20 mei eerste presentatie
Het Centrum Beeldende Kunst Gelderland organiseert al
Biënnale 2010
agenda en doel van de bijeenkomst
aanleiding, eerdere ontmoetingen, deelnemers
2 trajecten, 1e bijeenkomst netwerk (1/5)
resultaat;
opwarming, inspireren, zorgen voor structuur en verbinding
concrete afspraken vastleggen
Tiziana legt de laatste hand aan haar presentatie.
Korte voorgeschiedenis:
sinds jaren biënnales van Gelderse beeldende kunst. Najaar
2010 komt hiervan de zesde editie, een manifestatie die
een beeld geeft van de stand van zaken in de beeldende
kunst & vormgeving. De overzichtstentoonstelling is in
Museum Het Valkhof in Nijmegen, daarnaast worden er
diverse ‘satelliet’-locaties gezocht die op een logische
manier verband hebben met de manifestatie zelf, van
zichzelf al een zuigende werking hebben, of op een
onverwachte plek kunst kunnen laten zien aan veel
(toevallige) voorbijgangers.
De curator is Tiziana Nespoli, een tentoonstellingsmaker
met een wetenschappelijke achtergrond. Haar thema voor
deze manifestatie is ‘Toeval’: “Traditioneel gezien wordt
van ieder van ons verwacht dat wij op een zeker punt in
ons leven keuzes maken. Je wordt dichter of fysicus, leest
Komrij of de tweede wet van de thermodynamica, je
verstaat Rachmaninoff of DNA, Rubens of relativiteit.
Maar is deze tweedeling wel realistisch? Het lijkt er soms
op dat kunstenaars en wetenschappers toevallig tot
dezelfde structuren aangetrokken worden, toevallig met
dezelfde grote vragen rondlopen. Slechts de verbeelding
van de werkelijkheid neemt een andere vorm aan in kunst
en wetenschap.”
Toeval - kunst - wetenschap, een prachtig uitgangspunt.
Zowel Tiziana als de projectleider vanuit het CBKG, Terry
van Gurp, hechten veel waarde aan een goed educatief
traject bij deze biënnale en hebben daarvoor contact
gezocht met EDU-ART (voortgezet onderwijs) en de KCG
(amateurkunstonderwijs). Daarnaast is de masteropleiding
educatie van ArtEz benaderd omdat een van hun alumni
wellicht zeer geschikt is wanneer er een educatief (half)-
fabricaat verlangd wordt. Diverse bijeenkomsten tussen
deze partijen hebben geleid tot een door EDU-ART
uitgewerkt plan waarvan deze bijeenkomst de start is.
De start van de bijeenkomst
 Vanuit het voortgezet onderwijs is goed en enthousiast

voorstelronde gereageerd. Zeven scholen hebben zich aangemeld met

zowel docenten van de creatieve vakken,
cultuurcoördinatoren als ook docenten taal en exacte
CBKG, curator, kunstenaars vakken.
Museum Het Valkhof Olympus College, Arnhem:
ArtEZ Merel van Heusden
Lotte Pera
KCG, docenten centra voor kunstzinnige vorming Dominicus College, Nijmegen:
EDU-ART Anne van den Bosch
Pax Christicollege, Druten
docenten VO Anneke Olde Daalhuis
interesses en verwachtingen N.S.G. Groenewoud, Nijmegen
vastleggen /beamen Mevr. Drs. J.N.M. Arpots
Robert Bok
Maarten Blaauw
Het CBKG is deze middag vooral voorwaarden scheppend bezig en houdt zich op de achtergrond. Karel de Grote College, Nijmegen
Sjoerd van Gend
Vanuit EDU-ART zijn aanwezig Lidwin van Grunsven, adviseur VO en Rose Figdor, adviseur Hans de Leeuw
instellingen. Zij zijn teven de organisatoren van de twee educatieve trajecten waarvan deze middag de S.G. de Driemark, Winterswijk
start is. Sabrina Heesen

Vanuit de amateurkunst is Erna aan de Stegge, de centrale figuur van het overkoepelende netwerk Liedy Brus van het Ulenhofcollege uit Doetinchem kon
vanuit de KCG aanwezig en Natasja van Geel (Lindenberg, Nijmegen) en Berna Bonekamp deze middag niet aanwezig zijn.
(Gruitpoort, Doetinchem). Vanuit Arnhem, Tiel en Harderwijk is er ook geïnteresseerd gereageerd
maar kon men niet aanwezig zijn deze middag. Last but nog least, Odette Straten, educatief medewerker
We willen overigens niet alleen een link leggen tussen de amateurkunstenaars en de biënnale, maar Museum Het Valkhof.
ook kijken of er dwarsverbanden te leggen te zijn tussen de VO-scholen en de centra voor kunst /
cultuur / kunstzinnig onderwijs.

