Anda di halaman 1dari 17

17

FUNCIONES TRIGONOMETRICA INVERSAS Y FUNCIONES HIPERBÓLICAS

INTRODUCCION

Una función es “una regla de correspondencia que asigna a cada valor “𝑥” en su dominio
“𝑋” un único valor “𝑦” en su contradominio (recorrido o imagen) “𝑌”. Esta regla no
impide tener el mismo número “𝑦” de “𝑌” asociado a dos valores distintos “𝑥” de “𝑋”, es
decir, 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 y 𝑓(𝑥) = 𝑥 3 son funciones, pero:

𝑓(𝑥) = 𝑥 2 ⇒ 𝑓(3) = 9 y 𝑓(−3) = 9, es decir la imagen “𝑦 = 9” corresponde tanto al


elemento 𝑥 = 3 y 𝑥 = −3;

𝑓(𝑥) = 𝑥 3 ⇒ 𝑓(3) = 27, es decir, la imagen “𝑦 = 27” corresponde únicamente al


elemento 𝑥 = 3 y no ocurre para ningún otro elemento.

A las funciones como 𝑓(𝑥) = 𝑥 3 se les llama “funciones inyectivas” (uno a uno o
biunívoca)

 DEFINICION: Una “Función es Inyectiva o Uno a Uno o Biunívoca” si todo elemento


“𝑦” de su contradominio “𝑌” corresponde a exactamente un elemento “𝑥” de su
dominio “𝑋”.

 PRUEBA DE LA RECTA HORIZONTAL: La interpretación geométrica de la


definición de Función Inyectiva significa que una recta horizontal puede cortar la
gráfica de una Función Inyectiva a lo sumo en un punto (es decir, nada más la puede
cortar en un punto); si la recta horizontal corta la gráfica de la función en más de un
punto entonces la función no es Inyectiva.

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


18

 TEOREMA: Si 𝑓(𝑥) es monótona en un intervalo, entonces 𝑓(𝑥) es Uno a Uno en el


intervalo.

 DEFINICION: Si 𝑓(𝑥) es una función “uno a uno” considerada como el conjunto de


pares ordenados (𝑥, 𝑦) entonces existe una función 𝑓 −1 (𝑥) llamada “inversa de 𝑓(𝑥)
que es el conjunto de pares ordenados (𝑦, 𝑥) definida por:

𝑥 = 𝑓 −1 (𝑦) si y solo si 𝑦 = 𝑓(𝑥)

El dominio de 𝑓 −1 es el contradominio de 𝑓 y el contradominio de 𝑓 −1 es el


dominio de 𝑓.

 TEOREMA:
a) Una función 𝑓 es una función tiene una función inversa si solo si es Inyectiva
b) Si 𝑓 es estrictamente monótona en todo su dominio, entonces ésta es Inyectiva
y por lo tanto tiene inversa
 TEOREMA: Si 𝑓 es una función “uno a uno” y tiene a 𝑓 −1 como su inversa,
entonces 𝑓 −1 es una función “uno a uno” y tiene a 𝑓 como su inversa. Además:

𝑓 −1 (𝑓(𝑥)) = 𝑥, para toda 𝑥 en el dominio de 𝑓


𝑓(𝑓 −1 (𝑥)) = 𝑥, para toda 𝑥 en el dominio de 𝑓 −1

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


19

I. FUNCIONES TRIGONOMETRICAS INVERSAS

Las “Funciones Trigonométricas”, tal como las hemos definido (periódicas) no son Inyectivas o uno
a uno y por lo tanto no tienen Inversas. Por esa razón necesitamos redefinir su dominio al cual
llamaremos “dominio restringido” de manera que sean Inyectivas y poder definir sus inversas.

