BAB 6: KEPELBAGAIAN AGAMA:

MENCARI TITIK PERTEMUAN

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
HASIL PEMBELAJARAN
Pada akhir kuliah ini, para pelajar dapat :
1. Memupuk kefahaman tentang kepelbagaian agama di Malaysia.
2. Memahami kepercayaan agama utama di Malaysia.
3. Mengamalkan nilai tolak ansur dalam konteks kebebasan beragama
di Malaysia.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
ISI KANDUNGAN
1. Pengenalan
2. Takrif Agama
3. Mengapakah Manusia Beragama?
4. Peranan Agama
5. Penggolongan Agama
6. Agama-agama di Malaysia
7. Konflik Agama
8. Mencari Titik Pertemuan
9. Kesimpulan

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
1. PENGENALAN
• Agama adalah penting dalam kehidupan sesebuah masyarakat.
• Di Malaysia, agama & etnik telah menjadi identiti kelompok saling
melengkapi sehinggakan kelompok etnik disamakan dengan agama
masing-masing.
• Mereka yang keluar agama dianggap telah keluar dariapada kelompok
etnik.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
2. TAKRIF AGAMA
• Agama boleh ditakrifkan sebagai hubungan antara manusia dengan
sesuatu kekuasaan luar biasa yang dianggap dapat memberi
perlindungan dan hubungan ini dianggap suci.
• Agama-agama besar: Islam, Kristian, Buddha, Hindu, Sikh, Jaina,
Judaisme, Shinto, Bahai & Zoroastrianisme (Majusi).
• Kepercayaan: pra-animisme, animisme, dinamisme (kuasa pada
benda), fetisyme (penyembahan berhala), shamanisme & totemisme
(haiwan adalah suci dan mempunyai kekuatan supernatural).

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Menurut Wilfred C. Smith (1963), religion dalam bahasa Inggeris dan
religie dalam bahasa Belanda diambil dari bahasa Latin, religio.
• Perkataan religio merupakan kata dasar dari kata religare yang bererti
“mengikat”. Maksudnya, manusia didasarkan kepada satu ikatan
ghaib yang memerlukan manusia memperhambakan dirinya.
• Menurut E. B. Taylor (1903), agama adalah kepercayaan kepada
makhluk halus.
• Menurut Emile Durkheim (1915) pula, agama adalah satu system
kepercayaan dan amalan yang menghubungkan manusia dengan
sesuatu yang suci.
NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
3. MENGAPAKAH MANUSIA BERAGAMA?

Keperluan asasi manusia Pemikiran agama wujud

Warisan kebudayaan.
(bersifat sejagat). sejak lahir.

Jawapan kepada persoalan

Faktor keselamatan (merasa hidup yang sukar dijawab
selamat kerana ada oleh kemampuan akal– Elemen pengukuhan ikatan
perlindungan), adanya hari hakikat diri, roh, kematian, persaudaraan.
akhirat, syurga neraka. rezeki, perkara ghaib
dsbgnya.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
 4. PERANAN AGAMA
Agama sebagai sumber nilai moral
Penyatuan – menyatukan individu,
– kod etika & moral dalam
masyarakat & kelompok sesebuah
masyarakat Barat diambil dari
ajaran Kristian.
Perpaduan nasional – Geertz
(1973), pembentukan negara yg
berdaulat timbul kerana faktor
sentimen primordial (agama &
etnik). Cth – Masyarakat Melayu.
etnik.
Kewujudan tamadun – agama
mendorong perkembangan
tamadun dunia.
NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
Pendorong & pengesahan program
pembangunan – program
pembangunan menjadi cepat jika
ia dibantu oleh golongan
agamawan.
Fungsi pemerintahan – ketua
negara sebagai ketua agama.
Institusi agama berperanan
penting dalam sistem pentadbiran
& pemerintahan. Mufti dan Qadi
jawatan penting dalam Kesultanan
Melayu Melaka.
Menumbuhkan semangat
nasionalisme – contoh di
Indonesia – peranan golongan
agama dlm membangkitkan
semangat kebangsaan; Malaysia
juga demikian.
Mengembangkan kesenian –
agama mempunyai hubungan yang
rapat dgn kesenian & nilai estetika.
Contoh – senibina, lukisan, ukir
kayu & seni pahat.
5. AGAMA-AGAMA DI MALAYSIA

Agama Agama Agama Agama

Islam Buddha Hindu Kristian

Agama Ajaran Ajaran

Animisme
Sikh Konfucius Tao

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
(i) Agama Islam
• Lebih 60% penduduk di Malaysia adalah Islam.
• Ajaran Islam – bersumberkan al-Quran, Hadis, Ijmak & Qiyas.
• Islam agama sejagat – merangkumi nilai-nilai sejagat termasuk
kosmologi, epistemologi, metafizik dan weltanschauung.
• Mengiktiraf kewujudan pelbagai bangsa.
• Manusia adalah setaraf di sisi Tuhan.
• Tiada sistem kasta.
• Perayaan besar – Aidil Fitri & Aidil Adha, Maulidur Rasul, Isra’
Mi’raj, Maal Hijrah, Asyura, Nuzul Quran

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
(ii) Agama Buddha

• Agama kedua besar di Malaysia. Majorit etnik Cina kebanyakan

menganut ajaran Buddha mazhab Mahayana. Komuniti Thai di
utara semenanjung Malaysia bermazhab Theravada.
• Asal usul agama Buddha – Siddhartha Gautama ketika berumur
29 tahun telah keluar dari istana dan hidup dalam penderitaan
& kemelaratan. Beliau mendapat petunjuk ketika berteduh di
bawah sepohon pokok.
• Antara ajarannya menghormati kehidupan dan alam serta
menghapuskan sistem kasta.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
(iii) Agama Hindu

