Anda di halaman 1dari 25

BAB IV

NERACA MASSA DAN ENERGI

4.1 Neraca Massa

Kapasitas produksi = 20.000 ton/tahun

Operasi produksi = 330 hari/tahun

Operasi produksi = 24 jam/hari

Basis perhitungan = 1.000 kg/jam

Kapasitas produkasi = 20.000 ton × 1 tahun × 1 hari × 1.000 Kg


tahun 330 hari 24 jam 1 ton

= 2.525,25 kg/jam

27
Neraca Massa di Setiap Alat

1. Heat Exchanger (HE-01)

Aliran 2

Aliran 1

Aliran Masuk Aliran Keluar

Komponen (Kg/Jam) (Kg/Jam)

Aliran 1 Aliran 2

Ethylbenzene (EB) 4.748,40 4.748,40

Benzene (B) 11,90 11,90

Toluene (T) 11,90 11,90

Styrene (ST) 0,00 0,00

Total 4.772,20 4.772,20

28
2. Heater (HE-02)

Fungsi : Menaikkan suhu ethylbenzene sampai 600oC agar dapat bereaksi di Reaktor

Bed Katalis 1

Aliran 2 Aliran 3
HE-02

Aliran Masuk Aliran Keluar

Komponen (Kg/Jam) (Kg/Jam)

Aliran 2 Aliran 3

Ethylbenzene (EB) 4.748,40 4.748,40

Benzene (B) 11,90 11,90

Toluene (T) 11,90 11,90

Styrene (ST) 0,00 0,00

Total 4.772,20 4.772,20

29
3. Reaktor Bed Katalis 1 (R-01)

Fungsi : Memecah ethylbenzene menjadi styrene

Aliran 4

R-01

Aliran 3

Aliran Masuk (Kg/Jam) Aliran Keluar (Kg/Jam)


Komponen
Aliran 3 Aliran 4

Ethylbenzene (EB) 4.748,40 2.706,60

Benzene (B) 11,90 46,90

Toluene (T) 11,90 94,30

Styrene (ST) 0,00 1863,20

H2 0,00 33,40

C2H4 0,00 13,40

CH4 0,00 14,30

Total 4.772,20 4.772,20

30
4. Reaktor Bed Katalis 2 (R-02)

Fungsi : Memecah ethylbenzene menjadi styrene

Aliran 5

R-02

Aliran 4

Aliran Masuk (Kg/Jam) Aliran Keluar (Kg/Jam)


Komponen
Aliran 4 Aliran 5

Ethylbenzene (EB) 2.706,60 1.948,70

Benzene (B) 46,90 66,80

Toluene (T) 94,30 141,30

Styrene (ST) 1.863,20 2.527,00

H2 33,40 44,70

C2H4 13,40 21,10

CH4 14,30 22,50

Total 4.772,20 4.772,20

31
5. Wasted Heat Boiler (WHB)

Fungsi : Menurunkan suhu produk reaktor menjadi 200oC dengan cara

memanfaatkan panasnya untuk membuat steam

WHB
Aliran

Steam

Water
Aliran
5
Aliran Masuk (Kg/Jam) Aliran Keluar (Kg/Jam)
Komponen
Aliran 5 Aliran 6

Ethylbenzene (EB) 1.948,70 1.948,70

Benzene (B) 66,80 66,80

Toluene (T) 141,30 141,30

Styrene (ST) 2527,00 2527,00

H2 44,70 44,70

C2H4 21,10 21,10

CH4 22,50 22,50

Total 4.772,00 4.772,00

32
6. Kondensor 3 (CD-03)

Fungsi : Menurunkan temperatur aliran 6 sampai 141oC

Aliran 6 Aliran 7

Aliran Masuk (Kg/Jam) Aliran Keluar (Kg/Jam)


Komponen
Aliran 6 Aliran 7

Ethylbenzene (EB) 1.948,70 1.948,70

Benzene (B) 66,80 66,80

Toluene (T) 141,30 141,30

Styrene (ST) 2.527,00 2.527,00

H2 44,70 44,70

C2H4 21,10 21,10

CH4 22,50 22,50

Total 4.772,00 4.772,00

33
7. Drum Separator (DS-01)

Fungsi : Memisahkan fasa liquid dengan gas

Aliran 8

Aliran 7

Aliran 9

Aliran Masuk
Aliran Keluar (Kg/Jam)
Komponen (Kg/Jam)

Aliran 7 Aliran 8 Aliran 9

Ethylbenzene (EB) 1.948,70 0,00 1.948,74

Benzene (B) 66,80 0,00 66,78

Toluene (T) 141,30 0,00 141,31

Styrene (ST) 2.527,00 0,00 2.526,99

H2 44,70 44,60 0,00

C2H4 21,10 21,11 0,00

CH4 22,50 22,53 0,00

88,24 4683,82
Total 4.772,00
4.772,00

34
8. Tanki Buffer (T-02)

Fungsi : Penampungan sementara umpan Kolom Destilasi 1

Aliran 9

Aliran 10

Aliran Masuk (Kg/Jam) Aliran Keluar (Kg/Jam)


