETZI
9 BEDERATZI 19 HEMERETZI 59 BERROGEI ETA HEMERETZI 100 EHUN
10 HAMAR 20 HOGEI 60 HIRUROGEI 200 BERREHUN
300 HIRUREHUN 400 LAUREHUN 500 BOSTEHUN 600 SEIREHUN

700 ZAZPIREHUN 800 ZORTZIEHUN 900 BEDERATZIEHUN 1000 MILA
Gorago / beherago (más alto /más bajo)
5.2. CANTIDAD
-KADA (el contenido de, lo que cabe en)

Bota bi koilaraKADA azukre Echa dos cucharadas de azúcar
HiruNA goilaraKADA azukre bota zizkioten kafeari Cada uno le echó 3 cucharadas de azúcar al café
LLENO DE / PARA
• Lleno de
Edalontzi bat ur Un vaso (lleno) de agua
Botila bat esne Una botella (llena) de leche
Botila esnea La botella de leche
Saku bat patata Un saco (lleno) de patatas
Perretxikoz beterik (beteta) saski bat=Saski bat perretxiko Un saco (lleno) de setas
• Para
Ur edalontzi bat Un vaso de (para el) agua
Ardo edalontzi bat Un vaso de (para el) vino
5.3. CADA UNO (-NA / BAKOITZA) ZENBANA? (Cuántos cada uno? / A cuánto cada uno?)
Zenbat liburu erosi Cuántos libros habéis comprado? Zenbana liburu erosi duzue? Cuántos libros habéis comprado
duzue? Hemos comprado un libro (entre Liburu baNA erosi dugu cada uno?
Liburu bat erosi dugu todos) Gutako bakoitzak liburu bat erosi du Hemos comprado un libro cada uno
• BAKOITZA eta -NA

Zuetako bakoitzak motxila bat zeraman (bakoitza siempre 3ª persona sing.) = Zuek motxila BANA zeneramaten (3ª per. Plur)
Cada uno de vosotros lleva una mochila Vosotros lleváis cada uno una mochila
Ume bakoitza lau etxetara joan zen diru eske = Umeak LAUNA etxetara joan ziren diru eske
Cada niño fue a 4 casas a pedir dinero
Gutako bakoitzari bi galdera egin zion irakasleak = (Guri) 2na galdera egin zigun irakasleak
A cada uno de nosotros nos ha hecho 2 preguntas la profesora
Zuetako bakoitza aulki batean eseriko da = (Zuek) aulki BANATAN eseriko zarete
Cada uno se sentará en una silla
Asmatzen duen bakoitzari hamar puntu emango dizkiote = Asmatzen dutenei hamarna puntu emango dizkiete
A cada uno que acierte le dará 10 puntos
Auzoko bakoitzari milio bat tokatu zaio = Auzokoei milio bana tokatu zaie
A cada vecino le ha tocado un millón
Bakoitzak lagun batekin joan behar du = Lagun baNAREKIN joan behar dute
Cada uno tiene que ir con un amigo
Baserritar bakoitza bi astorekin jaitsi da azokara = Baserritarrak biNA astorekin jaitsi dira azokara
Cada granjero ha bajado a la feria con dos burros
Lagun batek lagundu zion bakoitzari = Lagun baNAK lagundu zigun
A cada uno nos ayudó un amigo
ERDI BANA egin dugu lana = Gutako bakoitzak lan erdia egin du
Hemos hecho el trabajo a medias (la mitad cada uno)
ERDIZKA egin dugu Hemos hecho el trabajo a medias (está sin terminar)

• -NA
EhuNA pezeta eman dizkiet umeei A los niños les he dado 100 pesetas a cada uno
Neska baNAREKIN etorri dira Han venido cada uno con una chica
Kotxe baNATAN etorri gara Hemos venido en un coche cada uno
HamarNA mila pezeta ordaindu dizkigute Nos han pagado 10.000 pts a cada uno
BosNA miloi Cada uno 5 millones
Hogeita hamarNAREKIN Con 30 cada uno
Gu mahai baNATARA joan ginen Cada uno de nosotros fue a una mesa
5.4. (GRUPOS) DE TANTOS EN TANTOS (-NAKA) / (-KA) ZENBANAKA?
• Cuando hay número (-NAKA) (DE...EN...)

