Anda di halaman 1dari 5

TAZKIRAH PENDEK RAMADAN 1440H

Mohammad Hidir Baharudin


mohammadhidirbaharudin@gmail.com

BILAKAH ANAK-ANAK DIAJAR PUASA?

Daripada ‘Abdullah bin ‘Amr r.a., dia berkata, “Rasulullah s.a.w. bersabda:
‫ وفَ ارقُوا ب ي ن هم اِف الْمض ا‬،‫اض ارب وهم علَي ها وهم أَب ناء ع ْش ار اسناْي‬
‫اج اع‬ ‫اا‬ ‫مروا أَوََل َد ُكم اِب َّ ا‬
َ َ ْ ُ َ َْ ْ ِّ َ َ ْ َ ُ َ ْ ْ ُ َ َ ْ َ ْ ُ ْ ُ ْ ‫ َو‬،‫ْي‬
َ ْ ‫لص ََلة َوُه ْم أَبْنَاءُ َسْب اع سن‬ ْ ْ ُُْ
Suruhlah anak kalian solat ketika berumur tujuh tahun. Dan pukullah mereka ketika berusia sepuluh tahun (jika
mereka meninggalkan solat). Dan pisahkanlah tempat tidur mereka (antara anak lelaki dan anak perempuan).”
(Abu Dawud: 495)

Isu 1: Wajib Ke Atas Siapa? Solat Apa?

Kata Al-SanÑani:
‫األمر لألولياء أبهنم أيمروا الصبيان ِبلصلوات اخلمس إذا بلغوا ِف السن سبع سنْي‬
“Perintah tersebut adalah kepada wali (penjaga) anak tersebut untuk mereka memerintahkan anak-anak mereka
solat fardu lima kali sehari apabila sampai usia tujuh tahun.”

Isu 2: Adakah 7 Tahun Itu Tetap?


َّ ‫ف ََياينَهُ ام ْن اِشَالااه فَ ُم ُروهُ اِب‬
".‫لصَلَةا‬ ‫ا‬
َ ‫ ُسئا َل َع ْن َذل‬- ‫ صلى هللا عليه وسلم‬- ‫ول هللا‬
َ ‫ "إا َذا َعَر‬:‫ك فَ َق َال‬ َّ ‫أ‬
ُ ‫َن َر ُس‬
Nabi s.a.w. ditanya bilakah seorang anak diperintahkan untuk solat. Lalu Nabi s.a.w. menjawab, “Apabila anak
tersebut dapat membezakan kanan dan kirinya, maka perintahkan anak tersebut untuk solat.” (Abu Dawud: 497)

Imam Ibn Rajab membawakan beberapa perkataan salafus soleh:


‫ لكن جيب‬،‫ وَل جتب على الصيب‬.‫ ويضرب على تركها لعش ٍر‬،‫الصيب لسب ٍع‬ ٍ
ُ ‫ يُؤمر هبا‬:‫مكحول واألوزاعي وأمحد وإسحاق‬
‫ يؤمر الصيب ِبلصَلة إذا‬:‫ واحلسن وابن عمر‬،‫ والزهري‬,‫ ابن سريين‬.‫ وضربه إذا تركها لعشر‬،‫على الويل أمره هبا لسب ٍع‬
.‫ يؤمر هبا إذا أحصى عدد عشرين‬:‫ بعض التابعني‬.‫ يؤمر هبا إذا عقلها‬:‫ وميمون بن مهران‬،‫ عروة‬.‫عرف َيينه من ِشاله‬
.‫ تبدلت اسنانه‬:‫يعين‬- ‫ يؤمر هبا إذا ثغر‬:‫النخعي ومالك‬
Isu 3: Bilakah Anak-Anak Diajar Berpuasa?

