BAB 1. Pengenalan
1.1 QGIS ………………………….. Page 3
1.1.2 Bahagian-Bahagian QGIS ………………………….. Page 3
1.1.3 Fungsi-fungsi Tool ………………………….. Page 4
1.1.4 Install PlugIn ………………………….. Page 5
1.2 Digital Metrik Sistem. (DMS) ………………………….. Page 7
BAB 2. Carta Aliran
2.1 Geospatial Layer Interactions ………………………….. Page 8
2.2 CURRENT DIGITAL DATA WORKFLOW AT DS OFFICE FOR RSP ………………………….. Page 9
2.3 CURRENT DIGITAL DATA WORKFLOW AT DS OFFICE FOR SP ………………………….. Page 10
2.4 PROPOSED DIGITAL DATA WORKFLOW AT DS OFFICE FOR RSP ………………………….. Page 11
BAB 3. Penyemak Pertama.
3.1 Fail RSP. ………………………….. Page 12
3.2 Fail SP ………………………….. Page 13
3.3 Membuka fail SP/RSP dalam format shapefile ………………………….. Page 13
3.4 Add Layer Database Master. ………………………….. Page 16
3.5 Manage Layer ………………………….. Page 17
3.5.1 ON / OFF Layer ………………………….. Page 17
3.5.2 Susunan Layer ………………………….. Page 17
3.6 Labeling Layer ………………………….. Page 18
3.7 Editing Attribute. ………………………….. Page 20
3.8 Mencipta Lot Sisi. ………………………….. Page 21
3.9 Editing Layer ………………………….. Page 24
3.9.1 Snapping Options. ………………………….. Page 24
3.9.2 Edit Layer ………………………….. Page 24
3.10 E-Diagram. ………………………….. Page 26
3.11 Menghasilkan Level Attribute. ………………………….. Page 32
3.12 Upload SP/RSP. ………………………….. Page 34
BAB 4. Georeference dan Digitizing.
4.1 Georeference Imej. ………………………….. Page 40
4.2 Digitizing. ………………………….. Page 44
BAB 5. Penyemak Ke 2, RDBA dan DOS.
5.1 Open Shapefile ………………………….. Page 46
BAB 6. Analysis Query
6.1 Search Title_Num ………………………….. Page 48
6.2 Symetrical Difference ………………………….. Page 50
6.3 Merge Layer ………………………….. Page 53
BAB 7. PostGis Database Connection.
7.1 CHECK_PARCEL. ………………………….. Page 54
7.2 SDB_PARCEL, SDB_BDY & SDB_MARK. ………………………….. Page 54
7.3 STAGING_PARCEL ………………………….. Page 54
7.4 REG_PARCEL ………………………….. Page 54
2|Page
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
BAB 1. Pengenalan
1.1 QGIS
Cara membuka Aplikasi QGIS, klik 2 kali ikon QGIS
1
2
4 5
3 6
3|Page
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
1– Menu
merupakan teks dalam perkataan untuk melakukan tugas-tugas tertentu pada QGIS.
Contoh sperti FILE, EDIT & dll.
2 – Toolbars
merupakan ikon untuk melakukan tugas-tugas tertentu. Contoh Map Navigation,
Manage Layer, Label & dll)3 – Navigation Toolbar
3 – Manage Layer Toolbar
Untuk menavigasikan peta pada Qgis dapat dilakukan dengan banyak. Sebagian besar
navigasi ada di Navigation Tools pada Toolbar.
4 – Layer Panel
memuat layer-layer yang digunakan dalam project. Layer Panel ini biasa berisi berbagai
macam format data. Contoh Shapefile, GPX, Raster & dll.
5 – Date Frame
Merupakan frame bagi QGIS, dimana data-data layer akan terpapar diruang tersebut.
6 – Projection
Merupakan petunjuk untuk anda mengetahui mana-mana projection yang dipilih akan
ditunjukkan didalam projection tersebut.
1.1.3 Fungsi-fungsi Toolbar
Fungsi-fungsi Toolbar yang perlu anda tahu bagi aktiviti-aktiviti membuat kerja-kerja
harian.
4|Page
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
5|Page
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Untuk melihat imej google satellite, klik pada google map, klik google satellite.
6|Page
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
7|Page
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
8|Page
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
9|Page
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
10 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
11 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Upload job rsp di Survey Portal. File yang di upload adalah dalam format Ascii.txt. Contoh
2017019032.txt. Gunakan Aplikasi ISS untuk kerja-kerja penyemakan (Misclosures). Jika Passed,
export job rsp tadi dalam format shapefile.
3.2 Fail SP
Untuk fail sp, boleh didapati daripada DOS jud masing-masing melalui pembahagian
arahan kerja. Proses kerja sama dengan rsp. Semak (Misclosures). Kalau passed, export
to shapefile.
