ABSTRAK
TlroLd nguil idalah pcrkernb.rrtgan nl)normal dari ke enjnr
I. PENDAHULUAN
lirol.l lingu.l adal.lh pcrkembafgan .rbnormal dnri kc
'niar
tinrl.l vang.lisebnL)lQn pcnylmpingan cnll)rlologi aklb'rr l(ega8'rl'rn
3o
lclenj.rr tiroid unluk trrrun .Jari i.f.rm.,rr s.kum
melal!t d!ktus
ttog lsrs lc posisj,ronn.rtnvJ.tj tch.r
r:rit! p.rdn.t.cr;rtrpr.trak.Jt ,
lrroid lineL.rt adrlah kondisi vdnB jar.rrq tcrl.r.t
. S.]lar,,r k.rr,jr
c ,.t .Jr',.r t.,.,r ., n,, ,r,r,1.u..,...
Tiroidlingt].rl rneruprkan iokasi ckropik piltrrg
srring tertarti
J ., - .r 'r... r,t.,n,n.dr., ,, I. n:Ll,^,. ,,.,,irr,.,
fer.rtil.rksanaan nras.rtah ini pcnulr deirSan
konrrovcrsi, sejar.rhnya
llxrlri den8.r mcmbidrk.rf n\,.j b-.BitL saja trinsBa
ditakukan oDerrsi
Awnln\,n kelcnj.rr
tircid muncul scbagai i)roljtcrasi
t:llingrn
endodermrJ pada dasar farjng dianl.ra rrberk!lrm impnr.taf
lontol.rn hypobranchiat yangdiken;l deIgan
foranrcn caecum.
Sel krlenjar lirc,id Lurur] mcnuju m.,sodcynr.li
al.rs tcrntLrng.rorri.
mef uj! peno,rjol.rn hypopharilrSent yang
k,.,iudian nrcnjndj f.jrinB,
sebrSal ranSkaian tnli set Seldm.r proses
penrrrunnn rni, jaring.rn
" ' Lrp'nu..r n. ,' - hun.,no.,nn. r', ,. .,r .n. .r
PenghubLrng ifj dikenal setrag.ri .l!krus
thtroglossnt. DukrLrs jni
mLrfc!l scgern seLclah proscspcnurLrnan se/c,sar..r . r,d
Kclenji.tiroid tL[un.lidepan ru].rng h,void d.rn
_ karLilago tarvngcirt.
k., 7, ia Jncncnpai ruju.n:rkt,irn.rn dj .l.pin
f".1" ",'"gS, trakca.
Pidn waktu rnt, isrhmus m,.dian keciJ
berkcmbang menshLrbunBki,r
lobl^ lobus kclenjar riror.t.t(et,..jar rtroi.l mL,tdi b(.rJun8si p.jda
but.rl
ke J ket ka toljkct tiroid nrul,ri unruk
b(Jkefirballg. Scl p.rrifo]iklrtdr
l1
atau sel c yang mensekresikan calcitonin berkembang dari badan
ultimobranchial.
Menetapnyaduktus tiroglosal bahkan setelah lahir menuntun
pada pernbentukan kista tiroglosal.Kista - kista ini biasanya muncul
dari sisa sisa duktus tiroglosal dan dapat ditemukan dimanapun
sepanjang lokasi migrasi l(elenjar tiroid.Mereka biasanay dapat
ditemukan di belakang arkus tulang hyoid. -',, ', . , .
':" ""q:Tll':..rr.
Focna eedlh ---.-''----__\
32
2.2 Anatomi
2.3Sejarah
llickJnnnn rnenc.t.t kasus pefi.rma ttroid linguat pada tahL[r
1869. MontSomery mcnekankan bahwa Lrftuk suarll kondist y.f8
akar dicap seb.rgai tiroid lingual, folikct tiroid h.rl,s menunlukkan
histopatologi pada jaringan sarnpel dnrilcsi.