Rabi’ menceritakan bahawa pada suatu pagi hari Asyura, Rasululah s.a.w. mengirim pesan ke kampung-kampung
sekitar kota Madinah, yang bunyinya;
‫ا‬ ‫ا‬
‫ص ِّاوُمهُ اصْب يَانَنَا‬
َ ُ‫ومهُ َون‬
ُ‫ص‬ ُ َ‫ك ن‬ َ ‫ فَ ُكنَّا بَ ْع َد َذل‬.‫َصبَ َح ُم ْف اطًرا فَ ْليُتا َّم بَقيَّةَ يَ ْوام اه‬
ْ ‫ َوَم ْن َكا َن أ‬،ُ‫ص ْوَمه‬
‫ا‬ ‫من َكا َن أَصبح ا‬
َ ‫صائ ًما فَ ْليُت َّم‬
َ َ َْ َْ
‫ا‬ ‫ا ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا ا‬
َ َ‫َح ُد ُه ْم م ْن الطَّ َع اام أ َْعطَْي ن‬
‫اها َّإَّيهُ َح ََّّت يَ ُكو َن‬ ‫ا‬
َ ‫ فَإذَا بَ َكى أ‬،‫ب َإَل الْ َم ْسجد فَنَ ْج َع ُل ََلُْم اللُّ ْعبَةَ م ْن الْع ْه ان‬ ُ ‫الصغَ َار مْن ُه ْم َونَ ْذ َه‬
ِّ
‫اعْن َد ْا‬
‫اْلفْطَا ار‬
“Barang siapa yang sudah memulai puasa daripada pagi tadi maka silahkan untuk menyelesaikan puasanya, dan
bagi yang tidak puasa juga silahkan terus berbuka.” Sejak saat itu kami senantiasa terus berpuasa pada hari
Asyura, begitu juga anak-anak kecil kami banyak yang ikutan berpuasa, dan kami pun ke masjid bersama anak-
anak. Di masjid kami menyiapkan mainan khusus buat anak-anak yang terbuat daripada kain. Jika ada daripada
1
MOHAMMAD HIDIR BAHARUDIN (013-2223513)
‫‪anak-anak yang tidak kuat berpuasa dan menangis minta makan maka kami pun memberi mainan tersebut hingga‬‬
‫)‪waktu berbuka tiba.” (Muslim: 1136‬‬

