ISSUE

THURSDAY 2649

THỨ 5
R

JUNE 20 2019
PUB Agreement N0 40009120

THE VIETNAMESE NEWSPAPER - www.THOIBAO.COM

ĐÓN RAPTORS Xem trang 10 >>

VỚI ĐIỀU CHƯA TỪNG CÓ TRONG LỊCH SỬ NBA Ảnh: online

 Toronto thoibao.com

2 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 3

 Toronto thoibao.com

4 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 5

 Toronto thoibao.com

6 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 7

 Toronto thoibao.com

8 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019


MUÏC LUÏC QUAÛNG CAÙO -
ACCOUNTING - KẾ TOÁN
A.T Services-Trần A.Tuyết
Campbell-Tuyển Nanny 97
Campbell-Tuyển Người 133
1 Connect Staffing Serv. 69
A+Vaughan Tax&Acc. 39 Job Connection Inc. 74
Agnes Huyền Đỗ,CPA,CA Sam Luong-Desjardins 171
103 Work Centre Group 67
CNS Khai Thuế 26 FINANCIAL - TÀI CHÁNH
Dang & Associates,CA 19 All Debt Solutions 99
Diệu Hiền Võ CGA 43 Billy Triệu-Công Triệu 76
Đồng Hương Services 17 Cindy Trần 70
Thy Nguyễn-BTN Tax 59 Goldhar & Associates
Vinh Hoa Ngô-CGA 73 109
ATTORNEY AT LAW - LUẬT SƯ Hương Vũ 41
Benjamin Law 103 Nancy Truong 16
Cường (Steven) Nguyễn Robert Huynh 81
65 Tommy Ly 77
D.V. Pledge 67 Vincent Su-BDO FristCall
Dương Thành Lợi 35
Huong Law Office 60 Vinh Nhieu 121
Lang-Mckee-Sobirov Law FLORIST - TIỆM HOA
Firm 117 California Florist 41
Moses & Associates 53 Hùng Flowers 39
Nguyen Law Chambers
FUNERAL - NHÀ QUÀN
13
Mai Táng Quốc Tế-SCI 19
Nguyễn Lý Tưởng 25
Tang Nghi Quán Tích Bửu
Phan Tấn Thiện 23
Sơn 111
Thiện Đàm-Thảo Nguyễn
FURNITURE - BÁN BÀN GHẾ
93
Elena Bedding 83
AUTO BODY - GLASS - REPAIR Tủ thờ & Mattress 39
369 Auto Service 81
HERBALIST - ĐÔNG Y
3D Collision 107
Amida Life Acai Berry 111
A & W Auto Glass 36
Bài Viết Amida Life Man Of
ABM Auto Collision 37
Iron 88
Active Green+Ross
Auto 69
Chao Wang-YanLi Cao 28
dShopping-SureMeal 48
D & D Vietnam Auto 55
Kamerycah-Fucoidan
First Class Tire 10
Product 176
Ideal Auto Safety 29
LeSean-Bài Viết Golden
Keele Auto Body Inc. 73
Lâm Auto Services 53
Moose Oil 115
Nissan-Thuần Linh Chi 7
Mavis Auto & Lube 72
INSURANCE - BẢO HIỂM
North York Tire Auto 81
AUTO SALES - BÁN XE
Hạ Nguyễn 21
Jennifer Phương Nguyễn
Dynasty Auto-Andy
Ho 77
Ken Shaw Lexus Toyota 5
Judy Thu Trần 75
Lâm Chí Vân 27
Northwest Lexus 47
Lê Phạm Duy 67
Ready Honda 3
Maria Phương Nguyễn 13
BEAUTY SALON - TMV, UỐN Nguyễn Đình Nghĩa 37
TÓC
Andy Ho 31
Nguyễn Mỹ Linh 23
Peter Tiến Nguyễn 41
Le’s Hair 26 Thiện Tâm Nguyễn 93
DENTIST - NHA SĨ Tôn Mỹ Lan 15
Bùi Thị Thúy Vy 127 Trần Diệu Trang 105
Don Nguyễn 55 Trần Diệu Trinh 95
Dương Ngọc Nghi 49 Vy To 117
Đào Huỳnh Hoa 15 JEWELLERY - TIỆM VÀNG
Đào Thị Thái Vân 13
Hà Ngọc Huệ Chi 29
Maxxy Jewellery 4
LEGAL - PHÁP LÝ
Hoàng Bảo-Châu Sophia
Cathy Nguyễn 29
39
Huỳnh Thế Hùng 1
Chu Văn Viên 26
Global Migration&Trans. 43
Kim Nguyễn 22
Jenny Thúy Nguyễn 85
Lê Thị Diệu Hiền 20
Lê Xuân Đào 71
Le Immigration 75
Nam Phương Imm.&Legal
Luyện Hải Đăng 79
Lý Gia Hưng 71
VP Di Trú-Tư Vấn Du
Ng.Thùy Dung&Quản
Học 133
Đ.Minh 23
Nguyễn Hoàng Thủy MONEY EXCH - CHTIỀN -
NGOẠI THƯƠNG
Tiên 1
Int’l General Express 33
Nguyễn Kim Hoàn 37
Nguyễn Phan Lân 12 OPTICAL - MẮT KIẾNG
Nguyễn Quốc Bình 51 ABC Optical 83
Nguyễn Thanh Nhàn 24 I Optical 79
Nguyễn Thị Hằng 55 Saigon Opt. (Eyelike) 2
Nguyễn Thị Thủy 1 TN Optical 65
Nguyễn Thị Tuyết 51 OPTOMETRIST - ĐO MẮT
Nguyễn Trần Nghi Uyên Bùi Thanh Phong 79
55 Lê Nguyễn Đức 15
Nguyễn Văn Ngưu 35 Lý Gia Khương 83
Phạm Tiến Lộc 1 Nguyễn Trang-Đinh
Trần Hiếu Liêm 11 Khanh 75
Trương Văn Bé 1 Vũ Thuỳ Oanh 65
Từ Chấn Phong 1 PHARMACY - NHÀ THUỐC TÂY
Văn Xuân Hội 45 Beverly Hills Pharmacy 133
Võ Châu Bảo 1 Dundas Pharmacy 45
DENTURIST - PHÒNG RĂNG J.C. Pharmacy 39
GIẢ Lily Pharmacy-Vaughan 57
Mai Nguyễn 83 Nam Pharmacy
Promed Denture 93 Nha Trang Drug Mart 17
Trần Thái Lực 1 Pacific Phar.-Toronto 43
DOCTORS - BÁC SĨ Pharmacia Drugs 57
Collin Hồng 62 R.O.O.T.S Four Winds 26
Dooyoung Kim 97 Saigon Pharmacy 11
Đinh C.Hồng-Chiropractor University Hlth Ctr Phar. 41
87 PHYSIOTHERAPIST - TRỊ LIỆU
Nguyễn Bích Phượng 51 V. LÝ
Nguyễn Trâm Anh 29 CN Rehab-Nancy Tống 19
Nguyễn Văn Trường 21 PRINTING - NHÀ IN
Trịnh B.Hằng-Bùi T.Thuận Webnews Printing 176
45 PRIVATE ANNOUNCEMENT -
Võ Hồng Khanh 129 TANG SỰ, HỶ SỰ
EMPLOYMENT - TUYỂN NGƯỜI C/P- “Huỳnh Thị Phụng”
Biview-Tuyển Người 109 143
CANADA
Toronto thoibao.com
Thăm dò: Đa số dân Canada
PUBLIC ANNOUNCEMENT -
THÔNG BÁO CĐ
muốn hạn chế mức nhập cư
Chùa Linh Sơn-Lễ Hội
Quán Âm 145
dShopping-All Products 89
dShopping-LeSean
Products 128
dShopping-Mủ Trôm Vĩnh
Hảo 110
FPhone-Thời Báo Radio
115
Kamerycah-Thư Mời Hội
Thảo 91
Lời Cảm Ơn (1)-Nhà Thuốc
Đức Hội 121
Lời Cảm Ơn (2)-Nhà Thuốc
Đức Hội 95
85 Pháp Hộ Niệm Phật & Tọa
Đàm 137
Phiếu Đặt Mua Báo Dài
Hạn 129
Quỹ CĐTB-Thông Báo 138
Tech Solutions 116
Thời Báo New Media 168
Thời Báo Radio 48
TT Thiền Vipassana
ON 135
UNO IP TV Box 68
Vietnamese Mid-Autumn
Festival 169
N
VIETV Canada 176
REAL ESTATE - ĐỊA ỐC
Bryan Hiệp Nguyễn 95 hững con số thăm dò mới nhất là tiếp tục một chương trình đầy tham vọng để
Century 21 Atria 125
Hok Ung 10 cho thấy đa số người Canada tin đầu tư vào kiến trúc hạ tầng, đầu tư vào nhà
Lee D. (Thành) Tô 11
Peter Tú Lâm 11
rằng chính phủ liên bang nên hạn ở, đầu tư vào giao thông chuyên chở, để mọi
Sơn Nguyễn-Huy Nguyễn chế số người nhập cư mà họ chấp người đều có thể hưởng lợi từ những đầu tư
47
Trương (Troy) Võ 97 nhận - một xu hướng trong dư luận mà Tổng đó và rồi chúng ta có thể sử dụng các dịch vụ
RESTAURANT-CAFE trưởng Di trú Ahmed Hussen nói rằng ông cộng đồng đó để hội nhập người mới tới, điều
Heart Sushi 176
I Love Phở 95 thấy lo âu. này cũng có lợi cho người Canada. “
57
Perfect Chinese Rest 5 Có đến 63 phần trăm số người được hỏi Cuộc thăm dò ý kiến với 1.528 người
Phở Mì 99-Vaughan 53
Phở An 2 119 trong cuộc thăm dò Leger mới đây nói rằng Canada lựa chọn ngẫu nhiên trực tuyến từ
Phở Brothers 97
chính phủ nên ưu tiên hạn chế mức nhập cư Leger, được thực hiện từ ngày 7 đến 10 tháng
Phở Challenge 123
Phở Cơm 99 69 vì quốc gia này có thể đạt đến giới hạn về khả 6 cho Canadian Press.
Phở Con Bò 49
Phở Hương Trang 73 năng hội nhập họ. Kết quả cho thấy việc giới hạn mức nhập cư
Phở Mì Asia 17
Phở Vexpress 170
Chỉ 37 phần trăm cho biết ưu tiên là nên gia được ủng hộ bởi đa số cử tri Bảo Thủ (81%)
Phở Xe Lửa 61 tăng người nhập cư để đáp ứng nhu cầu của cũng như phần lớn cử tri đảng Green (57%),
St.Clair Phở Gà-B.Cuốn 27
SERVICES - DỊCH VỤ
nền kinh tế đang mở rộng của Canada. trong khi ở thành phần cử tri NDP là 44% và
Canada Home Solution 174 Hussen nói rằng ông lo âu về vấn đề này cử tri Tự Do là 41%.
Dạy Học & Music 80
Dạy Học & Music 176 bởi vì ông đã nghe trực tiếp từ các chủ nhân Ngược lại, 59% cử tri Tự Do nói họ muốn
Sunlight Window Film 111 trên khắp đất nước nói rằng họ đang rất cần chính phủ gia tăng số người nhập cư. Trong
Van Group - Du Học 40
Viet Home Inspection 97 công nhân. Các nhà kinh tế và các chuyên gia thành phần cử tri NDP là 56%, đảng Green
SIGNS - BẢNG HIỆU
A Signs & Printing 59
hầu hết đồng ý rằng nhập cư là chìa khóa để là 43%. Chỉ có 19% trong số cử tri Bảo Thủ
B Q Signs 41 đáp ứng tình trạng thiếu lao động và dân số. ủng hộ lựa chọn này.
Bảng Hiệu Nam Signs 77
27
SUPERMARKET - SIÊU THỊ
Dân Canada có thể lo lắng về khả năng Hussen cho biết Bộ của ông tập trung vào
Ample Supermarket 8 cộng đồng tiếp nhận thêm người mới do nhà ở việc chia sẻ những câu chuyện tích cực về
Bến Thành 58
Nation Fresh Foods- và tình trạng thiếu cơ sở hạ tầng khác, nhưng những người mới tới, như một cách để giữ
Toronto 131 ông Hussen nói rằng câu trả lời không phải là thái độ của công chúng khỏi quay lưng lại với
Nations Fresh Foods 6
Pacific Market 173 cắt giảm số lượng di dân đến Canada. người tỵ nạn và người Canada mới.
Siêu Thị Kiến Hưng 175
SUPPLIER - ĐẠI LÝ CUNG CẤP
Ông Hussen nói: “Tôi nghĩ rằng câu trả lời LT (Theo Canadian Press)
Áo Dài Việt 101
Appolo Garden Supplies
74
Cantech Distribution 45
Central Nail&Beauty
Sup. 79
Classique Nails&Beauty
174
Dầu Gió Xanh Hiệu Con
Ó 172
Nails R Us Supply 1
Nails R Us Supply 113
New Star Nail Supply 16
Nina Nail Supplies 17
21 Nurture Growth Bio
Fertilizer 170
Supply For You 59
TRAVEL - DU LỊCH
Advance Travel & Tours 59
Asian Tropical Tours 63
Century Travel 85
Global Travel 31
Holiday Travel & Tours 101
K & K Travel Agency 103
On Time Travel & Tours 105
Royal Tours 87
Skyroute Travel Services
117
Tian Bao Travel 90
Tian Tian Travel 51
20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 9
 CANADA
Toronto thoibao.com
Hàng triệu người đón Toronto Raptors
với cúp vô địch đầu tiên của NBA
Sau khi hạ Golden State
Warriors, đội banh vô địch
trong năm 2018 vào hôm
thứ Năm 13 tháng 6, các
tuyển thủ của đội Toronto
Raptors đã quay lại thành
phố Toronto cho cuộc ăn
mừng chiến thắng: cúp vô
địch đầu tiên của đội Raptors
trong giải của hiệp hội bóng
rổ NBA, và cúp vô địch đầu
tiên của một đội bóng rổ ở
10 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
ngoài nước Mỹ.
Cuộc diễn hành ăn mừng
chiến thắng đã diễn ra vào
lúc 10 giờ sáng hôm thứ Hai
17 tháng 6, bắt đầu tại quảng
trường Exhibition và chấm
dứt ở quảng trường Nathan
Phillips trước tòa thị chính
Toronto.
Theo những ước lượng có
đến trên dưới 2 triệu người,
đứng chật những đường
Thần tài Lotto-Max mang
$65 triệu đến Montréal
trong trung tâm thành phố,
dự khán lễ ăn mừng.
Những khán giả ái mộ đội
Raptors đã hô to những khẩu
hiệu như “Let’s go Raptors”,
hay “We the North”.
Cũng có sự tham dự của
ca sĩ nhạc rap, Drake cũng
như siêu khán giả ái mộ Nav
Một gia đình ở Montréal đã nhưng họ sẽ chia cho 8 thành
Bhatia.
trúng giải độc đắc cao kỷ lục viên trong gia đình.
Ông Bhatia là người khán
65 triệu đô-la, chỉ hai năm Hai ông bà Lanteri im lặng
giả ái mộ đội Raptors hăng
sau khi họ được giải độc một cách đáng kinh ngạc
say nhất: chưa từng vắng mặt
đắc đầu tiên 1 triệu đô-la. trong lễ trao giải thưởng,
trong các trận tranh tài trên
May mắn hiếm có này vừa và chủ yếu nói về dự định
sân nhà của đội Raptors và
đến với gia đình Lanteri ở đi du lịch xa bao gồm một
luôn ngồi ở ghế hạng nhất.
Montréal. chuyến đi Ý, nơi họ ra đi, và
Thị trưởng John Tory cũng
G i u s e p p a L a n t e r i v à Mauritius, quê hương gốc
đặt ngày thứ hai 17 tháng 6
Nunzio Lanteri hôm thứ của ông Lanteri.
là ngày “We the North Day”.
Hai 17/6 đã xuất hiện để Chủ nhân cửa hàng tạp
Trong trận tranh cuối
nhận giải độc đắt 65 triệu hóa Ville Émard, Martine
cùng giữa đội Raptors và
đô-la Lotto Max thuộc Loto- Guérin, người bán tấm vé số
đội Warriors trong hôm thứ
Québec. trúng giải cũng sẽ nhận được
Năm ngày 13 tháng 6, ở
Gia đình Lanteri từng trúng 650.000 đô-la tiền thưởng
cầu trường Oracle ở thành
giải 1 triệu đô-la “Extra” vào Guérin nói rằng bà dự định
phố Oakland, tiểu bang
ngày 20/1/2017, họ chia sẻ đầu tư vào công việc kinh
California, có khoảng 15
với hai người con là Jane và doanh của mình và sau đó có
triệu người Canada đã theo
Salvatore Lanteri. Lần này, thể tiêu xài hưởng thụ một
dõi trận tranh tài này trên
bốn người trong gia đình chút.
màn ảnh truyền hình.
lại trúng giải 65 triệu đô-la, LT (Theo CTV)
NTH (Theo CTV News)
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 11

 CANADA
Toronto thoibao.com
Vừa được thông qua, luật về biểu tượng tôn giáo
của Québec đã bị thách thức pháp lý
Luật mới về biểu tượng
tôn giáo của Québec vừa
được thông qua chưa đầy
một ngày tròn, nhưng nó
đã phải đối mặt với một
thách thức hiến pháp.
Hôm thứ Hai 17/6, Hội đồng
Hồi giáo Quốc gia tại Canada
(NCCM) và Hội Tự do Dân
sự Canada (CCLA) đã đệ
trình kiến nghị lên Tòa án
Tối cao Québec để xin lệnh
cấm thực thi và yêu cầu tòa
án tuyên bố luật này vô hiệu.
Mustafa Farooq, giám
đốc điều hành của NCCM
tuyên bố: “Hôm nay là một
ngày đen tối cho Canada và
Québec. Hoàn toàn đơn giản,
đêm qua, chính phủ Québec
đã hợp pháp hóa sự kỳ thị tôn
giáo”.
12 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
Dự luật 21 cấm các giáo
viên trường công, cảnh sát
viên và luật sư chính phủ -
cùng với một số các công
chức khác - không được đội
(mặc) các biểu tượng tôn
giáo khi làm việc.
Thách thức tòa án được
đệ trình nhân danh Ichrak
Nourel Hak, một sinh viên
giáo dục và là người Hồi
giáo, người sẽ không thể làm
việc trong hệ thống trường
công của Québec trừ khi cô
gỡ bỏ chiếc khăn hijab (trùm
tóc và cổ) của cô.
Chính phủ CAQ đã sử
dụng thế đa số để thông qua
Dự luật 21 với tỷ số phiếu
73/35 vào tối chủ nhựt 16/6.
Đảng PQ cũng bỏ phiếu ủng
hộ dự luật, trong khi đảng
Tự Do và Québec Solidaire
chống dự luật.
Bộ trưởng Di Trú Simon
Jolin-Barrette, người bảo trợ
dự luật, nói với các phóng
viên hôm thứ Hai rằng ông
không lo lắng về thách thức
của tòa án vì luật pháp viện
dẫn điều khoản ‘bất chấp’
của Hiến pháp Canada. Điều
khoản đó ngăn cản công dân
thách thức luật về các vi
phạm nhân quyền.
Để đảm bảo luật pháp được
tuân thủ, Jolin-Barrette cho
biết ông sẽ tuyển dụng một
đơn vị xác minh. Ông nói:
“Chúng tôi trao quyền cho
chính phủ thực hiện một số
xác minh về việc áp dụng dự
luật. Điều đó thực sự quan
trọng. Quý vị biết một số
tổ chức nói rằng chúng tôi
sẽ không áp dụng dự luật.
Chúng tôi cần có quyền lực
để xác minh liệu luật có được
thi hành bởi các tổ chức khác
nhau không”.
Thế Lai (Theo CBC, CTV)
Canada Post muốn tăng
cước phí từ năm tới
Cơ quan Bưu Điện Canada
đang đề nghị tăng giá cước
phí một chút vào năm tới.
Canada Post nói họ đang
xem xét tăng giá con tem
tiêu chuẩn thêm 2 cent, lên
92 cent cho mỗi con tem bán
theo từng cuộn, hoặc mỗi con
tem lẻ là $1.07.
Cơ quan này nói họ ước
tính trung bình người Canada
sẽ tốn thêm khoảng 26 cent 2006, một phần trong đó do
một năm về cước phí bưu những đợt ngưng làm việc
điện, trong khi các cơ sở trong mùa thu liên quan đến
kinh doanh có thể tốn thêm tranh chấp lao động.
khoảng 6 đô-la một năm. Trong khi đó, trung bình
Giá gởi thư hoặc gói hay mỗi năm có thêm 174.000
kiện hàng đi quốc tế sẽ tăng địa chỉ mới trên toàn Canada,
từ 3 cent đến 48 cent tùy kích đòi hỏi Bưu Điện phải phát
thước và nơi nhận. thư đến nhiều chỗ hơn.
Những đề nghị của Bưu Kết quả, Bưu Điện Canada
Điện cần được đưa ra tham cho biết thu nhập của cơ
khảo ý kiến trong 30 ngày. quan bị lỗ 270 triệu đô-la
Nếu được chấp thuận, cước trong năm 2018 so với số lời
phí mới sẽ có hiệu lực từ 76 triệu trong năm 2017.
13/1/2020. Canada Post dự đoán biện
Năm ngoái, Bưu Điện pháp tăng cước phí sẽ đem
Canada đã phân phối khoảng lại thêm thu nhập khoảng 9
3 triệu thư, sụt giảm 44 phần triệu đô-la.
trăm so với đỉnh cao năm LCC (Theo CBC)
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 13

 CANADA & GTA
Toronto thoibao.com
Chiến lược $50 triệu nhằm làm
chậm sự phát triển bệnh mất trí
Chính phủ liên bang hôm
thứ Hai 17/6 công bố một
chiến lược quốc gia liên quan
đến chứng mất trí, tập trung
vào việc ngăn chặn sự phiền
não, yểm trợ những người
chăm sóc và tìm ra phương
pháp chữa trị.
Tại một cuộc họp báo ở
Toronto hôm thứ Hai 17/6,
Tổng trưởng Y tế Ginette
Petitpas Taylor đã phác thảo
các mục tiêu chính của chiến
lược: ngăn ngừa chứng mất
trí nhớ, tìm kiếm phương
Gần 300 nhân viên một cơ sở điều trị tự kỷ
nhận thông báo sa thải
Gần 300 nhân viên tại một
trung tâm điều trị bệnh tự kỷ
ở vùng GTA đã nhận được
thông báo sa thải trong tuần
này, sau khi Ontario thay đổi
chương trình trợ cấp dành
cho người tự kỷ (Ontario
Autism Program -OAP).
Hôm thứ Hai, ErinoakKids
Centre for Treatment and
Development- có nhiều địa
điểm trong vùng GTA, cho
biết việc thiếu ngân sách đã
buộc trung này phải giảm bớt
291 vị trí trong ba tháng tới.
Các vị trí bị sa thải bao
gồm các nhà trị liệu, giám
sát viên và các nhà phân tích
hành vi tại các địa điểm ở
Mississippi, Brampton và
Oakville.
Các nhân viên của trung
tâm này được thông báo rằng
trung tâm có kế hoạch thuê
lại 178 người theo hợp đồng
nhưng 113 việc làm toàn thời
gian sẽ bị cắt giảm.
14 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
pháp điều trị tốt hơn, và
cải thiện chất lượng cuộc
sống cho những người mắc
bệnh và người chăm sóc họ.
Theo thống kê của liên bang,
hơn 419.000 người cao niên
Canada đã được chẩn đoán
mắc một số dạng mất trí và
họ dựa vào trung bình 26 giờ
một tuần được giúp đỡ từ
người thân và bạn bè.
Hầu hết những người mắc
chứng mất trí nhớ và những
người chăm sóc là phụ nữ.
Suy giảm tâm thần có
ErinoakKids Centre for
Treatment and Development
cho biết đã bị ảnh hưởng
đáng kể khi chính phủ của
Thủ hiến Ford thay đổi cách
thức tài trợ cho các dịch vụ
tự kỷ.
thể có nhiều nguyên nhân
khác nhau nhưng có một vài
phương pháp điều trị không
làm gì được nhiều trừ việc
làm chậm tiến trình mất trí
nhớ.
Phòng ngừa là một điểm
nhấn quan trọng trong chiến
lược 50 triệu đô la, qua đó
chính phủ hy vọng rằng nếu
người Canada tập thể dục
nhiều hơn, ăn uống tốt hơn
và không hút thuốc, họ sẽ
tránh được các nguyên nhân
gây mất trí nhớ như đột quỵ.
Tổng trưởng Y tế, bà
Ginette Petitpas Taylor cho
biết: “Bằng cách hợp tác với
tất cả các cấp của chính phủ
và các lãnh vực khác nhau
để thực hiện chiến lược này,
chúng tôi có thể thúc đẩy các
nỗ lực phòng ngừa và điều
trị, và cải thiện chất lượng
cuộc sống cho những người
mắc chứng mất trí nhớ cũng
như gia đình và người chăm
sóc họ”.
LT (Theo Globe and Mail)
Các cơ quan như
ErinoakKids không còn được
trả tiền trực tiếp để quản lý
và cung cấp các dịch vụ mà
họ đã thực hiện kể từ khi bắt
đầu chương trình ban đầu vào
năm 2000. Cắt giảm nhân sự
Một bà thầy bói toán bị cáo buộc
lường gạt
Sở Cảnh sát Edmonton
((Edmonton Police Service
– EPS) hôm thứ Hai 10-6 đã
truy tố 10 tội lừa gạt đối với
Cynthia Burt, 22 tuổi –làm
nghề bói toán (psychic) trong
thành phố này.
Cô ta đã dùng các tên
“Sabrina Burt” hoặc “Sable”,
và đặt tên cho cơ sở bói toán
của mình là “Sable Psychic
Studio”. Trong khoảng thời
gian từ tháng 4-2018 đến
tháng 5-2019, cô ta bị cáo
buộc đã lừa gạt 10 người lấy
đi một số tiền tổng cộng hơn
$72,500, trong số đó người
bị gạt nhiều nhất bị mất trắng
$20,250. Theo cảnh sát, cô ta
đã bảo những người khách
đến xem bói của mình phải
đóng một lệ phí hàng ngàn đô
đáng kể như vậy rất khó khăn
cho trung tâm này.
Các nhà trị liệu tự kỷ sắp
mất việc đang tính tới chuyện
chuyển sang làm ở các tỉnh
bang khác vẫn duy trì việc trả
tiền trực tiếp cho các nhà cung
la để nhận được một cục/viên
tinh thể đặc biệt dùng cho
việc thực hiện một thủ thuật
để “loại bỏ năng lượng âm”
ra khỏi cơ thể của người xem
bói, và cô ta còn hứa sẽ hoàn
lại lệ phí ấy sau đó. Cô ta
cũng thay đổi giá cả và diễn
dịch sai các dịch vụ bói toán
mà mình đã cung cấp cho các
khách hàng, cũng như không
bao giờ hoàn trả lại số tiền lệ
phí đã hứa với họ.
Hậu quả là cô Cynthia Burt
này đã bị bắt ở Edmonton
căn cứ trên 3 trát bắt giữ trên
toàn Canada liên quan đến
một hồ sơ vụ án tương tự ở
tỉnh bang Ontario. Cô ta bị
truy tố 6 tội lừa gạt tài sản
có giá trị trên $5,000 và 4 tội
lừa gạt tài sản có giá trị dưới
$5,000 liên quan đến các sự
việc như vậy ở Edmonton.
Các nhà điều tra tin rằng có
thể còn có những nạn nhân
khác nữa. Họ khuyên những
người này hãy ra trình báo
với mình.
Quyền Phạm (Theo CBC)
cấp dịch vụ điều trị tự kỷ.
Văn phòng Bộ trưởng
Bộ Dịch vụ Xã hội Lisa
MacLeod cho biết theo cách
trợ cấp mới, phụ huynh trực
tiếp nhận trợ cấp và được
trao quyền quyết định chọn
dịch vụ nào, ở đâu theo nhu
cầu của con em mình.
Tuy nhiên các gia đình có
con em bị tự kỷ chỉ được trợ
cấp 5,000 Gia kim một năm
khó có thể chạy thêm tiền để
trả cho việc điều trị có thể tốn
tới 80.000 đô la một năm.
Sau nhiều tháng bị chỉ trích
dữ dội, chính phủ đã tăng
cường kế hoạch hồi mùa
xuân, bằng cách tăng gấp đôi
số tiền tài trợ trong năm cho
OAP lên 600 triệu đô la.
Có nhiều cảnh báo rằng
những thay đổi của chương
trình OAP có thể dẫn đến sa
thải nhiều hơn, đặc biệt là
tại các trung tâm điều trị tự
kỷ nhỏ. u
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 15

 GTA thoibao.com
Toronto
Hàng loạt trường đại học - cao đẳng
ở Toronto bị dọa đánh bom
Cảnh sát Toronto hôm thứ
Ba 18/6 cho biết đang điều
tra một loạt các mối đe dọa
đánh bom các trường học hậu
trung học quanh thành phố.
Theo cảnh sát, các mối đe
dọa bắt đầu vào lúc 8:45 sáng
thứ Ba, nhắm tới các trường
như Đại học OCAD, Đại học
Ryerson, Cao đẳng George
Brown và Cao đẳng Humber.
Có tổng cộng 10 trường bị
đe dọa.
Các nhà điều tra sẽ không
cho biết các lời đe dọa xuất
16 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
hiện như thế nào mà chỉ cho
biết rằng các lời đe dọa đều
“giống nhau về căn bản”.
Cảnh sát Toronto còn cho
biết họ đã cho di tản ở các
trường.
Đại học OCAD xác nhận
hôm thứ Ba rằng tất cả sinh
viên và nhân viên ở các tòa
nhà trong khuôn viên của
trường này được di tản và
đóng cửa cho đến hết ngày.
Đại học Ryerson cũng cho
biết Chang School của họ
cũng đã đóng một thời gian
ngắn để cảnh sát điều tra.
Cảnh sát trưởng Toronto,
ông Mark Saunders, cho biết
bất cứ ai nhận được một mối
đe dọa hoặc có thông tin về
vụ này cần báo cảnh sát.
Theo Cảnh sát trưởng
Saunders vụ này có thể là
một trò quấy rối, nhưng với
cảnh sát thì dọa đánh bom là
một chuyện rất nghiêm trọng.
Ông Saunders cho biết
cảnh sát Toronto trước đây
từng bắt giữ một người cũng
dọa đánh bom. 
Truy tầm người thứ tư liên quan
đến vụ nổ súng tại cuộc diễn hành
của Raptors
Cảnh sát Toronto hiện
đang truy tầm người thứ tư
liên quan đến vụ nổ súng
làm bốn người bị thương và
gây ra sự hỗn loạn tại cuộc
diễn hành đón đội bóng rổ
Toronto Raptors tại Quảng
trường Nathan Phillips.
Tiếng súng vang lên ở
góc đông nam của quảng
trường vào khoảng 3:45
chiều thứ Hai, khi đội
Toronto Raptors đang ở
trên sân khấu với các giới
chức cao cấp, trong đó có
Thủ tướng Justin Trudeau,
Thủ hiến Doug Ford và Thị
trưởng John Tory.
Bốn người bị thương
nghiêm trọng, nhưng không
đe dọa đến tính mạng trong
vụ nổ súng. Súng nổ khiến
đã khiến mọi người tháo
chạy, gây ra một vụ giẫm
đạp hỗn loạn.
Cảnh sát cho biết cùng
ngày họ đã nhanh chóng bắt
giữ ba người và thu giữ hai
khẩu súng. Tuy nhiên hôm
thứ Ba, Cảnh sát trưởng
Saunders cho biết thêm rằng
các nhà điều tra đang truy
tầm một người nữa.
Người đó được mô tả là
một người đàn ông da trắng
cao khoảng 5’9’’ tới 6’, tóc
ngắn màu nâu nhạt và dáng
người nặng nề. Hắn mặc một
áo thun trắng và được nhìn
thấy lần cuối khi chạy về
hướng tây của Queen Street.
Theo ông Saunders,
dường như khẩu súng được
sử dụng trong vụ nổ súng
không nằm trong số súng
bị tịch thu hôm thứ Hai. Ba
người bị bắt hôm thứ Hai
hiện đang phải đối mặt với
nhiều cáo buộc liên quan tới
vũ khí. 
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 17