1.1 DEFINICION, GRÁFICAS Y DERIVADAS


Función Seno Inverso: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛 𝑥
Definición: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛 𝑥 ⇔ 𝑠𝑒𝑛 𝑦 = 𝑥
Dominio: [−1, 1]
𝝅 𝝅
Codominio: [− 𝟐 , 𝟐 ]
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛 𝑢] =
𝑑𝑥 √1−𝑢2

Función Coseno Inverso: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠 𝑥


Definición: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠 𝑥 ⇔ 𝑐𝑜𝑠 𝑦 = 𝑥
Dominio: [−1, 1]
Codominio: [0, 𝜋]
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠 𝑢] = −
𝑑𝑥 √1−𝑢2

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


20

Función Tangente Inversa: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛 𝑥


Definición: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛 𝑥 ⇔ 𝑡𝑎𝑛 𝑦 = 𝑥
Dominio: (−∞, +∞)
𝝅 𝝅
Codominio: (− 𝟐 , 𝟐 )
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛 𝑢] =
𝑑𝑥 𝑢2 +1

Función Cotangente Inversa: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑡 𝑥


Definición: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑡 𝑥 ⇔ 𝑐𝑜𝑡 𝑦 = 𝑥
Dominio: (−∞, +∞)
Codominio: (0, 𝜋)
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑡 𝑢] = −
𝑑𝑥 𝑢2 +1

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


21

Función Secante Inversa: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐 𝑥


Definición: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐 𝑥 ⇔ 𝑠𝑒𝑐 𝑦 = 𝑥
Dominio: (−∞, −1] ∪ [1, +∞)
𝜋 𝜋
Codominio: [𝟎, 2 ) ∪ ( 2 , 𝜋]
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐 𝑢] =
𝑑𝑥 |𝑢|√𝑢2 −1

Función Cosecante Inversa: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑠𝑐 𝑥


Definición: 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑠𝑐 𝑥 ⇔ 𝑐𝑠𝑐 𝑦 = 𝑥
Dominio: (−∞, −1] ∪ [1, +∞)
𝜋 𝜋
Codominio: [− 2 , 0) ∪ (0, 2 ]
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑐𝑠𝑐 𝑢] = −
𝑑𝑥 |𝑢|√𝑢2 −1

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


22

Ejemplos: Derivar las siguientes funciones:

2
1. 𝑓(𝑥) = 2 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛(𝑥 − 1); 𝑅: 𝑓 ′ (𝑥) =
√1 − (𝑥 − 1)2

𝑡
2. ℎ(𝑡) = 𝑆𝑒𝑛(𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠𝑡); 𝑅: ℎ′ (𝑡) = −
√1 − 𝑡 2

3. 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛𝑥 + 𝑥√1 − 𝑥 2 ; 𝑅: 𝑦 ′ = 2√1 − 𝑥 2

1 2
4. 𝑓(𝑤) = 2 arctan ( ) ; 𝑅: 𝑓 ′ (𝑤) =
𝑤 1 + 𝑤2

2𝑥
5. 𝑓(𝑥) = 𝑥 arctan 𝑥 − ln √1 − 𝑥 2 ; 𝑅: 𝑓 ′ (𝑥) =
1 − 𝑥4

Problemas de Práctica

LARSON, Ron y EDWARDS, Bruce (2016). Cálculo Tomo I. Editorial CENGAGE Learning.
10ª Edición. México. Página 372, Ejercicio 5.6, del 35-58.

LEITHOLD, Louis (1998). El Cálculo. Editorial Oxford. 7ª Edición. México. Página 482,
Ejercicio 5.7, del 1 – 42.

1.2 INTEGRALES QUE PRODUCEN FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS

Las derivadas de las seis (6) funciones Trigonométricas Inversas se agrupan en tres (3)
pares. En cada par, la derivada de una es la negativa de la otra. Cuando hacemos una
lista de las antiderivadas que corresponden a cada una de las funciones Trigonométricas
Inversas, es suficiente citar una de cada par:

𝑑𝑢 𝑢
∫ = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛 +𝐶
√𝑎2 − 𝑢2 𝑎

𝑑𝑢 1 𝑢
∫ = 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛 +𝐶
𝑎2 + 𝑢2 𝑎 𝑎

𝑑𝑢 1 |𝑢|
∫ = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐 +𝐶
𝑢√𝑢2 − 𝑎2 𝑎 𝑎

