MEWUJUDKAN KEADILAN
KHUTBAH PERTAMA
إن ْال َح ْم َد ِ َّّلِلِ ,ن َْح َم ُدهَُ ,ونَ ْست َ ِعٌنُهَُ ,ونَ ْست َ ْغ ِف ُرهَُ ,ونَعُوذُ
َّ
ت أ َ ْع َما ِلنَا ور أ َ ْنفُ ِسنَاَ ,و َ
س ٌِّئَا ِ اّلِل ِم ْن ُ
ش ُر ِ ِب َّ ِ
ِي لَهُ, ض َّل لَهَُ ,و َم ْن ٌُ ْ
ض ِل ْل فَالَ هَاد َ َّللاُ فَالَ ُم ِ
َم ْن ٌَ ْه ِد ِه َّ
أ َ ْش َه ُد أ َ ْن الَ اِلَهَ اِالَّ هللاُ َو ْح َدهُ َالش َِرٌ َْك لَهَُ ،
ش َها َدة َ َم ْن
ُه َو َخٌ ٌْر َّمقَا ًما َوأ َ ْح َ
س ُن نَ ِدًٌّا.
ف س ْولُهُ ْال ُمت َّ ِ
ص ُ ع ْب ُدهُ َو َر ُ
س ٌِّ َدنَا م َح َّمدًا َ َوأ َ ْش َه ُد أ َ َّن َ
ص ِبًٌّا.
ارا َو َ ِب ْال َم َك ِ
ار ِم ِك َب ً
َصادِق َ علَى
َ َس ٌِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َكان َ س ِلّ ْم َ َاَللَّ ُه َّم ف
َ ص ِّل َو
َص ْح ِب ِه الَّ ِذٌْن َ َو،س ْوالً نَبًٌِّا
َ علَى آ ِل ِه َو ُ ْال َو ْع ِد َو َكانَ َر
َ ٌُ ْح ِسنُ ْونَ ِإ ْسالَ َم ُه ْم َولَ ْم ٌَ ْف َعلُ ْوا
،ش ٌْئًا فَ ِرًٌّا
،ُاض ُر ْونَ َر ِح َم ُك ُم هللا ِ فَ ٌَا أٌَُّ َها ْال َح،ُأ َ َّما َب ْعد
َ فَقَ ْد فَازَ ْال ُمتَّقُ ْون،ِص ٌْنِ ًْ نَ ْف ِس ًْ َو ِإٌَّا ُك ْم بِت َ ْق َوى هللا
ِ ا ُ ْو.
: قَا َل هللاُ ت َ َعالَى
َ ُ َ ُ َّ َ َ َ َ ُ ْ َ ْ َّ َ َ
ُول َٰ ئ َك ُهم
ِ ﴿ومن لم يحكم ِبما أنزل اَّلل فأ
َ ُ َّ
﴾الظ ِالمون
Siapa saja yang tidak memutuskan perkara menurut wahyu yang telah
Allah turunkan, mereka itulah kaum yang zalim (TQS al-Maidah [5]: 45).
Tidak ada manusia normal yang benci kepada keadilan dan senang
kepada kezaliman. Pasti semua manusia menginginkan keadilan dan benci
kepada kezaliman. Itulah fitrah yang ada pada diri setiap insan.
Utusan Khilafah Umar bin Khattab, Rib’i bin Amir, ketika ditanya oleh
Rustum, Jenderal Persia, tentang misi Islam, ia menjawab: “Allah
mengutus kami untuk membebaskan umat manusia dari kegelapan
jahiliah menuju cahaya Islam serta membebaskan manusia dari kezaliman
agama-agama selain Islam menuju keadilan Islam dan kelapangannya.”
Apa itu adil? Adil adalah menempatkan sesuatu pada tempat yang
seharusnya. Dengan demikian keadilan akan terwujud ketika sesuatu
ditempatkan pada tempat yang seharusnya. Namun, hal itu bergantung
pada standar untuk menilai adil dan keadilan itu.