 THẾ GIỚI
Toronto thoibao.com
Trung cộng sẽ không để
Đặc khu trưởng Hong Kong từ chức
Bắc Kinh sẽ không để đặc
khu trưởng Hong Kong, bà
Lâm Trịnh Nguyệt Nga, từ
chức ngay cả nếu như bà này
có muốn như thế.
Một giới chức thân cận với
vị nữ đặc khu trưởng Hong
Kong đang phải đối đầu với
phản đối của người dân được
Reuters dẫn lời như vừa nêu
vào ngày 17 tháng 6.
Nguyên văn lời của người
mà Reuters cho biết tham gia
và những cuộc họp trong thời
gian diễn ra biểu tình chống
dự luật dẫn độ tại đặc khu
hành chánh Hong Kong được
LHCA tố cáo nhiều hoạt động phá
bầu cử Nghị Viện xuất phát từ Nga
Trong một phúc trình công
bố hôm 14/06, Ủy Ban Châu
Âu nêu bật sự kiện “nhiều
nguồn từ Nga” đã cố tìm
cách lũng đoạn cuộc bầu cử
Nghị Viện Châu Âu trong
tháng 5 với những thông tin
thất thiệt, và mục tiêu là làm
cử tri nản chí không đi bầu.
Tuy nhiên, đã không hề có
một chiến dịch do một tác
nhân duy nhất dàn dựng.
Bruxelles đã từng lên tiếng
cảnh báo khi đến gần cuộc
bầu cử vào hạ tuần tháng
Năm. Một số lãnh đạo đã
vạch mặt Moscow như là kẻ
đứng sau chiến dịch tạo tin
18 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
nêu rõ là ‘Chuyện từ chức sẽ
không xảy ra.’
Lực lượng chống đối dự
luật dẫn độ tội phạm từ Hong
Kong sang Hoa Lục để xét
xử làm bùng nổ đợt biểu tình
được cho là lớn nhất tại đặc
khu này kể từ khi Anh Quốc
trao trả lại cho Trung Quốc
vào năm 1997.
Do phản đối dữ dội từ
người dân, vào ngày chủ nhật
16 tháng 6, Đặc khu trưởng
Hong Kong phải tuyên bố
hoãn vô thời hạn việc bàn
thảo dự luật này; đồng thời
lên tiếng xin lỗi.
giả “fake news”.
Các nước thành viên Liên
Hiệp Châu Âu đã kêu gọi
nhau phối họp hành động,
cảnh giác trước chiến dịch
tin thất thiệt thù nghịch này.
Facebook, Tweeter được
yêu cầu tham gia truy lùng
tin giả.
Những bằng chứng thu
thập được đã cho thấy có
những hoạt động liên tục
tung tin thất thiệt và ồ ạt từ
những nguồn ở Nga không
rõ danh tánh, nhằm làm làm
giảm việc tham gia bầu cử
của cử tri và ảnh hưởng lên
sự chọn lựa của họ. 
Phi Luật Tân đưa vụ tàu cá
lên Liên Hiệp Quốc
Philippines hồi cuối tuần gửi IMO, khẳng định 22 ngư
qua đã quyết định đưa vụ tàu dân Philippines đã bị bỏ mặc
Tuy nhiên những người
Trung Quốc đâm chìm tàu cá và có thể đã thiệt mạng nếu
dân tại Hong Kong đòi hỏi
Philippines ở Bãi Cỏ Rong không có sự trợ giúp của một
bà đặc khu trưởng Lâm Trịnh
hôm 9/6 lên Liên Hiệp Quốc, tàu cá Việt Nam sau đó.
Nguyệt Nga phải từ chức. Tin
đề nghị đặt ưu tiên trong việc Sau vụ tàu cá Trung Quốc
cho biết hơn 2 triệu người
bảo vệ ngư dân trên biển. đâm chìm và bỏ mặc tàu cá
mặc đồ đen xuống đường
Bộ trưởng Ngoại giao Philippines giữa biển, chính
biểu tình tại Hong Kong
Philippines, Teodoro Locsin, phủ Philippines cũng đã gửi
trong ngày chủ nhật 16 tháng
viết trên tài khoản Twitter của công hàm ngoại giao phản
6 hô vang khẩu hiệu yêu cầu
mình rằng ông đã ủy quyền đối đến Trung Quốc.
bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga
cho đại sứ quán Philippines ở Tuy nhiên phía Trung cộng
phải từ chức đặc khu trưởng.
London gửi đơn khiếu nại lên khẳng định việc đâm chìm
Thủ lãnh trẻ Hoàng Chi
Liên Hiệp Quốc và Tổ chức tàu là không cố ý và bác
Phong cũng vừa ra tù vào
Hàng Hải Quốc Tế của UN bỏ thông tin rằng tàu Trung
ngày 17 tháng 6, sau hơn 1
(IMO). Bộ trưởng Locsin Quốc đã cố ý bỏ mặc ngư
tháng bị tống giam vì bản án
đồng thời công bố thông báo dân Philippines mà không
“khinh miệt phán quyết của
của chính phủ Philippines cứu. 
tòa án”.
Ngay sau khi ra khỏi tù anh
Hoàng Chi Phong tuyên bố :
“Người Hồng Kông sẽ không
im lặng trước sự đàn áp của
Tập Cận Bình!”
Anh tuyên bố bất kể
chuyện gì xảy ra cũng sẽ
sớm trở lại để tham gia vào
cuộc biểu tình của người dân
Hong Kong chống lại dự thảo
luật dẫn độ. 
Hạn hán nghiêm trọng,
Ấn Độ cấp nước theo “khẩu phần”
Miền Bắc Ấn Độ đang trải khăn. Ở một khu ổ chuột nằm đặt một vòi bơm nước để tìm
qua một đợt nắng nóng gay sát cạnh khu phố các đại sứ nguồn nước ngầm. Nhưng
gắt nhất trong vòng 30 năm quán giàu có, ở phía nam giải pháp này chỉ mang
qua : 34 ngày trên 40°C. thành phố New Dehlim hơn tính tạm thời: chính phủ Ấn
Trong khi mùa mưa lại đến 10.000 gia đình nghèo khổ, khẳng định tầng nước ngầm
muộn mất một tuần. Nhu lệ thuộc phần lớn vào nguồn tại New Dehli, bị khai thác
cầu về nước rất là to lớn, vậy cung nước hằng ngày này. quá mức, rất có thể sẽ bị cạn
mà chất lỏng quý hiếm đó Với đợt nắng nóng gay gắt, kiệt trong vòng chưa đầy một
lại thiếu nghiêm trọng. Các việc chia khẩu phần cũng năm.
nguồn nước đã bị khai thác rất khó khăn. Nhiều gia đình Hôm 16/06, nhà chức
quá mức và các mạch nước không có được 50 lít nước trách Ấn Độ cho biết gần 50
ngầm tại nhiều thành phố lớn mỗi ngày cho một người, người chết vì nắng nóng ở
hầu như cạn kiệt. ngưỡng tối thiểu để sống bang Bihar, miền bắc Ấn Độ
Tại New Dehli, việc chia theo như chuẩn quy định của chỉ trong 24 giờ. Khoảng 40
khẩu phần nước tại những Tổ chức Y tế Thế giới WHO. người khác phải nhập viện.
khu phố nghèo gặp nhiều khó Hội đồng thị chính vừa lắp 
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 19

 THẾ GIỚI
Toronto thoibao.com
Iran dọa phong tỏa eo biển
chiến lược
Quân đội Iran tuyên bố
nếu muốn phong tỏa eo biển
Hormuz chiến lược, nước
này có thể thực hiện một
cách công khai để ngăn chặn
các nước trong khu vực xuất
cảng dầu mỏ.
“Liên quan tới các sự việc
mới tại vịnh Ba Tư… nếu
Cộng hòa Hồi giáo Iran quyết
định ngăn chặn xuất cảng
dầu mỏ qua eo biển Hormuz,
quân đội Iran đủ mạnh để
thực hiện việc đó một cách
đầy đủ và công khai”, Tham
mưu trưởng quân đội Iran
20 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
Mohammad Baqeri tuyên bố
với hãng tin Fars News hôm
17/6.
Eo biển Hormuz là tuyến
vận tải dầu mỏ huyết mạch
tại vịnh Ba Tư, nơi có trữ
lượng dầu mỏ khổng lồ. Hầu
hết dầu khí do các nước vùng
Vịnh sản xuất đều phải đi qua
eo biển Hormuz trước khi tới
Mỹ, Australia, Nhật Bản và
Tây Âu.
Với tầm quan trọng của
eo biển Hormuz, Iran từng
nhiều lần đe dọa phong tỏa
eo biển này khi bị các nước
TIN VẮN
Doanh số điện thoại
Hoa Vi trên thế giới giảm
Argentina và 3,5 triệu
người Uruguay mất điện
40% vì bị Mỹ trừng phạt. trong nhiều giờ. Chưa rõ
phương Tây cấm vận.
Nhà sáng lập Hoa Vi Nhậm nguyên nhân hệ thống phát
Đài truyền hình IRIB dẫn
Chánh Phi hôm 17/06/2019 điện bị hỏng. Một giới chức
lời Thư ký Hội đồng An
cho biết tập đoàn này phải bộ Năng Lượng Argentina
ninh Quốc gia Tối cao Iran
giảm 1/3 sản xuất từ nay không cho rằng đó là hậu
Ali Shamkhani cho biết Iran
đến hết năm 2020. quả của một vụ tấn công
đang nắm quyền kiểm soát an
mạng.
ninh tại vùng Vịnh. “Chúng
tôi nhắc lại lập trường của
chúng tôi và kêu gọi các
lực lượng Mỹ chấm dứt sự
hiện diện tại khu vực, vì
họ là nguồn cơn chính gây
khủng hoảng và bất ổn”, ông
Shamkhani cảnh báo.
Chủ tịch Trung Quốc
Tuyên bố của các giới
chuẩn bị công du Bắc Hàn.
chức cấp cao Iran được đưa
Theo báo chí Bắc Kinh,
ra trong lúc mối quan hệ giữa
chuyến thăm của ông Tập
nước này và Mỹ liên tục leo
Cận Bình sẽ diễn ra trong
thang sau một loạt vụ gây
hai ngày 20 và 21/06/2019.
căng thẳng.
Đây là lần đầu tiên từ năm
Ngày 13/6, hai tàu chở dầu
2005 một lãnh đạo Trung Omar el-Béchir trình
thuộc Na Uy và Nhật Bản
Quốc đến Bình Nhưỡng. Từ diện tòa án hôm 16/06.
đã bị tấn công khi đang hoạt
khi ông Tập Cận Bình lên Cựu tổng thống Sudan bị
động tại vịnh Oman. Vụ tấn
cầm quyền, Kim Jong Un cáo buộc tham nhũng, biển
công khiến tàu bị bốc cháy
đã 4 lần đến Bắc Kinh. thủ 113 triệu đô la. Khi ra
và buộc thủy thủ đoàn phải
Mất điện chưa từng có trình tòa, ông Béchira được
di tản. 
tại Argentina và Uruguay. cảnh sát và nhân viên an
Hôm 16/06, 44 triệu người ninh hộ tống. 
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 21

 VIỆT NAM
Toronto thoibao.com
Một người chết ở đồn công an
sau khi ra tự thú
Một người đàn ông đã chết bất ngờ sau khi
đến Công an thành phố Chí Linh, Hải Dương,
để tự thú về việc trộm cắp tài sản. Truyền
thông trong nước trích nguồn tin từ gia đình
nạn nhân, loan tin này hôm 15/6.
Theo gia đình nạn nhân Nguyễn Xuân
Thắng (40 tuổi), ông Thắng đã trộm của một
gia đình ở TP Chí Linh là người quen của gia
đình ông Thắng khoảng 50 triệu đồng.
Đến sáng ngày 13 tháng 6, ông Thắng cùng
người nhà đến trụ sở Công an TP Chí Linh để
tự thú. Tuy nhiên, đến khoảng 8 giờ tối cùng
ngày, cơ quan công an thông báo với gia đình
rằng ông Thắng đã chết trong quá trình hỏi
cung. Hình thức tự tử được công an cho gia
đình biết là dùng dây điện bình đun nước gí
vào ổ cắm điện tại phòng hỏi cung, sau đó gí
vào tay và ngực.
Gia đình ông Thắng cho báo chí biết họ
không đồng ý với lời giải thích của Công an.
Tình trạng nghi phạm chết trong đồn công
an được dư luận chú ý nhiều trong những
năm gần đây.
Thống kê của RFA dựa trên những thông
tin được truyền thông trong nước đăng tải, có
ít nhất 11 người dân chết trong đồn công an
trong năm 2018. Công an thường giải thích
các trường hợp chết trong đồn công an là do
nạn nhân tự tử.
22 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
Trong phiên điều trần trước UN về việc
thực hiện Công ước chống tra tấn vào tháng
11/2018, đại diện Bộ Công An cho biết:
“Chúng tôi xin khẳng định tỷ lệ phạm nhân
chết trong trại giam chiếm tỉ lệ rất nhỏ 0,3%
tổng số phạm nhân đang chấp hành trong
trại giam. Các trường hợp chết đều do bệnh
hiểm nghèo bị mắc trước khi vào trại. Số này
chiếm 98,6%. Chỉ có 1,4% là chết do tai nạn
rủi ro; hoặc có 1 trường hợp là tự tử”
Trong buổi điều trần trước Uỷ ban Nhân
quyền Liên Hiệp Quốc về việc thực thi Công
ước Quốc tế về các quyền Dân sự và Chính
trị hồi tháng 3 vừa qua, đại diện Bộ Công an
cho biết một trong các nguyên nhân dẫn đến
tự tử là do “phạm nhân day dứt, dằn vặt về
các hành vi phạm tội của mình, dẫn đến bị
quan mà tự tử”. 
Hình minh hoạ. Nạn nhân chết trong đồn công an
trong năm 2018
Việt Nam siết chặt nhập
phế thải nhựa
Việt Nam sẽ nâng cao quy Kể từ năm 2017 khi Trung
định về phẩm chất nhựa phế Quốc nâng tiêu chuẩn phẩm
thải nhập cảng . Kể từ ngày chất nhựa phế thải nhập
01/01/2025, Việt Nam sẽ cảng, những con tầu lần lượt
chỉ cho nhập phế liệu làm chuyển hướng cập cảng sang
nguyên liệu sản xuất các sản các nước lân cận. Việt Nam,
phẩm nhựa có giá trị cao, cũng như nhiều nước khác
không cho nhập phế liệu về trong khối ASEAN, không
sản xuất các sản phẩm trung muốn biến khu vực Đông
gian như hạt nhựa hay bột Nam Á thành bãi rác của thế
giấy. giới. Malaysia, Indonesia
Trong dự thảo nghị định và đặc biệt là Philippines,
sửa đổi các nghị định hướng trong thời gian gần đây, liên
dẫn thi hành Luật Bảo vệ tục gia tăng sức ép để trả lại
Môi trường, được đề xuất những container rác không
vào tháng 04/2019, bộ Tài đúng chủng loại và không đạt
Nguyên-Môi Trường cũng phẩm chất cho nơi xuất. 
yêu cầu doanh nghiệp chỉ
được nhập 70% phế liệu
nguyên liệu, 30% phải thu
gom, tái chế, tái sử dụng phế
liệu trong nước.
Tuy nhiên, đây là một bài
toán khó đối với các doanh
nghiệp nhựa vì Việt Nam
chưa áp dụng phân chia rác
thải từ nguồn, phế thải nhựa
không có chất phẩm cao vì
lẫn tạp chất.
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 23

 VIỆT NAM
Toronto thoibao.com
Vụ chặn xe Đồng Nai:
“giang hồ” hết sợ công an?
Công an Biên Hòa, tỉnh
Đồng Nai thông báo họ đã
bắt thêm một người bị cho là
có liên quan đến vụ giang hồ
“vây chặn” xe chở công an
hôm 12/06/2019.
Một nam thanh niên có hỗn
danh là Tuấn “nhóc”, sống ở
địa bàn thành phố Biên Hòa
đã bị bắt để điều tra.
Mộ t người khác, có biệ t
danh là Giang “36” bị bắt
trước đó về hành vi gây rối
trật tự công cộng.
Ngoài hai người này, công
an Việt Nam cũng đang tiếp
tục truy bắt các nghi phạm vụ
“gây rối trật tự công cộng”.
Thanh niên có hỗn danh là Tuấn “nhóc”
24 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
Vụ ‘giang hồ’ chặn xe chở
công an ở Hiệp Hòa, Biên
Hòa ngày 12/6 đã gây xôn
xao dư luận.
Theo Đài Tiếng nói Việ t
Nam hôm 17/06, sau va
chạm trong một quán ăn, ba
người đàn ông mà sau được
biết là cán bộ công an, lên xe
hơi để đi nhưng bị chặn lại.
“Hàng trăm thanh niên
xăm trổ vây kín chiếc xe,
người ngồi trong xe cũng
không dám bước ra ngoài và
chiếc xe bị xịt lốp để không
thể di chuyển.”
Tới hai tiếng sau, chỉ tới
khi hàng trăm cảnh sát tới
can thiệp thì mới giải tỏa
được.
Các trang mạng xã hội như
Facebook ở Việt Nam cũng
chia sẻ nhiều câu chuyện về
việ c giang hồ và các băng
nhóm “nay hết sợ công an”.
Nhà báo Trương Huy San
viết trên Facebook cá nhân
hôm 17/06:
“Các băng nhóm giang
hồ, xưa kia, có “luật” không
đụng công an. Khi các băng
đảng ở Đồng Nai chặn công
an giữa thanh thiên, có nghĩa,
công an ở đây không còn là
lực lượng mà bọn chúng
kiêng nể nữa.” Trương Huy
San còn nói: “Khi giang hồ
không còn nể mặt công an rất
có thể bọn chúng đã cho rằng
công an còn đen hơn chúng.”
Gần đây tại Việt Nam có
hiện tượng một số gương mặt
tiêu biểu của giới giang hồ
hoặc người có hành vi xấu
lại được một bộ phận công
chúng thán phục. 
Đài Loan bắt hơn 240 lao động
người Việt trái phép
Đài Loan đã bắt hơn 400
lao động bất hợp pháp, trong
đó có hơn 240 người Việt
Nam, trong chiến dịch truy
quét quy mô lớn vào cuối
tuần qua.
Hãng tin Central News
(CNA) cho hay, cơ quan Di
trú Đài Loan (NIA) ngày
15/6 đã bắt giữ 413 lao động
nhập cư bất hợp pháp, trong
đó phần đông đến từ Việt
Nam và Indonesia, tại các
nhà máy và công trường xây
dựng.
Cụ thể, lực lượng đặc
nhiệm của NIA đã khám xét
173 cơ sở và tạm giữ 246
người Việt Nam, 130 công
dân Indonesia. Họ cũng bắt
118 người sử dụng lao động
và các đối tượng môi giới bất
hợp pháp.
Từ tháng 1 tới tháng 6
năm nay, NIA đã tiếp tục các
chiến dịch bắt giữ lao động
nhập cư ở quá thời hạn thị
thực. Hồi tháng 5, cơ quan
này đã thực hiện chiến dịch
trên khắp hòn đảo để tìm
kiếm các đối tượng lao động
trái phép.
Phần lớn các lao động nhập
cư nam bị bắt tại công trường
xây dựng hoặc trong nhà
máy, trong khi phần lớn các
lao động nữ bị phát giác khi
làm bồi bàn hoặc làm nhân
viên massage, theo trang
tin HK.on.cc. Đây là chiến
dịch truy quét quy mô lớn
thứ 2 mà NIA thực hiện trong
tháng này, theo CNA.
Giới chức NIA tại chi
nhánh Nantou, Chen Chieh-
chang, cho biết hiện vẫn còn
những “cò” lao động thường
lôi kéo các lao động nhập cư
hoặc khách du lịch tới hòn
đảo trốn lại để làm các công
việc với đồng lương thấp,
Ông Chen kêu gọi những
người sử dụng lao động Đài
Loan không thuê lao động
nước ngoài mà không có giấy
phép hợp lệ, nếu không họ sẽ
phải đối mặt với khoản tiền
phạt từ 4.700 USD tới 23.500
USD.
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 25

 VIỆT NAM
Toronto thoibao.com
Việt Nam chính thức thông qua luật cấm xuất cảnh
với người nợ thuế
Theo báo Tuổi Trẻ trong nước,
Quốc hội Việt Nam vừa chính thức
thông qua Luật quản lý thuế sửa đổi
với tỉ lệ tán thành 91,32%, trong
đó có quy định tạm hoãn xuất cảnh
đối với trường hợp chưa hoàn thành
nghĩa vụ nộp thuế.
Theo luật mới này, người nước
ngoài, người Việt định cư ở nước
ngoài, người Việt xuất cảnh để đi
định cư ở nước ngoài, người đang bị
cưỡng chế thi hành quyết định hành
chính về quản lý thuế sẽ bị tạm hoãn
xuất cảnh nếu chưa hoàn thành nghĩa
vụ nộp thuế.
Trước đó, theo tờ Lao Động, tại
phiên thảo luận ngày 12/6 ở Quốc
hội, đại biểu Dương Minh Tuấn của
đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu, đề nghị Quốc
hội “xem xét kỹ lưỡng” quy định cấm
xuất cảnh đối với người nợ thuế, vì
theo ông, trên thực tế nhiều người
không biết mình nợ thuế, mà chỉ biết
khi làm thủ tục xuất cảnh, và đôi khi
số tiền nợ thuế rất thấp, chỉ vài trăm
ngàn đồng, nhưng gây ra ảnh hưởng,
thiệt hại lớn cho người xuất cảnh.
Báo Tuổi Trẻ cho rằng những bất
26 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
cập trên được cho là vì có sự khác phá sản mà không còn tài sản để nộp đã áp dụng các biện pháp cưỡng chế
nhau trong quy định về việc dừng thuế; cá nhân đã chết hoặc mất năng nhưng không thu hồi được; và trường
xuất cảnh đối với người nợ thuế, và lực hành vi dân sự mà không có tài hợp bị ảnh hưởng thiên tai, dịch bệnh,
thẩm quyền đề nghị dừng xuất cảnh sản, bao gồm tài sản thừa kế, để nộp không có khả năng nộp thuế. 
thuộc về cơ quan thuế. Tờ báo này thuế; khoản nợ thuế đã quá 10 năm,
cũng dẫn lời Luật sư Nguyễn Hoàng
Hải, thuộc Đoàn Luật sư TPHCM,
cho rằng không nên giao thẩm quyền
đề nghị cấm xuất cảnh cho cơ quan
thuế vì “dễ phát sinh tiêu cực và bị
lạm dụng, gây khó cho người dân”,
mà “nên giao cho chủ tịch UBND
cấp tỉnh”.
Trước khi biểu quyết thông qua
Luật quản lý thuế sửa đổi, Quốc hội
Việt Nam đã biểu quyết và thông qua
một số quy định về xóa nợ thuế.
Theo đó, chủ tịch UBND cấp tỉnh
có thẩm quyền xóa nợ thuế dưới 5
tỉ đồng, Tổng cục trưởng Tổng cục
Thuế, Tổng cục trưởng Tổng cục hải
quan có thẩm quyền quyết định xóa
nợ thuế từ 5-10 tỉ đồng, Bộ trưởng
Tài chính quyết định từ 10-15 tỉ đồng
và mức nợ thuế trên 15 tỉ đồng sẽ do
Thủ tướng chính phủ quyết định.
Việc xóa nợ thuể chỉ dành cho 4
trường hợp: được tòa án tuyên bố
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 27

 Toronto thoibao.com

Sạt lở và xâm nhập mặn Thanh tra Bộ Xây dựng

tại Đồng bằng sông Cửu Long
Đồng bằng sông Cửu
Long hiện có hơn 560 điểm
sạt lở với tổng chiều dài hơn
800km và xâm nhập mặn hơn
90km.
Đây là số liệu được đưa ra
trong báo cáo trình bày tại
diễn đàn Quản lý tài nguyên
nước, lũ lụt, xâm nhập mặn,
ứng phó với sụt lún, sạt lở
vùng ĐBSCL do Bộ Tài
nguyên Môi trường và Bộ
Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn tổ chức sáng ngày
18/6.
Theo Cục Quản lý Tài
nguyên nước thuộc Bộ Tài
nguyên Môi trường, lũ lụt,
xâm nhập mặn và sạt lở là
những thách thức lớn mà
ĐBSCL đang phải đối diện.
Tính từ năm 2010 đến nay,
các trận lũ hầu hết xuất hiện
vào giữa tháng 10 và chủ yếu
là lũ vừa và nhỏ, số trận lũ
lớn đã giảm so với trước đó.
Ngoài ra, tình trạng xâm
nhập mặn cũng xuất hiện
sớm hơn trước đây từ 30 – 45
ngày, từ 60km lên đến 90km
vào năm 2016.
Nguyên nhân được cho
biết là do việc xây dựng, vận
hành các hồ chứa thủy điện
ở thượng lưu sông Mekong
đổ về vùng ĐBSCL đã thay
đổi quy luật tự nhiên tại đây.
Cũng trong ngày 18/6, 6
căn nhà liền kề tại khu vực
ven bờ sông Vàm Cò Tây, xã
Lợi Bình Nhơn, tỉnh Long
An thuộc ĐBSCL đã bị sạt
lở, ước tính thiệt hại khoảng
10 tỉ đồng.
Truyền thông trong nước
loan tin trong cùng ngày, cho
biết thêm nguyên nhân được
đánh giá là do ảnh hưởng của
dòng chảy mạnh làm cho đất
bị xói mòn, tạo hàm ếch.
Hiện chính quyền địa
phương đã di dời tài sản và
người dân trong 6 ngôi nhà
đến chỗ an toàn.
Vẫn liên quan đến ĐBSCL,
Thủ tướng Nguyễn Xuân
Phúc trong ngày 18/6 cũng
chủ trì Hội nghị đánh giá kết
quả 2 năm thực hiện Nghị
quyết 120 về phát triển bền
vững ĐBSCL thích ứng với
biến đổi khí hậu được tổ
chức ở Sài Gòn.
Hội nghị lần này thể hiện
cam kết của Chính phủ Hà
Nội đối với sự phát triển của
ĐBSCL, nơi chiếm 20% dân
số cả nước và đóng góp 18%
GDP nhưng lại thường xuyên
chịu ảnh hưởng nặng nề do
biến đổi khí hậu gây ra. u
bị bắt vì nhận hối lộ
hàng trăm triệu đồng
Bộ Xây Dựng của VN
thông báo Cơ quan Cảnh sát
Điều Tra Bộ Công An đã có
báo cáo ban đẩu về vụ Đoàn
Thanh Tra Bộ Xây Dựng
nhận tiền hối lộ khi đi công
tác tại huyện Vĩnh Tường,
tỉnh Vĩnh Phúc.
Truyền thông trong nước,
vào ngày 18 tháng 6 cho biết
thông tin vừa nêu, cụ thể
bà Nguyễn Thị Kim Anh
bà Nguyễn Thị Kim Anh,
Trưởng đoàn Thanh tra Bộ phát giác và thu giữ hơn 330
Xây dựng nhận hối lộ 160 triệu đồng khi khám xét nơi
triệu đồng và ông Đặng Hải làm việc của đoàn Thanh tra
Anh, thành viên đoàn Thanh Bộ Xây dựng và số tiền này
tra Bộ Xây dựng nhận hối do bà Nguyễn Thị Kim Anh
lộ 90 triệu đồng. Công an quản lý.
tỉnh Vĩnh Phúc bắt quả tang Bà Nguyễn Thị Kim Anh
hành vi nhận hối lộ của hai hiện giữ chức vụ Phó Trưởng
cán bộ này khi đoàn Thanh phòng Phòng chống tham
tra Bộ Xây dựng đang trong nhũng, thuộc Phòng Thanh
quá trình thực hiện thanh tra tra Xây dựng số 2 và ông
tại huyện Vĩnh Tường, tỉnh Đặng Thanh Hải, chuyên
Vĩnh Phúc. viên Phòng Thanh tra Xây
Tin cho biết bên cạnh số dựng số 2 vẫn đang bị tạm
tiền hối lộ bị bắt quả tang, giữ tại trại tạm giam do Công
Công an tỉnh Vĩnh Phúc còn an tỉnh Vĩnh Phúc quản lý. u