‫‪Imam Al-Syawkani menyebut hadith ini dalam bab:‬‬


‫َّه ار أ َْو الْيَ ْوام‬ ‫ا‬ ‫ب َعلَْي اه َّ‬
‫الص ْوُم اِف أَثْنَاء الش ْ‬ ‫ْم َم ْن َو َج َ‬ ‫يب إذَا أَطَ َ‬
‫اق َو ُحك ُ‬ ‫ب َّا‬
‫الص اِّ‬ ‫َِب ُ‬
‫‪Kata Ibn Qudamah:‬‬
‫ى‪ ،‬وقَتادةُ‪ ،‬والشافعى ‪ -‬واعتابار ا‬
‫الصوم‬ ‫ُّ‬ ‫ا‬
‫ر‬ ‫ه‬‫الز‬
‫ُّ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ين‬‫ِبلصيام إذا أطاقَه َعطاءٌ‪ ،‬واحلسن‪ ،‬وابن اس ا‬
‫ري‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫م‬‫ؤ‬ ‫ي‬ ‫َّه‬
‫ن‬ ‫أ‬ ‫إَل‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫ذ‬
‫َ‬ ‫َّن‬ ‫ا‬
‫وِم‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫ب إحدامها من األخرى ِف َكوهنما عبادتَْي ب َدني تِّْي من أر ا‬
‫كان ا اْل ْس ا‬ ‫ا‬
‫ت‬‫فاعتُا َِب ْ‬
‫أش ُّق‪ْ ،‬‬
‫الصوم َ‬
‫َ‬ ‫َلم‪َّ ،‬إَل َّ‬
‫أن‬ ‫ْ‬ ‫َْ َ َْ‬ ‫ْ‬ ‫َْ‬ ‫أح َس ُن؛ ل ُق ْر ا ْ‬‫ِبلصَلة ْ‬
‫الصيام‪.‬‬ ‫يق‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫َ‬ ‫يق الصَل َة َم ْن َل يُط ُ‬
‫له الطِّاقَةُ؛ ألنَّه قد يُط ُ‬
‫‪Kata Imam Nawawi:‬‬
‫ا‬ ‫ات وتَع او ُ ا ا ا‬ ‫ان علَى الطَّ ا‬ ‫احل اد ا‬
‫يث َتَْارين ا ا‬
‫َّه ْم لَْي ُسوا ُم َكلَّف َ‬
‫ْي‬ ‫يد ُه ُم الْعبَ َادات َولَكن ُ‬ ‫اع َ ْ‬
‫َ‬ ‫الصْب يَ َ‬
‫ُ ِّ‬ ‫َواِف َه َذا َْ‬
‫‪Kata Imam Al-Syawkani:‬‬
‫اا‬ ‫ك ََجاعةٌ امن َّ ا ا‬ ‫ا ا ا‬ ‫ا‬ ‫ان اِب َّ ا ا‬ ‫الصب ي ا‬ ‫ا‬
‫ين‬
‫السلَف مْن ُه ْم ابْ ُن سري َ‬ ‫لص ْوم للت َّْم اري ان َعلَْيه إذَا أَطَاقُوهُ َوقَ ْد قَ َال اِب ْست ْحبَاب ذَل َ َ َ ْ‬ ‫ب أ َْم ُر ِّ ْ َ‬
‫يُ ْستَ َح ُّ‬
‫الصايب اعْن َدها اِب ا ا ا‬ ‫اا ا ا ا ا‬ ‫اا‬
‫يل‪َ :‬سْب ُع‬ ‫لصيَام‪ ،‬فَق َ‬ ‫ِّ‬ ‫الس ِّان الَّاِت يُ ْؤَم ُر َّ ُّ َ‬ ‫اب الشَّافع اِّي ِف ََْتديد ِّ‬ ‫َص َح ُ‬ ‫فأْ‬ ‫اختَ لَ َ‬
‫ي َوالشَّافع ُّي َو َغ ْريُُه ْم‪َ .‬و ْ‬ ‫الزْه ار ُّ‬
‫َو ُّ‬
‫ص ْوَم ثَََلثَاة أَ ََّّيٍم‬ ‫اق‪ .‬وقَ َال ْاألَوز ا‬ ‫ا ا‬ ‫اسناْي‪ ،‬وقايل‪ :‬ع ْشر‪ ،‬وبااه قَ َال أ ْ ا‬
‫اق َ‬‫اع ُّي‪ :‬إ َذا أَطَ َ‬‫َْ‬ ‫يل‪ :‬اثْنَ تَا َع ْشَرَة َسنَةً‪َ ،‬وباه قَ َال إ ْس َح ُ َ‬ ‫َْحَ ُد‪َ .‬وق َ‬ ‫َ َ َ َ ٌ َ‬
‫الصبايَّ ا‬ ‫ور َع ْن الْ َمالا اكيَّ اة أ َّ‬ ‫ْحل علَى َّ ا‬ ‫ا‬ ‫ضع ا‬ ‫ا‬
‫ان‪.‬‬ ‫الص ْوَم ََل يُ ْشَرعُ اِف َح اِّق َّ‬
‫َن َّ‬ ‫الص ْوم‪َ ،‬والْ َم ْش ُه ُ‬ ‫ف في اه َّن ُ َ َ‬ ‫اعا ََل يَ ْ َ ُ‬ ‫تبَ ً‬
‫‪RAHSIA DIMAKBULKAN DOA KETIKA DOA KETIKA HENDAK BERBUKA PUASA‬‬

‫‪Sabda Nabi s.a.w.:‬‬


‫الزوار والْعمل بااه فَلَي ا ا‬
‫اجةٌ اِف أَ ْن يَ َد َ‬
‫ع طَ َع َامهُ َو َشَرابَهُ‬ ‫س َّّلِل َح َ‬
‫َم ْن ََلْ يَ َد ْع قَ ْوَل ُّ َ َ َ َ ْ َ‬
‫‪Sesiapa yang tidak meninggalkan percakapan dan perbuatan dusta, maka Allah tidak berhajat untuk dia‬‬
‫)‪meninggalkan makanannya dan minumannya. (Abu Dawud: 2362‬‬

‫‪Kata Imam Al-Baidhawi:‬‬


‫س ْاأل ََّم َارةا لالنَّ ْف ا‬ ‫ش بل ما ي ْت ب عه امن َكس ار الشَّهو ا‬
‫ات َوتَطْ اوي اع النَّ ْف ا‬ ‫لَيس الْم ْقصود امن شر اعيَّ اة َّ ا‬
‫س‬ ‫ََ‬ ‫وع َوالْ َعطَ ا َ ْ َ َ َ ُ ُ ْ ْ‬ ‫اْلُ ا‬
‫س ْ‬ ‫الص ْوم نَ ْف َ‬ ‫ْ َ َ ُ ُ ْ َْ‬
‫اّلِل إالَي اه نَظَر الْ َقب ا‬ ‫ا‬ ‫اا‬
‫ول‪.‬‬ ‫ك ََل يَْنظُُر َُّ ْ َ ُ‬ ‫ص ْل ذَل َ‬ ‫الْ ُمطْ َمئنَّة فَاإذَا ََلْ ََْي ُ‬
‫‪Bukanlah maksud daripada syariat berpuasa itu semata-mata lapar dan dahaga tetapi hendaklah mengikutinya‬‬
‫‪dengan mematahkan syahwat, tidak mengikut nafsu ammarah bissu’ dan mengikut nafsu mutmainnah. Jika‬‬
‫‪maksud ini tidak diikuti oleh orang yang berpuasa, maka Allah tidak berhajat memandang puasanya dengan‬‬
‫‪pandangan pengabulan (penerimaan).‬‬

