Anda di halaman 1dari 6

100 Profesiones y oficios 34. Engineer: Ingeniero/a.

1. Accountant: Contable. 35. Farmer: Granjero, agricultor.


2. Actor / Actress: Actor / Actriz. 36. Fireman: Bombero.
3. Air hostess: Azafata (avión). 37. FIsherman: Pescador.
4. Archaeologist: Arqueólogo. 38. Florist: Florista.
5. Architect: Arquitecto. 39. Fruiterer: Frutero.
6. Astronaut: Astronauta. 40. Garbage collector: Basurero (USA).
7. Baker: Panadero. 41. Gardener: Jardinero/a.
8. Biologist: Biólogo/a. 42. Hairdresser: Peluquero/a.
9. Bricklayer: Albañil. 43. Housewife: Ama de casa.
10. Bus driver: Conductor/a de autobús. 44. Hunter: Cazador.
11. Businessman: Empresario, hombre de 45. Jeweller: Joyero/a.
negocios.
46. Journalist: Periodista.
12. Businesswoman: Empresaria, mujer de
negocios. 47. Judge: Juez.

13. Butcher: Carnicero/a. 48. Lawyer: Abogado/a.

14. Caretaker: Portero, conserje. 49. Librarian: Bibliotecario/a.

15. Carpenter: Carpintero/a. 50. Life guard: Socorrista.

16. Cashier: Cajero/a. 51. Lorry driver: Camionero/a (UK).

17. Cleaner: Limpiador, mujer de la limpieza. 52. Mailman: Cartero (USA).

18. Clown: Payaso. 53. Mechanic: Mecánico/a.

19. Cobbler: Zapatero. 54. Meteorologist: Meteorólogo.

20. Consultant: Consultor. 55. Miner: Minero/a.

21. Cook: Cocinero. 56. Model: Modelo.

22. Counselor: Asesor, consultor. 57. Monk: Monje.

23. Chef: Cocinero (profesional). 58. Nanny: Niñera.

24. Chemist: Químico, farmaceútico. 59. Nun: Monja.

25. Dancer: Bailarín. 60. Nurse: Enfermero/a.

26. Decorator: Decorador. 61. Nursemaid: Niñera.

27. Dentist: Dentista. 62. Office worker: Oficinista.

28. Designer: Diseñador. 63. Painter: Pintor.

29. Doctor: Médico/a. 64. Pastry cook: Pastelero, repostero.

30. Dressmaker: Modista. 65. Pharmacist: Farmaceútico.

31. Dustman: Basurero (UK). 66. Photographer: Fotógrafo.

32. Economist: Economista. 67. Physicist: Físico.

33. Electrician: Electricista. 68. Plumber: Fontanero.


69. Policeman / Policewoman: Policía. 85. Shop assistant: Dependiente/a de una
tienda.
70. Politician: Político.
86. Singer: Cantante.
71. Porter: Conserje.
87. Social worker: Trabajador social.
72. Postman: Cartero (UK).
88. Sportsman: deportista.
73. Priest: Cura.
89. Surgeon: Cirujano.
74. Professor: Profesor/a (Universidad).
90. Taxi driver: Taxista.
75. Programmer: Programador.
91. Teacher: Profesor/a (Primaria y
76. Psychiatrist: Psiquiatra. Secundaria).
77. Psychologist: Psicólogo/a. 92. Telephone operator: Telefonista.
78. Receptionist: Recepcionista. 93. Travel agent: Agente de viajes.
79. Researcher: Investigador. 94. Truck driver: Camionero/a (USA).
80. Sailor: Marinero/a. 95. Vet: Veterinario (UK).
81. Salesman: Vendedor. 96. Veterinarian: Veterinario (USA).
82. Scientist: Científico. 97. Waiter: Camarero/a (bar).
83. Secretary: Secretario. 98. Waitress: Camarera, mesera.
84. Shoemaker: Zapatero. 99. Window cleaner: Limpiacristales.

100. Writer: Escritor.

Literatura cultural e intercultural


Literatura: Arte que tiene por objeto crear belleza y transmitir sentimientos, ideas, emociones,… por
medio de la palabra escrita o hablada. Concepto amplio y difícil de delimitar.

