DE CRITERIA

IN DE OMGANG MET DEGENE

DIE EEN FOUT HEEFT GEMAAKT 


TEGENOVER AHL AS-SUNNAH & AHL AL-BID’AH

Door

De ‘Allaamah, de Sheikh 'Oebaid al-Jaabirie ‫حفظه اهلل‬

1
 Vraag1:

O nobele sheikh, als een geleerde onder de grote geleerden een fout maakt, is het dan toegestaan voor
één van de jongeren om zijn fout te weerleggen of moet er een geleerde net als hem hem weerleggen?
Dit aangezien sommige jongeren zich wagen aan het weerleggen van de fatwa van sommige geleerden.
Zo een fatwa kan soms een islamitisch verboden zaak inhouden. Deze geleerde heeft deze fatwa dan
uitgesproken vanuit het oogpunt van een islamitische noodzaak of een bepaalde wijsheid die hij hierin
ziet. Moge Allaah u zegenen. Geef ons een fatwa, moge Allaah u belonen.

Antwoord:

‫ورب‬
ّ ‫ وأشهد أن ال إله إال اهلل وحده ال شريك له ولي الصالحني‬،‫الحمد هلل رب العاملني‬
‫ صلى اهلل عليه وعلى‬،‫ وأشهد أن محمدا عبده ورسوله سيد ولد آدم أجمعني‬،‫الطيبني‬
‫آله وأصحابه الطيبني الطاهرين وسلم تسليما كثيرا إلى يوم الدين أما بعد‬
Hetgeen waar jullie over gevraagd hebben, wordt bekeken vanuit twee invalshoeken. Zo ook naar
degene van wie deze foute uitspraak vandaan komt, wordt vanuit twee invalshoeken bekeken. Zo zijn ahl
as-Soennah: zij kijken naar de fout én naar degene die de fout heeft begaan.

Een fout valt onder één van de volgende twee situaties:

1. Ofwel: dit is een fout in een vraagstuk waarin er geen itjihaad 2 toegestaan is. Of dit nu over de
fundamenten van de religie gaat of over de aftakkingen ervan. Want de bronteksten van de Qur'aan en de
Soennah komen op zo een vraagstuk (waarin er geen itjihaad is toegestaan) samen. En de imaams hebben
hierover een overeenstemming bereikt, ofwel heeft dit de regelgeving van een ijmaa'. Dit terwijl degene
die de fout heeft gemaakt geen bronteksten heeft die zijn wegwijze ondersteunen.

2. Ofwel: deze fout is gemaakt in een vraagstuk waarin itjihaad is toegestaan of is het een vraagstuk
waarin de bronteksten voor meerdere interpretaties vatbaar zijn.

1. De eerste situatie, waarin er geen itjihaad toegestaan is: het afwijken hierin is niet toegestaan,
nooit. De fout van degene die dit heeft uitgesproken wordt weerlegd, van wie het ook komt. Degene van
wie deze fout komt is één van de volgende twee personen:

a. Ofwel is hij een persoon van de Soennah, waarvan de mensen van hem weten dat hij hier
standvastig op is, het verdedigt en de mensen van de Soennah verdedigt. Zoals ze ook

1Genomen uit een conferentie met de sheikh in Marokko in het jaar 1424 Hijra, genaamd 'de criteria in de omgang met
ahl as-soennah en ahl al-baatil'. Audio: https://www.youtube.com/watch?v=wd4RCNSbthw Uitgeschreven versie: https://
www.sahab.net/forums/index.php?app=forums&module=forums&controller=topic&id=40840
2 Itjihaad (‫)اجتهاد‬: De inspanning die een geleerde verricht om tot een oordeel te komen over een specifieke islamitische
vraagstuk.
2
 zijn oprechtheid jegens de ummah kennen. Zo een persoon wordt niet achtervolgd vanwege zijn
misstap en zijn eer wordt behouden. Al weerleggen we zijn fout, wij gaan netjes met hem om en we
behouden zijn eer. We onteren hem niet zoals we dwalende innoveerders onteren. Dit omdat we zijn
voorgeschiedenis in acht houden waar Allaah hem mee heeft begunstigd qua goedheid en hoogheid in
zijn aanzien en status in de religie. Dit alles houden we dus in acht.

En als je kijkt naar velen van de imaams die op de Soennah waren, waarover de mensen tijdens hun
leven hiervan getuigden en waarvan we hopen dat dit ook zo is na hun dood, met de wil van Allaah: zij
vervielen in fouten. Zij maakten misstappen. Hierop weerlegden hun tijdsgenoten hen en zo ook degenen
na hen. Met het behouden en het beschermen van hun eer en zonder hen aan te vallen met onbehoorlijke
uitspraken.

b: Ofwel is deze persoon die een fout maakt iemand die dat doet in een vraagstuk waarin itjihaad
niet is toegestaan, maar hij toch afwijkt. En het kan dat hij afwijkt uit koppigheid, arrogantie en hoogmoed
jegens de waarheid en wegens het achterna lopen van bepaalde behoeftes. Voor zo iemand wordt zijn eer
dus niet behouden bij ahl as-soennah. Zij weerleggen zijn woorden, onteren hem, beschrijven hem met
innovatie en dwaling, zij waarschuwen voor hem en zijn hard in het spreken over hem. Behalve wanneer
dit een grotere slechtheid met zich meebrengt dan het gehoopte voordeel.

In dat geval beperken zij zich tot het weerleggen van zijn fout en waarschuwen zij onderling voor hem.
Dit wanneer deze dwalende innovator in hun land en onder de mensen de hoogste hand heeft en de
meeste invloed en autoriteit heeft. Dit wanneer hij bijvoorbeeld de mufti van het land is. Of één van de
ministers, zoals de minister van religieuze zaken of de minister van justitie. Of hij is iemand die dicht bij
de autoriteiten staat of bij één van de geleerden die als betrouwbaar te boek staan bij de autoriteiten,
terwijl wij zwak zijn. In dat geval beschrijven we hem dus met niets van dit voorgaande. We zeggen: 'dat
is fout, deze sheikh heeft hierin een fout gemaakt en we accepteren dit niet van hem. Het gaat om het
bewijs. Het bewijs dat we hebben gaat hier tegenin.'

En het is verplicht dat het een wetenschappelijke weerlegging is, gebaseerd op de Qur'aan en de
Soennah volgens het begrip van de voorgangers. Ver van verraad en onbehoorlijke uitspraken die de
luisteraars doen afschuwen, hen wegjagen en ze daardoor afstand houden van de waarheid waar wij mee
gekomen zijn of de waarheid die bij jullie is. Omdat hetgeen wat zij horen aan uitspraken niet gepast is en
niet hoort bij studenten van kennis. Maar het moet een weerlegging zijn die op de Qur'aan, de Soennah en
het begrip van de vrome voorgangers gebaseerd is en de waarheid verduidelijkt en de valsheid weerlegt.
Degenen die objectief zijn zullen dit dan accepteren en er niet over redetwisten. Ook al hielden ze van
deze persoon die in de fout gegaan. De ervaring duidt hierop, moge Allaah jullie zegenen, let daar dus op.

2. De tweede vorm van fouten is in een vraagstuk waarin ijtihaad is toegestaan. Jij verduidelijkt in
dat geval jou mening naar gelang hetgeen bij jou correcter lijkt. Hierbij onteer je de andere partij niet,
waarschuw je niet tegen hem en beschrijf je hem niet als een afgedwaalde innoveerder of afgedwaalde. Je
zegt echter tegen hem: 'het juiste volgens ons is zus en zo.'

3
 Bijvoorbeeld: (de regelgeving over het vraagstuk van) het aanhouden van de volgorde bij het doen van
de wudu. De meerderheid zijn van mening dat dit verplicht is, zoals de imaam Ahmad en zijn studenten,
moge Allaah hen allemaal barmhartig zijn. En de Hanafieten en degenen die het met hen eens zijn, zijn
van mening dat dit niet verplicht is. Wij reageren dus op de Hanafieten zonder voor verdeling te zorgen
en zonder hardheid in onze woorden. We zeggen slechts 'het meest juiste is met ons' of 'de meest correcte
mening onder de twee meningen is de verplichting.'

Een ander voorbeeld: het niet verrichten van het gebed uit achteloosheid. De meerderheid is van mening
dat zo iemand een faasiq is die gevraagd wordt om tawba te verrichten en als hij dat niet doet dan wordt hij
voor straf geëxecuteerd. Zijn situatie is zoals elke faasiq: de dodenwassing wordt voor hem verricht, hij
krijgt een doodskleed, er wordt voor hem het dodengebed verricht, er worden smeekbeden voor hem
verricht, hij wordt begraven in een begraafplaats voor de moslims en de moslims uit zijn familie erven van
hem. Dit is ook de mening van Az-Zuhrie en Maalik, en dit is een overlevering uit de madhab van imaam
Ahmad en zo ook anderen naast hen; de meerderheid, zoals ik eerder heb aangegeven.