‫‪Nabi s.a.w. bersabda:‬‬


‫لصائاام اعْن َد فاطْ ارها لَ َد ْع َوًة َما تَُرُّد‬
‫إا َّن لا َّ‬
‫)‪(Ibn Majah: 1753‬‬

‫‪Abu Hurairah r.a. berkata bahawa Nabi s.a.w. bersabda:‬‬

‫‪2‬‬
‫)‪MOHAMMAD HIDIR BAHARUDIN (013-2223513‬‬
‫الصائا ُم َح ََّّت يُ ْف اطَر َوَد ْع َوةُ الْ َمظْلُ اوم‬
‫ثََلَثَةٌ َلَ تَُرُّد َد ْع َوُُتُُم ا اْل َم ُام الْ َع ااد ُل َو َّ‬
‫‪“Ada tiga doa yang tidak tertolak: (1) doa pemimpin yang adil, (2) doa orang yang berpuasa sampai ia berbuka,‬‬
‫)‪(3) doa orang yang dizalimi.” (Ibn Majah: 1752‬‬

‫‪Kata Imam Nawawi:‬‬


‫ب ولاْلمسلا امْي احل اد ا‬ ‫ا ا‬ ‫لصائاام أَ ْن ي ْدعو اِف ح اال ا ا ا ا ا‬ ‫ب لا َّ‬
‫يث أاَِب ُهَريْ َرَة قَ َال " قَ َال‬ ‫ص ْومه ِبُاه َّمات ْاْلخَرةا َوالدُّنْيَا لَهُ َول َم ْن َُي ُّ َ ُ ْ َ َ‬ ‫َ َُ َ َ‬ ‫يُ ْستَ َح ُّ‬
‫اج ْه‬
‫ي َوابْ ُن َم َ‬‫الّتام اذ ُّ‬
‫ا‬
‫وم " َرَواهُ ِّْ‬
‫ا‬ ‫الصائام َح ََّّت يُ ْف اطر و ْا‬
‫اْل َم ُام الْ َعاد ُل َوالْ َمظْلُ ُ‬ ‫ََ‬
‫اّلِلا صلَّى َّ ا‬
‫اّلِلُ َعلَْيه وسلم ثَََلثَةٌ ََل تَُرُّد َد ْع َوُُتُْم َّ ُ‬ ‫ول َّ َ‬ ‫َر ُس ُ‬
‫الصائاام امن أ ََّوال الْي وام َإَل ا‬
‫آخ ارها‬ ‫ا‬ ‫ضي ا‬ ‫ا ا‬
‫َّاء الْمثَنَّاةا فَو ُق فَي ْقتَ ا‬ ‫يث َحس ٌن َوَه َك َذا ِّا‬ ‫الّتام اذ ُّ ا‬ ‫ا‬
‫َْ‬ ‫اب ُد َعاء َّ ْ‬ ‫است ْحبَ ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ‬ ‫الرَوايَةُ َح ََّّت ِبلت ُ‬ ‫ي َحد ٌ َ‬ ‫قَ َال ِّْ‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫ك‪.‬‬‫صائا ًما اِف ُك اِّل ذَل َ‬
‫ألَنَّهُ يُ َس َّمى َ‬
‫‪Kata Al-Sindi:‬‬
‫ب لَ ُك ْم} [غافر‪َ ]60 :‬وإاََّّنَا َكا َن ذَ َاك لا ْألَنْبايَ ااء‬ ‫ْي ْاألُم ام اِف شأْ ان الدُّع ااء فَ َق َال تَع َاَل {ادع اوِن أ ا‬
‫َستَج ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ت م ْن بَْ ا َ‬
‫ص ا‬
‫قَ ْد ُخ َّ ْ‬
‫اا ا‬ ‫ط اِف أُمواراهم امن أَج ال الش ا‬ ‫ت ْاألَنْباياء فَلَ َّما دخل الت ا‬ ‫ت ه اذها ْاأل َُّمةُ ما أ ُْع اطي ا‬ ‫ا‬
‫ت‬‫ت َعلَى قُلُوهب ْم ُحجبَ ْ‬ ‫َّه َوات الَّاِت ْ‬
‫استَ ْولَ ْ‬ ‫َ‬ ‫َّخلي ُ ُ ْ ْ ْ‬ ‫َََ ْ‬ ‫َُ‬ ‫َ َ‬ ‫فَأ ُْعطيَ ْ َ‬
‫ت َد َع ْوتُهُ باَق ْل ٍ‬ ‫ا ا‬ ‫الصوم َيَْنَع النَّ ْفس ع ان الش ا‬
‫ب فَا ارٍغ قَ ْد َزايَلَْتهُ ظُْل َمةُ‬ ‫ص َار ْ‬‫ب َو َ‬
‫ص َفا الْ َق ْل ُ‬‫َّه َوات فَاإ َذا تَ َرَك َش ْه َوتَهُ م ْن قَ ْلباه َ‬
‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫وهبُْم َو َّ ْ ُ ُ‬ ‫قُلُ ُ‬
‫َّخًرا لَهُ اِف ْاْل اخَرةا اه َو َّ‬ ‫ا‬ ‫الش ا‬
‫اّلِلُ أ َْعلَ ُم‪.‬‬ ‫َّه َوات َوتَ َولَّْتهُ ْاألَنْ َو ُار فَإا ْن َكا َن َما َسأ ََل اِف الْ ُم َق َّد ار لَهُ عُ ِّج َل َوإا ْن ََلْ يَ ُك ْن َكا َن ُمد َ‬
‫َ‬
‫?‪HADITH BOLEH MAKAN KETIKA MENDENGAR‬‬

