SOAL-SOAL LATIHAN UTS

1. Jika gradien kurva disetiap titik (x,y) adalah 2ax + a 2 dan kurva tersebut
melalui titik (-a, a).Tentuka persamaan kurva tersebut.

Penyelesaian : 2ax + x2

dy = ( 2ax + x2 ) dx

Persamaan kurva : dy = ( 2ax + a2 ) dx

y=

= a x2 + +c

Kurva melalui titik (- a, a), maka diperoleh :

y = a x2 + +c

a = a (-a)2 + (-a) + c

a = a 3 - a3 + c

c =a

Jadi persamaan kurva tersebut adalah :

y = a x2 + +c

y = a x2 + +a

2.Jika kecepatan v(ft/det) suatu pesawat udara saat menyentuh landasan adalah
v = 180 - 20t, maka jauh pesawat bergerak pada landasan hingga berhenti
adalah .....ft

Penyelesaian : v =

ds = v dt

= (180 - 20 t) dt

=
s = 180 t - 10 t2 + c
 So adalah jarak awal pada saat t = 0

S = 180 t - 10 t2 + c

0 = 180 (0) - 10(0)2 + c

0 = c atau c = 0

S = 180 t - 10 t2

Pesawat berhenti → Vt = 0

Vt = (180 - 20 t)

0 = 180 - 20 t

20t = 180

t=9

Maka jarak atau jauh pesawat bergerak pada landasan hingga

berhenti adalah s = 180 t - 10 t2

= 180 (9) - 10 (9)2

= 1620 - 10. 81

= 1620 - 810

= 810 ft

3. Dengan menggunakan metode substitusi, hitunglah :

a. ...

b. ( + 1)5 dx = ...

c. dx = ...

d. dx = ...

Penyelesaian : a. ...

misalkan u = x+2 → x= u-2

du = dx
∫(x − 1)√𝑥 + 2 dx = ∫(u − 2 − 1)√u du

=∫(u − 3)√u du

=∫(u√u − 3√u) du
3 1
=∫(𝑢2 − 3 𝑢2 ) du
5 3
2 2
= 𝑢2 -3. 𝑢2 +c
5 3
5 3
2
= (𝑥 + 2)2 - 2 (𝑥 + 2)2 + c
5
2
= (𝑥 + 2)2 √x + 2) -2(𝑋 + 2) √x + 2) + c
5

b. ( + 1)5 dx = ...

Misalkan : u = x3 + 1
du = 3 x2 dx
1
x2 dx = 𝑑𝑢
3

∫ 12𝑥 2 (𝑥 3 + 1)5 𝑑𝑥 = 12 ∫(𝑥 3 + 1)5 𝑥 2 𝑑𝑥

1
= 12 ∫ 𝑢5 . 𝑑𝑢
3

= 4 ∫ 𝑢5 du
1
= 4 . . u6 + c
6
2
= ( x3 + 1)6 + c
3

4𝑥 2
c. ∫ dx
√𝑥 3 + 8

Misalkan u = 𝑥3 + 8
du = 3𝑥 2 dx
1
𝑥 2 dx = du
3

4𝑥 2 𝑥 2 𝑑𝑥
∫ √𝑥 3+8 dx = 4∫
√𝑥 3 + 8
1
𝑑𝑢
2
= 4∫
√𝑢
 1
4
= ∫ 𝑢2 𝑑𝑢
3
1
4 1
= 𝑢2 + c
3 1
2

1
4
= . 2 ( 𝑥 3 + 8 )2 + c
3
8
= √ 𝑥3 + 8 + c
3

d. ∫ 2(1 − 𝑥) sin(1 − 𝑥)2 𝑑𝑥

Misalkan : u = (1 − 𝑥)2
du = 2 (1-x) (-1) dx
= -2 (1-x) dx
du = 2 (1-x) dx
∫ 2(1 − 𝑥) sin(1 − 𝑥)2 𝑑𝑥 = ∫ sin(1 − 𝑥)2 . 2 (1-x) dx
= ∫ sin 𝑢 (−𝑑𝑢)
= ∫ sin 𝑢 𝑑𝑢
= - (-cos u) + c
= cos u + c

= cos(1 − 𝑥)2 + c

4. Dengan menggunakan metode integral fungsi rasional hitunglah :

a. = ....

b. dx = ....