El valor literario es relativo en función del momento histórico, las modas, las opiniones de críticos y
lectores.

Lo literario se distingue de lo comunicativo por la intención estética, el contenido y la forma del


mensaje, la manera en que el autor o autora selecciona y dispone sus materiales.

Como podemos observar ésta es una definición totalmente occidental y del norte. Podríamos entrar
en el concepto de belleza desde las culturas orientales o las orales (Asia, África, aforismos, haikus, cuentos
de tradición oral, nunca escritos, pasando boca a oído, los silencios, ¿por qué no?,…)

En 1990 en un encuentro de enseñantes con gitanos se empieza a usar con tímido respeto el término
interculturalidad como una nueva manera de situarse ante la realidad diversa del alumnado en los centros
escolares.

En 1992, en otro encuentro en Sevilla sobre literatura infantil se debate sobre lo “políticamente
correcto” en las ilustraciones. Esta tendencia ha entrado a formar parte del negocio. La conciencia de ser
de izquierdas se puede satisfacer con lo políticamente correcto. Hace poco Samuel Alonso, autor de “El
grito de la grulla”1, nos decía que lo políticamente correcto está terminando con los relatos de aventuras
tan iniciáticos y comunes en todas las culturas. Apostar por lo políticamente correcto solamente no es
apostar por lo intercultural.

Interculturalidad: Apuesta, deseo, utopía, que daría la más acertada respuesta a la realidad
multicultural que vivimos. Consiste en la construcción cotidiana de una cultura en la que se reconoce todo
el mundo, en la que caben y participan todas las personas, basada en un diálogo en pié de igualdad entre los
diferentes protagonistas con sus respectivos rasgos culturales. Es un término que propicia confusiones
pues en Europa ha venido a ser la traducción del inglés “multiculturalism” que tantos debates está
generando (el título del libro de Giovanni Sartori2 por ejemplo,…)

Cultura es la manera en que un grupo humano vive, piensa, siente, se organiza, comparte y celebra
la vida.

Hay en esta breve y densa definición una parte visible (celebraciones, organizaciones, fiestas) y otra,
la que se nos escapa habitualmente, la que va definiendo nuestra identidad, que es invisible (ideas,
sentimientos, vivencias) y ambas se retroalimentan continuamente.

La realidad social es multicultural y la apuesta de futuro sólo puede ir hacia la interculturalidad:


fruto de ese diálogo argumentado desde la sinceridad en el que todas y todos los protagonistas
están en el mismo plano. La construcción de esta futura cultura se va a hacer de todos modos, nos
la pueden hacer los negociantes, poderes fácticos y transnacionales si nos dejamos llevar de la
inercia y el individualismo que nos aletarga en estos postmodernos, más bien decadentes, tiempos.

(Un ejemplo recientísimo de los mensajes con los que nos encontramos cotidianamente
podría ser el título de la canción ganadora en Eurojunior y tarareada por miles de niños y
adolescentes: “Antes muerta que sencilla”)

Construimos la cultura cotidianamente al comprar, al hablar, al opinar, al manifestar, al coger el


mando de la tele o elegir un buscador en internet, modificamos hábitos de consumo: elegimos una
edición de un libro y no otra, adquirimos productos de comercio justo, respaldamos empresas
limpias, que respetan el medio ambiente o dedican su 0,7 a proyectos de esperanza, podemos
escoger ropa fabricada con respeto,...

Luego está este sistema que aprende de cada una de nuestras rebeldías y así, por ejemplo, llevar un
pañuelo palestino pasa de ser un signo de solidaridad o de denuncia a ponerse de moda
pasajeramente. Y están los medios de propaganda, los grandes negocios de la publicidad, la
telebasura que hará su labor de todos modos. Pero en la medida que queremos y podemos
construimos la cultura cada día.