28 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 29

 KINH TẾ TÀI CHÁNH
Toronto thoibao.com
Mức lãi suất nợ nhà sẽ sút giảm?
Ottawa: Theo nhận định của đài
truyền hình BNN phổ biến hôm 8
tháng 6, thì ngân hàng trung ương
Canada có thể sẽ cắt giảm mức lãi
suất căn bản vào ba tháng thuộc quý
thứ thì của năm tới 2020?
Các chuyên gia tài chánh của ngân
hàng CIBC đã nghĩ là Quỹ Dự Trữ
liên bang Hoa Kỳ sẽ cho cắt giảm
mức lãi suất căn bản của xứ này 0.25
phần trăm vào những tháng cuối
năm nay?
Các chuyên gia tài chánh nghĩ là
với cuộc chiến tranh thương mại
đang diễn ra giữa Trung quốc và
Hoa Kỳ, cũng như những đe dọa
của tổng thống Trump là sẽ gia tăng
mức đánh thuế lên hàng hóa nhập
cảng vào Hoa Kỳ, sẽ khiến nền kinh
tế thế giới giảm bước tiến và các
ngân hàng trung ương sẽ phải cắt
giảm mức lãi suất.
Trong tuần lễ vừa qua, ngân hàng
trung ương Úc Đại Lợi đã cho cắt
giảm mức lãi suất căn bản và đây là
lần đầu tiên trong vòng ba năm qua,
mà ngân hàng trung ương Úc đã cho
cắt giảm mức lãi suất.
SẢN PHẨM CỦA XỨ BĂNG ĐẢO
NHƯNG LẠI LÀM TẠI TÀU
Reykjavik, Iceland: Một trong
những sản phẩm mà những người ở
xứ Băng Đảo hãnh diện khi mặc và
cũng là một trong những thứ hàng
của Băng Đảo mà du khách tìm mua,
là những chiếc áo len dầy và làm
30 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
bằng loại len sản xuất ở xứ này.
Gần đây những công ty làm những
chiếc áo len loại đặc biệt này ở Băng
Đảo đã giận dữ vì hàng loạt những
áo len với len sản xuất từ Băng Đảo,
nhưng lại làm từ Trung quốc,và bán
với giá rẻ hơn.
Người ta đã gửi số len từ Băng Đảo
về Trung quốc và đan ở đây với giá
thành rẻ hơn là đan ở Băng Đảo.
Theo những ước tính thì 2 phần 3
số áo len bán ra cho du khách đến
Băng Đảo thật ra là những áo len
nhập cảng từ Trung quốc.
Các nhà thương mại xứ này đang
kêu gọi chính quyền Băng Đảo phải
có biện pháp bảo vệ sự sống còn của
nền kỹ nghệ bán áo len.
NGHỀ HÁI NẤM DẠI MOREL CÓ
THƯƠNG VỤ LÊN ĐẾN HÀNG TRIỆU
DOLLARS
Vancouver, British Columbia:
Theo bản tin của đài CBC phổ biến
trong hôm 10 tháng 6, năm nay là
năm thứ bảy mà bà Neva Givnish vào
rừng tìm hái loại nấm morel ở tỉnh
bang British Columbia.
Tuy nhiên năm nay là năm có
những khác biệt là bà đang có bầu
5 tháng và phải gửi đứa con 2 tuổi ở
trại hái nấm.
Bà Givnish là một trong hàng trăm
những người đi hái nấm dại morel
đang diễn ra ở tỉnh bang B.C..
Loại nấm morel ăn rất ngon và bổ
dưỡng nhưng chỉ mọc trên những
thân cây trong rừng và người ta
không thể trồng lại được.
Hàng năm cứ đến khoảng đầu
tháng 6, là mùa hái nấm morel.
Nhiều công ty đã thiết lập những
khu lều cho người đi hái nấm, và sau
khí hái về thì đem bán cho những
người đại diện những công ty này ở
trong những khu lều.
Một người đi hái nấm nếu có kinh
nghiệm có thể kiếm được cả ngàn
dollars và được trả bằng tiền mặt.
Các công ty thương mại thu mua
loại nấm morel và sau đó chuyên chở
về Pháp.
TỶ LỆ THẤT NGHIỆP Ở CANADA
XUỐNG THẤP ĐẾN MỨC KỶ LỤC
Ottawa: Theo những tin tức loan
báo trong hôm 7 tháng 6, trong tháng
5 vừa qua, đã có thêm 27,700 công ăn
việc làm mới ở Canada.
Với số công ăn việc làm gia tăng
cao hàng tháng, đã giúp cho tỷ lệ thất
nghiệp ở Canada đã xuống đến mức
thấp kỷ lục: thấp nhất từ trước đến
nay.
Tỷ lệ thất nghiệp ở Canada trong
tháng 5 vừa qua ở mức 5.4 phần trăm.
Tưởng cũng nên nói thêm là trong
tháng 4 trước đó, cũng đã có thêm
106 ngàn công ăn việc làm mới ở
Canada.
MỘT NGƯỜI ĐÀN ÔNG ĐANG THẤT
NGHIỆP 2 NĂM, THẮNG TRONG
CUỘC ĐI TÌM KHO TÀNG
Calgary, Alberta: Cuộc truy lùng
kho tàng diễn ra ở thành phố Calgary
trong những ngày qua, đã có người
tìm được.
Theo những tin tức loan báo hôm
7 tháng 6, ông Jeff Lerue là người
NGUYỄN TUẤN HOÀNG
may mắn tìm được kho tàng có chứa
vàng và bạc trị giá khoảng 100 ngàn
dollars.
Việc ông Lerue tìm được kho tàng
là một chuyện xứng đáng, vì ông này
đã không đi làm được trong hai năm
qua và đang chờ để được thay đầu
gối.
Cuộc tổ chức đi tìm vàng do công
ty Gold Hunt tài trợ và đã diễn ra ở
nhiều thành phố ở Canada.
Những người tham dự phải bỏ ra
$25 mua một cái bản đồ và $45 mua
những tin đầu mối (hints) thì mới có
thể đi tìm kho tàng được.
Ông Lerue cho biết là ông ta sẽ
dùng số tiền kiếm được $100,000 để
trả nợ, và làm một chuyến đi nghỉ hè
với người bạn gái.
Ông Chris Cromwell của công
ty Gold Hunt cho biết là cuộc săn
vàng lần đầu tiên ở nhiều thành phố
ở Canada, là một kinh nghiệm cho
công ty này chuẩn bị tổ chức những
cuộc tìm vàng trên toàn Canada,
trong tương lai.
TỔNG THỐNG TRUMP HỦY BỎ VIỆC
ĐÁNH THUẾ HÀNG HÓA ĐẾN TỪ MỄ
TÂY CƠ
Hoa Thịnh Đốn: Theo những
tin tức loan báo hôm 7 tháng 6 thì
tổng thống Trump đã tweet là ông
ta sẽ tạm ngưng việc đánh 5 phần
trăm thuế lên hàng hóa nhập cảng
từ Mễ Tây Cơ, sau khi hai quốc gia
đã đi đến một thỏa thuận ngăn cản
số người di dân lậu tràn vào Mỹ qua
ngã biên giới.
Theo ông Trump thì chính quyền
Mễ đã đồng ý tìm biện pháp ngăn
chận làn sóng những người Nam Mỹ
đến Mễ và tìm đường vào Mỹ.
Chính quyền Mễ sẽ nhận lại những
di dân lậu sau khi có những phán
Ông Jeff Lerue
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 31

 KINH TẾ TÀI CHÁNH
Toronto thoibao.com
quyết không chấp thuân của cơ quan
di dân Mỹ và chính quyền Mễ sẽ gửi
quân đội đến biên giới Guatemala
ngăn chận số di dân vượt biên giới
vào Mễ.
CÁC NẠN NHÂN FORMOSA KHỞI
ĐƠN KIỆN TẬP ĐOÀN FORMOSA Ở
ĐÀI LOAN
Đài Bắc: Theo những tin tức loan
báo hôm 12 tháng 6, một nhóm đại
diện cho khoảng 8 ngàn nạn nhân
Việt Nam của vụ tràn hóa chất từ
một cơ xưởng của Đài Loan, đã đệ
đơn kiện tại tòa án ở Đài Bắc, đòi bồi
thường thiệt hại.
Theo bản đơn kiện thì việc tràn hóa
chất ra ngoài của một cơ xưởng của
công ty Formosa Plastics ở tỉnh Hà
Tĩnh, đã hủy hoại tình trạng sinh thái
của 200 cây số bờ biển và làm mất
nguồn sinh kế của những người dân
sống dọc theo bờ biển này vào năm
2016.
Nhóm đại diện đã đòi công ty
Formosa bồi thường 4 triệu Mỹ kim.
Thật ra với số tiền 4 triệu Mỹ kim
thì cũng chẳng thấm vào đâu khi phải
chia cho 8 ngàn người: những thiệt
hại vật chất và môi trường của vụ
32 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
Tổng thống Trump
tràn hóa chất này còn cao hơn con số
4 triệu Mỹ kim hàng trăm lần.
TRUDEAU VÀ SCHEER: AI LÀ NGƯỜI
QUẢN TRỊ KINH TẾ TỐT NHẤT?
Ottawa: Theo kết quả của một
cuộc thăm dò dân ý của tổ chức thăm
dò dân ý Nanos Research Group cho
tập đoàn truyền thông Bloomberg
vừa phổ biến hôm 10 tháng 6, thì
số người ủng hộ thủ tướng Justin
Trudeau và thủ lãnh đảng Bảo Thủ,
Andrew Scheer đã ở mức ngang ngửa
nhau.
Trả lời câu hỏi là trong hai người
thì ai là người có khả năng hơn trong
việc quản trị kinh tế cho Canada?
Chỉ có 4 tháng nữa là đến ngày bầu
cử lại quốc hội Canada.
Theo kết quả của cuộc thăm dò dân
ý của tổ chức Nanos Research thì 30
phần trăm những người được hỏi ý
kiến chọn thủ tướng Justin Trudeau,
trong khi 29 phần trăm chọn thủ lãnh
Andrew Scheer là người có khả năng.
Một cuộc thăm dò dân ý khác của
đài CBC cho thấy là số người ủng hộ
thủ lãnh Andrew Scheer trong cuộc
bầu cử sắp đến là 34 phần trăm, trong
khi 30 phần trăm ủng hộ chính quyền
đảng Tự Do của thủ tướng Justin
Trudeau.
Số người ủng hộ đảng Tự Do nhiều
ở vùng Đại Tây Dương và tỉnh bang
Quebec, trong khi số người ủng hộ
hai đảng Tự Do và Bảo Thủ ngang
ngửa nhau ở các tỉnh bang Ontario
và British Columbia.
TRUNG QUỐC MUA THÊM GẦN 16
TẤN VÀNG DỰ TRỮ
Bắc Kinh: Theo những tin tức loan
báo hôm 10 tháng 6, ngân hàng trung
ương Trung quốc cho biết là trong
tháng 5 vừa qua, ngân hàng trung
ương đã mua thêm 15.86 tấn vàng
và số vàng dự trữ của xứ này lên đến
61.61 triệu ounce.
Theo nhận định của nhiều chuyên
gia tài chánh thì trong cuộc chiến
tranh thương mại đang diễn ra với
Hoa Kỳ, Trung quốc thay vì mua
công trái phiếu của Hoa Kỳ, đã
chuyển qua mua vàng dự trữ.
Giá vàng hiện nay trên thị trường
thế giới là 1,330 Mỹ kim một ounce.
Trudeau và Scheer
TRUNG QUỐC DÁN MÁC LÊN HÀNG
HÓA XUẤT CẢNG LÀM TẠI VIỆT
NAM ĐỂ TRÁNH THUẾ MỸ
Hà Nội: Theo những tin tức loan
báo hôm 11 tháng 6, các giới chức
trong chính quyền Việt Nam đã cho
biết là Trung quốc đã cố tình dán mác
“Made in Việt Nam”trên số hàng hóa
của những công ty Trung quốc xuất
cảng ra nước ngoài, để tránh bị Hoa
Kỳ đánh thuế.
Các công ty Trung quốc xuất cảng
hàng hóa sang Việt Nam trước, và
sau khi nhập khẩu, họ dán thêm mác
“made in Việt Nam” trước khi xuất
cảng số hàng hóa này một lần nữa, và
phần lớn qua Hoa Kỳ để tránh thuế.
Các nhà xuất cảng đã bắt đầu
chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang
Việt Nam để tránh mức thuế 25% do
Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh
trên hàng hóa của Trung Quốc trị giá
200 tỷ Mỹ kim.
Hàng chục vụ gian lận giấy chứng
nhận xuất xứ (C/O) và chuyển tải
hàng hóa bất hợp pháp đã bị cơ quan
hải quan phát hiện và xử lý trong thời
gian qua, theo bà Hoàng Thị Thủy,
trưởng phòng Giám sát quản lý C/O
và sở hữu trí tuệ, Cục giám sát quản
lý thị trường của Tổng cục Hải quan
Việt Nam.
Hải quan cho biết việc giả mạo
xuất xứ thường xảy ra đối với
hàng dệt may, thủy sản, nông
sản, gạch men, mật ong, sắt, thép,
nhôm, gỗ ép…
NGUYỄN TUẤN HOÀNG
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 33

 THỜI SỰ TRONG TUẦN
Toronto thoibao.com
Đội bóng rổ Toronto Raptors
đoạt cúp vô địch NBA
T
ối thứ Năm 13 tháng 6,
giành chiến thắng trong
trận tranh tài thứ 6 với
đội Golden Gate Warriors,
diễn ra ở cầu trường Oracle, thành
phố Oakland, đội bóng rổ Toronto
Raptors đã đoạt được cúp vô địch
NBA đầu tiên được trao tặng cho một
đội cầu ở ngoài Hoa Kỳ.
Đội cầu Toronto Raptors đã đạt
được mục đích sau 24 năm: đó là
thắng cúp vô địch NBA.
Golden State Warriors, đội cầu
đương kim vô địch NBA, đã đoạt
3 cúp vô địch trong 5 năm liên tiếp.
Hai đội cầu đấu ngang ngửa nhau ở
hai hiệp đầu, và trong giờ nghỉ giữa
trận, đội cầu Warriors đã dẫn trước
88-86.
Tuy nhiên vào hiệp cuối của trận
đấu và với những cố gắng của các cầu
thủ, đội cầu Raptors đã thắng với tỷ
số 114-110.
Ngay khi ngày tranh tài chưa đến,
nhiều khán giả đã chuẩn bị đến giữ
chỗ ở các nơi có màn hình công cộng
trực tiếp truyền hình trận tranh tài thứ
5 giữa đội bóng rổ Toronto Raptors
và đội Golden State Warriors của
hiệp hội NBA.
Hầu như tại các quảng trường của
các thành phố lớn ở Canada, đều có
những màn hình trực tiếp truyền hình
các trận tranh chung kết của đội cầu
Raptors.
Một nơi có màn hình lớn và có
nhiều khán giả đến xem nhất là
quảng trường Celebration trước tòa
thị chính thành phố Mississauga: theo
ước lượng của giới chức cảnh sát thì
trong trận tranh tài thứ 4 vừa diễn
ra ở cầu trường Oracle ở thành phố
Oakland, có đến 25 ngàn khán giả tụ
tập ở quảng trường Celebration.
Trong số những người đã đến giữ
chỗ ở công viên Jurassic trước cầu
trường Scotia Bank trong sáng hôm
thứ bảy ngày 8 tháng 6, là hai bố con
34 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
NGUYỄN TUẤN HOÀNG
Doug Tiessen, 55 tuổi và con trai Zac
22 tuổi.
Anh Zac Tiessen cho biết là hai bố
con anh đã mang ba bịch đựng đồ ăn,
5 cuốn sách, một tá những chai nước
và iPad.
Trong số những khán giả ái mộ
đội bóng rổ Raptors, không thiếu
gì những khán giả gốc Việt, nhất là
những người thuộc thế hệ trẻ.
Theo tin của đài CBC thì một trong
những người Canada gốc Việt là siêu
khán giả của đội cầu Raptors là bà
Angela Trần năm nay 36 tuổi. Bà
Trần sinh ra ở thành phố Toronto,
nhưng đã di chuyển đến làm việc ở
thành phố San Francisco vào năm
2010.
Bà Trần đã nói với phóng viên đài
CBC là tuy bà không còn ở Toronto,
nhưng vẫn theo dõi và vẫn là khán
Oracle trong đêm tranh tài : 12 Mỹ là môn thể thao quốc gia của Canada.
giả ái mộ của đội bóng rổ Toronto
kim một lon bia và 16 Mỹ kim một Chúng ta cũng nên biết là cả hai
Raptors.
cái hot dog. môn thể thao này đều do người
Bà Trần cho biết là bà theo dõi trận
Tính trung bình một người Canada phát minh ra.
tranh tài thứ 5 tại khu vực của địch
Canadian qua xem trận tranh tài thứ Đội hockey đầu tiên trên thế giới
thủ của đội cầu Raptors: trong một
6 ở Oakland sẽ tốn từ mức thấp nhất là đội băng cầu của trường đại học
quán rượu ở thành phố San Francisco.
là 2,877 Mỹ kim và lên đến trên 120 McGill và ra quân vào mùa thu năm
Chính vì những dữ kiện lịch
ngàn Mỹ kim! 1877, trong khi người phát minh ra
sử đó mà hàng trăm những người
Hàng trăm khán giả người môn bóng rổ là bác sĩ James Naismith
Canadians không ngại tốn kém tiền
Canadians đã không ngại tốn kém của Canada vào năm 1891.
bạc và thời giờ, bay qua tham dự
thì giờ và tiền bạc, có mặt trong cầu Theo giáo sư Ryan Snelgrove, giáo
cuộc tranh tài diễn ra trong hôm thứ
trường Oracle đã hoan nghênh đội sư môn thương mại của trường đại
năm ngày 13 tháng 6.
cầu Raptors nhiệt liệt. Người ta hô học Waterloo thì vào thời điểm một
Đài BNN đã làm một cuộc tính toán
những khẩu hiệu “We The North” thập kỷ trước , môn băng cầu phải là
về chi phí cho một người Canadian đi
cũng như hát bài quốc ca Oh Canada. môn thể thao quốc hồn quốc túy của
qua xem cuộc tranh tài ở cầu trường
Cờ Lá Phong đã được kéo lên giữa Canada, nhưng nếu vào thời gian bây
Oracle:
sân , khi các giới chức trong hiệp hội giờ thì môn bóng rổ đã chiếm một địa
- Giá vé hạng nhất trong trận tranh
NBA trao cúp vô địch cho các cầu thủ vị quan trọng hơn so với môn hockey.
tài hôm thứ năm là gần 80 ngàn Mỹ
trong đội cầu Raptors. Cũng theo giáo sư Snelgrove thì có
kim một vé, hay 106 ngàn Gia kim.
Trên màn ảnh rộng của các đài nhiều lý do giải thích sự thay đổi này:
- Tiền vé máy bay cũng khoảng
truyền hình, hàng triệu người cũng đã -Trong những thập kỷ qua, số di
1,237 Mỹ kim một vé.
theo dõi tại các thành phố, các công dân từ nhiều quốc gia đến định cư ở
-Tiền phòng hạng bét ở một khách
viên Jurassic ở thành phố Toronto và Canada ngày một nhiều, và những
sạn gần cầu trường Oracle là 50 Mỹ
các thành phố lân cận. di dân mới đến này quen thuộc với
kim và giá lên đến mức 9 ngàn Mỹ
Hàng chục ngàn người cũng đã đổ những môn thể thao khác nhiều hơn
kim một đêm cho những khác sạn
xô ra đường phố trong vùng đại thủ như là bóng rổ, túc cầu. Trong khi chỉ
VIP.
phủ Toronto ăn mừng chiến thắng. có ở xứ lạnh như Canada thì người ta
-Tiền ăn uống trong cầu trường
Cũng trong chuyện thể thao thì hiện mới biết chơi Hockey.
nay có câu hỏi là môn thể thao nào là -Ngoài ra chơi hockey là một môn
môn thể thao chính được coi như là thể thao tốn kém, nào là quần áo, mũ
môn thể thao quốc gia ở Canada? , gậy đánh banh và còn tốn tiền để
Với những sôi nổi của những người gia nhập các đội cầu vì các đội cầu
Canadians từ bờ biển Đại Tây Dương này phải trả tiền mướn sân. Trong
đến Thái Bình Dương, từ miền nam khi môn bóng rổ thì chỉ cần mua một
tỉnh bang Ontario chạy lên Bắc Cực, quả banh và là chơi ở đâu cũng được.
đang ủng hộ đội bóng rổ Toronto -Sự thắng thế của đội cầu Raptors
Raptors trong cuộc tranh chức vô cũng làm nức lòng những thanh thiếu
địch NBA, một giáo sư của trường niên, và những người trẻ này sẽ tập
đại học Waterloo đã phân tích xem luyện nhiều hơn.
môn thể thao nào xứng đáng được gọi Chuyển qua chuyện thời sự thế giới
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 35

 THỜI SỰ TRONG TUẦN
Toronto thoibao.com
thì theo những tin tức loan báo thì
trong ngày chúa nhật 9 tháng 6, có
trên 1 triệu người xuống đường biểu
tình ở Hồng Kông.
Những người biểu tình đã phản
đối việc chính quyền ở Hồng Kông,
sẽ thông qua một đạo luật cho phép
Trung quốc dễ dàng, dẫn độ những
người bị tội từ Hồng Kông về Trung
quốc để xử tội.
Những người biểu tình đã đòi
bà chủ tịch đặc khu Hồng Kông là
Carrie Lam phải từ chức.
Hồng Kông đã được trả lại cho
Trung quốc vào năm 1997, với những
hứa hẹn của Trung quốc là cho xứ
này tự trị và sẽ có hệ thống luật lệ
riêng.
Nhưng dường như càng ngày càng
có nhiều những lệ thuộc mà chính
Biểu tình đã phản đối việc chính quyền ở Hồng Kông
36 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
quyền địa phương ở Hồng Kông phải
theo những ý muốn của Bắc Kinh.
Những người biểu tình đã đi hàng
giờ ngoài đường phố, trong cái nóng
32 độ C.
Nhiều người biểu tình đã dùng
nước chai, xịt lẫn nhau để bớt nóng.
Trở lại chuyện thời sự ở Canada,
trong cuộc họp báo diễn ra vào ngày
thứ tư 12 tháng 6, tại thủ đô Ottawa,
bác sĩ Eric Hoskins, nguyên bộ
trưởng y tế tỉnh bang Ontario và là
chủ tịch ủy ban các chuyên gia do thủ
tướng Trudeau bổ nhiệm, đã công bố
bản tường trình về việc thiết lập một
chương trình bảo hiểm dược phẩm
(phamacare) đại chúng cho Canada.
Theo bản đề nghị của ủy ban các
chuyên gia thì chính quyền liên bang
Canada nên thiết lập một chương
trình bảo hiểm dược phẩm tương tự
như chương trình bảo hiểm y tế đại
chúng đang có ở Canada và chương
trình bảo hiểm y tế đại chúng, đã
được thiết lập cách đây 53 năm.
Bản đề nghị là chính quyền liên
bang sẽ là người đặt ra các điều
khoản căn bản với những hỗ trợ tài
chánh, nhưng việc điều hành chương
trình bảo hiểm dược phẩm sẽ do
chính quyền các tỉnh bang và các
vùng đảm nhiệm.
Tương tự như chương trình bảo
hiểm y tế đại chúng, những cá nhân
cũng có thể mua thêm bảo hiểm dược
phẩm tư nhân hay qua chương trình
bảo hiểm dược phẩm ở nơi làm việc.
Cũng theo bác sĩ Hoskins thì nếu
chương trình bảo hiểm dược phẩm
được thi hành, thì sẽ giúp chính
quyền liên bang tiết kiệm được 5 tỷ
dollars hàng năm.
Bản tường trình cũng khuyến cáo
chính quyền liên bang nên bắt đầu
việc thiết lập chương trình bảo hiểm
dược phẩm vào năm 2022.
Cuối cùng là chuyện về những tin
giả hiện đang lan tràn trên các mạng
xã hội.
Người ta có thể bịa ra đủ thứ tin,
từ những tin chửi bới cá nhân cho
đến những tin giật gân muốn thu
hút người xem, để kiếm tiền thưởng
của các công ty truyền thông, khi số
người tò mò vào coi nhiều.
Theo kết quả của một cuộc thăm
dò dân ý mới được công bố hôm thứ
ba ngày 11 tháng 6, thì 90 phần trăm
những người Canadians được hỏi ý
kiến đã nói là họ đã tin nhầm vào
những tin giả trên mạng.
Cũng theo những người được hỏi ý
kiến thì phần lớn những tin giả mạo
này đến từ các mạng Facebook và
Twitter.
Tổ chức thăm dò ý kiến Ipsos đã
làm cuộc thăm dò dân ý này cho cơ
quan Public Affairs for Canada’s
Centre for International Governance
Innovation.
Phần lớn cư dân trên thế giới đều
nhận là có quá nhiều tin giả mạo trên
các mạng truyền thông: nơi mà cư
dân nói là họ nhận được nhiều tin giả
nhất là cư dân của xứ Ai Cập với 93
phần trăm.
Nước mà cư dân cho là có ít tin giả
nhất là xứ Pakistan với 73 phần trăm.
Cư dân trên thế giới cũng như ở
Canada đã không còn tin vào những
tin tức mà họ nhận được trên các
mạng truyền thông.
Những quốc gia mà người ta nghĩ
là tung ra tin giả nhiều nhất là Nga và
Trung quốc.
NGUYỄN TUẤN HOÀNG
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 37

 TIN CỘNG
Toronto ĐỒNG
thoibao.com
Thể lệ nhận và đăng tin Cộng đồng
1. Nội dung tin Cộng đồng xin ngắn, gọn, rõ ràng, viết bằng font tiếng
Việt. Xin gửi e-mail về địa chỉ:
tincongdongthoibao@gmail.com
2. Các dịch vụ phục vụ Cộng đồng sẽ được đăng tải cách 3 tuần một lần
và tùy thuộc vào số trang dành cho đề mục tin Cộng đồng.
3. Tùy theo tính chất và thời gian tính của bản tin, tòa soạn sẽ sắp xếp
thứ tự ưu tiên đăng tải. Tuy nhiên, chỉ đăng tối đa trong 3 kỳ báo.
4. Hạn chót nhận bản tin Cộng đồng hằng tuần là 6:00pm Chủ nhật.
Tết Trung Thu Việt Nam 2019
Quỹ Cộng đồng Thời Báo sẽ tổ
chức lễ hội mùa Hè và Tết Trung thu
tại quảng trường Celebration Square
Mississauga vào ngày thứ Bảy 07
tháng 09 từ 12 giờ trưa đến 8 giờ tối.
Có Múa Lân, Rước đèn tháng Tám,
trò chơi cho thiếu nhi, gian hàng thực
phẩm, Đố vui để học. Văn nghệ với
các ca sĩ: MC Công Thành và Lynn,
Carol Kim, ca sĩ Toronto. Chương
trình phong phú, đa dạng thích hợp
cho mọi gia đình. Bảo trợ chương
trình, tham gia gian hàng thực phẩm,
thương mãi, xin liên lạc VP Thời Báo:
(416) 925-8607
Hội Người Việt Toronto
* Sẽ phối hợp với các hội đoàn
bạn tổ chức Toronto Viet Summer
Festival tại quảng trường Nathan
Phillips Square, Toronto City Hall,
100 Queen St. West, Toronto vào
ngày Chủ nhật 07/07 từ 11:00am đến
8:00pm. Văn nghệ với ca sĩ Hà Thanh
Xuân, Mai Thanh Sơn (Hoa Kỳ), các
ca sĩ Toronto, nhóm cộng đồng. Miễn
phí. Có gian hàng bán thức ăn VN.
Liên lạc chi tiết: Ái Ly (416) 873-
6876, Văn Khang (647) 975-3789,
Vũ Hưng (416) 875-5705) hay email
“VAT@VAToronto.ca”.
*Lớp Thể dục Yoga Luân Xa dài
12 tuần. Khóa mới bắt đầu ngày thứ
Tư 03/07. Ưu tiên cho cao niên từ 55
tuổi trở lên, nhưng mọi người đều
có thể học nếu còn chỗ. Học thứ hai
và thứ tư hàng tuần từ 9:30am đến
11:30am tại Hội Người Việt Toronto
1364 Dundas St. West. Liên lạc ghi
danh: ChakraExercises@gmail.com
hay (416) 627-3577.
*Lớp Luyện thi Nhập tịch: Mỗi thứ
Hai từ 10:00am đến 12:00pm tại văn
phòng HNV 1364 Dundas St.W. Liên
lạc ghi danh: (416) 536-3611.
*Đại hội đồng thường niên sẽ được
tổ chức vào ngày Chủ nhật 14/07:
Tiếp tân 10:30am- Họp từ 11:00am
đến 2:00pm tại VP/North York, 3585
Keele Street, Unit 13.
*Cung cấp dịch vụ miễn phí cho
thường trú nhân: Hướng dẫn và giúp
điền các giấy tờ cần thiết; Xin các loại
phúc lợi xã hội, y tế, tiền thất nghiệp;
Giới thiệu lớp học Anh ngữ; Nhận
38 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
thị thực chữ ký; Phiên dịch giấy tờ;
Hướng dẫn tìm việc làm; Giới thiệu
việc làm miễn lệ phí; Giúp liên lạc với
các cơ quan chính quyền, thông dịch
qua phone. Có tài liệu hướng dẫn thi
viết bằng lái xe bằng tiếng Việt. Liên
lạc HNV: (416) 536-3611, (416) 636-
8887 –Email: vat@vatoronto.ca
Ủy ban Phối hợp Xây dựng
Saigon Park
Cảm tạ quý vị mạnh thường quân
đã đóng góp vào công trình thiết
lập bảng đồng trong công viên Sài
Gòn. Quý đồng hương muốn tiếp tay
cùng với Ủy ban Phối hợp Xây dựng
Saigon Park thực hiện các bảng đồng
để lưu lại di tích cho các thế hệ mai
sau có thể đóng góp qua các hình thức
sau đã được thiết lập trên trang mạng:
https://www.saigonpark.org/
-Email chuyển tiền (Interrac E-
transfer) xin gửi về: saigondonation@
gmail.com.
-Chuyển gửi qua hệ thống Paypal
(sẽ phải trả lệ phí 3%).
*Các địa điểm dưới đây sẽ tiếp
tục nhận sự đóng góp của quý đồng
hương:
- Tòa soạn Thời Báo: 1114 College
St. Toronto, ON- M6H1B6
- VP Bác sĩ Nguyễn Hoành Khôi:
5085 McLuaghlin Rd, Mississauga-
L5R1B6
- VP Bác sĩ Trần Ngọc Anh: T&T
Medical Clinic, 3175 Rutherford Rd
#26, Building F, L4K-5Y6
- 1065 Canadian Place Unit 307
Ontario L4W 0C2
- Trung tâm Cộng đồng
Mississauga, 600 Lakeshore Road
East Mississauga- L5G 1J4
- Xin bỏ vào phong bì hiện kim
hoặc chi phiếu và vui lòng ghi tên, số
điện thoại, địa chỉ điện thư bên ngoài
bì thư. Chi phiếu xin đề: Saigon Park
Inc- Ghi chú: Saigon Park Plaques
Để biết thêm chi tiết, xin liên lạc:
James Nguyễn (416) 738-3261 hoặc
Email: saigondonation@gmail.com.
Hội Phụ Nữ VN Toronto
*Sẽ tổ chức 5 đợt trại hè 2019 cho
thiếu nhi: Đợt 1: từ 15/7 đến 19/7;
Đợt 2: từ 22/7 đến 26/7; Đợt 3: từ
29/7 đến 2/8; Đợt 4: từ 12/8 đến 16/8;
Đợt 5 từ: 19/8 đến 23/8. Lệ phí: $90/1
người/1 đợt. Hạn chót ghi danh cho
các đợt 1, 2 và 3: Ngày 12/07. Hạn
chót để ghi danh cho các đợt 4 và 5:
Ngày 30/07. Liên lạc: Cherie Nguyễn
(647) 723-2165, cnguyen@vwat.org.
*Cần thiện nguyện viên cho trại hè
thiếu nhi. Học sinh sẽ được xác nhận
số giờ làm thiện nguyện. Liên lạc:
cnguyen@vwat.org.
*Sẽ cùng với Hội Người Việt và
các hội đoàn tổ chức Tết Trung Thu
Cộng đồng vào ngày thứ Bảy 14/09
từ 2:00pm đến 6:00pm tại Oakdale
Community Center, 350 Grandravine
Drive, North York, M3N 1J4. Có múa
Lân, văn nghệ, trò chơi, thi lồng đèn,
thi áo dài, làm bánh dẻo, rước đèn,
tặng quà bánh, lồng đèn- chú Cuội
– Hằng Nga. Thi lồng đèn: Đề tài tự
do. Thi áo dài: Dành cho nam nữ 12
tuổi trở xuống. Thi văn nghệ: Dưới
17 tuổi. Ưu tiên từ 12 tuổi trở xuống.
Khi ghi danh xin cho biết: tên bài hát
hay nhạc cụ biểu diễn, tên ca sĩ, tuổi,
số phone của phụ huynh. Hạn chót
ghi danh: Ngày 07/09. Liên lạc: (647)
723-2165.
*Lớp dạy kèm vào Chủ nhật cho 2
môn Toán (12:00p – 2:00pm) và Anh
văn (2:00pm – 4:00pm) tại Oakdale
Community Centre, 350 Grandravine
Drive: Khóa mùa Hè 08/07 – 26/08;
khóa Mùa Thu 09/09 – 16/12. Nhận
ghi danh thường xuyên trong năm
học. Liên lạc chi tiết: Thủy Nguyễn
(647) 723-2165 x 112, Thảo Phạm
(647) 723-2165 (Thứ Bảy).
*Dịch vụ cho cho thường trú nhân:
Cung cấp các thông tin cần thiết khi
mới nhập cư, công chứng, thị thực,
thông dịch giấy tờ miễn phí, tư vấn
các chương trình học, giúp điền đơn,
hướng dẫn soạn sơ yếu lý lịch để xin
việc, học tiếng Anh (LINC, ESL,
ELT).
*Lớp tiếng Anh: Thứ bảy từ
1:00pm- 3:00pm. Liên lạc: Thảo
Phạm (647) 723-2165 x 115 (thứ bảy),
Email: tpham@vwat.org *Lớp luyện
thi quốc tịch: Thứ bảy từ 3:00pm-
5:00pm. Liên lạc Chiểu Nguyễn (647)
723-2165 x113- Email chieunguyen@
vwat.org.
*Chương trình cho cao niên: Lớp
Càn Khôn Thập Linh: Thứ hai, Thứ
tư từ 10:00am-12:00pm. Thể dục theo
nhạc: Thứ Ba (9:00am- 9:45am), Thứ
Sáu (9:15am-10:45am).
Trung tâm Cộng đồng
Mississaga
*Thi tuyển chọn tài năng trẻ ngày
09/08. Xin ghi danh tham dự.
*Buổi sinh hoạt ngoài trời thường
niên (picnic) sẽ được tổ chức ngày
Chủ nhật 14/07. Xin ghi danh tham
dự.
*Phát tặng phẩm cho người mới
định cư (dưới 3 năm). Xin đem theo
thẻ thường trú.
*Giúp điền đơn và hướng dẫn thi
quốc tịch, trợ giúp các thủ tục cần
thiết.
*Sinh hoạt trung tâm: Thứ tư: Tài
chi (3:30pm - 4:30pm), Thứ bảy: Line
dance (10:00am – 12:00pm), lớp kèm
Toán (1:00pm – 2:30pm); Anh Văn
(2:30pm- 4:00pm); Chủ nhật: Càn
Khôn Thập Linh (10:00am-12:00pm);
Vi tính căn bản (10:00am-11:30am);
Phá p văn (1:30pm-3:00pm); Đàn
dân tộc (11:30am-1:30pm); Karaoke
(11:45am -1:15pm); Khiêu vũ
Ballroom/Latin (12:00pm-3:00pm);
Keyboard, Guitar (1:30pm-3:00pm)-
Anh văn từ lớp 1 đến lớp 7 cho
thường trú nhân. Có cấp vé xe bus
và giữ trẻ miễn phí. Những dịch vụ
miễn phí, liên lạc TT để lấy hẹn: (905)
891-3825.
Hội Người Việt Kitchener
*Hội chợ Ẩm thực sẽ được tổ chức
vào ngày thứ Bảy 22/06 và Chủ nhật
23/06 tại Victoria Park, Kitchener,
Cần thiện nguyện viên, sinh viên,
học sinh (Sẽ cấp giấy chứng nhận
nếu cần). Liên lạc chi tiết: Ô. E (519)
763-2965), Ô. Lân (519) 748-4911),
Quang-Hoàng (519) 893-3139.
*Sẽ tổ chức bầu cử ban Chấp hành
vào ngày 01/09.
*Hướng dẫn và thực hành tự chữa
các bệnh về thoái hóa vị đĩa đệm, đau
thần kinh tọa, đau đầu gối, rối loạn
tiền đình, tê thấp chân tay, ù tai. Kết
hợp các phương pháp: Bấm huyệt,
Khí công và Vật lý trị liệu. Liên lạc
lấy hẹn: Cô Hoàng (519) 807-7534
(thứ bảy từ 12:30pm đến 02:00pm).
*Chuyên đề “Chọn ngành học” do
bác sĩ Xiêm Phan hướng dẫn. Liên
lạc ghi danh: Hoàng (519) 893-3139.
*Lớp hướng dẫn thi nhập tịch: Chủ
nhật từ 10:00am đến 12:00pm. Xin
ghi danh để sắp xếp khóa học mới.
Liên lạc: (519) 650-2517.
*Dạy Toán từ lớp 7 trở xuống: Thứ
Bảy từ 11: 00am đến 1:00pm tại VP
Hội. Miễn phí- Hướng dẫn thi bằng
viết lái xe, có tài liệu tiếng Việt.
*Lớp Line Dance: Chủ nhật từ
2:00pm tới 4:00pm. Liên lạc: Minh
Trang (519) 579-4081.
*Điền các mẫu đơn xin trợ cấp
xã hội, hưu trí, tiền già, tiền bệnh,
xin việc làm, nhà ở của chánh phủ.
Liên lạc VP Hội: Thứ Tư từ 1:00pm-
3:00pm- Các ngày khác: Từ 3:00pm
đến 6:00pm- Thứ Bảy từ 10:00am
đến 3:00pm. Liên lạc V/P Hội: (519)
954-l473. Ngoài giờ, xin liên lạc
(519) 893-3139 hoặc (519) 748-4911.
Địa chỉ VP/Hội: 114-265 King St.E.
Kitchener. Email: kw.vna75@gmail.
com
*Cư dân Guelph cần những dịch
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 39

