Anda di halaman 1dari 5

[1/

816. 04]aimana: Carit


apant unatawal al
akonpant unnyaet
acar i
tarekaananudi l
alakonkeun
kujurupant undinapagelaranruatan( r
it
ual)anudisebutmantun.Mant unbiasadipi
ri
gkukacapi
sart
abi asanadihaleuangkeun.Caritapantunbiasanyadipagel
arkeunsapeut i
ngjeputnepi ka
tut
ugt ehdimimitiantibadaisa.Ukur ancari
tapantunumumnapar anjang.Dumasarkana
mediana, cari
tapantungelardinalisan,sart
angandunghal -
halanumer ekesanpamohal an.

car
it
apant
un

Cari
tapant
untehkaasupsast
ral
i
san.Tur
untumurunnajeungsumebar
natat
alepakucar
ali
san.
Munasabahupamadinakamekar
ananati
mbulsababar
ahav er
si.Ay
apant
unBogor,ay
apantun
Pri
angan,j
eungpant
unBaduy.

Upamani l
il
kkanaeusina,cari
tapantuntehumumnangabogaanpol anusar ua,nyeta
ngal
alakonkeunRajaPajaj
aran,anukeurngalegaannagar aanyar,
atawaneanganpi jodoeun.Ari
pol
ajalancarit
apantunumumnat ehkieu:Satri
angalalana,upamanabael antaranneangan
putr
ipipr
ameswarieun.Sapanjangngalal
ana,lobakajadiananukarandapan, sapert
i peperangan
j
eungmusuh.Ahi r
nasat r
iapajaj
arantehunggul per
angna, t
uluyngadahupkaput r
i,sarta
ngadegraja.

Nil
i
kkanaalurcari
tana,ayaduagolongan,nyaet
agalurleunj
eur
anj eunggalursimpay.Gal
ur
l
eunjeur
annyaetagalurcari
tanungaleunj
eur,l
empeng.Kapanggihnat inani
tenanrur
untuy
an
kaj
adiandi
naunggal epi
sodeuna.Dinapungkasancari
ta,anungalalakontehhenteukacat
ur
mulangdeuikanagaraasalna.

Lalakonpant unnukaasupgol ongangal


ursimpaytehhenteurea.Cont ona:pant unciung
wanar a,l
utungkasarung,j
eungmudi ngl
ayadikusumah.Lalakonpant unanul eunjeur
ancarit
ana
galursimpayt eh,umurnaleuwihkahot(
batananucari
tanagalurleunjeuran)
. Upamani li
kkana
wangunna, car
it
apantuntehmangr upawangunugeran(puisi
).Dij
eronadi wangun
kusababar ahabagian:ayabagianraj
ah,bagi
andeskri
psi,
bagiannar asi,di
alogjeungmonol og
j
eungr aj
ahpanutup/pamunah.

[
2/819.32]aimana:Car
it
apant
unnyaet
acari
taSundabuhunanusokdipagel
arkeunkal
awan
di
pir
igmakekacapi.Jal
maanumagelar
keuncar
it
apantundisebut
naTukangPantungatawa
Jur
uPant un.Umumnaumurnageuskol
otsar
tal
obadiant
aranaanulol
ong.

Ayeunamahkasenianpantunt
ehgeusmeht
il
em.JuruPant
unlobanugeuspangsi
unti
na
prof
esi
na.Pangnakit
ulant
aranay
eunamahgeusl
angkaanunanggap.Sanaj
anki
tuay
akeneh
JuruPant
unanungeureuyeuh.
Gent
eng-
gent
engulahpot
ongcenah,
sat
aunsakal
imahay akenehanusokmanggung,
utamana
di
naacar
angaruati
mah,ngar
uatl
embur
,at
awadinarengsepanen.

Saj
arahcar
it
apant
un

Titaun50-ankaditumahkasenianpant
untehkarasaturkat
embongmajuna.Mangsahari
ta
mahkacidadipikaresepnakumasar
akatpat
anipadesaan.Hari
tapant
unr
aketpatal
i
najeung
tat
akahirupanuranglembur.

Jur
upantunbogakalungguhanminangkajurupanerangdimasar
akat,
mehsar
uaj
eung
kal
ungguhandal
angway anggolekdinaj
amanay euna.Numatakjur
upant
unmahkudujal
ma
anungawasakapar
igelanjeungmibogapangaweruhanujembar.

Pantuntehhi
jiwangunkaseni
antit
inggal
karuhunur
ang.Bedaj eungkaseni
anlianna,
anujadi
l
ulugudinapantunnyaet
akaryasastr
anaanumangr upaleunj
euranlal
akonatawacarit
a.
Lalakonanutur
untumurunnepikakiwaridi
nawujudlisan.