1−𝑥
Penyelesaian : a. ∫ (1−2𝑥)(𝑥+1) 𝑑𝑥
1−𝑥 𝐴 𝐵
(1−2𝑥)(𝑥+1)
= +
1−2𝑥 𝑥+1

𝐴(𝑥+1)+ 𝐵(1−2𝑥)
= (1−2𝑥)(𝑥+1)

1−𝑥 = 𝐴(𝑥 + 1) + 𝐵(1 − 2𝑥)

 Untuk x = -1 → 2 = 3B
2
B=
3
1 1 3
x= → = 𝐴
2 2 2
1
A=
3
1 2
1−𝑥 3 3
∫ (1−2𝑥)(𝑥+1) 𝑑𝑥 =∫
1−2𝑥
𝑑𝑥 + ∫
𝑥+1
𝑑𝑥
1 𝑑𝑥 2 𝑑𝑥
= ∫ + ∫
3 1−2𝑥 3 𝑥+1

Misalkan u = 1 – 2x
du = - 2 dx
1
dx = − 𝑑𝑢
2
1 𝑑𝑥 2 𝑑𝑥
= ∫ + ∫
3 1−2𝑥 3 𝑥+1
1
1 − 𝑑𝑢 2 𝑑𝑥
2
= ∫ + ∫
3 𝑢 3 𝑥+1
1 1 2
= − (− ) ln|𝑢| + ln|𝑥 + 1| + 𝑐
3 2 3
1 2
= − ln|1 − 2𝑥| + ln|𝑥 + 1| + 𝑐
6 3

𝑥 2 +1
b. ∫ (𝑥−1)2 dx =
(𝑥+1)

𝑥 2 +1 𝐴 𝐵 𝐶
(𝑥−1)2 (𝑥+1)
= + +
𝑥−1 (𝑥−1)2 𝑥+1

𝐴(𝑥−1)(𝑥+1)+𝐵(𝑥+1)+𝐶(𝑥−1)2
= (𝑥−1)2 (𝑥+1)

𝑥 2 +1 = A(𝑥 2 − 1)+ B( x+1)+C(𝑥 2 − 2𝑥 + 1)

= Ax2 - A + Bx + B + Cx2 - 2 Cx + C
= (A + C) x2 + (B - 2 C)x + (-A + B + C)
Untuk x=1→ 2 = 2B → B= 1
1
Untuk x=1→ 2 = 4C → C=
2
 Koefisien 𝑥 2 , 1=A+C
1
1= A+
2
1
A=
2
1 1
𝑥 2 +1 2 𝑑𝑥 2
∫ (𝑥−1)2 (𝑥+1) dx =∫ 𝑑𝑥 + ∫ 𝑑𝑥 + ∫ 𝑑𝑥
𝑥−1 (𝑥−1)2 𝑥+1

1 𝑑𝑥 𝑑𝑥 1 𝑑𝑥
= ∫ +∫ + ∫
2 𝑥−1 (𝑥−1)2 2 𝑥+1

1 1 1
= ln|𝑥 − 1| − + ln|𝑥 + 1| + C
2 𝑥−1 2
1 1 1
= ln|𝑥 − 1|+ ln|𝑥 + 1| − +C
2 2 𝑥−1
1 1
= ln (x-1)(x+1)- +C
2 𝑥−1
1 1
= ln (𝑥 2 − 1) − +𝐶
2 𝑥−1

5. Dengan menggunakan metode integrasi parsial, hitunglah :

a.

b.

c.

Penyelesaian : a.

