LAPORAN PRAKTIKUM ILMU UKUR TANAH

SEMESTER GENAP 2018-2019

KELOMPOK

JURUSAN TEKNIK SIPIL

FAKULTAS TEKNIK DAN ILMU KOMPUTER
UNIVERSITAS BAKRIE
2019

1|Page
 KATA PENGANTAR

Syukur kami panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa yang sudah memberika karunia-
Nya pada kelompok kami dalam menyusun laporan Ilmu Ukur Tanah sehingga akhirnya
tersusunlah laporan Ilmu Ukur Tanah yang sistematis. Penyusunan Laporan ini kami lakukan
untuk memenuhi tugas mata kuliah Ilmu Ukur Tanah.

Walaupun waktunya cukup singkat, tapi kegiatan ini menghasilkan sesuatu yang dapat
mengaplikasikan Ilmu Ukur Tanah dari perkuliahan yang sedang kami jalani melalui praktik
dalam dunia kerja yang nyata.

Dengan selesainya Laporan Praktikum Ilmu Ukur, kami mengucapkan terima kasih
kepada semua pihak yang telah membantu kami, dan pihak yang sudah terlibat langsung
dalam praktikum hingga laporan ini bisa terselesaikan. Adapun diantaranya, yaitu :

1. Dosen Ilmu Ukur Tanah;

2. Asisten Dosen dan para Instruktur praktikum.

Demikian, makalah ini kami hadirkan dengan segala kelebihan dan kekurangan. Oleh
sebab itu, kritik dan saran yang membangun demi perbaikan laporan ini, sangat kami
harapkan. Semoga laporan ini dapat memberikan manfaat dan pengetahuan untuk kita semua.

Jakarta, 01 Mei 2019

Tim Penyusun

DAFTAR ISI
KATA PENGANTAR .................................................................................................................... ...... 2
LEMBAR PENGESAHAN ................................................................................................................. 3

2|Page
DAFTAR ISI.......................................................................................................................................... 3
BAB I
PENDAHULUAN
1.1. Latar Belakang .. .............................................................................................................................. 6
1.2. Rumusan Masalah .. ......................................................................................................................... 7
1.3. Tujuan Praktikum ............................................................................................................................ 7
1.4. Manfaat Praktikum .......................................................................................................................... 7
1.5. Waktu dan Tempat Praktikum .. ...................................................................................................... 8
1.6. Metodologi Praktikum .. .................................................................................................................. 8
1.7. Sistematika Laporan ........................................................................................................................ 9
BAB II
TINJAUAN PUSTAKA
2.1. Ilmu Ukur Tanah .. ......................................................................................................................... 10
2.2. Kerangka Dasar Pemetaan .. .......................................................................................................... 11
2.2.1. Pengukuran Kerangka Horizontal . ............................................................................................. 11
2.2.2. Poligon ....................................................................................................................................... 11
2.3. Pengukuran menggunakan waterpass ............................................................................................ 12
2.4. Pengukuran dengan Elektronic Total Station (ETS) . .................................................................... 14
2.5. Kontur . .......................................................................................................................................... 16
2.5.1 Fungsi Garis Kontur . ................................................................................................................... 16
2.5.2 Karakteristik Garis Kontur . ......................................................................................................... 16
BAB III
ALAT DAN LANGKAH KERJA PRAKTIKUM
3.1. Pengukuran Beda Tinggi (Levelling) . ........................................................................................... 17
3.1.1 Tujuan ......................................................................................................................................... 17
3.1.2 Alat dan Perlengkapan ................................................................................................................. 17
3.1.3 Langkah Kerja .............................................................................................................................. 17
3.2. Mengatur Jarak dan Sudut antara 2 titik ........................................................................................ 18
3.2.1. Tujuan ........................................................................................................................................ 18
3.2.2 Alat dan Perlengkapan ................................................................................................................ 18
3.2.3 Langkah Kerja .............................................................................................................................. 18
BAB IV
PENGOLAHAN DATA
4.1 Kerangka Kontrol Vertikal ............................................................................................................. 20
4.1.1 Hasil Pengukuran ........................................................................................................................ 20
4.1.2 Contoh Perhitungan ..................................................................................................................... 20
4.1.2.1 Tingkat Ketelitian ..................................................................................................................... 20
4.1.2.2 Perbedaan Ketinggian ............................................................................................................... 20
BAB V
ANALISIS DAN PEMBAHASAN
5.1 Praktikum Levelling (Beda Tinggi) ............................................................................................... 21
5.1.1 Analisis Praktikum ...................................................................................................................... 21
5.1.2 Analisis Alat................................................................................................................................. 22
5.1.3 Analisis Data ................................................................................................................................ 22

BAB VI
PENUTUP
6.1. Kesimpulan .................................................................................................................................. 23
6.2. Saran. ............................................................................................................................................. 23

3|Page
DAFTAR PUSTAKA .......................................................................................................................... 24

4|Page