Hanjakalkugener
asi ki
wari
mahkur angdi
pikar
esepl
antar
anmeur eunkarasanageus
t
inggaleunjaman,henteunyar
it
akeunkaay
aanjamankiwari
.Padahalcari
tapantuntehpi
tui
n
mil
ikurangSunda.

Mat
eri
car
it
apant
un

Magel
arkeuncarit
apant unkududiroj
ongkusaranaupacara,upamanany adi
akeunpar
ukuy
an
j
eungparawanten.Parukuyantehtempatkeurmeul eum menyan,
ariparawant
ennyaet
awadah
t
empatsasajen,kayani
ng: kembangtujuhr
upa,roko,eunt
eung,si
sir
,minyak,j
sb.

Samemehmagelar
keuncarita,
jur
upantunsokmeuleum menyanheula,
tul
uymapatkeunr
ajah
pamukadi
pir
igmakekacapi.Eusi
naraj
ahnyaetamentai
dinkakaruhunatawapar
adewa
ngar
ahanumantunjeunganunanggapnasalamet
.

Rengsengar
ajah,
kakar
ajurupant
unngalal
akonkeuncar
it
a.Pagel
aranpant
unbi
sat
epi
ka
sapeut
ingat
awaduapeutingj
eput,l
ant
aranumumnacar i
tapanj
ang.
St
rukt
urcar
it
apant
unbahasasunda

Cari
tapant
unumumnany ar
it
akeunKaraj
aanPajaj
aranjeungKar
ajaanGal
uh.Lamunl
alakon
geustamat
,sokdi
pungkasdeuikur
ajah,
disebut
narajahpamunahatawaraj
ahpanut
up.

Alurcar
it
apantunumumnangabogaanpol
aanusar ua,ny aet
a:ny
ari
takeunl
alampahanhij
i
j
almaanukeurneanganel
mupangaweruh,disatengahingjal
anmeunangcocoba,tepungj
eung
putri
geuli
s,mul
angdeukakar
ajaansar
tadiangkatjadi
r aj
a.

Cari
tapant
unanukawentardiant
aran:LutungKasar
ung,Ci
ungWanar
a,Mundi
ngl
ayadi
Kusumah,BadakPamal
ang,jeungNy aiSumurBandung.

[
2/ 819.32]aimana: Upamanil
ikkanawangunna, cari
tapant
untehmangr
upawangunugeran
(puisi
).Di
jeronadiwangunkusababarahabagian: ayabagi
anraj
ah,
bagi
andeskr
ipsi
,bagi
an
narasi,di
alogjeungmonolog,
jeungrajahpanutup/pamunah.

Bacaoge:
Mat
eri
Car
it
aPant
unSundaLengkap.

Raj
ahPant
un

Bagianrajahtehbiasanasokditembangkeunkuj urupantunsamemehmangkatcar i
ta.Eusi
raj
ahmangr upasanduk- sandukkakaruhunlantar
anrekngami mit
ianmant un.Sanduk-sanduk
tehharti
nament aidin,mentapangrakarsaj
eungpangr i
ksatinungageugeuhet alembur
sangkansar al
amet.Ment akasalametantehlai
nkeurnudi pangmantunkeunbaet apikaasupnu
mant unj
eungnul alajoetapantun.

Nil
ikeusi
na, raj
ahtehlainmangrupabagi
anti
nacarit
a.Tapi
sanaj
ankit
u,mangrupabagian
penti
ngdinapant un.Rajahmangrupasal
ahsahi
jici
riut
amaanungabedakeuncari
tapantun
j
eungseni (sastr
a)sejenna.Numatakmantesupamaay anunyar
it
a,l
aincari
tapant
unupama
euweuhrajahan.

Rajahtehsal
il
anaayadibagianawalcari
tapantun.Ayanupanjang,ayanupondokdeui h.
Panjang-
pondoknaraj
ahjeungbeda-bedanarajahhenteugumantungkajurupantunna.Sanajan
cari
tanabeda,upamadil
alakonkeunkujurupantunanusarua,
bisajadir
ajahnaogeheunt eu
beda.


Nar
asi
Pant
un

Bagiannarasiatawanyari
tekeun,dit
epi
keundi
namangsaj ur
upantunnyambungkeunhiji
kaj
adiankanakaj adi
ansaterusna.Bedaj
eungraj
ahkatutkaj
adi
andeskri
psi(
papantunan),l
ebah
bagi
annar asimahhenteudi t
embangkeun.Tapisanaj
ankit
uanggerbaedipi
ri
gkukacapi naj
an
ukurdigal
antangkeunbaeoge.