 TIN CỘNG ĐỒNG
Toronto thoibao.com
vụ của Hội, liên lạc: Cô Qui Lam
(LiLy): (519) 836-2222 Ext: 222.
Sở Di Trú Guelph, 104 Dawson Rd.
#102, Guelph ON N1H 1A6. Nhóm
“Sống vui sống khỏe” sinh hoạt thứ
sáu từ 1:00pm đến 3:00pm tại West
End Centre.
* Tr ư ờ n g Vi ệ t n g ữ t ạ i t h à n h
phố Cambridge vẫn còn nhận học
sinh. Ghi danh tại trường Hespeler
Public School, 300 Winston Blvd.,
Cambridge, ON N3C 3J6. Liên lạc
chi tiết: Cô Thu Trinh (519) 240-
3281.
Đố Vui Để Học từ lớp 1
đến lớp 12
Nhằm giúp các em học và bảo tồn
văn hóa Việt, Hội Đố Vui Để Học
sẽ tổ chức cuộc thi Đố Vui Để Học
2019 cho các em từ lớp 1 đến lớp 12.
Vòng sơ kết tại chùa Pháp Vân vào
ngày 31/08. Vòng chung kết vào ngày
07/09 tại Tết Trung Thu do Thời Báo
tổ chức ở quảng trường Celebration
Square, Mississauga. Tổng cộng sẽ có
12 giải, gồm 4 giải nhất với mỗi giải
trị giá $500; 4 giải nhì với mỗi giải
trị giá $200 và 4 giải ba với mỗi giải
trị giá $100. Bắt đầu từ ngày 15/06,
mời quý vị vào trang nhà www.
dovuidehoc.org để ghi danh trực tiếp
cho các em, cập nhật thông tin và thể
lệ cuộc thi, hoặc tải tài liệu ôn thi
40 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
bao gồm các câu hỏi và câu trả lời
giúp các em ôn bài. Quảng cáo và chi
tiết xin liên lạc: Phi (647) 718-1497,
Nghĩa (647) 466-4546, Tina (416)
858-4284.
Câu lạc bộ Thân hữu Việt Tân
Toronto
CLB Thân Hữu Việt Tân và cơ
sở Việt Tân Toronto sẽ tổ chức buổi
picnic hàng năm tại Jack Darling
Memorial Park, số 1180 Lakeshore
Road West, Mississauga, vào ngày
Chủ nhật 23/06 từ 10:00am đến
4:00pm. Lệ phí ẩm thực $10/người.
Liên lạc chi tiết: Ngọc (416) 519-
8334, Nở (905) 655-1419.
Trung tâm Lighthouse
Sẽ tổ chức sinh hoạt hè dành cho
cha mẹ và các em từ 4 – 12 tuổi từ
thứ Hai 29/07 đến thứ Sáu 02/08 từ
9:00am – 3:00pm tại 1008 Bathurst
Street, Toronto. Chương trình: Hội
thảo về vấn đề dạy dỗ con cái cho
cha mẹ, giúp các em phát huy những
đức tính tốt và kỹ năng xã hội qua trò
chơi, thủ công, vẽ, hát, đóng kịch. Có
đi chơi ngoài trời, cùng các sinh hoạt
khác. Miễn phí. Cung cấp ăn trưa,
snacks, giải khát. Liên lạc chi tiết
và ghi danh: Thủy Trần hoặc Trang
Nguyễn (416) 535-6262, ext. 225;
info@lighthousecentre.ca.
Hội đồng hương Bình Thuận
Ngày Picnic Bình Thuận lần thứ 27
sẽ được tổ chức vào ngày Chủ nhật
30/06 từ 11:00am đến 8:00pm tại địa
điểm cũ: Humber Bay Park East –
Toronto. Có nhiều trò chơi, Ca nhạc,
Karaoke, kể chuyện vui, nhiều món
ăn đặc sản Bình Thuận. Sẽ có nhiều
đồng hương đến từ nhiều nơi khác
ngoài Canada, và một nhóm đông đến
từ Houston, Texas. Liên lạc: Khoa-
Tuyết (416) 588-5333, Phát-Thiệt
(416) 543-7604.
Hội Cao Niên Việt Nam
North York
Sinh hoạt chủ nhật hàng tuần: Từ
10:00am- 11:00am: Thể dục Zumba-
11:15am- 12:15pm: Tài Chi. Lớ p
hướng dẫn Photoshop từ 10:00am-
12:00pm. Line dance: Thứ hai, thứ
sáu 7:00pm-9:00pm. Chúa nhật 23/06
từ 12:00pm-1:30pm: Sinh nhật hội
viên có ngà y sinh trong thá ng 6.
Liên lạ c Hội: Sinh Ma (416) 629-
9199- Email: vietseniornorthyork@
gmail.com. Địa điểm sinh hoạt: 23
Grandravine Drive, North York.
Cộng đồng North York
*Sẽ tổ chức Dạ vũ gây quỹ Hội Chợ
Tết vào ngày 14/09 tại nhà hàng Dim
Sum King, 421 Dundast St, Toronto.
Văn nghệ với ca sĩ: Kim Trang, Thùy
Dung, Thanh Tâm, Tuyết Phượng,
Thùy Trang, Thùy Linh, Diễm Mai,
Quốc Khanh, Vĩnh Trường, Phạm Trí
(USA), MC Đoan Nguyên. Ban nhạc
The Mix và âm thanh Nguyễn Hoàng.
Giá vé: $45/người.
*Văn phòng phục vụ Cộng đồng:
Mỗi thứ hai, thứ tư và thứ sáu, tại
Driftwood Community Center, từ
11:30am – 1:30pm. Liên lạc: Ô. Liêm
(416) 737-6670.
*Nhận khai thuế, cố vấn tài chánh
cho độc thân và gia đình có lợi tức
thấp. Giúp điền đơn cho người già,
về hưu, nhận trợ cấp xã hội. Liên lạc:
Cô Khiết (416) 661-6335.
*Lớp học tiếng Việt và Toán. Ghi
danh: Ô. Liêm (416-737-6670), cô
Vinh (416-247-4273).
*Sinh hoạt hàng tuần: Thứ tư:
Lớp Càn Khôn Thập Linh (6:30pm-
-8:30pm) - Lớp Line Dance (7:30pm
– 9:30pm) - Thứ sáu: Lớp Ballroom
Dance (8:00pm – 10:00pm)- Thứ bảy:
Lớp Zumba (10:00am -11:30am) -
Lớp toán từ lớp 2 đến 12, Lớp tiếng
Việt (11:30am – 1:00pm) - Hát và
luyện giọng (10:00am- 3:00pm)- Lớp
tập Múa Lân (1:00pm – 3:00pm) - Cờ
tướng: Thứ bảy từ 11:00am – 5:00pm.
Liên lạc: Dũng (647) 883-2191, Sơn
(416) 988-0831- Bóng bàn: Mỗi tối
từ 6:00pm – 10:00pm, thứ bảy, Chủ
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 41

 TIN CỘNG
Toronto ĐỒNG
thoibao.com
nhật từ 1:00pm- 5:00pm. Địa điểm:
Driftwood Community Centre, 4401
Jane St., Toronto.
Nhóm Phương Nam
Sẽ tổ chức họp mặt thân hữu thường
niên chủ đề “Tình Cha” vào ngày thứ
Bảy 22/06 từ 7:00pm đến 1:00am
tại: Unifor Local 1285 Brampton,
23 Regan Rd., Brampton. (Buffet:
7:00pm-8:00pm - 8:00pm-1:00pm).
Văn nghệ dạ vũ với ca sĩ Phạm Trí,
Kim Trang, Nguyên Dũng, Thanh
Tâm và các ca sĩ Toronto. Ban nhạc
“The Sunrise”- Âm thanh: Nguyên
Khang. Vé tham dự: $25. Liên lạc đặt
vé: Đoan Trinh (647) 704-7879, Ngọc
Yến (647) 209-3119.
Trường Việt ngữ Hamilton
Lớp hè sẽ khai giảng vào ngày thứ
Ba 02/07 và kết thúc vào ngày thứ
Sáu 26/07. Học từ 8:45am- 11:30am
từ thứ hai đến thứ sáu tại St.Lawrence
Catholic Elementary School, 88
Macaulay Street East, Hamilton,
Ontario L8L 3X3. Nhận ghi danh từ
5 tuổi đến 14 tuổi và học sinh lớp 9
làm thiện nguyện để lấy credit 40 giờ.
Khi đến ghi danh, xin phụ huynh nhớ
nhắc các em mang theo Report card
để điền số OEN (Ontario Education
Number) vào trong đơn ghi danh của
các em. Liên lạc với ban giáo viên:
Thầy Phương (905) 730-2268, cô
Tổng (905) 512-9623.
Các lớp Việt ngữ trường
St. Barbara vùng Scarborough
Sẽ khai giảng niên học 2019-2020
vào ngày thứ Bảy 21/9 lúc 9:30am.
Các phụ huynh có thể ghi danh online
cho cá c em từ bây giờ tạ i: https://
www.tcdsb.org/ProgramsServices/
SchoolProgramsK12/
InternationalLanguages/Pages/
Saturday-School-Registration.aspx.
Liên lạc chi tiết: Cô Loan (416) 266-
8592, Cô Thủy (416) 912-8562.
Việt ngữ Brampton
Xin quý phụ huynh ghi danh niên
học 2019-2020 cho đủ số lượng để
duy trì các lớp học tiếng Việt cho
các em: http://www.peelschools.org/
adulteducation/intllanguages/Pages/
default.aspx. Liên lạc (905) 891-
3825.
danh: Cô Xuân (416) 614-8006.
Trang nhà: https://sites.google.com/
site/cktltoronto/home.
Lớp thể dục Càn Khôn Thập Linh
Mississauga
Sinh hoạt mùa hè tại:
*Erindale United Church 1444
Dundas Crescent Mississauga: Mỗi
thứ sáu từ 7:30pm- 9:00pm bắt đầu
từ ngày 05/07 (cho người ngoại quốc
và người Việt).
*Active Adult Center Auditorium,
377 Burhamthorpe Roas East,
2nd floor (trụ sở Hội Cao niên
Mississauga): Thứ bảy từ 12:30pm-
2:00pm.
*Eagle Karate Club, 1825 Dundas
Street East, unit 12: Thứ ba từ
6:30pm-8:00pm. Liên lạc: (905) 848-
4804, (647) 401- 4739.
Châm cứu miễn phí
Derry Health Centre 6980 Maritz
Drive, Unit 3, Mississauga, L5W 1Z3
sẽ khám bệnh và châm cứu miễn phí
mỗi Chủ nhật đầu tháng từ 3:00pm
đến 6:00pm. Liên lạc lấy hẹn: Vinh
Quang Trần (416) 833-4683.
Dòng Sứ Giả Fatima
Thánh lễ tạ ơn cùng Linh Mục
sáng lập dòng Sứ Giả Fatima sẽ được
cử hành tại nhà thờ Saint Wilfrids
Catholic Church, 1675 Finch Ave. W.
Toronto M3J 2G8, lúc 6:30pm ngày
thứ Bảy 06/07. Sau Thánh lễ, sẽ có
bữa cơm thân mật trong hội trường
nhà thờ. Liên lạc: LM Giuse Trần
Ngọc Diệp (636) 221-9611, Phương
Nữ (416) 561-4563, Thạc Tuyết (647)
720-3772.
Hội Thánh Tin Lành Đắc Thắng
VN
Thờ phượng - Chúa nhật 2:00pm-
Lớp học Kinh Thánh tại Jane & Steele:
Thứ Năm 7:30pm- Mississauga: Thứ
Sáu 8:00pm. Địa chỉ Hội Thánh: 3194
Weston Road, North York M9M 2T6-
Liên lạc: Mục sư Khánh Thái (416)
970-6292.
Chùa Từ Thuyền
Một ngày huân tu thứ Bảy 20/07 từ
9:30am đến 4:00pm. Liên lạc chi tiết:
(905) 456-7132. Địa chỉ chùa: 241
Queen St W, Brampton, L6Y 1M6.
Bảy 29/06, Chủ nhật 30/6 từ 9:30am
đến 4:00pm.
*Khóa tu 3 ngày do Ni Sư Thích
Nữ Thuần Tu hướng dẫn giáo pháp
và Thiền tập: Thứ sáu 5/7, thứ bảy 6/7
từ 9:30am đến 4:00pm tại Đạo tràng
Trúc Lâm Toàn Giác, 3157 Rolling
Stone Ct, Mississauga L5B 4G5. Liên
lạc: (647) 546-2110. Website: http://
truclamtoangiac.com- Chủ nhật 07/07
từ 9:30am đến 4:00pm tại Thiền viện
Trúc Lâm Tuệ Viên, 22093 Highway
48 Mount Albert, Ont- L0G 1M0.
Liên lạc: (905) 473-3394. Website:
http://www.tvtuevien.net/tv/
Hội Thiền Tánh Không Ontario
Sinh hoạt hàng tháng vào ngày Chủ
nhật 07/07 từ 10:00am đến 4:30pm tại
Chùa Tích Lan - West End Buddhist
Te m p l e , 3 1 3 3 C a w t h r a R o a d ,
Mississauga. Thực hành thiền và khí
công. Liên lạc: (647) 403-0371, hoặc
email: tanhkhongontario@gmail.com
Chùa Linh Sơn
*Chủ nhật 23/06 từ 9:30am đến
5:00pm: Khóa Tịnh tu Tam nghiệp-
Ngày 28, 29, 30/06: Lễ Hộ i Quá n
Âm lần thứ 5- Chương trình: Khai
mạc, Lạy Ngũ Bách Danh Quán Thế
Âm Bồ Tát, Chẩn tế Cô Hồn, Lễ hội
Hoa Đăng, văn nghệ vớ i ca sĩ Hồ
Hoàng Yến, Huỳnh Phi Tiễn và ca sĩ
địa phương.
*Sẽ tổ chức hà nh hương, thăm
viếng tiểu bang Hawaii, Hoa Kỳ từ
ngày 10/09 đến ngày 20/09.
*Sẽ tổ chức chuyến hành hương,
thăm viếng các thành phố Ottawa,
Montreal, Quecbec, Đại Tùng Lâm
Tam Bảo Sơn vào ngày 12,13,14/10.
Giá vé: $320$, $310, $300 (nếu đi
nhó m 4 ngườ i sẽ giả m mỗ i ngườ i
10$), trẻ em dưới 10 tuổi giảm 10%.
Xe bus có máy lạnh, Wifi, 3 buổi ăn
sá ng, khá ch sạ n 2 đêm 1 phò ng 4
người, 1 buổi ăn tối Buffet tại Quebec.
Liên lạc Chùa: (416) 748 -0999.
Ba ngày cộng tu tọa đàm
Ba ngày cộng tu kinh hành, niệm
Phật và tọa đàm hộ niệm thế giới của
cư sĩ Diệu Âm đến từ Úc Châu. Pháp
hội bắt đầu từ ngày 28/06 đến ngày
30/06 tại địa điểm 765 Third Street,
Mississauga, Ontario, Canada, L5E
1B8. Cúng dường ẩm thực xin liên
lạc: Diệu Âm Tịnh Quang (647) 391-
1406, Diệu Âm Diệu Tịnh (647) 656-
2762.
Chùa Cam Lộ Vương
Khóa Tu học Tịnh Nghiệp sẽ được
tổ chức trong hai ngày: Thứ Bảy
22/06 và Chủ nhựt 23/06 với sự
chứng minh và chủ giảng của Hòa
thượng trưởng lão Thích Ba Ngư,
Hòa Thượng Thích Chơn Tịnh (đến từ
Việt Nam) và Thượng tọa trụ trì Thích
Nhựt Tâm. Sẽ hướng dẫn Phật pháp,
tọa thiền, Niệm Phật, Kinh hành, Quá
đường và tụng kinh Từ Bi Thủy Sám
trọn bộ. Liên lạc ghi danh tham dự:
(905) 303-2298.

Lớp thể dục dưỡng sinh Thiền Trúc Lâm

Khai Tâm
Tiếp tục nhận học viên mới dưới
sự hướng dẫn của bác sĩ Dương
Huỳnh Nguyên. Sau phần thể dục
dưỡng sinh sẽ có Tài Chi dance,
trau dồi y học thường thức và ấn
huyệt- Chủ nhật: 1:30pm-3:30pm,
lầu 2, 23 Grandravine Community
Center, North York. Liên lạc ghi
*Khóa tu 9 ngày: Hòa Thượng
Thích Đắc Huyền hướng dẫn giáo
pháp và Thiền tập tại Đạo tràng Trúc
Lâm Toàn Giác vào ngày thứ Bảy
22/6, Chủ nhật 23/6, từ 9:30am đến
4:00pm- Thứ Hai 24/6, thứ Ba 25/6,
thứ Tư 26/6, thứ Năm 27/6, thứ Sáu
28/6 từ 7:00pm đến 9:00pm- Tại
Thiền viện Trúc Lâm Tuệ viên: Thứ

42 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 43

 CÂU CHUYỆN THỜI SỰ
Toronto thoibao.com

Truyền thống tranh đấu

tại HƯƠNG CẢNG MAI LOAN

T
rong một biến cố bất ngờ
xảy ra khiến nhiều người
xúc động và chú ý theo rõi,
cả triệu cư dân của Hương Cảng
đã đồng lòng xuống đường trong
ngày Chủ nhật cuối tuần qua để
bày tỏ sự chống đối, và coi như bác
bỏ lời xin lỗi của chính quyền địa
phương trong việc giải quyết một
dự luật đòi dẫn độ các can phạm.
Điều này đã gây phẫn nộ và sự lo
sợ của người dân tại đây trước việc
nhà cầm quyền ở Bắc Kinh muốn
nới rộng sự kiểm soát lên phần đất
tự do vốn từng là thuộc địa của
Anh Quốc trước đây.
Lời xuống nước xin lỗi này đã
được đưa ra 24 giờ đồng hồ sau
khi Đặc Khu Trưởng Hương Cảng
là bà Carrie Lam tuyên bố sẽ đình
chỉ việc thảo luận dự luật cho phép
dẫn độ một số nghi can về lục địa
Trung Hoa, vốn là điều những Người dân đông như kiến xuống đường biểu tình tại Hương Cảng (hình EPA)
người chống đối coi như là một
hành động nhằm đe doạ đến nền tự tầng lớp đã không cần phải che mặt “Một Quốc Gia, Hai Thể Chế”. thủ đô Đài Bắc vào năm ngoái trước
trị của vùng đất này. để giấu tung tích như những cuộc Bà Carrie Lam biện minh rằng dự khi trốn thoát bằng cách bay trở về
Kể từ sau khi lãnh địa này được xuống đường trước đây vì lo sợ có luật dẫn độ này là điều cần thiết để Hương Cảng.
trao trả lại cho Trung Cộng sau giao thể bị trả đũa và bắt giữ sau này bởi thực thi công lý cũng như để ngăn Vào tháng 4 vừa qua, anh Chan
kèo thuê mướn 99 năm trước đây lực lượng cảnh sát. cản không cho những kẻ phạm tội có này đã bị tuyên án 29 tháng tù về
với Liên Hiệp Anh, Hương Cảng tuy Sự kiện một viên chức cao cấp thể lợi dung Hương Cảng như là một những tội danh khác liên quan đến
trở về quyền kiểm soát của Trung nhất trong chính quyền địa phương nơi trú ẩn an toàn. Nếu được thông chuyện rửa tiền phi pháp. Nhưng
Cộng nhưng lại được hưởng quy chế là bà Đặc Khu Trưởng Carrie Lam qua, đạo luật này sẽ cho phép chính kể từ khi anh ta bị bắt giữ vào năm
đặc biệt gọi là “Một Quốc Gia, Hai đã lên tiếng xin lỗi có lẽ cũng đã quyền tại Hương Cảng dẫn độ các ngoái, chính quyền Hương Cảng đã
Thể Chế”. Đó là trong vòng 50 năm biểu lộ phần nào tinh thần phẫn nộ nghi phạm sang các nước khác như nhiều lần nhấn mạnh đến tính cách
sau ngày chuyển giao, người dân và chống đối đã tràn lan trong mọi Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan), cần thiết phải thông qua một đạo luật
tại vùng đất này vẫn có quyền duy tầng lớp quần chúng tại đây. Macau và lục địa Trung Hoa. về dẫn độ để có thể đưa anh ta trở về
trì một hệ thống xã hội, pháp lý và Và điều đáng nói hơn nữa là lời Trung Hoa Dân Quốc để xét xử tội
chính trị như trước đó chứ không bắt xin lỗi này của bà Carrie Lam cũng NGUỒN GỐC CỦA DỰ LUẬT DẪN ĐỘ danh cố sát trước khi anh ta có thể
buộc lệ thuộc theo nhà cầm quyền không xoa dịu được sự bực tức của Khi dự luật dẫn độ này bắt đầu được thả tự do tại Hương Cảng.
tại Bắc Kinh đang duy trì một chế đám đông biểu tình, khi nhiều người được đem ra thảo luận hồi tháng Việc tìm cách nhanh chóng thông
độ đàn áp và độc tài trên khoảng lên tiếng kêu gọi cần phải loại bỏ Hai vừa qua, nhiều viên chức chính qua đạo luật này có vẻ như muốn
1 tỷ 400 triệu cư dân sinh sống tại hoàn toàn dự luật này chứ không quyền tại Hương Cảng đều nghĩ rằng đạt được cùng lúc hai mục đích. Thứ
Đại Lục. phải tạm thời đình hoãn như bà Lam chuyện này cũng không có gì đặc nhất, nó được xem là giúp đem lại
Tuy nhiên, khi dự luật dẫn độ này đã tuyên bố. Vì thế nên nhiều người biệt để gây tranh cãi và có lẽ cũng công lý cho những thân nhân đau
được đem ra thảo luận và dự tính sẽ lãnh đạo trong phong trào biểu tình sẽ dễ dàng được thông qua. khổ của người đã bị thiệt mạng, và
được thông qua, đám đông khoảng cũng đòi hỏi bà Lam cần phải từ Riêng bà Carrie Lam dường như kế đó, là trám được một lỗ hổng luật
1 triệu người đã xuống đường biểu chức vì coi như đã không đáp ứng đã chú ý đến khá nhiều và mong pháp bởi vì nó sẽ cho phép dẫn độ
tình trong tuần trước để bầy tỏ sự lo đúng nguyện vọng của đại đa số cư muốn nó được nhanh chóng thông các nghi phạm tuỳ theo từng trường
ngại của họ trước mối quan hệ đặc dân. qua, nhất là sau khi nhận được nhiều hợp về những nơi có thẩm quyền xét
biệt này giữa Hương Cảng và chính Những người biểu tình nghĩ rằng thỉnh-nguyện-thư của thân nhân một xử, trong đó có Đài Loan và Trung
quyền tại lục địa Trung Hoa. nền tự trị về pháp lý của vùng đất nạn nhân bị giết chết một cách man Cộng, mà hiện nay những nước này
Lần này, số người tham dự cuộc Hương Cảng sẽ bị siết chặt nghiêm rợ. Đó là vụ án mạng liên hệ đến không có những thoả thuận về dẫn
xuống đường tăng cao lên gấp đôi trọng hơn nữa một khi dự luật về một thanh niên Hương Cảng có tên độ với Hương Cảng.
với con số được ước tính lên đến 2 dẫn độ này sẽ được ban hành, mặc là Chan Tong-kai đã thú tội giết chết Tuy nhiên, nhiều người lại nghi
triệu người (trong một nước có tổng dù nhà cầm quyền tại Bắc Kinh vẫn cô bồ của anh ta lúc đó đang mang ngờ hoặc phán đoán rằng bà Carrie
cộng gần 7 triệu rưởi dân) và dường nhấn mạnh rằng họ luôn tôn trọng bầu. Sau đó, anh ta còn nhét thi thể Lam muốn đẩy mạnh dự luật này là
như những người biểu tình thuộc đủ lời hứa về chính sách lúc ban đầu về của nạn nhân trong một cái va-li bên dưới sự áp lực của nhà cầm quyền