‫‪Firman Allah s.w.t.:‬‬


‫ا ا‬
‫الصيَ َام إا ََل اللَّْي ال‬ ‫اخلي اط ْاأل ا ا‬ ‫ط ْاألَب ي ا‬
‫َس َود م َن الْ َف ْج ار ُُثَّ أََتُّوا ِّ‬
‫ْ‬ ‫ض م َن َْْ‬
‫اخلَْي ُ ْ َ ُ‬
‫ْي لَ ُك ُم ْ‬
‫َوُكلُوا َوا ْشَربُوا َح ََّّت يَتَ بَ َّ َ‬
‫‪Dan makan minumlah hingga terang bagimu benang putih dari benang hitam, yaitu fajar. Kemudian‬‬
‫)‪sempurnakanlah puasa itu sampai (datang) malam. (Surah Al-Baqarah: 187‬‬
‫ضى ح ا‬ ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ا‬ ‫ا ا‬
‫اجتَهُ مْنهُ‬ ‫َح ُد ُك ُم النِّ َداءَ َوا اْل ََنءُ َعلَى يَده فََلَ يَ َ‬
‫ض ْعهُ َح ََّّت يَ ْق َ َ َ‬ ‫إ َذا ََس َع أ َ‬
‫‪“Jika salah seorang di antara kalian mendengar azan sedangkan bejana (sendok) masih ada di tangannya, maka‬‬
‫)‪janganlah dia meletakkan sendok tersebut hingga dia menunaikan hajatnya hingga selesai.” (Abu Dawud: 2350‬‬

