A. UMUM
Bangunan gedung ini merupakan bangunan struktur beton bertulang terdiri dari tiga lantai yang
berfungsi sebagai Pasar. Struktur atap adalah dak beton bertulang yang berfungsi sebagai
parkir. Pondasi yang digunakan untuk bangunan ini adalah pondasi Foot Plate(setempat) yang
dihubungkan dengan balok sloof.
B. PEMBEBANAN
C. PROSEDUR PERENCANAAN
Bangunan ini menggunakan struktur beton bertulang, dengan mutu beton yang digunakan
adalah K-300 (f’c = 25 MPa) dan mutu baja adalah U 24 (fy = 240 MPa) untuk tulangan polos
( notasi ), serta U 40 (fy = 400 MPa) untuk tulangan ulir / deformed ( notasi D).
Dalam perhitungan gaya-gaya dalam, struktur dimodelkan sebagai portal terbuka tiga dimensi
yang diperhitungkan terhadap beban tetap (beban mati dan beban hidup) dan beban sementara
(beban tetap + beban gempa menggunakan cara statik ekivalen). Dalam menentukan besarnya
gaya-gaya dalam tersebut dilakukan dengan bantuan program SAP2000.
Demikian pula dalam perhitungan pembesian balok dan kolom, dilakukan dengan bantuan
program SAPCONdengan output dari program ini merupakan hasil kombinasi pembebanan
yang maksimum.
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
2. Pedoman Perencanaan
a. Tata Cara Perhitungan Struktur Beton Untuk Bangunan Gedung (SNI 03-2847-
2002).
b. Tata Cara Perhitungan Pembebanan Untuk Bangunan Rumah dan Gedung (SNI 03-1727-
1987).
c. Standar Perencanaan Ketahanan Gempa Untuk Struktur Bangunan Gedung (SNI 03-1726-
2002).
d. Tata Cara Perencanaan Struktur Baja Untuk Bangunan Gedung (SNI 03-1729-2002).
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
PEMODELAN STRUKTUR
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
LANTAI DUA
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
LANTAI 3
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
LANTAI ATAP
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
PERHITUNGAN
STRUKTUR
PERHITUNGAN BEBAN
PERHITUNGAN TULANGAN PELAT LANTAI
PERHITUNGAN GAYA STATIK EKIVALEN
SKEDUL TULANGAN BALOK DAN KOLOM
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
D. PERHITUNGAN BEBAN
1. BEBAN MATI
a. LANTAI PASAR
2. BEBAN HIDUP
3. BEBAN DINDING
4. BEBAN BALOK
Untuk beban pada balok akibat beban pada lantai yang didukungnya, dilakukan perataan
beban dengan ketentuan sebagai berikut :
Lx
Ly
BEBAN PELAT = Q
BEBAN SEGITIGA =
1 . Q . Lx
3
1 Lx
2
. Q . Lx 3
BEBAN TRAPESIUM =
6 Ly
Untuk perhitungan gaya-gaya dalam, beban balok dan kolom secara otomatis termasuk dalam
perhitungan sesuai dengan fasilitas yang tersedia pada program SAP 2000.
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
1. LANTAI PASAR
Lx = 3.00 m
Ly = 4.00 m
Ly/Lx = 1.3333
Ly
X = 51.0000
TWO WAYS SLAB
Qdl = 480.00 Kg/m2
Lx Qll = 600.00 Kg/m2
Qu = 1,536.00 Kg/m2
h min = 88.89 mm
h maks = 118.52 mm
h = 130.00 mm
selimut = 20.00 mm
= 10.00 mm
d = 105.00 mm
b = 1,000.00 mm
Mu = 705.0240 Kg-m
= 7,050,240.0000 N-mm
lentur = 0.8
= 0.85
Rn = 0.799347
= 0.002037
b = 0.027094
max = 0.020320
min = 0.003500
terpakai = 0.003500
2
As = 367.5000 mm
Lx = 3.00 m
Ly = 4.00 m
Ly/Lx = 1.3333
Ly
X = 51.00
TWO WAYS SLAB
Qdl = 580.00 Kg/m2
Lx Qll = 1,000.00 Kg/m2
Qu = 2,296.00 Kg/m2
h min = 88.89 mm
h maks = 118.52 mm
h = 170.00 mm
selimut = 20.00 mm
= 13.00 mm
d = 143.50 mm
b = 1,000.00 mm
Mu = 1,053.8640 Kg-m
= 10,538,640.0000 N-mm
lentur = 0.8
= 0.85
Rn = 0.639721
= 0.001624
b = 0.02709
max = 0.02032
min = 0.00350
terpakai = 0.003500
2
As = 502.2500 mm
Lx = 3.00 m
Ly = 4.00 m
Ly/Lx = 1.3333
Ly
X = 51.0000
TWO WAYS SLAB
Qdl = 556.00 Kg/m2
Lx Qll = 1,000.00 Kg/m2
Qu = 2,267.20 Kg/m2
h min = 88.89 mm
h maks = 118.52 mm
h = 160.00 mm
selimut = 20.00 mm
= 13.00 mm
d = 133.50 mm
b = 1,000.00 mm
Mu = 1,040.6448 Kg-m
= 10,406,448.0000 N-mm
lentur = 0.8
= 0.85
Rn = 0.729878
= 0.001857
b = 0.02709
max = 0.02032
min = 0.00350
