Anda di halaman 1dari 12

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN

BAHASA JAWA

Tugas ini disusun untuk memenuhi tugas Mata Kuliah Pembelajaran Bahasa Jawa

Dosen Pengampu : Sugiyatmi, S.Pd, M.Pd

Oleh

1. Rizki Indriawati :1401416021

2. Rizky Wahyu H :1401416042

3. Lokika Nityama N :1401416053

4. Nazilatul Khikmah :1401416175

5. Jumairoh Indah W :1401416208

6. Anis Fajariyani :1401416210

Rombel 6 B

JURUSAN PENDIDIKAN GURU SEKOLAH DASAR

FAKULTAS ILMU PENDIDIKAN


UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG

2019
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN

Satuan Pendidikan : MSekolah Dasar


Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Kelas/Semester : VI / Genap
Tema : Perpisahan Kelas
Alokasi Waktu : 2x35 menit

I. Kompetensi Inti
KI-1 : Menerima ,menjalankan dan menghargai ajaran agama yang dianutnya.
KI-2 : Memiliki perilaku jujur, disiplin, tanggung jawab, santun, peduli, percaya
diri, dan cinta tanah air dalam berinteraksi dengan keluarga, teman, tetangga,
dan guru
KI-3 : Pengetahuan faktual dan konseptual dengan cara mengamati dan mencoba
[mendengar, melihat, membaca] serta menanya berdasarkan rasa ingin tahu
secara kritis tentang dirinya, makhluk ciptaan Tuhan dan kegiatannya, dan
benda-benda yang dijumpainya di rumah, sekolah, dan tempat bermain.
KI-4 : Menyajikan pengetahuan faktual dan konseptual dalam bahasa yang jelas,
logis, dan sistematis, dalam karya yang estetis dalam gerakan yang
mencerminkan anak sehat, dan dalam tindakan yang mencerminkan perilaku
anak beriman dan berakhlak mulia
II. Kompetensi Dasar dan Indikator Pencapaian Kompetensi
KD.1.1 Menerima dan bangga akan anugerah Tuhan Yang Maha Esa berupa Bahasa
Jawa sebagai bahasa Ibu.
KD.1.2 Mensyukuri anugerah Tuhan Yang Maha Esa berupa bahasa Jawa sebagai
jati diri, sarana mendekatkan diri kepada Sang Pencipta, menghormati dan
menghargai ajaran agama yang dianutnya.
KD.2.1 Menunjukkan perilaku ber-tanggung jawab, santun dan percaya diri dalam
meng-ungkapkan keinginan dan pendapat menggunakan bahasa Jawa.
KD.3.1 Memahami isi teks pidato tentang perpisahan kelas VI
KD.4.1 Menyusun dan menyajikan teks pidato tentang perpisahan kelas VI
Indikator
 Mengartikan katakata sulit yang terdapat dalam teks pidato perpisahan
kelas VI
 Menjawab pertanyaan tentang pokok-pokok isi teks pidato perpisahan
kelas VI
 Menjelaskan isi teks pidato perpisahan kelas VI
 Menulis kerangka pidato perpisahan kelas VI
 Menyajikan teks pidato/berpidato tentang perpisahan kelas VI

III. Deskripsi Materi Pembelajaran


 Teks pidato perpisahan kelas VI
 Kata-kata sulit yang terdapat dalam teks pidato perpisahan kelas VI
 Jawaban tentang isi teks pidato perpisahan kelas VI
 Cara menjelaskan isi teks pidato perpisahan kelas VI
 Cara menyajikan teks pidato/ Berpidato tentang perpisahan kelas VI

IV. Tujuan Pembelajaran


 Melalui kegiatan mengamati teks pidato, siswa dapat menganalisis bagian-bagian
teks pidato
 Melalui kegiatan membaca teks pidato siswa dapat mengidentifikasi kata-kata sulit
dalam teks pidato dan mengartikannya bersama dengan guru
 Melalui kegiatan membaca teks pidato siswa dapat menyimpulkan isi teks pidato
 Melalui kegiatan kelompok siswa dapat meyajikan teks pidato perpisahan kelas VI

V. Manfaat Pembelajaran
 siswa dapat menganalisis bagian-bagian teks pidato
 siswa dapat mengidentifikasi kata-kata sulit dalam teks pidato dan mengartikannya
bersama dengan guru
 siswa dapat menyimpulkan isi teks pidato
 siswa dapat meyajikan teks pidato perpisahan kelas VI