‫‪Kata Imam Nawawi:‬‬


‫ف فا ايه‪.‬‬
‫ص ْوُمهُ َوَه َذا ََل اخ ََل َ‬ ‫ا اا‬
‫ص ْوُمهُ فَاإ ْن ابْتَ لَ َعهُ بَ ْع َد ع ْلمه اِبلْ َف ْج ار بَطَ َل َ‬
‫ا ا‬ ‫اا‬
‫َن َم ْن طَلَ َع الْ َف ْج ُر َواِف فيه طَ َع ٌام فَ ْليَ ْلفظْهُ َويُت َّم َ‬
‫ذَ َك ْرََن أ َّ‬
‫‪Kami katakan bahwa jika fajar terbit sedangkan makanan masih ada di mulut, maka hendaklah dimuntahkan dan‬‬
‫‪dia boleh teruskan puasanya. Jika dia tetap menelannya padahal dia yakin telah masuk fajar, maka batallah‬‬
‫‪puasanya. Permasalah ini sama sekali tidak ada perselisihan pendapat di antara para ulama.‬‬
‫إن با ََلًَل يُ َؤاذِّ ُن بالَْي ٍل فَ ُكلُوا َوا ْشَربُوا‬
‫اّلِلُ َعلَْي اه َو َسلَّ َم قَ َال " َّ‬
‫صلَّى َّ‬ ‫ول َّا‬ ‫يث ابْ ان عُ َمَر َو َعائا َشةَ َر اض َي َّ‬
‫اّلِلُ َعْن ُه ْم أ َّ‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫اّلِل َ‬ ‫َن َر ُس َ‬ ‫َوَدليلُهُ َحد ُ‬
‫يح أَح ااد ُ ا‬ ‫ي ومسلام واِف َّ ا‬ ‫ا‬ ‫ٍ‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫يث ِبَْعنَاهُ‬ ‫الصح ا َ‬ ‫َح ََّّت يُ َؤذِّ َن ابْ ُن أ ُِّم َمكْتُوم‪َ ".‬رَواهُ الْبُ َخار ُّ َ ُ ْ ٌ َ‬
‫‪Dalil dalam masalah ini adalah hadits Ibn ‘Umar dan Aisyah r.a. bahawasanya Rasulullah s.a.w. bersabda,‬‬
‫‪“Sungguh Bilal mengumandangkan adzan di malam hari. Tetaplah kalian makan dan minum sampai Ibn Ummi‬‬
‫‪Maktum mengumandangkan azan.” Hadith riwayat Al-Bukhari dan Muslim. Dalam kitab sahih terdapat beberapa‬‬
‫‪hadith lainnya yang semakna.‬‬

‫‪3‬‬
‫)‪MOHAMMAD HIDIR BAHARUDIN (013-2223513‬‬
‫اْل ََنءُ َعلَى يَ ادها فَ ََل‬
‫َح ُد ُك ْم الناِّ َداء و ْا‬
ََ
‫ا‬ ‫َّيب صلَّى َّ ا‬
َ ‫اّلِلُ َعلَْيه َو َسلَّ َم أَنَّهُ قَ َال "إ َذا ََس َع أ‬ َ ِّ‫اّلِلُ َعْنهُ َع ْن النا ا‬َّ ‫يث أاَِب ُهَريْ َرَة َر اض َي‬ ‫ا‬
ُ ‫(وأ ََّما) َحد‬
َ
‫ا‬
‫اّلِل ِّا‬
‫الرَوايَةَ اَلويل‬ ‫ا‬
َّ ‫احلَاكا ُم أَبُو َعْبد‬ ْ ‫" فَ َرَوى‬.‫اجتَهُ امْنهُ " َواِف وراية " وكان املؤذن يؤذن إذا بزع الْ َف ْج ُر‬ ‫ا‬
َ ‫ض ْعهُ َح ََّّت يَ ْقض َي َح‬َ َ‫ي‬
.‫امهَا الْبَ ْي َه اق ُّي‬
ُ ‫يح َعلَى َش ْر اط ُم ْسلاٍم َوَرَو‬ ٌ ‫صح‬
‫يث ا‬ ‫ا‬
َ ٌ ‫َوقَ َال َه َذا َحد‬
Adapun hadith Abu Hurairah r.a., daripada Nabi s.a.w., beliau bersabda, “Jika salah seorang di antara kalian
mendengar azan sedangkan bejana (sendok) ada di tangan kalian, maka janganlah dia letakkan hingga dia
menunaikan hajatnya (makan).” Dalam riwayat lain disebutkan, “Sampai muazzin mengumandangkan azan
ketika terbit fajar.” Al-Hakim Abu ‘Abdillah meriwayatkan riwayat yang pertama. Al-Hakim katakan bahawa
hadith ini sahih sesuai dengan syarat Muslim. Kedua riwayat tadi dikeluarkan pula oleh Al-Baihaqi.
‫ا‬
‫ث يَ َق ُع‬ ُ ‫اّلِلُ َعلَْي اه َو َسلَّ َم َعل َم أَنَّهُ يُنَ َادى قَ ْب َل طُلُواع الْ َف ْج ار اِبَْي‬
َّ ‫صلَّى‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ُُثَّ قَ َال وه َذا إ ْن ص َّح ََْمم ٌ ا‬
َ ُ‫ول عْن َد َع َو ِّام أ َْه ال الْع ْل ام َعلَى أَنَّه‬ ُ َ ََ
‫غ ََْيتَ امل أَ ْن يَ ُكو َن ام ْن َك ََلام َم ْن ُدو َن أاَِب ُهريْرَة أ َْو يَ ُكو َن خِبا عن ْاألَ َذ اان الث ا‬
‫َّاِن‬ َ ‫ُش ْربُهُ قُبَ ْي َل طُلُواع الْ َف ْج ار قَ َال َوقَ ْولُهُ إ َذا بََز‬
ََ ُ
‫اْل ََنءُ َعلَى يَ اد اه " َخ ًَِبا َع ْن الناِّ َد ااء ْاأل ََّوال لايَ ُكو َن ُم َوافا ًقا‬ ‫َح ُد ُك ْم الناِّ َداء و ْا‬
ََ
‫ا‬ ‫َّيب صلَّى َّ ا‬
َ ‫اّلِلُ َعلَْيه َو َسلَّ َم " إذَا ََس َع أ‬ َ ِّ‫َويَ ُكو ُن قَ ْو ُل النا ا‬
‫ا ا‬ ‫ا‬ َّ ‫يث ابْ ان عُ َمَر َو َعائا َشةَ َر اض َي‬‫احل اد ا‬
.‫يق وهللا أعلم‬ ُ ‫َخبَ ُار َواِبَ َّّلِل الت َّْوف‬
ْ ‫اّلِلُ عنهما قَ َال َو َعلَى َه َذا تَتَّف ُق ْاأل‬ َ
Kemudian Al-Baihaqi katakan, “Jika hadith tersebut sahih, maka majoriti ulama memahaminya bahawa azan
yang dimaksud dalam hadith tersebut adalah azan sebelum terbit fajar Subuh, iaitu maksudnya ketika itu masih
boleh minum kerana waktu itu adalah beberapa saat sebelum masuk Subuh. Sedangkan maksud hadith “Ketika
terbit fajar” dapat dipahami bahawa hadith tersebut bukan perkataan Abu Hurairah, atau boleh jadi pula yang
dimaksudkan adalah azan kedua. Sabda Nabi s.a.w., “Jika salah seorang di antara kalian mendengar azan
sedangkan bejana (sendok) ada di tangan kalian,” yang dimaksud adalah ketika mendengar azan pertama. Maka
adanya kesepakatan antara hadits Ibn ‘Umar dan hadith ‘Aisyah.” Di sini, tiadalah perselisihan antara hadits-
hadits yang ada. Tawfiq datangnya daripada Allah, wallahu a’lam.