• Agama ini merupakan sekumpulan adat istiadat, budi pekerti dan

gambaran kehidupan orang Hindu.
• Wujud sejak 8 S.M. dikenali juga dengan nama agama Brahma.
• Tiada pengasas. Agama ini berevolusi daripada ajaran Veda yg muncul
sebelum penaklukan bangsa Arya ke atas India.
• Antara kitab-kitab penting terdiri daripada 4 jenis – Rig Veda, Yajur
Veda, Sama Veda & Atharva Veda.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
(iii) Agama Kristian

• Asalnya mazhab drpd kepercayaan Yahudi yg menerima Jesus

daripada Nazaret sebagai Messiah @ Kritus.
• Doktrin Trinity diterima gereja Roman Katolik, Ortodok Timur &
Protestan.
• Mereka percaya selepas berakhirnya kehidupan Jesus Christ di dunia,
wujud tuhan kekal di dunia dlm bentuk Ruh Kudus (Bapa, anak & Ruh
Suci).
• Anggap Jesus sebagai jelmaan Tuhan.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Kitab suci – Bible yg mengandungi Kitab Perjanjian Lama @ Bible
Ibrani dan Perjanjian Baru. Ia menceritakan kehidupan Jesus,
perkembangan gereja & pengertian kepercayaan.
• Dua amalan penting (Baptis & Eukaris)
• Baptis – upacara meraikan kemasukan seseorang dlm Kristian.
• Eukaris – Makan Malam Terakhir (roti & wine).
• Pemimpin gereja plg berkuasa – Paus di Rom.
• Perayaan – Krismas, Easter & Good Friday.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
(iv) Agama Sikh

• Agama minoriti yg dianuti oleh etnik India berketurunan Punjabi.

• Menyambut perayaan Vaisakhi.
• Diasaskan oleh Guru Nanak pada tahun 1469 & dikembangkan oleh 9
guru lain.
• Kitab suci – Sri Guru Granth Sahib Ji (meliputi ajaran & mazmur bagi
upacara agama serta nasihat & panduan hidup).
• Lelaki – pemakaian serban & berjanggut panjang. Nama akhir bagi
lelaki Singh (singa) & wanita Kaur (puteri).

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Simbol dalam agama Sikh (5 K) – Kesh (rambut panjang), Kangha
(sikat), Kara (gelang besi), Kirpan (pedang kecil) & Kachera
(seluar pendek khas).
• Pakaian rasmi dan wajib dipakai sepanjang masa oleh ahli
persaudaraan Khalsa, selepas menjalani upacara amrit sanskar
(upacara baptis). Diperkenalkan oleh Guru Gobind Singh, guru
Sikh terakhir pada 1699.
• Gurdwara (pusat ibadat), katha (syarahan), ardas (doa), kirtan
(mazmur), Guru ka langgar ( makanan berupa sayuran yang
dimasak di gurdwara)

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
(v) Animisme

• Melibatkan pemujaan roh dan semangat alam semulajadi. Semangat

& kuasa luar biasa ini dianggap sebagai Tuhan.
• Sembah bulan, tempat keramat, matahari, bintang, pokok, batu,
sungai, patung, gunung dll (memiliki jiwa & hidup).
• Percaya makhlus halus & jin.
• Dukun, bomoh, ahli sihir, tok batin adalah peribadi penghubung
dengan dunia ghaib.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
(vi) Ajaran Konfucius

• Diperkenalkan oleh ahli falsafah Cina yg terkenal di zaman Dinasti

Chou.
• Menekankan perasaan perikemanusiaan & harga diri ( budi bahasa,
kemurahan hati, amanah, rajin & baik).
• Kitab Lun-Yu atau Analekta.
• Ajarannya mementingkan kesopanan & kesusilaan (hormat ibu bapa,
orang tua dan negara).

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
(vii) Ajaran Tao

• Berasaskan ajaran Lao Tze.

• Menarik diri dari perkara duniawi, mengasingkan diri.
• Perasaan tamak & nafsu seseorang mendorong bertindak kurang bijak
& tidak rasional.
• Bukunya dalam bentuk sajak warisan kesusasteraan terkenal.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
6. KONFLIK AGAMA & MENCARI TITIK PERTEMUAN

• Konflik agama berlaku disebabkan tafsiran berbeza dlm memahami

ajaran agama.
• Ia terjadi kerana:
Kegagalan dlm
Agama dijadikan alat memahami &
dalam mencapai menghormati ajaran &
sesuatu matlamat. upacara agama orang
lain.

• Contoh – konflik Islam-Kristian di Ambon, Maluku di Indonesia; Bosnia

dgn Serbia; Islam-Buddha di Myanmar; di Mesir, Filipina, Ireland Utara
(IRA vs Britain).

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
7. TITIK PERTEMUAN – PENYELESAIAN KONFLIK

Nilai kesejagatan Meraikan

Interaksi –
– kepluralitian perbezaan
adakan dialog
agama agama

Sikap bantu- Ilmu

Toleransi agama
membantu pengetahuan

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
8. KESIMPULAN
• Malaysia mempunyai 4 agama besar dunia dan agama-agama lain;
• Kebebasan beragama tedapat dalam perlembagaan Malaysia;
• Kebebasan beragama sebagai asas hubungan etnik di Malaysia.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
LATIHAN
• Bahaskan peranan pelbagai institusi agama dalam meningkatkan
hubungan antara penganut agama yang lebih harmonis di Malaysia.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019