janama, bekend van zijn papers en zi kanal, is voor geologen een speciale plaats omdat daarde verbinding tussen Noord: en Zuid-Amerika heeft plaatsgevonden als gevolg van de platentek- toniek. Noord- en Zuid-Amerika waren in het ver- leden aparte continenten die naar elkaar toe ‘gedreven zijn met als resultaat een uiteindelifke saneensluiting en scheiding van de Atlantische en Stille oceanenzo'n 3 miljoen jaar geleden. Gelegen ‘op dit kruispunt van gen reeks tektonische platen is Panama ook vandaag nog zeer onderhevig aan ‘deze geologische krachten (fig. 1). Dit boeiend gegeven heeft ook heel wat gevolgen ‘voor de constructie-industie, In ditartikel worden een aantal geologische aspecten belicht die een serieuze impact hadden op het design en de con: structie van het Post-Panamax sluizencomplex, dat inde petiode 2010-2015 is gebouwd zowel aan de {Atlantische als aan de Stille Oceaan fig. 2).Beiden bestaan uit driekamers om van zeeniveau tot 26m hoger te gaan, wat het niveau is van het grote ‘centrale Gatunmeer dat de schepen doorkruisen ‘ijdenshun oversteek. De bestaande siuizen aan de kant van de Stille Ocean bestaan uit een eerste passage van 2 kamers, waamma er een oversteck is van een klein intermediair meer, gevolgd door de passage van een derde kamer. Aangezien de nieuwe sluizen echter uit één complex van drie kamers bestaan was er de noodzaak om dammen ‘ante legen die deschepen nahetversassen doen ‘aansluiten aan het niveau +26van de oude sluizen. Ditis ichtbaar op de fotoinfiguur2 Jan De Nul Group maakte deel uit van een consr- Figur 2~ Figuur3~ ‘ium om dit EPC contract tot een goed brengen. Een aantalcifers het vermeld zijn de 74 miljoen m? droog grondverze ‘anleg van het sluizencomplexwaarvan 1 ‘3 te dynamiteren basalt, 5,6 miljoen ‘gtondverzet voor de aanleg van de dam miljoen m3 gewapend beton waarin 290 staal verwerkt is. De nieuwe sluizen schepen met een capaciteit van 12.600 tw containers te versassen. Voorheen lag de schepen met een capaciteit van 4.500 tw containers. Er werden ook waterbe bassins aangelegd, om het verbruik: bij het versassen te verminderen en op ‘een deel van het water te recupereren. belang omdat in het droge seizoen het vvan het Gatunmeer kritische laagstar bereiken, zeker als er in het voorafgaanc seizoen onvoldoende neersiag is gevalle ‘Aan de Atlantische kant, ter hoogte va Colon, komt de Gatun Formatie voor. -equentie van Tertiaire rots waarin afhanalaseue6 22 vaaayu| ap usu uB)s9p o1qeas uo0 Wo sed ‘23 uee yramjozznd 2eM 19 wen ‘3d00] x9Id-Wo> Ins amnalu 19y aseeU ¥eIA “IsINDO0P ue} 194 91p ulijGemsoods ued ‘Aemjiey [eue> euleved ap 2ep00q ‘vapioMm pane yeA.uerseoU! spnjea ap 2p pisia6 aoua uaqqay uabuu0q Lue uo6uuiopu0s enxe syo01 ug yeeueysBueG 901 394 uenai6ua| asueb ap sono ueesD9 axpsnuefy ‘9p ven vey ap uee ypop 1008 uaueB20 apiaq uee 210 415/19p asterieMo|any>ez ap =ypnw saUeRY— ant £ S~ bannbig _AsijoBdo sopuoso14 uapiom uousa|qos ‘axsweeLIOOK 191A 9q “vEGqaY 10M -096 9p ap vabjon96 ap row pisoiu ‘9yj21senb sowsuueesje sw apiomu -a4nx9[duo9 uo ua pages jon2e yo ‘uappey uaiemap dosed ‘9p ueAsuey ap uee »ijaurewsoon ap 1u99 wen eersiuo 104 ut puodrinse, ‘aypstuonyeiuareld ap 24804 [20495 2 (y°6y) s101ap us BubamaqsBuiun var usrpfeywieddo srsiiodo6 uliz3iq Uawoy sepsveypl[s OQ “ses e19pI0 "s00n Guyenuen 100p 40/9 Bueudsi0 Uwea uorpfeymnosq) uazepep 18M “aypewio4 e>0g €7 ve umieD op oU ayyapinp Yoo s03ype ulez ueAsaIy us f1xayiapue pue| 124 ueeseem 831029 ‘9p ueA 60x96 uo9 snp 5} sJeseq ueR Us “apewios ‘1p uep so»yenz udeUs96}e 204 19%0 U {8g "4004 wind yastuexinn sou uate 4914 100 “saye4ps us usarsy1s use -uonbas un yeers0q oz0q “an.eu04 © 5314901506 aulewuawipes ap uassni ‘abpewjebauuo sje awoy aeseq 2p) {e 6y)ueerswuo way >fyeusewioon ‘eyrsidhs ep s00puee prduny uajorsay fig yeseq uenu _eeynsou sje ow prooyroéun uli sioe “100 a1p 1000 sr9WeyeUBeW apiey “ueea99 ajIns p uee “arp eweueg v “senuouiny [eue> eweueg op 100p 2 ‘ip 1ee6 riodsuessioujeruon re | Bamuoods uae ‘Aemey leu) eueues Uo6ipule 02 peiqays0m 104 uauuig ‘ayn wo uanesBa6uin 1615 epulw spn Uerepueseb 2 a}euqexs ep WO “ut UaBulsseduee uy piaerinsaieé veda ‘9p suopfi onus op ul uabuiny>sse 2yls B64 9p% abIpuEZ axeIeNy S1u> jy 300 UaUl apuIA UEeSD9 2p “snap uey "tg £301 | ven seDu035 2404 sios aq “arewioy unieD ap vau apuapnoyusarsuind ap puciswwe “Ip9s y2s|ueyna ued uaBulsezj© 2 aoninsa1 em ‘a}eu)na>e auDs!UeRI 6u6 ajouanze aypsiuonye: 9g “ues ‘ays ua uaeaspuer auawou rep do p ‘uerienb ayysez spfizzoue UeA uawoyio0n ray ardoou sopuozs ‘Suyeoryin fq uedes6uy aI]R5 9p s[e uee=29 e4>spUERY ep [emoz UE 5] punogSé 35 "x ‘eropuoz{iq 201 uewiersAsynexq axejdwo> ue (SOpIsuRyPI|S “VEZEPIeIP ‘ploy xeWEUEg-1s0q 0Y|UeA BNIanUIsUO> UB UG |sep do 2>eduw axlUSUD -pBeeja6) awuaarsobsrjenjemy 62] splziepue ua xpnw snue;y uabunrez4e a4>s16ojoa6 asepuorliq ap pey jeeueyeuieueg 224 ee uLDM0 500 10001500 Figuur 8 - V, profiel doorheon een breukzone. ~Tussen het Gatunmeeren de uitgr natuurlike dijk staan om een droge uitgraving mogelik te maken. Een mogelike insipeling van water door of onder de dijk was een grote be- zorgdheid die uiteindelik geresulteerd heeft in het bouwen een wand van plastisch beton over, de volledige lengte van de dijk (ze fig. 5). = Veorkomen van lage kwaliteitsgesteente: het ‘monitoren van de structureel geologische para- meters (helling en strekking van de gelaagdheld, diaklazen, slickensides) was een dagdagelikse tak om de nodige taludbescherming te kunnen implementeren. = Voorkomen van complexere breuksystemen dan ‘wat geweten was tdens de aanbestedingsfase. Ditvereiste heel wat extra onderzock. Ope problematiek van de latste twee items hier- boven wordtin de volgende paragrafen watdieper ingegaan. Taludbescherming Veiligheid is van primordiaal belang bijhet uitvoe- ren van elk werk. Honderden mensen werkten da- geliks in de gigantische droge bouwput. De geologische condities vereisten een constante alertheid van de geologen, geotechnische ingeni- ‘eursenleidinggevenden op de werf. Devitgraving was zeer complex, met heel veel onregelmatige vormen. Het design was er op voorzien om de Litgraving te minimaliseren, maar in de praktije bleken regelmatig aanpassingen nodig door de sgeologische condities.Telkens er een stukje vande Litgraving klaarwas, werd een visuele geologische ingpectie gedaan en werden de diaklazen opge- meten (fig. 62). Nadien werden in overleg met de ‘geotechnische ingenieursinstructies gegeven voor de nodige taludbescherming zodat ten allen tide -vellig werken kon worden gegarandeerd (fig. 60). Verschllende technieken werden aangewend: het weghalen van onstabieledelen, het installeren van passieve horizontale ankers, het plaatsen van netten en drainagepiipen en het aanbrengen van spuitbeton. Een combinatie van bovenvermelde ‘echnieken kwam veelvuldig voor. Ondanks grote 2000 Figur 9~ (a) Basaltkernen Ultbreukzone en (lonverstoorde basa investringen in nspecties en het implementeren van berchermingstechnieken kwamen afschuivin- sgennuen dan toch nog vor (9. 