BILAKAH LAILATUL QADAR?

1. Sepakat:

Kata Imam Ibn Hazm:


‫َح ٌد ام ْن‬
َ ‫ ََل يَ ْد اري أ‬.ً‫اصة‬
‫ اِف الْع ْش ار ْاألَو ا‬،ً‫اصة‬
َّ ‫اخ ار َخ‬ َ َ َّ ‫ضا َن َخ‬ ‫ا‬
َ ‫ اِف َش ْه ار َرَم‬،‫ لَْي لَةُ الْ َق ْد ار َواح َدةٌ اِف الْ َع اام اِف ُك اِّل َع ٍام‬:ٌ‫َم ْسأَلَة‬
.َّ‫ َّإَل أ ََّهنَا اِف اوتْ ٍر امْنهُ َوََل بُد‬.‫َي لَْي لَ ٍة اه َي ام ْن الْ َع ْش ار الْ َم ْذ ُكوار‬ ‫الن ا‬
َّ ‫َّاس أ‬
2. Hadith Berkaitan:
،‫ ِف َسابا َع ٍة تَْب َقى‬،‫ ِف ََت اس َع ٍة تَْب َقى‬،‫ضا َن لَْي لَةَ ال َق ْد ار‬ ‫ التَ امسوها ِف الع ْش ار ا ا‬:‫ قَ َال‬،‫أن النيب صلَّى هللا عليه وسلَّم‬
َ ‫األواخ ار من َرَم‬
َ َ َ ُ َ ُ َ َّ َّ
.‫ِف َخ اام َس ٍة تَ ْب َقى‬
(Abu Dawud: 1381)

Isu 1: Adakah Ia Berpindah-Pindah?