De tweede overlevering van de madhab van de imaam Ahmad, en hetgeen wat de mening is van de
kritische onderzoekers en de imaams. Onder hen is de sheikh, de imaam, de athari, de mujaahid Abdul-Aziez
en de sheikh Mohammed bin al-Uthaimien, de imaam, de faqieh, de muhaqqiq, de mudaqqiq, de mutjtahid, moge
Allaah hen barmhartig zijn. Zij zijn op de mening dat zo een persoon (die het gebed uit achteloosheid
verlaten heeft) ongelovig is. Hem wordt gevraagd om tawba te verrichten en als hij dat niet doet wordt hij
als afvallige geëxecuteerd en wordt er dus niet over hem gebeden, wordt hij niet gewassen, krijgt hij geen
doodskleed, worden er geen smeekbeden voor hem verricht en erven de moslims uit zijn familie niet van
hem. Zijn bezittingen zijn een buit en de heerser spendeert dit aan de algemene uitgaven voor de
moslims3.

Als je dus kijkt naar deze twee groepen van de ummah – moge Allaah barmhartig met hen allen zijn –
dan zie je nergens dat degenen die van mening zijn dat hij (degene die het gebed uit achteloosheid verlaat)
een faasiq is vervolgens degenen die hem als ongelovige zien als Gawaarij bestempelen. Ook zal je niet
zien dat degenen die op de mening zijn dat zo iemand als ongelovige wordt beschouwd vervolgens
degenen die hem als faasiq zien als Murji'ah bestempelen. Waarom niet? Omdat ze elk hun sterke bewijzen
hebben waar ze naar terugkeren in dit fundament waarop zij mening van zijn.

Resterend mij nog te zeggen dat ik vind dat deze waardige geleerde die een fout heeft gemaakt in een
kwestie die jullie als correcter zien, geadviseerd moet worden en dat zijn fout aan hem verduidelijkt moet
worden. En als hij dat niet van jullie accepteert, breng deze zaak dan naar de geleerden die groter zijn dan
jullie en dan hem, want zij zullen hem adviseren en hem de zaak verduidelijken en de Soennah zal hem
dan laten terugkeren, als Allaah dat wilt.

3 De totstandkoming en het voltrekken van de bovengenoemde oordelen heeft uiteraard verdere details, voorwaarden en
specificaties nodig, welke buiten de strekking van dit artikel gaan. Het is echter noemenswaardig te vermelden dat enkele
van de genoemde oordelen alleen door (wettige en religieuze) autoriteiten uitgevoerd mogen worden en niet door
individuen.
4
 Al-Albaanie, moge Allaah barmhartig met hem en met alle imaams van de moslims op de Soennah en
op de leiding barmhartig zijn: hij is van mening dat het gezicht van de vrouw ontbloot mag worden of dat
haar gezicht geen 'awrah is en dat het toegestaan is om het te ontbloten. En de sheikh Abdul-Aziez, de
sheikh al-Uthaimin en de sheikh Mohammed ibn Ibraahiem – moge Allaah barmhartig met hen zijn –
hebben de andere mening. Zij onteerden hem echter niet. De mensen van kennis reageerden op sheikh
Naasir – moge Allaah barmhartig met hem zijn – zonder hem te onteren, te verwijten of onrechtvaardig te
zijn.

Zo ook is hij van mening dat ronde gouden sieraden verboden zijn en hij geeft daar (zijn) bewijsvoering
voor. En degenen onder onze geleerden die ik opnoemde en ook anderen verweten hem niet. Ze zeiden
'de sheikh Naasir al-Albaanie heeft een fout gemaakt hierin en het juiste is zus en zo.'

Zo dus – moge Allaah jou zegenen – zijn de mensen van kennis, ze respecteren elkaar. Ik heb het voor
jullie nu dus verduidelijkt vanuit de criteria die ik van mijn imaams en mijn geleerden heb gekend over
hoe we met de fout en degene die de fout maakt om moeten gaan. Wees je hier dus van bewust, want dit is
dus niet altijd hetzelfde.

VERTALING, TITEL EN VOETNOTEN: ABOE ABDILLAAH RIFAZ

@DAARALHIJRAH
5