44 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 45

 CÂU CHUYỆN THỜI SỰ
Toronto thoibao.com
Bà Carrie Lam, Đặc Khu Trưởng Hương Cảng (hình South China Morning Post)
ở Bắc Kinh, nhất là sau khi có một
vài nhân vật trong Bộ Chính Trị của
Trung Cộng lên tiếng ủng hộ dự luật
này. Bà Lam đã cực lực phủ nhận
điều đó và nói rằng bà không hề
nhận bất cứ chỉ thị nào từ phía Bắc
Kinh, và dự luật này cũng không hề
được xuất phát từ phía chính quyền
trung ương.
Điều này cũng có thể đúng. Theo
nhà báo Wang Xiangwei, cựu chủ
bút của tờ South China Morning
Post, nhà cầm quyền Bắc Kinh vốn
quan tâm nhiều hơn về việc thông
qua dự luật về an ninh quốc gia,
thường được gọi là Điều 23. Dự
luật này nhằm ngăn cấm tại Hương
Cảng những hành động được xem
là phản quốc, ly khai và chống lại
chính quyền trung ương ở Bắc Kinh
được đệ trình vào năm 2003. Nhưng
nó cũng bị nhanh chóng dẹp bỏ sau
khi có hơn nửa triệu người biểu tình
phản đối vì cho rằng nó sẽ dẫn đến
việc suy giảm những quyền tự do
dân sự được ghi rõ trong bộ Luật
Căn Bản giành cho cư dân tại đảo
quốc này. Kể từ đó đến nay, phía
Bắc Kinh vẫn luôn tìm cách vận
động chính quyền Hương Cảng hãy
đưa trở lại nghị trường dự luật này.
Nhưng nhà cầm quyền Bắc Kinh
cũng không phản đối việc chính
quyền Hương Cảng lần này muốn
thông qua dự luật về dẫn độ, vì điều
này sẽ giúp cho chính quyền trung
ương ở Bắc Kinh có thể dễ dàng hơn
trong việc bắt giữ và dẫn độ những
doanh gia hay những viên chức
tham nhũng luôn tìm cách ẩn náu tại
Hương Cảng sau khi phạm luật tại
lục địa Trung Hoa.
Tuy nhiên, lần này, theo nhận định
của nhà báo Wang Xiangwei, những
diễn biến bất ngờ của những cuộc
xuống đường biểu tình khổng lồ vừa
qua cho thấy là bà Carrie Lam và
các phụ tá cao cấp của bà đã đánh
giá sai lầm và non nớt về tinh thần
chống đối mạnh mẽ từ phía cư dân
tại Hương Cảng thuộc đủ giai tầng
trong xã hội, đặc biệt là từ tầng lớp
các doanh gia vốn thường hiền hoà
46 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
nhưng rất có thế lực tại đây, vốn luôn
có sẵn niềm hoài nghi và lo sợ về
tinh thần và thể chế không tôn trọng
pháp luật tại lục địa Trung Hoa. Vì
thế nên sau vụ này, dù kết quả của
vụ khủng hoảng này đi về đâu, có
lẽ không có người nào chiến thắng
và Hương Cảng nói chung coi như
cũng thất bại. Uy tín của nó, sự độc
lập về hệ thống pháp lý, và niềm tin
của cộng đồng quốc tế về Hương
Cảng như là một trung tâm thương
mại hàng đầu coi như sẽ khó lòng
được giữ vững.
TRUYỀN THỐNG TRANH ĐẦU TẠI
HƯƠNG CẢNG
Theo nhà báo Antony Dapiran,
tác giả một cuốn sách về lịch sử của
Hương Cảng, trong một bài phân
tích khá kỹ lưỡng mới nhất trên diễn
đàn CNN, những hình ảnh đám đông
cả triệu người xuống đường biểu tình
bất chấp những biện pháp ngăn cản
của cảnh sát như ném lựu đạn cay
trong những ngày qua khiến nhiều
người nghĩ rằng một thành phố như
Hương Cảng, trước đây từng nổi
tiếng là một trong những trung tâm
tài chính hàng đầu trên thế giới, giờ
đây cũng mau chóng tạo cho mình
một văn hoá chống đối chính trị.
Tuy nhiên, đối với cư dân tại đây,
những cuộc biểu tình này chẳng phải
là điều gì mới lạ, nếu không muốn
nói là thành phố này đã có một quá
trình tranh đấu và chống đối chính trị
từ lâu, bắt đầu từ những ngày còn là
một thuộc địa của Liên Hiệp Anh, và
sau đó vẫn được tiếp tục kể cả khi nó
được trao trả lại cho nhà cầm quyền
Trung Cộng kể từ năm 1997.
Nói theo lời nhận xét của ông
Chris Patten, vị toàn quyền sau cùng
của Anh ở Hương Cảng, đây là một
thành phố “tự do nhưng không có
dân chủ”. Bởi lẽ những cư dân tại
Hương Cảng không có toàn quyền
bầu cử để lựa chọn chính quyền và
người lãnh đạo cho họ. Điển hình
là bà Đặc Khu Trưởng Carrie Lam
không phải lên cầm quyền do lá
phiếu phổ thông của toàn thể cư
dân tại đây, mà là do sự lựa chọn
của khoảng 1,200 nhân vật gồm
có những đại diện doanh thương,
chuyên gia và những thành phần ưu
tú khác cùng nhau gộp lại thành một
“uỷ ban bầu cử” để bầu ra.
Tuy vậy, người dân Hương Cảng
vẫn tiếp tục được hưởng những
quyền tự do cơ bản tốt hơn nhiều
so với tại lục địa Trung Cộng. Đó là
những quyền tự do về ngôn luận, tự
do báo chí cũng như tự do hội họp,
vốn là những điều không thể dễ dàng
có được tại những quốc gia độc tài.
Nhiều cuộc xuống đường rộng
lớn trong lịch sử cận đại của
Hương Cảng đều có chung một chủ
đề thu hút sự ủng hộ của đa số dân
chúng: đó là người dân muốn bảo
vệ cái bản sắc đặc thù của Hương
Cảng. Những dự luật có thể tác
động đến cái bản sắc này, dù là
giảm bớt những quyền tự do quý
giá mà người dân đã thừa hưởng
được hoặc là huỷ hoại đi một phần
nào của cái gia tài văn hoá đặc biệt
của nó, đều sẽ gây ra những phản
ứng dữ dội từ phía người dân địa
phương, như trường hợp các cuộc
biểu tình lần này.
Sau đây là một số những cuộc biểu
tình chống đối nổi tiếng và đáng chú
ý tại Hương Cảng.
Bến phà Star Ferry (1966-67)
Vào năm 1966, chính quyền Anh
dự tính tăng giá vé trên phà Star
Ferry, phương tiện duy nhất để đi từ
Hương Cảng sang bán đảo Kowloon,
khiến cư dân bất mãn. Một thanh
niên phản đối bằng cách tuyệt thực
và bị bắt giam 4 ngày, dẫn đến
những cuộc biểu tình nổi loạn khiến
cảnh sát Anh phải đàn áp.
Qua năm sau, nhiều công nhân
đình công dẫn đến tình trạng tê liệt
trên khắp đảo quốc và bạo loạn khắp
nơi, khiến cho 51 người bị thiệt
mạng, trong đó có 10 cảnh sát viên.
Sau đó, chính quyền Anh ban hành
một số các biện pháp cải tổ nhằm
nâng cao quyền lợi của giới nhân
công, cải thiện đời sống trên nhiều
mặt từ gia cư tới học đường miễn
phí để giúp giảm bớt sự bất mãn của
người dân địa phương.
Thắp nến ủng hộ biểu tình
tại Bắc Kinh (1989)
Vấn đề chuyển giao quyền hành
tại Hương Cảng đã được thảo luận
giữa hai nước Anh và Trung Cộng
và ký kết vào cuối năm 1984, với
những chính sách được chuẩn bị cho
ngày 1 tháng 7/1997.
Nhưng vào mùa xuân năm 1989,
cả thế giới bỗng chú ý đến những
cuộc biểu tình tranh đấu cho dân
chủ bùng lên tại Quảng trường Thiên
An Môn. Đặc biệt, những cư dân tại
Hương Cảng càng chú ý hơn nữa để
biết xem nhà cầm quyền Bắc Kinh
sẽ áp dụng những chính sách nào
khi đối xử với làn sóng biểu tình
và những đòi hỏi chính đáng của
giới trẻ.
Khi Bắc Kinh tuyên bố thiết-quân-
luật vào ngày 21/5/1989, khoảng
600,000 cư dân Hương Cảng xuống
đường để bày tỏ tinh thần đoàn kết
với người dân tại Bắc Kinh. Qua
tuần sau, số người biểu tình tại
Hương Cảng lên đến khoảng 1 triệu
rưởi người khi có tin đồn là chính
quyền Bắc Kinh sẽ bắt đầu đàn áp
mạnh tay. Khi những tiếng súng
và xe tăng tràn lên để uy hiếp và
đàn áp dã man vào những ngày sau,
người dân Hương Cảng phải đau
lòng chứng kiến những thảm cảnh
và trong đầu hiện lên ý nghĩ “Một
ngày nào đó có lẽ cũng đến phiên
chúng ta lãnh đủ như vậy.” Từ đó
đến nay, mỗi năm hàng chục ngàn
dân tiếp tục biểu tình vào ngày 4
tháng 6 để tưởng niệm biến cố Thiên
An Môn này.
Chống đối Điều luật 23 (2003)
Khoảng thời gian sau ngày chuyển
quyền năm 1997 được xem là thời
kỳ đen tối cho Hương Cảng: từ vụ
Khủng hoảng Kinh tế tại Á Châu
(1997-1998) đến tình trạng suy
thoái kinh tế toàn cầu sau cơn khủng
hoảng vỡ bong bóng của thị trường
dotcom; rồi vụ tấn công khủng bố
kinh hoàng 9/11 và cơn dịch bệnh
SARS tràn lan đã ảnh hưởng tai hại
đến nền kinh tế tại đây.
Cùng với tỉ lệ thất nghiệp rất cao
dẫn đến sự bất mãn của dân chúng,
việc chính quyền đương thời của ông
Tung Chee-Hwa đề nghị áp dụng
việc trừng phạt các hành động đòi ly
khai hoặc chống phá lục địa Trung
Hoa, được tóm gọn trong Điều luật
23, đương nhiên dẫn đến sự nổi loạn
của dân chúng. Khoảng nửa triệu
người đã xuống đường biểu tình để
đòi dẹp bỏ dự luật này và yêu cầu
ông Đặc Khu Trưởng phải từ chức.
Dự luật này đã bị dẹp bỏ, và qua
năm sau ông Tung Chee-Hwa cũng
từ chức sau một cuộc biểu tình khác.
Chống đối Chương trình Công
Dân Giáo Dục của Trung Cộng
(2011)
Vào tháng 5/2011, Hội đồng Soạn
thảo Giáo dục của Hương Cảng đưa
ra đề nghị áp dụng chương trình
công dân giáo dục cho toàn thể các
trường học tại đây, được coi như là
một biện pháp nhằm lấy lòng các
viên chức cao cấp ở Bắc Kinh muốn
thấy giới trẻ ở Hương Cảng cần phải
được dạy dỗ từ bé những bài học về
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 47

 CÂU CHUYỆN THỜI SỰ
Toronto thoibao.com
“cách thức yêu mẫu quốc”.
Chương trình giáo dục đề nghị này
mang tên là “Mô Hình Trung Hoa”
đã gây ra phản ứng báo động cho
nhiều giới. Từ các phụ huynh đến
thầy cô giáo và các em học sinh đều
cảm thấy bất mãn trước nội dung của
chương trình giáo dục này mà họ
xem là rất thiên vị, chứa đầy những
thông tin sai lệch về lục địa Trung
Hoa, đi kèm với những lời khen nịnh
hót quá lố đối với chính quyền trung
ương. Theo họ, những chương trình
giáo dục kiểu này chẳng khác gì một
Cảnh sát đang tiến đến gần nhóm người biểu tình của Phong trào Ô Dù
48 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
lối nhồi sọ để “tẩy não”.
Một nhóm học sinh trung học
dẫn đầu bởi Joshua Wong, lúc đó
chỉ mới 15 tuổi, đã cùng thành
lập một nhóm tranh đấu lấy tên là
Scholarism, tạm dịch là phát triển
kiến thức theo khoa học hàn lâm.
(Một số các bản văn dịch từ ngữ
này là “Học Dân Tư Triều”, có lẽ
vì muốn dịch theo nguyên tác tiếng
Hoa là Hok Min Su Cau, nhưng từ
ngữ này quả thật rất tối nghĩa và
ngô nghê. Trước đây, nhiều cơ quan
ngôn luận lớn như BBC, VOA, RFI,
tại Hương Cảng vào năm 2014.
RFA cũng mắc phải lỗi lầm này
khi dịch chữ “Đặc Khu Trưởng”
của Hương Cảng là Hành Chánh
Trưởng Quan từ chữ “Executive
Officer”).
Nhóm Scolarism đã dẫn đầu chiến
dịch chống lại chương trình công
dân giáo dục theo Trung Cộng, với
cả trăm ngàn người biểu tình ủng hộ,
khiến chính quyền địa phương phải
nhượng bộ và rút lại đề nghị này.
Phong trào chống đối Ô Dù
(2014)
Vào năm 2014, chính quyền địa
phương đề ra những cải tổ về hiến
pháp để có thể cho cư dân tại Hương
Cảng lần đầu tiên được quyền đi
bầu lựa chọn người đứng đầu chính
quyền. Tuy nhiên, cuối cùng những
đề nghị này không có thực chất vì
chỉ cho phép một số nhỏ ứng viên
trước đó phải được chấp thuận bởi
một “uỷ ban đề nghị”, tức là gián
tiếp phải qua một cuộc thanh lọc do
chính quyền trung ương kiểm soát.
Điều này dẫn đến sự thất vọng của
những người tranh đấu cho phong
trào dân chủ, và sau đó là thái độ
chống đối xuyên qua những cuộc
xuống đường chiếm đóng các toà
nhà chính quyền, bắt chước theo
phong trào “Occupy Wall Street”
nổi tiếng tại Hoa Kỳ vào lúc đó.
Trước đó, đã có những cuộc xuống
đường của Phong trào Scholarism và
một liên minh của nhiều hội đoàn
sinh viên khác. Lần này các nhóm
biểu tình này đã cùng đoàn kết và
phối hợp nhiều cuộc xuống đường
rộng lớn hơn, khiến cho lực lượng
cảnh sát bị bó tay trong thời gian
đầu. Phản ứng mạnh bạo của cảnh
sát sau đó đã làm tăng cao tinh thần
phản kháng, khiến cho làn sóng biểu
tình kéo dài đến 79 ngày, với hình
ảnh biểu tượng của những chiếc dù
được dân biểu tình giương lên để
bảo vệ trước những vụ ném lựu đạn
cay của cảnh sát.
Cuối cùng, những cuộc xuống
đường này cũng bị dập tắt, và các
thủ lãnh của các phong trào này
cũng bị đưa ra toà xét xử, tuy với
những bản án không nặng nề, nhưng
hệ thống chính quyền và bầu cử tại
Hương Cảng vẫn tiếp tục đứng vững.
Tình hình tiếp tục yên tĩnh như
bình thường cho đến khi một biến
cố mới như dự luật dẫn độ mới được
đề nghị và đã dẫn đến những làn
sống biểu tình và xuống đường rầm
rộ chưa từng thấy như vừa mới xảy
ra trong những ngày qua tại Hương
Cảng.
MAI LOAN
Houston, Texas, ngày 18/6/2019
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 49

 CHUYỆN MỖI TUẦN
Toronto thoibao.com

Dân Hong Kong xuống đường hôm 9 tháng 6. Photo: AFP

Sóng gió trước

Đặc khu Hong Kong năm thứ 22
ĐỖ QUÂN

“Không giống như đồng bào đại lục của họ, người Hong Kong đã lớn lên biết cảm giác được
tự do như thế nào. Nhận thức được rằng sự tự do này hiện đang gặp nguy hiểm, họ sẽ không từ
bỏ nó mà không chiến đấu.”- Nhà văn Ma Jian

H
ồi tháng 2 năm 2018, một
phụ nữ trẻ 20 tuổi người
Hong Kong bị bạn trai
củ a cô ta sá t hạ i trong
một chuyến đi Đài Loan. Nạn nhân
trẻ tuổi này lúc đó đang có thai. Nghi
phạ m Chan Tong-kai (Trần Đồng
Giai), ngày đó mới 19 tuổi, bay về
Hong Kong sau đó. Trần bị bắt và
xử tù về tội trộm cắp nhưng Hồng
Kong không thể truy tố Chan về tội
sát nhân vì hành vi phạm tội được
thực hiện bên ngoài khu vực thẩm
quyền pháp lý của thành phố. Hong
Kong cũng không có thỏa thuận dẫn
độ với Đài loan.
Dự thả o “Luật đào phạm” (tên
tắt của dự luật sừa đổi luật “Người
phạm tội bỏ trốn và tương trợ pháp
lý về vấn đề hình sự”) được Đặc khu
trưởng Hong Kong, bà Carrie Lam
(tên phiên âm Hán Việt là Lâm Trịnh
Nguyệt Nga) đưa ra hồi đầu tháng 2.
Điều 62 của Đạ o Luật Căn bản
(được coi là «hiến pháp» của Hong
Người biểu tình tiến gần trụ sở lập pháp hôm 12 tháng 6.
Kong) quy đị nh rằ ng một dự luật
được đề nghị bởi hành pháp, được
xem xét thông qua sau khi trải qua
ba vòng thảo luận ở Hội đồng lập
pháp. Ngày 12 tháng 6 là ngày bắt
đầu cuộc thảo luận vòng thứ 2. Theo
dự định, vòng thảo luận thứ 3 sẽ diễn
ra trước cuối năm và dự luật sẽ được
thông qua.
Photo: REUTERS Athit Perawongmetha
Theo bà Carrie Lam, dự luật cho
dẫn độ đến các quốc gia mà Hong
Kong chưa có thỏa thuận dẫn độ sẽ
bịt lại những lỗ hổng của luật pháp để
giúp Hong Kong không còn là “chỗ
trú ẩn cho tội phạm quốc tế”. Bà cũng
bảo đảm là chỉ dẫn độ người bị buộc
hình nghiêm trọng, người bị cáo buộc
tội tôn giáo, chính trị sẽ không bị dẫn
độ, và mỗi trường hợp phải được một
thẩm phán thông qua. Thế nhưng một
số thẩm phán đã lên tiếng chống dự
luật này sợ ảnh hưởng đến tính độc
lập trong quyết định tư pháp của họ.
Và thế là hồi chuông báo độ ng
đã vang lên: Tòa án Hong Kong và
bà Lam sẽ có thẩm quyền đưa nghi
phạm sang các khu vực pháp lý mà
lãnh thổ không có thỏa thuận dẫn độ
- không chỉ Đài Loan mà cả Trung
Quốc đại lục. Điều này thể hiện một
mối đe dọa không chỉ đối với tội
phạm mà còn có khả năng đối với
bất kỳ ai có hành vi xúc phạm lãnh
đạo Đảng Cộng sản, từ những người
ủng hộ nhân quyền cho đến các nhà
điều hành doanh nghiệp.
Hôm Thứ Tư 12 tháng 6, hàng trăm
ngàn người dân Hong Kong xuống
đường, bày thái độ. Họ chặn các ngả
đường chung quanh trụ sở Hội đồng
lập pháp ở trung tâm thành phố để cố
gắng ngăn chặn vòng thảo luận thứ
hai của dự luật dẫn độ.

50 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 51

 CHUYỆN MỖI TUẦN
Toronto thoibao.com
đã nhìn vào và đó thực sự là một triệu
người. Rất nhiều lần người ta nói,
họ có 2.000 người nhưng thực sự là
1.000 hoặc 200. Tôi thấy chuyện đó
xảy ra hoài, nhưng khi bạn nhìn vào
cuộc biểu tình này, họ nói rằng đó là
một triệu người.”)
Một triệu người ở bất cứ nơi nào
cũng là một con số rất lớn, ở Hong
Kong con số này lại càng khổng lồ
và mang một ý nghĩa quan trọng hơn.
Dân số của Hong Kong chỉ có 7 triệu.
MỘT THUỘC ĐỊA…PHỒN VINH
DƯỚI ÁCH ĐẾ QUỐC!
Sau hai chiế n tranh Nha phiế n,
nhà Thanh thua trận phải chấp nhận
nhườ ng đả o Hong Kong cho Anh
Một phụ nữ lớn tuổi cầm biểu ngữ “hãy rút lại luật tà ác” tại một cuộc biểu tình bên quố c và nhữ ng hò n đả o nhỏ khá c
ngoài Hội đồng Lập pháp Hong Kong. Photo: Kelly Olsen | CNBC chung quanh cho cá c cườ ng quố c
phương Tây. Hong Kong trở thành
thuộ c đị a củ a Anh quố c. Ba mươi
Hong Kong: vài niên đại quan trọng: năm sau, bản công ước giữa Vương
quốc Anh và Trung Quốc - thường
1842 - Trung Quốc nhượng đảo Hong Kong cho Anh sau Chiến tranh được gọi là Công ước mở rộng lãnh
Nha phiến lần thứ nhất. thổ Hong Kong hoặc Công ước Bắc
1898 – Anh quốc thuê Tân giới (New Territories) cùng với 235 hòn Kinh lần thứ hai, được ký kết giữa
đảo của TQ trong 99 năm kể từ ngày 1 tháng 7. nhà Thanh và Vương quốc Anh, quy
1937 - Chiến tranh Trung-Nhật bùng nổ, Hong Kong trở thành nơi định các vùng lãnh thổ ở phía bắc của
ẩn náu cho hàng ngàn người Trung Quốc đại lục chạy trốn quân Nhật. Boundary Street ngày nay và phía
1941 - Nhật Bản chiếm Hong Kong. Tình trạng thiếu lương thực thúc nam sông Thâm Quyế n cù ng các
đẩy nhiều cư dân chạy trốn sang Trung Quốc đại lục. Dân số Hong Kong đảo xung quanh, sau này được gọi là
giảm từ 1,6 triệu năm 1941 xuống còn 650.000 vào cuối Thế chiến II. “Tân giới” (New Territories) đã được
1946 - Anh tái lập chính quyền dân sự. Hàng trăm ngàn cư dân cũ trở cho Vương quốc Anh “thuê” 99 năm
về, dân số Hong Kong tăng thêm trong những năm sau đó với những và trở thành một phần của thuộc địa
người tị nạn chạy trốn khỏi cuộc nội chiến Quốc Cộng ở Trung Quốc. vương miện của Hong Kong.
1950 - Kinh tế Hong Kong hồi sinh dựa trên các ngành kỹ nghệ nhẹ Dưới “ách cai trị của thực dân đế
như kỹ nghệ dệt. quốc”, Hong Kong đã…phát triển,
Thập niên 1960 - Bất mãn xã hội và tranh chấp lao động nổi lên trong trở thành một trong những trung tâm
lực lượng lao động được trả lương thấp. tài chánh và trung tâm thương mại
1967 - Các cuộc bạo loạn lớn nổ ra, nguyên nhân chính yếu là do sự quốc tế hàng đầu của thế giới.
xúi giục của các phần tử Cách mạng Văn hóa Trung cộng. Tính ổn định, an ninh và tính khả
Cuối thập niên 1960 - Điều kiện sống được cải thiện và tình trạng bất đoán của luật pháp Vương quốc Anh
ổn xã hội giảm xuống. đã giúp cho thuộc địa Hong Kong đạt
Thập niên 1970 - Hong Kong trở thành một “con hổ châu Á” - một đến mức phát triển đó.
trong những cường quốc kinh tế của khu vực - với nền kinh tế phát triển Trong thế kỷ 20 đầy biến động
dựa trên các ngành công nghệ kỹ thuật cao. của Trung hoa, Hong Kong là nơi
1982 - Anh và Trung Quốc bắt đầu đàm phán về tương lai của Hong trú ẩn an toàn cho những người bất
Kong. đồng chính kiến, người tị nạn chính
1984 - Anh và Trung Quốc ký Tuyên bố chung về các điều kiện theo trị và các quan chức bị mất quyền
đó Hong Kong sẽ trở lại cai trị Trung Quốc vào năm 1997. lực. Chính sách của Anh cho phép
1989 – Cuộc thảm sát tại Quảng trường Thiên An Môn của Bắc Kinh những người bất đồng chính kiến
dẫn đến những lời kêu gọi đưa ra thêm các biện pháp bảo vệ dân chủ ở
Hong Kong.
1990 - Bắc Kinh chính thức phê chuẩn Luật căn bản của Hong Kong.
Tháng 4 năm 1992 - Chris Patten trở thành thống đốc Hong Kong
cuối cùng của Anh.
Tháng 7 năm 1997 - Hong Kong được trao trả cho Trung cộng. Đổng
Kiến Hoa, cựu trùm vận tải đường biển, không có kinh nghiệm chính trị,
được Bắc Kinh chọn làm Đặc khu trưởng.
sống ở Hong Kong miễn là họ không
vi phạm luật pháp địa phương hoặc
làm tổn hại đến lợi ích của Anh. Việc
thực thi chính sách này thay đổi tùy
theo những gì các giới chức cấp cao
nghĩ là cấu thành lợi ích của Anh và
tình trạng quan hệ với Trung Quốc.
Nhà sử học Steve Tsang, viện đại
họ c nghiên cứ u SOAS University
of London, đã viết rằng “thật mỉa
mai” rằng mặc dù Hong Kong là biểu
tượng cho sự sỉ nhục của Trung Quốc
bởi Anh, không có một phong trào
đòi trở về với Trung Quốc lớn nào
được bắt đầu bởi các cư dân Trung
hoa ở thuộc địa này, mặc dù đã có
nhiều cuộc nổi dậy của chủ nghĩa dân
tộc Trung hoa. Ông giải thích: Đầu
thế kỷ thứ 20, giới lớp lao động người
Hoa đã ở Hong Kong có nghiêng ít
nhiều với những lời kêu gọi của Cộng
sản và chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc.
Nhưng đến giữa thế kỷ, những nỗ lực
của chính phủ Hong Kong nhằm duy
trì sự ổn định và trật tự tốt giúp cải
thiện điều kiện sống của mọi người,
và... sự khởi đầu của một bản sắc
Hong Kong, đã thay đổi thái độ của
người Hoa ở địa phương. Họ ủng hộ
chế độ thuộc địa của Anh.”
Nhưng rồ i thế giớ i thay đổ i, và
Trung cộng ngày càng trở thành một
quốc gia quan trọng đồng thời cũng
cương quyết hơn trong việc đòi lại
lãnh thổ của họ.
Khi Claude MacDonald, đại diện
của Anh ký Công ước Bắc Kinh lần
thứ hai chọn thời hạn “thuê 99 năm”,
ông đã nghĩ rằng “để cho xong việc”,
for convenience. Theo ông, 99 năm
tức là một cách nói thay cho… vĩnh
viễn.
Ngày 19 tháng 12 năm 1984, Cộng
hòa Nhân dân Trung Hoa và Vương
quốc Anh ký “Tuyên bố chung
Trung-Anh”, xác nhận việc chuyển
chủ quyền Hong Kong sang Trung
Quốc năm 1997.
Sau khi Anh chiến thắng ở
Falklands, Thủ tướng Margaret
Thatcher, người ký bản tuyên bố, đã
bị hỏi “Tại sao chúng ta phải trả lại?”

Trướ c đó , hôm 9 thá ng 6, hà ng ngà n. Phí a ngườ i biể u tì nh khẳ ng

trăm ngàn người cũng đã bày tỏ ý
kiến bằng biểu tình ôn hòa để chống
dự luật dẫn độ. Câu trả lời của bà Đặc
khu trưởng là từ chối rút dự luật.
Theo chí nh quyề n Hong Kong,
con số người xuống đường hôm 12
tháng 6 khoảng trên dưới hai ba trăm
định có hơn một triệu người. Giới
thông tấn có vể nghiêng về con số
trên dưới một triệu. (Tổng thống Hoa
Kỳ, người thích những con số khổng
lồ cũng xác nhận con số nầy. Ông
Trump nói với các phóng viên trong
Phòng Bầu dục: “Ngày hôm nay tôi Cảnh sát và người xuống đường đụng độ hôm 12 tháng 6

52 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 53

 CHUYỆN MỖI TUẦN
Toronto thoibao.com
Người biểu tình phản ứng sau khi cảnh sát bắn hơi cay
Câu trả lời là bà phải trả lại thôi.
Trung Quốc không phải là Argentina,
Đặng Tiểu Bình không phải là
Leopoldo Galtieri. Bắc Kinh sẽ
không ngần ngại đổ Quân Giải phóng
Nhân dân vào Hong Kong nếu cần.
NHẤT QUỐC, LƯỠNG CHẾ
Sau, một làn sóng di cư từ Hong
Kong nổ ra. Việc bàn giao Hong
Kong trả lại cho Trung Quốc diễn ra
vào ngày 1 tháng 7 năm 1997, màn
trao trả này được coi là dấu chấm hết
của lịch sử Đế quốc Anh.
Tuyên bố Tuyên bố chung Hoa –
Anh đã làm bùng lên một đợt người
di cư của người Hong Kong. Chính
phủ Anh đã khẳ ng đị nh công dân
Hong Kong sẽ không được cấp quốc
tịch Anh với lý do họ cư trú tại thuộc
địa của Anh. Theo kết quả của các
bảng câu hỏi của Đại học Trung Quốc
Tại Hong Kong, hơn 65% cư dân
thường trú ở Hong Kong muốn di cư
sang các quốc gia khác.
Các ước tính có cơ sở ghi nhận, số
người di cư trong khoảng từ 250.000
đến một triệu người, các năm có số
người cao nhất là từ 1988 đến 1994,
mỗi năm khoảng 55.000 người. Năm
2011 là đỉnh điểm
Theo hệ thống “One country, two
systems” (nhất quốc lưỡng thể) mà
Vương quốc Anh và Cộng hòa Nhân
dân Trung Hoa, đã thống nhất, thể
chế xã hội chủ nghĩa của Cộng hòa
Nhân dân Trung Hoa sẽ không được
thực hiện tại Đặc khu hành chính
Hong Kong (HKSAR). Thể chế tư
bản trước đây của Hong Kong và lối
sống của thể chế này sẽ không thay
đổi trong 50 năm. Tuyên bố chung
quy định rằng các chính sách cơ bản
này sẽ được quy định trong Luật Căn
bản Hong Kong.
Theo luật này, người Hong Kong
cũng được đảm bảo các quyền tự
do báo chí, ngôn luậ n, hội họp và
tôn giáo, nhưng trên thực tế, Bắc
Kinh đã trở nên ít khoan dung hơn
54 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
Photo: Dale de la Rey | AFP | Getty Images
với những lời chỉ trích. Hong Kong
được phép củng cố các mối quan
hệ đối ngoại ở một số khu vực nhất
định, bao gồm thương mại, thông tin
liên lạc, du lịch và văn hóa, nhưng
Bắc Kinh nắ m quyề n kiểm soát
ngoại giao và quốc phòng.
Nhà văn Ma Jian, tá c giả quyể n
China Dream and Bejing Coma, viết
về ngày đó: “Chúng tôi đã thấy rằng
Đảng Cộng sản Trung Quốc không
bao giờ giữ bất kỳ lời hứa nào của
họ để tôn trọng tự do và nhân quyền,
và chúng tôi sợ rằng trước năm 2047,
Trung Quốc và Hong Kong sẽ trở
thành một quốc gia, một hệ thống.
Vào ngày trao trả, khi đội quân giải
Bạn có biết
Năm 2017 Hong Kong được xếp
hạng thứ bảy trong số các quốc gia
trên thế giới theo Chỉ số phát triển
con người (0,933), cao hơn Canada
(thứ 12); Hoa Kỳ (13) và Vương quốc
Anh (14).
phóng nhân dân diễn hành qua biên
giới, chúng tôi đi bộ trên đường phố
đánh trống và ném tiền vàng mã lên
trời, thực hiện nghi thức đưa tang nền
độc lập của Hong Kong.”
CHỈ MỚI 22 NĂM
Theo chính quyền Hong Kong, con
số người xuống đường hôm 12 tháng
6 khoảng trên dưới hai ba trăm ngàn.
Phía người biểu tình khẳng định có
hơn một triệu người. Giới thông tấn
có vể nghiêng về con số trên dưới
một triệu.
Thông tấn CNN cho hay có khoảng
5 ngàn cảnh sát chống bạo động đã
đượ c huy độ ng để dẹ p ngườ i biể u
tình - đa số là ngưởi trẻ trong độ tuổi
sinh viên.
Đến trưa, bạo lực diễn ra khi cảnh
sá t cố gắ ng đầ y số ngườ i xuố ng
đường chiếm đóng ra khỏi con đường
chính.
Cảnh sát trưởng Hong Kong tuyên
bố cuộ c xuố ng đườ ng đượ c coi là
“bạo loạn” và ra lệnh cho thuộc cấp
bắ n đạ n cao su, xị t bộ t ớ t và né m
lựu đạn cay vào đám đông. Người
xuống đường được thấy đội mũ bảo
vệ, mang kính che mắt và gỡ gạch đá
trên đường để chống trả.
Người ta thấy xe cứu thương đổ về
phía đường Harcourt, địa điểm chính
của cuộc biểu tình, và có các báo cáo
về những người bị đưa ra khỏi hiện
trường trên cáng.
Có ít nhất 79 người bị thương, hai
ngườ i bị thương nặ ng. Mộ t thanh
niên ngã xuống khi đang bung một
biểu ngữ vải và thiệt mạng sau đó.
Cùng ngày, Đặc khu trưởng Lâm
lên tiếng trong một thông điệp thu
hì nh trướ c, “lên á n” cuộ c xuố ng
đườ ng. “Đây không còn là những
cuộc biểu tình ôn hòa. Chúng là
những cuộc bạo loạn có kế hoạch và
có chủ đích.” Bà Lâm nói thêm, “Họ
đã thực hiện những hành động nguy
hiểm chết người, chẳng hạn như đốt
lửa, sử dụng gậy kim loại sắc nhọn
và ném gạch đá tấn công cảnh sát.”
Trong lú c đó , các nhà lập pháp
ủng hộ dân chủ của Hong Kong, bà
Claudia Mo và ông Roy Kwong đã
tổ chức một cuộc họp báo vào lúc
sớm để bày tỏ sự đoàn kết với người
biểu tình và kêu gọi Đặc khu trưởng
Carrie Lam từ chức.
Roy Kwong nói tại buổi họp báo:
“Carrie Lam, bà điên rồi ư? Bây giờ
bà đang coi người Hong Kong là kẻ
thù của mình. Rõ ràng và giản dị là
bà đang tuyên chiến với thế hệ của
chúng tôi... Bà nói rằng nếu ý kiến
của dòng chính cho rằng bà không
phù hợp để làm Đặc khu trưởng, bà
sẽ từ chức. Hãy thực hiện lời hứa khi
bà ứng cử đi.”
BIỂN NGƯỜI
Mặ c dầ u mộ t ngà y trướ c đó , bà
Carrie Lâm đã công bố rút lại dự luật,
cuộc biểu tình của dân chúng ngày 16
tháng 6 vẫn diễn ra. Theo Nghị viên
Claudia Mo, số người xuống đường
hôm Chủ nhật đã tăng gấp đôi con số
hôm 12, có nghĩa là gần 2 triệu người
đã đổ ra đường..
Cuộc xuống đường diễn ra rất ôn
hò a, trậ t tự . Họ cho rằ ng bà Lâm
chỉ hoãn binh trước áp lực của dân
chúng, và lại sẽ tìm cách để thông
qua dự luật. Họ cũng yêu cầu bà Lâm
từ chức vì đã bôi nhọ người biểu tình,
cáo buộc họ đã bạo loạn có tổ chức.
Tình hình hôm Chủ nhật hoàn toàn
khác với những gì đã diễn ra tuần
trước. Cảnh sát chỉ hiện diện rất ít, gần
như vô hình và đám đông tuần hành
thoải mái, hầu như không ai trong số
họ đeo khăn che mặt hoặc mũ bảo hộ
và các trang bị an toàn khác.
Bản đồ khu vực xuống đường biểu tình
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 55