terpakai = 0.003500
2
As = 467.2500 mm
= 0.1800
n = 3.0000 lt
= 0.5400 det > T1 OK
= 0.1800
n = 3.0000 lt
= 0.5400 det > T1 OK
= 0.1800
n = 3.0000 lt
= 0.5400 det > T1 OK
Perhitungan tulangan balok dan kolom dikerjakan dengan bantuan program SAPCON dan
gambar dari hasil perhitungan tersebut dibuat dalam skedul balok dan kolom pada halaman berikut
ini :
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
Mu = 56,543.3740 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 739 mm
Mu
Rn = = 3.2355 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0088
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 7 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 1,064,371.5910 N
TS
a= = 125.2202 mm
0,85 f c' B
Mu = 60,496.5260 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 739 mm
Mu
Rn = = 3.4617 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0095
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 8 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 1,216,424.6755 N
TS
a= = 143.1088 mm
0,85 f c' B
Vu = 35,353.50000 kg
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 739 mm
Vu
Vn = = 600.6045 kN
1
Vc = f c' b. d = 246.3333 kN
6
Vs = Vn - Vc = 354.2711 kN
Jarak sebngkang = s = 100 mm
Vs S
Av = = 199.7469 mm2
f ys D
Av
n= = 2.5433 kaki
A
Mu = 30,288.6750 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 539 mm
Mu
Rn = = 3.2580 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0089
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 6 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 912,318.5066 N
TS
a= = 107.3316 mm
0,85 f c' B
Mu = 35,821.5260 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 539 mm
Mu
Rn = = 3.8532 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0107
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 7 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 1,064,371.5910 N
TS
a= = 125.2202 mm
0,85 f c' B
Vu = 21,000.10000 kg
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 539 mm
Vu
Vn = = 353.7106 kN
1
Vc = f c' b. d = 179.6667 kN
6
Vs = Vn - Vc = 174.0439 kN
Jarak sebngkang = s = 100 mm
Vs S
Av = = 134.5423 mm2
f ys D
Av
n= = 1.7130 kaki
A
Mu = 19,272.7760 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 59.5 mm
d = h - d' = 491 mm
Mu
Rn = = 3.3378 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0091
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 5 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 567,057.4740 N
TS
a= = 88.9502 mm
0,85 f c' B
Mu = 20,893.9300 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 59.5 mm
d = h - d' = 491 mm
Mu
Rn = = 3.6185 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0100
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 6 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 680,468.9688 N
TS
a= = 106.7402 mm
0,85 f c' B
Vu = 17,586.30000 kg
d' = s + s + 0,5*Dl = 59.5 mm
d = h - d' = 490.5 mm
Vu
Vn = = 262.2976 kN
1
Vc = f c' b. d = 122.6250 kN
6
Vs = Vn - Vc = 139.6726 kN
Jarak sebngkang = s = 100 mm
Vs S
Av = = 118.6482 mm2
f ys D
Av
n= = 1.5107 kaki
A
Mu = 67,756.7470 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 739 mm
Mu
Rn = = 3.8772 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0108
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 9 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 1,368,477.7599 N
TS
a= = 160.9974 mm
0,85 f c' B
Mu = 69,430.4990 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 739 mm
Mu
Rn = = 3.9729 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0111
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 9 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 1,368,477.7599 N
TS
a= = 160.9974 mm
0,85 f c' B
Vu = 36,224.50000 kg
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 739 mm
Vu
Vn = = 617.2032 kN
1
Vc = f c' b. d = 246.3333 kN