VI. Metode Pembelajaran


 ceramah
 diskusi kelompok
 penugasan

VII. Proses Pembelajaran


Alokasi
Kegiatan Deskripsi Kegiatan
Waktu
Pendahuluan  Guru menyiapkan media pembelajaran yang
digunakan
 Guru membuka pelajaran dengan mengajak peseta
didik membaca Doa bersama-sama 10
 Guru memeriksa kehadiran, kerapian berpakaian, Menit
posisi tempat duduk di-sesuaikan dengan kegiatan
pembelajar-an.
 Guru menyampaikan tujuan pembelajaran.
Kegiatan Inti Mengamati (observing) 45
 Peserta didik membaca teks pidato menit
 Peserta didik menganalisis kerangka teks pidato
perpisahan kelas VI
Menanya (questioning)
 Guru memancing agar peserta didik bertanya kata-
kata sulit yang terdapat dalam teks pidato
perpisahan kelas VI
 Peserta didik tanya jawab tentang isi teks pidato
perpisahan kelas VI
Mengumpulkan informasi /mencoba (experimenting)
 Peserta didik berdiskusi cara menjelaskan isi teks
pidato perpisahan kelas VI
 Peserta didik berdiskusi tentang cara menulis
kerangka pidato perpisahan kelas VI
 Peserta didik berdiskusi tentang cara menyajikan
pidato perpisahan kelas VI
Menalar/ Mengasosiasi (associating)
 Peserta didik berlatih cara menjelaskan isi teks
pidato perpisahan kelas VI
 Peserta didik berlatih cara menyajikan pidato
perpisahan kelas VI
Mengomunikasikan (communicating)
 Peserta didik menjelaskan isi teks pidato
perpisahan kelas VI
 Peserta didik menyampaikan cara menyajikan
pidato perpisahan kelas VI
Penutup  Guru meminta siswa memberikan kesimpulan
pelajaran hari itu 15
 Guru memberikan penguatan melalui pemberian tugas menit
 Akhirilah pelajaran dengan membaca Doa
VIII. Penilaian Hasil Pembelajaran, Remedial dan Pengayaan
Sikap spiritual
Sikap Sosial
Observasi
Pengetahuan
 Lisan
 Tertulis
 Tugas
No
Tembung ing wacan Ngoko Krama Krama Inggil
.
1.
2.
3.
4.
5.

Keterampilan
 Unjuk Kerja/Performan
Biji
No. Nama Pembuka Isi Penutup Swara
Saran
Lengkap Kurang Lengkap Kurang Lengkap Kurang Apik Kurang
0 Contoh √ √ √ √ Yen
swaramu
bias seru,
anggonmu
pidhato
apik
banget
1
2
3
4
5
IX. Alat dan Sumber Belajar
Media/Alat/bahan : Perlengkapan untuk eksplorasi Tape cassete recorde
Slide/VCD/DVD
Sumber belajar : - Tim Pena Guru : Trimo, M.Pd., Im Tri Suyoto, S.Pd.,
Sri Sunarsih, S.Pd. Remen Basa Jawi Kanggo SD/MI
Kelas 6, 2014, Erlangga, Hal. 73-88
- Kumpulan Teks diskripsi
- Lingkungan social anak

Mengetahui …………., ………………, ……

Kepala Sekolah Guru Kelas VI

(……………....…) (……………....…)
NIP./NIK NIP./NIK
Lampiran 1
Materi
A. Tegese pidhato/sesorah

Pidhato utawa sesorah yaiku omongan/ucapan kang ditata kanthi apik lan
disampekake marang wong liya. Pidhato minangka salah sawijine ketrampilan lisan
kanggo ngungkapake isine pikiran, perasaan, gagasan, warta lan liya-liyane.

