100%(1)100% menganggap dokumen ini bermanfaat (1 suara)
445 tayangan14 halaman
Dokumen tersebut membahas pengaruh kapitalisme dan kekuasaan bangsa Barat di Asia Tenggara sejak zaman dahulu hingga sekarang, mencakup penaklukan Prancis di Vietnam dan Laos, ekspansi Portugis di Malaka, penyebaran agama Katolik oleh Spanyol di Filipina, serta pengaruh Inggris di wilayah Asia Tenggara melalui perdagangan dan penguasaan wilayah seperti Singapura.
Dokumen tersebut membahas pengaruh kapitalisme dan kekuasaan bangsa Barat di Asia Tenggara sejak zaman dahulu hingga sekarang, mencakup penaklukan Prancis di Vietnam dan Laos, ekspansi Portugis di Malaka, penyebaran agama Katolik oleh Spanyol di Filipina, serta pengaruh Inggris di wilayah Asia Tenggara melalui perdagangan dan penguasaan wilayah seperti Singapura.
Dokumen tersebut membahas pengaruh kapitalisme dan kekuasaan bangsa Barat di Asia Tenggara sejak zaman dahulu hingga sekarang, mencakup penaklukan Prancis di Vietnam dan Laos, ekspansi Portugis di Malaka, penyebaran agama Katolik oleh Spanyol di Filipina, serta pengaruh Inggris di wilayah Asia Tenggara melalui perdagangan dan penguasaan wilayah seperti Singapura.
Kapitalisme dan Kekuasaan Bangsa Barat di Asia Tenggara
Zaman kuno hingga sekarang daerah Asia tengggara merupakan daerah yang penuh gejolak. Baik berupa perebutan kekuasan, perang saudara, serta perlawanan terhadap koloni. 1. Prancis Salah satu dari bangsa baat yang berhasil menanamkan kekuasaan di Asia Tenggara adalah Prancis. a n t a r ab a n g s ab a r a tya n gb er h a s i lmen a n a mk a nk ek u a s a a n n yadi As i aTen g g a r ak h u s u s n yadiVi et n a ma da l a hb a n g s aPr a n c i s .Ket i k adi k er a j a a nAn n a m,b a i kAn n a mUt a r adib a wa hk ek u a s a a ndi n a s t iLe-Lo i ma u p u nAn n a m Sel a t a ndib a wa hp emer i n t a h a ndi n a s t iNg u yen -Ho a n g p a da t a h u n 1 773-1 802 mu l a i t er j a di k ek a c a u a n t er u t a ma a da n ya p emb er o n t a k a n Ta y-So n t a h u n 1 773.Pemb er o n t a k Ta y-s o n di p i mp i n o l eh t i g a b er s a u da r a ya n g ma s i n g -ma s i n g b er n a ma Ng u yen Va n Nh a c , Ng u yen Va n Lu da n Ng u yen Va n Hu e.Ber k a tp en di di k a n da n b a n t u a n a t a u p er a n t a r a a n Pi g n ea u de Ba h a i n e,Ng u yen -An h da p a t b ek er j a s a ma den g a n Per a n c i s ,s eh i n g g a t er j a dip er j a n j i a n a n t a r a Ng u yen -An h den g a n Per a n c i s .I s ip er j a n j i a n t er s eb u t s ec a r a g a r i s b es a ra da l a h :Per a n c i sb er s edi amemb er ib a n t u a nk a p a l -k a p a lp er a n g , t en t a r ada np a s u k a nden g a ns ya r a tp u l a uCo n do r eda nTel u kTo u r a n e di s er a h k a nk ep a daPer a n c i s . Ta h a p p en a k l u k a n b er i k u t n ya a da l a h p en a k l u k a n ya n g di l a k u k a n s et el a hp er a n c i sk u a tk emb a l i .TuDu cmemi n t ab a n t u a nCi n ada ni n i di a n g g a p mel a n g g a r p er j a n j i a n .Ti mb u l a h p er a n g p a da t a h u n 1 883, Per a n c i s men a n g da n p er j a n j i a n h u e di t a n da t a n g a n i 1 883 di ma n a di t en t u k a nb a h waVi et n a m men g a k u il i n du n g a nPer a n c i sa t a sVi et n a m. Pa da t a h u n 1 887 Per a n c i smen g a n g g a p Vi et n a m mi l i k n ya da n p a da t a h u n 1 893 Per a n c i s mer eb u t La o s .Da n s el u r u h I n do Ci n a j a t u h k et a n g a nPer a n c i s . 2.Po r t u g i s Pemi mp i n k ek u a s a a n Po r t u g i s a da l a h Fr a n c i s c o DeAl mei da , b er h a s i lmen g u a s a i p er da n g a n g a n -p er da g a n g a n di p a n t a i Ma l a b a r . Tet a p i i a men o l a k mel u a s k a n ek s p a n s i n ya k e Ma l a k a . Kemu di a n di t er u s k a n o l eh Al f o n s o d‟Al b u q u er q u e. I a j u g a men a k l u k a n Go a ( 1 51 0) , Ma l a k a ( 1 51 1 ) . Ti n da k a n i n imer u p a k a n s t r a t eg i Po r t u g i s ya n g p en t i n g di As i a Ten g g a r a . Da r i Ma l a k a Po r t u g i s , men g i r i mk a n du t a n ya k e Mya n ma r da n Si a m.Kemu di a n da r iMya n ma rj u g ai amen g i r i mk a nAn g k a t a nBer s en j a t ak eMa l u k udi b a wa h An t o n i o d” Ab r eu ( 1 51 2) . Seb et u l n ya Po r t u g i s t el a h men da p a t k a nh u b u n g a n da g a n gya n gmen g u n t u n g k a nden g a n Ter n a t e, Ti do r e, da n Ha l ma h er a . Mer ek a mel a k s a n a k a n p o l i t i k MONOPOLI PERDAGANGAN, s eh i n g g a t i mb u l p er l a wa n a n da r ip en g u a s a s et emp a t .Per s el i s i h a n a n t a r a Po r t u g i s da n Ter n a t e men yeb a b k a n t i mb u l n ya p er a n g a n t a r a k edu a n ya p a da t a h u n1 570-1 575. 