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


23

Ejemplos: Integrar las siguientes funciones:

𝑑𝑥 𝑥
6. ∫ ; 𝑅: 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛 ( ) + 𝐶
√9 − 𝑥 2 3

12
7. ∫ 𝑑𝑥; 𝑅: 4 arctan(3𝑥) + 𝐶
1 + 𝑥2

𝑑𝑥 1 𝑥2
8. ∫ ; 𝑅: 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐 ( ) + 𝐶
𝑥√𝑥 4 − 4 4 2

𝑑𝑥 1 (𝑥 − 2)
9. ∫ ; 𝑅: arctan [ ]+𝐶
𝑥2 − 4𝑥 + 7 √3 √3

𝑒𝑥 1 𝑒𝑥
10. ∫ 𝑑𝑥; 𝑅: arctan ( )+𝐶
7 + 𝑒 2𝑥 √7 √7

𝑆𝑒𝑛 𝑥 𝐶𝑜𝑠 𝑥
11. ∫ 𝑑𝑥; 𝑅: − 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛 ( )+𝐶
√2 − 𝐶𝑜𝑠 2 𝑥 √2

𝑑𝑥
12. ∫ ; 𝑅: 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛 (ln 𝑥) + 𝐶
𝑥[1 + (ln 𝑥)2 ]

2𝑑𝑡 |𝑡 − 3|
13. ∫ ; 𝑅: arcsec [ ]+𝐶
(𝑡 − 3)√𝑡 2 − 6𝑡 + 5 2

2𝑥 3 5 √2
14. ∫ 2 𝑑𝑥; 𝑅: ln|2𝑥 2 − 4𝑥 + 3| − arctan[√2(𝑥 − 1)] + 𝐶
2𝑥 − 4𝑥 + 3 4 2

𝑑𝑥
15. ∫ 𝑑𝑥; 𝑅: − 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛 (2𝑥 − 3) + 𝐶
√3𝑥 − 𝑥 2 − 2

Problemas de Práctica

LARSON, Ron y EDWARDS, Bruce (2016). Cálculo Tomo I. Editorial CENGAGE Learning.
10ª Edición. México. Página 380, Ejercicio 5.7, del 1-46.

LEITHOLD, L (1998). El Cálculo. Editorial Oxford. 7ª Edición. México. Página 488,


Ejercicio 5.8, del 1 – 28.

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


24

II. FUNCIONES HIPERBÓLICAS.

Ciertas combinaciones de los exponenciales 𝑒 𝑥 y 𝑒 −𝑥 aparecen con frecuencia en algunas


aplicaciones de matemáticas, especialmente de Ingeniería y Física. Estas combinaciones se les
denominan: “Funciones Hiperbólicas”. En muchos aspectos estas funciones son análogas a las
funciones trigonométricas.
A las funciones trigonométricas se les denomina “funciones circulares” ya que están
relacionadas con el círculo unitario y las funciones hiperbólicas reciben su nombre porque se
relacionan con una Hipérbola Equilátera Unitaria. Este nombre proviene de la comparación
entre el área de una región:

Si “𝑡” es cualquier número real, el punto 𝑃(𝐶𝑜𝑠 𝑇, 𝑆𝑒𝑛 𝑡), queda en el círculo unitario 𝑥 2 + 𝑦 2 =
1, sustentado en la identidad pitagórica 𝐶𝑜𝑠 2 𝑡 + 𝑆𝑒𝑛2 𝑡 = 1. De hecho podemos interpretar
que “𝑡” es la medida en radianes del ángulo ∠𝑃𝑂𝑄 de la figura. Por este motivo a las funciones
trigonométricas en ocasiones se les denomina “funciones circulares”.