B. Jenis-jenis pidhato/ sesorah adhedhasar yaiku:


1. Pidhato pembukaan, yaiku pidhato ringkes kang disampekake pembawa acara utama
MC.
2. Pidhato pengarahan, yaiku pidhato kanggo ngarahake sawijine kagiyatan.
3. Pidhato sambutan, yaiku pidhato kang disampekake ing sawijine adicara tartamtu,
kanthi wektu kangm ung sadhela, amarga sing menehi sambutan ora mung wong siji.
4. Pidhato peresmian, yaiku pidhato kang dilakokake dining wong kang dueni
pangaribowo kanggo ngresmekake samu barang.
5. Pidhato laporan, yaiku pidhato kang isine ngelaporake sawijining tugas utowo
kegiatan.
6. Pidhato pertanggung jawaban, yaiku pidhato kang isine sawijine laporan pertanggung
jawaban tugas utama/kagiyatan.

C. Carane gawe pidhato/ sesorah


Supaya bisa nindakake pidhato kanthi lancar becike nggawe reng-rengan luweh disek.
1. Salam pambuka
2. Pambuka kang gambarake isi nganti ringkes
3. Isi pidhato kang gambarake maksud, gambaran, sasaran, lan liya-liyane
4. Penutup kang gambarake dudutan, pangarep-arep
5. Salam penutup

Contoh teks pidhato:

Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh.


Puji sokuring ngarsanipun Allah SWT, ingkang sampun maririgi berkah saengga kita
sedaya saged kempal ing acara perpisahan Kelas 6 SDN Kembang Melati kanthi bagas waras,
kalis ing rubeda nir ing sambikala.
Para rawuh ingkang kula bekteni, kula Kusuma Wardhani minangka wakilipun kanca-
kanca kelas 6 ing SDN Kembang Melati, badhe ngaturaken panuwun dhumateng Bapak/lbu
Guru ingkang sampun nggulawentah kula sakanca ngantos lulus kanthi lancar saha saged
pikantuk biji ingkang sae. Sadaya kala wau awit saking pambiyantu Bapak/lbu guru saha
tiyang sepuh ingkang tansah nggulawentah kula saben dinten.
Kula kaliyan kanca-kanca nyuwun pangapunten menawi sak dangunipun wonten SD,
wonten tindak-tanduk, suba-sita ingkang mboten mranani penggalih Bapak/lbu Guru. Mugi-
mugi kula dalasan kanca-kanca saged nerasaken sekolah wonten ing SMP kanthi sae. Matur
nuwun.
Wassalamu'alaikum Warrahmatullahi Wabarakatuh.
Lampiran 2
Lembar Kerja Kelompok

Gawea teks sesorah kanthi tema perpisahan kelas VI Kelompok 1


Nama Anggota:
Jawaban kelompok 1:
Pidhato Perpisahan Kelas

Assalamualaikum wr wb,
Sugeng siyang, saha Salam sejahtera katur dhateng kita sedaya

Bapak Kepala saha Bapak/Ibu guru SD Negeri Bawen 04 ingkang kinurmatan


Bapak/Ibu Pengurus Komite SD Negeri Bawen 04 ingkang kinurmatan
Bapak/Ibu Wali Murid kelas VI ingkang kinurmatan
Bapak/Ibu tamu undhangan ingkang kinurmatan
Saha rencang-rencang ingkang kula tresnani

Purwakaning atur, sumangga kula tansah ngaturaken puja dalah puji syukur dhateng Allah,
Gusti Ingkang Maha Asih. Awit sih nugrahanipun, panjenengan kaliyan kula saget makempal
wonten Aula SD Negeri Bawen 04 kanthi becik, wilujeng mboten wonten alangan rubeda
setunggal punapa.

Para rawuh ingkang kinurmatan, kula minangka wakil kelas enem badhe matur, ingkang
kapisan: kula sarencang kelas enem ngaturaken panuwun dhateng Bapak/Ibu Guru ingkang
sampun paring ilmu, kapinteran, saha keprigelan lumantar pawiyatan kanthi sabar lan telaten
ingkang dangunipun 6 warsa.

Ingkang kaping kalih, kula sarencang nglenggana kathah lepat ing tindak tanduk, tata krama,
tata basa saha suba sita ingkang mboten mranani manah Bapak/Ibu Guru. Pramila ing
kalodhangan siyang punika kula nyuwun agunging samodra pangapunten.

Kaping tiga, kula sarencang sampun purna ngadepi gladhen Ujian Sekolah ngantos kasil
lulus, kepareng kula nyuwun pamit saha donga pangestu Bapak/Ibu guru supados kula
sarencang saget nglajengaken pawiyatan dhateng SMP, ing tembe saget mujudaken
gegayuhan ingkang luhur.