3.Sp a n yo l Or a n g Sp a n yo l p er t a ma men emu k a n Fi l i p i n a a da l a h Fer di n a d de Ma g el h a en sda l a m r a n g k a p er j a l a n a n k el i l i n g du n i a ( 1 51 9-1 521 ) .I ab er a n g k a tp a da t a h u n 1 51 9. Ma g el h a en s a da l a h s eo r a n g Po r t u g i s ya n g b er a da da l a m di n a sSp a n yo l . Da l a m p er j a l a n a n n ya i t u , i a s a mp a i di Ceb u ( 1 521 ) . Di s a n a i a t er l i b a tda l a m p er s el i s i h a n den g a n p en du du k a s l i k a r en a i k u t c a mp u r t a n g a n da l a m p er t i k a i a n i n t er n di Ceb u ,n a mu n i a t er b u n u h . Tu j u a np en j el a j a h a nSp a n yo ldiFi l i p i n a : a .I n g i nmen g u a s a ip er da g a n g a nr emp a h -r emp a h b .I n g i n men g a da k a n h u b u n g a n den g a n Ci n a da n Jep a n g da l a m r a n g k amen j a l i nh u b u n g a nda g a n gya n gl eb i hl u a s . c .Men yeb a r k a na g a maNa s r a n i Da r it u j u a nt er s eb u th a n yat u j u a nya n g k et i g aya n gda p a tdi c a p a i ,h a l i n idi s eb a b k a no l ehh a l -h a lb er i k u t : a .Fi l i p i n a t i da k men g h a s i l k a n r emp a h -r emp a h , h a n ya men j a di Ba n da r t r a n s i t o . Sp a n yo l b er u s a h a u n t u k men u t u p i k ek u r a n g a n i n i den g a nmen c o b a men g ek s p l o i t a s i ema s da n t er n ya t a k a wa s a n i n i j u g a t i da k men g h s i l k a n ema s , a k h i r n ya Sp a n yo l b er u s a h a men i n g k a t k a n p o s i s iMa n i l as eb a g a i Ba n da r t r a n s i t o ya n g p en t i n g di As i a Ten g g a r a . Na mu n k et i k a I n g g r i s memb a n g u n Ho n g k o n g ( 1 842) k edu du k a n Ma n i l a s eb a g a iBa n da rt r a n s i t oj a t u h . b .Up a yaSp a n yo lu n t u kmen j a l i nh u b u n g a nda g a n gden g a nJep a n gda n Ci n ag a g a lk a r en ak edu a n yamen j a l a n k a ni s o l a s i . c .Tu j u a n ya n g k et i g a i n i ya n g t er c a p a i .Pen yeb a r a na g a ma Ka t o l i k di Fi l i p i n a p a l i n g b er h a s i l di b a n di n g k a n den g a n p en yeb a r a n a g a ma k a t o l i k di b a g i a n As i a Ten g g a r a l a i n n ya . Mu n g k i ndi s eb a b k a n p en yeb a r a n a g a maI s l a mdiFi l i p i n as eb el a h Ut a r a b el u m mel u a s . Ben ya k di a n t a r a p en du du k a s l imen g a n u t a n i mi s meda ndi n a mi s me. 4.I n g g r i s Per h a t i a n i n g g r i s a t a sAs i a Ten g g a r a Di mu l a i k et i k ap a da t a h u n 1 579p en j el a j a h a n F. Dr a k e s i n g g a h di Ter n a t e.Pa da t a h u n 1 609I n g g r i s men di r i k a n p o s p er da g a n g a n diSu k a da n a ( Ka l i ma n t a n ) , 1 61 3 b er da g a n g den g a n Ma k a s s a r da n p a da t a h u n 1 61 4j u g amen di r i k a nl o j idiJa k a r t a .Da l a m u s a h a p er da g a n g a n i t u I n g g r i s men da p a t p er l a wa n a n k u a t da r iBel a n da , Bel a n da t i da k s eg a n -s eg a n u n u k men g g u n a k a n k ek er a s a n u n t u k men g u s i r i n g g r i s da r i da er a h As i aTen g g a r a .Pa da t a h u n 1 61 9 I n g g r i smen g a da k a n p er j a n j i a n p er da ma i a n den g a n Bel a n da ya n g men en t u k a n b a h wa I n g g r i smen da p a t k a n k eb eb a s a n p er da g a n g a n , t et a p i b a n g s a Bel a n da di As i a t en g g a r a t i da k men g h o r ma t i p er j a n j i a n i t u . Pa da t a h u n 1 771 Su l t a n Keda h ( ya n g meg u a s a i Pen a n g ) b er h u b u n g a nden g a n Fr a n c i s Li g h t , ya n g b er s edi a men yer a h k a n p u l a u Pen a n g k ep a da I n g g r i sden g a ns ya r a tI n g g r i smel i n du n g i Keda ht er h a da pa n c a ma nSu l t a nSel a n g o r .Pa da wa k t u i t u I n g g r i s t i da k memp er h a t i k a n t a wa r a n i t u k a r en a b el u m mer a s a k a n k eg u n a a n n ya . Tet a p i p a da t a h u n 1 785 I n g g r i s men er i ma t a wa r a n i t u da n men g a da k a n p er j a n j i a nden g a n Keda h ya n g p a dawa k t ui