6
Vs = Vn - Vc = 370.8699 kN
Jarak sebngkang = s = 100 mm
Vs S
Av = = 209.1057 mm2
f ys D
Av
n= = 2.6624 kaki
A
Mu = 31,619.8500 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 539 mm
Mu
Rn = = 3.4012 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0093
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 6 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 912,318.5066 N
TS
a= = 107.3316 mm
0,85 f c' B
Mu = 41,961.2830 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 539 mm
Mu
Rn = = 4.5136 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0128
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 8 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 1,216,424.6755 N
TS
a= = 143.1088 mm
0,85 f c' B
Vu = 27,518.60000 kg
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 539 mm
Vu
Vn = = 437.9474 kN
1
Vc = f c' b. d = 179.6667 kN
6
Vs = Vn - Vc = 258.2807 kN
Jarak sebngkang = s = 100 mm
Vs S
Av = = 199.6604 mm2
f ys D
Av
n= = 2.5422 kaki
A
Mu = 25,653.0970 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 59.5 mm
d = h - d' = 491 mm
Mu
Rn = = 4.4427 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0126
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 7 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 793,880.4636 N
TS
a= = 124.5303 mm
0,85 f c' B
Mu = 29,361.3500 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 59.5 mm
d = h - d' = 491 mm
Mu
Rn = = 5.0850 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0148
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 8 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 907,291.9584 N
TS
a= = 142.3203 mm
0,85 f c' B
Vu = 19,652.80000 kg
d' = s + s + 0,5*Dl = 59.5 mm
d = h - d' = 490.5 mm
Vu
Vn = = 305.9347 kN
1
Vc = f c' b. d = 122.6250 kN
6
Vs = Vn - Vc = 183.3097 kN
Jarak sebngkang = s = 100 mm
Vs S
Av = = 155.7167 mm2
f ys D
Av
n= = 1.9826 kaki
A
Mu = 7,387.9250 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 58 mm
d = h - d' = 292 mm
Mu
Rn = = 5.4155 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0159
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 5 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 402,123.8597 N
TS
a= = 94.6174 mm
0,85 f c' B
Mu = 8,248.2360 kg.m
d' = s + s + 0,5*Dl = 58 mm
d = h - d' = 292 mm
Mu
Rn = = 6.0461 MPa
. b. d 2
0,85 f c'
1 2.Rn
= 1 = 0.0182
fy 0,85.f c'
1,4
min = = 0.0035
fy
= 0.8500
As
n= = 6 bh
luas satu tulangan
Ts = As. Fy = 482,548.6316 N
TS
a= = 113.5409 mm
0,85 f c' B
Vu = 9,822.70000 kg
d' = s + s + 0,5*Dl = 58 mm
d = h - d' = 292 mm
Vu
Vn = = 132.4696 kN
1
Vc = f c' b. d = 48.6667 kN
6
Vs = Vn - Vc = 83.8029 kN
Jarak sebngkang = s = 100 mm
Vs S
Av = = 119.5818 mm2
f ys D
Av
n= = 1.5226 kaki
A
Mu = 563.8644 kN-m
Pu = 2307.458 kN
d' = s + s + 0,5*Dl = 61 mm
d = h - d' = 539 mm
Mu
e= = 244.3661 mm
Pu
600
Cb = d = 323.4000 mm
600 fy
1 = 0.8500
a (balance) = 1. Cb = 274.89 mm
Cb d'
's = 0,003 = 0.00243414
Cb
f's = 's. Es = 486.8275 MPa
> fy
digunakan fy
Pb = 0,85 fc’ ab.b +As’.fs – As.fy = 3,504,847.5000 N
3,504.8475 kN
Tipe sengkang = ikat
= 0.65
Pb = 2,278,150.8750 N
2,278.1509 kN
< Pu
terjadi keruntuhan tekan
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
A s' f y b h f c'
Pn = 0,85. f'c. b. d.
e 3h e
0 ,5 1,18
d d' d2 = 4,242,904.6070 kN
Pn = 2,757,887.9946 kN
> Pu
OK !
Mn = 0,85 f’c b ab h b +
a
2 2
Vu = 447.0305 kN
Vu
Vn = = 596.0407 kN
1 P
Vc = f c' b.d. 1 u = 392.8849 kN
6 14.A g
Vs = Vn - Vc = 203.1558 kN
diperlukan sengkang
Jarak sebngkang = s = 100 mm
Vs S
Av = = 157.0468637 mm2
f ys D
Av
n= = 1.999582772 kaki
A
=
dipasang sengkang di tumpuan 1.5 10 - 100
dipasang sengkang di lapangan 10 - 150
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
INPUT SAP2000
Laporan Perancangan Struktur
Pembangunan PASAR PRAMBANAN TAHAP III
OUTPUT SAPCON