Anda di halaman 1dari 3

BAHAN MAKANAN PENUKAR

UKURAN RUMAH TANGGA ( URT )

Arti Singkatan :

Bh : buah pk : pak sdm : sendok makan


Bj : biji kcl : kecil sdt : sendok the
Btg : batang sdg : sedang gls : gelas
Btr : butir bsr : besar ck : cangkir
Bks : bungkus ptr : potong

Berikut adalah persamaan antara URT dengan rata-rata berat:


1 sdm gula pasir = 10 g 1 gls nasi = 140 g
1 sdm tepung susu =5g := 70 g beras
1 sdm tepung beras 1 ptg papaya sdg ( 5 x 5 cm) = 100 g
tepung sagu = 6 g 1 bh pisang sdg (3 x 15cm) = 75 g
1 sdm tepung terigu = 5 g 1 ptg daging sdg (4x6x 1cm) = 25 g
maizena, hunkwe = 5 g 1 ptg ikan sdg (6x5x2 cm) = 50 g
1 sdm margarine, mentega 1 ptg ikan sdg (6x5x4¼ cm) = 50 g
minyak goring = 5 g 1 bj tahu besar (6x6x2¼ cm) = 100 g
1 sdm kacang-kacangan =
Kering (k.tanah, k.kedele, 1 sdm = 3 sdt = 10 ml
k.tolo, k.hijau, dsb) = 10 g 1 gls = 24 sdm = 240 ml
1 ck = 1 gls = 240 ml

DAFTAR BAHAN MAKANAN

Berikut ini adalah 7 golongan bahan makanan pada tiap golongan, dalam jumlah yang
dinyatakan dalam daftar bernilai sama. Oleh karenanya satu sama lain dapat saling
menukar dan disebut : 1 satuan penukar.

Golongan I : BAHAN MAKAN SUMBER HIDRAT ARANG


Satu satuan penukar mengandung : 175 kkal, 4 g protein, 40 g hidrat arang

Bahan Berat URT Bahan Makanan Berat URT


Makanan
Nasi (gram)
10 ¾ gls Maezena *) (gram)
40 8
Nasi tim 0
20 1 Tepung beras 50 sdm
8
Bubur beras 0
40 gls
2 Tepung singkong *) 40 sdm
8
Nasi jagung 0
10 gls
¾ gls Tepung sago *) 40 sdm
7
Kentang 0
20 2 bj sdng Tepung 50 sdm
10 sdm
Singkong *) 0
10 1 ptg sdg Tepung hunkwe *) 40 8
Talas 0
20 1 bj bsr Mie kering 50 sdm
1
Ubi 0
15 1 bj sdg Mie basah 10 gls
1
Biskuit meja 0
50 5 Makaroni 0
50 gls
½
Roti putih 50 iris
4 Bihun 50 gls
½
Krakers 50 5 iris
bh bsr gls
*) Bahan makanan ini kurang mengandung protein, sehingga perlu ditambah ½
satuan penukar
bahan makanan sumber protein
Golongan II : BAHAN MAKANAN SUMBER PROTEIN HEWANI
Satu satuan penukar mengandung : 95 kkl, 10 g protein, 6 g lemak

Baha Berat URT Bahan Makanan Berat URT


n (gram) (gram)
Daging sapi 50 1 ptg sdg Telur ayam negeri 60 1 btr bsr
Daging babi 25 1 ptg kcl Telur bebek 60 1 btr
Daging 50 1 ptg sdg Ikan segar 50 1 ptg sdg
ayamsapi
Hati 50 1 ptg sdg Ikan asin 25 1 ptg sdg
Didih sapi 50 2 ptg sdg Ikan teri 25 3 sdm
Babat 60 2 ptg sdg Udang basah 50 ¼ gls
Usus sapi 75 3 bulatan Keju 30 1 ptg sdg
Telur ayam 60 2 btr Bakso daging 10 10 bj bsr
0 20 bj kcl

Golongan III : BAHAN MAKANAN SUMBER PROTEIN NABATI


Satu satuan penukar mengandung : 80 kkl, 6 g protein, 3 g lemak, 8 g hidrat arang