Dengan hadis-hadis yang beragam tentang malam Lailatul Qadar, Imam Al-Muzani dan Imam Abu Bakar ibn
Khuzaimah menyimpulkan;
‫أهنا منتقلة اِف لَي اايل الْع ْش ار تَ ْن تَ اقل اِف ب ع ا ا‬
‫السناْي َإَل لَي لَ ٍة واِف ب ع ا‬
‫ض َها َإَل َغ ْاريَها‬ ْ َ َ ْ َ ِّ ‫ض‬ َْ ُ َ َ
4
MOHAMMAD HIDIR BAHARUDIN (013-2223513)
Ia (Lailatul Qadar) berpindah-pindah pada 10 malam terakhir. Tahun sekian berlaku malam sekian. Tahun yang
lain pada malam yang lain. Pendapat ini dipilih oleh Imam Nawawi.

Kata Imam Ibn Hazm:

‫اح َدةٍ با َعْينا َها ََل تَْن تَ اق ُل أَبَ ًدا‬


‫لَي لَةُ الْ َق ْد ار اِف لَي لَ ٍة و ا‬
َ ْ ْ
Isu 2: Cara Pengiraan

ٍ ‫ وإاَّما لَي لَةُ ثَََل‬،‫ فَ اهي َّإما لَي لَةُ إح َدى و اع ْش ارين‬،‫ لَي لَةُ إح َدى و اع ْش ارين‬:‫ك‬ ٍ ‫ا‬ ‫ا‬
‫ث‬ ْ َ َ َ ْ ْ َ َ َ ْ ْ ِّ ‫ْي فَأ ََّو ُل الْ َع ْش ار ْاأل ََواخ ار با ََل َش‬ َ ‫َّه ُر ثَََلث‬
ْ ‫إ ْن َكا َن الش‬
.‫ك‬ٍِّ ‫َن َه اذها اه َي أ َْو ََت ُر الْ َع ْش ار با ََل َش‬
َّ ‫ األ‬،‫ين‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ وإا َّما لَْي لَةُ سْب ٍع و اع ْش ار ا‬،‫س و اع ْش ارين‬
َ ‫ َوإ َّما لَْي لَةُ ت ْس ٍع َوع ْش ار‬،‫ين‬
َ َ َ
‫و اع ْش ار ا‬
َ َ َ ٍ َْ‫ َوإ َّما لَْي لَةُ َخ‬،‫ين‬َ َ
Apabila bulan Ramadan itu 30 hari, maka tidak diragukan lagi bahawa awal dari sepuluh malam terakhir adalah
malam ke 21. Sehingga, Lailatul Qadar dimungkinkan jatuh pada malam ke 21, atau ke 23, atau ke 25, atau ke
27, atau ke 29. Kerana inilah malam-malam ganjil daripada sepuluh malam terakhir.
‫ وإا َّما لَْي لَةُ اثْنَ ْ ا‬،‫ لَْي لَةُ اع ْش ارين امْنهُ؛ فَ اهي َّإما لَْي لَةُ اع ْش ارين‬:‫ك‬
‫ْي‬ ‫فَاإ ْن َكا َن الشَّهر تاسعا و اع ْش ارين فَأ ََّو ُل الْع ْش ار ْاألَو ا‬
ٍ ‫اخ ار با ََل َش‬
ِّ
َ َ َ َ َ َ َ َ ً ْ ُْ
‫َن َه اذها اه َي ْاأل َْو ََت ُر ام ْن الْ َع ْش ار‬ َّ ‫ان َو اع ْش اري َن؛ األ‬
ٍ َ‫ وإا َّما لَي لَةُ ََث‬،‫ت و اع ْش ارين‬ ٍ ‫ا‬
ْ َ َ َ ِّ ‫ َوإا َّما لَْي لَةُ س‬،‫ين‬
‫ا‬ ‫و اع ْش ار ا‬
َ ‫ َوإ َّما لَْي لَةُ أ َْربَ ٍع َوع ْش ار‬،‫ين‬َ َ
‫(األَو ا‬
.)‫اخ ار‬ َْ
Apabila Bulan Ramadan itu ada 29 hari, maka tidak diragukan lagi bahawa awal dari sepuluh malam terakhir
adalah malam ke 20. Sehingga, Lailatul Qadar dimungkinkan jatuh pada malam ke 20, atau ke 22, atau ke 24,
atau ke 26, atau ke 28. Kerana inilah malam-malam ganjil daripada sepuluh malam terakhir.

5
MOHAMMAD HIDIR BAHARUDIN (013-2223513)

Anda mungkin juga menyukai