t u ya n g men g a n c a m k es el a ma t a n n ya a da l a h Si a m ya n g men u n t u t Keda h da n Per a k . Da l a m p er j a n j i a ni t ut a h u n 1 785di t et a p k a n:Keda hmemb er i k a np en a n gk ep a daI n g g r i s . Pen g u a s a a nSi n g a p u r ao l ehI n g g r i smen i mb u l k a np r o t esBel a n da , I n g r i st i da k memb en a r k a n Bel a n da den g a n men ya t a k a n b a h wa k ep u t u s a n p en g u a s a a n Si n g a p u r a a da l a h i z i n Su l t a n Jo h o r da n i a b er h a k a t a s i t u .Per b eda a n p en da p a t k emu di a n di s el es a i k a n mel a l u i Tr ea t y o f Lo n do n ya n g men et a p k a n :ma l a k a da n Si n g a p u r adi s er a h k a nk ep a daI n g g r i s ,I n g g r i s men yer a h k a nBen g k u l u ( di du du k is ej a k 1 684) .Bel a n da t i da k a k a n b er h u b u n g a n den g a n r a j a -r a j a Ma l a ya , demi k i a n j u g a h a l n ya I n g g r i s di s eb el a h s el a t a n Si n g a p u r a . Su l t a n Jo h o r ( Su l t a n Hu s en ) men yer a h k a n Si n g a p u r a .Da er a hl a i n n yaa da l a hda er a h Per a k ,Pen a n g ,Ma l a k a ,da n Si n g a p u r a di s eb u t s eb a g a i St r a i t s s et t l emen t s ,ya n g b er da u l a t di s a n a a da l a h EI C.Pa da t a h u n1 867 St r a i t sSet t l emen t s i n i di j a di k a n “ Cr o wn c o l o n y” .Si a p a p u n ya n g l a h i r di s a n a a da l a h wa r g an eg a r aI n g g r i s ,da ni n i l a hk ek u a s a a nI n g g r i sdiMa l a ys i ada n Si n g a p u r a . 5.Bel a n da Ta h u n 1 596 di b a wa h p i mp i n a n Co r n el i s de Ho u t ma n , p a r a p eda g a n g b a n g s a Bel a n da t i b a di Ba n t en ( I n do n es i a ) . Da r i b a n da rBa n t enp el a u tBel a n damel a n j u t k a np el a ya r a n n ya k e a r a h t i mu r da n mer ek a k emb a l iden g a nmemb a war emp a h -r emp a hda l a m j u ml a hya n gc u k u pb a n ya k .Bel a n da s ema k i n r a ma i da t a n g k e I n do n es i a ,k ea da a n s ep er t i i n i t el a h men yeb a b k a n t i mb u l n ya p er s a i n g a n di a n t a r a p a r a p eda g a n g s en di r i . Pemer i n t a h Bel a n da memb en t u k b a da n u s a h a a t a u k o n g s i da g a n g ya n g di b er i n a ma Ver een i g de Oo s t I n di c h e Co mp a g n i e( VOC) ya i t u p er s ek u t u a n da g a n gh i n di at i mu r . Di I n do n es i a a wa l ma s u k n ya Ka p i t a l i s me a t a u p er da g a n g a n Ka p i t a l i s t i kp a daa b a d k e-1 7 ya n gdi b a wao l ehp er u s a h a a nda g a n g Bel a n daya i t uVOC.Ma s u k n yaKa p i t a lmen g a mb i lp o l aya n gb er a g a m ya i t u mel a l u ip en a k l u k a n a t a sp en g u a s a l o k a l ,a l i a n s ip o l i t i k da n p en g a t u r a n f i n a n s i a l da n p ema k s a a n t er h a da p p en g u a s a l o k a l a t a s k et er s edi a a nh a s i lb u mimel a l u imo n o p o l i . Keda t a n g a n VOCj u s t r ub a n ya kmen g a do p s ig a yap r o du k s iya n g s u da h a da . Sel a i n memp er k en a l k a n p er t a n i a n ya n g ef es i en da n memb u k a l a h a n s ec a r a b es a r -b es a r a n , VOC j u g a mema k a i g a ya p en g u a s a l o k a l ya i t u mewa j i b k a n r a k ya t u n t u k men yer a h k a n 20% l a h a n n ya . Pa s c a b a n g k r u t n ya VOC p a da t a h u n 1 800 ya n g k emu di a n di g a n t i k a no l ehBel a n da ,s i s t emp r o du k s ip er t a n i a ns ema k i nmen i n g k a t , p a dama s ai n iKa p i t a lden g a ns k a l ab es a rn ya r i ss ep en u h n yadi b a wa h k o n t r o ln eg a r aKo l o n i a l . Pen g u a s a a nBel a n dadiI n do n es i amemb er i k a na k i b a tya n gb u r u k b a g ir a k ya tI n do n es i adi ma n ar a k ya tdi b u a ts en g s a r a ,h a n yao r a n g o r a n gt er t en t uya n gda p a tb er s ek o l a hs er t ak emi s k i n a nmer a j a l el a . Kek u a s a a nb a n g s ab a r a tdia s i at en g g a r a : I n g g r i s( mya n ma r , ma l a ys i a , s i n g a p u r a , da nb r u n eida r u s s a l a m) Pr a n c i s( v i et n a m, l a o s , da nk a mb o j a ) Sp a n yo lda na mer i k as er i k a t( f i l i p i n a ) Bel a n da( i n do n es i a ) Sa t u -s a t u n ya n eg a r a dia s i a t en g g a r a ya n g t i da k di j a j a h ya i t u thailand B.Ek s p l o i t a s ida np en der i t a a ndia s i at en g g a r a As i aTen g g a r amer u p a k a ns