33
2.4 Epidemiologi
t4
t,/
Di sirkulisi, hrrnnon Ltrcid iknrr terit(nt oleh
ttrorejn y.jitu Slotrulin
p.ffik.L liroi.l {llrvftrid b ndifB g ol)Lriir, TBCit iln!pre,rltrunr n
peng (.1l rltrLJnin lthtll)xine bindinB pre.ru)rmrnc, t rA) tkrlnll)f
strnrul,rtor 1in)id Itr)roi.l srim!l.rtifg hormof., ISH) rllemcSang
p.r inan r.{[nlinB uniuk nreni],rrur seknrsi diri kelenj.jr iiroid. iSH
dlhas r.rn o eh lobus.rnrrrrior kckrnj;rr tripoijsis t,rosc,s
1,rng dlken.rl
ser.rgrl fogallvc lee.ib.irk snnSJr pc,rting.t.rlnm proses
fcnge !nr.rn
horrnon tiro !l ke slrrul:rsi llenB.rir denrikiin, sckresi rirord
rtnpar
ntfilad,ik.r, pef ycsrailr r€rh..t.rp perubah;rf per!bijhan dj dalim
mJupLrn d !;1l tubuh. juga dijump;ri rdanvr sel prrafotikLrL,r
v:rrg
meng r.rsilkan krlsjlonin vang beriungs unL,,k menS.jtur rrcrabotis,fe
ka (i!rr, rnitLr menLrrunkin kddar k.jlsi!nr scrunr tcrh.r.t.p
tt]tan8.
;
qsf
),... \
IiIB
6
ffi
2.6 Histologi
LhitsLftrktuLr dJrip:rdr riro.t,rdalah bt kel. )..ng krsUSUn r.rpal.
berupa rL,a,,gan b.ftuk brtai vnirg djl.jpisr olfh sei.rpis s.t cpilcl
hc.trk gqrcrrt, kuLrus samp:rt kolumrrr.Ko,riigur.rsi dan hsamy.r
scl-seliol ke roid in dipen8JrUhioteh i(rivitas iu,,85i.,n.t dar p.jda
kel.i)jrr r roid itu s.!llliri. B .r kelcnlar ct.rlanr kcrrlaan j..rkrif. r(,1 set
35
t
Iolike rnenjadi gcpcrrg dan akan mcnlad kLrbus atau ko umnar bila
kc en ar clalarn kc.rdna. akllf. lhda keadadrl h perllroidism, s€l se
Lr i<cl eniidi kolrmnar dan s rop .lsmanya terdlri dari vakuol vakuo
vang mcn8dfdung koloid.r 1r'r rr r'
Folikel iolikcl tersehut rrengandung koloid, suatu bahan
hornoSen eosinolilik.Vntjnsi densili clan urarna drr pad;r koloid ini juSa
mcnrbcr kan ilnmbaraf iun8siofnl ,vang rignlfikan; ko.rid cosinofilik
yanil tipis bcrhubung:rf denSan nktivilas Iungsionai, sedang<an
koloi.l eosinof li( yarg Lcb.rl dan banvak d jumpai pada ioli<e dalam
kc.idnnn ina(tif dan bebcr.rp.r 1<.rsus keganasan. Pada (eadaan yang
bc'[,m jc].rs dikerihui penycbrbn),n, sel Eel folikel ifi nkan berubnh
menjadi sc sc:l yanB besar deng.n situplasmn Lranyak dan eosirlolllik,
k.rdang'kadang dcngan inrj hiperkromat <, y.rng dikena sebagai
oncocvt,.s atarbu/kv celh .rL<ru Hitihle .e//-s I rf rr )o )'
d
Cambar s. Histologi kclctriar liroid normal.rr']o
2.TDiagnosis
lllnid ling!.1 t!rclap.rr pada s.,n,ua uri,r, rdpi k.,tr.rrvaknn p.rdi
nr.rs.r rrnraia nlnu set-alnh (cham lrn ),ant d karennknn p-.|lingkar.rn
olutuhan llsioiogis hormon lirc d.
