Perpindahan Panas Dan Massa
Perpindahan Panas Dan Massa
d dT
k =0
dx dx
dT
k = −q "x = C1'
dx
T[x ] = C1 x + C 2
III-1
Pada gambar di atas kondisi batasnya adalah :
T(0) = Ts1
T (L) = Ts2
Dari persamaan distribusi T terhadap x :
T (x) = C1 x + C2
x=0→ T = Ts1
Ts1 = C1.[0] + C2
C2 = Ts1
x=L→ T = Ts2
Ts2 = C1 [L] + Ts1
T − Ts1
C1 = s2 /L
1
Sehingga persamaan distribusi suhu pada dinding adalah :
Ts2 − Ts1
T(x) = x + Ts1
L
Setelah mendapatkan distribusi suhu, maka untuk menghitung laju perpindahan
panas adalah sebagai berikut :
qx dT
= −k ……..*)
A dx
L Ts2
q
∫0 Ax dx = − ∫ k dT
Ts1
= − k[Ts2 − Ts1 ]
qx
.L
A
− kA[Ts2 − Ts1 ]
qx =
L
= - [Ts2 − Ts1 ]
qx k
q "x =
A L
= [Ts1 − Ts2 ]
k
L
III-2
Analogi perpindahan panas dan aliran listrik
Aliran listrik :
V1 − V2
Hukum ohm → R =
i
Secara umum :
T1 − T2
Rt =
qx
L
Konduksi → R t = ;
kA
1
Konveksi → R t = ;
hA
1
Radiasi =
hrA
III-3
Dengan analogi diatas, konduksi steady state satu dimensi bisa dianalisa dengan
mudah.
Tinjau gambar berikut :
Perpindahan panas dari fluida panas ke fluida dingin melalui dinding berlapis.
1
T∞1 − Ts1 = q x
hA
Ts1 − Ts = q x [L A /(k A.A)]
Ts − T3 = q x [L B /[k B .A ]]
Ts4 − T∞ 4 = q x [1/h4.A ]
1 L L L 1
T∞1 − T∞ 4 = q x + A + B + c +
h 1A k.A k B .A k c .A h 4 .A
T∞ 3 − T∞ 4 = q x .R total
III-4
1 L L L 1
R total = + A + B + C +
h 1 A k.A k B .A k C .A h 4 .4
3.2 Silinder
dT
qr = −kA
dr
= − k [2π r L]
dT
qr
dr
III-5
dr
qr = − 2 π Lk dT
r
− 2 π L k [Ts2 − Ts1 ]
qr =
r
ln 2
r1
2 π L k[Ts1 − Ts2 ]
qr =
r
ln 2
r1
Ts1 − Ts2
qr =
R
r
ln 2
Jadi : R = r1
2π L k
Bentuk lain :
A1 = 2 πr1 L
r2 A 2
A2 = 2 πr2 L =
r1 A1
k A lm [Ts1 − Ts2 ]
qr =
[r2 − r1 ]
2π L[r2 − r1 ]
dimana : A lm =
r2
n
r1
III-6
A 2 − A1
=
ln(A 2 /A 1 )
T∞1 − T∞ 2
qr =
1 ln(r2 /r1 ) 1
+ +
h1 2π r1L 2π kL h 2 2π r2 L
q r = − k [2π rL]
dT
dr
− q r dr
dT =
2π Lk r
diintegrasi didapat :
− qr
T(r) = c1ln r + c 2 …….(1) ; c1 =
2π L k
kondisi batas :
r
Ts1 − Ts2 = c1 ln 1
2
Ts1 − Ts2
c1 = ………..(2)
r1
ln
r2
III-7
sehingga
Ts1 − Ts2
Ts2 = ln(r2 ) + c 2
r1
ln
r2
Ts1 − Ts2
c 2 = Ts2 − ln(r2 ) ………..(3)
r1
ln
r2
r2
Ts1 − Ts2 r
T(r) = ln + Ts2
r1 r2
ln
r2
III-8
Silinder berlapis
r r
ln 2 ln 3
; R2 = 1 = 2
1 r r
R1 = ; R3
h 1 2π r1 L 2π k A L 2π k B L
r
ln 4
R4 = 5
r 1
; R5 =
2π k C L h 4. 2π r4 L
T∞1 − T∞ 4
qr =
1 ln(r2 / r1 ) ln(r3 / r2 ) ln(r4 / r5 ) 1
+ + + +
2π r1 Lh 1 2π k A L 2π k B L 2π k C L 2π r4 L h 4
T∞1 − T∞ 4
qr = = 1 A 1 [T∞1 − T∞ 4 ]
R tot
III-9
dengan A1 = 2 π r1 L
1
1 =
1 r r r r r1 r4 r1 1
+ 1 ln 2 + 1 ln 3 + ln +
h 1 k A r1 k B r2 k c r3 r4 h 4
Catatan : 1 A1 = 2 A 2 = 3 A 3 = 4 A 4
Batasan :
• Steady state
• Perpindahan panas satu dimensi (ke arah r saja)
dT dT
qr = − k A = − k (4 π r 2 )
dr dr
qr konstan; A = 4πr2
III-10
r2 Ts2
qr
∫
r1 4π r2
dr = − ∫ k dT
Ts1
Jika k konstan :
r2 T
s2
qr dr
4π ∫r r 2 = − k ∫T dT