Komponen
Aliran 9 Aliran 10

Ethylbenzene (EB) 1.948,74 1.948,74

Benzene (B) 66,78 66,78

Toluene (T) 141,31 141,31

Styrene (ST) 2.526,99 2.526,99

H2 0,00 0,00

C2H4 0,00 0,00

CH4 0,00 0,00

Total 4.684,00 4.684,00

35
9. Kolom Destilasi 1 (D-01)

Fungsi : Memurnikan styrene

Aliran Masuk
Aliran Keluar (Kg/Jam)
Komponen (Kg/Jam)

Aliran 10 Aliran 18 Aliran 13

Ethylbenzene (EB) 1.948,74 1.942,89 5,80

Benzene (B) 66,78 66,78 0,00

Toluene (T) 141,31 141,31 0,00

Styrene (ST) 2.526,99 7,58 2.519,40

2159,00 2525,00
Total 4.684,00
4.684,00

36
10. Tanki Buffer (T-03)

Fungsi : Penampungan sementara umpan Kolom Destilasi 2

Aliran 18

Aliran 19

Aliran Masuk (Kg/Jam) Aliran Keluar (Kg/Jam)


Komponen
Aliran 18 Aliran 19

Ethylbenzene (EB) 1.942,89 1.942,89

Benzene (B) 66,78 66,78

Toluene (T) 141,31 141,31

Styrene (ST) 7,58 7,58

Total 2.159,00 2.159,00

37
11. Destilasi 2 (D-02)

Fungsi : Memurnikan ethylbenzene

Aliran Masuk
Aliran Keluar (Kg/Jam)
Komponen (Kg/Jam)

Aliran 19 Aliran 23 Aliran 27

Ethylbenzene (EB) 1.942,89 0,20 1.942,70

Benzene (B) 66,78 66,80 0,00

Toluene (T) 141,31 141,30 0,00

Styrene (ST) 7,58 0,00 7,60

208,00 1.950,00
Total 2.159,00
2159,00

38
Secara Garis Besar -> Input = Output

Tabel 4.1 Resume neraca massa

Input Output
Komponen
Aliran 1 Aliran 8 Aliran 13 Aliran 23 Aliran 27

4.748,40 0,00 5,80 0,20 1.942,70


Ethylbenzene (EB)

11,90 0,00 0,00 66,80 0,00


Benzene (B)

11,90 0,00 0,00 141,30 0,00


Toluene (T)

0,00 0,00 2.519,40 0,00 7,60


Styrene (ST)

H2 0,00 44,70 0,00 0,00 0,00

C2H4 0,00 21,10 0,00 0,00 0,00

CH4 0,00 22,50 0,00 0,00 0,00

88,30 2.525,30 208,30 1.950,30


Jumlah 4.772,20
4.772,20

39
4.2 Neraca Energi

Neraca Energi pada Setiap Alat

1. Heat Exchanger (HE-01)

Tujuan : menghitung beban panas di heat exchanger

Q2

HE-

Q1

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q1 Aliran Q2

41.150,55 2.361.568,27
Ethylbenzene (EB)

105,62 5.876,30
Benzene (B)

102,22 5.935,95
Toluene (T)

0,00 0,00
Styrene (ST)

H2 0,00 0,00

C2H4 0,00 0,00

CH4 0,00 0,00

Q beban panas 2.332.022,13

Total 2.373.380,51 2.373.380,51

40
2. Heater (HE-02)

Tujuan : menghitung beban panas heater

Fungsi : menaikan suhu uap ethybenzene dari vaporizer hingga mencapai

suhu operasi 600oC agar siap bereaksi di dalam Reaktor

Q2 Q3
HE-02

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q2 Aliran Q3

2.361.568,27 5.787.937,49
Ethylbenzene (EB)

5.876,30 13.306,98
Benzene (B)

5.935,95 13.882,08
Toluene (T)

0,00 0,00
Styrene (ST)

H2 0,00 0,00

C2H4 0,00 0,00

CH4 0,00 0,00

Q beban panas 3.441.746,03

Total 5.815.126,55 5.815.126,55

41
3. Reaktor Bed Katalis 1 (R-01)

Tujuan : menghitung beban panas Reaktor Bed Katalis 1

Q4

R-01

Q3

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q3 Aliran Q4

5.787.937,49 3.299.624,13
Ethylbenzene (EB)

13.306,98 52.278,95
Benzene (B)

13.882,08 109.787,02
Toluene (T)

0,00 2.123.606,54
Styrene (ST)

H2 0,00 279.174,72

C2H4 0,00 22.009,09

CH4 0,00 26.425,83

Panas reaksi ΔHr -297.592,64

Q beban panas 395.372,36

Total 5.912.906,27 5.912.906,27

42
4. Reaktor Bed Katalis 2 (R-02)

Tujuan : menghitung beban panas Reaktor Bed Katalis 2

Q5

R-02

Q4

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q4 Aliran Q5

3.299.624,13 2.286.188,39
Ethylbenzene (EB)

52.278,95 71.675,72
Benzene (B)

109.787,02 158.229,64
Toluene (T)

2.123.606,54 2.771.444,49
Styrene (ST)