Klik pada menu bar Browse untuk mencari fail Sp/Rsp anda.
i. Bdy
ii. Mark
iii. Parcel
Klik Open.
Klik Open.
14 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Pilih projection untuk ke tiga-tiga layer tersebut iaitu ‘Timbalai 1948 / RSO Borneo (m).
Klik ok.
15 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Untuk proses pemeriksaan kerja Sp/Rsp Klik Add Postgis Layer . Dengan cara ini
pemeriksa pertama dapat mengetahui data Sp/Rsp tersebut bertindih atau sebaliknya
dengan data-data yang sedia wujud di dalam database master.
Tetingkap Add PostGis Table (s) akan terpapar. Klik database master mengikut JUD
Bahagian masing-masing. Contoh PBU. Klik menu bar Connect.
16 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik database jtu. Kemudian pilih mana-mana database yang diperlukan untuk
melakukan kerja-kerja pemeriksaan. Contoh sdb_parcel. Klik menu bar Add.
ON / OFF Layer diperlukan ketika anda hendak mempaparkan layer yang berkaitan
sahaja. Klik tik pada box sdb_parcel untuk ON manakalah untuk OFF un tik sahaja box
yang tidak diperlukan.
17 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Untuk mengubah urutan layer mengikut keutamaan. Caranya dengan Drag and Drop
layer sdb_parcel klik dan tahan pada layer tersebut kemudian gerakkan mouse ke bawah
layer 2017019032p.
18 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik style, pilih simple fill. Pada menu bar Fill klik anak panah sebelah kanan, kemudian tik
box Transparent fill. Dalam menu bar Outline pilih warna merah.
19 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik OK.
Untuk mengisi attribute yang diperlukan. Contoh ICMS_OPERATOR. Caranya klik pada
layer 2017019032p, right button mouse, pilih Open Attribute Table.
20 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Dalam menu bar ICMS_OPERATOR masukkan nama kakitanga yang berkenaan. Contoh
seperti gambar di atas. Selepas selesai klik Toogle Editing semula.
21 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik Save.
Klik mana-mana sdb_parcel yang bersebelahan dengan sp/rsp tersebut. Klik select
feature.
Klik pada lot sdb_parcel yang bersebelahan dengan lor sp/rsp. Tekan ctrl di papan
keyboard tanpa melepaskan ctrl tadi. Klik pada lot seterusnya.
Contoh lot sisi yang dipilih. Klik sdb_parcel, kemudian tekan butang kanan tetikus. Pilih
Save As…
22 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik Browse, pilih di mana lot sisi ini di simpan. Contoh :- C:\Users\JTU\Desktop\QGIS-
Latihan\SP_RSP\2017019032. Klik CRS. Pilih projection Timbalai 1948 / RSO Borneo (m).
Tik pada box selected only features. Tekan OK.
23 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Editing Layer bertujuan untuk memperkemas kini data sp/rsp tadi dengan lot sisi bagi
tujuan E-Diagram.
Klik menu bar Setting. Klik Snapping Options. Tujuan untuk ‘automatic snap’ vertex and
segment sesuatu layer.
24 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik node tool. Untuk memulakan proses menarik layer lot sisi ke lot sp/rsp.
Klik pada sempadan lot sisi yang bertanda x. klik node tool untuk mengerakan sempadan
lot sisi supaya bertemu dengan lot sp/rsp tadi.
Contoh editing layer untuk sempada lot sisi danlot sp/rsp. Apabila selesai, klik toogle
editing tadi.Tekan save.
25 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
3.10 E-Diagram.
Untuk menghasilkan e-diagram klik pada Project, klik New Print Composer.
26 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Composition, pilih Potrait dalam menu bar Orientation. Paper Saiz A4.
27 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
28 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik pada frame e-diagram. Klik pada Item proprites. Didalam menu bar extents klik set to
map canvas extents.
29 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
30 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Contoh map terhasil. Pemeriksa pertama boleh memilih skala yang diperlukan untuk map
e-diagram tersebut. Klik pada Item properties. Klik scale. Kemudian taip berapa skale
yang diperlukan. Contoh 2000. Klik Update preview.
31 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik Move item content untuk mengerakan map di posisi tengah frame dengan
mengerakkan mouse.
Edit teks. Klik pada teks tersebut. Taip perkataan baru di dalam menu bar Level – Main
proporites.
Untuk mengeluarkan data-data attribute yang sedia wujud di dalam parcel, bdy dan mark
bagi tujuan e-diagram. Anda hanya perlu copy dan paste formula yang diberikan ke
dalam menu bar Expression dialog.
32 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik Labels. Klik labels for this layer. Klik menu bar Expression dialog. Paste formula bagi
mengeluarkan data attribute untuk parcel.
33 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Bagi attribute bdy dan mark, ikut langkah di atas bagi penghasilan data attribute.