 CHUYỆN MỖI TUẦN
Toronto thoibao.com
Thay vì được xoa dịu bởi việc hoãn
dự luật dẫn độ, những người biểu tình
dường như hăng hái hơn. Họ đòi hỏi
phải loại bỏ hoàn toàn dự luật và Đặc
khu trưởng Hong Kong Carrie Lam
phải từ chức.
Cho đến khi màn đềm buông xuống
nhữ ng tiế ng hô “Lam từ chức” và
“rút lại dự luật” vẫn vang vọng trên
biển người biểu tình ôn hòa.
Nhiều người trong số những người
biểu tình cũng phẫn nộ vì sự tàn bạo
của cảnh sát trong cuộc biểu tình hôm
thứ Tư, mà Lam mô tả là một cuộc
bạo loạn.
Cho đến tận khuya, trong khu vực
Admiralty, hàng ngàn người vẫn tiếp
tục đổ xuống các đường phố chính, cất
cao tiếng hát và tiếng hô khẩu hiệu.
Vài giờ sau khi các cuộc biểu tình
bắt đầu, phát ngôn nhân chính phủ
đưa ra một tuyên bố, nói rằng bà Lam
đã thừa nhận các “thiếu sót” trong
công việc của chính phủ đã dẫn đến
“những tranh cãi và tranh chấp đáng
kể trong xã hội, gây ra sự thất vọng
và đau buồn trong nhân dân.”
Tuyên bố mở đầu bằng những lời
ve vuốt: “Trong hai ngày Chủ nhật
vừa qua, một số lượng lớn người dân
đã bày tỏ quan điểm của họ trong các
cuộc tuần hành công cộng. Chính phủ
hiểu rằng những quan điểm này đã
được đưa ra từ tình yêu và sự chăm
lo cho Hong Kong.
Đặc khu trưởng đã rõ ràng nghe
đượ c cá c quan điểm thể hiện một
cách ôn hòa và hợp lý. Bà thừa nhận
rằng điều này thể hiện tinh thần của
Hong Kong như một xã hội văn
minh, tự do, cởi mở và đa nguyên,
coi trọng sự tôn trọng lẫn nhau, hài
hòa và đa dạng. Chính phủ cũng tôn
trọng và trân trọng những giá trị cốt
lõi này của Hong Kong…”
Và kết thúc bằng lời xin lỗi: “Đặc
khu trưởng xin lỗi người dân Hong
Kong về điều này và cam kết sẽ có
56 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
Biểu ngữ lớn có hình quỷ Tập Tận Bình và Lâm Trịnh Nguyệt Nga
thái độ chân thành và khiêm tốn nhất
để chấp nhận những lời chỉ trích và
thự c hiệ n cá c cải thiện trong việ c
phục vụ công chúng.”
CÒN HAI MƯƠI BA NĂM NỮA
Tổ chức nghiên cứu chính sách uy
tín The Council on Foreign Relations
(CFR) nhậ n đị nh rằ ng hiệ n chưa
rõ kế hoạch của Trung Quốc đối
với Hong Kong sau năm 2047 sẽ
là gì . Nhưng hiện tại, theo CFR,
Bắc Kinh muốn duy trì sự toàn vẹn
lãnh thổ và do đó xem tất cả các
cuộc biểu tình và tiếng nói chính
trị dân chủ có thể là những thách
thức cho quyền lực của đảng. Bắc
Kinh nhận thấy đòi hỏi dân chủ của
Hong Kong là đặc biệt đáng ngại vì
sự nổi tiếng quốc tế của thành phố
này và bất kỳ thỏa hiệp về cải cách
chính trị nào cũng có thể đặt ra tiền
lệ nguy hiểm cho các khu vực khác,
bao gồm Tây Tạng, Tân Cương, Nội
Mông, Ma Cao và Đài Loan.
Trong những năm gần đây, Bắc
Kinh đã lớn tiếng (và nặng lời) hơn.
Trong chuyến đi Hong Kong năm
2017 để kỷ niệm 20 năm ngày bàn
giao của Anh, Chủ tịch Tập Cận
Bình đã cảnh cáo rằng bất kỳ nỗ lực
nào nhằm gây nguy hiểm cho chủ
quyền và an ninh của Trung Quốc
hay thách thức quyền lực Bắc Kinh
sẽ vượt qua lằn ranh đỏ.
Cùng năm đó, Bắc Kinh công bố
dự án Vịnh Lớn (Greater Bay Area),
một kế hoạch đầy tham vọng để hợp
nhất Hong Kong và các thành phố
ở tỉnh Quảng Đông lân cận thành
một khu vực gắn kết hơn, một khu
vực có thể cạnh tranh với các khu
vực Vịnh San Francisco hoặc Vịnh
Tokyo và thúc đẩy sự đổi mới và
phát triển trong tương lai. Trong
Sáng kiến Vành đai và Con đường
Trung Quốc, Khu vực Vịnh Lớn sẽ
tạo thành một dân số hơn bảy mươi
triệu người và nền kinh tế 1,5 ngàn
tỷ đô la.
Trung Cộ ng đã tiế n hà nh nối kế t
Hong Kong với đại lục nhiề u hơn
bằng việc mở một nhà ga đường
sắt cao tốc và một cây cầu dà i ba
mươi sáu cây số nối Hong Kong
và Ma Cao với thành phố Chu Hải
trong đấ t liề n. Một số nhà phê
bình cho rằng những nỗ lực này
có thể làm giảm vị thế đặc biệt
của Hong Kong.
P h i l i p p e l e C o r r e c ủ a Vi ệ n
The Carnegie Endowment for
International Peace viết, “Nối kết”
có thể là một trong những từ khóa
của diễn ngôn Trung Quốc, nhưng
tất cả các cơ sở hạ tầng được xây
dựng trong vài năm qua ở các thành
phố lân cận chỉ để hò a trộ n Hong
Kong sâu hơn vào một nền kinh tế
Khẩu hiệu chống luật dẫn độ: “Phản Tống Trung”, người Hoa nói “tống trung” (dẫn độ
về Trung quốc) và “tống chung” (tiễn về cõi chết) nghe như nhau
rộng lớn, nơi thành phố này không
còn là trung tâm nữa.”
Nhữ ng cuộ c biể u tì nh trong hai
tuần qua, và cả những cuộc xuống
đường thời cuộc Cách mạng Dù năm
2014, có đông đảo, có tập hợp được
hàng triệu người, và có đạt được một
vài kết quả nhất định – như sự xuống
nướ c củ a bà Lâm lầ n nà y. Nhưng
mục tiêu sau cùng, và ước vọng của
những người Hong Kong đã lớn lên
trong tự do, hưởng ít nhiều dân chủ
sẽ không đến.
Chỉ còn hơn hai mươi năm nữa.
Trong cuộc xuống đường hôm 12
tháng 6, cô Suki Ma, một viên chức
kiểm tra xây dựng 27 tuổi, nói với
cá c phó ng viên phương Tây rằ ng
cô không ngạc nhiên với việc cảnh
sát sử dụng vũ lực, mặc dù cô khá
tức giận.
Ma cho biết cô sẽ tiếp tục chiến đấu
cho đến cuối cùng, vì cô tin rằng đây
sẽ là cuộc phản kháng cuối cùng của
Hong Kong.
“Chính phủ Trung Quốc muốn
tước đoạt tự do của chúng tôi,” cô
nói. “Chúng tôi có tự do khi chúng
tôi ra đời. Sau năm 1997 (khi Hong
Kong được người Anh trao trả lại cho
Trung Quốc), từng mẩu, từng mẩu (tự
do) đã bị lấy đi khỏi chúng tôi.”
Cô không tin rằng cuộc biểu tình
cuối cùng sẽ thay đổi bất cứ điều gì,
nhưng dù sao cô vẫn có mặt, dự phần.
Đề cập đến việc Hong Kong sẽ
hoà n toà n trở thành một phần của
Trung Quốc trong vài thập niên tới,
cô Ma nói, “Chúng tôi không thể thay
đổi kết thúc cuối cùng. Nó vẫn sẽ
như vậy.”
ĐỖ QUÂN (tổng hợp)
Bà Carrie Lâm nhận thua
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 57

 THƯ CỦA TIẾN
Toronto thoibao.com

SỨC MẠNH & SỨC KHỎE

của một thiên triều
TƯỞNG NĂNG TIẾN

T
ôi chưa đến Úc Châu lần nào, và “chuyến thăm bí mật”. của mình về chuyện này trên Twitter: đật viết thêm:
cũng chưa bao giờ thoáng có ý Tờ Seven News cho rằng đây là “Điều này thực sự có vấn đề…” “China was rocked by a scandal
định lai vãng đến một chốn xa một “chuyến thăm bất ngờ”. Có “vấn đề” khỉ khô gì đâu, cha involving tainted baby formula in
xôi (tuốt luốt dưới tận dưới Nam Bán Truyền thông và nhiều người dân nội? Sao mà đa nghi dữ vậy? Chỉ vài 2008, when testing showed that
Cầu) như vậy. Ngoài việc ngại đặt Úc cho rằng chuyến thăm của 3 tàu bữa sau, tờ Washington Examiner a toxic chemical was being used in
chân đến nơi xa lạ, tôi còn cảm thấy chiến Mỹ là một cách thể hiện sức – số phát hành ngày 8 tháng 6 năm milk powder that resulted in the death
không mấy thoải mái gì cho lắm khi mạnh đang gia tăng của Trung Quốc. 2019 – cho hay: “Chinese warships of six children and illness for 300,000
tiếp xúc với những người khó tính Ông Rory Medcalf – người đứng đầu collect baby formula in Australia.” more, including more than 50,000
và hay nghi ngại. Chung đụng với trường An ninh Quốc gia tại đại học Nói gọn lỏn thế thôi sợ dân Úc chưa babies who required hospitalization…
họ chắc phiền, phiền chắc, và e rằng quốc gia Úc thể hiện sự không hài lòng tin nên bỉnh bút Joel Gehrke phải lật Baby formula made in Australia,
phiền lắm.
Coi: hồi đầu tháng 6 năm nay, có
vài chiếc Tầu Trung Quốc ghé qua
Sydney nghỉ chơi vài bữa. Chuyện
nhỏ (cỡ con thỏ) vậy thôi mà cả nước
Úc rẫy nẩy lê đành đạch, lao nhao lên
phản đối um xùm, theo như tường
thuật của Việt Nam Thời Luận:
Nhật báo Sydney Morning
Herald cho rằng chính phủ Úc đã
đánh giá hời hợt chuyến thăm của 3
tàu chiến Trung Quốc.
Tờ Daily Mail gọi đó là một

58 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 59

 THƯ CỦA TIẾN
Toronto thoibao.com
the US and Europe has been highly là gẫy làm đôi ngay tức khắc! Té ra Cả Samsung lẫ n Apple, xem ra, kiến trúc mới (bất khả thi trong
sought in China for the past decade.” kỹ nghệ sắt thép cũng không phải là đều yếu cơ thấy rõ. Bị Huawei cạnh vòng chỉ vài năm), sau khi có kiến
Cả nước Úc (liền) thở phào nhẹ thế mạnh của Trung Hoa. tranh là rụng tới tấp như sung. Hèn trúc mới rồi thì sẽ sản xuất con chip
nhõm. Té rứa sao? Tội quá hè! Ai Sau này, qua truyền thông và báo chi mà Chủ Tị ch Nướ c kiêm Chủ mới (Dòng chip Kirin hiện tại phải
mà dè sữa bột Trung Hoa “độc” dữ chí , thiên hạ mớ i biế t (hoá ra) là Tịch Đảng Tập Cận Bình ăn nói vô hủy bỏ), sau khi có được con chip
vậy cà. Uống vô khiến “6 em bé chết người Tầu có năng khiếu đặc biệt cùng mạnh miệng: (“Trung Quốc sẽ mới thì mới bắt đầu nghĩ đến việc
liền, 300,000 mắc bệnh, hơn 50,000 trong nhữ ng ngà nh công nghệ kỹ đứng hiên ngang ở phương Đông. viết một hệ điều hành mới, rồi sau
phải nhập viện” cấp kỳ. Hèn chi mà thuậ t điệ n tử . Họ qua mặ t đố i thủ China would stand tall and strong in đó bắt đầu cúng vái và cầu nguyện
thủy thủ của đất nước này hễ có dịp vù vù , dẫ n đầ u thế giớ i mộ t cá ch the East”) khiến cả nước “vỡ oà” vì các nhà phát triển viết ứng dụng
xuất dương là thế nào cũng (“tranh vô cùng ngoạn mục trong Thời Đại vui sướng. cho hệ điều hành mới của mình ...
thủ”) ghé qua đâu đó, tìm mua mỗi Thông Tin: Niềm vui, cũng như ngày vui – tiếc Tóm lại, nếu ví cái điện thoại như
người vài chục thùng sữa để về bán - Huawei Again Overtakes Apple thay – thường ngắn. Huawei đang sống một ổ bánh mì thịt thì chiếc xe bánh
lại, kiếm thêm chút cháo! as Global Smartphone Market hùng, sống mạnh, sống dũng mãnh mì thịt hiệu Huawei từ nay sẽ phải
Theo đúng “truyền thống XHCN” - H u aw ei beats S ams un g to (bỗng) trở nên yếu xìu, y như cái bánh tự pha nước tương, tự làm pate, đồ
nên Trung Quốc không chuyên chú become top smartphone vendor xe cán trúng đinh mười phân vậy! chua, thịt jambon, mở nhà máy làm
lắm trong việc làm sữa với đường - Huawei will be World’s Number Sự cố này được FB Khách Huyền bột mì, mở lò nướng bánh mì và phải
vì ở xứ sở này – cách đây chưa lâu One smartphone manufacturer by Đao diễn giải và ví von một cách rất tự trồng lấy hành, ngò, ớt để tiếp tục
– đường với sữa vẫn còn là hai món 2020 dung dị nhưng thấu đáo: có được một ổ bánh mì thịt mà người
hà ng cao cấ p (chỉ bá n cho cá n bộ - Huawei aiming to be biggest Để tiếp tục sản xuất và bán điện tiêu dùng chấp nhận.
cấp cao) vào dịp lễ tết hay vào ngày smartphone brand by 2020 thoại, Huawei phải tự tạo nên một Nói cách khác là Trung Hoa chỉ
sinh nhật của lãnh tụ thôi. Dân Trung
Hoa chỉ chuyên về kỹ nghệ nặng, sản
xuất sắt thép mới là sở trường của họ,
công luận vẫn thường tin như ṿây.
Huyề n thoạ i nà y cũ ng mớ i tan
biến cách đây chưa lâu, như tường
thuật của South China Morning Post,
đọc được vào hôm 26 tháng 11 năm
2017: “Chinese would-be robber’s
knife snaps in two after woman he
targeted grabs hold of blade.” Má ơi!
Dao kiếm gì mà kỳ chục vậy, Trời?
Dùng để đi ăn trộm mà gặp con mẹ
chủ nhà thứ dữ, nó quơ tay một cái Ảnh: Dailymail

60 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 61

 THƯ CỦA TIẾN
Toronto thoibao.com
“chuyên trị” phần cứng hay phần vỏ
thôi, đúng không?
Cũ ng không luôn! Cứ nhì n và o
Hàng Không Mẫu Hạm Liêu Ninh,
niề m hã nh diệ n vô biên củ a Hả i
Quân Trung Quốc, là khắc biết rằng
đấ t nướ c nà y vỏ ruộ t gì cũ ng đề u
phải đi mượn hay đi mua ráo trọi:
Tiền thân của tàu sân bay Liêu
Ninh Trung Quốc là khu trục hạm
chở trực thăng Varyag được Liên Xô
khởi công chế tạo từ năm 1985, sau
khi Liên Xô sụp đổ nó thuộc sở hữu
của Ukraine. Do thiếu kinh phí, dự
án đã bị đình chỉ và bỏ mặc từ năm
1992 - 1998...
Khi mới kéo về ... (nó) trông như
đống sắt vụn. Toàn bộ phần thân
dưới ngập trong nước của con tàu
bị đóng hà, rong rêu bao phủ, phần
62 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
thân trên hoen rỉ trông như một con
tàu đắm vừa được trục vớt.
Sau quá trình đánh hà, cạo rỉ, tẩy
rửa và làm sạch, trông con tàu đã
bớt tồi tệ hơn nhưng trên thân vẫn
còn những vết rỉ sét, mặt dưới mũi
tàu vẫn còn phù hiệu của hải quân
Liên Xô.
Sau khi làm sạch thân tàu, người
Trung Quốc đã lắp đặt giàn giáo,
chia ô trên thân tàu để tu sửa, gia cố
và cải tạo phần khung thân tàu. Sau
đó, tiến hành sơn sửa để trông ra
dáng một con tàu sân bay …
Hèn chi mà tin tức liên quan đến
cá i chiế n hạ m nà y tuy rấ t rôm rả
nhưng hoà n toà n không đượ c “hồ
hởi” hay “phấn khởi” gì cho lắm:
- Tàu sân bay Liêu Ninh gặp sự cố
làm thủy thủ chạy tán loạn
- Hai phi công Trung Quốc tử nạn
trên tàu sân bay Liêu Ninh
- Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung
Quốc bị chê ‘khiếm khuyết bẩm sinh’
- Nga, Mỹ chê tàu sân bay Liêu
Ninh của Trung Quốc
- Trong mắt các nhà quân sự Mỹ,
tàu sân bay Liêu Ninh của TQ chỉ là
món “đồ đồng nát” không hơn không
kém.
-Nhật Bản tuyên bố chỉ cần 30 phút
để đánh chìm tàu sân bay Liêu Ninh
Thế là thế nào?
Sữa bột Trung Hoa làm ra con nít
uống vô là lăn ra chết tốt. Dao rựa
của xứ sở này hễ đụng tới là gẫy làm
đôi. Điện thoại chỉ có cái vỏ là dùng
tốt. Còn Hàng Không Mẫu Hạm lại
phải mua cái khung cũ của thiên hạ
về sài.
Ảnh: dailysignal
Vậ y đâu là sả n phẩ m made in
China? Câu trả lời có thể tìm thấy
trong những tiệm tạp hóa (99 Cents
Stores) có mặt ở khắp mọi nơi trên
thế giới. Hàng hoá ê hề và rẻ rề hà.
Khỏi có đối thủ luôn.
Cá i giá để Trung Quố c có thể
sả n xuấ t ra nhữ ng mó n hà ng tiêu
dù ng vớ i giá rẻ vô đị ch như hiệ n
nay là mồ hôi cù ng nướ c mắ t củ a
rất nhiều triệu tù nhân trong những
trại lao cải, và sự tàn phá hủy hoại
không gian sinh tồn của nguyên cả
một lục địa. Không đâu còn không
khí trong lành để thở, cũng chả nơi
nào còn nước sạch để uống vì mọi
sông suối đều ô nhiễm và chứa đầy
rác rưởi.
Đúng là cách sống không có ngày
mai củ a nhữ ng kẻ đã đế n bướ c
đường cùng, phải bán máu để mưu
sinh! Tuy họ chết chậm nhưng chết
chắc mà chả cần phải có bất cứ cuộc
thương chiến hay chiến tranh nóng
(lạnh) nào ráo trọi, với bất cứ ai. Vậy
mà thiên hạ vẫn có kẻ sợ Tầu, và sợ
lắm lận, sợ tới độ bị nó đá cho hoài
mà cũng không dám “ẳng” lên một
tiếng. Đúng là China-phobia. Bịnh
thiệt!
TƯỞNG NĂNG TIẾN
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 63

 BẠN CÓ BIẾT
Toronto thoibao.com
NGÀY DÂN TỘC BẢN ĐỊA
QUỐC GIA CANADA
N
gày Dân Tộc Bản Địa
Quốc Gia Canada
( C a n a d a ’s N a t i o n a l
Indigenous Peoples
Day), trước đây được gọi là Ngày Thổ
Dân Quốc Gia (National Aboriginal
Day), được tổ chức hàng năm vào
ngày 21 tháng 6 để kỷ niệm di sản
độc đáo, nền văn hóa đa dạng và
thành tựu nổi bật của thổ dân Canada
gồm người Da Đỏ (First Nations),
người Ét ki mô (Inuit) và người lai
hai dòng máu Da Trắng và Da Đỏ
(Métis). Mặc dù các nhóm này có
nhiều điểm tương đồng, nhưng mỗi
nhóm đều có di sản, ngôn ngữ, tập
tục văn hóa và tín ngưỡng tâm linh
riêng biệt.
Ngày Dân Tộc Bản Địa Quốc
Gia Canada có phải là một ngày lễ
không? Đúng. Ngày Dân Tộc Bản
Địa Quốc Gia Canada là một ngày
được Chính quyền Liên bang chính
thức tôn vinh và công nhận, nhưng
chỉ là một ngày lễ nghỉ công cộng ở
Lãnh thổ Yukon và Lãnh thổ Tây Bắc
(Northwest Territories). Ở các tỉnh
bang khác, Ngày Dân Tộc Bản Địa
Quốc Gia thường chỉ được tổ chức
với tính cách tự nguyện không bắt
buộc và trong điều kiện cho phép.
Trình diễn nhảy múa truyền thống,
âm nhạc và lễ hội là một phần của
lễ kỷ niệm trong ngày này. Đây là
dịp để cho các thổ dân bản địa giới
thiệu giá trị, phong tục, ngôn ngữ và
thể hiện văn hóa của họ trên khắp
Canada. Ngược lại, công chúng có cơ
hội gặp gỡ tìm hiểu thêm về thổ dân
và những đóng góp của họ đối với
sự phát triển và tiến bộ của đất nước.
Trên thực tế, dân số người Canada
gốc Trung Hoa còn nhiều hơn dân số
người dân tộc bản địa. Theo thống
kê dân số Canada năm 2016, có tổng
cộng khoảng 1.76 triệu người Canada
64 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
21 THÁNG 6,
gốc Trung Hoa, chiếm tỷ lệ 5% dân
số Canada. Trong khi đó chỉ có
1.673.785 thổ dân ở Canada, tương
đương 4.9% dân số quốc gia. Trong
số này, 977.230 là người Da Đỏ (First
Nations), 587.545 người lai cha Âu
mẹ Da Đỏ (Métis) và 65.025 người
Ét ki mô (Inuit). Tuy thổ dân Canada
hiện diện ở đây từ ngàn đời trước,
nhưng hiện nay, công chúng Canada
nói chung hiểu biết về văn hóa và con
người gốc Trung Hoa hơn. Chúng ta
thường chỉ hiểu biết rất giới hạn về
thổ dân Canada qua các phương tiện
truyền thông chứ ít khi có dịp tiếp
xúc tận mặt.
Ngày Dân Tộc Bản Địa Quốc Gia
Canada được cố ý chọn cho trùng hợp
với ngày hạ chí (summer solstice),
ngày bắt đầu của mùa hè và cũng là
ngày dài nhất trong năm, một ngày
quan trọng về phương diện tâm linh
đối với thổ dân. Điều này càng giúp
cho lễ hội trong ngày này được tổ
chức tưng bừng hơn với những sinh
hoạt ăn uống ngoài trời, tụ họp vui
chơi. Thổ dân làm lễ tắt lửa thiêng,
lễ cắt bánh để tôn vinh Ngày Dân
Tộc Bản Địa.
Ngày lễ này không phải do chính
quyền Canada tự nhiên ban phát mà
là do sự phấn đấu đòi hỏi lâu dài của
các cộng đồng thổ dân. Năm 1982,
Hội Huynh Đệ Da Đỏ Toàn Quốc
(nay là Hội đồng Các Quốc Gia Tiên
Khởi, Assembly of First Nations) lần
đầu tiên đề nghị thành lập Ngày Đoàn
Kết Thổ Dân Toàn Quốc (National
Aboriginal Solidarity Day) như một
ngày được công nhận. Năm 1990,
Quebec là tỉnh bang hoặc lãnh thổ
đầu tiên thành lập ngày 21 tháng 6
như một ngày để tôn vinh văn hóa
bản địa.
Căng thẳng giữa người bản địa và
không bản địa năm 1990 (khi thổ dân
Da Đỏ Mohawk ở Oka gần Montreal
tranh đấu gìn giữ đất thiêng chống lại
một dự án phát triển địa ốc) và năm
1995 (khi thổ dân Da Đỏ Ojibwa ở
Ipperwash biểu tình đòi lại đất và một
người của họ là Dudley George bị
trung sĩ cảnh sát OPP Ken Deane bắn
chết) dẫn đến những lời kêu gọi đổi
mới cho một ngày công nhận quốc
gia. Một cuộc gặp gỡ khoáng đại giữa
các nhà lãnh đạo tinh thần của thổ dân
và không thổ dân do Elijah Harper,
một dân biểu liên bang người Da Đỏ
tổ chức vào năm 1995, đã khuyến
khích chính phủ liên bang thành lập
Ngày Dân Tộc Tiên Khởi Quốc Gia
(National First Peoples Day) như một
ngày của sự thống nhất và sự công
nhận. Ủy ban Hoàng gia về Thổ dân
cũng đề nghị thiết lập một ngày công
nhận quốc gia trong báo cáo được
phát hành vào năm 1996.
Vào ngày 13 tháng 6 năm 1996,
Thống đốc Toàn quyền Roméo
LeBlanc tuyên bố ý định của chính
phủ về việc tổ chức một lễ kỷ niệm
quốc gia hàng năm của người dân
bản địa. Cuối tháng đó, vào ngày 21,
lần đầu tiên trong lịch sử, Canada
đã tổ chức Ngày Thổ Dân Quốc gia
(National Aboriginal Day).
Năm 2009, toàn thể dân biểu Quốc
PHAN HẠNH
Hội Canada đã đồng thuận một cuộc
vận động xem tháng Sáu của năm là
Tháng Lịch Sử Thổ Dân Quốc Gia
(National Aboriginal History Month,
sau đó đổi lại là National Indigenous
History Month để phù hợp và thống
nhất với cách gọi của Cơ Quan Liên
Hiệp Quốc). Chiến dịch nâng cao
nhận thức kéo dài một tháng này là để
đánh giá đúng mức lịch sử và văn hóa
bản địa cũng như các vấn đề đương
đại trong các cộng đồng thổ dân trên
cả nước.
Ngày 21 tháng 6 năm 2017, Thủ
tướng Justin Trudeau đã công bố
kế hoạch đổi tên gọi cũ Ngày Thổ
dân Quốc gia (National Aboriginal
Day) thành tên gọi mới là Ngày
Dân tộc Bản địa Quốc gia (National
Indigenous Peoples Day), phản ánh
sự ưu tiên của thuật ngữ “Indigenous”
được dùng thay vì “Aboriginal” trong
hầu hết các trường hợp trên quốc tế.
Trong suốt chiều dài lịch sử của
Canada kể từ khi người da trắng bắt
đầu đặt chân đến tân lục địa châu
Mỹ, thổ dân bản địa từng gánh chịu
nhiều sự đối xử bất công và ngược
đãi. Những đền bù bằng tiền bạc hay
những lời chính thức xin lỗi chưa đủ
để hàn gắn hết những vết thương hay
thiệt hại.
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 65

 BẠN CÓ BIẾT
Toronto thoibao.com
Vài năm trước, tạp chí Macleans có
đăng một bài viết so sánh tình trạng
bị ngược đãi giữa thổ dân Da Đỏ
Canada và người Mỹ gốc Phi châu,
đưa ra sự khác biệt cho thấy thổ dân
Canada phải chịu đựng số phận tệ bạc
hơn và khổ nhọc hơn hầu hết về mọi
mặt: tỷ lệ thất nghiệp, lợi tức trung
bình, tỷ lệ lợi tức của thổ dân so với
mức trung bình của cả nước, số lượng
người bị giam giữ trong ngục tù, tỷ lệ
giết người, tỷ lệ trẻ sơ sinh chết non,
tuổi thọ trung bình, tỷ lệ bỏ học.
Theo Macleans, nguyên nhân có
thể do đất nước Canada quá rộng lớn,
nhiều cộng đồng thổ dân Canada cư
ngụ ở những nơi quá xa xôi hẻo lánh
cách biệt với thế giới bên ngoài hoặc
sống trong những khu bảo tồn cô lập
thiếu thốn những tiện nghi y tế và
giáo dục và những cơ hội để vươn
lên. Bài viết của Macleans cho đó là
vấn đề phân biệt chủng tộc; thổ dân
Canada bị ruồng rẫy và lãng quên.
Ủy Ban Chân Lý và Hòa Giải
của Canada (Canada’s Truth and
Reconciliation Commission) có công
bố một báo cáo vào cuối năm 2015
và kết luận rằng chính phủ Canada
đã phạm một hình thức “diệt chủng
văn hóa” qua hệ thống cưỡng bức
khoảng 154.000 trẻ em thổ dân vào
học tại các trường nội trú bắt buộc
theo chương trình giáo dục do nhà
nước thực hiện trong thời gian từ
năm 1874 đến 1996. Chúng bị tách
khỏi gia đình, văn hóa và bản sắc
thổ dân của chúng, bị lạm dụng thể
xác và tình dục. Ước tính có khoảng
6.000 trẻ em đã chết trong khi tại các
trường này, nhiều những học sinh
khác bị lạm dụng thể xác, tình cảm
hoặc tình dục.
Theo Ủy Ban này nhận xét, chính
sách cưỡng bức giáo dục là một nỗ
lực của chính phủ muốn làm suy yếu
văn hoá bản địa, chẳng khác gì là
66 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
“nạn diệt chủng văn hóa”. Đó là một
vết đen của lịch sử.
Ngày 25-11-2017 tại Happy
Valley-Goose Bay, Thủ tướng Justin
Trudeau cảm động rơi lệ khi thay
mặt cho chính phủ Canada ngõ lời
xin lỗi các học sinh thổ dân tỉnh bang
Newfoundland và Labrador đã từng
bị cưỡng bức rời xa gia đình để theo
học các trường đạo nội trú do lệnh
bắt buộc của chính phủ. Thủ tướng
nói ông xin lỗi tất cả cựu học sinh
thổ dân các bộ tộc Innu, Inuit, và
NunatuKavut ở Newfoundland và
Labrador đã từng bị phân biệt đối xử,
ngược đãi, lạm dụng và bỏ bê tại các
trường nội trú.
Qua nước mắt, ông nói: “Bảo rằng
chúng tôi xin lỗi hôm nay là chưa
đủ. Điều đó không thể bù đắp được
những tổn hại đã xảy ra cho các bạn.
Nó sẽ không trả lại vốn liếng ngôn
ngữ và truyền thống mà các bạn đã
mất. Nó không thể xóa đi sự cô lập
và tổn thương mà các bạn phải gánh
chịu khi bị tách biệt với gia đình,
cộng đồng và văn hoá của các bạn.
Lời xin lỗi quá hạn này sẽ không làm
mất những tác hại nhưng nó là một
dấu hiệu cho thấy chúng tôi là một
chính phủ và là một quốc gia chấp
nhận trách nhiệm về những thất bại
của chúng tôi. Sự đối xử với trẻ em
bản xứ tại các trường nội trú là một
trang đen tối và đáng xấu hổ trong
lịch sử nước ta. Chúng tôi chân thành
xin lỗi các bạn.”
Giờ đây, mỗi năm đến ngày 21
tháng 6, Ngày Dân Tộc Bản Địa
Quốc Gia Canada, mong mọi người
hãy cùng nhau chào đón ngày đánh
dấu mùa hè chính thức bắt đầu, mùa
của sinh hoạt vui chơi ngoài trời để
bù lại cho mùa đông dài lạnh lẽo.
PHAN HẠNH
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 67

