Algebrę Boole’a definiują: dwuelementowy zbiór {0, 1} oraz trzy operacje: alternatywa (OR),
koniunkcja (AND) i negacja (NOT) wraz ze zbiorem aksjomatów i twierdzeń.
Zmienne należące do zbioru {0, 1} oraz ww. operacje nazywamy zmiennymi i operacjami
logicznymi.
¬0=1
¬1=0
Działanie podstawowych operacji logicznych często przedstawia się w postaci układów
elektrycznych zawierających żarówki i wyłączniki. Przyjmując, że wyłącznik zwarty i
świecąca się żarówka reprezentują jedynkę, a wyłącznik rozwarty i zgaszona żarówka
reprezentują zero, działanie negacji realizuje przedstawiony niżej układ
Suma logiczna dwu cyfr binarnych jest równa 0 wtedy i tylko wtedy, gdy obydwie cyfry
są równe 0
0∨0=0
0∨1=1
1∨0=1
1∨1=1
Iloczyn logiczny dwu cyfr binarnych jest równy 1 wtedy i tylko wtedy, gdy obydwie
cyfry są równe 1
0∧0=0
0∧1=0
1∧0=0
1∧1=1
3
NOR ≡ NOT OR
XOR ≡ eXclusive OR
Alternatywa wykluczająca dwu cyfr binarnych jest równa 0 wtedy i tylko wtedy, gdy
obydwie cyfry są jednakowe.
0⊕0=0
0⊕1=1
1⊕0=1
1⊕1=0
Przykład:
W przypadku liczb dwójkowych przeniesienie wystąpi już wtedy, gdy wynik dodawania dwu
cyfr jest większy od 1
5
Reguły dodawania:
4. Liczby ujemne
Przedstawiony wyżej system binarny, określany mianem naturalnego kodu binarnego (NKB
lub NB) pozwala na zapis tylko liczb dodatnich i zera. Aby możliwe było zapisywanie liczb
ujemnych, konieczna jest modyfikacja zapisu w taki sposób, żeby ciąg zer i jedynek zawierał
informacją zarówno o wartości bezwzględnej, jak i o znaku liczby.
Pierwszy bit jest bitem znaku (nie przypisuje mu się wagi), 0 oznacza +, 1 oznacza -
5 0101
-5 1101
bit znaku
Niestety, przyjęcie takiego systemu zapisu liczb komplikuje operacje binarnego dodawania i
odejmowania, które są wykonywane przez procesor.
0000 +0
1000 -0 (podwójna reprezentacja zera)
7
Znak liczby nie jest tu oddzielony od jej wartości , a „ujemność” liczby jest wbudowana w
metodę zapisu. Najstarsza waga jest ujemna, np. dla liczb czterobitowych mamy wagi:
-23 22 21 20
-8 4 2 1
czyli dla liczb czterobitowych:
0000 0
0001 1
......................
0111 7
1000 -8 (tzn. -8+0)
1001 -7 (tzn. -8+1)
1010 -6 (tzn. -8+2)
1011 -5 (tzn. -8+3)
......................
1111 -1 (tzn. -8+7)
Zalety:
Wady:
Aby zmienić znak liczby, należy zamienić wszystkie cyfry na przeciwne, czyli 0 na 1 oraz 1
na 0 (w kierunku od lewej do prawej) za wyjątkiem najmniej znaczącej jedynki i zer za tą
jedynką.
Przyjmuje się, że 00...000 reprezentuje liczbę najmniejszą, np. dla liczb k-bitowych
111...111 2k-1
................
................
000...000 -2k-1+1
Dla liczb 8-bitowych
11111111-> 128
11111110 -> 127
................
10000000 -> 1
01111111 -> 0
................
00000001 -> -126
00000000 -> -127
9
X+N = XNB – N
5. Rozszerzenie nieskończone
Przykład:
5 zapisane na 4 pozycjach
0101
po rozszerzeniu na 8 pozycji
00000101
Przykład:
-5 zapisane na 4 pozycjach
1011
po rozszerzeniu na 8 pozycji
11111011
Reguły dodawania dwu cyfr binarnych w formie tabelki (v1 , v2 – dodawane cyfry, s – ich
suma, c – przeniesienie),
10
Urządzenie wykonujące dodawanie dwu cyfr binarnych zgodnie z ww. tabelką nazywa się
półsumatorem
Półsumator dodaje dwie cyfry dwójkowe (v1 , v2 ), podając ich sumę (s) i przeniesienie (c).
oraz sprawdzenie jego działania dla wszystkich możliwych wariantów danych wejściowych
11