a l a hs a t uk a wa s a nb a g i a nya n gt er da p a tdi b en u aAs i a .Da l a m s ej a r a h n ya , n eg a r a -n eg a r ak a wa s a nAs i aTen g g a r ai n i mer u p a k a n da er a h k o l o n i b a n g s a Ba r a t p a da ma s a i mp er i a l i s me da n k o l o n i a l i s me.Ba n g s aBa r a tmel i h a tk a wa s a ni n is eb a g a il o k a s is t r a t eg i s b er l a n g s u n g n ya p er da g a n g a n i n t er n a s i o n a lda n j u g a k a ya a k a n r emp a h r emp a h ,ema s ,k a p a sdib eb er a p awi l a ya ht er t en t u .Ka r en ak ek a ya a n n ya t er s eb u t ,b er b o n do n g -b o n do n g mer ek a men da t a n g ik a wa s a nAs i a Ten g g a r a , s a l i n g b er s a i n g u n t u k da p a t men j a di k a n n ya da er a h k o l o n i . Mi s a l n ya s a j a I n do n es i a ya n gs ec a r ab er g i l i r di du du k io l eh b a n g s aPo r t u g i s , Bel a n da , I n g g r i s ,da n b a h k a nj u g aJep a n g .Ter da p a tj u g ab a n g s aI n g g r i sya n gs u k s es men du du k iSi n g a p u r a ,Br u n ei ,Ma l a ys i a , s er t aFi l i p i n ao l ehSp a n yo l .Sa t u h a lk h u s u sya n gp er l udi i n g a tda l a ms ej a r a hk o l o n i a l i s mediAs i a Ten g g a r a , Th a i l a n d a da l a hs a t u -s a t u n yak a wa s a nya n gt i da k p er n a hdi j a j a ho l eh b a n g s a a p a p u n . Sel a ma 1 500-a n da n 1 600-a n o r a n g Er o p a ma mp u men g o n t r o l p er da g a n g a n i n t er n a s i o n a l di As i a , s eh i n g g a men g a l i h k a n k eu n t u n g a n da r i p er da g a n g a n i n i k e Er o p a .Ak i b a t n ya , o r a n g -o r a n g Er o p a men j a dil eb i hk u a ts emen t a r ak er a j a a nAs i ada nk er a j a a nmen j a di l ema h . er o p a b er a da da l a m p o s i s i u n t u k memb a n g u n o t o r i t a s mer ek a a t a s s eb a gian b es a r As i a , k h u s u s n ya a n a k b en u a As i at en g g a r a .Ko l o n i a l i s meEn a mn eg a r a: Po r t u g a l,Sp a n yo l ,Bel a n da,I n g g r i s ,Per a n c i s,da nAmer i k aSer i k a t, memi l i k ik o l o n idiAs i a Ten g g a r a . Ek s p l o i t a s iya n g t er j a didia s i a t en g g a r ab er da mp a kb u r u kt er h a da pk eh i du p a nr a k ya ta s i at en g g a r ai t u s en di r i .Mi s a l n ya s a j a s u mb erda ya a l a m ya n g t er k u r a sh a b i s , k ema t i a n di ma n a -ma n a , da nb a n ya ko r gya n gs en g s a r a , da nk eb eb a s a nr a k ya tya n gdi a mb i l . C.Ger a k a nn a s i o n a l i s meda nu s a h ap emb eb a s a ndi r ida r ip en j a j a h a n Sec a r a et i mo l o g i s n a s i o n a l i s me b i a s di def i n i s i k a n men j a di du a p en g er t i a n . Per t a ma ,Na s i o n a l i s me( l a ma )a da l a hf a h a m k eb a n g s a a nya n gb er da s a r k a n k ep a dak ej a ya a nma s al a mp a u .Kedu a ,n a s i o n a l i s me( mo der n )a da l a hf a h a m k eb a n g s a a n ya n g men o l a k p en j a j a h a n u n t u k memb en t u k Neg a r a ya n g b er s a t ub er da u l a tda ndemo k r a s i .Pen g er t i a np er t a mab er a l k ub a g iNeg a r a -n eg a r aEr o p ada nNeg a r a -n eg a r amer dek a .Mer a kmer a s as eb a g a ib a n g s a ya n g s u p er i o r ya n g mel a h i r k a n k es o mb o n g a n da n p a da g i l i r a n n ya men i mb u l k a n i mp r ea l i s me. Seda n g k a n p en g er t i a n k edu a b er l a k u b a g i Neg a r a -n eg a r aya n gp er n a hmen g a l a mima s ap en j a j a h a n .Den g a np er k a t a a n l a i n ,n a s i o n a l i s mel a h i ra t a umer u p a k a mr ea k s it er h a da pi mp r ea l i s me. Fa k t o r -f a k t o rPemb en t u kNa s i o n a l i s meFa c t o r -f a k t o rya n gmemb en t u k n a s i o n a l i s mea da l a hf a c t o ro b j ek t i fda nf a c t o rs u b j ek t i f .Ya n gt er ma s u k f a c t o r o b j ek t i f a da l a h b a h a s a ,wa r n a k u l i t ,k eb u da ya a n ,a da t ,a g a ma , wi l a ya h ,k ewa r g a n eg a r a a n da n r a s .Seda n g k a n f a c t o r s u b j ek t i f da r i n a s i o n a l i s me a da l a h c i t a -c i t a ,s ema n g a t da n k ei n g i n a n da l a m a r t i a n t i mb u l n yar a s ak es a da r a nn a s i o n a lp a dab a n g s ai t us es u a iden g a nt u j u a n u t a ma n yaa da l a ht er wu j u dn yaNeg a r an a s i o n a l . As p ek -a s p ekNa s i o n a l i s me: a .As p ek p o l i t i k a n t ip en j a j a h