Bapak/Ibu Guru ingkang kinurmatan, sandyan kula sarencang sampun purna pawiyatan
wonten ing SD Negeri Bawen 04, angangin kula sarencang tetep jagi kebecikan saha
kaluhuran SD Negeri Bawen 04. Kula sarencang ugi ndonga mugi-mugi adhik-adhik kelas I
ngantos kelas V saget mituhu, gemi lan setiti angenipun sinau ing panyuwunan mugi
kaparingan berkah kepinteran saha prestasi ingkang sae saking Allah, Gusti Ingkang Maha
Wasis.

Wasana cekap semanten atur kula, mbok bilih wonten atur kula ingkang mboten mranani
penggalih sedaya para rawuh, kula nyuwun agunging pangapunten. Nuwun.

Wassalamualaikum wr wb.
Kelompok 2
Nama Anggota:
Gawea teks sesorah kanthi tema perpisahan kelas VI
Jawaban kelompok 2:

Pidhato Perpisahan Kelas

Assalamu'alaikum wr. wb

Ingkang kinurmatan Bapak Kepala Sekolah ugi Bapak - Ibu Guru ingkang satuhu luhuring
budi lan rencang - rencang kelas 9 ingkang kula tresnani.

Monggo kito sedaya ngaturaken puji syukur dhumateng Gusti ingkang maha Agung ingkang
sampun maringaken sedoyo nikmat lan kewarasan dateng kito sedoyo dumugi sakmeniko
kito sedaya saged kempal wonten ing adicara perpisahan sak manika.
Kula, wakil saking rencang - rencang kelas 9 ngaturaken maturnuwun ingkang sak ageng-
agengipun kagem Bapak / Ibu Guru ingkang sampun mbulawantah kulo lan sak konco-konco
dateng pawiyatan menika ingkang dangunipun tigang warsa.

Mboten keraos kolo lan rencang sebrayat sampun ngelampahi ngangsu kawruh wonten ing
pawiyatan mriki. Wonten ing adicara menika, kulo kiyambak tuhu rencang - rencang nyuwun
agenging pangapunten sangking Bapak / Ibu guru amargi wonten ing tigang warso ngangsu
kawruh wonten pawiyatan mriki kulo lan sak rencang mebo menawi gadhah kalepatan
ingkang dipun sengojo lan mboten disengojo. Mugi - mugi Bapak / Ibu guru kerso
ngapuntenaken sedoyo kelepatan kulo lan rencang - rencang.

Satuhunipun kulo lan sak konco awrat sanget badhe nilaraken pawiyatan menika amargi
sedoyo ingkang wonten dateng mriko sampun kados sederek lan kaluargo. Namung amargi
kulo lan rencang - rencang kedah nglanjutaken ngangsu kawruh wonten ing pawiyatan
ingkang luwih inggil, kulo lan rencang - rencang kedah saget dening ikhlas nilaraken
pawiyatan menika.

Kadosipun sampun cekap anggenipun kulo matur. Bilih menawi wonten kalepatan kulo
nyuwun agenging pangapunten.

Wasslamu'alaikum wr. wb
Kelompok 3
Nama Anggota:
Gawea teks sesorah kanthi tema perpisahan kelas VI
Jawaban kelompok 3:
Pidhato Perpisahan Kelas

Assalamu'alaikum wr. wb
Sagung para rawuh ingkang bagyo mulyo,
Lebet kesempatan menika, keparinga kulo ngantosaken agungeng matur sembah nuwun
dhateng Bapak ugi ibu guru sedaya. Berkat bimbingan Bapak ugi ibu pindhah, kula sakanca
saged dados maketen. Saged maos, saged nyerat, saged mical ugi saged gegulang kagem
dados manusia ingkang sayektos. Mboten sanes menika kewau awit saking telatenipun
panjenengan sedaya mbimbing kita.

Bapak Ibu Guru ingkang kinurmatan, atur panuwun ugi kita aturaken awet saking kesabaran
maraki tingkah polah kula sakanca ingkang kadang ngasta jengkel lan dhuka. Jasa
panjenengan sedaya saestu mboten badhe nate kita kalimenganaken sapanjang sugeng kita.