BaNAKA (BANAN-BANAN) begiratu dugu Lo hemos mirado uno por uno (de uno en uno)
Horrek biNAKA igotzen ditu eskailerak Ese sube las escaleras de dos en dos
Nik lauNAKA jaten ditut gailetak Yo como las galletas de 4 en 4
BosNAKA jarri behar duzue Tenéis que poneros de 5 en 5
• Cuando no hay número (-KA) (POR)

KiloKA De Kilo en Kilo (por Kilos)
DozenaKA De docena en docena (por docenas)
AleKA De uno en uno (por unidades)
5.5. –NAKO+SUSTANTIVO DECLINADO (DE) ZENBANAKO?
Zigarroak hogeiNAKO paketeetan saltzen dira Los cigarros los suelen vender en paquetes de 20
HamarNAKO paketeak merkatutik kenduko dituzte Los paquetes de 10 los van a quitar del mercado
5.6. ORDUA
5.6.1. ZER ORDU DA? (¿QUÉ HORA ES?)
PATZIALAK ORDU–AK ETA MINUTUAK

OSOAK ERDIAK
MAS (ETA) MENOS [GUTXI(AGO)] ORDU–AK MINUTUAK GUTXI(AGO)
ORDU BATA ... ETA BOST ... HOGEITA BOST GUTXI(AGO) ORDU BAT ETA ERDIAK
ORDU BIAK ... ETA HAMAR ... HOGEI GUTXI(AGO) ORDU BI ETA ERDIAK
HIRURAK ... ETA LAURDEN ... LAURDEN GUTXI(AGO) HIRU ETA ERDIAK
LAURAK ... ETA HOGEI ... HAMAR GUTXI(AGO) LAU ETA ERDIAK
BOSTAK ... ETA HOGEITA BOST ... BOST GUTXI(AGO) BOST ETA ERDIAK
SEIAK SEI ETA ERDIAK
ZAZPIAK ZAZPI ETA ERDIAK
ZORTZIAK ZORTZI ETA ERDIAK
BEDERATZIAK BEDERATZI ETA ERDIAK
HAMARRAK HAMAR ETA ERDIAK
HAMAIKAK HAMAIKA ETA ERDIAK
HAMABIAK HAMABI ETA ERDIAK
5.6.2. ZER ORDUTAN? (¿A QUE HORA?)
1.00 ORDU BATEAN 4.00 LAURETAN HamabiETAN Ordu-ETAN

2.00 ORDU BIETAN 4.05 LAURAK ETA BOSTEAN HiruRAK ETA bostEAN Ordu-AK ETA minutu–(E)AN
3.00 HIRURETAN 4.10 LAURAK ETA HAMARREAN SeiAK hamar GUTXI(AGO)TAN Ordu-AK minutu GUTXI(AGO)TAN
4.00 LAURETAN 4.15 LAURAK ETA LAURDENETAN Zazpi ETA ERDIETAN Ordua ETA ERDIETAN
5.00 BOSTETAN 4.20 LAURAK ETA HOGEIAN LauRAK ETA LAURDENETAN Ordu-AK ETA LAURDENETAN
6.00 SEIETAN 4.25 LAURAK ETA HOGEITA BOSTEAN
7.00 ZAZPIETAN 4.30 LAU ETA ERDIETAN
8.00 ZORTZIETAN 4.35 BOSTAK HOGEITA BOST GUTXI(AGO)TAN
9.00 BEDERATZIETAN 4.40 BOSTAK HOGEI GUTXI(AGO)TAN
10.00 HAMARRETAN 4.45 BOSTAK LAURDEN GUTXI(AGO)TAN
11.00 HAMAIKETAN 4.50 BOSTAK HAMAR GUTXI(AGO)TAN
12.00 HAMABIETAN 4.55 BOSTAK BOST GUTXI(AGO)TAN
GOIZEKO / EGUERDIKO / ARRATSALDEKO / GAUEKO

Zein ordutatik zein ordutara? Hamabietatik hamabiak eta hogeira
Zer ordutatik zer ordutara?
Zein ordutako (noizko) klasera egiten duzu pira? A la clase de qué hora sueles hacer pira? Ordu bietako klasera
Zenbat ordu ematen duzu lanean?