a nmemp er j u a n g k a nk emer dek a a n ,da n memb a n g u nk ej a ya a nb a r u . b .As p ekek o n o mimen en t a n gek s p l o i t a s iek o n o mia s i n gda nmen eg a k k a n ek o n o min a s i o n a lu a n t u kmen c a p ik es ej a h t a r a a n . c .As p ekc u l t u r a lmen en t a n gp en g a r u hk eb u da ya a na s i n gya n gn eg a t i v e da nmen eg a k k a nk ep r i b a di a nn a s i o n a l . Na s i o n a l i s me diAs i a t en g g a r a mer u p a k a n f a h a m ya n g men c er mi n k a n k eb a n g u n a n b a n g s a -b a n g s a As i a t en g g a r a s eb a g a i r ea k s i t er h a da p i mp er i a l i s me b a r a t . Ger a k a n n a s i o n a l i s me di As i a Ten g g a r a s a n g a t di p en g a r u h io l ehk o n di s it i a pNeg a r ak a r en aa k a rb u da yada np r o s esya n g b er b eda ,s eh i n g g ag er a k a nt er s eb u tmemp u n ya ik eu n i k a nma s i n g -ma s i n g . 1 .Fi l i p i n a Na s i o n a l i s mediFi l i p i n aTa h u n1 571ma n i l aj a t u hk et a n g a nSp a n yo lda n mu l a i l a hp en j a j a h a nSp a n yo ldiFi l i p i n as a mp a it a h u n1 898. Fa k t o r -f a k t o rya n gmemp en g a r u h ig er a k a nn a s i o n a l i s mediFi l i p i n aa da l a h : Fa k t o ri n t er n : a .mu n c u l n yak a u m t er p el a j a rya n gb er p en di di k a nb a r a ts eh i n g g amer ek a mmi l i k ik es a da r a nn a s i o n a lda nb er u s a h amen g emb a n g k a n n ya . b .Ka r en ap er l a k u a nya n gl eb i ht i da ka di lt er h a da pk eh i du p a nb a n g s a Fi l i p i n ab a i kda l a mb i da n gp o l i t i k ,ek o n o mi , s o c i a l ,p o l i t i k Fa k t o rEk s t er n : a .Pemb u k a a nTer u s a nSu ez1 869s eh i n g g amemp er l u a sa r u si n f o r ma s ida n p en g a r u hb a r a tma s u kk et i mu t9Fi l i p i n a )t er u t a maf a h a m-f a h a mPer a n c i s ya n gmo der ns ep er t if a h a mn a s i o n a l i s me. b .Rev o l u s iI n du s t r iI I ,den g a n di t emu k a n n ya k a p a lt r a n s p o r t a s ida n t el ep o n ,k a p a la p i ,k er et aa p imemp er l u a sda yah u b u n g a nda nk o mu n i k a s i s a a a ti t u ,t er ma s u kFi l i p i n a . c .Pen g a r u hJep a n g d.Pen g a r u hr ev o l u s iCi n a ,t u r k imu da . GERAKAN–GERAKANYANGBERLANGSUNGSAMPAITAHUN1 872 Pa dama s ai n ig er a k a n n yab er u p ap er l a wa n a n -p er l a wa n a ns ec a r al o c a l di t emp a t -t emp a tt er t en t ut i mb u l n yap er l a wa n a ni n idi s eb b k a nk a r en aa da p er l a k u a nya n gt i da ka di lya n gdi a l a mio l ehb er b a g a il a p i s a nma s ya r a k a t s ep er t ik a u m p et a n iya n gdi k u a s a it a n a h n ya ,k a u m g er ej ada np eg a wa i ya n g g a j i n ya k ec i l .To k o h a g a ma p u nmer a s a t i da k di p er l a k u k a na di l k a r en ap en g u a s a a no l ehg o l o n g a np en det a -p en det as eh i n g g ao r a n g -o r a n a g Fi l i p i n as ep er t it i da k p u n yah a k .Men g h a da p ik ek a c a u a ni t up en det a p en det a da r i Do mi n i c a n men g g u n a k a n k es emp a t a n u n t u k p en u mp a s a n s a i n g a n n ya .Ada t i g a p en det a ya n g t i da k di s u k a io l eh Do mi c a n ,ya i t u Ja c i n t oZa mo r a ,Jo s eBu r g o sda nMa r i a n oCo mes ,ya n gs emu a n yadi j a t u h i h u k i u ma nma t i .Ak i b a tda r it i n da k a ni t uk eb en c i a nr a k ya tl eb i hda l a m, ma k a k a u m t er p el a j a r ya n g di p i mp i n o l eh Jo s e Ri z a l mel a k u k a n g er a k a n n ya . GERAKANYANGBERLANGSUNGANTARTAHUN1 872-1 896 Ter b u n u h n yat i g ap en det adia t a smel u a s n yar a s ak eb en c i a nr a k ya t Fi l i p i n a .Sema n g a ta n t iSp a n yo lda nda nc i t a -c i t amen b eb a s k a ndi r ida r i p en j a j a h a ns ema k i nk u a t .Pa dama s ai n imu n c u l a hs eo r a n gp emi mp i nmu da Jo s eRi z a l .I at er k en a ls eo r a n gt o k o hn a s i o n a lya n gmu da .Di s a mp i n gi t u t er k en a lj u g as eb a g a is eo r a n gdo k t erl u l u s a nSt .Th o mes ,f i l s u f ,s a s t r a wa n p u j a n g g a ,a h l ih o k u m da ns en i ma n .Up a yaya n gdi l a k u k a n n yaa n t a r al a i n men di r i k a n g er a k a n p r o p a g a n da u n t u k men a n a mk a n p er s a ma a n h a k di k a l a n g a n b a n g s a Fi l i p i n a den g a n Sp a n yo l s er t a men u n t u t k eb eb a s a n b er b i c a r