Secara imani, kita yakin bahwa Allah adalah Zat Yang Mahaadil sekaligus
yang mengetahui keadilan hakiki. Karena itu standar keadilan hakiki tentu
harus bersumber dari Allah SWT. Itulah syariah Islam yang telah Allah
SWT turunkan kepada kita. Saat syariah tidak dijadikan rujukan,
kezalimanlah yang tercipta. Bukan keadilan.
Allah SWT berfirman:
َ ُ َ ُ َّ َ َ َ َ ُ ْ َ ْ َّ َ َ
ُول َٰ ئ َك ُهم
ِ ﴿ومن لم يحكم ِبما أنزل اَّلل فأ
َ ُ َّ
﴾الظ ِالمون
Siapa saja yang tidak memutuskan perkara menurut wahyu yang telah
Allah turunkan, mereka itulah kaum yang zalim (TQS al-Maidah [5]: 45).
Sangat jelas, keadilan hanya bisa muncul dengan syariah Allah dan
diputuskan oleh orang takut kepada Allah. Maka penguasa, termasuk
hakim harus adil.
Maka, boleh jadi salah satu pihak lebih jago dalam memaparkan dan
mengemukakan argumentasi. Akibatnya, qâdhi atau hakim memutuskan
untuk kemenangan dia. Padahal sebenarnya dia di pihak yang salah. Rasul
Saw mengingatkan bahwa keputusan yang demikian jangan diambil sebab
itu merupakan potongan dari neraka.
Dari dua nas tersebut, bisa dimaknai bahwa semua pihak yang terlibat
dalam persengketaan harus senantiasa berpegang teguh pada keimanan.
Mereka juga harus selalu ingat bahwa kalaupun bisa lolos di peradilan
dunia, mereka tidak akan bisa lolos dari peradilan Allah SWT di akhirat.
Dan Rasul Saw mengingatkan para hakim: Qâdhi (hakim) itu ada tiga.
Dua di neraka dan satu di surga. Seseorang yang mengetahui kebenaran
dan memutuskan dengan kebenaran itu, dia di surga. Seseorang yang
mengetahui kebenaran, tetapi tidak memutuskan dengan kebenaran itu
dan bertindak jahat dalam hukum (putusan), dia di neraka. Seseorang
yang tidak mengetahui kebenaran lalu dia memutuskan untuk masyarakat
tanpa ilmu, dia pun di neraka.” (HR al-Baihaqi, Abu Dawud, Ibnu Majah
dan at-Tirmidzi).
Inilah yang dulu tergambar dalam diri Qâdhi Suraih ketika mengadili
perkara antara Khalifah Ali bin Abi Thalib ra dan seorang Yahudi dalam
persengketaan baju besi. Hakim memenangkan si Yahudi itu karena
kesaksian Hasan bin Ali, anak khalifah, ditolak oleh hakim. Khalifah Ali
menerima putusan itu. Menyaksikan yang demikian, orang Yahudi itu pun
masuk Islam.