Leyendas
Li loq’laj nima’
Sa’ junxil kutan wan jun li nima’ aran sa’ jun li k’aleb’aal aran sa’ xweent litenamit chik’ajb’om, b’ar wi’ wankeb’
li kar jo’ ninq ut jo’ kok’. Rajlal kutaneb’ li poyanam nake’xik chi xchapb’aleb’ li xkar sa’ li nima’ toj eq’la; ab’an
sa’ jun kutan naq jun li ch’ina al ki’ok chi xchapb’al li xkar ab’an yal ta junaq li karnaxk’e rib’ chi ru li xra’l kixb’ay
rib’ naab’al honal rik’in ab’an tiik yal ta junaqnaruhank chi xchapb’al, jo’kan naq ki’ok chi xmajewankil chi kaw
xyaab’ xkuxli nima’ ab’anan sa’ jumpaat kichal jun li nimla chaqi’eel re li ch’ina al ut kirajraj ruk’b’al li nima’ ak
xmajewa ut a’an jwal k’a chik moko kixkuy ta chikxnuq’b’al b’ayaq, aran xk’e reetal naq moko us ta li xye ut sa’
jumpaat ki’okchi xpatz’b’al xkuyb’al xmaak chi ru li nima’ tojo’ naq kiru chi ruk’b’al li ha’ utaran xnaw naq moko
us ta naq taamajewa junaq li nima’ xb’aan naqyo’yookeb’ chi xjunil li k’a’ru wan sa’ li ruuchich’och’

Li xtenamit li yos ut jun li qawa’chin


Sa’ jun len kutan wan len jun li poyanam kiraj raj xik chi rula’aninkil chaq lixtenamit li Yos (Esquipulas)
nake’xye re, ab’an li qasqiitz’in a’an ink’a’ naxpaab’naq ak xikaq aawe sa’ li loq’laj na’ajej a’an tento naq
taak’ajb’a rix re naq maak’a’ taak’ul chaq naq wanqat chaq aran, nake’xye len re ink’a’ len naxpaab’chan ru
naq tink’ul kama’an yal ink’a’ tana jultikaq we chan len li poyanam a’an,ab’an kihulak len xq’ehil li xxikik,
kixchap len li xb’eeleb’aal ch’iich’ kiko’’ len chiink’a’ kixk’ajb’a rix xb’aan naq nareek’a len rib’ naq nim xwankil,
abàn naqkixyoob’ behek sa’ li b’eeleb’aal ch’iich’ jun paataq len chi yaal naq kichalk lenxlub’ik chi ru li b’e ut
ink’a’ chik naxtaw ru k’aru tixb’aanu ut ink’a’ len chik naru chi aatinak ut jun paataq xk’ulb’al a’an naq ki’el sa’ li
xlemul li b’eeleb’aal lich’iich’ li yook wi’ chi b’ehek, naq ki’el yal kirupupik chalen naq ko’sachq sa’xyanqeb’ li
k’iila tzuul ut aranlen kikana chi junajwa, ut li wankeb’ len chixk’atqke’sach len ch’ooleb’ rilb’al li k’aru
xk’ulmank, ut timil timil xe’exk’e reetal k’awutnaq kama’an xk’ulmank ut xe’xtaw ru naq xk’ulmank a’in yal sa’
xk’ab’a’ liqawa’chin li kiraj xik aran sa’ lixtenamit li Qaawa’ ink’a’ xkanab’ rib’ rub’eetal li xyu’am xko’o b’an yal
chimaajo’ maajo’, jo’kan ut naq chalen anajwank wi’ wankeb’ li poyanam nake’rajxik sa’ li loq’laj na’ajej a’an
tento naq nake’roxloq’i re naq maak’a’aq junaq lirahilal te’xtaw chaq chi ruheb’ li xb’eenik.
Li xk’uub’ank re: Alberto Caal Pop.

Li qana’ chin
Sa’ jun li k’aleb’aal kiwan jun li qana’chin jwal aj sak’a ut sa naril li ch’e’ok sa’li ochoch naxk’e chi wa’ak li
xb’eelom ut li xkok’al; ab’an sa’ jun kutan naq jwal tiq li saq’e kiraj xb’alaq’inkil li xb’eelom naq yo chaq chi
k’anjelak sa’ lipim ab’an moko jwal najt ta rik’in li rochoch ut li ixq kixtikib’ xjapb’al re chi kaw ut kixye -Aay aay
kilech xxamlel li wochoch ink’a’ ninru chixchupb’al lixam kim ab’eelom tenq’ahin -chan ut li xb’eelom kixpaab’li
aatin a’in kichalsa’ jumpaat chi xtenq’ankil ab’an naq kik’ulun kiril naq li rixaqil yo chi se’ekchi kaw xb’aan naq
yal tik’ti’ xye. Li xb’eelom xko’o wi’ chik chi k’anjelak ab’ankihulak li honal naq kilech tz’aqal li xam sa’ li ochoch
ut li ixq ki’ok wi’ chik chixjapb’al re chi kaw naq xlech li xam ut sa’ li honal a’an ink’a’ chik kichal lixb’eelom chi
xtenq’ankil xb’aan naq mare yal jot’ok wi’ chik re chan, toj reetalnaq ki’oso’ li xk’atik chi xjunil li k’aru wank re
sa’ rochoch.