a ,r a p a tda nb er k u mp u lu n t u kmen g el u a r k a np en da p a tb a i ks ec a r a l i s a nma u p u nt u l i s a n .Ca r ap er j u a n g a nya n gdi t emp u h n yaa da l a hmen o l ek c a r a -c a r a r a di k a l ,men g u t a ma k a n c a r a p er s u a s i v e u n t u k memb i n a da n men ya da r k a n b a n g a s a Fi l i p i n a ya n g di l a k u k a n mel a l u i t u l i s a n .Sel a i n ma j a l a hj u g adu ab u a hn o v elya n gi s i n yamen g ec a mp p emer i n t a h a ns p a n yo l da nt i n da k a nk a u m Ger ej a .No v elp er t a ma n yai a l a h“ n o l iMe Ta n g er e” t a h u n1 887da nn o v elk edu a n yai a l a h“ ElFi l i b u s t er i s m”ya n gt er b i tt a h u n 1 891 .Kedu an o v elt er s eb u tdi l a r a n gb er eda r .Ta h u n1 982 i amen di r i k a n g er a k a nLi g aFi l i p i n a ,s eb u a ho r g a n i s a s iu n t u kmema j u k a nb a n g s aFi l i p i n a , t a p ik emu di a ng er a k a ni n idi l a r a n gs eh i n g g ai a p u ndi t a n g k a pda ndi b u a n g k eMi n da n a u . Ta h u n1 91 9Fi l i p i n amen u n t u tk emer dek a a np en u h ,t u n t u t a ni n idi j a wa b Amer i k a den g a ndi di r i k a n n ya Wo r d Fo r b esCo mi s s i o n ,p a da t a h u n1 922 mi s ii n imen ya t a k a nl a p o r a n n ya b a h wa Fi l i p i n a b el u m s a a t n ya mer dek a ma k ah a li n ih a r u sdi t a n g g u h k a n ,n a mu nAmer i k amemb i mb i n gFi l i p i n au n t u k men u j uk ea r a hk emer dek a a n .Ta h u n1 934 Amer i k amen g el u a r k a nu n da n g u n da n gya n gdi k en a lden g a nTh eTya i n g sMcDu f f i eAc t .Ya n gi s i s n ya b a h wa Amer i c a a k a n memb er i k a n s t a t u s Co mmo n wea l t h k ep a l a b a n g s a Fi l i p i n a .Da ni n ib a r udi wu j u dk a n4 Ju l it a h u n1 936 den g a np en eg a s a n b a h wa Co mmo n wea l t h i n imer u p a k a n b en t u k ma s a p er a l i a n da r is i t u a s i p en j a j a h a nk es i t u a s ik emer dek a a np en u h .Sep u l u ht a h u nk emu di a nt a n g g a l 4 Ju l i1 946 Fi l i p i n adi b er ik emer dek a a no l ehAmer i k aya n gma n ah a r i i t us a maden g a nk emer dek a a nAmer i k a . 2.Vi et n a m Per i o de t a h u n1 91 3-1 91 7 Ger a k a nn a s i o n a i s me Vi et n a m a da l a h k u a n g Ph u cHo i /p a r t a iRes t o r a s iVi et n a m/p a r t a ip emu l i h a nVi et n a mdi di r i k a n p a dat a h u n1 91 3.t o k o h n yaa n t a r al a i n :Ph a nPo iCa u ,da nPh a nTr i n h . Tu j u a n n ya :Men c i p t a k a n Vi et n a m ya n g mo der n Men i r u k ema j u a n ya n g t el a h di c a p a i Jep a n g , da l a m men c a p a i t u j u a n n ya mer ek a i n g i n memb eb a s k a ndi r iden g a nj a l a nk ek er a s a nda nu n t u k i t umi n t ab a n t u a n Jep a n g .Seda n g k a n da l a m men c i p t a k a n Vi et n a m ya n g mo der n mer ek a di p en g a r u h if a h a m mo der nda r iRev o l u s iPr a n c i s .Mer ek amen g er t ib et u l s l o g a nLi b er t e,Eg a l i t e da nFr a t er n i t e.Di s a mp i n g i t ub a n ya k memb a c a t u i s a n -t u l i s a n Ro u s s ea u , Mo s t es q i ea u , da n Vo l t a i r e. Ka u m n a s i o n a l i s Vi et n a m s a da rb a h wa k o n di s iVi et n a m s a n g a tj a u h da r ii de-i de/ f a h a m mo der n .Ger a k a ni n ig a g a lk a r en as a n g a tr a di k a l .Pemi mp i n n yadi t a n g k a p . Per i o det a h u n1 91 7-1 930 Per g er a k a np a dap er i o dek edu ai n is eg er a t a kl a n g s u n gdi p en g a r u h io l ehPer a n gDu n i aIdiEr o p a .Ket i k ap er a n g mu l a ip ec a h p emer i n t a h Pr a n c i smer ek r u t1 00. 000 o r a n g Vi et n a m ya n g di j a di k a np r a j u r i tdiEr o p a .Pa r ap r a j u r i tya n gs el a ma t ,k et i k ak emb a l i k eVi et n a mmen j a dip en g emb a n gf a h a mmo der nya n gmer ek as a k s i k a nda n t er i mada r iBa r a t ,s eh i n g g amer ek ab a n ya kmen g a n j u r k a np en di r i a np a r t a i p o l i t i kdiVi et n a m. Vi et n a mda nk emu di a nmel a k s a n a k a ndu ah a lp emb a n g u n a nb a n g s au n t u k men c a p a i k o mu n i s me, ya i t u : I a memb o l eh k a n t er b en t u k n ya Neg a r a demo k r a s i( Neg a r a demo k r a s it et a p idi da l a mn ya t er da p a t o r a n g -a r a n g k a ya ya n g b er s i f a t b o r j u i s ) .I a a k a n mel a k s a n a k a n r ev o l u s iPr o l et a r a r t i n yaNeg