Vanuit ArtEZ is Ariane Vervoorn er, zij is verantwoordelijk voor de externe projecten binnen het
expertisecentrum. ArtEZ heeft de oud-Master studente Marieke Oorthuys op het oog die gezien haar
ervaring als projectmedewerker bij stichting Toeval Gezocht in Noord Holland -waarbij volgens de
Reggio Emilia-methode gewerkt is op een aantal basisscholen- over interessante expertise beschikt
die van pas komt bij het educatief project van de Biënnale Gelderland. In onderling overleg met
geïnteresseerde scholen en de Biënnale zou zij wellicht ondersteuning kunnen bieden bij de
totstandkoming van een passend educatief traject met leerlingen en kunstenaar(s).

De curator Tiziana Nespoli is er en heeft als kunstenaars meegenomen Suze May Sho, Jerome
Symons en Bruno van Hooijdonk (Buro Bruno).
 idee en concept Biënnale 2010
Toeval, kunst en wetenschap
Wat is toe val?
presentatie Tiziana Nespoli
presentaties kunstenaars

toe val?
Per ongeluk? Expres?

Met voorbeachte rade?

Evolutie?De wil van god?
Deel van onze belevingswereld
Kiezen?
Een lot uit de loterij?
Het noodlot ?
Een keuze?
moedwillig? Een ballenbak? toe val?
Een enquête?
Gepolariseerd licht?
Een ontmoeting?
Kaleidoscoop van de particuliere fascinaties
Een dobbelspel? Tiziana filosofeert er onder begeleiding van een powerpoint lustig op los:
Chaos? Zelforganisatie? wat is toeval eigenlijk...
Wat doen we ermee, wat moeten we ermee, is het mijn eigen leven?

Een voltreffer? “Toeval vraagt om erkenning als belangrijk gegeven in ons leven. In een artikel voor de
British Journal for the Philosophy of Science (augustus 1992) beschrijft Pek van Andel
dat veel dingen bij toeval zijn ontdekt. Volgens de auteur moet we wetenschappelijk
Radioactiviteit? rekening gaan houden met diverse vormen van toeval. Toeval vraagt erom om een
handje te worden geholpen door werkelijk open te staan voor nieuwe mogelijkheden.
En zeker niet door te geloven dat God alles organiseert, dat is arrogant, zo meent hij.”
 We zien geen toeval in ons

toeval = uit werk, niet qua werkwijze en

ook niet qua thematiek.
Ons werk ontstaat niet per

te vlakken ongeluk en alles wat we doen

is op het ziekelijke af
geregisseerd.

Maar voor wat het waard is;

we zijn wel een heel mooi
filmpje in Probe
aan het opnemen met een
Belgische choreografe/
danser/mime speler,
waarbij we suggereren dat de
doos gekanteld is en de
zwaartekracht van
de zijkant komt. Het meisje in
de doos heeft iets wezenloos
en ontheemd. We doen hier
een poging alle disciplines
vanuit een zelfde
mentaliteit te benaderen:
decor, kostuum, dans en zo een
gesamt "kunstwerk" te maken
(eigenlijk het thema waar wij
ons in ons werk al

Suze May zes jaar toe verhouden).

Maar goed we kunnen niet zo
heel erg goed bedenken wat

Sho dat met toeval

te maken heeft. Er moet veel
getrokken,gepraat, geduwd en
geschaafd worden om unisono
te bereiken.
www.suzemaysho.com
 De komende zomer voer ik een

toeval = on- project uit in Istanbul waarin

het toeval een grote rol speelt.
Samen met een Turkse

vermijdelijk muntontwerper produceer ik

de eerste Turkse Euro in een
oplage van 1000. Deze munten
gaan we in omloop brengen
door ze verspreid op straat
(Istiklal Caddesi) te 'verliezen'.
Met candid camera maken we
een opnames van wat er
gebeurt als iemand zo'n munt
opraapt. Uiteindelijk worden
alle vondsten gemonteerd tot
een videoLilm van ongeveer 20
minuten. Deze Lilm zou ik in de
Biënnale willen laten zien.

Jerome
Symons
www.jeromesymons.com
 Ik werk bijna altijd zonder

toeval = de vooropgesteld plan. Wel met

een begin idee, of vorm, maar
dan volgt een maakproces

verrassing waarbij ik gedachtenloos

dingen laat gebeuren. Deze
gebeurtenissen komen ergens

van een tot stilstand en vormen dan

wel of niet een uitgangspunt
voor een eindproduct of serie

kadootje na vormschetsen. Essentieel voor

mij is bovendien dat dit
toevallige proces altijd

het resulteert in verrassingen.