Kebnnynlaf pnsien .lcnSnn iiroi(J lingu.i rrnPa .ji,rcrtaj a.j.nya
,qela i P.sl€ntid.rk.rkan nrc,,ri
jkiJndrtah t;rin sc, ain pcrnbengkakan
d b.rg rn postcrior lidnh nrerekn.
ts isany.r kelLrh.n !tam. pad.r p.rsien rituid lingual ad.rt.tl
teriba nr,rssa d.r'l scnsasi bcnjolan di tenggorokan. Cejal:r ktini,
\'int disobabnrn oleh I roid lingrJt anl.re t:rin .jtsi.rgia, distonia,
pe drrahan d;r
rnassa, -sieep ,proea. hiporiroi.l dirl dispn.,ca yang
t.rrn8 te'j.rdi j,a.l.r krsus ijiod linguat yang nrngar i. .rrr8 rerj.rdi
dapit mc,rsalnJni perubah.rn nrenjadi kcarah k.Sanasnn Jrau rn.rt,Bfa.
Pcmerrl(sarn iisi< yafg ditcmrk;rlr pada p.rslen derrgan
1 od ingl/.rl dapal bcftrpa g.rrnbaran nrLrkosa kcnler.rhan yanB
mrnyeluburrSi diatas asrrp.tl.r seperLi8a poslcrior li.t;rh. Pernbnnn
prda nussa dir.rsakan p.rd.rt din l.rtjksir. Ak.rn terlth.t menempel
pad;r ldah .lisckjtar 2/l nnrerior dan l/] posrerior.tni merupakan
.l;rrrdh dimnIn foranren cecLrm seh.rrusnya a.t.r.LJpaya
),ang harirs
dii;krkan Lrntuk mcraba ehcr di l.rnpat senrestin_va tiroicl b.r.rda
unl!k mcnrasti(rn dpak.h jaringaf tiroid formal mcmang tcdapal
di -"r$.
l'emeriks.ran penunjang!an8dap.r.t tnkul€n u ntu k Jncndtigno\.r
1roid lingl.jladil.h USC l,.hcr, X,Ravroir rrsrrrf,e.k lntctatrie\r, t I
srin d.rn l€chfiL um 9.l ,inn.
USC lehc, dilakuk.jf pndn 5ctiap pn\ cn den8.rn iiroid ljng!.1
Lrtruk menr.rstikan n.l.r tidakny.r tircid formil prda daerrh lc,her.
x Rn\, \ojrr rlJJU.r re.jk /.rl.rirl r,rex,h.rnva morgungkapkan act.rnva
bilangirn so/i u!r!? dan rndssa g ol)!l.rrroIr /i-!-!ue di.l.rcrdh lid.rh t-.pnl
d.i,,rs tulafg hloid.
)7
(lT S..n aknn mcmba.tLr mcl]ilai lcsisrLara akurat. Jika kontras
d gun. nrn, ilu ak.rn rrrcnrlrrik.rn masukan berharga mengenai sysrem
vaskularisasinva. ll Scaf leher dengan rtau tanpa kofLr.rs akdn
membantu mengungkapknn .1da nl.ru lida <n),ii jrringdn tiroid nonnal
pnda lehcr. CT S.an potongan axial diambil pada daerah balas bawah
m.rrrlibLra y;ng mcf'rnjukkan massasoii tirre menempari bagian
posterior lidah. Vena jugularis lnrerna dan:rrleri karctis bisa dilihat
sebaSa j ttrnda peningk.rL.ln d.rri mnssn.
Tcchnitium 99 s(an mcrupakan teknik diagnoslik dengnn
m(rr8sunakan radioaktif isotope yang akan direrap oleh jaringan tiroid
di lidah. Dinrana hal ini jlrga akan,nenu.jukkan. a Jtuu tidaknya
jaringan tiroid di dn-.rah ,:her.