6. FONETICA
Z+N N EZ NAIZ [ENAIZ] EZ NAGO [ENAGO]
Z+Z TZ EZ ZARA [ETZARA] EZ ZAIT [ETZAIT]
Z+D ZT EZ DA [EZTA] EZ DAKIT [EZTAKIT]
Z+G ZK EZ GARA [EZKARA] EZ GOAZ [EZKOAZ]
Z+B ZP EZ BADA [EZPADA] EZ BADU [EZPADU]
7. KURIOTXITATEAK
FENÓMENOS TEMPORALES+UKAN
Handik bi ordutara izugarrizko EURI zaparrada hasi DU.
COMÚN-PROPIO
Ej. IZEKO se puede considerar como nombre propio o común, depende de cómo lo hagamos se declina diferente
COMUN izekoarekin
PROPIO izekorekin
POSESIVO: PROPIO NOMBRE O NO
PROPIO NOMBRE (no se declina)
Ganekogorta mendia El monte Ganekogorta (se llama Ganekogorta, por eso no se declina)
Milango opera antzokia El teatro de la ópera de Milán (el teatro está en Milán y es de ópera, su nombre)
NO PROPIO NOMBRE
Londreseko torreak Las torres de Londres (están en Londres pero no se llaman Londres)
EZIN+KONPLETIBA
Ezin diozu inori esan horrela ezin deNIK egin No le puedes decir a nadie que eso no se puede hacer
JO+UKAN
Lan (ZER) egin (ADITZA) / barre egin / ihes egin / lo egin / hitz egin baizik
Nola egin duzu lo?
Non egiten duzu lan?
Nondik egin du ihes?
Lo asko egin dut
NORENGANA / NOREN LEKURA
Niregana
Okulistaren kontsultara Okulistarenera
Okulistarengana Se puede usar si ves al oculista fuera de su consulta y te diriges hacia él
ZEREN (para utilizarlo debe ser parte constituyente del objeto o lugar siempre)
Zure etxeKO atea (no es ZEREN porque la casa puede tener puerta o no)
ITXITA (nunca itxitak)
EGIN utilizado para destacar un verbo
Aunque el verbo vaya acompañado de EGIN , si lo hemos puesto para destacar y el verbo es intransitivo, seguirá siéndolo
Horregatik, gaixoak haserretu egin ziren
JENDE Es singular siempre
HANDIA / ASKO / OSO
Hotz handia El frío no es contable, por eso handia
Betaurreko handiegiak gafas demasiado grandes
Asko Zenbat
Oso con adjetivos y adverbios, no con sustantivos
SAIATU+IZAN
NAHI NUKE Me gustaría
PALABRAS CON X (cogidas del castellano)
• X entre la palabra seguida de vocal: se mantiene la X sexo sexu
Existir existitu
• X entre la palabra seguida de consonante: pierde la X experiencia esperientzia
ZENBAT Si no sabemos la respuesta el verbo en la pregunta es singular
AUXILARES MUY SEGUIDOS
Cuando los verbos principales están muy seguidos podemos quitar la conjugación de alguno de ellos
Negozioa itxi (zuen) eta bidaiatzeari ekin zion Cerró el negocio y se dedicó (empezó) a viajar
FIDATU (FIARSE DE)
norekin fidatu+izan fiarse de alquien
nor fidatu daiteke berarekin? quién se fía de él?
fida zaitez nitaz fiate de mí
-TAKO / -TARIKO (DE)
Zuetako/haietako bakoitza Cada uno de vosotros/de ellos (Bakoitz siempre se declina y en singular)
Zuetako bat Uno de vosotros
Zuetako batzuk Varios de vosotros
Gutako biekin=gutariko biekin con dos de nosotros
PARTE
PARTE HARTU Nik ez dut joko herretan parte hartu nahi Yo no quiero tomar parte en ese juego
PARTE EMAN Komisaldegian parte ematea alferrikoa da Dar parte en la comisaria es en vano

SU (FUEGO)
su eman+dio incendiar, quemar
atzo Madrilen su eman zioten ikurrin bati ayer en Madrid quemaron una ikurrina
sua eman+dio dar fuego (para encender un cigarro)
sua eman dio mutil horri zigarroa pizteko le dio fuego a ese chico para encender el cigarro
su hartu+du prender
sua piztu incitar, provocar
suak hartu irritarse, arder
Sutan quemándose, en el fuego
bekatu(a) egiten duena betiko sutan kiskalduko da el que peca para siempre se quemará en el fuego
LAGUNDU+ZER-NORI-NORK
MINTZATU+IZAN = HITZ EGIN+UKAN
DENA ETA GUZTIA
• Sin sustantivo DENA / GUZTIA Denek / guztiek egin dute Lo han hecho todos
• Con sustantivo GUZTIA Ikasle guztiek egin dute Lo han hecho todos los alumnos
NOREKIN BATERA
BizitzaREKIN BATERA heriotza dator A una vida le sigue la muerte
ADIN BEREKOA La misma edad Adin berekoak dira Son de la misma edad
ZEURE BURUARI+NOR-NORI-NORK
Zeure buruari galdetzen diozu Te preguntas
EGOISTA
ni neurekoia
bera berekoia
gu geurekoia
zu zeurekoia
zuek zeuenkoiak
haiek berekoiak
BIOK (incluye la persona tanto para GUK como para ZUEK)
zu eta biok tú y yo (estoy incluída en la acción)
hura eta biok él y tú (se lo estás contando a él y le incluyes en la acción)


Apuntes Euskara

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Apuntes Euskara

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

1.