 TẠP GHI HUY PHƯƠNG
Toronto thoibao.com
Phận đàn bà!“Đau đớn thay phận đàn bà
L
úc mới cưới nhau, tôi hỏi vợ “ Em muốn
sinh con gái hay con trai?” thì vợ tôi không
ngần ngại, trả lời: “Con trai!” Cô ấy giải
thích không phải vì chuyện “trọng nam, khinh nữ,”
nhưng là sinh con gái, đời con sẽ khổ, thì lòng cha
mẹ cũng không yên!
Hai câu thơ của Nguyễn Du dẫn trên, là một
tiếng thở dài cho cuộc đời, thân phận của người
phụ nữ trong xã hội phong kiến đầy oan trái, bất
công. Ngoài chuyện bất công của xã hội, người phụ
nữ lại mang thêm thiên chức mang nặng đẻ đau,
chịu cảnh sinh nở, “vượt cạn một mình,” (Người ta
đi biển có đôi, tôi nay đi biển mồ côi một mình!)
68 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung!” (Kiều).
rồi vắt bầu sữa nuôi con, cảnh lấy chồng xa, hay
gặp cảnh làm dâu nhà chồng phong kiến, cảnh khổ
trăm bề.
Đàn bà con gái có cái khổ riêng của giống cái,
mỗi tháng ba, bốn ngày. Xã hội ngày xưa quan niệm
những ngày ấy người đàn bà là một thứ dơ bẩn, tội
lỗi không được đi ngang bàn thờ tổ tiên, không được
đến nơi tế lễ, hội hè. Khi sinh nở, “đau như đau đẻ,”
không ai chia xẻ, mà nhiều khi một trăm ngày sau
mới được để cho chồng vào thăm.
Tôi không rõ quan niệm của Tây phương về nam,
nữ ra sao, nhưng rõ ràng theo quan niệm của người
Việt chúng ta, “mười gái không bằng một trai” đã
xô đẩy người đàn bà vào một thế yếu vì vấn đề đối
xử, và quả là làm thân đàn bà khổ thật.
Vì sao chúng ta quan niệm người đàn ông đi xa
cũng chẳng có vấn đề gì, nhưng sao lại có câu “thân
gái dặm trường.” Không nghe nói cảnh khổ đi làm
rể, nhưng lại có cảnh làm dâu! Không nghe ai nói
con trai lấy vợ đường xa, mà chỉ nghe người con
gái than thở:
-“Mẹ ơi đừng gã con xa
Chim kêu vượn hú biết nhà má đâu?”
Đàn ông vô tình với mẹ, không như người đàn bà:
-“Chiều chiều ra đứng ngõ sau,
Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiều!?”
Vậy làm thân con gái có khổ hơn đàn ông không?
Ngày xưa, theo quan niệm của ông bà chúng ta,
con gái đi lấy chồng sẽ là con người ta. Nuôi chúng
lớn, cho ăn học tới nơi, tới chốn rồi chúng cũng theo
chồng, chẳng có đứa nào chăm lo hương khói cho
tổ tiên. Đó cũng là câu nói cửa miệng của mọi gia
đình: “Dâu là con, rể là khách!” Về phía nhà gái, thì
con gái mình khi xuất giá đã trở thành con của gia
đình khác! Còn con trai của mình, lấy vợ thì nó vẫn
là khách nhà vợ, nghĩa là chúng ta không mất con.
Con gái chậm lấy chồng bị thiên hạ gọi là “ế”
coi như món hàng bán chậm. Con gái ly dị về lại
nhà mẹ, bị đời dèm pha là bị chồng bỏ. Sao con trai
chậm lập gia đình không ai chê, và đàn ông phải
chuyện đỗ vỡ gia đình thì được coi là bỏ vợ, chứ ít
người cho là vợ bỏ!
Trong văn chương Việt Nam, nhân vật phụ nữ nào
cũng lâm cảnh khổ. Nàng Kiều bán mình chuộc cha,
15 năm lưu lạc (Biết đâu thân phận con ra thế này!);
người phụ nữ trong Cung Oán Ngâm Khúc (Mảnh
xiêm y lạnh ngắt như đồng;) người đàn bà đợi chờ
chồng đi chinh chiến trong Chinh Phụ Ngâm (Liễu
dương biết thiếp đoạn đường này chăng?)
Rồi nhớ đến thân phận người kỹ nữ của Bạch Cư
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 69

 TẠP GHI HUY PHƯƠNG
Toronto thoibao.com
Dị bên Tàu, cũng là số kiếp đàn bà. (Thuyền không, Ngày nay Quý Bà được may mắn làm người phụ Ở xứ sở mình đàn ông được cả một thói tục xã
đậu bến mặc ai- Quanh thuyền trăng dãi, nước trôi nữ nước Mỹ, đất nước của “Lady First,” đất nước hội, một thứ áp lực gia đình che chở, bao bọc và
lạnh lùng!) mà thân phận người đàn ông được xếp hàng sau loài bênh vực đến cùng, cho nên giờ này đàn bà vẫn
Ngày nay số phận một người thiếu nữ vượt biển chó. Trong xã hội Mỹ, đàn ông lái xe về nhà ngay phải chịu thân phận không may, đôi khi chấp nhận
nguy hiểm, khổ đau hơn hẳn một thanh niên vượt sau khi tan sở là chuyện tất nhiên. Ở Mỹ, người ta cả một cuộc đời héo hon...
biên! Sao số phận thảm khốc, oan khuất trong thời không xem việc ăn nhậu là cần thiết, người chồng Bây giờ được đến Thiên Đường của phụ nữ rồi,
đại này đọa đày người đàn bà Việt Nam đến vậy! thường dùng thời gian cuối tuần để phụ vợ, dạy dỗ chỉ cần nhớ đến ba con số 9-1-1!
Ngày xưa, khi Vương Ông mắc nạn, Thúy Kiều con cái, làm vườn hay dọn dẹp nhà cửa. Đàn ông HUY PHƯƠNG
phải hy sinh, bán mình cho Mã Giám Sinh, lấy số đừng tưởng là có thể làm Trời, hay tệ lắm là gia
tiền 400 lạng bạc để lo lót cho lũ quan nha, sâu mọt trưởng, để có thể bất bình đánh vợ một bạt tai, nếu
để cứu cha. Ngày nay trên xứ sở của chúng ta có chưa muốn bị còng tay vào tù. Xin tìm đọc:
bao nhiêu phụ nữ mang số phận của nàng Kiều như Khi nói đến sự tích Câu Tiễn, người Tàu có câu “SÓNG VỔ VỖ BÈO TRÔI”
thế, rõ ràng là bán xác thân làm gái điếm, làm vợ “Người quân tử mười năm trả thù chưa muộn!” Tạp Ghi Thứ 12 của Huy Phương
nước người hay đi ở đợ cho qua cơn bức bách...Họ Ở Mỹ chúng ta đã thấy có nhiều chuyện đổi đời,
có được gì ở tuổi dậy thì, một mối tình đẹp đẽ, thơ người đàn bà Việt Nam vùng lên trả thù chồng như
Liên lạc: xbnamviet@gmail.com
ngây, một công ăn việc làm hay là một đời sống thế nào, và cả những cô dâu cũng đối dầu với bà (714) 603-7701
ổn định? mẹ chồng ra mặt.
Thậm chí người phụ nữ đi lấy chồng tha phương
còn được nỗi an ủi là có cực khổ, xót xa trăm bề,
thì cũng không như ở Việt Nam, gặp thằng chồng
nát rượu, say sưa về đánh vợ!
Đất nước này được trang trí với một ngày Phụ
Nữ Quốc Tế, có một người đàn bà làm Phó Chủ
tịch Nước, một phụ nữ cầm đầu Quốc Hội, một bà
Bộ Trưởng, và vô số cuộc thi Hoa Khôi, Hoa Hậu
để tôn vinh sắc đẹp, nhưng nhân phẩm và giá trị
của người phụ nữ xuống thấp chưa từng thấy! Con
người trên trái đất, phụ nữ thường hạnh phúc hơn
đàn ông, duy chỉ ở ba nước, trong đó có Việt Nam,
phụ nữ bất hạnh hơn đàn ông. Hai nước còn lại là
Brazil, Nam Phi.
58% phụ nữ Việt Nam cho biết đã từng là nạn
nhân của ít nhất một hình thức bạo lực về thể xác,
tình dục và tinh thần.

70 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 71

 NGƯỜI VIẾT RONG
Toronto thoibao.com
MỘT NỬA CỦA
T
háng sáu. Tháng của người
đồng tính ở Mỹ, ở Canada.
Điều này càng ngày càng trở
nên quen thuộc. Lần này chúng ta nói
đến lịch sử hàng ngàn người đồng
tính bị hành quyết thời Đức Quốc xã,
trong đó ảnh hưởng của Adolf Hitler
ai cũng rõ.
Thảng hoặc những câu chuyện lịch
sử được phơi bày trước ánh sáng,
những gì được biết trước đó bỗng
thay đổi khiến người khác sốc. Hóa
ra lịch sử bị bóp méo. Tài liệu tìm
được rồi công bố, để lại những giai
thoại khiến người đời suy gẫm, nhiều
hơn khả năng chúng trả lại sự trong
sạch cho công luận. Thế mới biết lịch
sử sai lệch, một khi được khôi phục
chẳng thay đổi được gì nhiều bởi
phiên bản đầu tiên (do kẻ thắng cuộc
viết) ăn rễ quá sâu vào lòng người
đương thời.
Và nếu như ai đó nói: Adolf Hitler
là người đồng tính, liệu bạn có lắc
đầu, chau mày? Phản ứng tự nhiên:
72 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
ADOLF HITLER NGUYỄN THƠ SINH
Không thể được. Bởi ông, một giai
thoại, một nhà độc tài khét tiếng với
những câu chuyện không thể phai
nhòa trong lịch sử nhân loại. Vâng.
Làm sao Adolf Hitler có thể đồng
tính. Không. Một trăm lần không.
Một ngàn lần không. Một tỷ lần
không… Ức tỷ cũng không… Không
thể nào chuyện đó xảy ra được.
Không luận tính hư thực và tại sao
mãi đến năm 2011 bí mật này mới
được nhắc đến trong một cuốn sách
có tên Hitler’s Secret: The Double
Life of a Dictator. Trong đó nhiều
chứng cứ cho thấy Adolf Hitler là
người đồng tính. Ít nhất, dựa theo
những chi tiết trong sách, ông là
người từng quan hệ tình cảm với
nhiều đàn ông khác. Và như thế, theo vật chính trị quan trọng chỉ bàn trong Stalin, của Kim Nhật Thành…
định nghĩa, ông là người đồng tính, lúc trà dư tửu hậu. Còn thói quen dị Nhưng nói đến chuyện Adolf Hitler
hoặc ít nhất ông có xu hướng tính dục ứng trước những phạm trù liên hệ đến đồng tính (rất có thể) sẽ khựng lại.
lưỡng phái (bisexual). người đồng tính (khá dễ hiểu) hiếm Hoặc người ta có thể thoải mái thao
Hẳn nhiên với độc giả bận rộn đầu khi được nhắc đến. Tỷ như người ta thao bất tuyệt về Nam Cao, về Tô
óc, mải mê công việc; những giai có thể nói về chuyện hậu cung của Hoài, về Nguyễn Bính trong bối cảnh
thoại thâm cung bí sử của mấy nhân Mao Trạch Đông, của Lenin, Joseph văn học nghệ thuật, nhưng đụng đến
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 73

 NGƯỜI VIẾT RONG
Toronto thoibao.com
“tình trai” của ông hoàng thơ tình
Xuân Diệu họ sẽ lảng tránh; tuồng
như trò chuyện về đời sống tình cảm
luyến ái của ông sẽ automatic dẫn
đến những đánh giá ngộ nhận sai lệch
không cần thiết!
Không khó hiểu. Đồng tính xưa
nay là đề tài kỵ húy. Không ai dám
nói tốt cho nó, cần thiết họ sẽ lảng
tránh, xa lánh, coi nó như một thứ
tai ương đem lại những hiểm họa bất
ưng nào đó. Vâng. Vẫn biết cơm anh
anh ăn, cơm tôi tôi ăn, chuyện phòng
the ân ái riêng tư trái với tự nhiên
tránh được thì cứ tránh.
Cuối cùng là não thức lo lắng ám
ảnh. Một cá nhân chỉ cần không đủ
mạnh mẽ nam nhi đại trượng phu thôi
đã đủ ngại. Nên họ phải khắc phục.
Phải làm điều gì đó thật nhanh để
thoát khỏi tình trạng bất lợi này. Cứ
thế, đàn ông phải mạnh mẽ, phải kiên
cường, phải đào hoa, lắm người tình,
đầy những giai thoại chinh phục,
hoặc chí ít là người đàng hoàng, có
mái ấm gia đình, yên bề gia thất, con
ngoan, vợ đẹp…
Đó là người Việt mình, chuyện đồng
tính rất tế nhị, không nhắc đến không
có nghĩa yêu hoặc ghét. Còn nước
ngoài, đọc báo, xem tin gần đây đời
sống đồng tính thực sự bị chính trị
hóa. Nó không còn là chuyện cơm anh
anh ăn, cơm tôi tôi ăn nữa, mà nó là
74 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
chuyện tranh cãi giữa các trào lưu tư
tưởng. Phe bảo thủ thì ngứa mắt, ghét
nó. Bên cấp tiến thì coi đó là nhân
quyền, là giá trị nhân phẩm và bình
đẳng. Cứ thế, giằng co mãi, song thực
tế mấy ai quan tâm đến đời sống mỗi
ngày của người đồng tính? Hay chỉ là
khư khư quan tâm đến những giá trị tư
tưởng ý thức hệ, cuối cùng trở thành
những đấu đá tư tưởng thay vì tìm giải
pháp thực tiễn giúp các công dân đồng
tính một cách hiệu quả nhất.
Với bạn đọc Việt, cái tên Adolf
Hitler rất nổi tiếng. Người ta nhắc
đến ông như một nhân vật lịch sử
khát máu khét tiếng thời Thế chiến
II. Nay nói về một Adolf Hitler trong
bối cảnh người đồng tính, không biết
thái độ của bạn đọc Việt có “dễ nói
chuyện” hơn không? Hay vẫn là thái
độ an toàn cơm anh anh ăn, cơm tôi
tôi ăn, tảng lờ đi cho yên chuyện,
khỏi rách việc.
Thực ra Adolf Hitler đồng tính,
lưỡng tính, hay quan hệ trai gái bình
thường chẳng ăn nhập đến bao tử,
song nó ảnh hưởng đến lịch sử đàn áp
người đồng tính dưới trướng của ông.
Ít nhất đây là một phần của lịch sử
Thế chiến II. Theo nhà sử học Lothar
Machtan, giảng dạy tại trường Đại
học Bremen University, tác giả cuốn
Hitler’s Secret: The Double Life of a
Dictator được giới am tường Đức
đánh giá cao, giả thiết Adolf Hitler
đồng tính được coi là khá động trời.
Tại sao? Phải chăng tác giả này muốn
nổi tiếng? Hay đơn giản ông muốn thế
giới hiểu rõ hơn về chân dung nhân
vật lịch sử Adolf Hitler và sự đàn áp
người đồng tính. Ít ra hàng ngàn nạn
nhân thiệt mạng chứ đâu ít! Trách
nhiệm của ông là hé lộ đôi chút về
sự thật con người nhà độc tài Adolf
Hitler.
Nhiều bạn đọc sẽ chau mày: Sao
người đồng tính thời đó nhiều đến
thế! Nhưng thôi, ta không bàn về tỷ
lệ người đồng tính trong xã hội (lên
đến 4.5% theo Gallup, 2018). Chỉ bàn
về hiện tượng đồng tính thời đó đã
bị chính trị hóa. Để rồi khi cần thiết,
phục vụ cho các âm mưu tiện nghi,
người ta sẽ gán cho nạn nhân tội danh
homosexuals đáng sợ. Sau đó người
ta có thể danh chính ngôn thuận đưa
họ lên đoạn đầu đài, cụ thể ở đây là
bãi bắn tập thể, là nhà kín xông khói
ngạt (gas chambers) khủng khiếp!
Theo Lothar Machtan, Adolf Hitler
giết người đồng tính với một lý do
rất đơn giản: Tung hỏa mù và đánh
lạc hướng với thế giới về xu hướng
đồng tính của mình. Ông độc ác với
họ nhằm trong sạch hóa tên tuổi bản
thân. Ai cũng biết, trót xơi bả quyền
lực, thân phận tính dục của ông tuyệt
đối không thể tiết lộ. Ông không còn
là ông nữa. Quyền lực đen của Quốc
xã Đức đã lũng đoạn, làm chủ ông.
Vô tình, tưởng là nắm quyền sinh sát
trong tay, ông vẫn không thoát khỏi
hấp lực tàn khốc của cuộc chơi, buộc
phải chối bỏ sự thật để bảo vệ vị trí
kẻ nắm quyền cao nhất trong guồng
máy chính phủ khét tiếng phát-xít.
Từ những dẫn chứng trong sách,
Lothar Machtan cho biết Adolf Hitler
thẳng tay giết một số quan chức cao
cấp để che đậy lý lịch tính dục bản
thân. Ông ta sợ cảnh đêm dài lắm
mộng. Nhân từ với kẻ thù là tàn nhẫn
với bản thân. Với triết lý đó, như bao
nhà độc tài khác, giết người diệt khẩu
chẳng phải chiêu gì mới mẻ, nếu
không nói đó là một trong những kế
sách tàn bạo nhất. Nạn nhân đầu tiên
của Adolf Hitler trong nhóm này có
Ernst Röhm. Chỉ vì biết quá nhiều về
đời tư của Adolf Hitler mà ông này
phải chết. Có lẽ càng nguy hiểm hơn
cho Ernst Röhm vì bản thân ông cũng
là người đồng tính. Nên Adolf Hitler
càng có thêm lý do để diệt trừ ông để
tránh những hiểm họa sau này.
Ngoài ra từ các văn bản cũ, Lothar
Machtan cho thấy năm 1915 Adolf
Hitler từng có bạn trai, lúc đó ông còn
là một anh lính trẻ chưa nổi tiếng. Cụ
thể, một người lính tên Hans Mend
đã ghi trong nhật ký mối quan hệ đó:
At night, Hitler lay with Schmidl, his
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 75

 NGƯỜI VIẾT RONG
Toronto thoibao.com
male whore. Cái tên Schmidl ở đây
thuộc về một tân binh có tên Ernst
Schmidt. Theo nhà sử học Lothar
Machtan mối quan hệ “không dứt ra
được” ấy kéo dài suốt 5 năm!
Trong hồ sơ cá nhân của mình, cấp
trên đã lưỡng lự trong việc phong cấp
cho Hilter chỉ vì những thông tin tình
cảm trái khoáy này. Theo viên luật
sư, đồng thời một học giả tên Erich
Ebermeier lật lại hồ sơ binh nghiệp
của Adolf Hitler cho biết ông bị gạt
khỏi danh sách thăng cấp hạ sĩ quan
(non-commissioned officer) chỉ vì
76 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
các hoạt động đồng tính.
Ngoài ra, hồ sơ cảnh sát Munich
sau Thế chiến I cung cấp một số
thông tin quan trọng: Adolf Hitler
từng chiêu mộ, lôi kéo nhiều thanh
niên nấp dưới danh nghĩa hoạt động
trong tư cách thành viên quốc xã Nâu
(brown “fascist” activist). Ngày đó
màu đỏ biểu tượng cho Cộng sản
còn màu nâu biểu tượng cho Quốc
xã. Hiển nhiên, theo sử gia Lothar
Machtan các thanh niên này không
được chiêu mộ hoàn toàn bởi mục
tiêu xây dựng đội ngũ, song vì lý
do tế nhị kín kẽ khác. Theo đó, một
thanh niên 22 tuổi tên Joseph cho
biết đã trải qua một đêm trắng với
Adolf Hitler. Một thanh niên khác
tên Michael, 18 tuổi, lúc ấy gia cảnh
khó khăn đã chấp nhận về nhà Adolf
Hitler. Một cậu bé khác tên Franz cho
biết Hitler đã gạ gẫm: Cậu có muốn
sống với tôi không (khi tự giới thiệu
mình là Adolf Hitler).
Một vị tướng của Đức, Otto Von
Lossow, ngày đó giữ riêng một số tư
liệu quan trọng (trực thuộc sở cảnh
sát) thuộc diện thâm cung bí sử tính
dục của Adolf Hitler với mục đích
phòng thân, bởi nếu bị Hitler làm
khó ông ta sẽ có bùa hộ mạng chống
đỡ. Số tư liệu này sau đó được Eugen
Dollmann, một bạn thân của lãnh
tụ cao cấp Đảng Quốc xã Heinrich
Himmler đồng thời ông này còn là
thông dịch viên cho Adolf Hitler
công bố, tuy nhiên vì xuất bản tại
Rome nên không mấy ai ở Đức chú
ý đến.
Ngoài ra còn có một nhân vật khác,
Rudolf Hess, một lãnh tụ Đảng Quốc
xã được mọi người biết đến qua biệt
danh “black Emma’, Rudolf Hess
từng sống chung trong một trại giam
với Adlof Hitler nhiều tháng trời tại
nhà tù Landsberg.
Câu hỏi được đặt ra: Tại sao Quốc
xã Đức giết hại nhiều nạn nhân đồng
tính thời đó nhưng Adolf Hitler chẳng
hề can thiệp? Hàng ngàn người thiệt
mạng chứ đâu ít. Theo sử gia Lothar
Machtan, Hitler không hề lên án xu
hướng tính dục đồng tính, tuy nhiên
ông ta cho phép Quốc xã Đức hành
quyết họ chỉ vì ông ta muốn che đậy
chân tướng xu hướng tính dục đồng
tính của mình.
NGUYỄN THƠ SINH
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 77

 GÓC CỦA PHAN
Toronto thoibao.com
Những câu hỏi…
T
ôi thường tự đặt ra cho mình
những câu hỏi, rồi sau đó
đi tìm câu trả lời, là cách tự
học hỏi mà tôi cho là thiết thực nhất.
Như từ nhỏ tôi đã tự đặt ra câu hỏi về
con gà bé xíu trong cái đồng hồ treo
tường. Nó ăn gì, sinh sống ra làm sao,
mà có thể mỗi tiếng đồng hồ, cây kim
phút cứ chỉ đúng số 12 là nó chui đầu
ra khỏi vuông cửa sổ bé xíu trên cái
đồng hồ và cất tiếng gáy?
Cho đến đêm hè khó ngủ vì sợ ma,
tôi lại nghe tiếng con gà bé xíu gáy
từ vuông cửa sổ bé xíu nơi cái đồng
hồ treo tường trong không gian tĩnh
lặng, vì các anh tôi đi chơi khuya
chưa về.
Khi các anh tôi về, chắc đã thấm
mệt nên ngủ khò ngay. Tôi nằm nghe
mưa rơi lộp độp trên mái nhà, rồi
mưa giông gào thét vì anh em tôi ngủ
trên lầu nên rất gần mái nhà. Tiếng
mưa đêm dịu lại sau cơn giông là
tiếng mưa dầm chen chúc với tiếng
ếch nhái, ểnh ương ngoài đồng...
Cảm giác sợ ma đã không còn ám
ảnh tâm trí tôi vì đã có các anh tôi
nằm bên cạnh, chắc là thế nên toàn
tâm tôi tập trung vào tiếng đồng hồ
treo tường lại gáy. Tôi không có khái
niệm là đã thêm một tiếng đồng hồ
nữa trôi qua nên gà lại gáy. Lúc ấy
(không biết sao) tôi lại nghĩ là con gà
này tuy nhỏ, nhưng cũng tới lúc nó
biết đẻ trứng… nên gáy hoài!
Vậy cái trứng của nó chừng bao
lớn, có ăn được không ta? Và, chắc
là ngon lắm!
Tôi ngủ hồi nào không biết, nhưng
sáng hôm sau còn nhớ những ý nghĩ
đêm qua về con gà tí hon trên vách
tường. Tôi đợi cha mẹ, các anh tôi
đều rời nhà cả. Tôi nói với thằng em
tôi, “Tối hôm qua, tao ngủ một mình
trên lầu, sợ lắm, cho tới lúc các anh
đi chơi về mới hết sợ ma. Rồi trời
mưa giông nên tao ngủ không được,
nhưng bớt mưa thì tao nghe được
tiếng con gà trong cái đồng hồ treo
tường đẻ trứng!”
“Thật không?” - Em tôi hỏi.
“Không biết có đúng không? Vì
có lúc tao nghe nó gáy như gà trống,
hồi thì nó cục tác như gà mái. Hay
con gà trống chui đầu ra gáy để báo
giờ, còn con gà mái ở trong, thì tao
không biết! Tao chỉ biết là cái trứng
bé xíu của nó thì ngon lắm, béo hơn
nước cốt dừa…”
Tôi chỉ nói thế với em tôi, nhưng
sau đó tự ra chuồn gà, nhắc cái thang
78 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
tre vào để dựa vách tường, đi lấy cái
búa, để ở góc tường như ai quên đem
cất sau khi dùng… Rồi tôi bỏ đi chơi
với bạn nhỏ trong xóm vì đang nghỉ
hè thì đâu phải đi học.
Chừng đủ thời gian cho nó leo
thang, lắc cái đồng hồ treo tường tới
rơi xuống nền nhà, mở tung hết ra
để kiếm trứng gà bé xíu như trứng
thằn lằn nhưng béo hơn nước cốt dừa,
thì tôi phải có mặt đúng lúc để chia
trứng chớ.
Trên đường từ bờ sông về nhà, bỏ
lỡ buổi đi tìm bình bác chín bói ngoài
sông cũng uổng, nhưng hấp lực của
cái trứng gà bé xíu như trứng thằn lằn
hấp dẫn hơn. Tôi có tính lo xa và chu
đáo từ nhỏ nên tôi nghĩ ngay đến cái
lon thịt hộp ba lát của lính Mỹ - mới
ăn hôm qua. Nay bắc cái lon ấy lên ba
cục gạch thẻ, đổ ít nước luộc trứng,
rồi đốt đèn cầy bên dưới tới nước sôi
là vừa ăn…
Ôi trứng luộc thơm ngon, béo hơn
nước cốt dừa. Nếu được hai trứng thì
chia đôi với thằng em mỗi đứa một
cái. Nhỡ chỉ có một thì sao ta? Đến
phải nói với nó, ăn trứng tí hon thì
người ta ăn vỏ, ngon hơn ăn trứng.
Nó sẽ nhảy dựng lên, “Vậy tao ăn
vỏ… mày là anh tao nên phải nhường
tao!”
Dòng suy tính miên man trong đầu
óc tôi chỉ dừng lại khi về tới nhà - với
hoàn cảnh chưa từng nghĩ tới! Thằng
em tôi đã đập tan tành cái đồng hồ
trên nền nhà. Nó không sợ cây roi
mây, cây chổi lông gà, mà còn khóc
lóc thảm thương với bà vú, “… thằng
Mập tối qua không ngủ. Nó ăn hết
trứng gà tí hon của con rồi!”
Mẹ tôi cũng đi chợ về tới. Bà vú
răng đen oang oác như con con quạ
già, “Tôi mải cho gà ăn, lợn ăn sau
nhà. Tất tần tật là mưu toan của cái
thằng Mập đa mưu túc kế như ông
nhà. Nó bày vẽ ra thang, ra búa cho
thằng bé làm theo ý nó, nhưng nó
không phải đòn vì phá hoại đấy! Bà
liệu mà bắt tội cái thằng Mập ranh
mãnh này, chứ chả phải thằng bé.
Bé thế này thì biết gì mà bày mưu
lập kế…”
Thế là tôi ăn một trận đòn thê thảm.
Mẹ tôi ghét tính ranh ma chứ không
hề nhẹ dạ cả tin bà vú. Dù sao tôi
cũng tung được một nắm cát vào mặt
bà vú để trả thù lúc bà ấy quét sân
sau nhà. Tôi gọi vú ơi cứu con từ trên
cây vú sữa, bà ấy ngửng mặt lên để
lấy chứng cớ đi mách tôi tiếp về tội
cấm trèo cây vú sữa, chứ bà ấy chỉ
cứu thằng em tôi thôi, vì tôi cũng ưa
dộng mấy đứa con bà ấy khi có tranh
chấp đồ chơi, bánh trái…
Tôi cho bà dụi mắt đã đời hôm ấy.
Còn tôi bỏ trốn quanh những nhà
háng xóm tới tối mới về nhà, khi bố
tôi về nhà thì tôi mới về, để ba mặt
một lời, bà dám nói tôi đa mưu túc kế
như ông nhà… thì bà cuốn gói đi cho.
Bà dám bỏ đói quý tử của bố phải
đi xin cơm ăn, xin nước uống ở nhà
hàng xóm thì tội bạ không thể tha.
Bao nhiêu tính toán để cuối cùng bị
bố tôi rút dây thắt lưng bằng da bò,
phết cho tôi thêm một trận chỉ còn có
PHAN
lết chứ hết đi nổi vì cái tội dám hỗn
hào, vô lễ với bà vú.
…
Nhưng tôi vẫn kiên trì đặt ra cho
bản thân nhiều câu hỏi khác để tự đi
tìm câu trả lời. Khi hiểu được một
điều không hiểu bằng cách tự tìm
tòi. Con người có cảm giác khó tả
dù cảm nhận rất rõ ràng về sự hài
lòng. Quá trình tìm tòi đôi khi đưa
ta đến một phát minh không ngờ thì
càng thú vị. Như quê tôi nhiều tôm
cá, nhưng người ta muốn ăn con tôm
thì dường như chỉ có hai cách là nấu
hoặc nướng. Tôi thì chặt trái dừa bị
mới hái trên cây xuống, vạt nắp chứ
không bửa đôi; rồi nhúng vào trái dừa
chừng chục con tôm mới lưới lên từ
sông. Tôm đỏ hồng bởi trong nước
dừa tươi có ga, tôm tươi lại ngọt thêm
ngọt nước dừa, ngậm mà nghe… Thế
là cả lũ trẻ trong xóm bắt chước, đến
người lớn cũng nhậu món tôm nhúng
nước dừa vì khỏi củi lửa gì hết mà
lại ngon; đến mấy chục năm sau mới
thấy món ấy được những công ty du
lịch trong nước quảng cáo trên mạng.
Ôi thôi họ nói quá lời về món ăn đặc
sản Việt nam từ ngàn đời. Thật ra chỉ
là một món dân dã, món quê mùa
thôi.
Rồi tôi nấu cơm bằng ống tre từ
bé, khi đi đồng bắt cua, thì nấu cơm
bằng ống tre ngoài gò mả, ăn với cua
nướng, có chút muối tiêu, muối ớt
càng ngon. Vậy là cả đám bạn nhỏ
trong xóm bắt chước nấu cơm ống
tre. Hồi đốt quá lửa thì cơm hơi vàng,
ăn như cơm gạo sấy của lính, nhưng
ngon hết vì lạ miệng. Về sau, đi rừng
mới biết người dân tộc nấu cơm bằng
ống tre từ khi tôi chưa ra đời. Nhưng
niềm vui tuổi nhỏ vẫn còn đó khi
nghĩ ra được việc khác thường.
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 79