Pemcr ksnan lcvcl s{JUrrTl, l'ldan ISHmLtlakdilakukan. Hal
in akarr rncmbantu dalam memeriksa ,tatuE fungsion.r dari kelcnjar
ektopik dari riroid. Tanpa lerkecunli mnyorit.s d.ri pasicn ini ada ah
eullroid. Jlka Level TSH rncninB<nt, m;k; kcmudian penekanan dapat
dilnkirknn dcngnn rnolggunak.rr dosis reguLar dari tirol(sin oral. .':
2.9 Penatalaksanaan
l8
ain aln.Tcrapi pcnekanan ini akan nlembantu nrencegah penrbesaran
abnormal firlologi dari jarjnBan liroid ektop jk.
Ierapi pembedahan dilakukJn denBan inclikasi, yajlu jika inassa
mcny€babkan ganggunn obsrruksj, massa mengdlami per.Jarahan,
nrassi mcmbesar den8an cepat dan curiga matjSnansi.
FNAB tidak.Jisdrankan untuk ditakLknn dikarenakar danar
meninrbulkan perdarahan yang tidnk diharapkan. Dentkian
i;sa
t h.-o nB. .1 r ,. d" L("r br.n , ,e.r- d. n t, -.. ct .r,, r^r .l ,.,n8 ,"hrr,
39
dasar tumor.l'isnu dcbridcr dnpnl digunakan untuk mefSeksisi
d.rsnr runror dari jaringan ldal,.Pcrdar.rhan y;lng rerjadi djdasar
tumor drpnl .libnl(ar dengan meng8un.rk.. kaLrlcr bipolar.
KeufturrSnn dnri rnclode pendekatan trafsora .dijlnh
mudnh dikerjakan, satat.f d lchcr d.rp.rr dihindar, pemulihan
pnsief.epnl dan komp ikasi y.n8 mlllim.r.
2. Pcndcl<.r1nn r/arvrr,ndibular tran4ngual
l'efdek.tnrr rri (liBrnakan.lalam mefgnngkat massd tircid
linB!rl yafg sangat bes.r.
P.rtnnln ka ldilnklrkaf trakeostonri dor8.'r lokal anaslesi.
lfdu rsi dcnEaf anasl,asi unrum dilakukan rncldlui k.rnLr
trakeostomi. llirl ,r nrcl ndungi dnn menjaga s rku asi udara
pernapaEan ,ecara kons strnsi sclanr.r .,p-.rasl pengangkatan
m,rsnr tiftrld berlangsung. lfsisi nruropcr osLcu pada su lus
buccoS rrgSival diln <uknn .lari daerah lnferior m.rrdibu a dnn
tulans sekltar mrntal uga lcrl(na.Dimana dj akukan vertical
osleolom,v pada garis tenBah nr.fd bu i.Lidah diporong secala
sJBit1il d garls rengah kedas.rr mu utsi,np.i pangkal
'n.,n."rpnl
lidah.MJss. t roi.l llngu.ll ,vnnt terlihat di €ksisi.Luka opcr.rsl
diiahit lapis denr ipis.Dip.rs.rng p-alnasangtrn La,trhg pada
m.rndibLrla dan lengkung gigi.
Kcunl!fgnn drri pendekatan ini adalah visunl;snsi ynnB
safgat biik, tid.k dlpctLul(.n ligasi pembuluh darah lidah dal
dapai menghifdarj tcr({rnnnyir slrLrklur perring sepert saraf
lrgua, sarai hl,pogloxal, kelenjar ludah subntrnd bu a.
3. Pcndck.rhn h/.ru/t)h Vgototnl ")"
l'endekatrrr nicligunnknn jik.r rrrrtporitiorrrg tiroid I fBUal
direncafakan.Keuntunsdn dJti pcn.l.<.rlnf ini a.ln ih memasli€ll
bnhw.1 lr.rnEposisj I roicl lingual bcbas dar hnnrbnLrn ke.iaelah
lcher.Sctclnh tr;rnsposlri kelenjar dapal mudah d pcriks. pad.r
leher ateral pdsief.
v
4. l'endekahn JUprut),oi./ ,rn //tr.