1 s1
qr 1 1
− + = − k [Ts2 − Ts1 ]
4π r2 r1
4 π k (Ts1 − Ts2 )
qr =
1 1
−
r1 r2
Jadi :
1 1 1
Rt = −
4π k r1 r2
Batasan :
• Satu dimensi
• Steady state
o o
• q seragam ( q = generasi panas / satu volum)
o
d 2T q
Maka akan berlaku : + =0
dx 2 k
III-11
Gambar 3.8 : Konduksi pada dinding datar dengan generasi panas
o
d 2T q
+ =0
dx 2 k
o
d 2T q
2
= −
dx k
o
dT q
= − x + c1
dx k
o
q 2
T = − x + c1 x + c 2
2k
Kondisi batas :
1. T(-L) = Ts1
o o
2
Ts1 = −
q
[− L]2 + c [- L] + c 2 → Ts1 = - qL − c1L + c 2 ……..(1)
2k 2k
2. T [L] = Ts2
III-12
o o
qL2
Ts2 = −
q
[L]2 + c1L + c 2 → Ts2 = − + c1 L + c 2 ……(2)
2k 2k
+
o
2 q L3
Ts1 + Ts2 = − + 2 c2
2k
o
T + Ts2 q L2
c 2 = s1 +
2 2k
o o
q L2 T + Ts2 q L2
Ts1 = − − c1L + s1 +
2k 2 2k
Ts2 − Ts1
c1 =
2L
o o
q 2 Ts2 − Ts1 T + Ts2 q L2
T = − x + x + s1 +
2k 2L 2 2k
o
q L2 x 2 Ts2 − Ts1 Ts1 + Ts2
T = 1 - L2 + 2L x +
2k 2
o
dT 2q T − Ts1
= − x + s2 =0
dx 2k 2L
k Ts2 − Ts1
x = o
q 2L
III-13
Sehingga titik balik pasti berada di sebelah kiri dari bidang tengah
(mid plane)
o
d 2T q
2
=−
dx k
[Ts1 = Ts2 = Ts ]
o
q L2 x 2 Ts2 − Ts1 Ts1 + Ts2
T = 1 - L2 + 2L x +
2k 2
o
q L2 x2
T = 1 − L2 + Ts
2k
o
d 2T q
2
= −
dx k
o
q 2
T = − x + c1 x + c 2
2k
kondisi batas :
o
q L2
1. T [L] = Ts → Ts = − + c1 L + c 2 ………(1)
2k
o
dT dT 2q
2. x=0 =0→ = − x + c1
dx dx 2k
III-14
o
0 = −
2q
[0] + c1
2k
c1 = 0 ………………………(2)
2k 2k
qL2 x2
T= 1 − L2 + Ts ……….(*)
2k
x2
T = To − Ts 1 − 2 + Ts
L
T - Ts x2
= 1- 2
To − Ts L
T - To x2
= 2
Ts − To L
d. Jika suhu permukaan [Ts ] tidak diketahui, dan suhu kedua permukaan sama
III-15
Neraca energi control surface :
= h [Ts − T∞ ]
dT
- k x=L
dx
= h [Ts − T∞ ]
dT
- k x =- L
dx
q 2 L = 2 h [Ts − T∞ ]
o
o
qL
Ts = T∞ +
h
Cara lain :
Persamaan distribusi suhu :
o
q L2 x2
T = 1 - L2 + Ts
2k
o
dT q
= − x
dx k
= h [Ts − T∞ ]
dT
- k x=L
dx
o
- k − L = h [Ts − T∞ ]
q
k
o
qL
Ts = T∞ +
h
q L = h [Ts − T∞ ]
o
III-16
o
qh
Ts = T∞ +
h
Neraca di surface
o o
q 2 q L2
T(x) = − x + Ts +
2k 2k
o
dT 2q
x=L = − L
dx 2k
= h [Ts − T∞ ]
dT
- k x =L
dx
o
[− k ] − q L = h [Ts − T∞ ]
k
o
qL
Ts = T∞ +
h
Batasan :
o
q = konstan (persatuan volume silinder)
III-17
Dalam keadaan steady state berlaku :
o
1 d dT q
r + =0
r dr dr k
dT q 2
r = − r + c1
dr 2k
q 2
T (r) = − r + c1 ln r + c 2
4k
Kondisi batas :
dT
1). r=0 =0 (karena simetris)
dr
dT q 2
r = − r + c1
dr 2k
dT
r = 0 = 0 → c1 = 0
dr
2). T (ro) = Ts
2
Ts = − o + [0]ln ro + c 2
qr
4k
2
qr
c2 = Ts + o
4k
Jadi :
o o
2
q 2 qr
T (r) = − r + Ts + o
4k 4k
o
qr
2
r2
T (r) = o 1 − 2 + Ts ………*)
4k ro
Pada r = 0 → T = To , sehingga :
o
2
qro
To = + Ts
4k
2
qro
= To − Ts …….**)
4k
III-18
Substitusi **) ke persamaan *) didapat :
2
T(r) − Ts r
=1-
To − Ts ro
Untuk mencari hubungan antara Ts dan T∞ maka dibuat neraca energi overall :
[ ]
q π ro L = h [2 π ro L][Ts − T∞ ]
o
2
o
qr
Ts = T∞ + o
2h
III-19