De igual manera, si “𝑡” es cualquier número real, el punto 𝑃(𝐶𝑜𝑠ℎ 𝑇, 𝑆𝑒𝑛ℎ 𝑡), permanece en la
rama derecha de la hipérbola unitaria 𝑥 2 − 𝑦 2 = 1, pues, la identidad 𝐶𝑜𝑠ℎ2 𝑡 − 𝑆𝑒𝑛ℎ2 𝑡 = 1,
con el 𝐶𝑜𝑠ℎ 𝑡 ≥ 1. En esta ocasión “𝑡” no representa la medida de un ángulo, sin embargo, “𝑡”
denota el doble del área sombreada del sector hiperbólico, exactamente como el caso
trigonométrico “𝑡” representa el doble del área sombreada del sector circular.

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


25

2.1. DEFINICION, GRÁFICAS Y DERIVADAS

Función Seno Hiperbólico: 𝑦 = 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥


𝑒 𝑥 −𝑒 −𝑥
Definición: 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥 = 2
Dominio: (−∞, +∞)
Codominio: (−∞, +∞)
𝑑
Derivada: [𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑢] = 𝑢´𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑢
𝑑𝑥

Función Coseno Hiperbólico: 𝑦 = 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥


𝑒 𝑥 +𝑒 −𝑥
Definición: 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥 = 2
Dominio: (−∞, +∞)
Codominio: [1, +∞)
𝑑
Derivada: [𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑢] = 𝑢´𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑢
𝑑𝑥

Función Tangente Hiperbólica: 𝑦 = 𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑥


𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥 𝑒 𝑥 −𝑒 −𝑥
Definición: 𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑥 = = 𝑒 𝑥 +𝑒 −𝑥
𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥
Dominio: (−∞, +∞)
Codominio: (−1,1)
𝑑
Derivada: [𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑢] = 𝑢´𝑠𝑒𝑐ℎ2 𝑢
𝑑𝑥

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


26

Función Secante Hiperbólica: 𝑦 = 𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑥


1 2
Definición: 𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑥 = 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥 = 𝑒 𝑥 +𝑒 −𝑥
Dominio: (−∞, +∞)
Codominio: (0,1]
𝑑
Derivada: [𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑢] = −𝑢´𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑢 𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑢
𝑑𝑥

Función Cosecante Hiperbólica: 𝑦 =


𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑥
1 2
Definición: 𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑥 = 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥 = 𝑒 𝑥 −𝑒 −𝑥
Dominio: (−∞, 0) ∪ (0, +∞)
Codominio: (−∞, 0) ∪ (0, +∞)
𝑑
Derivada: [𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑢] = −𝑢´𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑢 𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑢
𝑑𝑥

Función Cotangente Hiperbólica: 𝑦 = 𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑥


𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥 𝑒 𝑥 +𝑒 −𝑥
Definición: 𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑥 = 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥 = 𝑒 𝑥 −𝑒 −𝑥
Dominio: (−∞, 0) ∪ (0, +∞)
Codominio: (−∞, −1) ∪ (1, +∞)
𝑑
Derivada: [𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑢] = −𝑢´𝑐𝑠𝑐ℎ2 𝑢
𝑑𝑥

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


27

2.2. IDENTIDADES HIPERBÓLICAS

Las identidades que son satisfechas por las funciones hiperbólicas son semejantes a las de las
funciones trigonométricas.

𝑐𝑜𝑠ℎ2 𝑥 − 𝑠𝑒𝑛ℎ2 𝑥 = 1; 𝑠𝑒𝑐ℎ2 𝑥 + 𝑡𝑎𝑛ℎ2 𝑥 = 1; 𝑐𝑜𝑡ℎ2 𝑥 − 𝑐𝑠𝑐ℎ2 𝑥 = 1

𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥
tanh 𝑥 = ; coth 𝑥 = ;
𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥

1 1 1 1
𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑥 = ; 𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑥 = ; 𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑥 = ; 𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑥 = ;
𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑥 𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑥 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥

1 + 𝑐𝑜𝑠ℎ 2𝑥 −1 + 𝑐𝑜𝑠ℎ 2𝑥
𝑐𝑜𝑠ℎ2 𝑥 = ; 𝑠𝑒𝑛ℎ2 𝑥 =
2 2

𝑠𝑒𝑛ℎ 2𝑥 = 2 𝑠𝑒𝑛ℎ𝑥 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥; 𝑐𝑜𝑠ℎ 2𝑥 = 𝑐𝑜𝑠ℎ2 𝑥 + 𝑠𝑒𝑛ℎ2 𝑥

𝑠𝑒𝑛ℎ (𝑥 + 𝑦) = 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑦 + 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑦 𝑠𝑒𝑛ℎ (𝑥 − 𝑦) = 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑦 − 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑦

𝑐𝑜𝑠ℎ (𝑥 + 𝑦) = 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑦 + 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑦 𝑐𝑜𝑠ℎ (𝑥 − 𝑦) = 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑦 − 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑦

Ejemplos: Derivar las siguientes funciones:

16. 𝑓(𝑥) = 𝐶𝑜𝑠ℎ(8𝑥 + 1); 𝑅: 𝑓 ′ (𝑥) = 8 𝑆𝑒𝑛ℎ(8𝑥 + 1)

𝑥
17. 𝑦 = ln [𝑇𝑎𝑛ℎ ( )] ; 𝑅: 𝐶𝑠𝑐ℎ 𝑥
2

18. 𝑓(𝑡) = arctan(𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑡) ; 𝑅: 𝑓(𝑡)′ = 𝑆𝑒𝑐ℎ 𝑡

1 𝑥
19. 𝑓(𝑥) = 𝑆𝑒𝑛ℎ(2𝑥) − ; 𝑅: 𝑓 ′ (𝑥) = 𝑆𝑒𝑛ℎ2 𝑥
4 2

Problemas de Práctica

LARSON, Ron y EDWARDS, Bruce (2016). Cálculo Tomo I. Editorial CENGAGE Learning.
10ª Edición. México. Página 390, Ejercicio 5.8, del 23-28.

LEITHOLD, L (1998). El Cálculo. Editorial Oxford. 7ª Edición. México. Página 501,


Ejercicio 5.9, del 1 – 16.

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


28

2.3. INTEGRALES DE LAS FUNCIONES HIPERBÓLICAS

∫ 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑢 𝑑𝑢 = 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑢 + 𝐶 ∫ 𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑢 𝑑𝑢 = 𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑢 + 𝐶

∫ 𝑠𝑒𝑐ℎ2 𝑢 𝑑𝑢 = 𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑢 + 𝐶 ∫ 𝑐𝑠𝑐ℎ2 𝑢 𝑑𝑢 = −𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑢 + 𝐶

∫ 𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑢 𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑢 𝑑𝑢 = −𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑢 + 𝐶 ∫ 𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑢 𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑢 𝑑𝑢 = −𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑢 + 𝐶

Ejemplos: Integrar las siguientes funciones:

1
20. ∫ 𝐶𝑜𝑠ℎ(2𝑥)𝑑𝑥 ; 𝑅: 𝑆𝑒𝑛ℎ(2𝑥) + 𝐶
2

𝐶𝑜𝑠ℎ√𝑥
21. ∫ 𝑑𝑥; 𝑅: 2 𝑆𝑒𝑛ℎ √𝑥 + 𝐶
√𝑥

1 1
𝐶𝑠𝑐ℎ (𝑥) 𝐶𝑜𝑡ℎ (𝑥) 1
22. ∫ 𝑑𝑥; 𝑅: 𝐶𝑠𝑐ℎ ( ) + 𝐶
𝑥2 𝑥

𝐶𝑜𝑠ℎ 𝑥 𝑆𝑒𝑛ℎ 𝑥
23. ∫ 𝑑𝑥; 𝑅: 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛 ( )+𝐶
√1 − 𝑆𝑒𝑛ℎ2 𝑥 3

1
24. ∫ 𝑆𝑒𝑐ℎ3 𝑥𝑇𝑎𝑛ℎ 𝑥 𝑑𝑥; 𝑅: − 𝑆𝑒𝑐ℎ3 𝑥 + 𝐶
3

Problemas de Práctica

LARSON, Ron y EDWARDS, Bruce (2016). Cálculo Tomo I. Editorial CENGAGE Learning.
10ª Edición. México. Página 390, Ejercicio 5.8, del 43-60.