Deskr
ipsi
Pant
un

Bagi
andeskripsiny
aetabagi
ananungagambar keunti
ngkahpar i
polahtokohcari
tadi
nahiji
kaj
adian,
saperti
putri
dangdan,lengserl
umpat,satr
iaperang,sat
riangapung,hayam di
adu
j
eungsajabana.Sal
ianti
eta,bagiandeskr
ipsit
engagambar keunogepangr asahatesaper
ti
sedi
h,ngangres,
ngenes,ambek, har
eneg,j
eungsajabana;sar
tangagambar keunkaayaan.

Bagiandeskri
psi
tehsokdi hal
euangkeunkujur
upantun,numataksokdisebutogepapantunan.
Kaasupbagiannupi kar
euseupeun,l
antar
anumumnaj ur
upantunngagunakeungay abasa
babandi
ngananul ucuturkari
katur
alpi
keunngagambarkeunkaj
adi
anatawakaay aanana.

Di
alog

Bagi
andial
ogatawapagunemanny aetapagunemanant ar
aparapalakuna.Sakumahaumuna
di
nakaryasastr
al ai
nna,di
alogt
ehdi antar
anapikeunngagambarkeunwat ekatawakar
akt
er
pal
aku,
ngalancarkeunjal
ancari
ta,
sar t
anepikeungagasan-
gagasan.

Monol
og

Monol
ogtehny
ar i
tasor
anganatawany
ari
tadi
naj
erohat
e.Cont
onamonol
ogLut
ungKasar
ung
di
napant
unLutungKasarung,

Raj
ahPanut
up

Penger
ti
anr
ajahpanut
uptehhampi rsar
uajeungpenger
ti
anraj
ahdi
l
ihur
.Nganar
iraj
ah
panut
upmahdihal
euangkeunanapasdiakhi
rcari
tapant
un.

[2/
819.33]aimana: Carit
apantunatawalalakonpant unnyaet
acar i
tar
ekaananudi l
alakonkeun
kujurupantundinapagelaranruat
an(ri
tual)anudisebutmantun.Mantunbiasadipi
ri
gkukacapi
sart
abiasanadihaleuangkeun.Cari
tapantunbiasanyadipagel
arkeunsapeuti
ngjeputnepi ka
t
utugtehdimi
miti
antibadaisa.Ukurancar
itapant
unumumnaparanj
ang.Dumasarkana
mediana,
cari
tapant
ungelardinali
san,sar
tangandunghal
-hal
anumerekesanpamohal
an.

car
it
apant
un

Cari
tapant
untehkaasupsast
ral
i
san.Tur
untumurunnajeungsumebar
natat
alepakucar
ali
san.
Munasabahupamadinakamekar
ananati
mbulsababar
ahav er
si.Ay
apant
unBogor,ay
apantun
Pri
angan,j
eungpant
unBaduy.

Upamani l
il
kkanaeusina,cari
tapantuntehumumnangabogaanpol anusar ua,nyeta
ngal
alakonkeunRajaPajaj
aran,anukeurngalegaannagar aanyar,
atawaneanganpi jodoeun.Ari
pol
ajalancarit
apantunumumnat ehkieu:Satri
angalalana,upamanabael antaranneangan
putr
ipipr
ameswarieun.Sapanjangngalal
ana,lobakajadiananukarandapan, sapert
i peperangan
j
eungmusuh.Ahi r
nasat r
iapajaj
arantehunggul per
angna, t
uluyngadahupkaput r
i,sarta
ngadegraja.

Nil
i
kkanaalurcari
tana,ayaduagolongan,nyaet
agalurleunj
eur
anj eunggalursimpay.Gal
ur
l
eunjeur
annyaetagalurcari
tanungaleunj
eur,l
empeng.Kapanggihnat inani
tenanrur
untuy
an
kaj
adiandi
naunggal epi
sodeuna.Dinapungkasancari
ta,anungalalakontehhenteukacat
ur
mulangdeuikanagaraasalna.

Lalakonpant unnukaasupgol ongangal


ursimpaytehhenteurea.Cont ona:pant unciung
wanar a,l
utungkasarung,j
eungmudi ngl
ayadikusumah.Lalakonpant unanul eunjeur
ancarit
ana
galursimpayt eh,umurnaleuwihkahot(
batananucari
tanagalurleunjeuran)
. Upamani li
kkana
wangunna, car
it
apantuntehmangr upawangunugeran(puisi
).Dij
eronadi wangun
kusababar ahabagian:ayabagianraj
ah,bagi
andeskri
psi,
bagiannar asi,di
alogjeungmonol og
j
eungr aj
ahpanutup/pamunah.

Anda mungkin juga menyukai