H2 279.174,72 362.857,19

C2H4 22.009,09 33.227,83

CH4 26.425,83 39.929,98

Panas reaksi ΔHr 0,00

Q beban panas -189.353,02

Total 5.723.553,25 5.723.553,25

43
5. Waste Heat Boiler (WHB-01)

Tujuan : menghitung panas yang diambil oleh WHB


WHB
Q6

Steam

Water
Q5

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q5 Aliran Q6

2.286.188,39 529.876,17
Ethylbenzene (EB)

71.675,72 16.387,44
Benzene (B)

158.229,64 36.429,05
Toluene (T)

2.771.444,49 651.075,09
Styrene (ST)

H2 362.857,19 112.666,79

C2H4 33.227,83 7.783,12

CH4 39.929,98 9.898,55

Q (Panas yang diambil) 4.359.437,04

Total 5.723.553,25 5.723.553,25

44
6. Kondensor (C-03)

Tujuan : menghitung panas yang diambil oleh Kondensor

Q6 Q7

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q6 Aliran Q7

529.876,17 328.609,06
Ethylbenzene (EB)

16.387,44 10.102,87
Benzene (B)

36.429,05 22.542,74
Toluene (T)

651.075,09 408.355,96
Styrene (ST)

H2 112.666,79 74.636,49

C2H4 7.783,12 4.889,86

CH4 9.898,55 6.337,85

Q (Panas yang
508.641,38
diambil)

Total 1.364.116,21 1.364.116,21

45
7. Drum Separator

Tujuan : menghitung panas yang diambil oleh Separator

Q7

Q8

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q7 Aliran Q8

328.609,06 403.198,62
Ethylbenzene (EB)

10.102,87 14.291,73
Benzene (B)

22.542,74 29.072,16
Toluene (T)

408.355,96 540.104,80
Styrene (ST)

H2 74.636,49 383.439,83

C2H4 4.889,86 8.017,90

CH4 6.337,85 19.948,31

Q (Panas yang
542.598,52
diambil)

Total 1.398.073,36 1.398.073,36

46
8. Kolom Destilasi 1 (D-01)

Fungsi : - memisahkan ethylbenzene, benzene, toluene dan styrene

- menghitung kebutuhan pendingin di kondensor, dan steam di reboiler


Q9

Q8
D-01

Q10

Panas Masuk Panas Keluar Panas Keluar


(KJ/Jam) (KJ/Jam) (KJ/Jam)
KOMPONEN
Aliran Q8 Aliran Q9 Aliran Q10

Ethylbenzene (EB) 403.198,62 368.543,40 960.262,41

Benzene (B) 14.291,73 13.089,64 34.079,98

Toluene (T) 29.072,16 26.636,63 69.339,38

Styrene (ST) 540.104,80 1.486,70 518.007,06

Q (panas yang diambil) 1.004.777,89

409.756,37 1.581.688,83
Jumlah 1.991.445,20
1.991.445,20

47
9. Cooler 1 (CL-01)

Tujuan : menghitung panas yang diambil oleh Cooler 1

Q11

Q10

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q10 Aliran Q11

1.295,82 204,0399
Ethylbenzene (EB)

0 0
Benzene (B)

0 0
Toluene (T)

576.452,36 91.300,31
Styrene (ST)

Q (panas yang diambil) 423.789,45

Total 577.748,18 577.748,18

48
10. Kolom Destilasi 2 (D-02)

Fungsi : memurnikan ethylbenzene menjadi 99,7%


Q13

Q9
D-02

Q12

Panas Masuk Panas Keluar Panas Keluar

Komponen (kJ/Jam) (kJ/Jam) (kJ/Jam)

Aliran Q9 Aliran Q13 Aliran Q12

Ethylbenzene (EB) 383.643,21 25,06 342.367,19

Benzene (B) 13.631,99 8.869,38 30.372,38

Toluene (T) 27.735,75 18.072,06 61.823,15

Styrene (ST) 1.547,06 1,01 1.383,79

Q (panas yang diambil) 36.356,02

26.967,51 435.946,52
Total 462.914,03
462.914,03

49
11. Cooler 2 (CL-02)

Tujuan : menghitung panas yang diambil oleh Cooler 2

Q14

Q12

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q12 Aliran Q14

342.281,61 67.802,4666
Ethylbenzene (EB)

0,00 0,0000
Benzene (B)

0,00 0,0000
Toluene (T)

1.380,34 274,4504
Styrene (ST)

Q (panas yang diambil) 275.585,04

Total 343.661,95 343.661,95

50
12. Cooler 3 (CL-03)

Tujuan : menghitung panas yang diambil oleh Cooler 3

Q15

Q13

Panas Masuk (kJ/Jam) Panas Keluar (kJ/Jam)


Komponen
Aliran Q13 Aliran Q15

34,23 6,7809
Ethylbenzene (EB)

12.148,95 2.386,0364
Benzene (B)

24.729,26 4.878,7175
Toluene (T)

1,38 0,2747
Styrene (ST)

Q (panas yang diambil) 29.642,01

Total 36.913,82 36.913,82

51

Anda mungkin juga menyukai