LEITHOLD, L (1998). El Cálculo. Editorial Oxford. 7ª Edición. México. Página 501,


Ejercicio 5.9, del 19 – 24 y del 27-32

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


29

III. FUNCIONES HIPERBÓLICAS INVERSAS.

A diferencia de las funciones trigonométricas, las funciones hiperbólicas no son periódicas y


podemos ver que cuatro (4) de las seis (6) funciones hiperbólicas son inyectivas: seno
hiperbólico, tangente hiperbólica, cosecante hiperbólica y cotangente hiperbólica lo cual indica
que tienen inversas. El coseno hiperbólico y la tangente hiperbólica no son inyectivas y por
tanto hay que restringir su dominio para definir sus funciones inversas.

Debido al hecho de que las funciones hiperbólicas se definen en términos de funciones


exponenciales no es de extrañar que las funciones hiperbólicas inversas se expresan en
términos de la función logaritmo natural.

3.1. DEFINICION, GRÁFICAS Y DERIVADAS

Función Seno Hiperbólico Inverso:


𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥
Definición: 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑥 = ln(𝑥 + √𝑥 2 + 1 )
Dominio: (−∞, +∞)
Codominio: (−∞, +∞)
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛ℎ 𝑢] =
𝑑𝑥 √𝑢2 +1

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


30

Función Coseno Hiperbólico Inverso:


𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥
Definición: 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑥 = ln(𝑥 + √𝑥 2 − 1 ); |𝑥| ≥
1
Dominio: [1, +∞)
Codominio: [0, +∞)
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠ℎ 𝑢] = ; |𝑢| > 1
𝑑𝑥 √𝑢2 −1

Función Tangente Hiperbólica Inversa:


𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑥
1 1+𝑥
Definición: 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑥 = 2 ln 1−𝑥 ; |𝑥| < 1
Dominio:(−1,1)
Codominio:(−∞, +∞)
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑢] = ; |𝑢| < 1
𝑑𝑥 1−𝑢2

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


31

Función Secante Hiperbólica Inversa:


𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑥
1+√1−𝑥 2
Definición: 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑥 = ln 𝑥
Dominio: (0,1]
Codominio: [0, +∞)
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐ℎ 𝑢] = − ;0 < 𝑢 < 1
𝑑𝑥 𝑢√1−𝑢2

Función Cosecante Hiperbólica Inversa: 𝑦 =


𝑎𝑟𝑐𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑥
1 √1−𝑥 2
Definición: 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑥 = ln (𝑥 + |𝑥|
)
Dominio: (−∞, 0) ∪ (0, +∞)
Codominio: (−∞, 0) ∪ (0, +∞)
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑐𝑠𝑐ℎ 𝑢] = − ;𝑢 ≠ 0
𝑑𝑥 |𝑢|√1+𝑢2

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


32

Función Cotangente Hiperbólica Inversa:


𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑥
1 𝑥+1
Definición: 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑥 = 2 ln 𝑥−1 ; |𝑥| > 1
Dominio:(−∞, −1) ∪ (1, +∞)
Codominio:(−∞, 0) ∪ (0, +∞)
𝑑 𝑢´
Derivada: [𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑡ℎ 𝑢] = ; |𝑢| > 1
𝑑𝑥 1−𝑢2

Ejemplos: Derivar las siguientes funciones:

3
25. 𝑓(𝑥) = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠ℎ(3𝑥); 𝑅: 𝑓 ′ (𝑥) =
√9𝑥 2 − 1

26. 𝑦 = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐 ℎ[𝐶𝑜𝑠 (2𝑥)] ; 𝑅: 𝑦 ′ = 2 𝑆𝑒𝑐 (2𝑥)

27. 𝑓(𝑥) = 𝑥 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛 𝑥 + ln √1 − 𝑥 2 ; 𝑅: 𝑓(𝑥)′ = 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛ℎ 𝑥

Problemas de Práctica

LARSON, Ron y EDWARDS, Bruce (2016). Cálculo Tomo I. Editorial CENGAGE Learning.
10ª Edición. México. Página 390, Ejercicio 5.8, del 65-70.