ARI DA (ADITZ TRINKOA)

2004ko urriaren 25a Página 1 de 50

IZAN (SER) auxiliar de intransitivos

UKAN (TENER) auxiliar de transitivos

La K o la N de HIK : K se utiliza si se trata de un HOMBRE

ARDUN = ARI IZAN (está haciendo)

LEHEN ALDIA (IRAGANA)

2004ko urriaren 25a Página 2 de 50

ORAIN ALDIA (te he dado los libros) NOR-NORI-NORK

NIRI HARI GURI ZURI ZUEI HAIEI

LEHEN ALDIA (yo te di el libro) NORK-NOR-NORI

NIRI HARI GURI ZURI ZUEI HAIEI

NI HURA GU ZU ZUEK HAIEK

2004ko urriaren 25a Página 3 de 50

NI HURA GU ZU ZUEK HAIEK

1.4. AHAL IZAN / EZIN IZAN

NAHI / BEHAR / AHAL / EZIN / MAITE / USTE / BIZI / FALTA

NAHI+UKAN Ez dut nahi geratu = Ez dut geratu nahi No quiero quedarme

1.5. SINTETIKOA (ADITZ TRINKOAK)

1.5.1. ADITZ ERROA (RADICAL DEL VERBO)

IBILI BIL NABIL JOAN OA NOA EGON GO NAGO UKAN U

2004ko urriaren 25a Página 4 de 50

1.5.2.1. EDUKI / JAKIN / ERAMAN / EKARRI / ESAN (NOR-NORK)

EDUKI / EUKI (TENER) JAKIN (SABER)

ERAMAN (LLEVAR) Zertan eraman? (expresa tiempo) EKARRI (TRAER)

IRUDITU (PARECER, de imagen) ESAN (DECIR)

1.5.3.1. IBILI / EGON / JOAN / ETORRI

IBILI (ANDAR) EGON (ESTAR) JOAN (IR) ETORRI (VENIR)

IBILI JOAN ETORRI

2004ko urriaren 25a Página 5 de 50

• RAIZ + AUX (transitivo o intransitivo, según a qué verbo acompañe)

NOR NORI NORK

AFIRMATIVA INFINITIBOA+(e)Z GERO (SI, EN CASO DE)/ADITZ ERROA+T(Z)EKOTAN , GERO ALDIA

NEGATIVA INFINITIBOA EZIK/EZEAN (SI NO, EN CASO DE NO) , GERO ALDIA

ADITZA JOKATUZ (Verbo conjugado) ADITZA JOKATU GABE

2004ko urriaren 25a Página 6 de 50

INF+KO AURREKOA, INF+KO ONDORIOA

NOTA- El IZAN y sólo en el caso de IZAN se puede poner o no poner

INFINITIVO+(e)Z GERO (SI) / INFINITIVO EZIK/EZEAN (SI NO)

ADITZ ERROA+T(Z)EKOTAN (DE...) (TANTO PARA BALDINTZA REAL COMO HIPOTETICO)

2. El verbo del baldintza y del ondorio son el mismo

• Forma de hacer el transitivo (siempre se coge el verbo en pasado)

2004ko urriaren 25a Página 8 de 50

NOR-NORK (ONDORIOA: NOR+KE+NORK)

1.7.3. BALDINTZA HIPOTETIKOA IRAGANEAN (si hubiera querido, habría ido)

Expresan condicionales que tienen pocas posibilidades de haber ocurrido en el pasado

• SUSTANTIVO + EGIN NOMINALIZACION

2004ko urriaren 25a Página 9 de 50

ARAZI / ARAZTEN / ARAZIKO

ERAGIN / ERAGITEN / ERAGINGO (para formas compuestas del EGIN)

1.10. CONJUGACION DEL GERUNDIO Y DEL PARTICIPIO (HACIENDO / HECHO)

1.10.1. FORMAS CONJUGADAS: -LA / -LARIK

1.10.2. FORMAS INCONJUGADAS: -KA / -Z / -IK / -RIK / -TA / -DA / -Z

-KA ZKA IKUS(I) IKUSKA viendo, visitando

Se conjuga a partir del infinitivo

2004ko urriaren 25a Página 10 de 50

PREGUNTA GALDEGAIA + ADITZA + COMPLEMENTOS ? / GALDEGAIA + ADITZ NAGUSIA + LAGUNTZ.?

Nekatuta Ander dago? == Ander nekatuta dago?

• CON PREGUNTA (la terminación responde a alguna pregunta)

 AL FINAL DE LA PRIMERA FRASE (DE LA SUBORDINADA CAUSAL)

HARGATIK (porque sí, porque no) ZERGATIK?

o FINALA ETA KAUSALA (-tzeagatik/-tzearren entre las dos frases)