Kagem rencang-rencang sedaya, menika yaiku dinten pegengan kita sedaya teng SD menika.
Awrat raosipun pancen. Saben dinten kita sedaya salajeng sareng. Gumujeng, gegojekan,
geguyon, Satuhu, sedaya kenangan punika mboten badhe nate kelimenganaken.

Mbasi dinten menika kita sedaya megeng, sumanggaa tetep kita sedaya reksa saben
sedherekan menika ngantos benjing sajroning urip neng ndunya.

Dhateng Bapak ugi ibu tiyang sepuh ugi wali murid pindhah. Menika putra panjenengan.
Kaliyan samukawis kalangkungan ugi kekiranganipun dipunngrika-mriki. Bimbinglah kita
sedaya kaliyan sabar. Kita taksih salit sedaya bimbingan panjenengan. Kita taksih salit asih
gandrung panjenengan.

Wucala kita supados dados putra ingkang mbektos dhateng tiyang sepuh, migunani tumrap
agami, bangsa ugi nagari.

Bapak Ibu Guru saha Para rawuh ingkang kinurmatan. Mekaten sekedik saking kula awit
woting atur saking sedaya kanca sakelas. Katah kalepatan saha tutur ingkang kirang trapsilo
nyuwun dipun pangapura.

Bilahittaufiq Wal Hidayah.


Wassalamu’alaikum Wr. Wb.
Lampiran 3
Soal Evaluasi
I. Wenehana tandha ping (X) ana aksara a, b, c, utawa d ing ngarep jawaban kang
trep!
Wacanen pidhato iki kanggo mangsuli soal nomer 1-4!
Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh.
Puji sokuring ngarsanipun Allah SWT, ingkang sampun maririgi berkah saengga kita
sedaya saged kempal ing acara perpisahan Kelas 6 SDN Kembang Melati kanthi bagas
waras, kalis ing rubeda nir ing sambikala.
Para rawuh ingkang kula bekteni, kula Kusuma Wardhani minangka wakilipun kanca-
kanca kelas 6 ing SDN Kembang Melati, badhe ngaturaken panuwun dhumateng
Bapak/lbu Guru ingkang sampun nggulawentah kula sakanca ngantos lulus kanthi
lancar saha saged pikantuk biji ingkang sae. Sadaya kala wau awit saking pambiyantu
Bapak/lbu guru saha tiyang sepuh ingkang tansah nggulawentah kula saben dinten.
Kula kaliyan kanca-kanca nyuwun pangapunten menawi sak dangunipun wonten SD,
wonten tindak-tanduk, suba-sita ingkang mboten mranani penggalih Bapak/lbu Guru.
Mugi-mugi kula dalasan kanca-kanca saged nerasaken sekolah wonten ing SMP kanthi
sae. Matur nuwun.
Wassalamu'alaikum Warrahmatullahi Wabarakatuh.
1. Irah-irahan kanggo pidhato ing dhuwur, yaiku pidhato . . .
a. Perpisahan Kelas 6
b. Penampi Kelas 6
c. Patemon Kelas 6
d. Pasrah Kelas 6
2. SDN Kembang Melati nganaake a c a r a . . . .
a. perpisahan murid kelas 6
b. perpisahan Guru-guru
c. perpisahan Kepala Sekolah
d. perpisahan wali murid
3. Sing macaake pidhato yaiku
a. Any Wardhani
b. Tri Wardhani
c. Shanti Wardhani
d. Kusuma Wardhani
4. Matur nuwun dhumateng bapak/ibu guru ingkang sampun nggulawentah kula
sakanca. Nggulawentah t e g e s e . . . .
a. mbimbing
b. ndukani
c. ngrewangi
d. ngukum
5. Sing dibiji nalika maju pidhato y a i k u . . . .
a. isine pidhato, bener Ian trepe basa kang digunakake, sikep utawa
panampilane
b. isine pidhato, komplit Ian runtut cak-cakane, bener Ian trepe basa kang
digunakake.
c. isine pidhato, komplit Ian runtut cak-cakane, bener Ian trepe basa kang
digunakake, sikep utawa panampilane
d. isine pidhato, komplit Ian runtut cak-cakane, bener Ian trepe basa kang
digunakake, sikep utawa panampilane, ayu Ian baguse sing pidhato.

Kunci Jawaban
1. A
2. A
3. D
4. A
5. C

Anda mungkin juga menyukai