a r ai t udi k u a s a io l ehk a u m b u r u h .Pr o g r a m p a r t a ik o mu n i si n i b a n ya kmen a r i kp er h a t i a nr a k ya t . Da r it a h u n1 932-1 940g er a k a nn a s i o n a l i smen g a da k a np er l a wa n a nt er h a da p p en j a j a hwa l a u p u ng er a k a nn a s i o n a l i st el a hh a mp i rt i a da .Ka u mn a s i o n a l i s , k o mu n i s ,a g a mamer a s ak ec ewaden g a np er l a wa n a ni n i .Semen t a r ai t ut a h u n 1 935 k a u m k o mu n i sdi s el u r u h du n i a men g i k u t is t r a t eg iya n g di g a r i s k a n o l ehKo mi n t er n( I n t er n a s i o n a l )da l a mp er k u mp u l a ndiMa c a o( Ci n a )t a h u n 1 935. p er k u mp u l a n di Ma c a o t er s eb u t men ya t a k a n : k a u m k o mu n i s men g h en t i k a np er mu s u a h a nt er h a da pk a u mk o l o n i a l i s ,ma l a ha k a nmemb en t u k k er j a s a ma .Per n ya t a a nt er s eb u tk a r en a mer ek a men g h a da p imu s u h b es a r ya i t uk a u m Fa s i s .Ka u m a t a ug o l o n g a nFa s i sa da l a h:Na z i s me,Fa s i s me, Mi l i t er i s me Jep a n g .Men u r u t k a u m k o mu n i s t i da k l a g ik a u m p en j a j a h s eb a g a il a wa n . ,p a dat a h u n1 936diVi et n a mt er b en t u kb a r i s a nr a k ya tya n g t er di r ida r ir a k ya ta t a uk a u m s o s i a l i s ,l i b er a lda nk o mu n i s .DiVi et n a m p er t en t a n g a nden g a nPr a n c i st i da kr edamer ek amen u n t u tp emb a g i a nt a n a h . Ta h u n1 940k a u mk o mu n i ss ek a l il a g imel a n c a r k a np emb er o n t a k a ndi b a wa h p i mp i n a n Tr a n Ph a n Gi a u k a r en a g a g a l l a l u mer ek a mer u b a h t a k t i k p er j u a n g a n n yaden g a nb er g er a kdi b a wa hdi b a wa ht a n a h( i l eg a l ) . Ger a k a nn a s i o n a lya n ga dadiVi et n a mb a n ya kdi k en da l i k a nda r il u a r n eg er idib a wa h p a r t a ik o mu n i sHo Ch iMi n h da r iCi n a .Un t u k l eb i h men eg a s k a n t u j u a n n ya ya i t u k emer dek a a n Vi et n a m, Ho Ch i Mi n h men ya t a k a n b a h wa t u j u a n p a r t a i k o mu n i s a da l a h l eb i h men g u t a ma k a n k emer dek a a nb a n g s a di b a n di n g k a np er j u a n g a ni deo l o g y k o mu n i s .Ho Ch i Mi n hda l a m p er l a wa n a ni n imel a k u k a ns a t uc a r aya n gs a s a r a nu t a ma n ya mer eb u ts i mp a t ir a k ya tVi et n a mu n t u kmen da p a tdu k u n g a nya n gl u a sya i t u den g a n men g a da k a n p emb a g i a n t a n a h .Set el a h p er a n g p a s i f i k b er a k h i r , Jep a n g men yer a h da n s ek u t u b el u m ma s u k ma k a Ho Ch i MI n h a k a n memp r o k l a ma s i k a n k emer dek a a n s a a t t ej a di k ek o s o n g a n p emer i n t a h a n (Va c u mOfPo wer ) .Seh i n g g at a n g g a l2Sep t emb er1 945Ho Ch iMi n hmemp r o k l a ma s i k a nk emer dek a a nVi et n a m. 3.Mya n ma r Fa c t o r p en do r o n g t i mb u l n ya Na s i o n a l i s me Mya n ma r Na s i o n a l i s me Mya n ma rp a dau mu mn yat i mb u lk a r en ah a l -h a lb er i k u t : a .Pa dah a k ek a t n yab a n g s aMya n ma r( b a r ut a h u n1 886men j a dij a j a h a n ) b el u m p er n a hh i l a n gr a s ak eb a n g s a a n .Co l o n i a lI n g g r i sb el u m p er n a hs emp a t men a n a mk a np en g a r u hs eda l a m-da l a mn yadiMya n ma r ,k a r en aMya n ma r p a das a a ti t umen j a dib a g i a nda r iI n di a . b .k emen a n g a n Jep a n g da l a m p er a n g Jep a n g – Ru s i a 1 905 ya n g memp er k u a t n a s i o n a l i s mediI n di a ,men i mb u l k a nj u g an a s i o n a l i s mediMya n ma r . c .n a s i o n a l i s mediI n di amemp en g a r u h it i mb u n yan a s i o n a l i s mediMya n ma r . d.p er u n da n g -u n da n g a n da l a m p er da ma i a n Ver s a i l l es di ma n Wi l s o n memp er j u a n g k a nh a k -h a kmen en t u k a nn a s i bs en di r ib a g ib a n g s a -b a n g s a ya n gb el u mmer dek a . Ter b en t u k l a h diMya n ma rg er a k a n n a s i o n a l i s me p er t a ma p a da t a h u n 1 91 9 ya n gden g a nt er a n g -t er a n g a nmen en t a n gi n g g r i s .Ger a k a ni n ii a l a h “ Th e Gen er a lCo u n c i lo fBu r mes e As s o c i a t i o n ”( g c b a ) .Pen g a r u h a g a ma Bu dh adiMya n ma rs a n g a tmen da l a m .Ma s ya r a k a tMya n ma rt er s u s u na t a s da s a r a g a ma Bu dh a ,p u s a t da r i t