Kerja Sp/Rsp yang lengkap hendaklah di copy dan paste ke server mengikut Jud masing-
masing seperti berikut :-
34 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Selepas kerja-kerja copy dan paste siap. Penyemak pertama dikehendaki juga upload ke
system web Digital Metric System atau lebih dikenali sebagai DMS. Alamat DMS ialah :
http://dms.jtu.my/dms_v1/app_login.
i. Bdy Dbf
ii. Bdy Shp
iii. Bdy Shx
iv. Mark Dbf
v. Mark Shp
vi. Mark Shx
vii. Parcel Dbf
viii. Parcel Shp
ix. Parcel Shx.
35 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Untuk proses upload data sp/rsp tersebut. Klik Shapefile Import. Klik Upload ISS Shapefile.
36 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Contoh fail Sp/Rsp yang lengkap di pilih untuk tujuan upload. Klik Staus Checking bagi
penyemak pertama. Klik Add.
37 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik menu bar Shapefile Import. Klik List My Uploaded Parcels. Untuk melihat senarai fail
Sp/Rsp untuk parcels.
38 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Tik pada box di kiri parcel untuk tujuan POST TO CDE PARCEL. Proses ini untuk ‘send
parcel’ tersebut di dalam database check_paecel. Untuk bdy dan mark ikut langkah di
atas bagi tujuan POST TO CDE MARK dan BDY.
39 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
40 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik projection Timbalai 1948 / RSO Borneo (m). Klik OK. Klik Add Point
Masukkan kordinat untuk X dan Y seperti gambar di atas. Teruskan untuk point yang
seterusnya, ikut cara setup point pertama. Minimum point haruslah 4 point.
41 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Klik Ok
42 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Pilih :-
Helmert
Nearest neighbour
Timbalai 1948 / RSO Borneo (m)
43 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
4.2 Digitizing.
Klik pada Layer, klik Create Layer, klik New Temporary Scratch Layer….Untuk memulakan
digitizing.
44 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Pilih Polygon. Crs projection Timbalai 1948 / RSO Borneo (m). Layer name taip nama yang
bersesuaian dengan kerja anda. Contoh Lot 1. Klik OK
Klik ‘left button mouse’ untuk memulakan digitizing. Klik di sempadan batu dan teruskan
ke sempadan batu yang seterusnya. Klik ‘right button mouse’ untuk menamatkan
digitizing.
45 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Penyemak ke-2, RDBA dan DOS hendaklah mengunakan applikasi QGIS untuk menyemak
kerja-kerja sp/rsp penyemak pertama yang lengkap di folder yang di tetapkan. Sila rujuk
nota 3.12 jud yang berkaitan. Klik Add Vector Layer.
46 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Sekiranya sp/rsp kerja penyemak pertama boleh diprose untuk kelulusan pelan ukur dan
pastikan data-data attribute hendaklah lengkap di isi. Penyemak ke-2, RDBA dan DOS
hendaklah upload data tersebut menggunakan Web Digital Metrik Sistm atau DMS.
http://dms.jtu.my/dms_v1/app_login.
Contoh fail Sp/Rsp yang lengkap di pilih untuk tujuan upload. Klik Staus Final bagi
penyemak Ked-2, RDBA & DOS. Klik Add.
47 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Tik pada box di kiri parcel untuk tujuan POST TO CDE PARCEL. Proses ini untuk send
parcel tersebut di dalam database sdb_parcel. Untuk bdy dan mark ikut langkah di atas
bagi tujuan POST TO CDE MARK dan BDY.
Klik pada sd_parcel. Klick ‘right button mouse’. Klik Open Atribute Tabel.
48 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Dalam menu bar abc title_num taip no title yang berkenaan. Contoh 043217634. Tik box
case sensitive.
49 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Tujuan untuk mencari different area bagi area yang termasuk di dalam lot tersebut. .
Contohnya seperti berikut:-
Caranya query dulu lot besar. Save as guna nama lot luar. Manakalah lot kecil, save as
guna nama lot dalam.
50 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
51 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Input layer pilih lot luar. Difference layer pilih lot dlam. Klik Run.
52 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.
MANUAL PENGGUNAAN QGIS V 2.18.14 & DIGITAL METRIC SYSTEM (DMS)
Mengabungkan 2 lot menjadi 1 lot. Caranya klik sp2010018009. Klik Toggle Editing.
Klik Select Features (s) Klik mouse tanpa meelepaskan tombol dan tarik kebawah
melepasi lot tersebut..
Klik OK.
7.1 CHECK_PARCEL.
Data SP/RSP yang ada kelulusan Juruukur Daerah akan disimpan di dalam database ini
melalui Web DMS.
7.3 STAGING_PARCEL
Database layer ini digunakan untuk Title Printing ‘Auto Generated LSF 9003 & E-
Diagram’.
7.4 REG_PARCEL
54 | P a g e
Disediakan Oleh Sophian Bahagian GDM, Januari 2018.