Relatos
LI XTENAMIT LI YOS UT JUN LI QAWA’CHIN
Sa’ jun len kutan wan len jun li poyanam kiraj raj xik chi rula’aninkil chaq li xtenamit li Yos (Esquipulas)
nake’xye re, ab’an li qasqiitz’in a’an ink’a’ naxpaab’ naq ak xikaq aawe sa’ li loq’laj na’ajej a’an tento naq
taak’ajb’a rix re naq maak’a’ taak’ul chaq naq wanqat chaq aran, nake’xye len re ink’a’ len naxpaab’ chan ru
naq tink’ul kama’an yal ink’a’ tana jultikaq we chan len li poyanam a’an, ab’an kihulak len xq’ehil li xxikik,
kixchap len li xb’eeleb’aal ch’iich’ kiko’’ len chi ink’a’ kixk’ajb’a rix xb’aan naq nareek’a len rib’ naq nim xwankil,
abàn naq kixyoob’ behek sa’ li b’eeleb’aal ch’iich’ jun paataq len chi yaal naq kichalk len xlub’ik chi ru li b’e ut
ink’a’ chik naxtaw ru k’aru tixb’aanu ut ink’a’ len chik naru chi aatinak ut jun paataq xk’ulb’al a’an naq ki’el sa’ li
xlemul li b’eeleb’aal li ch’iich’ li yook wi’ chi b’ehek, naq ki’el yal kirupupik chalen naq ko’sachq sa’ xyanqeb’ li
k’iila tzuul ut aranlen kikana chi junajwa, ut li wankeb’ len chixk’atq ke’sach len ch’ooleb’ rilb’al li k’aru
xk’ulmank, ut timil timil xe’exk’e reetal k’awut naq kama’an xk’ulmank ut xe’xtaw ru naq xk’ulmank a’in yal sa’
xk’ab’a’ li qawa’chin li kiraj xik aran sa’ li
xtenamit li Qaawa’ ink’a’ xkanab’ rib’ rub’eetal li xyu’am xko’o b’an yal chi maajo’ maajo’, jo’kan ut naq chalen
anajwank wi’ wankeb’ li poyanam nake’raj xik sa’ li loq’laj na’ajej a’an tento naq nake’roxloq’i re naq maak’a’aq
junaq li rahilal te’xtaw chaq chi ruheb’ li xb’eenik.
Li xk’uub’ank re: Alberto Caal Pop.
LI TZUUL TAQ’A UT EB’ LAJ YO.
Sa’ jun len li k’aleb’aal wankeb’ len jun ch’uuteb’ li poyanam li nake’xk’uub’ rib’ re xik chi yohob’k sa’ k’iche’, eb’
a’an nake’xb’aanu aj len wi’ chi chaab’il jo’ xk’ulub’ li loq’laj tzuul taq’a, xb’een wa len nake’uutz’u’ujik sa’ junaq
li junkab’al ut chi rix a’in naq ak xe’xpatz’ li numleb’eb’ chi ru li Ajaw nake’xik len sa’ li jun junq chi tzuul taq’a,
ab’an toj xb’een wa nake’xk’ajb’a ajwi’ rix chixjunil a’in, ab’an wan len jun li saaj winq sa’ xyanqeb’ ink’a’ len
kiwank sa’ xyanqeb’ sa’ li k’anjel li nake’xb’aanu sa’ li junkab’al kixik len chirixeb’ yal chi kama’an, ab’an naq
ke’xyoob’ len kub’eek sa’ li xb’een li ochoch pek taawab’i xe’hulak len chixjunileb’ ab’an naq xe’hulak len sa’ xyi
li tzuul ke’xk’e len reetal naq li al li xko’o chi rixeb’ maak’a’ len chik sa’ xyanqeb’ ut xe’xk’oxla naq li al a’in xk’ul
yal sa’ xk’ab’a’ naq li al a’in ink’a’ xwank sa’ xyanqeb’ sa’ li k’anjel li xe’xb’aanu re xyoob’aleb’ li xul, jo’kan utan
toj chalen anajwan nak’eemank reetal chixjunil li k’aru li wank arin sa’ xb’een li
loq’laj ch’och’ arin tento roxloq’inkileb’ ut ink’a’ xsachb’al ruheb’.