7 Breukzones Op grotere schaal werd extra geologisch onder- zoek verricht om de verschillende breuken die doorheen de werfzone liepen beter uit tekarteren. Een aantal breuken waren gokend ten tijde van de aanbesteding, maar hun precieze ligging en ‘complexiteit werd echter pas duidelijktijdens de wwerken. Het was dan ook van groot belang om deze geologische studies gedetuilleerd en op tijd uit te voeren, zodat de geotechnische ingenteurs ten de ingenieurs verantwoordelik voor het struc- tureel design op tid de nodige aanpassingen konden doorvoeren teneinde het vrijgeven van de tekeningen voor de constructie niet te vertragen. De geolagische studies van de breuken bestonden Lit geofysische onderzoeken (refractieselsmiek en “Multichannel Analysis of Surface Waves of kort= weg MASW), het itvoeren van extra boringen en het graven van testsleuven om visuele inspecties ‘mogelijk te maken. Bij de geofysische methodes ‘wordt een serie geofoons met pinnen in de grond ‘gebracht. Een geluidsgolf wordt gegenereerd die 2ich in en langs het opperviak van de grond voort: beweest. Het signaalreflecteert op fysische con- ‘rasten en wordt opgevangen door de geofoons. Bij refractieseismiek bekomt men een profiel van de snelheid van de compressiegolf Vp, bij MASW de schuifgolfenelheid V,. Deze niet-destructieve methodes laten bijgevolg toe om zones geken- markt door lagere stifheden, en bijgevolg lagere 4golfsnelheden, uit te karteren. In dit specifiek geval werden de onderzoeken gedaan om dezwak- terones inet gesteente, eigen aan de breukzones, uit te karteren. Eke iin resulteert in een 2D profiel. Met een serie parallellelijnen kan quasi 3D beeld van de geologie bekomen worden. ceorecuniexoac setcit 4 saaer 2019 Figuur 8 toont een sedimentpaki van ongeveer 15 m bovenop ba doorveel hogere snelheden. Det de basalt met lage seismische s breukzones. Door het uitvoeren van de geofy ken kan gerichter onderzoek ged breukzones d.m.v. extra boringe Uit de gerecupereerde rotsker duidelik de basalt uit de breuk copzichte van onverstoorde en ¢ (fig. 96). De bijkomende geologische ond meerdere en complexere breukz sgebracht dan wat geweten wa besteding. Hierdoor kon men re «wijzigingen doorvoeren. Bij het finale uitgraafniveau werd de vi fundering gedaan waarna nog regelen werden opgelegd om to +e komen. De impact van de bre in heel wat aspecten van het des tie van water, draagkracht, o fundering, het structureel des Vloeren, de structurele beton va de betonmoten en van de moter Besluit ‘Omuillevan de tektonische ser ‘een complexe geologie. Dit hs design en uitvoering van de 220 sluizencomplexen. Twee aspect geologische setting en het breuken, zijn hiervan het bew geologische studie van besta: van groot Belang om verrsss uitvoeringsfase te vermijden. tijden de uitvoeringsfase is vverdere optimalisatie van het