Misalkan : u = sin 3x
du = 3 cos 3x dx
dv = sin x dx
v = ∫ sin 𝑥 𝑑𝑥
= - cos x
∫ sin 𝑥 sin 3𝑥 𝑑𝑥 = sin 3x (-cos x) - ∫ − cos 𝑥. Cos 3x dx
= - cos sin 3x + 3 ∫ cos 𝑥 cos 3𝑥 𝑑𝑥
Mis : u = cos 3x
 du = 3 cos 3x dx
dv = sin x dx
v = ∫ cos 3𝑥 𝑑𝑥
= sin x
∫ sin 𝑥 sin 3𝑥 𝑑𝑥 = - cos x sin 3x + 3 [ cos 3x sin x - ∫ sin 𝑥 (−3 sin 3𝑥) ]
∫ sin 𝑥 sin 3𝑥 𝑑𝑥 = - cos x sin 3x + 3 sin x cos 3x + 9 ∫ sin 𝑥 sin 3𝑥 𝑑𝑥
– 8 ∫ sin 𝑥 sin 3𝑥 𝑑𝑥 = - cos x sin 3x + 3 sin x cos 3x + C
= 3 sin x cos 3x – cos x sin 3x + C
1
∫ sin 𝑥 𝑠𝑖𝑛 3𝑥 𝑑𝑥 =-
8
(3 sin 𝑥 cos 3𝑥 − cos 𝑥 sin 3𝑥) + C

b. =

Misalkan : u = x2
du = 2x dx
dv = cos x dx
v = ∫ cos 𝑥 𝑑𝑥
∫ 𝑥 2 cos 𝑥 𝑑𝑥 = x2 sin x - ∫ sin 𝑥 2𝑥 𝑑𝑥
= x2 sin x – 2 ∫ x sin 𝑥 𝑑𝑥
Misalkan : u = x
du = dx
dv = sin x dx
v = ∫ sin 𝑥 𝑑𝑥
= - cos x
∫ 𝑥 2 cos 𝑥 𝑑𝑥 = x2 sin x - ∫ sin 𝑥 2𝑥 𝑑𝑥
= x2 sin x – 2 ∫ x sin 𝑥 𝑑𝑥
= x2 sin x – 2 [x ( - cos x) - ∫ − cos 𝑥 𝑑𝑥]
= x2 sin x + 2x cos x - 2 ∫ cos 𝑥 𝑑𝑥
 = x2 sin x + 2x cos x – 2 sin x + C

c. ∫ 𝑒 2𝑥 cos 𝑥 𝑑𝑥

Misalkan : u = 𝑒 2𝑥
du = 𝑒 2𝑥 . 2 dx
= 2 𝑒 2𝑥 dx
dv = cosx ds
v = ∫ cos 𝑥 dx
= sin x
∫ 𝑒 2𝑥 cos 𝑥 𝑑𝑥 = 𝑒 2𝑥 . sin x - ∫ 𝑒 2𝑥 sin 𝑥 2 𝑒 2𝑥 dx
= 𝑒 2𝑥 sin 𝑥 – 2∫ 𝑒 2𝑥 sin 𝑥 dx
Misalkan : u = 𝑒 2𝑥
du = 2 𝑒 2𝑥 dx
dv = sin x ds
v = ∫ sin 𝑥 dx
= - cos x
∫ 𝑒 2𝑥 cos 𝑥 𝑑𝑥 = 𝑒 2𝑥 . sin x - ∫ 𝑒 2𝑥 sin 𝑥 2 𝑒 2𝑥 dx
= 𝑒 2𝑥 sin 𝑥 – 2∫ 𝑒 2𝑥 sin 𝑥 dx
= 𝑒 2𝑥 sin 𝑥 – 2 [𝑒 2𝑥 (− cos 𝑥) − ∫ −𝑐𝑜𝑠 𝑥 2 𝑒 2𝑥 𝑑𝑥]
∫ 𝑒 2𝑥 cos 𝑥 𝑑𝑥 = 𝑒 2𝑥 sin 𝑥 + 2 𝑒 2𝑥 cos x - 4∫ 𝑒 2𝑥 cos 𝑥 dx
5∫ 𝑒 2𝑥 cos 𝑥 𝑑𝑥 = 𝑒 2𝑥 sin 𝑥 + 2 𝑒 2𝑥 cos x + C
= 𝑒 2𝑥 (sin 𝑥 + 2 cos 𝑥) + C
1
∫ 𝑒 2𝑥 cos 𝑥 𝑑𝑥 = 𝑒 2𝑥 (sin 𝑥 + 2 cos 𝑥) + C
5