Li xk’uub’ank re: Alberto Caal Pop.

LI WAKAX UT JUN LI NIMLA PEK.


Sa’ jun len kutank, kiwank len jun aj loq’ol wakax, rajlal len naxik xsik’b’al li xwakax re naq tixkamsi, sa’ jun len
honal kixtaw chaq jun li xwakax kinume’k chaq nach’ chixk’atq jun li nimla pek, yook len chaq chi nume’k naq
kilub’ len chaq li xwakax chi ru, ink’a’ len chik naru chaq chi wakliik, ut ink’a’ len naxtaw ru k’awut naq kama’an
yook xk’ulb’al li xwakax, ut chi jumpaat len kinaq sa’ xch’ool naq ani nake’xk’ul kama’an toj reetal len naq
nake’xk’e oxib’ jilok xtz’uum li pek a’an toja’ len naq nake’ numek chaq li ketomj aran. Jo’kan ut naq toj chalen
anajwank naq nanume’k chaq junaq poyanam aran rochb’een junaq xketomj toj reetal len naq nake’xk’e chaq
xtz’uum li pek a’an re naq nake’nume’k chaq sa’ xyaalal.

Xk’uub’ank re: Alberto Caal Pop.

Fabulas en Q’eqchi
RI KUK RI K’IN RI KOK

Ri kuk ni yoq’on, chupan ri ru rachoch, un b’ij pa’ che re’ ri kok, yit lowalo’ chab’enkil ma ju b’a ya b’in ta naya jun a
waqan ka ma jun ya tik’ota.
Ru kok xu tzi’ ri kuk k’o pa rachoch nistin, nistin pa ra choch.

Ri kuk un ij che ri kok yit kinawtzelaj ri yin ma junta nub’anunta chawa’.

Ri yit na ya jun awaxaka’ ko jub’a’ nab’enb’ej chare’ yi ye al naj.

Ri yit nachap anin chanim yakos y ma jun ta atzu’nta’ majunta nab’enb’ejta’.

RI KOJ RI K’IN RI CH’OY

Ye k’o nik’aj taq ch’oy pa q’ayis tajin yetza’j, chi ri’ k’o jun koj warnaq chuxe ri jun che’, k’o chik jun chikap xeruk’asoj ri
koj, xna’ ri wach ri koj xkataj chanin, xuchap ri chikap ri xuk’ason ri chi’ ri koj, y xi ya ri’..

Ri ch’oy jani’ xuxi’ij ri xutzijon rik’in ri koj xu ijcha’ ra tukuyu ru mak xu’ancha’ ri koj, ri koj su joyowaj ru wach ri
ch’oy xusq’opij al nukikot nutzopin ri ch’oy xa’al.

RI KUX NI JUN WE’YTA RU TZU’UN JUN KOJ

Ri kux ni jun we’yta ru tzu’un jun koj.

Xa pun jun q’ij ru tz’at ri jun chikap ru b’inan kux xu tzu’ jani’ xuxi’ij ri xpe jun tiw churij ri kux roma xekila’ pa ki’ che ka’i
chikop.

Ri kux xalmaj al chuwach ri koj.

Xu ril chik jun we’y ri koj k’a nuxij na ri’ ri kux, xu tzu’ eqal .

pa oxi’ wiyaj xuril ma xuxijta’ ri chik chuwach eqal xjelun apu ri k’a’ ri koj xitaijon ri k’e’ ri koj.

Anda mungkin juga menyukai