Pefdekntnn ni diBUnnkrn untuk mengangkat Jnnssn tlroid
fBU.il ,vJ,,g bcsar bahkan yang meluas k,.bawah rrl.rfg hyoid
Setelah operaqi pengang(nLaf nr.rsnr Liroid/ scmua pasien
harus memulal doci,r nrplcDnrr.tr.l tiroksin.r
41
Pada tangSdl I 7 Apri 201I pcndcrita rl.rt rS dc.Bai ncnbawa
hasil pemeriksaan pef un jans.
Pad.r pem-.riks.1.rn tJs(l ,.her,di.latarkrn kesin ilropi pnda
kcdud tiro d, dcn8iir t.rrrp. p.riiIBkJl.n cot. (.in v.skulcr v,:rfg
obLrs
abrormal dan tak tampak pcmbcsaran ,vmpherode di colli kanan
maupun kiri.Tidal diremukin (e enjar riroid nonnal p:rda lokasj
annloml yang semcslin,v. .li L.hcr.
43
cambar e- A. lnfiltrasitumor valekulae lingualis. B. tksisilumor
valckulac. C. tuka operasi diiahit. D. Massa tunor setelah eksisi.
44
Cambar lll.Folikel tiroid yang dilapisi sctapis epilct
bentuI bulal
IV, PEMBAHASAN
V. KESIMPUIAN
Dilaporknn kasLs tjroid linSual pada seoranB anak perempuaf
umur g Lahun, yang lel;rh clilakukan operasi eksisi rrnneoral tiroid
lrg:.l tra roen l,e.r.'n l,aurh\ro.rnF I.,., , ufpr..r.
46
Lingual tiroid dapat menirnbutkan pernLrsalahair
pa.Ja.tj.gn(rsril
dar pcnatalaksanaannya.peJrqjksaan yanS b. jk terha.tnp rinrid hdrus
dllakukan p:da semu.r kasus pcmbcngkaknn djsekjt.rr
g.rrts tcrg.rh
€her sebelLrnmctakLrkan inrervensi y.rng tebih tanjrr.
Meskipun larang, riroi.t tinBU.rt trarus sudah
dipikirkrr pddi
setiap knsus pcmbcngkak.rn di/ch-.r varg
d;par kil, renrui padn
pemerikraan klin js sehari-h.lri
DAFTAR PUSTAKA
L B.lasubram,rninn T. LjnsualThyrojd and Jrs ManaEcmcnt. Avajtatrle
tom URL http://ww!\,.researchg.tc.nct/publicnrio
t1/21 6125076
I 8J. I l\.nio OLrr ,.\u.r,-",. ,. I .108. .chlr8be524,,,r;
, nul, ,,,rlB.,b !.Dd . \, ,
-., Ll \4.,\ c l0 t r.
L Bahceci S, luzcu A, Kcrnec^,.Z, Tuz.u S tjnBunl Thyroid, A
R.,F ,,nh.\ornB:, ,l \h,.,..,.iunot ,l)r.:u (,l..n.lJ.r.l
r-,nr-r\
lr\n,il \.ur,r.rl.. JLrt r,,r I .1, I ; .,.aq tL0
ll. Sood , Klrmar R. Thc Ectopic lhyroi.l CJ.rnd and The
Role of
Nuclear Mcdictne Tcchniques in tts Diagnosis
,nd Managem.rrt.
Hell j Nlrcl Mcd 2008; I l: I68 7t.
4. Cabr.il P, Silva C, Vinhais S. ConSenit.rl Hipothyrojdjsn
\t,irh
tctopic I ingual Thyroid. Availrble from URL ,vw!!.euroud.
hftp/
org/..rsc.php?id=9lZl. Accescd on M.y 5, 2O t3.