 GÓC CỦA PHAN
Toronto thoibao.com
Những ký ức cứ còn mãi như khi
phải chờ đợi ở phi trường, bệnh
viện… tôi hay tự trách sao bây giờ
mình thiếu kiên nhẫn như hồi nhỏ
chờ đợi lúc hết người lớn trong nhà
đi vắng là một dịp hiếm hoi để hỏi
thăm sức khoẻ cây quạt máy, tại sao
nó quay được, tạo ra gió liên tục mà
không tay người nào có thể quạt liên
tục được như vậy? Một câu hỏi nhỏ
thôi nhưng phải nhiều năm tìm tòi
sách vở trong hoàn cảnh khan hiếm
sách khoa học sau hoà bình. Cuối
cùng tôi cũng tự làm được một cây
quạt máy nhờ chơi với thằng bạn mà
cha nó làm nghề quấn mô-tơ nên tôi
học hỏi bằng thực tế giúp việc vặt
cho cha nó để học nghề.
Tôi thăm hỏi bác tivi thì không
dám vì đó là vật rất mắc tiền khi tôi
còn nhỏ vì cả xóm chỉ vài nhà có tivi
để đêm đêm chòm xóm bu lại xem
truyền hình. Nhưng tôi vẫn tin là
trong tivi có ông tí hon thường đọc
tin tức cho bố tôi nghe. Ông ấy ăn
ngủ trong cái tivi… toàn thân ông ấy
chắc chỉ chừng bằng trái dưa leo, trái
chuối sứ…
Rồi tuổi thơ qua đi theo chiến cuộc
Mậu Thân. Tuổi xa nhà theo vận
nước nổi trôi nay đi làm rừng, mai
đi biển đánh cá, cũng học hỏi được
nhiều, tự trả lời được nhiều câu hỏi
do tự mình đặt ra. Đến tuổi may mắn
80 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
được trở lại trường lớp học hành để
biết văn minh phương tây, văn hoá
phương đông này nọ… thì tuổi bươn
trải với đời cũng liền kề. Hôm đó,
cha con tôi về nhà thăm mẹ, thăm
bà nội. Vợ chồng thằng em sống với
mẹ tôi vì là con út trong nhà. Cô em
dâu tử tế nên ra đầu ngõ mua rổ tôm
tươi mới đánh bắt về cho anh em tôi
nhúng nước dừa, uống bia…
Quà của bác Mập về thăm bà nội
mua cho thằng cháu mới chập chững
biết đi là cái xe cảnh sát chạy bằng
pin. Thằng cháu thích quá, nhưng
thằng con tôi đã bốn tuổi. Nó chau
mày suy nghĩ về mấy cái đèn xanh, “Mẹ coi kìa! Con anh Mập y chang Cha mẹ đã quá vãng từ lâu, đến thằng
đỏ, vàng trên xe cảnh sát làm sao lại như anh Mập hồi nhỏ, xúi con đập em nhỏ cũng qua đời vì bạo bệnh đã
nhấp nháy hấp dẫn vậy? Rồi tiếng còi bể tan tành cái đồng hồ treo tường có vài năm. Sao tôi vẫn thế với trong lòng
hụ của xe từ đâu phát ra…? Nó có ý con gà gáy của bố…” lúc nào cũng là những câu hỏi… Tại
định mở tung cái xe cảnh sát đồ chơi Tôi nhìn di ảnh bố tôi trên bàn thờ, sao người ta chết đi thì những chuyện
đó ra để thoả mãn tò mò! Nhưng chú cũng thấy ông cười cười với thằng về người đã chết ấy lại không được xóa
nó bảo, “Con đừng mở ra, sẽ hư cái con “giống ông nhà…” Chỉ thương bỏ trong ký ức những người còn sống
xe của em. Để cho nó chơi. Chừng bà vú già đã khuất núi khi anh em cho đỡ buồn? Tại sao nghĩ tới bao giờ
nào đèn xe hết nháy, còi xe hết hụ là tôi đủ lớn để biết ơn bà chăm lo cho cũng có cái hứng thú của chinh phục,
hết pin. Đưa cho chú, chú thay pin chúng tôi khi nhỏ mà cha mẹ lại còn nhớ lại thường chỉ là chuyện buồn?
mới cho chơi tiếp… biết chưa!” thường vắng nhà. Và, tại sao khi người ta không muốn
Nó dạ dạ chú nó cho qua chuyện. Không bỗng nhiên ngồi nhớ lại hiểu biết thêm chuyện gì nữa cho nặng
Nhưng sau đó, nó lặng lẽ lấy cái búa chuyện xưa, vì nắng hè trưa nay đã đầu, mệt lòng… thì những câu hỏi cũng
nhựa trong thùng đồ chơi của thằng gay gắt giàn mướp ngoài sân sau nhà cứ bám víu lấy, nhận chìm sự thư thả,
em nó, lặng lẽ giúi vào tay thằng bé, đến rũ lá mướp. Cái nắng chói chang thanh an, vì tìm tòi nào chả lắm công,
hất hàm ra lệnh! xưa có anh em, bạn nhỏ trong xóm để nhiều suy nghĩ…
Thằng em tôi giả bộ như thấy mà bày trò nghịch ngợm. Nay nắng vàng
không thấy để theo dõi câu chuyện… như nghệ ngoài sân, tôi chỉ còn một 2.
rồi phá ra cười to, nói với mẹ tôi, mình ngồi nhớ về ngôi nhà tuổi nhỏ. Và rồi! Tôi cũng mới vừa tìm được
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 81

 GÓC CỦA PHAN
Toronto thoibao.com
câu trả lời cho một câu hỏi đã lâu
trong tôi. Hồi mới qua Mỹ, hôm tôi
vô phòng ăn của hãng để lấy thuốc
uống trong túi đựng thức ăn trưa của
tôi. Vì vào phòng ăn không phải giờ
ăn trưa nên phòng ăn vắng hoe - chỉ
một người bạn cũng là người Việt
nam. Anh ta đang ngồi ăn ngon lành
những món Mỹ trong những khay
đựng thức ăn cỡ lớn. Anh ta mời tôi
ăn. Tôi từ chối vì người đang không
khoẻ, không muốn ăn. Anh ta nói
với tôi, “Không phải thức ăn tôi mua
đâu mà ông ngại. Đây là đồ ăn dư
trên văn phòng, người ta bưng xuống
phòng ăn là cho không. Ai muốn ăn
thì ăn. Ông ăn miếng đi. Ngon lắm!
Không ăn là chút nữa tới giờ giải
lao, tụi Mỹ đen thanh toán hết liền
cho coi! Tôi hên, đi lên văn phòng
có việc nhưng lại gặp được mớ thức
ăn này mới từ trên văn phòng bưng
xuống. Tôi mà biết trước thì đã bỏ
cơm trưa…”
Hình như tôi đã bị sốc với mấy
chữ “đồ ăn dư”. Dĩ nhiên tôi không
dám nói ra suy nghĩ nào hết vì anh
bạn là người sang Mỹ trước tôi nhiều
năm, làm việc ở hãng này đã lâu năm,
lại đang dạy nghề cho mấy anh em
người Việt mới được hãng nhận vô
làm mà tôi là một.
Cảm giác của tôi từ tự ái bị xúc
phạm khi có người mời tôi ăn thức
ăn dư của người khác. Cảm giác ấy
được một ông bạn cũng làm chung
xoa dịu khi tôi kể cho ông nghe. Ông
nói với tôi, chuyện ấy thường thôi. Ở
hãng xưởng nào cũng vậy. Khi trên
khối văn phòng có tiệc, thường là
bữa ăn trưa mà hãng đãi khách khứa
của hãng đến viếng thăm. Xong bữa,
còn bao nhiêu thức ăn còn lại, những
người trên văn phòng họ thường dọn
hết xuống phòng ăn cho ai muốn ăn
thì ăn. Đó là thức ăn thừa, nhưng là
thức ăn mới chứ không phải ăn dư
như anh nói. Bao giờ tôi ăn không hết
phần ăn của tôi, tôi bỏ mứa, rồi nói
anh ăn đi thì mới gọi là thức ăn dư…
Tôi cự. “Anh lẻo lự. Thức ăn dư
với thức ăn thừa cũng là người ta
ăn thừa mứa chứa chán rồi quẳng
xuống phòng ăn này cho đám công
82 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
nhân. Tôi cũng là công nhân, nhưng
sẽ không bao giờ ăn thừa của ai hết.
Tôi không đủ tiền mua thịt cá thì mua
khoai về nhà luộc lên ăn, chứ không
ăn của dư thừa của người khác…”
Những hãng xưởng tôi đã làm qua
trong nhiều năm qua, vẫn diễn ra hình
ảnh cũ là thức ăn dư thừa trên văn
phòng được dọn xuống phòng ăn cho
ai muốn ăn thì ăn. Tôi quen mắt đến
vô cảm nếu là một ai đó không phải
người Việt nhúng tay vào những khay
thức ăn dư thừa; nên tôi càng buồn
thầm trong lòng nếu là cô em, bà chị,
ông anh, thằng bạn người Việt của tôi
tham gia nhiệt tình. Tôi thường trở lại
chỗ làm với câu hỏi cũ từ khi sang
Mỹ, “người mình đâu có ai nghèo,
sao lại có thể ngồi xuống ăn, thậm
chí sau bữa cơm trưa thì múc lấy múc
để để đem về nhà những thức ăn dư
thừa của người khác. Thà là những
bữa cả hãng đi chơi ngoài hồ, ăn thịt
nướng. Khi về còn nhiều thứ không
ăn hết, ai muốn lấy thì lấy… Chuyện
ấy khả dĩ chấp nhận được, khả dĩ thôi
vì phần thức ăn dư thừa ấy nên dành
cho những người dọn dẹp”.
Rồi một hôm, chỉ là bà Mỹ đen
ngồi bắt điện thoại ở cửa ra vào chánh
của hãng. Bà ấy là ai mà lớn tiếng ở
phòng ăn, “Nếu lần sau, những ai
ăn thức ăn dư trên văn phòng mang
xuống mà không dọn bàn, bỏ những
khay không còn gì vào thùng rác thì
bà ấy sẽ không mang xuống nữa…”
Có những đôi mắt nhìn nhau vô
nghĩa, những nụ cười quái gở trên
môi người…
Nhưng bà Mỹ đen lại bưng thức
ăn dư thừa từ văn phòng xuống. Bà
chỉ răn đe người khác khi có thể để
trả thù bà bị sai vặt như con rối trên
khối văn phòng. Bà xuống xưởng nên
cũng cần thị uy cho thiên hạ biết bà là
người trên văn phòng, còn bà làm gì
trên văn phòng thì ai có việc hay lên
văn phòng mới biết!
Rồi hôm qua cuối tuần, giờ nghỉ
giải lao buồi chiều. Tôi với ông bạn
già không hút thuốc nhưng cũng
ra gốc cây bàn chuyện thiên hạ sự
với anh em. Chúng tôi trở vô khi
hết giờ. Vừa đẩy cửa phòng ăn để
mở tiếp cửa xuống xưởng thì chị
Việt nam tôi đang cãi nhau với cô
Mỹ đen nọ về thức ăn thừa từ văn
phòng mang xuống…
Chị phân bua với tôi và ông già,
“Cái con Mỹ đen này nó tưởng nó
là ai mà không cho tui lấy. Tui đâu
có trâu như nó mà mới ăn trưa xong
lại có thể ăn tiếp. Tui ăn không nổi
thì tui đem về nhà tui tui ăn. Nó nói
tui ăn tại chỗ thôi, ăn được bao nhiêu
thì ăn. Còn lại để cho người khác,
chứ không được đem về nhà. Trời
ơi! Đồ ăn trên văn phòng ăn dư, ai
muốn ăn, muốn lấy gì chả được. Nó
có quyền gì?”
Chị không nhận được phản ứng
đồng tình của hai thằng đàn ông
người Việt dửng dưng nên chị sượng
như khoai bị hà… Tôi thì thấy miệng
mình đắng nghét như ăn khoai lang
sùng. Hình ảnh những người chị,
người bạn đồng hương đứng múc
khoai tây nghiền, ít xà lách còn dư
vào hộp ăn trưa đã ăn rồi của mình
để chiều đem về nhà như một nỗi ám
ảnh mà tôi phải chịu đựng trong đời
sống Mỹ của một người di dân từ khi
tôi đến đây.
May sao lần này ông bạn già của
tôi giải thích cho tôi khi cả hai trở lại
chỗ làm. Ông không cù nhầy như ông
bạn trước ở hãng cũ đã phân biệt thức
ăn dư với thức ăn thừa một cách rất
ba mứa. Ông bạn lần này của tôi nói
gọn lại với tôi, “Đó là nghiệp ngã của
mỗi người. Có gì đâu mà anh trầm
ngâm. Anh vui hay anh buồn đều
không thay đổi được nghiệp chướng
của người khác.”
Tôi trả lời, “Cảm ơn ông già khai
minh. Tôi thật là khó chịu cái chuyện
này từ khi sang đây, đi làm hãng tới
nay. Nhưng chưa bao giờ dám lên
tiếng, nên cứ để lòng.”
Ông bạn tôi từ từ minh hoạ cho tôi
khai trí!
“Tôi kể cho anh nghe về người nhà
của tôi chứ không phải chuyện người
ta. Thằng em tôi làm ăn rất thành
công ở Sài gòn. Giấy tờ bảo lãnh của
gia đình nó đã hoàn tất, nhưng vợ
chồng nó cứ bay đi Mỹ như đi chợ
mà chưa chịu đi bảo lãnh vì sợ sang
đây không có cơ hội làm ăn như ở
Sài gòn. Rồi cuối cùng cũng phải đi
vì con cái cần sang bên này để đi đại
học. Sang tới là mua nhà mới, mua
mấy cái xe mới trả dứt một lần. Mua
thêm nhà cũ để cho thuê… Gia đình
thằng em tôi sống sung túc ở Mỹ với
thu nhập từ những cơ sở làm ăn của
nó còn bên Việt nam. Nó cứ tà tà ăn
chơi một thời gian, chờ cơ hội, có
thời cơ thì nó làm ăn bên Mỹ, không
thì cứ sống với thu nhập từ Việt nam
tới con cái ổn định việc ăn học thì cha
mẹ lại về Việt nam để làm ăn.
Rồi cô em dâu tôi sinh buồn chán
vì ở không. Tự dưng đi nhận lời chăm
sóc người già tại nhà cho người ta.
Thế là ngày ngày phải tắm rửa, cho
ăn, nấu ăn, giặt giũ cho một bà cụ.
Dần đến dọn dẹp, giặt giũ cho cả nhà
chủ. Thế mà con cái của bà cụ lại
còn hăm dọa đuổi việc nếu không
chịu ở lại đêm để trông nom bà cụ.
Cô em dâu tôi về thương lượng với
chồng không được vì thằng em tôi
nó đâu chịu cho vợ đi làm ô sin cho
người ta…
Tôi cũng thấy lạ với cô em dâu
từng là chủ cả, về thăm nhà bên Việt
nam chỉ thấy cô ấy chỉ tay năm ngón,
sai khiến người ăn kẻ ở thôi chứ có
đụng đến việc nhà đâu! Nhưng đêm
nằm nghe bà xã tôi giảng giải: Thím
nó trả nợ nghiệp đó ông à! Thím ở
Sài gòn, nhà thím ô sin nhiều tới mức
vô lý… nên khi về già, thím đi làm ô
sin cho người ta, chứ đâu phải thím
cần tiền.
Tôi đâu có ngờ bà xã tôi am hiểu
sâu sắc tới mức đó! Tôi tưởng bà ấy
chỉ đi chùa cho khuây khoả ngày rằm
như anh em mình nhà có không uống
mà thỉnh thoảng kéo nhau ra quán
uống bia cho tốn tiền còn sợ phiền
với cảnh sát.
Thôi thì câu hỏi tại sao phải hốt
nhặt thức ăn thừa ở hãng đem về nhà
ăn mà tôi đã cảm thấy xấu hổ nhiều
năm qua coi như được hoá giải vì
nghiệp chướng của mỗi người, luật
vay trả của tự nhiên trong vũ trụ này.
Có gì đâu mà tự ái dân tộc? Đọc báo
thấy nhiều người giàu có, nổi tiếng…
nhưng bị bệnh ăn cắp vặt, mới thấy
cái nghiệp ngã vô hình mà hiện hữu…
PHAN
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 83

 PHIẾMthoibao.com
Toronto

CHUNG SONG THAO

C
hung là chuyện tận. Tận khi có cuộc hỏa táng xác đầu tiên tại
cùng của đời người là cái Mỹ vào năm 1876, tỷ lệ thiêu xác vào
chết. Chết là một điều năm 1972 mới chỉ có 5%”. Nhưng
long trọng. Thường rất khuynh hướng thiêu thắng thế dần.
rùm beng. Ngày xưa, bố mẹ chết, Tới năm 2016 đạt được 50%. Người
con đang làm quan phải cáo quan ta dự trù tới năm 2025, tỷ lệ sẽ tăng
về cư tang trong ba năm. Chữ hiếu lên 63,8%. Và đến năm 2035 sẽ là
nằm trong thời gian tận cùng của đời 78,8%. Cư dân các tiểu bang miền
người. Thế hệ chúng ta ngày nay, tây Hoa Kỳ khoái trò chơi với lửa
cái chết đã bớt long trọng đi nhiều. hơn cư dân miền đông. Tỷ lệ thiêu
Rộn ràng lắm cũng chỉ quàn hai ba xác của cư dân miền tây hiện nay đã
ngày để mọi người đếm vòng hoa lên tới trên 70%. Tiểu bang cực tây
rồi hoặc chôn hoặc thiêu. Người chết Washington, nơi vừa làm cuộc cách
yên nghỉ, người sống tiếp tục lo sống. mạng dùng xác làm phân bón, có tỷ lệ
Mỗi năm cúng giỗ. Chuyện cúng giỗ thiêu cao nhất nước Mỹ. Theo thống
tùy theo cái túi tiền của con cháu mà kê của Hiệp Hội Hỏa Táng Bắc Mỹ
lớn nhỏ khác nhau. Tôi có ông bác thì năm 2017, tiểu bang Washington
họ, bye bye vợ con từ đời tám hoánh đã có tới 78% trường hợp hỏa táng và
Thống Đốc Jay Inslee, tiểu bang Washington, ký ban hành luật cho phép để thi thể
nào chẳng biết. Vợ con không khá giả dự trù tới năm 2022 sẽ lên tới 82%.
tự hủy làm phân bón. (Hình: AP Photo/Ted S. Warren)
chi nên ngày giỗ họ hàng không được Theo ông George Kelder thì người
vời tới. Lâu rồi cuộc đời cũng quên. chết có mồ mả vẫn hơn. Nhiều người ngay cũng không sao!”. Thấy cụ có ta ngày càng chọn cách thiêu hơn
Bỗng một năm, tự nhiên họ hàng xa thuộc thế hệ cũ khoái chuyện nhà cửa niềm vui xuyên…cõi, cõi sống và chôn vì giá rẻ hơn. Ông so sánh giá ở
gần được mời tới giỗ chạp tưng bừng, mồ mả này hơn. Tôi gặp nhiều cụ cõi chết, như vậy, tôi chẳng nỡ cho tiểu bang New Jersey. Chi phí chôn
ăn uống phủ phê. Nguyên do là nhà gần đất xa trời, người Việt mình, đã cụ biết là cụ thuộc thành phần lạc cất khoảng 4.741 đô gồm huyệt mộ,
có anh con rể mới, tiền bạc rủng rỉnh, an tâm và sung sướng khi bỏ tiền ra hậu. Ngày nay người ta thiêu nhiều thùng chôn xác và các chi phí khác.
ông bác tôi bỗng được sống lại trong mua đất và xây cất mồ mả sẵn sàng. hơn chôn. Ông George Kelder, Giám Nếu mua quan tài thì tốn thêm tới
lòng mọi người. Chuyện giỗ chạp Một cụ hỉ hả: “Tôi yên tâm rồi. Nhà đốc Điều hành Hiệp Hội Nhà Quàn 10 ngàn đô nữa. Trong khi đó, chi
ngày nay cũng đã bớt long trọng. tôi sau này đã xây xong, có chỗ đàng tại tiểu bang New Jersey, cho biết phí cho việc thiêu xác trung bình
Nhiều gia đình đã giản tiện bằng cách hoàng đẹp đẽ rồi. Bây giờ có chết như sau: “Phải mất gần 100 năm từ vào khoảng 306 đô. Một hũ đựng tro
“hiệp kỵ”, chỉ giỗ chung một ngày
trong năm cho tất cả thành viên đã
khuất. Còn chuyện làm sao các bậc
tiền bối rủ nhau về được đúng ngày,
đó là chuyện của cõi âm, cõi dương
không cần biết tới.
Chuyện chung sự xem ra đã nhẹ
tênh. Chuyện con người trở về với
cát bụi đã thành chuyện dĩ nhiên.
Chẳng ai, dù công hầu khanh tướng,
dù quyền uy lệch trời lệch đất, dù
tiền muôn bạc triệu, có thể thoát khỏi
vòng tử sinh. Vậy thì cái chết đâu có
chi mà ồn ào.
Tiểu bang Washington ở Mỹ vừa…
cách mạng cái chết. Thống Đốc Jay
Inslee đã ký ban hành luật cho phép
để thi thể con người tự hủy làm phân
bón vào ngày 21 tháng 5 vừa qua.
Đây là tiểu bang đầu tiên của nước
Mỹ có luật cho phép con người trở
về với đất thuận với thiên nhiên nhất.
Từ trước tới nay, việc chung sự của
dân Mỹ chỉ vỏn vẹn có hai cách: chôn
hoặc thiêu. Trước đây, ít người muốn
thiêu vì cách này…nóng quá, tội
người chết. Dù sao sống có nhà cửa, Xác người làm phân bón cho cây cối

84 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019

 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 85

 PHIẾMthoibao.com
Toronto
trung bình là 200 đô. Lệ phí nơi giữ
tro cốt khoảng 2 ngàn đô nữa.
Chuyện ma chay, nhiều người
không care tới tốn phí, miễn mát
mặt con cháu là được. Cũng có người
không chọn cách thiêu tuy giá rẻ hơn
vì lý do tôn giáo. Nhiều người theo
Thiên Chúa Giáo rất lơ mơ trong
chuyện này. Họ không biết là Tòa
Thánh Vatican đã bãi bỏ lệnh cấm
thiêu xác từ năm 1963 lận. Ngày nay
chuyện chôn hay thiêu rất thoải mái.
Như trường hợp hai ông bà Fred và
Margaret ở thành phố Clifton, tiểu
bang New Jersey, là một điển hình.
Hai ông bà giã từ dương thế chỉ
cách nhau một tháng vào mùa đông
năm 2017. Cuộc tình của họ là cuộc
tình học trò nhưng rất bền vững. Họ
quen nhau từ thời học trung học và
cưới nhau cái rụp. Sau 69 năm chung
sống, họ rủ nhau ra đi gần như cùng
lúc. Họ không rời xa nhau trong cuộc
sống và không muốn cách biệt nhau
sau khi chết. Ngặt nỗi là giá đất chôn
cất rất mắc, họ chỉ mua được một
phần mộ trong nghĩa trang. Bà nhanh
chân đi trước xí được ngôi mộ, ông
theo sau bị hụt, không cách chi được
nằm kề bên bà. Cuối cùng ông cũng
có cách. Bà chôn thì ông thiêu. Bình
tro của ông sẽ được chôn ngay trong
huyệt mộ của bà. Vậy là mỗi người
một cách, họ vẫn sát bên nhau!
Chôn là cách cổ lỗ sĩ nhất. Cổ
nên chẳng chú ý chi tới môi trường.
Đây là cách về với đất hại cho môi
trường nhất. Vừa tốn chỗ vừa rò rỉ
hóa chất vào đất. Chuyện môi trường
là chuyện người ta mới quan tâm tới
ít chục năm nay nên chuyện chôn
theo truyền thống đã bớt đi nhiều. Sẽ
có người cãi lại: thiêu cũng hại cho
môi trường. Vì nó vẫn tạo ra khí thải
nhà kính. Nhưng dù sao thiêu vẫn
thân thiện với môi trường hơn chôn.
Luật mới của tiểu bang Washington
dĩ nhiên ngon lành cho môi trường
hơn cả hai cách trên. Đó là cách…
tiến bộ nhất cho tới ngày nay. Cách
này có tên là “thu nhỏ tự nhiên”
(natural organic reduction). Thi thể
con người được trộn lẫn với rơm rạ
hay vụn vỏ cây và đất, để cho tự phân
hủy trong vài tuần lễ, sau đó làm
phân bón cho cây cỏ. Cách về với
đất tự nhiên này trả lời đúng cho câu
ghi trong sách Sáng Thế: “Hỡi người
hãy nhớ mình là bụi tro và sẽ trở về
bụi tro”. Số đất được phân hóa này sẽ
được trao trả lại cho thân nhân để bón
cây hoặc rau. Bà Nora Menkin, Giám
Đốc Điều Hành tổ chức Poeple’s
Memorial Association ở Seattle, thủ
phủ của tiểu bang Washington, đã
ca ngợi việc để thân xác tự tiêu hủy
“giúp cho sau khi qua đời, thi thể
chúng ta vẫn còn hữu dụng và có ý
nghĩa”. Kỹ thuật ngày nay bảo đảm
86 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019
việc dùng xác người làm phân bón tại
nhà sau khi được phân hủy là tuyệt
đối an toàn và không để lại mùi chi.
Tuy nhiên chuyện khởi đầu của bất
cứ việc chi cũng gây ra nhiều tranh
cãi. Người bảo trợ đạo luật này, Nghị
Sĩ Jamie Pederson, cho biết ông đã
gặp phản ứng mạnh mẽ từ những
người chống đối, họ cho đây là điều
bất kính với người quá cố và là một
cách hành xử ghê rợn! Nhưng ông
cũng cho biết nhiều người ủng hộ
đã viết thư tỏ ra phấn khích với triển
vọng “có thể trở thành một gốc cây
uy nghi hoặc một bụi hoa rực rỡ sau
Ông Brian Wadsworth, cư dân Manitoba, Canada, được trợ tử và hiến tặng nội tạng
khi đã đi qua cõi thế này”.
Ai là người nghĩ ra cách dùng thi
thể người làm phân bón này? Đó là bà
Katrina Spade của công ty mai táng
Recompose. Bà này ngụ tại Seattle.
Bà đã đưa ra ý tưởng lạ lùng này từ
năm 2013 khi đang theo học bằng
Master tại Đại Học Massachusetts
Amherst. Năm 2017, bà sáng lập
công ty Recompose để thực hiện ý
tưởng của bà.
Nhưng nếu nghĩ rằng cơ thể của
con người sau khi chết là một kho
báu cho những người còn sống thì
chuyện giải quyết một tử thi sao
cho có lợi cho môi trường là chuyện
nhỏ. Chuyện quan trọng hơn là cơ
thể con người, sau khi từ giã cõi
đời, có mang lại sự sống cho những
người khác không. Chuyện hiến các
bộ phận trong cơ thể sau khi chết là
chuyện nhiều người đã làm. Đó là
một cách “chôn” đang được khuyến
khích hiện nay. Khoa học ngày càng
tiến bộ, chuyện thay các bộ phận hư
hao trong cơ thể người bằng những
bộ phận hiến tặng của người đã chết
là chuyện dễ dàng. Tôi vẫn ví von
một cách khôi hài đó là chuyện như
việc chúng ta mang chiếc xe hơi vào
garage cho các ông thợ thay thế
các bộ phận hư hóc. Cái khác biệt
là các bộ phận thay thế cho xe hơi
thường có sẵn, mua lúc nào cũng có,
trong khi các bộ phận thay thế cho
con người chưa sản xuất được, vẫn
phải dùng thứ gin chỉ có tạo hóa chế
tạo được. Thứ này phải chờ người
chết hiến tặng. Chuyện hiến tặng này
nhiều người vẫn còn lưỡng lự. Phần
vì sở hữu suốt cuộc sống nên chúng
ta coi những bộ phận trong người là
thứ riêng tư không muốn chia sẻ với
ai. Trái tim đã hiến dâng cho người
yêu hay người đầu gối tay ấp, nay
cho người khác thấy cũng kỳ. Lỡ nó
quen đường cũ trở về mái nhà xưa
cũng nực chứ. Ghen tới chết còn ghen
là chuyện có chi quá đáng khi người
ta còn hẹn hò nhau ở kiếp sau!
Có người ngại hiến nội tạng vì lý
do tôn giáo. Trong cuộc tiếp kiến
thành viên “Hiệp Hội Hiến Tạng, Mô
và Tế Bào Ý” ngày 14/4/2019 vừa
qua, Đức Giáo Hoàng đã tán thành
việc hiến các bộ phận thân thể sau
khi chết. Ngài chỉ nhắc nhở là ý nghĩa
của việc hiến tặng đối với người cho,
người nhận và với xã hội không được
dừng lại chỉ ở “tiện ích sử dụng” vì
đây là một kinh nghiệm sâu xa của
con người, không chỉ phát sinh như
một hành động xã hội mà còn là biểu
hiện của tình yêu và vị tha, của tình
huynh đệ phổ quát gắn kết mọi người
với nhau.
Trong một bài viết của Tỳ Kheo
Ni Chân Vĩ Nghiêm có đoạn bàn về
hiến tặng bộ phận của cơ thể theo
Phật pháp: “Hiến tạng là một nghĩa
cử cao đẹp, hành động cao thượng
của một vị bồ tát. Bố thí là một trong
mười bala mật của một vị thực hành
bồ tát đạo. Người hiến tạng mong
muốn được làm một việc thiện cuối
cùng, có ý nghĩa cho cuộc đời”.
Hiến tạng như vậy không còn là
một trở ngại cho các tín đồ của đạo
Thiên Chúa và đạo Phật. Tại Canada
chúng tôi, người ta đang bàn cãi về
một trở ngại khác: thời điểm lấy nội
tạng của một người được trợ tử bằng
lòng hiến nội tạng.
Việc trợ tử được pháp luật Canada
chấp thuận từ ngày 1/7/2016. Những
người định đoạt trước được thời
gian giã từ cõi thế là nguồn tốt nhất
cho việc hiến tạng. Bác sĩ Adrian
Robertson của Trung Tâm Hiến Tạng
tỉnh bang Manitoba coi những người
trợ tử là nguồn tốt nhất hiến tặng tạng
vì bác sĩ đã biết trước những bộ phận
nào của họ còn tốt để ghép cho người
cần thay nội tạng. Việc sửa soạn sẽ
tốt hơn vì đã có trước những yếu tố
về sự tương tác giữa người cho và
người nhận. Ngoài ra những bộ phận
này tốt hơn vì, theo Bác Sĩ Adrian
Robertson, “sau khi tim ngưng, bệnh
nhân mất càng nhanh thì sức ép của
cơ quan trong cơ thể càng giảm dần.
Người trợ tử có khuynh hướng ra đi
nhanh hơn”.
Tốt thì quá tốt nhưng, trái với
mong đợi, số người trợ tử hiến tạng
không nhiều. Các nhà hảo tâm phải
vận động. Cách vận động tùy theo
mỗi tỉnh bang. Tại tỉnh bang Ontario,
các bác sĩ giúp việc trợ tử có thể
thông báo cho hội “Mạng Lưới Quà
Tặng Sự Sống” nếu biết người trợ
tử có thể cho nội tạng. Sau đó, nhân
viên của mạng lưới mới tới gặp và
vận động người trợ tử và gia đình
để họ sẵn sàng hiến tặng. Tại tỉnh
bang Manitoba, người trợ tử hiến
tặng nội tạng đầu tiên là ông Brian
Wadsworth. Chuyện xảy ra vào đầu
năm 2018. Ông Brian bị bệnh xơ
cứng teo cơ một bên người làm ông
 Toronto thoibao.com

20/06/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2649 87

 Toronto thoibao.com

88 Issue 2649 | thoibao.com | THỜI BÁO | 20/06/2019