][
آن اْ الع يظْي يم ،اونا اف اع يِن اوإي اَّي ُك ْم يِباافيْي يه يمن
َبراك هللا يِل ولا ُكم يِف اْل ُقر ي
ْ ا ْ اا
اآلَيايِ اويِ ْك ير ْ
اْا يكْي يم اوَا اقَّا اَ هللاُ يمَّاا اويمَّْ ُك ْم َيَاااوَاهُ اوإيناهُ ُه او ال اس يمْي ُع
الع يظْي ام إيناهُ ُه او الغا ُف ْوُر الاريحْيم هللا ر العلييم ،وأاقُو ُل قاويِل ه اذا فاأست ْغ ي
ف
ْا ُ ا ا ا ُْ ا ْ ْ ا
Khutbah II
ااس ايَا ُقواهللاا فيْي اما أ اامار اوانْتا ُه ْوا اع اما نا اهى او ْاعلا ُم ْوا
أااما با ْع ُد فايا اَيُّ اها الَّ ُ
أا ان هللاا أ اامارُك ْم يِب ْام ٍر با ادأا فيْي يه بيَّا ْف يس يه اوثا اَن يِباآل ئي اكتي يه املسَّحِ بيُق ْد يس يه
ك ي
يآئيَّن
ْ ا ىل
ا عو صلاى هللا علاي يه وسليم وعلاى يآل سي يدَنا ُُم ام ٍ
د
ا ا اا ا ا ُ اْ ا ا ْ اا
ض الل ُه ام اع ين اْخلُلا اف ياء الار ياش يدَيْ ان أياِب ارو ْي ي
برق
ُا ا ْ ا ا ْ املا
ْ ي
ِ ك
ا ي
آلئم ي
اوُر ُسل ا ا ا
و ك
ْي او اَتبيعيي صحاب يِ والتاابيعي ا ال ب ْك ٍر وعمر وعثْمان وعلي وعن ب يقيا ي
ِ
ا ا ا ْا ا ا ُا ا ُ ا ا ا ا ا ْ ا
ي ي ي ان ا اي التاابيعي
ْي اَلُْم يَبي ْح اس ٍ ا ْ ْ ا ْ ا ا ا ا ُ ْ ا ْ ا ا
ك اَّي ت ْحري
ب مه ع م اا
َّ ع ضار
و ي
ن َي الد مو َي ىل ْا
ْي أارحم الار ي ي
اْح
ْا ْ اا
ات االا ْحيآء ات واْملسلي يمْي واْملسليم ي الله ام ا ْغ يفر ليْلمؤيمَّيْي واْملؤيمَّا ي
ا ُ ْ ْا ا ُ ْ ا ُ ْ ُْ ْا ا ْ
ُ
الش ْراكات الله ام أاعياز اْ يإلسَاام واْملسلي يمْي وأ ياِ ال ي يمَّْ هم واْالامو ي
ا ا ْ ْ ا ا ُْ ُ ُ ْ ا ْا
اخ ُذ ْل و ن َي واْمل ْش يركيْي وانْصر عيَّاد اك اْملو يح يدَياِا وانْصر من ناصر ي
الد
ا ُْ ا ْ اا ْ ا ا ْ ا ُ ْ ا ا ُ ْ ا ا ُا
ك إي اىل َيا ْوام ي
اَ مالدَي ين واع يَ اكلي من خ اذ ال اْملسلي يمْي و د يمر أاعداء ي
ْ ْا ا ا ْ ْ ا ا ْ ا ْ ا ا
اْ ا ُ
الله ام ْادفا ْع اعَّاا اْلَّاَااءا اواْ الواَبءا اوالازالا يزال اواْملي اح ان او ُس ْوءا اْ يلفْت َّا يِ
ُ . ي
ن َي
ْ
ي
الد
اواْملي اح ان اما ظا اهار يمَّْ اها اواما باطا ان اع ْن بالا يد اَن اينْ ُدونيْي يسياا خآ ا
صًِ او اسائيير
ْي .ارباَّاا آَيَّا يِف الدُّنْياا اح اسَّا ًِ ب اْلعالا ي ي ي ي
اْلَُّ ْل ادان اْملُ ْسل ْ ا ً ا ا ا ْ ا
م ا ر َّي ِ م
ا عآ ْيم
آلخرةي حسًَِّ وقي
ي
اويِف اْ ا ا ا ا ا ا ا ا
اب الَّاا ير .ارباَّاا ظالا ْمَّاا انْ ُف اسَّاا اواإ ْن اَْل ذ
ا ع ا َّ
َا ْغ يفر لاَّاا وَار اْحَّاا لاَّا ُكونا ان يمن اْخل ي
اس يرَيْ ان.ْ ا ا ْ اْ ْ