5. Schektraetc C, Deblaerc K, Achtcn E. LinguaJ
Thyroid vvirh Cvstic
rnr nor r rt. lbr '0n .a0. I ro.
ftR
6. S.ott PMl, 5oo Ct, Van Hassck CA. Lingual Thyroid jn young
V,oman. HKMj t.)97;3(t): I r1.
/ tlofg R, Li K, LiL C, Zhcng S. Du.rl Ectopic Thyroid
wjLh LjngLnl
dnd Afterior Hyoid EcLop . Th!rc,i.t TirrLrc jn
Chirrese C jrt. Saudj
Medl 2012; 33|0): I 125 27
B. Chowdhury WA, Ch(^vdhury MR, chowdhLrrY LH LinS']a
Th-!ftrid A Casc Reporl. Dinajpur Med uol J 2010; 3(l): 45-6
9. i\fJf.l SS, Sood V, Kum.rr PC Sul,vanara,vna KM, Kot\\'al N
l nl'r'r r r' i' \\l \l l luL, r'l n 8 '
10. lrpek C, '1etin KK, Y ldiz M, Odnbasi o LingualTh)-roid KBB
t:orum 2004;3{4)r 137 40.
I L Thvrol.l. Aveilable irom URI htrp://crr'\'!ikipcdia orgwikl/lhvl(rid
Acccscd on N'1nY ar, 20l l
12. Crossm.i'r A, Ol.:lrovskl D, Barenbolm F. Hypoth)'roidisnr caus€d
bv A Norlvisib e Lingun Thvroid Head & Ne'k lsrael:Wile,v
l'erio.lica s lfc.2004;26: 995 98
I3. Arek.rpudi SR, Vann.r DIi L ngual l h)'roi'l P''d ilr RJdlol 2007i
37: 9,10
1,1.Vcr.ellino L, Alaoui Nl, Faugeron l, Berengcr N, Vaylet CL, Hindie
E, IoubertME. LingunlThyroid lma8i'lg\\rith I231 SPE(IT/CT Eur
l NuLl Med Mol lmaging 20l l; 38: I I 7l
15. Toso A, Colornbanl F, Averono C A uffi P, Pia F Lingual Thyrold
Carsing DrsphaBia and Dyqpnoca. Casc R"Port and Revicw of
the I lleratur.. Acta Olorhifo .1r)'r18ol ltal 200q, 29: 211-1 7
16. trlnjurndnr l, Maslran(lrea LD Lifgu.rl Thyroj'l as a Cause ot
Prlnlarv Hvpoth,vroidlsm: Congenital Hypothvroidism in the
Nconatal PeIiod and tseyond Lllinlcal Pediatrics Sage 20l0;
4il{9J: 885 88.
I /. Seihi rvl, Bhatia V. Lingual lhlroid: A Case Rcport afd Review
o Lilerature. Soulh DakoLaMedicinei 2009; 5: 1-l 14
18. ll.do ll, Ptado A, (last lo B
Lntcrnl Ectopic Thvrcid: A Case
Dirgnosed Preopcr.live v. Ava lal-'Le frorn LlliL l11lp://$rw\\'
entjourfa.com. Accescd on Mn\' 6,21111
19. Singhai P, Sharnr.r KR, Slnilhal A LinBUn! Thvroid in ChiLdren
iournnl ol lf.llan So.ie\ oi P"dodonLi.s and Prevenl ve Denti$ry
201 !, 29{3): 270 72.
48
t,
20. r\lvsorekar W, Dnnclekar CP, SreevJrhsa MR. tclopi. thvrlrtd
T !s!c n I he Prr.rtid Saliv.ry Cland. SingnporcNjed J 200,1;.j r19t:
P I T FA L L P AD A PAROTI DEKTOMI
I Mide rjetc8
Bagrnl T KLFrku ra5 (edokteral
Univ€Eitas Uday..r/RSUp Sr.gtah D€f pasrr
ABSTRAK
P,rrotidekromi adalnh tinclakan .ksisj te cnjar p.rotis, dil.rkukan
prda penitalnksanaan tunror-rumor parolic bnik lum(n jinnk m.tuprn
49