emp a t a da l a h b i c a r a da r i Po n g yi ( p en der a -p en det aBu dh a . Kes a l a h a n c o l o n i a l I n g g r i s di Mya n ma r a da l a h b a h wa i n g g r i s men g a b a i k a na g a maBu dh a .Ka r en ai t up en det a -p en det aa g a maBu dh adi Mya n ma rs a n g a tt i da ks u k ap emer i n t a h a nI n g g r i sdiBi r ma .GCBAt er b u k t i mer u p a k a ns u a t uk es a t u a nda r in a s i o n a l i s mediMya n ma r . Mer ek a i n is a n g a tmemb en c it i n da k a n -t i n da k a nk o r u p da r iTh e o l d l i n ep o l i t i c i a n s ,t er do r o n go l ehp er a s a a na n t ii n g g r i sda nt er p i k a tden g a n j a n j i -j a n j i Jep a n g ,b a n ya k p emi mp i n p a r t a i Th a k i n i n i b ek er a j a s a ma den g a nJep a n gs el a map en du du a k a nJep a n gdiMya n ma r .Tet a p ip en i n da s a n r a k ya t Jep a n g t er a h a da p r a k ya t Mya n ma r memb u k a ma t a mer ek a da n a k h i r n yap emu da -p emu diTh a k i ni n iden g a ndi a m-di a m memb en t u k“Th e An t iFa s c i s t Peo p l es Fr eedo m Lea g u e “ ,p a da t a h u n 1 944.AFPFL ( o r g a n i s a s ip emb eb a s a na n t if a s i s )i n idi b a wa hp i mp i n a nTh a k i nAu n gSa n da nTh a k i nTh a nTu n( p emi mp i nk o mu n i sdiMya n ma r ) .AFPFL di b a wa h Au n g Sa n memb er o n t a k t er h a da p Jep a n g da n men g h a n t a mn ya ,h i n g g a memp er mu da h I n g g r i s u n t u k men g a l a h k a n Jep a n g . Kemu di a n AFPFL men u n t u tk emer dek a a np en u hda r iI n g g r i sden g a nk ek u a t a ns en j a t a . BABI I I PENUTUP A. Kes i mp u l a n Ba n g s a -b a n g s aya n gmen g h a da p ip en j a j a hya n gk o l o t( Sp a n yo l , Pr a n c i s ,da nBel a n da )t er b u k t il eb i hc ep a tmer dek a .Ba n g s aFi l i p i n a men ya t a k a nk emer dek a a n n yap a dat a n g g a l1 2Ju n i1 898,t et a p it i da k b er h a s i l men eg a k k a n da n memp er t a h a n k a n k emer dek a a n n ya i t u , s eh i n g g a a k h i r n ya k emb a l idi j a j a h b a n g s a Ba r a t .Ba n g s a I n do n es i a b er h a s i lmen ya t a k a nk emer dek a a n n yap a dat a n g g a l1 7 Ag u s t u s1 945 da nb er h a s i lp u l amen eg a k k a nda nmemp er t a h a n k a nk emer dek a a n n ya , s eh i n g g a mer u p a k a n b a n g s a diAs i a Ten g g a r a ya n g p er t a ma k a l i b er h a s i lmer eb u tk emer dek a a n n yada r ip en j a j a h .Ba n g s aya n gdi j a j a h o l ehp en j a j a hya n gk o l o t ,t er n ya t as et el a hmer dek as u l i tb er k emb a n g a k i b a twa r i s a np en j a j a h( I n do n es i a ,Vi et n a m,La o s ,Ka mb o j a ,Fi l i p i n a ) . Seb a l i k n ya , b a n g s a ya n g di j a j a h o l eh p en j a j a h l i b er a l c ep a t b er k emb a n g ( Si n g a p u r a ,Ma l a ys i a ) .Mya n ma r ,mes k i di j a j a h o l eh p en j a j a hl i b er a l ,t a p ik a r en as el a l umel a wa np en j a j a h ,ma k as et el a h mer dek aj u g as u l i tb er k emb a n g . B. Sa r a n Ber da s a r k a n k es i mp u l a n di a t a s ,ma k a s a r a n da r i k a mi t i m p en u l i sya k n ik ep a dap a r ap emb a c aa r t i k eli n ip a dau mu mn ya ,da n k h u s u s n yat er h a da pp a r ado s enda nma h a s i s wadi r ek o men da s i k a na g a r memb er i k a n s a r a n da n k r i t i k ya n g memb a n g u n b a i k i t u t er h a da p p en u l i s a n ,i s i ,ma u p u np emb a h a s a nya n g t er da p a tda l a m a r t i k eli n i . Sa r a nda nk r i t i kda r ip a r ap emb a c aa k a ns a n g a tb er ma n f a a tu n t u k p en yemp u r n a a na r t i k eli n is el a n j u t n ya . DAFTARPUSTAKA Ab du l g a n i ,Ru s l a n ,As i aTen g g a r adiTen g a h Ra k s a s aDu n i a , Lemb a g aSt u di Pemb a n g u n a n ,Ja k a r t a ,1 978. Ha l l ,D. G. E, Sej a r a hAs i aTen g g a r a , (t er j ema h a nda r i“A Hi s t o r yo fSo u t h Ea s t As i a “ ) ,Ma c mi l l a n & Co . ,Lo n do n ,Dewa n Ba h a s a da n Pu s t a k a , Kemen t r i a nPel a j a r a nMa l a ys i a ,Ku a l aLu mp u r ,1 972. Sa r di ma n AM,Kemen a n g a n Ko mu n i s Vi et n a m da n Pen g a r u h n ya Ter h a da p Per k emb a n g a nPo l i t i kdiAs i aTen g g a r a ,Li b er t y,Yo g ya k a r t a ,1 973. Pemb en t u k a nNeg a r aNa s i o n a ldiAs i aTen g g a r a . p df . ( Ak a r di ya twi h a r ya n t o ) Masuknya Imperialis me Barat di Asia Tenggara.