Verrassing is voor mij een
wezenlijk onderdeel van

uitpakken toeval. Juist het

verrassingeffect, zonder dat je
vooraf weet wat het gaat
worden, is euforisch.

bruno van
hooijdonk
www.burobruno.nl
 H. doet mij denken aan
1. reggio emilia, toeval gezocht, zoekend tot resultaat
met deze verhalen a. creativiteit en willen onderzoeken essentieel
2. er bestaat ook een festival voor onderzoek wat ergens nergens over
gaat

in je hoofd wat 3. Robert Dijkgraaf bij Wintertuin verhaal hierover gehouden

a. moeilijk planbaar, wil Gelders aanbod

zijn dan je wensen II. wens

A. is er een kans dat mijn school te zien is in de tentoonstelling (Pax)
1. Druten naar Nijmegen is een probleem

en ideeën 2. goed als het wat meer in de school komt, hoort bij het leven
B. leerlingen bezoeken de tentoonstelling(en)
1. budget is al uitgegeven
a. heel veel dingen komen te laat
b. heel veel dingen komen ook wel weer goed
C. kunstenaars en wetenschappers in het echt
1. wij op school wel een ingenieurs laten vertellen over ontstaan
a. zie hiermee linken met voorbeeld meubelontwerp
2. combi’s op school dit extra aanbieden
D. op zoek naar parallel ontwerpproces en onderzoeksproces, wetenschap
niet objectief
1. kunst en techniek
Reactie op eerste presentatie TOEVAL 20 mei 2010
III. vragen
I. idee A. is alle kunst toeval
A. toeval gebruiken, II anders gaan werken, laten ontstaan 1. misschien inspiratie ook al toeval
B. toeval, paradox, je gaat selecteren, ingrijpen beslissingen, daarmee afscheid van toeval, a. cultiveer je, splitst uit, bruikbaar toeval
waar ligt de grens (1) onderzoek staat centraal
1. werken met vrijheid van kind en keuzes van volwassenen (a) op zoek naar bewijs
C. verhalen van kunstenaars B. wat is er in tentoonstelling te zien
1. op verschillende plekken in centra brengen 1. proces of eindproduct?
2. ook naar scholen a. beide
a. ook naar kunstenaars toe C. wanneer zijn de andere kunstenaars bekend
3. interactie is ook belangrijk 1. hoe brengen we deze mensen in beeld
D. satellietlocaties ook op universiteit? a. site biënnale Gelderland zodra keuze bekend is
1. misschien daar ook locaties realiseren voor amateurkunstenaars en scholen 2. ook op de volgende bijeenkomst
E. leerlingen maken produkt, mogen dit zelf aangaan en ook exposeren a. wetenschapper volgende keer aanwezig
F. leerlingen leveren als toevalsfactor input aan kunstenaars D. geld / budget?
G. kruisbestuivingen binnen de scholen zelf via media II 1. materialen voor de school zelf
1. toevalsfactor communicatie leerlingen E. verhouding tot studiedag over kunst en wetenschap?
2. platform waar van alles uit kan ontstaan 1. 3 juni Vasim
3. forum op website a. Andrée Van De Kerckhoven
 afsluiting
wie doet mee (inventariseren)
data checken en afspraken maken

Afspraken:

Voortgezet onderwijs

Naar aanleiding van de gegeven informatie, presentaties en eerste

brainstorm van deze middag gaan alle betrokkenen vanuit het V.O.
nadenken over of, en zo ja op wat voor manier ze willen participeren in
dit educatieve traject.

De terugkoppeling hiervan gebeurt op de volgende bijeenkomst van

24 juni. Op basis van de uitkomst daarvan worden vervolg stappen presentatie 2 trajecten met VO
gezet.
vervolgbijeenkomsten netwerk (4)
Centra voor amateurkunst
24 juni 2e bijeenkomst
Eind mei is er een overkoepelend overleg met alle docenten beeldend 16.30 CBK Nijmegen
van de centra. Deze middag zal daarin besproken en voorgelegd worden. 9 september 3e bijeenkomst
16.30 CBK Nijmegen
Het traject met de amateurkunst zal vanaf dit moment een andere
richting op gaan, maar hopelijk weten we verbindingen te leggen met het 7 oktober 4e bijeenkomst voorbereiding presentaties
andere traject. 16.30 CBK Nijmegen
14 oktober presentaties netwerk inspiratiedag
16.30 Museum Het Valkhof

inspiratiemiddag 14 oktober 16.30 Museum Het Valkhof

Terry van Gurp - CBKGelderland - terry@cbkgelderland.nl - 06 25011694 - 11-6-’10