Baha Berat URT Bahan Makanan Berat URT


n (gram) (gram)
Kacang 25 2 ½ sdm Keju Kacang Tanah 20 2 sdm
hijau
Kacang 25 2 ½ sdm Oncom 50 2 ptg sdg
kedele
Kacang 25 2 ½ sdm Tahu 10 1 bj bsr
merah
Kacang 20 2 sdm Kacang tolo 0
25 2 ½ sdm
tanah

Golongan IV : SAYURAN
Sayuran kelompok A, mengandung sedikit sekali energi, protein dan hidrat arang.
Sayuran ini boleh digunakan sekehendak tanpa diperhitungkan banyaknya.

Daun baligo jamur segar labu air tauge


Daun bawang oyong (gambas) lobak tebu terubuk
Daun kc panjang kangkung papaya muda terong
Daun koro tomat petsay cabe hijau besar
Daun labu siam kecipir rebung
Daun waluh kol sawi

Daun lobak kembang kol seledri

Sayuran kelompok B, dalam satu satuan penukar mengandung 50 kkal, 3 g protein dan 10
g hidrat arang. Satu satuan penukar = 100 gram sayuran mentah dalam keadaan bersih =
1 gls direbus dan ditiriskan.

Bayam daun lompong jantung pisang labu siam


Bit daun mangkokan genjer labu waluh
Buncis daun malinjo kacang panjang nangka muda
Daun bluntas daun pakis kacang kapri pare
Daun ketela rambat katuk tekokak
Daun kecipir daun singkong kucai wortel
Daun leunca daun papaya jagung muda
Golongan V : BUAH – BUAHAN
Satu satuan penukar mengandung : 40 kkal, 10 g hidrat arang

Baha Berat URT Bahan Makanan Berat URT


n (gram) (gram)
Advokat 50 ½ buah Mangga 50 ½ bh bsr
Apel 75 bsr
½ buah Nenas 75 1/6 bh sdg
Anggur 75 sdgbj
10 Nangka masak 50 3 bj
Belimbing 12 1 bh bsr Pepaya 10 1 ptg sdg
Jambu biji 5
10 1 bh bsr Pir 0
10 ½ bh
Jambu air 0
10 2 bh sdg Pisang ambon 0
75 1 bh sdg
Jambu bol 0
75 ¾ buah Pisang raja sereh 50 2 bh kcl
Duku 75 sdgbh
15 Rambutan 75 8 bh sdg
Durian 50 3 bj Salak 75 1 bh bsr
Jeruk manis 10 2 bh sdg Sawo 50 1 bh sdg
Kedondong 0
10 1 bh bsr Sirsak 50 ½ gls
Kemang 0
10 1 bh bsr Semangka 15 1 ptg bsr
0 0
Golongan VI : S U S U
Satu satuan penukar mengandung : 110 kkal, 7 g protein, 9 g HA dan 7 g lemak

Bahan Makanan Berat (g) URT

Susu sapi 200 1 gls


Susu kambing 150 ¾ gls
Susu kerbau 100 ½ gls
Susu kental tak manis 100 ½ gls
Tepung susu whole 25 5 sdm
Tepung susu skim *) 20 4 sdm
Tepung saridele 25 5 sdm
Yoghurt 200 1 gls

*) Untuk melengkapi lemaknya perlu ditambah 1 ½ satuan penukar minyaknya

Golongan VII : M I N Y A K
Satu satuan penukar mengandung : 45 kkal, 5 g lemak

Bahan Makanan Berat (g) URT

Minyak goreng 5 ½ sdm


Minyak ikan 5 ½ sdm
Margarin 5 ½ sdm
K e l a pa 30 1 ptg kcl
Kelapa parut 30 5 sdm
Santan 50 ¼ gls
Lemak sapi 5 1 ptg kcl
Lemak babi 5 1 ptg kcl

Catatan : 1 kkal (kcal) = 1 Kalorie (Calorie) = 1000 kal


= 1000 cal

Anda mungkin juga menyukai