LEITHOLD, L (1998). El Cálculo. Editorial Oxford. 7ª Edición. México. Página 501,


Ejercicio 5.9, del 40 – 48.

3.2. INTEGRALES QUE PRODUCEN FUNCIONES HIPERBÓLICAS INVERSAS

𝑑𝑢 𝑢
∫ = ln(𝑢 + √𝑢2 + 𝑎2 ) + 𝐶 = 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑛ℎ +𝐶
√𝑢2 + 𝑎2 𝑎

𝑑𝑢 𝑢
∫ = ln(𝑥 + √𝑢2 − 𝑎2 ) + 𝐶 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑠ℎ +𝐶
√𝑢2 − 𝑎2 𝑎

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá


33

𝑑𝑢 1 𝑎+𝑢 1 𝑢
∫ = ln | | + 𝐶 = 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑎𝑛ℎ +𝐶
𝑎2 − 𝑢2 2𝑎 𝑎−𝑢 𝑎 𝑎

𝑑𝑢 1 𝑢+𝑎 1 𝑢
∫ = ln | | + 𝐶 = 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑜𝑡ℎ + 𝐶
𝑢2 −𝑎 2 2𝑎 𝑢−𝑎 𝑎 𝑎

𝑑𝑢 1 𝑎 + √𝑎2 + 𝑢2 1 𝑢
∫ = − 𝑙𝑛 ( ) + 𝐶 = − 𝑎𝑟𝑐𝑠𝑒𝑐ℎ + 𝐶
𝑢√𝑎2 + 𝑢2 𝑎 𝑢 𝑎 𝑎

𝑑𝑢
1 𝑎 + √𝑎2 − 𝑢2 1 𝑢
∫ = − 𝑙𝑛 ( ) + 𝐶 = − 𝑎𝑟𝑐𝑐𝑠𝑐ℎ + 𝐶
𝑢√𝑎2 − 𝑢2 𝑎 𝑢 𝑎 𝑎

Ejemplos: Integrar las siguientes funciones:

𝑑𝑥 √3 1 + √3
28. ∫ ; 𝑅: ln | |+𝐶
√3 − 9𝑥 2 18 1 − √3

𝑑𝑥 1 1 + √1 − 4𝑥 2
29. ∫ ; 𝑅: − ln ( )+𝐶
2𝑥√1 − 4𝑥 2 2 |2𝑥|

𝑑𝑥 1 + √1 + 𝑒 2𝑥
30. ∫ ; 𝑅: − ln ( )+𝐶
√1 + 𝑒 2𝑥 𝑒𝑥

𝑑𝑥
31. ∫ ; 𝑅: 2 ln(√𝑥 + √1 + 𝑥) + 𝐶
√𝑥 √1 + 𝑥

𝑑𝑥 1 2 + √(𝑥 + 2)2 + 4
32. ∫ ; 𝑅: − ln ( )+𝐶
(𝑥 + 2)√𝑥 2 + 4𝑥 + 8 2 |𝑥 + 2|

√𝑥 2 3
33. ∫ 𝑑𝑥; 𝑅: ln (𝑥 2 + √1 + 𝑥 3 ) + 𝐶
√1 + 𝑥 3 3

Problemas de Práctica

LARSON, Ron y EDWARDS, Bruce (2016). Cálculo Tomo I. Editorial CENGAGE Learning.
10ª Edición. México. Página 390, Ejercicio 5.8, del 75-86.

LEITHOLD, L (1998). El Cálculo. Editorial Oxford. 7ª Edición. México. Página 501,


Ejercicio 5.9, del 49 – 60.

Prof. Alejandro Hernández Espino. Universidad Tecnológica de Panamá

Anda mungkin juga menyukai